Voortgangsrapportage

Transcriptie

1 Voortgangsrapportage Platform Verslavingszorg Katwijk Katwijk, november 2003

2 Voorwoord Inleiding Het Platform is vergelijkbaar met de mol Wat bepaalt het succes van het Platform Samenstelling Platform Verslavingszorg Katwijk Organisatie en beleid Personele inzet Stichting Kocon In hoeverre kan het Platform regionaal werken In KRV-verband Onderzoek Hoe erg zijn de problemen in Katwijk Alcohol- en Drugs Monitor Gemeente Katwijk Onderzoek verslavingspreventie Voortgezet onderwijs Preventie Voorlichting scholen voortgezet onderwijs in Katwijk Preventiebeleid instellingen sociaal cultureel werk Deskundigheidsbevordering sociaal cultureel werk Materialenbank Survivalpreventieweekenden Straatwerk Stichting De Brug en JOS-project Factor Welzijn XTC-project Zorg Telefonische Informatielijn Inloophuis De Brug Begeleidingsprogramma Drugs Zorgoverleg Katwijk Mobiele Team Parnassia Maatschappelijk herstel Project Reïntegratie

3 6. Alcoholplan Katwijk Activiteitenplan Alcoholplan Alcohol Meetkeet Voorlichting en scholing Verwijzingen Scholingsaanbod Maatregelen voor handhaving Maatregelen voor sociaal cultureel werk Activiteiten met jongeren - Veilig In Katwijk Stappen (VIKS) Onderzoek naar uitgaan en vrijetijdsbesteding 14 en 15 jarigen Debat Alcohol en Gezin Quick scan Alcohol Actie Plan Signaleringsteam Cursusmodule opvoedingsondersteuning alcoholgebruik Thema-avonden alcohol voor ouders en opvoeders Communities that Care Financiën

4 Voorwoord Voor u ligt de Voortgangsrapportage van het Platform Verslavingszorg Katwijk. In deze rapportage een overzicht van de activiteiten die in 2002 tot en met oktober 2003 vanuit het platform zijn geïnitieerd, ontwikkeld, uitgevoerd en/of via het Platform gefinancierd. De activiteiten zijn onderverdeeld in: onderzoek, preventie, zorg en maatschappelijk herstel. Verder wordt het Activiteitenplan van het Alcoholplan Katwijk belicht. Dit bestaat uit een pakket van activiteiten en maatregelen die ontwikkeld worden vanuit een afzonderlijke financiering van de gemeente Katwijk. De start vond plaats in april In juni 2004 wordt verslag uitgebracht van de resultaten tot dan toe. In deze rapportage wordt kort de voortgang tot en met oktober 2003 weergegeven. Organisaties of instelling die vanuit hun werkterrein te maken hebben met het gebruik van riskante genotmiddelen (alcohol en drugs) kunnen deel uitmaken van het platform. Belangrijk doel van het platform is het signaleren van ontwikkelingen, knelpunten en hiaten in de praktijk. Dit gebeurt vooral tijdens de maandelijkse bijeenkomsten van het platform, waarin vertegenwoordigers van instellingen elkaar informeren en discussie voeren over de voortgang van het werk en de knelpunten die hierbij in het oog springen. De problemen die op straat, op de werkvloer worden gezien nemen een centrale plaats in tijdens de vergaderingen. Zij vormen de aanleiding om initiatieven te ontplooien waarbij gezamenlijk naar een oplossing wordt gezocht. Door deze manier van werken heeft het platform aan de wieg gestaan van vele activiteiten die inmiddels zijn opgenomen in het zorgaanbod voor de bewoners van de gemeente Katwijk. Op het moment dat een activiteit is opgenomen in het reguliere aanbod neemt de bemoeienis van het platform af en volstaat de spreekwoordelijke vinger aan de pols. Dit is ook de reden dat een aantal activiteiten die bijvoorbeeld nog in het Jaarverslag 2001 vermeld staan, niet meer terugkomen in deze rapportage. Om misverstanden te voorkomen willen we benadrukken dat deze rapportage geen volledig beeld geeft van alle activiteiten die op het terrein van verslaving worden ontwikkeld. Zo is bijvoorbeeld het Jongeren Preventie Project (JPP) voortgekomen uit een initiatief van het platform met de ontwikkeling van het Project Maatschappelijke Integratie. Nadat bleek dat deze methode succesvol was in de praktijk is het project onder de nieuwe naam JPP opgenomen in het aanbod van het Algemeen Maatschappelijk Werk en Bureau Jeugdzorg Rijnland. Het Platform Verslavingszorg Katwijk is de gemeente Katwijk en de gemeente Leiden zeer erkentelijk voor de wijze waarop de afgelopen jaren de diverse projecten zijn ondersteund. Deze rapportage laat zien op wat voor wijze wordt omgegaan met de beschikbaar gestelde gelden. Deze rapportage vervangt het Jaarverslag 2002 en 2003 en geeft de resultaten weer van de verschillende activiteiten. Voor een nader inzicht over de opzet, het proces en de resultaten zijn van diverse projecten en activiteiten afzonderlijke verslagen beschikbaar. Uw opmerkingen en suggesties zijn altijd van harte welkom. Hans Moolenburgh Voorzitter Platform Verslavingszorg Katwijk 3

5 Inleiding Het Platform Verslavingszorg Katwijk is een samenwerkingsverband van organisaties die in Katwijk en de regio werk verrichten op het gebied van verslavingszorg (alcohol en drugs). De platformleden komen maandelijks bij elkaar. De gemeente is als subsidieverstrekker en deelnemer direct betrokken bij de activiteiten van het platform. De gemeentelijke beleidsambtenaar neemt deel in het Platform Verslavingszorg. Het platform is in 1992 opgericht vanwege de drugsproblematiek in Katwijk, maar vanaf het jaar 2000 is alcohol een belangrijk aandachtsveld. Het doel is uitwisseling, afstemming en het ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten op het terrein van voorkomen, genezen en maatschappelijk herstel. Een Katwijkse huisarts, H.C. Moolenburgh, fungeert als onafhankelijk voorzitter van het Platform. Het Platform heeft een kantoorruimte in Huize Callao te Katwijk. Het Platform is vergelijkbaar met de mol Het Platform is vergelijkbaar met de mol, de graafmachine die een tunnel onder het kanaal graaft. Ondanks speurtochten via onder andere internet zijn er nauwelijks voorbeeldgemeenten te vinden waar projecten van kunnen worden overgenomen. Daarom graaft het Platform zijn eigen weg door veelal onontgonnen terrein. De problemen die het Platform op straat en op locatie tegenkomt worden besproken. Met behulp van werkgroepen wordt naar een structurele oplossing gezocht, waarna zoveel mogelijk wordt geprobeerd deze oplossing in de bestaande organisaties in te bedden. Of het Platform ooit aan de andere kant van de vaak donkere tunnel uitkomt is maar de vraag. In ieder geval is er de afgelopen jaren al een behoorlijke tunnel gegraven. Wat bepaalt het succes van het Platform De mate waarin samengewerkt wordt door diverse partners. Daarbij is essentieel dat niet alleen bestuurders aan tafel zitten maar juist ook de mensen die vertrouwd zijn met de problemen. Ieder project dat ontwikkeld wordt moet geënt zijn op deze problemen. Deze bottum-up benadering en de brede samenstelling van het platform en de werkgroepen betekenen dat er sprake is van een breed draagvlak. Daar waar mogelijk gaat het platform een stap verder en ontwikkelt de activiteiten met de doelgroep zelf. De gemeente vervult hierin een regierol waarbij vooral de afstemming tussen de diverse activiteiten, de financieringsstromen en de gemeentelijke beleidsterreinen van belang is. Samenstelling Platform Verslavingszorg Katwijk GGD- Zuid Holland Noord Stichting De Brug, christelijke verslavingszorg Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg Gemeente Katwijk Stichting Factor Welzijn Politie Hollands Midden Ouders van Drugsgebruikers Anonieme Alcoholisten (AA), afdeling Katwijk Parnassia, Psycho-Medisch Centrum (Circuit Verslavingszorg) Bureau Jeugdzorg Rijnland Huisartsen Op uitnodiging van het platform nemen verschillende organisaties deel aan de platformvergaderingen of maken deel uit van de werkgroepen van het platform, waaronder: Rhijngeestgroep, Vereniging van Relaties van (Ex-) Gedetineerden, Narcotica Anonymus, Stichting B-Involved, redactie website kattuk.nl en vrijwilligers. 4

6 1. Organisatie en beleid Het platform heeft als uitgangspunt dat het gedoogbeleid- en in het verlengde daarvan de coffeeshop- geen oplossing biedt voor de drugs- en alcoholproblematiek. Daarvoor is de problematiek te uitgebreid. Verslavingszorg is gekoppeld aan jeugd- en jongerenbeleid, aan openbare orde en veiligheid. Binnen het verslavingszorgbeleid ligt het accent bij volksgezondheid, maar voor het ontwikkelen van een integrale aanpak van de alcohol- en drugsproblematiek in Katwijk is het ook vereist beleid te ontwikkelen rond regelgeving en handhaving. Belangrijkste doelen: - Het voorkomen en verminderen van alcohol- en drugsgebruik; - (Medische) zorg voor alcohol- en drugsgebruikers; - Terugdringen van overlast en criminaliteit als gevolg van handel in en het gebruik van drugs en overmatig alcoholgebruik. De activiteiten van het platform zijn gebaseerd op het werkmodel Kocon 1. Dit is geen kant en klaar programma, het is een aanpak waarin de drie ontwikkelingsstadia van een vlinder (rups, cocon en vlinder) symbool staan voor de onderdelen preventie, zorg en maatschappelijk herstel. Hiermee proberen platformleden een vangnet te creëren voor mensen die (dreigen) uit te vallen door verslaving. Uitgangspunt is een aanpak die verslaving beheersbaar maakt. Daar waar hiaten zijn probeert het Platform die met behulp van haar participanten op te vullen. In het woord kocon is ook het woord coke verweven, maar dan de andere kant op gespeld; er is altijd een weg terug. Als bestuurlijk orgaan heeft het Platform geen formele functie, maar het is altijd gelukt de verschillende partijen te motiveren om deel te nemen. Belangrijk is dat de deelnemers het belang hiervan ervaren en onderkennen. Dankzij de inzet van alle deelnemers aan het Platform is er in de afgelopen jaren veel ontwikkeld en ook in 2002 en 2003 zijn veel nieuwe activiteiten gezamenlijk opgezet en uitgevoerd. Steeds vaker wordt hierbij een beroep gedaan op andere organisaties uit Katwijk zoals de kerken, wijkverenigingen, Ichtusgroep, Stichting B-Involved, het jongerenwerk en de redactie van de jongerenwebsite kattuk.nl. Personele inzet Voor het ontwikkelen en uitvoeren van de activiteiten ontvangt het Platform subsidie van de gemeente Katwijk. De subsidie voor personele inzet bestaat (per week) uit: 12 uur coördinatie preventie en ondersteuning aandachtsveld alcohol (GGD-ZHN) 26 uur secretariële ondersteuning en coördinatie (Factor Welzijn). 4 uur administratieve ondersteuning (Factor Welzijn) 8 uur projectcoördinatie Alcohol en Gezin vanaf 1 april 2003 voor de duur van twee jaar (GGD-ZHN) 8 uur administratieve ondersteuning vanaf 1 april 2003 voor de duur van twee jaar (Factor Welzijn) Stichting Kocon Op 5 september 2002 is de Stichting Kocon opgericht met als doel nadere mogelijkheden voor het Platform Verslavingszorg te bieden. Met de oprichting is er nu sprake van een rechtspersoon, waarmee vooral voor het Alcoholplan meer mogelijkheden zijn. Zo heeft de Stichting Kocon het financieel beheer op zich genomen en kan er eenvoudiger een beroep gedaan worden op fondsen en sponsors. De stichting is nadrukkelijk geen vervanging voor het bestaande platform; het huidige discussieplatform, de verschillende werk- en projectgroepen worden in de huidige vorm voorgezet. 1 Kocon: een Katwijks model. Platform Verslavingszorg Katwijk. Januari

7 Het bestuur van de Stichting Kocon bestaat uit: Hans Moolenburgh (voorzitter), Beatrice Bos-Beernink (vice-voorzitter), Jan van der Plas (penningmeester) en Ben Reinerink (2 e penningmeester). De functie van secretaris is vacant. In hoeverre kan het Platform regionaal werken Een aantal van de organisaties die in het Platform mee doen zijn regionale instellingen zoals de politie, de GGD en Parnassia. Toch gaat het juist om een aantal mensen die elkaar kennen, die weten met welke vraag ze bij wie terechtkunnen en die gemotiveerd zijn om meer te doen dan het gewone. Het is zeer stimulerend om op lokaal niveau een project te ontwikkelen om vervolgens te zien dat het tot stand komt en ook nog effect heeft. Deze creatieve arbeid kan alleen in een soort werkplaats, in een ontmoetingsplaats van de straat, van de straatwerker en van de projectontwikkelaar. Wat denkbaar is, is dat er meerdere van dit soort werkplaatsen worden opgericht of dat Katwijk de opdracht krijgt verder te graven, de pionierstatus behoudt maar daarbij de mogelijkheden om dit richting de regio te verspreiden. Alleen, wij zijn zeer huiverig voor vergadercircuits. Vergaderen is te snel de dood in de pot. Fusies en grotere organen doet te snel verwateren, geeft karakterverlies en contactverlies met de basis, met de straat of zoals wij in Katwijk zeggen, met de werkvloer. In KRV-verband Vanuit de gemeente bestaat de wens om het Platform uit te breiden naar Rijnsburg en Valkenburg. Het Platform kan deze wens tot uitbreiding onderschrijven maar wil ervoor waken dat dit de voortgang van het Platform belemmert. Overigens geldt al voor een deel van de beschreven activiteiten dat deze KRV gericht zijn. 6

8 2. Onderzoek Hoe erg zijn de problemen in Katwijk Eerder niet valide onderzoek liet een beeld zien van een fors aantal heroïnegebruikers en experimenterende jeugd op het gebied van drugs. Om de ernst en omvang van de problemen in kaart te brengen hebben de gemeente Katwijk en het Platform de afgelopen jaren een aantal onderzoeken gedaan. Katwijk heeft niet de pretentie de problemen te hebben opgelost, verre van dat. Het Platform hecht aan het toetsen van het beleid dat is opgezet. De onderzoeken die in deze rapportage genoemd worden, maken het mogelijk het beleid van Katwijk in de toekomst te evalueren met behulp van vervolgonderzoeken. 2.1 Alcohol- en Drugs Monitor Gemeente Katwijk In 2000 werd in opdracht van de gemeente Katwijk de Alcohol en Drugsmonitor uitgevoerd. Dit onderzoek liet een genuanceerder beeld zien. In Katwijk was het middelengebruik niet significant afwijkend ten opzichte van de provinciale en regionale gemiddelden. Er waren lichte signalen dat het gebruik gemiddeld iets lager was dan de omgeving. Wij nemen dit met een korrel zout. De Alcohol- en Drugsmonitor in 2000 geeft een nulmeting weer van het gemeentelijke verslavingsbeleid in Katwijk. Een vervolgmonitor kan cijfers opleveren over de effecten van de activiteiten en het gebruik van alcohol en drugs. De verwachting is dat elementen van de Alcohol- en Drugsmonitor 2000 opgenomen worden in de Monitor Alcohol en Drugs (MAD), waardoor gegevens beschikbaar komen die een vergelijk met de monitor van 2000 mogelijk maken. Naar verwachting zal dit Trimbospeilonderzoek, in april 2004 beschikbaar zijn. De GGD-ZHN levert cijfers aan vanuit gezondheidsonderzoek die inzichten geven over de gezondheidssituatie en leefgewoonten van jongeren (Jongerenpeiling ) en volwassenen (Volwassenenquête ). Het Rapport Registratieproject Verslavingszorg geeft inzichten over het bereik van het aantal cliënten per instelling en de percentages van verslaving per type drugs. 2.2 Onderzoek verslavingspreventie Voortgezet onderwijs In november 2002 is een student van de Hogeschool Leiden in opdracht van het platform een onderzoek gestart naar het verslavingspreventieproject op scholen voor voortgezet onderwijs in Katwijk. Met behulp van interviews met betrokken uitvoerders en docenten en een online-enquête waaraan ca. 250 leerlingen meewerkten is een eindnota 5 opgesteld. In juli 2003 zijn de resultaten van het onderzoek gepresenteerd aan de platformleden. De resultaten worden nog besproken met de scholen Alcohol- en Drugs Monitor 2000 Gemeente Katwijk. Verslag van de nulsituatie in het kader van het periodiek onderzoek naar het gemeentelijke verslavingsbeleid van de gemeente Katwijk. Opgesteld in opdracht van de gemeente Katwijk. Onderzoeksbureau Eysink, Smeets & Etman, Den Haag, februari 2001 ( Jongerenpeiling Tweede jongerenpeiling van de GGD Zuid Holland Noord (eerste peiling in 1998). Tien factsheets geven een beschrijving van de gezondheidssituatie en leefgewoonten van jongeren van 12 t/m 26 jaar in de 22 gemeenten van de regio Zuid Hollend Noord.GGD Zuid Holland Noord, oktober 2003 ( Rapport Registratieproject Verslaving Zuid Holland Noord. Een analyse van de registratiegegevens verslaving Zuid Holland Noord. GGD Zuid Holland Noord, augustus 2003 ( Verslavingspreventie in het voortgezet onderwijs in Katwijk. Afstudeeronderzoek in het kader van de opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming aan de Hogeschool Leiden. Dennis Klinkenberg- November Juli

9 3. Preventie Het Platform Verslavingszorg biedt het onderwijs en instellingen in Katwijk voorlichting, deskundigheidsbevordering en materialen. De coördinator voor de preventieve activiteiten van het Platform Verslavingszorg, is ondergebracht bij de GGD Zuid Holland Noord. In 2002 zijn nadere afspraken gemaakt over de inzet en verantwoording van deze uren. Voor 2002 en 2003 is met de GGD ZHN overeen gekomen dat er, gelet op de prioriteitstelling binnen het Platform, een verschuiving zal plaats vinden in de taken van de coördinator naar het aandachtsveld alcohol. Deze verschuiving van taken heeft geleid tot minder aandacht voor de preventie-activiteiten. In 2000 werd al een zekere verzadiging gesignaleerd ten aanzien van de vraag naar verslavingspreventie binnen jongerensociëteiten, wijkverenigingen en het voortgezet onderwijs, omdat er niet veel verloop is binnen het vrijwilligers- en docentenbestand. Startbijeenkomst op 23 oktober 2003 van het preventieproject voor Katwijkse basisscholen in zalencentrum Tripodia. Voorlichtingsactie XTC op het Strandplein aan de Boulevard 8

10 3.1 Preventieproject basisscholen Katwijk De basisscholen en het platform constateerden in 2001 een toename van het aanbod van voorlichtingsactiviteiten aan de basisscholen, waardoor de scholen door het bos de bomen niet meer zagen. Het platform, Halt, de Anne Frank stichting; allemaal instellingen met een aanbod voor voorlichting. Naar aanleiding van dit signaal initieerde het platform de Werkgroep Basisscholen die de knelpunten en wensen inventariseerden met betrekking tot het voorlichtingsaanbod. Deze inventarisatie heeft geleid tot een werkgroep die vervolgens een aanbod heeft ontwikkeld, het Preventieproject, waarin verschillende onderwerpen aan bod komen. Een aparte werkgroep bereidt de bijeenkomsten voor. De coördinatie ligt in handen van de gemeente en de school bepaalt wie vanuit de maatschappij wordt gevraagd om de leerlingen voorlichting te geven. Alle basisscholen nemen deel aan het Preventieproject. De verslavingsvoorlichting maakt onderdeel uit van het Preventieproject. Activiteit Preventieproject basisscholen Doel Kennis, sociale weerbaarheid en zelfredzaamheid van leerlingen vergroten Doelgroep Leerlingen basisscholen vanaf 10 jaar (groepen 6,7 en 8) Werkwijze Het preventieprogramma is met name gebaseerd op het programma Doe effe normaal. Voor alle basisscholen in Katwijk bestaat het programma uit: Lessen uit het programma Doe effe normaal over vandalisme, verkeer en milieu verzorgd door de politie; Vandalismepreventie en de vuurwerklessen verzorgt door bureau HALT; De lessen verslavingspreventie Weet wat je wilt! verzorgt door de GGD en politie; De les Dokter voor de klas, verzorgd door de lokale huisartsen en De jaarlijkse Anne Frankkrant, vergoed door de gemeente Katwijk, waarmee de scholen over lesmateriaal beschikken over racisme, discriminatie, pesten en herdenking. Van groep 6 tot en met 8 krijgt iedere groep een eigen adoptieagent. Een adoptieagent loopt drie jaar mee met een groep, op die manier hebben ouders en leerlingen een vast aanspreekpunt. In themalessen komen verschillende onderwerpen aan de orde variërend van verslavingspreventie tot vandalisme. De lessen hebben een zeer interactief karakter. De kinderen krijgen een zogenaamde lesbrief en stap voor stap wordt ingegaan op de teksten met foto's en plaatjes die in deze lesbrief staan. Ook moeten er opdrachten ingevuld worden tijdens de les. Uitvoering Gemeente Katwijk (coördinatie), Politie Hollands Midden, Bureau Halt, de GGD, scholen en huisartsen. Locatie Basisscholen van Katwijk Financiering Het onderdeel verslavingspreventie wordt gefinancierd vanuit de Doeluitkering Ambulante Verslavingszorg Start Januari 2002 Toekomst Voortzetting Voordeel van de lange duur van het project is, dat de adoptie-agent de kinderen kan blijven volgen. Hij of zij leert ze kennen en kan zodoende ook de drempel verlagen naar de politie. Resultaten Een verbeterd aanbod waarin de voorlichtingsonderwerpen minder versnipperd worden aangeboden en coördinatie. Groot bereik en deelname: alle basisscholen in Katwijk nemen deel aan het project. 9

11 3.2 Voorlichting scholen voortgezet onderwijs in Katwijk Alle scholen krijgen jaarlijks een aanbod van voorlichtingslessen. Docenten van de locaties Rijnmond en Pieter Groen van het Andreascollege zijn lid van het ZAT-team (Zorg Advies Team o.a. vroegtijdige signalering) en hebben in 2000 en 2001 een scholing tot Voorlichter Riskante Middelen gevolgd. Dit heeft als groot voordeel dat de scholen deskundigen in eigen huis hebben, die ook voorlichtingsbijeenkomsten kunnen begeleiden. In de afgelopen jaren is de belangstelling voor voorlichting afgenomen. In 2004 zal aandacht besteed worden aan het aanbod. Activiteit Voorlichting voortgezet onderwijs Doel Het voorkomen van riskant genotmiddelen gebruik bij leerlingen in het voorgezet onderwijs, weerstand bieden aan groepsdruk en het vergroten van de eigenwaarde. Docenten leren hoe zij problemen met genotmiddelen (vroegtijdig) kunnen signaleren, bespreekbaar kunnen maken en kunnen doorverwijzen naar passende hulpverlening. Het invoeren en handhaven van een reglement riskante genotmiddelen, waarin regels opgenomen zijn over riskante genotmiddelen. Meningsvorming en advisering over de wijze waarop ouders met hun pubers kunnen omgaan in de opvoeding wat betreft genotmiddelen. Regie over deze activiteiten Doelgroep Leerlingen van 11 t/m 17 jaar in het voortgezet onderwijs Docenten in het voortgezet onderwijs. Ouders van de leerlingen Werkwijze Kennisoverdracht en groepsopdrachten door de docenten in de klas met gebruik van lesmateriaal van het Trimbos of de desbetreffende lessen uit de boeken biologie. Ieder jaar worden de scholen vanuit de GGD aangeschreven met een aanbod voor scholing van docenten en het gebruik van lesmaterialen. Met name het lespakket Wat kun je verwachten van... voor de onderbouw wordt afgenomen. Dit behandelt de thema s alcohol, roken, blowen en gokken. Uitvoering Platform Verslavingszorg Katwijk, coördinatie door de GGD-ZHN Locatie Scholen Voortgezet Onderwijs in Katwijk Financiering Gemeente Leiden vanuit de Doeluitkering Verslavingszorg Start 1992 op basis van de methode De Gezonde School en Genotmiddelen. Toekomst In 2004 zal aandacht worden geschonken aan de wensen van scholen en het platform met betrekking tot het aanbod en de werkwijze. Resultaten De belangstelling van scholen om aandacht te besteden aan verslavingspreventie is wisselend en verschilt per periode. In 2002 was de belangstelling gering. In 2003 is de belangstelling toegenomen. Alle scholen hebben in oktober november 2003 meegewerkt aan het Project Veilig In Katwijk Stappen (VIKS). 10

12 3.3 Preventiebeleid instellingen sociaal cultureel werk Het Platform heeft een aparte Voorlichterspool met geschoolde medewerkers afkomstig van de politie, Factor Welzijn, De Brug, het voortgezet onderwijs en de GGD. Voor 2000 hebben alle vrijwilligers van jongerencentra en wijkverenigingen scholingsavonden bijgewoond, daarnaast werden ook voor bezoekers voorlichtingsavonden georganiseerd. In 2002 en 2003 is nauwelijks een beroep gedaan op de mogelijkheden van voorlichting en scholing. Enerzijds omdat er weinig verloop is van vrijwilligers en anderzijds omdat er vooral behoefte is aan praktijkgerichte trainingen. Het aanbod van de training Grenzen Stellen bleek hiervoor een goed alternatief. Voor het opstellen van huisregels is vanuit het Platform een reglement genotmiddelen 6 ontwikkeld voor het onderwijs en het sociaal cultureel werk. Dit aanbod is opgenomen in het aanbod van de Materialenbank van het Platform. In het kader van het Alcoholplan Activiteitenplan wordt nadere aandacht geschonken aan het preventiebeleid binnen instellingen. 3.4 Deskundigheidsbevordering sociaal cultureel werk Jongerencentra en wijkverenigingen kunnen gebruik maken van het aanbod gericht op het trainen van grenzen stellen en het herkennen van alcohol en drugsproblematiek. De trainingen Grenzen Stellen worden uitgevoerd door PJ Partners. De deelnemers (maximaal 8 deelnemers per cursus) werden getraind met hulp van professionele acteurs en rollenspel. De cursus sluit aan bij de behoefte om het instellingsreglement te handhaven en het omgaan met bezoekers die overmatig alcohol gebruikt hebben. Een bezwaar is dat de cursus veel geld kost (circa 6200 euro wanneer de cursus extern plaats vindt) waardoor jaarlijks slechts een beperkt aantal vrijwilligers kan deelnemen. Onderzocht wordt of het onderdeel rollenspel (in combinatie met de video-opnamen) opgenomen kan worden in een scholingsaanbod dat in het kader van het Alcoholplan wordt ontwikkeld. Vooral dit onderdeel biedt vrijwilligers praktische handvatten in risicovolle situaties zoals het omgaan met agressie. 6 Reglement Riskante Genotmiddelen sociaal cultureel werk en Reglement Riskante Genotmiddelen onderwijs, Platform Verslavingszorg Katwijk. Een informatieset bestaat uit een diskette met een voorbeeldreglement en een handleiding voor het invoeren van een reglement binnen de instelling. Bij de Materialenbank van het platform kan een diskette en handleiding worden opgevraagd. Contactpersoon Materialenbank: Frans Warmenhoven, Factor Welzijn, telefoon , factorw@planet.nl 11

13 Deskundigheidsbevordering - Training Grenzen stellen Activiteit Training Grenzen stellen sociaal cultureel werk Doel Handhaven van huisregels mbt riskante genotmiddelen Inzichten en vaardigheden voor het handelen in risicovolle situaties vergroten Doelgroep Vrijwilligers van sociaal cultureel werk instellingen Werkwijze Training van 4 dagdelen. De deelnemers krijgen theorie over het handelen in spanningsvolle situaties en vervolgens wordt met behulp van acteurs deze situaties geoefend. Met behulp van videobeelden wordt het rollenspel teruggekeken en wordt feedback gegeven op het handelen, waardoor de deelnemers hun inzichten en vaardigheden voor de praktijk vergroten. Uitvoering PJ-Partners in samenwerking met Factor Welzijn en de GGD-ZHN Locatie Binnen de instelling zelf of een andere geschikte locatie. Financiering Gemeente Katwijk via de platformbegroting Start 1998 Toekomst Aanbod continueren en mogelijk specifieke onderdelen opnemen in een nader te ontwikkelen scholingsaanbod voor vrijwilligers, waarmee het aanbod voor een grotere groep bereikbaar wordt. Afgesproken is dat een training in het vervolg in de eigen locatie moet plaats vinden en ook een kostenbesparing moet worden gevonden in bijvoorbeeld de maaltijden en het gebruik van materialen. Resultaten 2x in 2002: 16 vrijwilligers van Jongerencentra t Jok (8) en Scum (8) 3x in 2003: 15 vrijwilligers van Stichting De Brug en één van de AA- Katwijk (vanwege de groepsgrootte is het onderdeel rollenspel in twee delen is gesplitst) 16 vrijwilligers van Scum (2x 8), één training is uitgevoerd met vrijwilligers van 12 tot 16 jaar en kreeg vanwege de leeftijd een aangepast programma. De training wordt hoog gewaardeerd door de deelnemers omdat de inhoud van de training nauw aansluit bij de praktijk en handvatten biedt bij het handelen. 12

14 3.5 Materialenbank Voor de voorlichtingsactiviteiten is een materialenbank opgericht. Hier kunnen folders opgevraagd worden en bv. videofilms en discussie spellen gehuurd worden 7. Activiteit Materialenbank Doel Informatiemateriaal ter beschikking stellen tbv voorlichting over riskante genotsmiddelen Doelgroep Instellingen onderwijs en Instellingen sociaal cultureel werk en Overige belangstellende instellingen. Werkwijze Scholen en instellingen kunnen telefonisch of schriftelijk en met behulp van een catalogus materialen aanvragen bij Factor Welzijn die het beheer van de Materialenbank verzorgt. Er wordt een kostendekkende vergoeding gevraagd. Uitvoering Factor Welzijn (uitvoering) en GGD ZHN(coördinatie) Locatie Platformruimte in Huize Callao Katwijk Financiering Gemeente Katwijk (uren tbv beheer van de Materialenbank) Bijdrage voor afgenomen folders en huur van videobanden en spelmaterialen Start 1998 Toekomst Voortzetten Uitbreiden voorlichtingsmaterialen alcohol Resultaten 2002 en 2003: zie onderstaande overzichten In 2003 is extra materiaal aangeschaft voor de activiteiten in het kader van het Alcoholplan. Overzicht foldermateriaal uitgegeven in de periode 1 januari 2002 t/m 31 oktober 2003 Omschrijving folder De middelenserie bestaande uit informatiebrochures: Cocaïne, Hasj en weed, XTC,Speed, Heroïne en methadon, Trippers LSD en paddestoelen, Slaap- en kalmeringsmiddelen en Alcohol De antwoorden (serie) Publieksfolder bestaande uit: Cocaïne,Hasj en weed, XTC, Speed, Heroïne, Tripmiddelen, Slaap- en kalmeringsmiddelen, Paddo s, Smartdrugs smartproducts en ecodrugs Drugs Aantal Aantal Wat iedereen over drugs zou moeten weten Uw kind en drugs Vragen over drugs XTC, Paddo s (CAD Drenthe en De Brijder) 45 - GHB 10 - De 10 meest gestelde vragen Materialenbank Platform Verslavingszorg Katwijk - Overzicht materialen van folders, videobanden en spelmaterialen. De lijst wordt regelmatig geactualiseerd. 13

15 Omschrijving folder Alcohol Aantal 2002 Aantal 2003 Alcohol mondjesmaat 40 Uit de roulatie Ben jij sterker dan drank? Wat doet drank met u? Wat ben ik voor drinker 10 0 De folders zijn in 2002 afgenomen door: St. De Brug Jongerencentrum Scum Wijkverenigingen Noord/Noord-Oost Cleijn Duin Witte Hek Koestal-Overduin Molenwijk GGD Zuid-Holland Noord X-Out Noordwijkerhout Konmar activiteit Project Veilig in Katwijk Stappen De folders zijn in 2003 afgenomen door: Konmar-activiteit Basisschool De Horizon Stichting De Brug Jongerencentrum Scum GGD Zuid-Holland Noord Overzicht materiaal uitgeleend in de periode: 1 januari 2002 t/m 31 oktober Materiaal Instelling/school 13 februari 1 mei november Spel Meienzorg Tienercentrum X-Out Noordwijkerhout Survivalpreventieweekend Jongerencentrum t Jok 15 april 17 en 24 april 21 mei Diaserie De Middelen Jongerencentrum Scum Farèlschool GGD Zuid-Holland Noord Basisschool De Krulder 2003 Spel Meienzorg 2x Jongerencentrum Scum Tienercentrum X-Out Noordwijkerhout 14

16 3.6 Survivalpreventieweekenden Voor groepen jongeren die opvallen door hun gedrag en/ of middelengebruik organiseert het platform in samenwerking met Factor Welzijn survivalpreventieweekenden in de Ardennen. Sportieve activiteiten in groepsverband worden gecombineerd met voorlichting en gesprekken met de jongeren over genotmiddelen. Voor 2003 was een survivalpreventieweekend gepland voor allochtone jongeren, maar het motiveren voor deelname blijkt in de praktijk moeilijk. De geplande survival in 2003 voor de deelnemers van het VIKS-project is uitgesteld. Activiteit Survivalpreventieweekenden Doel Het bevorderen van de bewustwording van de risico s van genotmiddelengebruik onder jongeren door het gericht aanbieden van voorlichting aan groepen jongeren; Het vroegtijdig signaleren van risicovol genotmiddelengebruik en zo nodig het doorverwijzen van jongeren naar andere instellingen, zoals het Jongeren Preventie Project, stichting Jeugdzorg of Parnassia; Het verkrijgen van inzicht in (riskant) gebruik van genotmiddelen onder Katwijkse jongeren. Doelgroep Katwijkse (risico)jongeren Werkwijze JOS-medewerkers van Factor Welzijn hebben contacten met verschillende groepen jongeren. Wanneer het gebruik van alcohol en drugs een risico vormen bij een groep kan er gekozen worden om een survivalpreventieweekend te organiseren (maximaal 3 per jaar). Tijdens dit weekend vormen de activiteiten georganiseerd een combinatie van voorlichting en survivalactiviteiten. Buiten de dagelijkse leefomgeving en beslommeringen wordt zo in een ontspannen sfeer aandacht geschonken aan de (verslavings)problematiek van de (individuele) jongeren. De jongeren hechten veel waarde aan de open en vertrouwelijke sfeer waarin de gesprekken gevoerd worden over het eigen gebruik. Deze benadering heeft een positieve invloed op hun eigen gebruik en experimenteergedrag. Daarnaast is de inzet van voorlichting meer effectief en is gerichte doorverwijzing mogelijk. Zie ook het evaluatieverslag van Kubus 85 (nu Factor Welzijn) 8 Uitvoering JOS-medewerkers van Factor Welzijn en een voorlichter riskante genotmiddelen die geschoold is vanuit het platform. Locatie Belgische Ardennen Financiering Gemeente Katwijk (subsidie aan Factor Welzijn en aan het Platform) Start 1998 Toekomst Aanbod indien gewenst inzetten. Resultaten 1x in 2002: Jongerencentrum t Jok 0 in 2003: twee geplande survivals zijn uitgesteld naar Evaluatieverslag.Survivalweekenden , Kubus 85 - Stichting voor Sociaal Cultureel Werk Katwijk 15

17 3.7 Straatwerk Stichting De Brug en JOS-project Factor Welzijn Om contacten te leggen (en te onderhouden) met jongeren in de leeftijd van 11 tot 25 jaar gaan de straatwerkteams van De Brug en de JOS-medewerkers van Factor Welzijn de straat op. Tijdens de platformvergaderingen worden de ervaringen van de straat regelmatig besproken. De straatteams kunnen problematische gebruikers van de straat doorverwijzen naar het Jongeren Preventie Project of spreekuren en/ of voorzieningen van De Brug en Parnassia. Deze projecten vallen niet onder het Platform maar hebben zoveel raakvlak met de andere activiteiten dat ze wel genoemd worden. Activiteit Straatwerkteams De Brug Doel Contacten leggen en onderhouden met jongeren Signaleren Informatie geven aan jongeren en doorverwijzing Doelgroep Jongeren op straat van 11 tot 25 jaar in Katwijk, Rijnsburg, Valkenburg en Noordwijk Werkwijze Iedere twee weken gaat een straatteam de straat op. Ieder team heeft zijn eigen wijk. Hierdoor kan er een vertrouwensrelatie met de jongeren ontstaan. De gesprekken lopen uiteen van drugs tot velerlei onderwerpen, waarmee jongeren zich bezighouden. Naast het straatwerk worden er ook regelmatig bars en sociëteiten bezocht, waar de teams vaak dezelfde jongeren ontmoeten. Op Koninginnedag gaan er extra straatwerkteams de straat op. Uitvoering Vrijwilligers van De Brug Locatie De straat, de duinen, kermis, bars en jongerencentra. Financiering Stichting De Brug Start 1996 Toekomst Voortzetten Resultaten Zie het Jaarverslag van Stichting De Brug Activiteit Jongeren Op Straat (JOS) Doel Contacten leggen en onderhouden met jongeren Begeleiden van groepen jongeren Indien mogelijk toeleiden naar bestaande accommodaties Signaleren en doorverwijzen Doelgroep Jongeren in Katwijk Werkwijze Op basis van signalen, afgegeven door bewoners, politie, het categoraal jongerenwerk, of de werkgroep vandalisme worden groepen jongeren benaderd die overlast bezorgen in de desbetreffende woonomgeving. Doordat zij zich op straat bevinden in zogeheten hangplekken. Een JOS-medewerker legt contacten met de jongeren en veelal wordt geprobeerd om hen naar een bestaande accommodatie te leiden. De JOS-medewerkers nodigen de jongeren rechtstreeks uit voor deelname aan de activiteiten. Omdat een deel van deze jongeren een risicovol gebruik van genotmiddelen vertoont, worden er ook survivalpreventieweekenden voor hen georganiseerd. Uitvoering Vakkrachten van Factor Welzijn in het Project Jongeren Op Straat (JOS) Locatie De straat; op zogeheten hangplekken Financiering Gemeente Katwijk (via Factor Welzijn) Start 1998 Toekomst Voortzetten Resultaten Zie het Evaluatieverslag van het JOS-project van Factor Welzijn 16

18 3.8 XTC-project Tijdens een platformvergadering werd aandacht gevraagd voor het toenemende gebruik van XTC onder de jongeren. Met behulp van informatie (verslavingsarts Parnassia), tonen van videoband met interviews met gebruikende jongeren vond discussie plaats in het Platform. Uit gesprekken met jongeren kwam sterk het beeld naar voren van ondoordacht en zelfs roekeloos gebruik. Reden voor het platform om te actie te ondernemen. Hiertoe is de werkgroep XTC opgericht. Activiteit XTC-project Doel Risico s XTC onder de aandacht brengen Doelgroep Jongeren die gebruiken of kunnen gaan gebruiken. Werkwijze Op 5 november 2002 presenteerde de Werkgroep XTC het eindverslag met aanbevelingen voor maatregelen en activiteiten, waaronder het opzetten van scholing om EHBO te kunnen verlenen en een publieksactie met posters en een dansfeest gericht op jongeren. De posteractie is door de werkgroep zelf ontwikkeld. Op advies van de jongeren verliep de werving via de jongerenwebsite Het dansfeest vond buiten plaats op 9 juli 2003 op het Strandplein aan de Boulevard. Veel jongeren stelden naderhand vragen over XTC en er volgde discussie op de jongerenwebsite. Uitvoering Werkgroep XTC: vier jongeren, en medewerkers van Factor Welzijn, Politie Hollands Midden, GGD-ZHN en het Platform Locatie Platformruimte en Strandplein Boulevard Financiering Doeluitkering Ambulante Verslavingszorg Leiden Start Januari 2002 Toekomst De Werkgroep XTC met jongeren wordt beëindigd in december Van de activiteiten zal een evaluatieverslag 9 verschijnen. Naar verwachting vindt begin 2004 een vervolgactiviteit plaats nav de wereldwijde discussie over de niet valide resultaten van een wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Science Resultaten 2003: 6 werkgroepbijeenkomsten, een reeks posters en artikelen. De gevaren van XTC zijn op 9 juli 2003 nadrukkelijk onder de aandacht gebracht van de doelgroep; ca. 300 gebruikers en potentiële gebruikers (en ongeveer 100 omstanders). Twee uur dancemuziek, live graffitikunst, cabaret en tenslotte een korte boodschap. De samenwerking met de redactie van de jongerenwebsite was een nieuwe ervaring voor het platform; dit is goed bevallen en in de praktijk blijkt dit een goed middel te zijn voor het bereik van jongeren. Betrokken jongeren in de werkgroep hebben actief meegewerkt in het bedenken, het opzetten en het uitvoeren van de voorlichtingsactie. 9 Verslag acties XTC, GGD Zuid Holland Noord, december

19 4. Zorg 4.1 Telefonische Informatielijn Sinds 2001 wordt het telefonische spreekuur de Drugsinfolijn van het Platform verzorgd door Stichting de Brug. De informatielijn wordt voor een deel via het Platform gefinancierd. De telefoonlijn van De Brug is 24 uur per dag beschikbaar voor hulp en advies. Belangrijkste vragen zijn: Afspraken maken voor gesprek met maatschappelijk werker of psycholoog van De Brug Hoe om te gaan met verslaving in gezin Informatie over middelen (o.a. voor spreekbeurten en werkstukken) Informatie over behandelprogramma s van verschillende organisaties Informatie over activiteiten van De Brug Om een inzicht te krijgen in de omvang van de inkomende telefoongesprekken registreren de medewerkers de telefoongesprekken. Activiteit Telefonische Informatielijn Doel Informatie geven Afspraken maken Doorverwijzing Doelgroep Inwoners van Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg Werkwijze 24 uur per dag is de informatielijn telefonisch bereikbaar. Indien mogelijk wordt direct informatie gegeven, een afspraak gemaakt of doorverwezen. Het telefoonnummer van de informatielijn verschijnt wekelijks in de lokale kranten. Uitvoering Een team van 7 mensen, beroepskrachten en vrijwilligers van De Brug, zorgen ervoor dat de telefonische informatielijn 24 uur bereikbaar is. Locatie Haringkade 2 in Katwijk en na kantoortijden doorschakeling naar een mobiele telefoon van de medewerker die bereikbaarheidsdienst heeft. Financiering De Brug en de gemeente Katwijk (verwerkt in de subsidie van het platform) Start 2001 Toekomst Voortzetten Resultaten In 2002: Ca geregistreerde gesprekken per jaar. Aan de medewerkers van de bereikbaarheidsdienst is in 2002 een training gegeven. In 2003: nog niet bekend 18

20 4.2 Inloophuis De Brug Vanuit het Platform is de vraag aan de kerken gesteld om mee te helpen. Hieruit is begin 1995 Stichting De Brug, christelijke verslavingszorg Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg opgericht met onder meer een inloophuis voor verslaafden. Het Inloophuis van de Brug wordt voor een deel via het Platform gesubsidieerd. Activiteit Inloophuis De Brug Doel Opvang en luisterend oor bieden Aanbod recreatiemogelijkheden Steun bieden bij het clean blijven Doelgroep Verslaafden en ex-verslaafden uit Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg Werkwijze Van maandag t/m vrijdag, van tot uur is het Inloophuis geopend. Iedere middag kunnen de gasten koffie, thee of frisdrank krijgen en is er gelegenheid voor tafeltennis of biljarten. De bezoekers mogen niet gebruiken en/of dealen tijdens de openstelling van het Inloophuis. Ook ex-verslaafden bezoeken het Inloophuis regelmatig, enerzijds om de contacten met de vrijwilligers te onderhouden en anderzijds om de verslaafde bezoekers aan te moedigen om (ook) naar een afkickcentrum te gaan. Uitvoering 14 vrijwilligers van De Brug Locatie Haringkade 2 in Katwijk Financiering De Brug en de gemeente Katwijk (via subsidieverstrekking aan het Platform) Start 1995 Toekomst Voortzetten. Het Inloophuis zal verhuizen naar de nieuwe huisvesting aan de Schaepmanstraat. Vanwege de toename van het aantal mensen met een verslavingsprobleem en een psychiatrisch probleem wordt door Psychiatrisch Ziekenhuis Rhijngeestgroep een cursus psychiatrische ziektebeelden gegeven. Resultaten 2002: 1464 bezoeken, ongeveer 70 verschillende personen. Dit betekent een daling ten opzichte van 2001 (1941 bezoeken) Toename van alcoholisten die het Inloophuis bezoeken. Zie het jaarverslag : nog niet bekend 10 Jaarverslag 2002, Stichting De Brug 19