Verslavingszorg onder jongeren

Transcriptie

1 Verslavingszorg onder jongeren Naam leerlingen: Rutger van der Wal Manon van Duinen School: Piter Jelles!mpulse Onderwerp: Verslavingszorg onder jongeren. Datum: 5 januari 2014 Klas: 4 Vmbo-t

2 Inhoud Blz. 3 Blz. 4 Blz. 9 Blz. 12 Blz. 15 Blz. 16 Blz. 20 Blz. 21 Blz. 22 Inleiding Hoe ontwikkelen de hersenen met en zonder verslaving? Wanneer ben je verslaafd? Wat zijn de gevolgen van verslaving voor jezelf en mensen om je heen? PO hoe kom je van je verslaving af? Waarom raakt de een wel verslaafd en de ander niet? Conclusie Logboek Bronnen

3 Inleiding Wij zijn Rutger en Manon en we onderzoeken de verslavingszorg onder jongeren. Hoe ontwikkelen je hersenen, de gevolgen, wanneer je verslaafd bent, waarom de een wel en ander niet en hoe je ervan af komt. We hebben dit onderwerp gekozen omdat het erg actueel is. Er gebeuren steeds meer dingen in de wereld wat met alcohol en drugs heeft te maken. Dit leek ons erg interessant en daarom dat we dit onderwerp gekozen hebben. Voor dit onderzoek hebben we verschillende bronnen gebruikt. Boeken, internet, externe bronnen en interviews. Zo hebben we alles op een rijtje gezet en vanuit daar komen de antwoorden op de deelvragen.

4 Hoe ontwikkelen de hersenen met en zonder verslaving? Hoe ontwikkelen de hersenen zonder verslaving? Je houdt je hersenen op verschillende manieren gezond. Door slaap, beweging, voeding en training. Slaap Slaap is een dagelijks terugkerende toestand van lichamelijke rust. Er is dan een laag bewustzijnsniveau en de spieren ontspannen zich. Als je slaapt heeft de buitenwereld nauwelijks invloed op je omdat je hersenen de omgevingsprikkels blokkeren. Je krijgt dan zo weinig mogelijk mee van wat er om je heen gebeurd. De hersenen regelen slaap door 2 factoren: de slaapdruk en de biologische klok. De slaapdruk is de behoefte van de hersenen aan slaap die steeds groter wordt. Verstoor je bijvoorbeeld je slaapritme door een uur later te gaan slapen merk je dat je opeens veel meer moe bent en de slaap nodig hebt. Het stofje anodesine zorgt voor de toenemende slaapdruk. De biologische klok regelt iemands persoonlijke 24-uurs slaap-waakritme. Als je telkens om vaste tijden naar bed gaat, onthoudt de klok dat en laat je dan ook weten dat het tijd is. De klok bevindt zich in de hersenen. De slaaphormoon melatonine helpt om de biologische klok goed te laten functioneren. Slaap is voor veel dingen nodig, maar uiteindelijk komt het allemaal op de hersenen neer. Slaap is nodig om gezond te blijven want heb je niet genoeg slaap, functioneren de hersenen niet goed waardoor je ook weer andere problemen krijgt, bijvoorbeeld concentratieproblemen. Beweging Bewegen is een lichamelijke activiteit waarbij spieren betrokken zijn en die enige inspanning kost. De hersenen sturen bewegingen aan door prikkels door te geven aan de spieren. De hersenen zorgen voor de coördinatie van beweging en het kunnen uitvoeren van dingen. Lichamelijk bewegen is van belang voor de hersenen. Bewegen zorgt namelijk voor belangrijke herstelprocessen in de hersenen. Nieuwe hersencellen worden aangemaakt (neurogenese) en bewegen stimuleert de groei van het aantal verbindingen tussen hersencellen. Bewegen bevordert ook de mogelijkheid dat hersendelen functies van andere delen van de hersenen overnemen (plasticiteit). Bewegen (met inspanning) zorgt ook voor afgifte van stoffen in de hersenen, zoals serotonine, waardoor we ons prettiger voelen. De kans op psychische stoornissen zoals een depressie is kleiner als we regelmatig bewegen. Voor mensen met beginnende dementie blijkt dat bewegen tot nu toe het enige is dat vertraging van het proces kan bewerkstelligen. Mensen met dementie hebben vaak een verstoord slaap-waakritme. Ze hebben dan de neiging 's nachts rond te gaan zwerven. Bewegen (vooral buiten wandelen) heeft hierbij een positieve invloed op de biologische klok. Voor de biologische klok is het eveneens van belang dat mensen voldoende licht overdag hebben: komt u weinig buiten, zorg dan voor goed licht in huis. Voeding Hersenen gebruiken maar liefst 20% van alle energie van het lichaam en zijn dus een hongerig orgaan. Een tekort aan energie vermindert de werking van de hersenen. Energie komt uit vetten en koolhydraten.

5 De werking van de hersenen bestaat uit zenuwcellen die via netwerken van uitlopers met elkaar communiceren. Dat communiceren gebeurt door de overdracht van chemische stoffen (neurotransmitters) van de ene zenuwcel naar de andere. Tussen de zenuwcellen ontstaan zo steeds nieuwe verbindingen en bestaande verbindingen worden versterkt. Voor het onderhoud en de aanleg van nieuwe verbindingen hebben de hersenen bouwstenen nodig zoals vitaminen en mineralen. Training De hersenen stellen ons in staat om intelligent gedrag te vertonen. Denken, redeneren, verbanden zijn belangrijke hersenfuncties die we cognitieve vaardigheden noemen. Dit betekent hoe je dingen ervaart en verwerkt. Het geheugen speelt hierbij een belangrijke rol. Zonder geheugen is leren niet mogelijk. Hersentraining Hierbij gaat het meestal om reken-, taal- of cijferspellen, al dan niet met de computer gespeeld. Wat doen deze spellen nu met de hersenen? De meeste onderzoekers ontdekken dat gezonde volwassenen steeds beter gaan presteren op de taken die ze getraind hebben. Met andere woorden: als je veel kruiswoordpuzzels maakt word je steeds beter in het maken van kruiswoordpuzzels.. Wat niet gevonden wordt is dat deze taken de algemene werking van het geheugen verbeteren. Ook is niet aangetoond dat het effect op de taken blijft bestaan, wanneer er niet meer getraind wordt.

6 Hoe ontwikkelen de hersenen met verslaving? Hoe werken drugs op de hersenen? Zenuwcellen geven met behulp van bepaalde stofjes elektrische signalen aan elkaar door. Als je bijvoorbeeld je voet wil bewegen, gaat er een elektrisch signaal van de hersenen naar de spieren in je voet. Dat elektrisch signaal wordt met behulp van bepaalde stofjes (neurotranmitters) overgebracht. Drugs moeten om effect te hebben in de hersenen terechtkomen. Bij gebruik van drugs komen de drugsmoleculen eerst in het bloed terecht. Het hart pompt het bloed met de drugsmoleculen aar de hersenen. Als drugs ze daar aankomen beïnvloeden ze de werking van de stofjes die elektrische signalen van de ene zenuw naar de ander kunnen overbrengen. Daardoor worden bepaalde hersengedeelten extra gestimuleerd of geremd. Hierdoor treden er allerlei effecten op. Boodschappenjongens oftewel neurotransmitters Tussen de zenuwcellen zit een ruimte, die de synaps wordt genoemd. Het elektrisch signaaltje van de ene zenuwcel bereikt de andere zenuwcel via deze synaps. Dat gebeurt met behulp van bepaalde stofjes die wel de boodschappenjongens of met een moeilijk woord de neurotransmitters worden genoemd. Deze neurotransmitters zitten in zakjes aan de uiteinden van de zenuwcellen. Wanneer de zenuwen een elektrisch signaal ontvangen, komen de neurotransmitters in de synaps terecht. Daar verspreiden ze zich. Vervolgens worden de neurotransmitters opgevangen door de ontvangers ofwel de receptoren van de volgende zenuw. Het signaal wordt doorgegeven en het betreffende hersendeel wordt gestimuleerd. Drugs beïnvloeden neurotransmitters Drugs kunnen de afgifte van de neurotransmitters stimuleren of remmen. Ook kunnen drugs de werking van een neurotransmitter imiteren. Ze spelen dan zelf voor neurotransmitter of boodschappenjongen. Drugs beïnvloeden dus de werking van neurotransmitters en hechten zich aan bepaalde ontvangers. Drugs beïnvloeden neurotransmitters in verschillende hersendelen Er zijn heel veel verschillende soorten neurotransmitters/ boodschappenjongens en heel veel verschillende receptoren. De ene soort neurotransmitter bevindt zich in een bepaald deel van de hersenen, de andere weer in een ander deel. Dat geldt ook voor de receptoren. Elk hersendeel heeft zijn eigen functie. Het ene deel is verantwoordelijk voor de emotionele beleving en het gevoel van geluk; het andere deel heeft te maken met zintuiglijke waarneming en weer een ander met logisch denken en weer een ander met bewegen. Als een drug een bepaalde neurotransmitter beïnvloedt en de betreffende neurotransmitter komt vaak in een bepaald hersengedeelte voor, dan zal de functie die dat hersendeel heeft direct beïnvloed worden door de betreffende drug. Dat geldt ook de ontvangers. Komen ontvangers waaraan drugs zich kunnen hechten in een bepaald hersendeel vaak voor, dan zal dat hersengedeelte extra beïnvloed worden. Vrijwel alle drugs stimuleren direct of indirect de afscheiding van de neurotransmitter dopamine stimuleert. Dopamine komt veel voor in dat deel van de hersenen dat te maken heeft met plezier-gevoelens. Als je cocaïne gebruikt leidt dit tot een verhoogde dopamineproductie, waardoor een gevoel van euforie ontstaat. Amfetamine stimuleert de afgifte van de neurotransmitter adrenaline. Hierdoor wordt een bepaald gedeelte van het zenuwstelsel gestimuleerd waardoor het hart sneller gaat kloppen, de bronchiën open gaat staan en de ademhaling versnelt. 6

7 Interview Naam: Sjoerd Veenstra Gespecialiseerd in:preventie werker bij VNN 1. Wat is de meest voorkomende reden dat jongeren verslaafd raken? Dit is niet bekend, er kunnen veel redenen zijn. Wetenschappers hebben verschillende verklaringen voor verslaving: Morele model ( verslaafden zijn zwak of zondig.) Farmacologisch model ( mensen raken verslaafd door de stof die ze gebruiken. ) Psychiatrisch model ( verslaving is een uiting van een onderliggende geestesziekte. ) Sociale model ( stress, slechte sociaal-economische omstandigheden. ) Medische model ( verslaving is een lichamelijke ziekte. ) Gedragsmodel ( verslaving is aangeleerd en kan worden afgeleerd. ) Biopsychosociale model ( aangeboren vatbaarheid; persoonlijke ontwikkeling; sociale omstandigheden. ) De laatste vorm wordt gehanteerd bij VNN. Belangrijk is: waarom gebruiken mensen alcohol en drugs? Dit kan zijn vanwege: Religieuze betekenis ( iets wat je elke dag, week of maand herhaalt, bijvoorbeeld een avondmaalviering. Medische betekenis ( vroeger en nu ) Zelfmedicatie ( komt veel voor, mensen denken zelf wat goed voor hun is. ) recreatief gebruik Om ontwenningsverschijnselen tegen te gaan. Doping ( sport, theater, verkeer, oorlog ) Drugs als voedsel 2. Wat gebeurt er in je hersenen als je verslaafd bent? Je hersenen veranderen van structuur. Ligt eraan welke middelen je gebruikt, hoeveel en hoe vaak. Dit is niet het zelfde bij allemaal en ook niet het zelfde bij iedereen dus dit is moeilijk te zeggen. 3. Welke stofjes stimuleren de verslaving en waarom? Mensen (en dieren) zijn zo gemaakt dat ze plezierige dingen opzoeken en nare dingen vermijden. Meestal is dat nuttig. Maar iets dat op korte termijn leuk is, kan op langere termijn schadelijk zijn. Omgekeerd kan iets dat vervelend is op de lange duur voordeel geven. Daarom is het goed dat je behoeftes kunt uitstellen. Bij verslaving is dat proces verstoord. Je denkt liever aan het plezier op korte termijn, dan de schade op lange termijn. Bij het ervaren van narigheid en plezier zijn hormonen en neurotransmitters (chemische stof die zorg voor de prikkeloverdracht van de ene zenuwcel naar de andere) betrokken. Een belangrijke plezier gevende stof is dopamine. Je kunt verslaafd raken aan deze stof en daardoor dingen doen die deze stof activeren: drugs, drank, seks, maar ook sport of genieten van de natuur of kunst. Er zijn veel meer neurotransmitters. Welke worden aangesproken verschilt per drug. Een andere belangrijke neurotransmitter is serotonine. Het is een tryptamine die invloed heeft op stemming, zelfvertrouwen, slaap, emotie, seksuele activiteit en eetlust. Het speelt ook een rol bij de verwerking van pijnprikkels. 4. Wat zijn de gevolgen van een verslaving onder jongeren? Slechte prestaties op school. Dit kan leiden tot blijven zitten, je school niet halen en dus niet naar een goede opleiding kunnen. Ruzie met je ouders. Geld nodig. Veel verslaafden die geld nodig hebben gaan stelen, hierdoor raken ze nog meer in de problemen. Je leeft in je eigen wereld. Ze beseffen niet hoe erg het is voor de familie en stoten zich nog meer af. Lichamelijke schade Psychische schade

8 Conclusie Je hersenen ontwikkelen goed als je voldoende slaapt, beweegt, goed eet en traint. Het verschil van hersenen met verslaving en hersenen zonder verslaving zijn de stofjes. Door het gebruik van drugs maakt je lichaam stofjes aan wat verschillende hersendelen remmen of juist stimuleren. Dit kan leiden tot hartkloppingen of dat je sneller gaat ademen. Dit is erg gevaarlijk, vooral als je te veel drugs tegelijk gebruikt. De gevolgen kunnen ernstig zijn, de meeste mensen hebben een enorme schuld. Sommigen raken door hun verslaving hun dierbaren kwijt en dat zorgt voor meer ellende zodat ze meer gaan gebruiken. Voor een verslaving kun je naar een afkickkliniek. De kunst is om daarna ook clean te bijven. Veel mensen lukt dat maar sommigen vallen weer terug in hun oude leventje. Dit komt omdat ze nog contact hebben met de dealers of dat ze nog ergens aan vast zitten. Bijvoorbeeld afspraken met dealers. Ook kan een verslaving de dood zijn. Door teveel gebruik kun je een hartstilstand krijgen, als er op dat moment geen mensen in de buurt zijn om je te helpen is de kans klein dat je het overleeft.

9 Wanneer ben je verslaafd? Top 5 meest gebruikte drugs in Nederland met wat informatie. De top 5 meest gebruikte drugs zijn in Nederland: 1:Alcohol 2:Sigaretten (roken) 3: Marijuana 4: XTC 5: Cocaïne ( Op nummer 1 van deze lijst staat: Alcohol. Hier volgt wat informatie over alcohol. Alcohol is de meest voorkomende hard drugs in Nederland. Ruim 78% van alle Nederlanders gebruikt regelmatig deze drugs. In alcohol zit geen verslavende stof zoals in andere drugs, maar toch zijn er veel mensen die alcohol gebruiken of eraan verslaafd zijn. ( Op nummer 2 van deze lijst staat: Sigaretten (roken.) Hier volgt wat informatie over sigaretten (roken.) Ik wist zelf niet dat sigaretten ook onder drugs vallen, maar het staat op nummer 2 van meest voorkomende drugs in Nederland. Ruim 60% van der Nederlanders heet ooit gerookt waarvan 24% regelmatig gebruiker is. Nicotine is het verslavende stofje in sigaretten. Op nummer 3 van de lijst staat: Marijuana. Hier volg wat informatie over marijuana. Ruim 25% van de Nederlandse bevolking is ooit in aanraking gekomen met marijuana en 7% is regelmatig gebruiker. Door het gebruik van marijuana voelt het net alsof je een beetje aan het vliegen bent, je wordt licht in je hoofd en begint veel te lachen. Op nummer 4 van der lijst staat: XTC. Hier volgt wat informatie over XTC. Ruim 7% van de Nederlandse bevolking heeft ooit XTC gebruikt en 1,5% is regelmatig gebruiker. XTC is een drug die veel gebruikt wordt op dance events. Door het slikken van XTC krijg je het gevoel dat je in een trance zit, met een verhoogde beleving van kleuren en geluiden. Op nummer 5 van de lijst staat: Cocaïne. Hier volgt wat informatie over cocaïne. Ruim 1,2% van de Nederlandse bevolking gebruikt regelmatig cocaïne. Cocaïne is een dure drug, voor 1 gram betaal je al snel 50 euro ook is cocaïne erg verslavend. Ik hoop dat ik jullie hierbij genoeg heb geïnformeerd over de 5 meest voorkomende drugs in Nederland.

10 Wanneer ben je eigenlijk verslaafd? Je bent volgens het Diagnostic and Statistival Manual of Mental Disorders (DSM, een Amerikaans handboek voor diagnose en statistieken van psychische aandoeningen) verslaafd als je in een jaar minstents drie van deze zeven toepassingen op iemand ziet: -Tolerantie treedt op: Dezelfde dosis levert steeds minder effect op. Je hebt dus meer drugs of alcohol nodig om het zelfde effect te beleven wat je aan het begin van je verslaving had. -Onthoudingsverschijnselen als je stopt: je wordt lichamelijk en/of geestelijk zien. Maar óók dat je middelen moet gebruiken om deze onthoudingsverschijnselen tegen te gaan. -Regenmatig gebruik van het middel: Je gaat langer met je verslaving door dan je aanvankelijk van plan was. -Mislukte pogingen om gebruik te minderen of te stoppen: Je probeert wel te minderen of te stoppen, maar het lukt je niet of je krijgt vaak een terugval. -Grote delen van de tijd besteden aan het middel: Niet alleen om er aan te komen, maar ook om ervan te herstellen. -De vrij tijdsbesteding of beroepsmatige activiteiten erdoor beïnvloed worden: Excuses aandragen om het middel te kunnen gebruiken. -Het middel je in alle opzichten beheerst: Dat je er, ondanks de verergering van psychische of sociale problemen die het veroorzaakt, mee doorgaat. Volgens filmpjes op ben je verslaafd als je receptoren verminderen: Bij aangename activiteiten, zoals lekker eten of de liefde bedrijven, komt er in het beloningscentrum van je brein dopamine vrij. Dopamine is een natuurlijke signaalstof, die zo plezierig aanvoelt dat je die belangrijke dingen steeds weer blijft doen. Dopamine wordt opgevangen door dopaminereceptoren. Mensen die daar veel van hebben, ervaren eerder het aangename effect. Deze mensen halen plezier uit de gewone dingen des levens, de mazzelkonten. Als je weinig receptoren hebt, dan liggen de drugs op de loer, want die geven een enorme dopamineboost. Maar bij iedere shot krimpt het aantal receptoren in je bovenkamer, waardoor je een steeds hogere dosis moet nemen om je weer goed te voelen. De vicieuze verslavingscirkel komt op gang!

11 Hoe kan je verslaafd raken aan alcohol? Je raakt niet zomaar verslaafd. Daar gaan vaak jaren overheen. Verslaafd raken aan alcohol duurt dus een hele tijd. Risico lopen mensen die alcohol voortdurend gebruiken om van stemming te veranderen. Ze merken dat ze zonder alcohol niet meer vrolijk kunnen worden of hun spanningen of angsten niet meer kwijt kunnen raken. Bij mensen die verslaafd raken zie je in de loop van de tijd de volgende verschijnselen optreden: Drinken voor het effect. De motor achter het verslaafd raken aan alcohol is het drinken vanwege het effect. De drinker wil van stemming veranderen, even een vrolijk gevoel krijgen of even geen last hebben van spanningen, angsten of somberheid. Alcohol maakt immers vrolijk en licht. De stemmingsverandering die de drinker nastreeft is voor hem echter veel noodzakelijker en dwingender. Zonder alcohol lukt het hem gewoon niet. Hij voelt zich slecht en gebruikt de alcohol om zich weer goed te voelen. Dat zou misschien nog niet eens zo erg zijn als hij dat een enkel keertje doet maar wanneer hij dat systematisch doet loopt hij het risico dat zijn lichaam aan de alcohol went. Een beetje drinken helpt dan niet echt meer. Hij heeft steeds meer nodig om het effect nog te voelen. Gulzig drinken. De drinker drinkt snel, heeft altijd als eerste zijn glas leeg. Soms drinkt hij stiekem. Het gebruik mag niet al te veel opvallen. Verlangen naar alcohol. De drinker kan zeer sterk verlangen naar alcohol en onrustig worden als aan dat verlangen niet tegemoet kan worden gekomen en zo dus weer naar de alcohol grijpen. Optreden van black outs. Bij een black out vergeet je wat er tijdens de roes gebeurd is. Je weet bijvoorbeeld niet meer hoe je thuis gekomen bent. In het begin schrik je van black out maar voor een drinker wordt het in toenemende mate normaal. Met name deze onverschillige houding tegenover een blackout is een signaal. Het wennen aan alcohol ofwel het ontstaan van tolerantie. Op een gegeven moment voelt de drinker het effect van de alcohol niet meer en heeft hij meer en meer nodig. De stemming moet immers om. Het drinken voor het effect aan de ene kant en de toenemende gewenning of tolerantie aan de andere kant, zorgen ervoor dat de drinker steeds meer drinkt op steeds hogere niveau s uitkomt. Het niet voelen van het effect betekent niets anders dan dat de drinker een behoorlijke tolerantie heeft opgebouwd. 12

12 Wat zijn de gevolgen van verslaving voor jezelf en mensen om je heen? Gevolgen van een verslaving De gevolgen van een verslaving zijn afhankelijk van hoe ernstig deze is. Sommige mensen met een verslavingsprobleem werken en hebben een gezin. Hun omgeving weet vaak niet dat er iets aan de hand is. Toch hebben deze mensen last van hun verslaving en leidt dat tot ruzie thuis of problemen op het werk. Een klein deel van de ernstig verslaafde mensen kan niet meer deelnemen aan de gewone maatschappij. Ze hebben geen werk en kunnen vaak niet op familie terugvallen. Soms veroorzaken ze door hun problemen overlast. Ook is een verslaving slecht voor de gezondheid. Het middel zelf is schadelijk, maar een verslaafde gaat vaak ook slechter voor zichzelf zorgen. Een ander belangrijk gevolg van een verslaving is dat het een verandering in de hersenen veroorzaakt. Daardoor kan iemand niet meer zonder de middelen. Bouman GGZ ziet verslaving wij niet als slecht gedrag dat je moet afleren, maar als een chronische, psychiatrische ziekte. Gevolgen van een alcoholverslaving Een alcohol verslaving kan hele grote gevolgen hebben, zowel sociaal als financieel en ook is het voor je gezondheid slecht. Alcoholverslaafden proberen dan meestal hun zorgen weg te drinken. Daardoor geven ze te veel geld uit aan drank en raken ze in geldproblemen waardoor ze nog meer gaan drinken. Omdat ze zo vaak dronken zijn komen zij nauwelijks of niet meer in aanraking met hun oude vrienden of bekenden. Zo worden zij dus behoorlijk alleen waardoor ze zich nog rotter gaat voelen waardoor ze nog meer gaan drinken. Veel drinken is ook erg slecht voor je gezondheid. 15% van alle verkeersdoden sterft bij een ongeval waar drank in het spel is. Ook sterven er door te veel alcohol veel hersencellen af, het is bewezen dat door te veel alcohol verbruik je hersens zelfs tot 15 % kunnen krimpen, ook kan je op je 35e jaar al dement worden. Drank kan ook grote gevolgen hebben op je hart, lever, hersenen en maag. Door te veel alcohol kan de maagwand ontstoken raken en kan er zelfs een maagbloeding ontstaan. De lever die alcohol afbreekt kan door te veel alcohol ontstoken raken. Na een poosje gaan er cellen verloren: levercirrise. Uiteindelijk is dat een dodelijke ziekte. Gevolgen van een drugverslaving De gevolgen van drugs zijn bijvoorbeeld: je gaat trillen, zweten, overgeven of je krijgt diarree en koorts, je bent dus ziek. Het heeft dus invloed op je gezondheid. Maar dat is niet het enige, ook kan je in geldproblemen komen. Vaak is de contact met familie minimaal omdat de familie er alles aan heeft gedaan om die gene clean te krijgen en zien ze het alleen maar slechter gaan. Hierdoor gaat de verslaafde zich rotter voelen waardoor hij of zij weer terug kan vallen in het oude leventje. toekomst ex- verslaafde De toekomst van een ex-verslaafde kan heel verschillend zijn. Als een verslaafde optimaal wordt gesteund, zowel door familie als professionele hulp, pakken ze het leven veel sneller weer op. Sommigen gaan zelfs in de verslavingszorg werken. Deze mensen hebben er zelf ervaring mee en kunnen beter tot iemand doordringen. Vaak doen ze het ook omdat ze er zo enorm spijt van hebben dat ze er anderen voor willen beschermen. Ze hebben ervaring met verslavingsklinieken en kunnen mensen er goed in adviseren. Dit werkt ook beter voor een patiënt.

13 Familie en vrienden Voor familie en vrienden is er speciale hulp, om het te verwerken maar ook om te leren om er mee om te gaan. Dit wordt ook duidelijk in een programma, 'Verslaafd!' Hiermee werken ze met een interventie. Hier word de verslaafde voor het blok gezet. De familie vertelt dat ze er klaar mee zijn en ze geven hem de laatste kans en anders verbreken ze het contact. Het programma biedt de verslaafde een afkickkliniek aan en de keus aan de verslaafde is of hij mee gaat. Gaan ze niet mee, wordt al het contact verbroken. Terwijl de verslaafde in een kliniek zit krijgen familie en vrienden speciale hulp om er mee om te gaan. Na een paar maanden komt de verslaafde terug en is het aan hem om clean te blijven. Deze methode vind ik erg goed want je dringt goed tot iemand door en meestal beseffen ze ook dat dit de laatste kans is en dat ze er anders alleen voor staan. Het programma helpt ook na het programma om het leven van de ex- verslaafde op de rails te houden zodat ze niet nog een keer dezelfde fout maken. Dit zouden ze meer moeten doen in Nederland, zo kicken meer mensen af en zijn er minder verslaafden in Nederland. Wat is een interventie? Interventie heeft zijn sporen ruimschoots verdiend in onder meer de Verenigde Staten en Engeland. Het doel is een dierbare te confronteren (vanuit liefde en mededogen) met de gevolgen van zijn of haar verslaving. De gevolgen van een verslaving worden zeker ook ervaren en gevoeld door de personen in zijn of haar directe omgeving. De verslaafde heeft hier eigenlijk geen notie van of wil het gewoonweg niet erkennen. Verslaving leidt immers tot egocentrisch gedrag. De familie/vrienden zijn eigenlijk helemaal niet belangrijk meer. Zolang je geen duidelijke grenzen aangeeft blijft de situatie in stand. Hoe werkt een interventie? VIER STAPPEN PLAN 1. intake In het intakegesprek staan de volgende onderwerpen centraal: Wat zijn de persoonlijke omstandigheden, wie is de verslaafde, over welk type verslaving gaat het, hoe gaat het interventie traject eruit zien en wie is de opdrachtgever? U kunt vrijblijvend een intakegesprek aanvragen door nevenstaand formulier in te vullen. 2. pre-interventie meeting In deze stap staat de familie centraal: alle betrokkenen komen bij elkaar onder leiding van de interventionist. Er wordt u verteld hoe het proces uitgevoerd zal worden en wat uw rol en betrokkenheid hierin zal zijn. Zonder uw inzet geen succesvolle internventie. Een lid van de familie of een vriend(in) is het aanspreekpunt voor de familie. Dit is de primaire contactpersoon voor de internventionist. 3. interventie meeting De verslaafde wordt naar een plaats of locatie geleid zonder besef van de aard van de bijeenkomst. Eenmaal aangekomen wordt direct duidelijk dat de bijeenkomst een specifiek doel dient. De interventionist leidt op krachtige en duidelijke wijze deze bijeenkomst. Alle betrokkenen vertellen een persoonlijk verhaal aan de verslaafde, en wijzen vanuit liefde de verslaafde op de conseuqenties van het gedrag en de verslaving. Het is een confrontatie met impact. Daarbij komen intense emoties kijken. De interventionist leidt dit in goede banen door daadkrachtig op te treden. Het doel van de meeting is de verslaafde volmondig JA te laten zeggen tegen professionele hulp. Hulp die vervolgens ook direct beschikbaar is.

14 4. overdracht en nazorg De interventionist leidt de verslaafde eventueel samen met dierbaren- naar de vooraf geslecteerde kliniek. Hiermee is het proces geenszins afgerond, aan de familie wordt ook zorg verleend. Conclusie De gevolgen van een verslaving is bij iedereen anders, maar de meesten houden er een schuld van over. Ze moeten de band met hun familie weer opbouwen en hun leven weer op de rails zetten. De gezondheid gaat meestal ook achteruit, mager en onverzorgd. Als de ex-verslaafden goed geholpen zijn, is het krijgen van een betere toekomst meestal groter. Ik denk dat een interventie het beste middel is om van je verslaving af te komen. Je word dat voor het blok gezet en werk je niet mee, dan ben je je dierbaren kwijt. Dit is hard, maar wel beter. Zo zien ze in dat het toch nodig is.

15 Praktische opdracht hoe kom je van je verslaving af? Voor de praktische opdracht hebben we allebei iets anders gedaan. Rutger heeft een groot interview gehouden met Sjoerd Veenstra van de VNN, dit interview staat ook in het verslag, en Manon heeft een dag meegelopen bij het bejaardentehuis Skilhiem in Stiens. Het antwoord van deze deelvraag is te vinden in het interview. Bejaardentehuis Skilhiem in Stiens Ik heb een dag meegelopen bij het bejaardentehuis in Stiens. Ik heb geholpen op de dagbesteding. Hier komen mensen die nog zelfstandig thuis wonen maar een dagbesteding nodig hebben om onder de mensen te blijven. Deze mensen worden 10 uur opgehaald met een busje en naar het bejaardentehuis gebracht. Toen ze aankwamen moest ik hun jassen aannemen en begeleiden naar de koffieruimte. Ik zorgde voor de koffie en thee en maakte af en toe een praatje met iemand. Elke dag is er weer iets anders om te doen zodat het nooit gaat vervelen. Meestal gaan de mannen biljarten en de vrouwen breien of een boekje lezen. Ik ben een stuk gaan lopen met 3 mannen, dat vonden ze heel leuk. Toen we terug kwamen was het middageten klaar en konden ze een hapje gaan eten. Hier hoefde ik niet voor te zorgen. 'S middags was er een spelletjes middag, rummikub met de vrouwen en sjoelen met de mannen. Aan het eind van de dag werden ze weer thuis gebracht. Het leukste vond ik om een praatje met ze te maken. Ze hadden al veel meegemaakt en wouden dat allemaal vertellen. Ze vonden het erg leuk dat ik er een dagje was want dat was weer wat anders dan die mensen die er werkten, volgens de man waarmee ik een stuk had gelopen. Ik vind het goed dat ze dagbesteding organiseren want het kan best lastig zijn. Vaak zijn de mensen die erheen gaan alleen en eenzaam. Ze komen onder de mensen en kunnen hun verhalen delen met mensen die in het zelfde schuitje zitten. Het was moeilijk om goed te kunnen communiceren, ze verstonden je vaak niet, en ik hun ook niet. Ik had veel geduld nodig. Ik zou het niet als beroep kunnen doen, dan zou het me vervelen. Maar zo'n dagje was wel leuk!

16 Waarom raakt de ene wel verslaafd en de andere niet? Wat voor motieven heeft iemand om te beginnen? Wat voor motieven heeft iemand om níét te beginnen? Waardoor komt het? Waarom wordt de één wel verslaafd en de ander niet? Dat is een vraag die wetenschappers al heel lang bezighoudt. Helaas is dit antwoord niet zo maar te geven. Alcoholverslaving is een samenloop van veel verschillende biologische, psychologische en sociale factoren. Uiteindelijk maakt uzelf de keus om te beginnen of niet. Biologische factoren Met biologische factoren bedoelen we die factoren die een individu met zijn geboorte meekrijgt. Erfelijkheid Het risico om verslaafd te raken is groter in kinderen waarvan één van de ouders verslaafd is aan alcohol. Als beide ouders verslaafd zijn, is dit risico nog groter. Het blijkt bijvoorbeeld dat kinderen van alcoholisten die bij hun geboorte geadopteerd worden een drie tot vier keer zo grote kans hebben om verslaafd te raken. Genetische factoren kunnen echter maar een klein deel verklaren. Een belangrijk deel wordt verklaard door omgevings- of interpersoonlijke factoren. Van nature goed tegen alcohol kunnen Mensen die van nature goed tegen alcohol kunnen, lopen een groter risico op het ontwikkelen van een alcoholverslaving. Dit komt omdat zij de direct positieve effecten van alcohol sterker ervaren en de later optredende negatieve effecten, minder sterk ervaren. Zonen van verslaafde vaders bijvoorbeeld blijken gevoeliger voor de positieve effecten van alcohol (ontspannen) en minder gevoelig voor de negatieve effecten (kater) van alcohol. Dit vergroot de kans op verslaving. Zwangerschap Jonge mensen die prenataal blootgesteld zijn aan overmatig alcoholgebruik door hun moeder krijgen veel vaker problemen met alcohol, in vergelijking met jongeren waarvan de moeder niet overmatig dronk. Psychische factoren Met psychische factoren bedoelen wij die factoren die betrekking hebben op datgene wat u denkt, voelt en wilt. Gewenning Gewenning aan het gebruik van alcohol (bijvoorbeeld elke avond na het werk een paar pilsjes, of voor het slapen gaan een glas wijn) verhoogt de kans op alcoholverslaving. Positieve verwachtingen De verwachtingen die u heeft over de effecten van alcohol (bijvoorbeeld: Als ik straks een borrel op heb, voel ik me heerlijk ontspannen en dat vind ik belangrijk') bepalen mede óf u drinkt, hoeveel u drinkt en welke effecten u zult ervaren.

17 Depressie Depressie kan een belangrijk risico vormen in het ontwikkelen van alcoholproblematiek, met name bij vrouwen. Naast een oorzaak kan depressie ook een gevolg zijn van alcoholproblematiek. Angsten: zoals paniekstoornis en sociale fobie Ook angst(stoornissen) kunnen belangrijke voorspellers zijn van alcoholproblemen. Vaak wordt alcohol dan gebruikt als medicijn' om situaties waarin men zich angstig voelt, aan te kunnen. Dit is vanzelfsprekend geen oplossing. Jeugdtrauma's Jeugdtrauma's, zoals kindermishandeling, seksueel misbruik en kind zijn van ouder(s) met alcoholproblematiek, vergroten de kans op alcoholproblematiek. Slepende conflicten Slepende conflicten doen de kans op alcoholmisbruik en -afhankelijkheid toenemen onder zowel mannen als vrouwen. Stress, problemen of zorgen Stress, problemen of zorgen verhogen de kans op alcoholproblematiek. Doorgaans wordt alcohol dan gebruikt om stress of problemen aan te kunnen en/of te vergeten. Persoonlijkheidskenmerken Bepaalde persoonlijkheidskenmerken lijken verband te houden met problematisch alcoholgebruik, bijvoorbeeld: het zoeken van spanning en sensatie; impulsiviteit en rebellie (opstandig zijn); daarnaast lijken mensen - met name vrouwen - met een neurotische instelling (angstig en gespannen) ook meer risico te lopen. Sociale factoren Sociale factoren zijn factoren die u beïnvloeden vanuit uw omgeving - zoals familie, vrienden, school, werk - en waarop u reageert. Het gezin waarin u bent opgegroeid hebt u niet zelf gekozen. Toch heeft deze ervaring - hoe er binnen uw gezin met alcohol werd omgegaan - een belangrijke invloed op uw eigen alcoholgedrag. Sociale druk De manier waarop er door vrienden, collega's en familie tegen alcohol wordt aangekeken, speelt een grote rol in het wel of niet (regelmatig) drinken van alcohol. Ook kan er sociale druk bestaan om mee te drinken'. Als u daar niet tegen bestand bent, vormt dit een risicofactor. Met name bij jongeren kan sociale druk een grote rol spelen in het wel/niet drinken van alcohol. Ouders Ouders zijn een voorbeeld voor kinderen. Hoe er door ouders met alcohol wordt omgegaan, beïnvloedt hoe kinderen hier later zelf mee om zullen gaan. Kinderen van ouders met alcoholproblematiek vormen een risicogroep, omdat er thuis vaak positief over de effecten van alcohol is gesproken en alcohol in huis makkelijk te verkrijgen was.

18 Cultuur en religie De cultuur waaruit u komt blijkt mede bepalend te zijn voor uw alcoholgebruik. Vaak hangt dit ook samen met de daar heersende religie. Zo drinken jongeren van Turkse en Marokkaanse (Islamitische) afkomst veel minder alcohol in vergelijking met hun Nederlandse leeftijdsgenoten. Makkelijke verkrijgbaarheid Hoe makkelijker alcohol te verkrijgen is, hoe lager de drempel om het te kopen en hoe makkelijker alcoholgebruik kan leiden tot alcoholmisbruik. Dit geldt zeker voor iemand die het moeilijk vindt om grenzen te stellen. Alcohol is in elke supermarkt verkrijgbaar dus... Stedelijk gebied Wonen in een stedelijk gebied vergroot de kans op alcoholproblematiek zowel bij mannen als vrouwen. Werkloos/arbeidsongeschikt Werkloosheid kan met name bij mannen een belangrijke risicofactor vormen voor het ontwikkelen van een alcoholprobleem. Reclame Jaarlijks worden er enorme bedragen uitgegeven aan alcoholreclames (in 1999 werd er ruim 100 miljoen euro uitgegeven. Met name jongeren zijn een belangrijke doelgroep. Het feit dat jongeren meer zijn gaan drinken kan een direct gevolg daarvan zijn. Eigen keuze Niemand kiest er bewust voor om aan alcohol verslaafd te raken. Toch kan gezegd worden dat verslaving een keuze is. Of beter gezegd het gevolg van veel eigen keuzes: de keuze om als ontspanning alcohol te drinken; de keuze om op een avond te veel alcohol te drinken; de keuze om alcohol te drinken om je meer op je gemak te voelen; Etcetera... Al deze keuzes worden gemaakt vóórdat iemand verslaafd is. Iemand komt sneller tot deze keuzes wanneer de beschreven risicovolle biologische, psychologische en/of sociale factoren een rol in zijn/haar leven spelen. Maar altijd kan iemand kiezen uit verschillende alternatieven en hoeft een alcoholverslaving niet het gevolg te zijn. Risicogroepen In bepaalde groepen is er sprake van een verhoogde kans op alcoholproblemen. De volgende groepen kunnen worden onderscheiden. Mannen Er zijn ongeveer vier maal zoveel mannen als vrouwen die kampen met alcoholproblematiek. Onder werkende mannen zijn er zelfs een half miljoen mannen (12,1 procent) die een probleem met alcohol hebben. Jongeren Alcoholmisbruik en -afhankelijkheid komt bij jonge mensen meer voor dan bij ouderen. Van de mannen tussen de 18 en 24 jaar is volgens het CBS zelfs veertig procent een zware drinker (één of meer dagen per week zes of meer glazen drinken).

19 Studenten Onder studenten is er een hogere kans op alcoholproblematiek. Met name onder mannelijke studenten is er een verhoogde kans op verslaving. Sociale druk speelt hier een rol: overmatig alcoholgebruik is vaak gewenst sociaal gedrag. Alleenstaanden Alleenstaanden hebben meer kans om verslaafd te raken dan mensen die samenwonen met een partner of getrouwd zijn. Hoog opgeleide vrouwen Vrouwen met een hoge opleiding hebben meer kans op problemen met alcohol in vergelijking met vrouwen die lager zijn opgeleid. Mensen met een stemmings- of angststoornis Vrouwen en mannen die problemen hebben met alcohol, lijden opvallend vaak aan een stemmings- of angststoornis. Rokers Tussen de tachtig en 95 procent van de alcoholisten rookt tabak, in vergelijking met ruim dertig procent van de bevolking. Ook is zeventig procent van de zware alcoholgebruikers tevens excessief gebruiker van tabak (meer dan één pakje per dag)..

20 Conclusie gehele onderzoek Het was leuk en leerzaam om dit werkstuk te maken omdat wij er veel van hebben geleerd en er nog niet veel vanaf wisten. Verslavingszorg is een actueel onderwerp en het is leuk en handig om er meer van te weten. Het deel over de interventie was heel leerzaam. Wij wisten wel wat een interventie was en hoe het werkte maar hoe het precies in elkaar zat niet. Wij hebben ook geleerd hoe schadelijk het kan zijn voor familie en dierbaren van de verslaafde en hoe de toekomst eruit ziet. Het lijkt me erg lastig om dan weer positief het leven in te stappen en verder te gaan. Het interview heeft ons veel duidelijk gemaakt. Het is eigenlijk een antwoord op ons hele werkstuk. Er zijn veel verschillende verklaringen voor waarom iemand verslaafd is of is geraakt. Ik denk, net zoals de VNN, dat het de Biopsychosociale model is. Mensen krijgen het meestal mee vanuit hun omgeving en vrienden, een grote invloed in iemands leven. Maar ook door je thuissituatie. Als je je hele leven al in de drugs zit is het niet zo gek dat je zelf ook gaat gebruiken want je bent ermee op gegroeid. Het is goed dat er speciale hulp wordt geboden voor familie en dierbaren van een verslaafde. Deze mensen hebben er vaak nog meer last van dan de verslaafde zelf. Daarom is het vertrouwen bij deze mensen opbouwen ook lastig. De hulp wat ze bieden is dat er specialisten en psychologen met de dierbaren gaan praten, vertellen wat de verslaafde meemaak en hun advies geven. Dit geeft meer duidelijkheid en kunnen ze hun verhaal kwijt. De PO was ook erg leerzaam. Omdat Manon zelf uit de buurt van Stiens komt was het misschien nog wel leuker om met de mensen te praten. Ze kennen iedereen en elk verhaal uit de buurt. Wij hebben erg gelachen met de ouderen en spelletjes gespeeld. Het gesprek met mevrouw Zwart was erg mooi en die zei tegen ons: 'ik leef van dag tot dag en vind elk moment speciaal. Ik probeer er altijd wat van te maken.' Dat is me vooral heel erg bijgebleven van die dag. We hebben goede afspraken gemaakt, planningen en mindmaps. Het is erg goed gaan met samenwerken en als er problemen waren kwamen we er goed uit met overleg. Het was leuk om te doen!

21 Logboek