Voorwoord Wat zijn drugs en hoe werken ze?

Transcriptie

1 Voorwoord 16 1 Wat zijn drugs en hoe werken ze? Definitie drugs Soorten drugs naar effect Gedragingen Betekenissen van druggebruik Gebruik van drugs bij religie Gebruik van drugs als medicijn Gebruik van drugs als voedsel of om prestaties te verhogen Gebruik van drugs als genotsmiddel Redenen en motieven voor drugsgebruik Gebruikspatronen Opname, werking en afbraak Opname Verdeling over het lichaam Werking Afbraak Uitscheiding Werking van de hersenen Het zenuwstelsel De hersenen De prikkeloverdracht tussen zenuwen Risico s van gebruik Lichamelijke risico s Maatschappelijk functioneren Misbruik/afhankelijkheid Tolerantie, onthoudingsverschijnselen, craving Tolerantie Onthoudingsverschijnselen Craving Theorieën van verslaving 53

2 6 Drugs en alcohol Gebruik, misbruik en verslaving 1.11 Beoordeling van risico s van gebruik 56 2 Alcohol Geschiedenis Wat is alcohol? Soorten drank Bier Wijn Sterke drank Nieuwe drankjes Effecten Omvang gebruik Opname en afbraak van alcohol Opname: maag/darmen Verdeling: bloed/lichaamsvocht Afbraak: lever Werking Positieve gevolgen alcoholgebruik Lichamelijke gevolgen alcoholgebruik Calorieën, seks, nachtrust, adem en kater of alcoholvergiftiging Hersenen/zenuwaandoeningen Hart- en bloedvaten Gastritis, leverziekten en alvleesklierontsteking Kanker Psychosen Zwangerschap Afhankelijkheid Ontstaan tolerantie Ontstaan onthoudingsverschijnselen Theorieën alcoholverslaving Maatschappelijke gevolgen 93 3 Opiaten De geschiedenis van het opiaatgebruik Opium en heroïne in Nederland Wat zijn opiaten? De plant: papaver somniferum Diverse soorten opiaten Bereidingswijze van morfine en heroïne De effecten van opiaten Omvang van het probleem Opname en afbraak van opiaten 106

3 7 3.7 Gevolgen van opiaatgebruik Syndromen die voorkomen bij heroïneverslaafden Combinatie van stoffen, bijmengsels Opiaatverslaving en zwangerschap Psychiatrische ziektebeelden bij opiaatverslaving Sociale gevolgen van heroïnegebruik Behandeling van opiaatverslaving, de ontwikkelingen in Nederland Methadonverstrekking in Nederland Technische aspecten bij het voorschrijven van opiaatvervangende middelen Methadon Buprenorfine Heroïne Naltrexone Speciale groepen Misbruik van en verslaving aan medicatie Benzodiazepinen Geschiedenis Wat zijn benzodiazepinen? Omvang gebruik van benzodiazepinen Opname en afbraak Werking Gevolgen van benzodiazepinegebruik Benzodiazepineverslaving Preventie Drugs- en alcoholverslaafden en benzodiazepinen Ernstige problemen rond slaapmiddelen in de geschiedenis Antidepressiva Antiparkinsonmiddelen Pijnstillende middelen (niet-opiaten) Acetylsalicylzuur (aspirine) Paracetamol (panadol, finimal) Overige verdovende middelen Inleiding GHB Vluchtige stoffen Poppers Lachgas Ether 154

4 8 Drugs en alcohol Gebruik, misbruik en verslaving 5.7 Laudanum Absint Valeriaan Kava Kava Damiana Stimulerende middelen: tabak Geschiedenis Tabak: wat is het? Technieken tabaksindustrie Stoffen in tabaksrook Effecten van tabaksgebruik Omvang gebruik Opname stofwisseling Opname in het lichaam bij de diverse toedieningsvormen Verdeling door het lichaam en werking in de hersenen Afbraak nicotine door het lichaam Risico s van roken Lichamelijke aandoeningen Sociale gevolgen Tabaksverslaving Preventie en campagnes Lesprogramma s Voorlichting via massamedia aan jongeren Informatiecampagnes gericht op volwassenen Nationale stopcampagnes Wetgeving Hulpverlening Stimulerende middelen: cocaïne Geschiedenis Wat is cocaïne? Effecten van cocaïnegebruik Psychische effecten van cocaïne Lichamelijke effecten van cocaïne Omvang cocaïnegebruik Bevolking Scholieren Problematisch gebruik Hulpvraag Opname en afbraak van cocaïne Gevolgen van cocaïnegebruik 208

5 Lichamelijke complicaties Psychopathologische syndromen bij cocaïnegebruik Afhankelijkheid Maatschappelijke gevolgen Behandeling van cocaïneverslaving Snuivers Gebruikers van base en spuiters Stimulerende middelen: amfetamine Geschiedenis Wat is amfetamine? Soorten amfetaminen Chemie amfetaminen Chemische structuren van amfetaminen en verwante stoffen Gebruik amfetaminen Effecten Omvang gebruik Opname van amfetaminen en effecten Op de stofwisseling Opname, verdeling en uitscheiding Werking op het centraal en perifeer zenuwstelsel Risico s van amfetaminegebruik Lichamelijke aandoeningen als gevolg van amfetamine Sociale gevolgen Lichamelijke en psychische afhankelijkheid Opvang bij crises/behandeling Harmreduction Lijst van gebruikte afkortingen Stimulerende middelen: xtc Geschiedenis Wat is xtc? Effecten Omvang gebruik In de algemene bevolking in Nederland Bijzondere groepen Wereldwijd Opname/stofwisseling Lichamelijke aandoeningen als gevolg van xtc Hyperthermie Serotoninesyndroom Cardiovasculaire problemen en cerebrovasculaire accidenten (cva) 262

6 10 Drugs en alcohol Gebruik, misbruik en verslaving Leverschade Hyponatriëmie (watervergiftiging) Neurotoxiciteit Cognitieve problemen Psychiatrische problemen Gebit Risico s bij polydruggebruik Zwangerschap Sociale gevolgen van xtc-gebruik Probleemgebruik Maatschappelijke en sociale gevolgen van langdurig xtc-gebruik Uitgaan en gezondheid Xtc-gerelateerde ziekenhuisopnamen Xtc en verkeer Agressie Verslaving aan xtc Risico s beperken van xtc-gebruik Overige stimulerende middelen Inleiding Cafeïne: koffie, energizers en smartshopproducten Ephedra Ritalin (methylfenidaat) Modafinil (modiodal ) Qat, khat, mira Kanna Sildenafil (viagra ) en yohimbine Tripmiddelen: lsd en psychedelische paddenstoelen Geschiedenis Wat is lsd? Wat zijn psychedelische paddenstoelen? Omvang gebruik In de algemene bevolking in Nederland Scholieren Bijzondere groepen Hulpvraag Effecten Veranderingen in zintuiglijke (sensorische) perceptie Verandering in stemming Verandering van tijdsperceptie Veranderingen in mentale processen Lichamelijke effecten Opname en stofwisseling 320

7 Gebruikswijze en opname Werking in de hersenen Uitscheiding Risico s Lichamelijke risico s Psychologische problemen Verslaving Sociale gevolgen Wetenschappelijk onderzoek en medische toepassingen voor tripmiddelen Risico s beperken Tripmiddelen: cannabis Geschiedenis Wat is cannabis? Effecten van cannabis Omvang gebruik In de algemene bevolking in Nederland Bijzondere groepen Hulpvraag Wereldwijd Opname en stofwisseling Risico s van cannabis Lichamelijke gevolgen van cannabis Sociale gevolgen Verslaving Risico s beperken Cannabis als medicijn Het gebruik van overige tripmiddelen Inleiding Mescaline Wat is het? Risico s C-B, 2C-T-7, DOM en DOB Wat is het? Risico s DMT en ayahuasca Wat is het? Risico s Lboga Wat is het? Risico s PCP 388

8 12 Drugs en alcohol Gebruik, misbruik en verslaving Wat is het? Ketamine Wat is het? Risico s Medische toepassingen Dextromethorfan Wat is het? Risico s Salvia divinorum Wat is het? Risico s Atropineachtigen Wat is het? Risico s Doping Inleiding Geschiedenis Wat is doping? Middelen en effecten De dopinglijst Overige prestatiebevorderende middelen Omvang van gebruik Cosmetische sporters Topsporters Bijwerkingen en risico s Conclusies Gokken Geschiedenis Wat is gokken Uitkeringspercentage en kansberekening Soorten gokspelen en regelgeving Loterijen Gokkasten Casinospelen Gokken op internet Riskante gokspelen Omvang Risico s van gokken Wat bevordert de kans om in de problemen te raken? Preventie Behandeling 454

9 13 16 Internetverslaving Inleiding Wat maakt het internet zo verleidelijk? Compulsief internetgebruik, psychosociaal welzijn en persoonlijkheid Perspectief en trends; behandeling en preventie Moderne verslavingen Inleiding: moderne verslavingen Geschiedenis Neurobiologische verklaring van seks, eet- en koopverslaving Behandeling Seksverslaving Wat is het? Kenmerken Oorzaken Omvang Behandeling Eetverslavingen Wat is het? Kenmerken Risicofactoren Omvang Behandeling Koopverslaving Wat is het? Kenmerken Oorzaken Omvang Behandeling Discussie: hoe moderne verslavingen te behandelen Preventie Wat is preventie? Modellen van gedragsverandering Transtheoretisch model Ase-model Model van persuasieve communicatie Sociaalcognitieve theorie Preventiemethoden Beschikbaarheid beperken Voorlichting en educatie Vroegsignalering 516

10 14 Drugs en alcohol Gebruik, misbruik en verslaving 18.4 Evidence-based werken De preventiepraktijk Effectieve preventieprojecten Verslavingsgedrag en somatiek Inleiding Verslavingsgedrag Alcohol Illegale drugs Overige verslavingen Wat betekent verslavingsgedrag voor de hulpverlener? Informatie Somatisch-medische problemen bij drugsgebruikers Algemeen De leefstijl De toedieningsvorm en schadelijke gevolgen Behandeling van verslaafden Inleiding Zelfhulp Verschillende modellen Stepped care en disease management Probleemverkenning en diagnostiek Het motiveren van de cliënt Detoxificatie Alcohol Benzodiazepine Opiaten Behandeling Inleiding Minimale interventiestrategie Leefstijltrainingen Systeembehandeling Medicamenteuze behandeling Community reinforcement approach (cra) Deeltijdbehandeling Klinische behandeling Terugval en terugvalpreventie Nazorg Meervoudige problematiek Justitiële verslavingszorg Dubbeldiagnostiek: verslaving en psychiatrische stoornissen Verstandelijke beperkingen en verslaving 574

11 Chronisch verslaafden/sociale verslavingszorg Methadonverstrekking Heroïneverstrekking Gebruiksruimten Woon, werk en activiteitenbegeleiding Intramuraal motivatiecentrum (imc) Trajectbegeleiding, bemoeizorg en casemanagement Nieuwe ontwikkelingen: internettherapie Prognose, verloop en behandelresultaten Beleid Geschiedenis van beleid: de eerste maatregelen Verbieden of regelen Verbieden van alcohol en drugs Reguleren van gebruik Legaliseren van alcohol en drugs Het drugsbeleid De opiumwet Het cannabisbeleid Het harddrugsbeleid: heroïne en basecoke Het beleid ten aanzien van uitgaansdrugs Het alcoholbeleid De huidige drank- en horecawet Overige relevante wetgeving voor het alcoholbeleid Recente beleidswijzigingen en plannen Effectieve maatregelen bij alcohol Het tabaksbeleid Het gokbeleid De toekomst: een cannabiswet? 615 Begrippenlijst Woordenlijst straattaal 617 Auteurs 630 Register 634