Wie doet er aan virtualisatie?

Transcriptie

1 B+P =100% Projecten slagen 100%, zoals het hoort Ga op zeker, ga voor B+P s e p t e m b e r n u m m e r 1 8 j a a r g a n g 2 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l Wie doet er aan virtualisatie? IN HET NIEUWS DELL WIL VAN FABRIEKEN AF Om de kosten terug te dringen overweegt Dell een grootschalige verkoop van zijn fabrieken. Het build-to-order productiesysteem, waar de computerfabrikant groot mee werd, is niet meer zaligmakend. p. 4 MANAGEMENT STRATEGIE VAN DE EFFECTBAL Je kunt de concurrentie aanpakken door een rechtstreekse strijd aan te gaan. Maar het kan net zo effectief zijn concurrenten via misleidende manoeuvres op het verkeerde been te zetten. p. 14 TECHNOLOGIE SCALPEL OF SCHOP? Bij het aanpassen van legacysoftware moet je praktisch te werk gaan. Ga je voor een gerichte schoonmaakactie of ga je de softwarecode volledig herschrijven. p. 28 De laatste tijd regent het aankondigingen van leveranciers rond servervirtualisatie. Zo is de Hyper-Vsoftware van Microsoft sinds kort beschikbaar, maar ook Citrix, HP en Dell doen een duit in het zakje. De rustige tijden zijn voorbij voor alleenheerser VMware. De komende tijd zullen er waarschijnlijk belangrijke verschuivingen in de virtualisatiemarkt plaatsvinden. De grootste impact wordt op voorhand toegeschreven aan Microsoft, ook al is het concern laat met deze software en is deze nog beperkt in functionaliteit. Simon Crosby, een van de oprichters van XenSource en sinds de overname cto bij Citrix, denkt dat de markt het wel gehad heeft met VMware. Het is interessant om te zien wat er nu gaat gebeuren. Tot nu toe was het een one-man show. Zij zijn de enige speler, met maar weinig partners. De markt pikt dat niet. Hardware- en softwareleveranciers willen ook een graantje meepikken. p. 7 en 26 MENS & WERK LIEF DAGBOEK Managers doen er goed aan eens op te schrijven wat ze doen op een dag. Zonder terugkijken op genomen besluiten en de argumenten van weleer komt ook een manager nooit vooruit. p. 41 The personal touch in IT ITmet een VISIE

2 REDACTIONEEL Over ambtenaren en dictators De Tweede Kamer behandelt op dit moment een wetsvoorstel voor de invoering van een Elektronisch Patiëntendossier. Daar liggen maar weinig mensen wakker van. De digitalisering van medische gegevens is zo n onderwerp dat de verkiezingsdebatten nooit zal halen. Het is te abstract en heeft geen hoofddoekje om. Toch zal zo n dossier eenmaal ingevoerd een enorme impact hebben op de medische zorg. En wat te denken van de consequenties voor je privacy? De consequentie van het huidige wetsvoorstel is dat zorgverleners decentrale patiëntgegevens gaan uitwisselen via een landelijk schakelpunt. In feite is deze database niet meer dan een index die doorverwijst naar patiëntinformatie die bij tienduizenden zorgverleners lokaal is opgeslagen. De verantwoordelijkheid en het eigendom van deze gegevens blijven, net zoals nu in de papieren wereld, bij de vele zorgaanbieders. De patiënt heeft het nakijken en zal alleen met heel veel moeite inzage krijgen, laat staan dat mensen het beheer over deze informatie naar zich toe kunnen trekken. Een clubje rebellerende ziekenhuisdirecteuren onder leiding van Hans Kedzierski van het Medisch Centrum Alkmaar bestrijdt de huidige ingeslagen weg te vuur en te zwaard. Kedzierski ziet veel meer in een gecentraliseerd dossier op internet, waarvan de patiënt zelf eigenaar is en die zelf op zijn minst kan nagaan wie toegang gezocht heeft tot deze informatie. Bij zo'n centraal patiëntendossier rijzen natuurlijk direct grote vragen op rond privacy-bescherming, maar het zorgt er wel voor dat patiënten zelf grotere controle krijgen over hun medische gegevens. Ik verwacht niet dat de critici het tij nog kunnen keren. Ik ga ervan uit dat we een slechte wet en een rammelend, patiënt-onvriendelijk systeem krijgen waar niemand op zit te wachten. Journalist Ton Smit van Qure.nl vergeleek ambtenaar Ellen Maat van het ministerie van VWS die de invoering van het elektronisch patiëntendossier begeleidt met de Noord-Koreaanse dictator Kim-Jong-il. Als je bijgekomen bent van het lachen, zie je een zekere waarheid. Wie heeft deze communistische ijzervreter ooit een strobreed in de weg gelegd? Met de vastberaden ambtenaar van VWS zal het niet veel anders gaan. De minister en kamerleden krijgen met technische praat over een landelijk schakelpunt zand in de ogen gestrooid. De patiënt heeft straks het nakijken. Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive INHOUD NIEUWS 4-13 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Wannahave 9 Column Dominique Deckmyn MANAGEMENT 14 Strategie van de effectbal 16 Management Kort 1 17 Column Ron Tolido 21 Vang de tijddief 23 Column Charles Groenhuijsen 24 Management Kort 2 TECHNOLOGIE 26 Virtualisatie-speelveld wordt breder 28 Scalpel of schopy 29 Column IT&Recht Patrick van Eecke 32 Deventer digitaliseert documenten 34 Spelenderwijs creëren 37 Satellietdiensten op de kaart FORUM 39 Lezersreacties 39 Agenda MENS&WERK 41 Nieuws arbeidsmarkt 43 Banencarrousel 44 Portret van een it-manager 45 Column René Diekstra ESCAPE 46 Cartoon 46 Colofon ADVERTEERDERSINDEX 01 A2 Networks 01,20 Afas 10 Bariton 01 B + P 02 BBeyond 22 Bloxx 01 Cam Solutions 28 Terramark 47 ICT~Office 48 Itsmf Speciale uitgave IBM 18,19 E-Office 30 Gartner 03 IBM 40 Logica 13 Antares 11 Microsoft 42 QI 08 Rabobank 64 SLTN In deze uitgave SHAPE YOUR FUTURE at IBM S 3RD INNOVATION WEEK Z I E PA G I N A 4 9 IM 190x50.indd :07:10 nr september

3 IN HET NIEUWS RED HAT IN VIRTUALISATIE Red Hat heeft het Israëlische Qumranet overgenomen. Qumranet is de ontwikkelaar van het open-source virtualisatieproduct KVM. Red Hat betaalt 107 miljoen dollar voor Qumranet (ongeveer 75 miljoen euro), en verstevigt hiermee haar positie voor wat betreft virtualisatieproducten. Red Hat leverde tot dusverre de Xen-hypervisor mee, en zegt te blijven ontwikkelen aan Xen, hoewel er wel een transitie zal komen. DSM VERLENGT NIET Chemieconcern DSM heeft zijn miljoenencontract voor werkplekbeheer met Getronics niet verlengd. DSM had vanaf 2002 een contract met Getronics voor twintigduizend werkplekken, dat eind 2008 afloopt. Het wordt niet verlengd; het servicemodel van DSM zou niet aansluiten bij de nieuwe filosofie en strategie van Getronics. Getronics wil zich alleen richten op standaard werkplekdienstverlening. Wie het beheer bij DSM gaat overnemen is nog niet bekend. CISCO IN SOFTWARE Cisco neemt voor 215 miljoen dollar PostPath over, maker van mail- en agenda-software. Cisco wil deze functies integreren in haar WebEx Connect-platform. De PostPath Server is een mail- en collaboration-server, die het bedrijf aanprijst als een vervanger of een aanvulling voor Microsoft Exchange. Cisco komt hiermee meer in het vaarwater van Microsoft. TOPMANAGERS ORDINA WEG Philip van Blanken en Eddy Vermeire stappen op bij itdienstverlener Ordina. Dat meldt het Financieele Dagblad (FD). De twee vormden samen met algemeen directeur Ronald Kasteel en financieel directeur Hans den Hartog het uitvoerend comité dat de strategie van het bedrijf bepaalt. Kasteel en financieel directeur Hans den Hartog staan er nu alleen voor. Dell wil van fabrieken af Volgens de Wall Street Journal bereidt computerfabrikant Dell een grootschalige verkoop van zijn fabrieken voor. De Amerikaanse zakenkrant citeert anonieme ingewijden, die zeggen dat Dell in de afgelopen maanden diverse contract-fabrikanten heeft benaderd voor overname van zijn fabrieken. Dell zou binnen 18 maanden alle fabrieken van de hand willen doen, of in ieder geval een aantal fabrieken willen sluiten. De contract-fabrikanten zouden de productie van de pc s moeten overnemen. Deze plannen zijn de nieuwste van Dell in een poging om kosten terug te dringen en winstgevender te worden. De laatste kwartaalcijfers van Dell stelden opnieuw teleur, hetgeen zorgde voor een daling van de aandelenkoers van Dell, van meer dan 18 procent. Ooit bezat Dell een uniek build-to-order productiesysteem, maar het heeft nu last van de remmende voorsprong bij het boeken van besparingen door het uitbesteden van productie. De fabrieken zijn voornamelijk gebouwd voor grote productieorders van pc s voor ondernemingen, maar de laatste jaren is juist de groei te vinden bij de laptops die via winkels Dell-fabriek in Texas aan consumenten worden verkocht. En bij de productie van laptops loopt Dell achter op de concurrentie. Met name laptops bouwen contractfabrikanten goedkoper dan fabrieken in eigendom. Dat is de reden waarom HP veel van de productie van met name laptops uitbesteedt aan contractfabrikanten. En Dell kan het bij de verkoop van de fabrieken nog moeilijk krijgen; kopers zouden kunnen Google lanceert eigen browser terugschrikken van fabrieken op plekken met hoge arbeidskosten (zoals in de VS), en sommige fabrieken zijn gebouwd met subsidies van lokale overheden. Deze deelden de subsidies uit in ruil voor arbeidsgaranties en lokale investeringen. Dell bezit vier fabrieken in de VS (Texas, Tennessee, Noord-Carolina en Florida) en verder in Ierland, India, China, Brazilië, Maleisië en Polen. De browseroorlog is aan een nieuw hoofdstuk begonnen nu Google een eerste versie naar buiten heeft gebracht van de eigen browser Chrome. Het concern wil met deze software meer grip krijgen op de eigen webapplicaties Google Apps en Gears. Volgens Google-topman Eric Schmidt is de stap deels defensief bedoeld. Met de eigen browser wil het concern voorkomen dat Microsoft in de browser Internet Explorer eigen webapplicaties bevoordeelt. Microsoft heeft in zijn bestaan diverse keren laten zien dat het zijn eigen software voortrekt, zei Schmidt begin september tegen een journalist van de Financial Times. De reden dat Google nu met een eigen browser komt, is dat er steeds meer applicaties voor de browser komen. De browser wordt een erg belangrijk platform. De browseroorlog die met de ondergang van Netscape begon, illustreert dat ook, aldus Schmidt. Een belangrijke eigenschap van Chrome is dat ieder tabblad in de browser zijn eigen thread toegewezen krijgt. Als een toepassing in een tabblad vastloopt blijft de browser door deze eigenschap wel functioneren. Verder heeft de browser een ingebouwde virtuele machine, een sandbox voor de veiligheid en een moderne gebruikersinterface. Google zegt met een flink team al twee jaar aan de ontwikkeling van Chrome te werken. Google is één van de grote geldschieters voor de open-source browser Firefox van Mozilla. Google heeft aangegeven deze subsidiekraan de komende jaren nog niet dicht te draaien. Fiscus: acht jaar nodig Het duurt nog acht jaar duurt voordat alle it-problemen bij de Belastingdienst zijn opgelost, meldde staatssecretaris van Financiën Jan Kees de Jager. Dit nieuws kwam naar buiten tijdens een debat over veranderingen in het belastingstelsel en de toekomst van de Belastingdienst, georganiseerd door het Financieele Dagblad, BNR en Nova. De IT van de Belastingdienst had in de afgelopen jaren te maken met een reeks van problemen. Volgens De Jager zijn deze problemen ontstaan door het grote aantal applicaties waar de dienst nu mee werkt. Voor bijna iedere wet werd een eigen applicatie gebouwd. Een van de speerpunten is dan ook het terugdringen van het aantal applicaties. De Jager wil binnen de Belastingdienst een servicegeoriënteerde architectuur (soa) invoeren, die processen centraal afhandelt. Uiteindelijk wil hij kunnen bepalen of systemen in eigen huis worden gebouwd, of dat de ontwikkeling wordt uitbesteed. Kort geleden werd ook bekend dat directeur-generaal Jenny Thunnissen van de Belastingdienst opstapt. Thunissen wordt dit najaar bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat inspecteur-generaal. Op 15 september begint Wim Sijstermans als nieuwe cio bij de Belastingdienst. Groen heeft budgetprobleem It-beslissers weten dat het datacenter duurzamer gemaakt kan worden, maar hebben het budget er niet voor. Die conclusie wordt getrokken uit een onderzoek dat is gedaan door hardwareproducent Voltaire. 90 procent van de ondervraagden denkt dat het milieuvriendelijker maken van het datacenter essentieel is voor het halen van de zakelijke doelstellingen in 2009, maar 76 procent heeft daar geen budget voor. Zo n 57 procent denkt zelfs dat het groener maken van het bedrijf een concurrentievoordeel oplevert, en 43 procent zal in de komende twee jaar een groen datacenter inrichten. Als voordelen wordt door 52 procent genoemd het terugdringen van stroomverbruik en kosten die met stroom en koeling te maken hebben, en 37 procent zegt het milieu te sparen. Zo n 32 procent zegt dat apparatuur efficiënter wordt gebruikt, en 28 procent dat er minder ruimte nodig zal zijn. Kijk voor meer informatie over duurzaamheid in het Greening the enterprise -dossier op WEEKMAKERS WORDT GOOGLE HET VENSTER OP ONZE WERELD? het begint er sterk op te lijken. Nog altijd is het eerste wat honderden miljoenen computergebruikers s morgens zien bij het opstarten het Windows-logo. Toch is het niet meer Microsoft maar eerder Google dat ons venster op de wereld monopoliseert. Google doet dat indringender dan Microsoft ooit heeft gedaan. Google bepaalt welke informatie van belang is (Search) en welke weg we nemen van A naar B (Maps). Dan hebben we nog ons fotoarchief (Picasa), onze online spreadsheets en teksten (Docs), de s (Gmail) en onze video s in YouTube. Google gaat nu zelfs satellieten lanceren om Afrika van draadloos internet te voorzien. Begin september verscheen Chrome. Een eigen browser. Natuurlijk, dat ontbrak er nog aan. De browser oogt weinig spectaculair, maar is dat onder de motorkap wel. Het ding is ontworpen om het gebruik van rijke internetapplicaties te verbeteren. Wie Chrome gebruikt in combinatie met Google Docs voelt het verschil. Die licht vertraagde respons die webapplicaties kenmerkte, is weg. Elk document kan bovendien als een apart proces, zelfs zonder browserschil, worden opgestart. Je proeft hier dat de internetapplicatie een nieuwe fase ingaat. Google Docs wordt, ondanks de functionele beperkingen, nog eens an offer you can t refuse. HANDIG TOCH ZO N INTERNETWINKEL...dat hebben Google en Microsoft inmiddels ook begrepen. Niet lang na de introductie van de iphone opende Apple zijn online-winkel voor mobiele applicaties. Dat blijkt een hit. Er staan nu al zo n 3000 toepassingen op. Het mes snijdt aan twee kanten. Software-ontwikkelaars krijgen een wereldwijd distributieplatform en Apple houdt controle over distributie en kwaliteit van alle iphone-software, terwijl het en passant nog 30 procent van elke verkochte applicatie opstrijkt. Het platform is mede zo n succes omdat mobiele applicaties zich voor het eerst rechtstreeks op de telefoon - probleemloos laten installeren. Het is letterlijk één druk op de knop. Softwarebedrijven zijn wel aan de nukken van Apple overgeleverd: sommige toepassingen worden domweg verboden (voip) en andere blijven maanden in de goedkeuringsprocedure hangen. Maar de App Store is zo n succes dat Microsoft (Windows Mobile) en Google (voor de toekomstige Android-telefoons) het trucje kopiëren. Met dank aan Steve Jobs, die vorige week de jaarlijkse Appleconferentie opende met de tekst: de geruchten over mijn dood zijn zwaar overdreven. Gelukkig maar voor Apple. WAAROM EEN ABONNEMENT OP OFFICE?...dat vragen ook steeds meer gemeenten zich af. In 2001 kwam Microsoft op de proppen met de licentieprogramma's Software Assurance en Software Subscription. Het bedrijf wilde klanten overhalen software te huren in plaats van te kopen. Iedereen zou er beter van worden, maar toch vooral de softwaregigant zelf. De NGN berekende destijds dat de meeste mkb-bedrijven twee maal zoveel zouden gaan betalen voor Office. Gartner en Forrester stelden jaren later nog eens vast dat veel organisaties er beter aan doen gewoon licenties aan te schaffen op basis van feitelijk gebruik. Dit besef begint kennelijk door te sijpelen, want ik begrijp uit Automatiseringgids dat steeds meer gemeenten hun Enterprise-licenties niet verlengen. Fred van der Molen 4 nr september 2008 nr september

4 IN HET NIEUWS WANNAHAVE EDS WEG BIJ ABN AMRO Het opsplitsen van ABN Amro zorgt ervoor dat EDS bij deze afnemer diverse opdrachten in Nederland maar ook elders in de wereld gaat verliezen. Door het opgaan van ABN Amro in onder meer Fortis zit een verlenging van het contract dat EDS in 2002 met ABN Amro afsloot, er niet meer in. Ook andere dienstverleners die contracten sloten met ABN Amro, moeten om hun werk voor de bank vrezen. Er zijn contracten met IBM, Tata Consultancy Services en Infosys. VMWARE MS-GECERTIFICEERD VMware heeft het certificaat gekregen waaruit blijkt dat de ESXhypervisor goed overweg kan met de beheersoftware van Microsoft. Door deze certificering is ook de ondersteuning van de beide bedrijven gegarandeerd. ESX 3.5 update 2 is volgens VMware de eerste hypervisor die een certificaat krijgt in het kader van het Microsoft Server Virtualization Validation Program (SVVP). PRINTERPRIJZEN VERGELIJKEN Het Nederlandse bedrijf Treasuron is de website Printer.com begonnen. Gebruikers, zowel consumenten als mensen uit het bedrijfsleven, kunnen er alle kosten van printers vergelijken, dus ook de gebruikskosten. Met name consumenten wordt tot dusverre zand in de ogen gestrooid met een lage aanschafprijs, waarna blijkt dat ze goud moeten betalen voor de inkt. Printer.com maakt de totale kosten over vier jaar inzichtelijk, waarbij vooraf een indicatie moet worden gegeven over de hoeveelheid die er zal worden geprint. Treasuron betaalde voor de domeinnaam Printer.com dollar. APPLICATIES ANDROID Google wil software voor Androidtelefoons op eenzelfde manier verspreiden als Apple doet met zijn App Store voor de iphone. De eerste versie van deze Android Market bevat gratis software. Later moeten er ook betaalde applicaties beschikbaar komen. Android Market krijgt een waarderingssysteem ongeveer zoals dat ook bij YouTube terug te vinden is. Netbook is gearriveerd De kleine goedkope netbook laptop heeft een eigen plek in de markt verworven. De concurrentie komt nu goed op gang. Als een van de eerste grote pc-fabrikanten heeft Dell nu ook aangekondigd een netbook te zullen gaan leveren, in de vorm van de Dell Inspiron Mini 9, een model met een 1,6 GHz Intel Atom processor, een 8,9 inch scherm, ingebouwd wifi en een webcam. Vooralsnog wordt de Mini 9 geleverd met Windows XP Home, maar een komende versie kan worden geleverd met Ubuntu Linux. Die laatste versie is met 350 dollar wat goedkoper dan de 399 dollar van de XP Home-versie. Kopers van de Mini 9 krijgen via Box.net 2 GB online opslag, dat eventueel uitbreidbaar is tot 25 GB. VS: vriezen of dooien De markt voor deze netbooks is opengebroken door de Eee PC van Asustek Computer. Van die Eee PC hoopt Asustek dit jaar vijf miljoen exemplaren te verkopen. En ook Asustek ziet redenen om de lat hoger te leggen. Zo heeft T-Mobile bekend gemaakt dat er een Eee PC komt met umts aan boord, en wil Asustek rond de jaarwisseling kopers van de Eee PC gratis 20 GB online opslagcapaciteit geven. Daarnaast is Asustek in gesprek met verschillende dienstverleners voor het leveren van de klanten van gratis muziek, films en educatieve- of gaming-software. Ook LG Electronics heeft voor oktober een netbook-achtige laptop aangekondigd die is gebaseerd op de Intel Atom processor, en die een ingebouwd 3G HSPA modem heeft. Volgens een onderzoek van ChangeWave Research trekken de Amerikaanse bedrijven op het ogenblik aan de rem en dat is terug te zien in de it-budgetten. Een onderzoek naar de plannen voor het itpersoneelsbestand laat daarentegen een kleine stijging zien. ChangeWave deed in augustus een onderzoek onder mensen die zich binnen hun organisatie bezighouden met het uitgeven van geld aan IT. 80 procent van de respondenten bevond zich in de VS, en de rest in kleine percentages in andere landen. 30 procent zei dat de uitgaven in het derde kwartaal lager zouden liggen dan oorspronkelijk gepland, en maar 12 procent was van plan meer uit te geven. Zo n 29 procent van het totaal gaf aan dat de uitgaven in het vierde kwartaal ook omlaag zouden gaan. 13 procent wilde meer uitgeven. ChangeWave trekt hieruit de conclusie dat na een kleine periode van relatieve stabilisatie, er weer een neerwaartse trend zichtbaar is. Met name hogere energiekosten waren een belangrijke factor in het verlagen van de budgetten; dat werd door 35 procent van de geïnterviewden genoemd. Bovendien zou een verandering niet in de lucht zitten; 39 procent van de respondenten zei dat ituitgaven pas in of na het tweede kwartaal van 2009 weer zouden stijgen. Het onderzoek, dat ieder kwartaal wordt uitgevoerd door werving- en selectie-bureau Robert Half Technology, laat een kleine stijging in het geprognosticeerde personeelsbestand in het vierde kwartaal zien. Zo n 11 procent van de ondervraagden zegt van plan te zijn extra personeel in het vierde kwartaal aan te nemen, terwijl maar 3 procent verwacht te moeten ontslaan. Robert Half deed het onderzoek onder Amerikaanse it-managers. De grootste groei zit in personeel voor de helpdesk en de technische ondersteuning. Het meest gezocht is de netwerkbeheerder, genoemd door 70 procent van de respondenten. Expertise van Windows Server 2000 en 2003 komt op de tweede plaats met 69 procent. Een medewerker van Robert Half trok de conclusie dat bedrijven zich blijvend richten op kerndiensten, ook onder minder goede economische omstandigheden. Drukte op virtualisatiemarkt Overnames, nieuwe partnerschappen, herpositioneringen. De nakende introductie van Microsofts virtualisatieproduct Hyper-V werpt zijn schaduw vooruit. Citrix doet het samen met Microsoft, Red Hat stapt in de markt met de overname van Qumranet en HP stroomlijnt zijn hele productreeks om bedrijven eenvoudiger te laten virtualiseren van desktop tot datacenter. Recent onderzoek in opdracht van HP geeft aan dat 86 procent van de it-beslissers in grote ondernemingen virtualisatieprojecten heeft gestart. Desondanks verwachten dezelfde respondenten dat in 2010 slechts 25 procent van hun it-omgevingen is gevirtualiseerd. Er is dus nog een wereld te winnen voor leveranciers, die indrukwekkende business cases kunnen overleggen met forse besparingen op operationele kosten. Voor de basistechnologie wil straks niemand meer een stuiver neerleggen; het geld zal dus moeten worden verdiend met beheer-tools, dienstverlening en hardware. HP introduceert met de ProLiant BL495c de eerste serverblade die specifiek is ontwikkeld voor het hosten van virtuele machines. Dat is maar een onderdeel van een reeks beheerproducten, consulting en hardware die nu als virtualisatieportfolio wordt geafficheerd. Dat portfolio bevat nieuwe thin-clients, blade-pc s en blade-werkstations. HP maakt eigen beheersoftware én werkt samen met alle softwareleveranciers die ertoe doen in de virtuele wereld: VMware, Citrix, Microsoft en Red Hat. Volgens Rob Idink, hoofd van de Nederlandse pc-tak van HP, is de grootste opgave bedrijven te overtuigen dat virtualisatie niet alleen een technisch verhaal is. Virtualisatie gaat niet alleen om kostenbesparing maar ook om het verhogen van beschikbaarheid en flexibiliteit, aldus Idink. De basisvirtualisatietechnologie zal op termijn standaard met enterprise-edities van besturingssystemen worden meegeleverd. Na Microsoft begeeft ook Red Hat, dat zich voordien op VMware en Citrix (Xen) verliet, zich op dat pad. Vorige week werd voor 107 miljoen dollar Qumranet ingelijfd. Dit Israëlisch-Amerikaans bedrijf zou zich vooral profileren met desktop-applicatievirtualisatie. Samsung Omnia Wannabee iphone Samsung heeft eind augustus tijdens nota bene de Miljonair Fair Summer Party de Omnia gelanceerd; met tal van extra s in een heus Millionair Pack, wat dat ook moge zijn. De Omnia wordt neergezet als concurrent van de iphone, maar Apple hoeft zich geen zorgen te maken. Alleen de look and feel van de Omnia komt in de buurt; verder wint de iphone op alle terreinen. De Omnia draait op Windows Mobile 6.1, een prima besturingssysteem, maar zonder pennetje werkt het niet echt. En die kan niet worden opgeborgen in het toestel, maar wordt meegeleverd in het leren hoesje dat niemand gaat gebruiken. Dan het aanraakscherm. Dat van de iphone reageert soepel en is zeer helder. Die van de Omnia is allesbehalve dat. Het scherm is een beetje flets en reageert stroef en traag. Met de stylus gaat het nog, maar met de vingers is het een ramp. Tekstinvoer op de Omnia is met het virtuele toetsenbord - zoals bij de iphone - bijna niet te doen, helemaal niet met het Windows miniatuur toetsenbord. De menustructuur van de iphone is intuïtief en overzichtelijk, die van Omnia kunstmatig en slechts een schilletje over Windows heen. Om echt te navigeren kom je toch steeds weer in Windows. Verder heeft de Omnia een weliswaar optische maar hyperactieve muis waar je erg nerveus van wordt. En terwijl de iphone zelf snel een wifi-station vindt is dat met de Omnia meer gedoe. Veel minnen dus terwijl Samsung zo veel beter kan. Er zijn pluspunten. Het geheugen van de Omnia is wel uitbreidbaar, al begint de Omnia op een achterstand van 8 GB ten opzichte van de iphone. De camera van de Omnia is veel beter (5 tegenover 2 megapixels). Verder ondersteunt de Omnia standaard hsdpa en iphone niet. Het valt echter te betwijfelen of deze specs in dit segment een rol spelen. Qua afmetingen is de Omnia net iets kleiner en handzamer. Maar ja, dit soort wannahaves moeten juist niet in je zak zitten, maar zichtbaar op tafel liggen. Info > Samsung Omnia: 11,2 x 5,7 x 1,3 cm en 127 gr, adviesprijs in Millionaire Pack 699 euro incl. BTW, zonder abonnement. 6 nr september 2008 nr september

5 De uitvinders van SMS Betalen zoeken ICT-specialisten m/v die onze ideeën zelf hadden kunnen bedenken. Werken bij Rabobank Groep ICT. Wat vertel jij je vrienden? Het is tijd voor de Rabobank. Stel, je gaat als ICT-specialist werken bij Rabobank Groep ICT. Wat vertel jij dan je vrienden? Ga je het hebben over de innovatieve projecten waar je bij betrokken zult zijn? Zoals Mobiel Parkeren waarmee je met één SMS je parkeergeld betaalt. Of vertel je over hoe ICT niet meer weg te denken is uit de financiële dienstverlening? Hoe we steeds meer en steeds vaker gebruikmaken van de talrijke digitale mogelijkheden. De Rabobank staat hierin niet stil. We lopen graag voorop in nieuwe ontwikkelingen. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat onze systemen optimaal en 24/7 doen wat ze moeten doen. Een heldere, overzichtelijke en duidelijke infrastructuur is daarbij leidend. Een infrastructuur die staat als een huis. Onze ICT-specialisten beseffen dat als geen ander. Zij waken, leiden, sturen en begeleiden. Professionals die de onmisbare schakel vormen binnen onze complexe ICT-omgevingen. Zodat onze klanten zich geen zorgen hoeven maken. Wel zo prettig. Ben jij die specialist die onze innovaties zelf had willen bedenken? Heb je minimaal HBO-niveau en heb je ruime werkervaring binnen de ICT? Bezit je de kennis, de motivatie en de gedrevenheid om onze infrastructuur op de kaart te zetten én te houden? Kijk dan op voor een baan met een goed verhaal. Alles over werken bij Rabobank Groep ICT vind je op Wifi roaming Het gebruik van het wifi draadloos netwerk voor telefonie krijgt een stimulans met de nieuwe standaard r. Dit protocol zorgt ervoor dat de wifi-verbinding van mensen die zich binnen een gebouw voortbewegen zonder problemen van het ene op het andere access point overschakelt zoals nu al bij mobiele telefonie gebruikelijk is. De oorspronkelijke standaards waren nooit voorbereid op het gebruik van meer dan één access point, die dan ook nog een keer voor een tijdkritische toepassing als telefonie werden gebruikt. De standaard die ook wel bekend staat als fast basic service set transition zorgt voor een probleemloze overgang van het ene naar het andere access point in minder dan 50 ms. De wifi-netwerken die tot dusverre telefonie ondersteunen doen dat met een techniek die dicht tegen de r-standaard aanligt, of alle access points maken gewoon gebruik van hetzelfde kanaal. Ieee heeft r in juli afgerond en gepubliceerd. In 2009 zullen er producten verschijnen die volgens Voice-Enterprise (waar r onderdeel van uit maakt) door de Wi-Fi Alliance zijn gecertificeerd. Topman CA niet de enige In een verklaring voor de rechtbank in New York heeft de wegens fraude veroordeelde oudtopman van Computer Associates, Sanjay Kumar, diverse van zijn oud-collega s beschuldigd van medeplichtigheid. Behalve de oud-topman waren er veel meer van de huidige en voormalige directeuren binnen het concern op de hoogte van frauduleuze boekhoudpraktijken. Zij hebben in veel gevallen ook hun steentje bijgedragen bij het achterhouden van informatie voor onderzoekers van de overheid, aldus Kumar. Advocaten van aandeelhouders kregen Kumars verklaring in handen. Geen van de in de verklaring beschuldigden is formeel aangeklaagd en allen ontkennen betrokkenheid. COLUMN Hoe recessiebestendig is IT? DOMINIQUE DECKMYN De Westerse economieën lopen stroef, maar de IT draait op volle toeren. Gartner voorspelt voor 2008 een stevige groei (8 procent) en bedrijven als IBM en Microsoft publiceren topcijfers. Dat is gek. Bij de vorige economische crisissen bleef IT namelijk helemaal niet buiten schot. Sterker nog: de laatste crisis - de dotcom crash - werd grotendeels veroorzaakt door de it-sector. Voor zo lang ik mij kan herinneren, heeft de sector altijd meegedeind op het ritme van het economisch getij. Zou dat zijn veranderd? Zou het kloppen - zoals een Gartner-analist mij onlangs vertelde - dat de it-sector recessiebestendig geworden is? Zijn verhaal: in goede tijden investeren bedrijven extra geld in nieuwe it-systemen om hun groei te ondersteunen; in slechte tijden zetten ze IT in om hun processen te optimaliseren en op die manier - elders - geld te besparen. De kassa blijft dus altijd rinkelen. De analist wijst op de banksector die dit jaar ondanks de tientallen miljarden aan afschrijvingen toch lustig verder is blijven investeren in hardware, software en diensten. Volgens hem was er hoogstens een klein dipje in de it-investeringen en dat zou alweer achter de rug zijn. En in 2009 zullen de budgetten even hoog zijn als zonder bankcrisis. Natuurlijk wil ik dat allemaal graag geloven. Maar was er in 1999 ook niet zo n onbeperkt geloof in het vermogen van IT (en dan met name e-business) om voor eeuwige productiviteitswinsten en groei te zorgen. Een jaar later reed de hele sector in volle snelheid tegen een muur. Niet dat ik nu ook zoiets voorzie. Maar de idee van een perpetuüm mobile, dat wil er bij mij toch niet in. Er is ook een andere verklaring voor de merkwaardige weersbestendigheid van de IT. De afgelopen jaren zette het gebrek aan itpersoneel een rem op de markt. Wellicht zorgt de economische terugval wel degelijk voor een rem op de vraag, maar ligt die vraag nog steeds (iets) hoger dan het aanbod. Dus merken we er weinig van. Dat gebeurt pas als de vraag onder het aanbod zinkt. Maar in de meeste westerse landen zijn er in de it-sector nog altijd een fors aantal vacatures. Er is dus een behoorlijke buffer. Nog even terug naar de dotcom crash. Vlak nadat de zeepbel barstte keerde het sentiment 180 graden: IT had afgedaan, was de conclusie van de jonge onderzoeker Nicholas Carr in zijn veelgelezen publicatie IT Doesn t Matter. Carr argumenteerde dat bedrijven zich nauwelijks kunnen onderscheiden door betere of slechtere IT. Informatietechnologie was een pure nutsvoorziening geworden en elk bedrijf moet proberen die voorziening - een noodzakelijk kwaad - zo goedkoop mogelijk aan te schaffen. Er zijn weinig bestuurders die Carr s gedachtengoed nog omarmen. Bedrijven die hun processen willen optimaliseren, die snel willen reageren op marktveranderingen, kunnen dat alleen met behulp van IT. Daarover is iedereen het nu eens. Ondertussen heeft Nicholas Carr zichzelf heruitgevonden als de goeroe van Cloud Computing. Ik ben benieuwd of hij er deze keer even ver naast zit. nr september

6 IN HET NIEUWS HET ABC VAN SPAM Uit een onderzoek dat is gedaan bij een Britse provider, blijkt dat er een verband bestaat tussen de eerste letter van een mailadres, en de hoeveelheid spam die op dat adres wordt ontvangen. Een adres dat begint met een A ontvangt meer spam dan het adres dat met een Z begint. Nog minder spam krijgen de adressen die met een cijfer beginnen. VIDEO VOOR GOOGLE APPS De betaalde online suite van kantoorapplicaties Google Apps Premier heeft nu ook een videodienst gekregen. Gebruikers kunnen er video s naar uploaden, die vervolgens door collega s zijn te bekijken. Google Apps Premier gaat met de komst van Google Video niet meer kosten; de prijs blijft 50 dollar per gebruiker per jaar. Google denkt dat video ook binnen bedrijven een steeds belangrijkere rol gaat spelen voor trainingen, aankondigingen of bedrijfsevenementen. IT A dam moet beter De IT van de gemeente Amsterdam schiet tekort. De computersystemen en netwerken zijn te veel versnipperd en niet voldoende beveiligd. Hierdoor kan de gemeente enkele belangrijke ambities op it-gebied vooralsnog niet realiseren. Ook loopt de gemeente het risico dat gevoelige informatie in verkeerde handen valt. Dat blijkt uit een onderzoek dat bureau McKinsey uitvoerde naar het itbeleid van de gemeente. Verantwoordelijk wethouder Maarten van Poelgeest had om het onderzoek gevraagd. Volgens Van Poelgeest geven de conclusies van het onderzoek aanleiding tot zorg. Het it-beleid van de hoofdstad moet meer centraal geregeld worden, aldus de wethouder in een brief aan de gemeenteraad. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders nemen later dit jaar een besluit over een nieuwe structuur. De stad overweegt om één chief information officer aan te stellen die alle itprojecten van de stad overziet. Overstappen op VoIP hoeft niet ingrijpend te zijn. Het draait vanaf nu niet meer om de hardware, maar om de software. Microsoft introduceert een volkomen nieuwe manier om over te stappen op VoIP, zonder uw hele infrastructuur te vervangen en hoge kosten te maken voor nieuwe apparatuur. Uw PBX, gateways en zelfs de bestaande telefoontoestellen kunnen gewoon in gebruik blijven. U stapt over op VoIP via software, die volledig integreert met Active Directory, Microsoft Office, Microsoft Exchange Server en uw PBX. Zo haalt u met deze nieuwe, op software gebaseerde VoIP-oplossing van Microsoft het maximale uit uw huidige telefonie-investering. Een grote verandering, zonder dat u alles hoeft te veranderen. Lees er alles over op microsoft.nl/voip

7 IN HET NIEUWS XENAPP 5 Citrix XenApp (beter bekend als Citrix Presentation Server) heeft een nieuwe versie; XenApp 5. XenApp 5 vervangt Presentation Server 4.5, en volgens Citrix is het uitermate geschikt om te combineren met de andere Xenproducten voor een end-to-end virtualisatie-oplossing die zich uitspreidt over servers, applicaties en desktops. XenApp 5 bezit bovendien nieuwe load balancing -functies waarmee beheerders ervoor kunnen zorgen dat bepaalde gebruikers of applicaties de beste prestaties toebedeeld krijgen. ADEONA HELPT BIJ DIEFSTAL De open-source software Adeona kan helpen bij het terugvinden van een gestolen laptop. De software wordt op een laptop geïnstalleerd en de gebruiker moet de bijbehorende key, bijvoorbeeld op een usb-stick, bewaren. Eenmaal verdwenen geeft Adeona de oorspronkelijke eigenaar via het internet informatie over de laptop, bijvoorbeeld het ip-adres waar vandaan deze opereert, of het ssid van het draadloze netwerk. Daarnaast maakt de software, indien geïnstalleerd op een Mac, iedere dertig seconden een foto via de ingebouwde camera. Daardoor kan de oorspronkelijke eigenaar de dief herkennen, als die uit de directe nabijheid van het slachtoffer stamt. OPLADEN VIA BEWEGING M2E Power werkt aan een oplader die gebruikmaakt van beweging, bijvoorbeeld van mensen. Zes uur bewegen kan volgens M2E Power een mobiele telefoon dertig tot zestig minuten extra spreektijd geven. De lader kan in een tasje of rugzak bij zich worden gedragen, en wordt tijdens het lopen opgeladen. Als het apparaat helemaal is opgeladen, dan bevat hij genoeg stroom om een telefoon even snel op te laden als via het lichtnet. De oplader kan ook worden opgeladen via een stopcontact. De techniek kan ook direct in een telefoon worden verwerkt. IT-agenda overheid ambitieus Staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk ondervond begin september bij de bespreking van de it-agenda veel tegenwind in de Tweede Kamer. Het kabinet wil de komende drie jaar het itbeleid van de rijksoverheid fors gaan uitbreiden. Het ziet een aanzienlijke maatschappelijke meerwaarde van it-gebruik. Met IT zou de dienstverlening bij de overheid een stuk beter kunnen, en de arbeidsproductiviteit en het innovatieve vermogen van de publieke en private sectoren omhoog. De Nederlandse bevolking moet dan wel beter kunnen omgaan met digitale diensten en deze meer vertrouwen, waarderen en gebruiken. Om dit te verbeteren wil de rijksoverheid ook in haar eigen elektronische dienstverlening de behoeften van de gebruiker meer centraal stellen. Verder zet het kabinet het verbeteren van de e- vaardigheden van burgers op de agenda. De kritiek van de Kamerleden was niet mals, blijkt uit een verslag van het debat in Automatiseringgids. SP-kamerlid Arda Gerkens vindt de initiatieven om burgers te waarschuwen voor de gevaren van IT onvoldoende en meent dat scholen kinderen over dit onderwerp beter moeten voorlichten. Verder vindt Gerkens dat het kabinet een strategie moet laten zien om een dreigend tekort aan gekwalificeerde it-ers op te lossen. Vestiging Global Crossing Na jarenlang leegstand draait de markt voor beveiligde computerruimtes weer op volle toeren. Ook de uitbater van een wereldwijd glasvezelnetwerk Global Crossing gaat binnenkort een nieuwe vestiging in Amsterdam openen. Het bestaande datacentrum van het netwerkbedrijf in de Docklands van Londen heeft nu 89 procent van de ruimte in gebruik. Omdat er al 10 procent van de nog beschikbare rack-ruimte verkocht is, ziet Global Crossing een uitbreiding naar het Europese continent als een logische vervolgstap. De vestiging in Amsterdam zal begin 2009 beschikbaar komen. EMC-opslag voor mkb EMC heeft aan de onderkant van de opslagproductlijn, voor kleinere omgevingen in bijvoorbeeld het mkb, de Celerra NX4 op de markt gebracht. De NX4 kan worden ingezet in nas of een iscsi of fibre-channel-san. Volgens EMC neemt de NX4 het in de markt op tegen de FAS2020A van NetApp. De NX4 kan van 4 tot 60 Daarnaast zijn kamerleden van mening dat het kabinet de negatieve milieu-effecten van IT in kaart moet brengen en aanpakken. Er wordt in de it-sector op dit moment meer energie verbruikt dan in de luchtvaart. Staatssecretaris van Economische Zaken Frank Heemskerk zei in het voorjaar met een implementatieplan te komen, waarin alle genoemde punten aan de orde zullen komen. Quad-cores Intel Intel heeft nieuwe quad-core Xeon-processors voor servers uitgebracht, waarvan er één energiezuinig is. De Quad-Core Xeon L5430, X5470, X5492 en X5270 functioneren op klokfrequenties van 2,66 GHz tot 3,5 GHz. Hiervan verbruikt de L5430 maar 50 watt, of 12,5 watt per core. De X5492 levert hoge prestaties door de kloksneldheid van 3,5 GHz en een Front Side Bus (FSB) die werkt op 1600 MHz maar verbruikt daardoor wel 150 watt. Volgens Intel zijn deze processors vriendelijker voor het milieu, omdat er bij de fabricage geen gebruik wordt gemaakt van Halogeen. TB aan (sas of sata) opslag bevatten. De prijs begint bij dollar. Voorheen kostte de kleinste Celerra, de NS20, minstens dollar. Overigens wordt met de komst van de NX4 de maximumcapaciteit van de NS20 uitgebreid van 60 naar 90 TB. 12 nr september x277 adv.indd :45:15

8 management Vier manieren om de concurrentie op het verkeerde been te zetten Strategie van de effectbal Door Ed Kerkman Je kunt de concurrentie aanpakken door een rechtstreekse strijd aan te gaan. Maar het kan net zo effectief zijn concurrenten via misleidende manoeuvres op het verkeerde been te zetten. Honkbal en het bedrijfsbal hebben veel gemeen, stelt de uiteraard Amerikaanse managementgoeroe George Stalk. Oftewel: het rendement van de effectbal. I n het honkbal heeft de werper twee mogelijkheden. Hij gooit de bal in een rechte streep met zó n topsnelheid dat de slagman hem simpelweg niet kan raken. Óf hij gooit een effectbal: de slagman maait met zijn knuppel door de lucht zonder iets te raken. Honkbal en het bedrijfsleven hebben hier iets gemeen, stelt managementgoeroe George Stalk (Boston Consulting Group). Bedrijven kunnen de concurren- Er zijn minstens vier manieren om concurrenten op het verkeerde been te zetten. De essentie van effectbalstrategieën is dat ze onzichtbaar zijn: concurrenten zien niet dat ze worden misleid. Effectbalstrategieën zijn op zich nooit voldoende om de strijd te winnen dat lukt alleen door minstens ook producten en diensten te leveren waar klanten blij van worden. Maar deze strategieën kunnen wel helpen om het Je ziet niet dat een effectbal wordt gegooid Vier effectbalstrategieën - concurrenten uit de winstzone in je business weglokken - onbekende technieken uit andere bedrijfstakken toepassen - je succes verdoezelen - de ware oorzaken van je goede prestatie verdoezelen, zodat concurrenten je succes verkeerd interpreteren 14 tiestrijd aangaan in een keiharde rechtstreekse confrontatie. Dat is de hardball-strategie. Maar ze kunnen ook proberen om hun concurrenten te slim af te zijn en uit evenwicht te brengen. Dat is de curveball-strategie de strategie van de effectbal. Bij een effectbalstrategie kun je twee dingen bereiken. Óf je zorgt ervoor dat concurrenten bij hun reactie iets doms doen wat ze anders niet zouden hebben gedaan: ze slaan naar een werpbal die binnen de slagzone lijkt te zijn maar zich in werkelijkheid daarbuiten bevindt. Óf je effectbal zorgt ervoor dat concurrenten iets slims níet doen wat ze anders wél zouden hebben gedaan: ze slaan niet naar een geworpen bal, omdat ze denken dat die zich buiten de slagzone bevindt terwijl het in werkelijkheid een volwaardige slagbal is. nr september 2008 bedrijf een voorsprong te geven die concurrenten alleen kunnen inhalen door daar veel tijd, geld en energie in te steken. uit winstzone lokken Iets wat we allemaal weten: sommige businessgebieden zijn nu eenmaal winstgevender dan andere. De eerste effectbalstrategie is concurrenten uit de winstzone weglokken en naar een minder winstgevend gebied laten verhuizen. Je kunt bijvoorbeeld via een slimme prijsstellingsstrategie concurrenten manipuleren om achter de klanten aan te gaan die op termijn het minst winstgevend zijn. Op deze manier heeft Ecolab, producent van professionele chemische reinigingssystemen, in de VS zijn concurrent Diversey uitgeschakeld. In de chemische-reinigingsbusiness zijn twee soorten klan- ten. De grote klanten, zoals ziekenhuizen en winkel- en restaurantketens (met centrale inkoopafdelingen), zijn het goedkoopst te bedienen hoewel deze klanten lagere prijzen krijgen en moeilijker zijn binnen te halen. De kleine individuele klanten (zoals afzonderlijke restaurants en winkels) zijn het duurst hoewel zij hogere prijzen betalen. Ecolab ging een prijsstellingstrategie hanteren met prijzen die hoog genoeg waren om Diversey te focussen op deze kleine klanten maar laag genoeg om de marges van Diversey onder druk te houden. Ecolab richtte zich ondertussen op de grote, uiteindelijk veel winstgevendere accounts. Dit luidde het einde van Diversey in. Eind jaren negentig werd het bedrijf verkocht aan Unilever, dat zich later uit de chemische-reinigingbusiness terugtrok. Onbekende technieken toepassen Praktijken die in de ene bedrijfstak algemeen verbreid zijn, kunnen mensen in een andere bedrijfstak volslagen uit hun evenwicht brengen. Je kunt concurrenten dus van slag brengen door onbekende praktijken en technieken te introduceren die afkomstig zijn uit een andere bedrijfstak. Het toepassen van harde verkooptechnieken uit de detailhandel binnen de financiële dienstverlening was de oorzaak van het enorme succes van de Britse Halifax Building Society. Tot eind jaren negentig was dit een ingedutte bank van het tweede plan in een ingedutte bedrijfstak. In 1999 werd de destijds 34-jarige Andy Hornby als ceo aangesteld. Hij kwam van de Britse, naar Wal-Mart gemodelleerde voedingsmiddelen- en kledingketen Asda. Hornby viel de gevestigde Britse retailbanking-spelers aan door allerlei brutale, uit de detailhandel afkomstige marketing- en merchandising-tactieken te gebruiken. In 2001 fuseerde Halifax met de Bank of Scotland tot Hbos, dat deze onconventionele marketingpraktijken bleef toepassen. Ook runde Hbos zijn bankfilialen als gewone, verkoopgerichte winkels en werd er aan incentive-beloning gedaan (indertijd onbekend in de Britse retailbanking). De gevestigde orde stond perplex, was verlamd en wist niet alert te reageren. Hbos is nu de grootste en meest winstgevende retailbank van Groot-Brittannië. Een dergelijke strategie is vooral geschikt voor bedrijfstakken met sterke tradities, een stabiele, vaste groep spelers (die helemaal content zijn met hun businessmodel), een lage groei en lang gevestigde leverancier-klantrelaties. Je succes maskeren Je kunt concurrenten ook op het verkeerde been zetten door je prestatie te versluieren, zodat ze je succes pas opmerken als het te laat is. De Europese marktleider in medische diagnoseapparatuur wist vanaf eind jaren negentig een groot marktaandeel in Noord-Amerika op te bouwen via een stealth-verkoop -strategie. Het bedrijf liet de productverkoop vooral lopen via de serviceoperaties, waarbij servicetechnici in wezen als verkoopvertegenwoordiger optraden. Een kostenplaats werd zo omgevormd tot winstplaats. De onderneming plaatste fulltime servicetechnici in ziekenhuizen, óók als de meeste apparatuur daar was geïnstalleerd door zijn grote Ameri- kaanse concurrent. Stealth-verkoop is toepasbaar in bedrijfs takken waar de buitendienstservice een belangrijk element is van de klanttevredenheid en een groot deel van kostenstructuur van de leverancier vormt. Denk aan bedrijfstakken als vliegtuigmotoren en onderdelen, massaopslag inrichtingen, fabrieksapparatuur en procesautomatiseringssystemen. Het idee is dat je meer klantenservice biedt en dat dit dan een positief effect heeft op servicecontractvernieuwingen en -verlengingen en op de followup-verkoop (vooral van nieuwe producten). verkeerde interpretatie We zien dat een bedrijf succesvol is, menen meteen te doorgronden hoe dat komt, het nieuws over de briljante nieuwe strategie of werkwijze van het bedrijf gaat als een lopend vuurtje rond, en al snel zijn allerlei concurrenten én niet-concurrenten bezig om de succespraktijken te kopiëren. Maar vaak is de aanvankelijke analyse verkeerd of onvolledig: het succesvolle bedrijf is om nog (een) andere reden(en) succesvol dan iedereen denkt. De effectbalstrategie is in dat geval: laat imiterende concurrenten in de waan en op basis van verkeerde inzichten derhalve verkeerde - actie ondernemen. Southwest Airlines, de zeer succesvolle Amerikaanse low-cost carrier, liet iedereen denken dat kostenreductie het geheim van zijn succes was. In werkelijkheid was de oorzaak van Southwests succes dat het bedrijf zijn activa superefficiënt benutte. De meeste succesingrediënten waren voor iedereen zichtbaar: één vliegtuigmodel voor de hele vloot, vliegen op kleinere luchthavens met lage landingsrechten, lage trainings- en arbeidskosten, geen pensioenverplichtingen, minimale boordvoorzieningen, informeel, vriendelijk en humoristisch personeel dat de vlucht tot een genot maakt. Een essentieel element werd echter over het hoofd gezien: Southwests extreem productieve activabenutting. Het bedrijf heeft bijvoorbeeld een productiegerichte dienstregelingsaanpak, met als doel vliegtuigen zo n groot mogelijk deel van de tijd in de lucht te houden. De meeste luchtvaartmaatschappijen hebben juist een klantgerichte dienstregeling, waardoor vliegtuigen langer aan de grond staan om aan bepaalde klantenwensen tegemoet te komen. Per saldo maakten Southwest-vliegtuigen 20 tot 30 procent meer vlieguren, waarbij personeel en vliegtuigen dus véél efficiënter werden ingezet. Extreme activabenutting is een effectbalstrategie die de moeite van het overwegen waard is in allerlei bedrijfstakken, zoals het hotelwezen, de financiële dienstverlening en de gezondheidszorg. Bron: Harvard Business Review nr september

9 management column ron tolido SP STELT VRAGEN OVER WERVING IT-ers SP-Kamerlid Arda Gerkens maakt zich zorgen over het extern inhuren van it-er door ministeries. Zij heeft hierover Kamervragen gesteld aan de ministers Hirsch Ballin van Justitie en ter Horst van Binnenlandse Zaken. Aanleiding zijn de jaarverslagen van de ministeries, waaruit blijkt dat er veel geld aan externen is uitgegeven. Het ministerie van Justitie, dat hierin koploper is, heeft onlangs voor 13,5 miljoen euro een raamovereenkomst voor het inhuren van automatiseringspersoneel gesloten met enkele grote ictbedrijven, zoals Getronics PinkRoccade, Capgemini en Atos Origin. Gerkens wil graag weten wat het doel van deze overeenkomst is. Gerkens wil ook weten wat het ministerie gemiddeld per uur betaalt aan een externe it-er en wat het verschil is met een medewerker in vaste dienst. BEST PRESTERENDE AMERI- KAANSE ONDERNEMINGEN Zakenblad BusinessWeek maakt jaarlijks een ranking van de best presterende Amerikaanse bedrijven in termen van gemiddelde groei en return on capital (rendement op tewerkgesteld kapitaal) over de afgelopen drie jaar. Op 1 staat de New Yorkse lederwarenfabrikant Coach, gevolgd door biotechfirma Gilead Sciences (maker van de goedkope anti-hiv-pil Atripla) en high-performancemetalenfabrikant Allegheny Technologies (dat onder meer titaniummaterialen voor vliegtuigen maakt). Het is natuurlijk een prestatie op zich als je als grote volwassen gevestigde onderneming in deze ranking terecht weet te komen. Petje af daarom voor ondernemingen als Apple (op nummer 6), Colgate-Palmolive (op 7), UnitedHealth Group (14), Starbucks (16), Avon (18), Goldman Sachs (21), Amazon (23), AT&T (27) en PepsiCo (31). Bron: BusinessWeek het mooie van suffe ideeën marketing is simpel: de succesprincipes die al veertig jaar gelden, gelden nog steeds. Nogal wat deskundigen beklagen zich erover dat de marketing in een midlifecrisis verkeert en geen raad weet met de uitdagingen van de moderne tijd. Er zou meer inventiviteit nodig zijn, meer creativiteit, meer originaliteit. Dat is onzin, blijkt uit een studie van Booz Allen Hamilton. Er is niet méér creativiteit nodig maar juist minder. Het blijkt dat 80% van de grote zakelijke successen van de afgelopen veertig jaar is gebaseerd op slechts vier overbekende, steeds weer opnieuw gekopieerde algemene ideeën: power-retailing, megabranding, focus/vereenvoudiging/standaardisering, en de waardeketen-bypass. Niet erg origineel allemaal, suf zelfs, maar who cares? Liever suf winnen dan briljant verliezen. Vier gouden marketingwaarheden: - Interindustriële imitatie is efficiënter en effectiever dan zuiver wetenschappelijke creativiteit en innovatie. - De energie bevindt zich niet in het idee maar in de uitvoering. - Om nieuwe klanten binnen te halen heb je marketeers en verkopers nodig die er écht in geloven. - Het gaat om je context. Het grote idee hoeft Hoe bedrijven kunnen profiteren van Web 2.0 Sociale applicaties kunnen bedrijven helpen om strategische doelstellingen te realiseren en om tot op het bot klantgericht te worden. De wereld is weer eens veranderd. Lange tijd lanceerden ondernemingen producten, diensten en marketingboodschappen op basis van hun eigen kijk op wat klanten willen. Maar nu maken klanten via sociale applicaties (Web 2.0-toepassingen als blogs, community s en user-generated content-sites) zelf wereldkundig wat ze vinden en willen. Josh Bernoff en Charlene Li van Forrester Research benadrukken dat het loont om klanten meer controle te geven. Want sociale applicaties kunnen meetbare strategische resultaten opleveren, zoals nieuwe onderzoeksinzichten. Ze kunnen de verkoop stimuleren, de supportkosten verminderen, het bereik van marketing vergroten en het innovatieproces aanwakkeren. En op medewerkers gerichte sociale applicaties (zoals kennisblogs ) kunnen allerlei operationele verbeteringen opleveren: betere samenwerking tussen afdelingen en vestigingen wereldwijd, verbeterde productiviteit en minder inefficiëntie. Bij Best Buy helpen medewerkers elkaar bijvoorbeeld via een interne blog om allerlei operationele problemen op te lossen. En bij Salesforce.com Inc., producent van online CRM-applicaties, stellen klanten via de applicatie geen gloednieuw idee te zijn: iets wat voor de rest van de wereld doodgewoon is, kan je organisatie in vuur en vlam zetten. Bron: strategy+business de kracht van social networking IdeaExchange zelf ranglijsten met gewenste software-updates samen. In plaats van jaarlijks updateverzoeken van klanten te evalueren en eindeloos te discussiëren over nieuwe attributen kunnen Salesforce-ontwikkelaars nu meteen aan de slag met wat de markt écht wil. Sociale applicaties helpen en dat is de kracht ervan om interactie met klanten vergaand te verweven in de organisatie. Ze confronteren managers met zeer directe feiten over hoe klanten denken. Maar wees gewaarschuwd: interne grenzen kunnen onder druk komen te staan. Ceo s moeten daarom op weerstand van managers rekenen (verlies van controle, conflicten over gebiedsgrenzen) en moeten zorgen voor krachtige back-up. Bron: MIT Sloan Management Review De integrale vertaling van dit artikel is ver schenen in Management Executive 2008 nr. 4. topmanagers overschatten zichzelf wat is de invloed van topmanagers op het succes van veranderingstrajecten? zij hebben een geflatteerd beeld van zichzelf. De meeste leden van topmanagementteams hebben een te positief beeld van hun eigen functioneren in veranderingstrajecten. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot en de Rijksuniversiteit Groningen. Er zijn flinke verschillen in perceptie tussen topmanagementteamleden en de sleutelfiguren in hun organisatie. Topmanagers beoordelen hun eigen activiteiten gemiddeld genomen positief, maar de sleutelfiguren vinden dat topmanagers steken laten vallen vooral in de implementatiefase en de borgingsfase. De activiteiten tijdens deze fasen - denk aan regie voeren over het totale traject en zelf consequent het goede voorbeeld geven - zijn bepalend voor het succes van veranderingen. Daarnaast blijken zowel topmanagers als sleutelfiguren het vaak onderling oneens te zijn over de reden waarom de verandering wordt doorgevoerd en de manier waarop de verandering wordt aangestuurd (directief, participatief). Volgens sleutelfiguren is de kans op succes het grootst als een topteam de tijd neemt voor reflectie op het eigen functioneren, problemen niet uit de weg gaat en alert is op signalen van buitenaf. De rol van de leider van het topteam (ceo of voorzitter) is essentieel: veranderingen slagen als de leider een inspirerende visie heeft, teamgeest ontwikkelt en zijn team ruimte geeft en vertrouwt. Vertrouwen speelt een doorslaggevende rol: succesvolle veranderingen worden geleid door teams waarin de managers elkaar blind vertrouwen. Ceo s en voorzitters die sterk focussen op de korte termijn staan het goed functioneren van hun topteam in de weg. Enterprise 2.0 in de praktijk weinig ondernemingen hebben blogs amper 15% van de 500 grootste amerikaanse bedrijven communiceert met consumenten via blogs. hoe groter ondernemingen zijn, hoe vaker er met blogs wordt gewerkt. Uit een studie van Burson- Marsteller blijkt dat slechts 74 van de 500 grootste ondernemingen van de VS actief blogs onderhouden. Het zijn vooral de technologisch georiënteerde en de grootste bedrijven die zich met bloggen inlaten. Het meest geblogd wordt er niet zo verrassend - in de sectoren computer- en kantoorapparatuur (Dell, IBM), netwerk- en communicatieapparatuur (Motorola, Lucent Technologies), halfgeleiders en andere elektronicaonderdelen (Intel, AMD) en internetdiensten en internetretailing (Amazon, Google). Van de 50 grootste ondernemingen in de VS heeft een derde een blog, van de nummers 201 tot % en van de nummers 451 tot 500 slechts 2%. Het is overigens mogelijk dat het werkelijke aantal blogs hoger ligt in de vorm van interne blogs die minder makkelijk vindbaar waren voor de onderzoekers. Sinds december 2005, toen Wired en Socialtext de blogactiviteiten van de Fortune 500-ranking gingen volgen, is het blog-aantal gestegen met 270%. Bron: PR Week Silo Wat heeft iedereen eigenlijk tegen silo s? Niet een concept dat op applaus mag rekenen in it-kringen. Sterker nog, silo s worden gedemoniseerd. Elke aankomende schrijver van reclamebrochures leert het: eerst wat gemeenplaatsen verkopen over globalisering, toenemende concurrentie en steeds sneller optredende verandering. En dan gelijk doorpakken op de slechte eigenschappen van silo s. Want daar lijken onze bestaande, verouderde systemen op. Verkokerd en geïsoleerd leiden ze een nutteloos bestaan. Gelukkig zijn er de principes van objectoriëntatie en soa waarmee we de zuilen te lijf kunnen gaan. We herscheppen ze in een verzameling los gekoppelde objecten (of services, hoe we ze maar willen noemen) en winnen zo aan flexibiliteit en onderhoudbaarheid. Klinkt plausibel. En menig it-strategie bevat dan ook risicovolle plannen om af te rekenen met silo s (een mooie gelegenheid om toe te geven dat ik in een ver verleden als actievoerder zelf ook wel eens ertegen ten strijde ben getrokken; maar goed, dat is ondertussen verjaard). Ondertussen wordt steeds vaker de vraag gesteld of silo-systemen wel ècht zo slecht zijn. Een silo is natuurlijk slechts een metafoor. Maar bekijk de aard van dit nuttige bouwwerk eens wat nader. Een silo lijkt vooral gebouwd voor het voor langere tijd opslaan van niet bederfelijk materiaal. Denk aan graan, kolen, kunstmest en zand. Als we naar de meeste it-systemen kijken, komen we evenzeer veel bestanddelen tegen die een lage omloopsnelheid hebben: ze bevatten informatie en rekenregels die door de jaren heen stabiel blijven. Er worden maar weinig wijzigingen in doorgevoerd. Bovendien gaat het dan al snel om bestanddelen die weliswaar in de kern van de bedrijfsvoering zitten, maar weinig opleveren aan onderscheidende waarde. Ideaal materiaal om in silo s te bewaren, netjes afgeschermd van verstoringen in de buitenwereld. Leveranciers van pakketten - zoals SAP - weten het al lang: de grote basismodules laat je bij voorkeur zoveel mogelijk ongemoeid. Eens in de vijf jaar een flinke update van de functionaliteit en het technologieplatform, veel wilder zal het niet worden. Soa gebruik je dan vooral als een middel om doorkijkjes te maken naar de modules, niet om ze volledig ter herzien. En via die doorkijkjes kan modernere technologie worden toegepast, bijvoorbeeld tools voor Business Intelligence, bedrijfregels, procesmanagement, portals en zelfs mashups. Daarmee bouw je kleinere, flexibele oplossingen met een kortere levensduur. Ze bewegen makkelijk mee met het meer nukkige deel van de bedrijfsvoering en als je ze niet meer nodig hebt, gooi je ze weg. Wat in silo s hoort, moeten we kortom daar vooral laten. Als het moet, ga ik er weer actie voor voeren. 16 nr september 2008 nr september

10 A D V E R TO R I A L Overal en altijd de juiste informatie Social software maakt het Nieuwe Werken mogelijk links Frans Mandersloot en rechts Pim van Wetten De manier waarop mensen werken verandert in hoog tempo. Niet in de eerste plaats onder invloed van nieuwe technologie, maar door de manier waarop mensen bestaande technologie gebruiken. Op het internet ontstaan zo sociale netwerken waarin mensen elkaar vinden en intensief informatie uitwisselen. Deze manier van werken heeft ook voor bedrijven grote waarde. Social software zoals Lotus Connections maakt dit mogelijk. Het gebruik van social software is een trend die op internet al een tijdje aan de gang is. Deze toepassing van technologie is ontstaan vanuit de gebruikers van internet, en niet de leveranciers van technologie. Dat is een bijzondere ontwikkeling`, aldus Pim van Wetten van e-offi ce. Voorheen ontstonden eigenlijk de meeste innovatieve ideeën vanuit bedrijven en werkten zij ook de ideeën uit. Dat was al zo vanaf de ponskaart en mainframes. Het internet heeft daar verandering in gebracht. Op dit moment loopt het internet van de gebruikers zelfs voor op het bedrijfsleven. Die ontwikkeling weerspiegelt zich in het succes van sociale online netwerken zoals Linkedin, Facebook, Hyves en schoolbank.nl. Mensen die iets gemeen hebben kunnen elkaar daar snel vinden. Ze komen op het internet bij elkaar, en kunnen snel samenwerken. Maar vergelijkbare faciliteiten bestaan bij het overgrote deel van de bedrijven nog niet. Het internet lijkt daarmee beter georganiseerd voor samenwerking dan bedrijven, die zijn ingehaald door de ontwikkelingen op internet. Van Wetten: Vroeger was het internet het domein van bedrijven, maar bedrijven signaleren ondertussen ook dat veel van hun medewerkers op Hyves en Facebook zitten. Ik ken een voorbeeld van een groot accountantskantoor waar veel medewerkers een account op Facebook hadden, en dit spontaan gingen gebruiken om te communiceren en samenwerken. Daarmee kwamen plotseling ook allerlei vertrouwelijke gegevens online te staan. Dat is natuurlijk niet veilig, maar geeft wel aan dat de generatie die nu afstudeert en de arbeidsmarkt opkomt volledig op internet is ingesteld. Maar als ze bij een bedrijf komen krijgen ze alleen maar en een telefoon, plus een paar applicaties, en dat is het. Wanneer je als bedrijf echter mensen wilt binnenhalen èn binnenhouden moet je ze meer bieden dan dat. Beter samenwerken Het kenmerkende aan social software is dat deze is ontwikkeld om mensen beter te laten samenwerken. Dat is een volledig tegengestelde ontwikkeling aan de traditionele manier van ontwikkelen en inzetten van software in het bedrijfsleven. Voorheen werd software juist zoveel mogelijk gebruikt om het werk van mensen over te nemen, en daarmee de mensen overbodig te maken. Van Wetten: Social software daarentegen is juist bedoeld vóór de mensen, het is niet bedreigend. Samengevat is het software om kennis te maken, elkaar te vinden en samen te werken. Mensen gebruiken internet nu om heel snel gegevens te produceren en uit te wisselen. Ze kunnen in een paar minuten een weblog aanmaken, waarmee ze hun mening kunnen ventileren op internet. Iedereen is veel meer ingesteld op deze ontwikkeling. e-offi ce speelt met zijn portfolio actief en proactief in op deze trend. Frans Mandersloot, verantwoordelijk voor alle IBM-activiteiten binnen e-offi ce en daarmee ook voor Lotus Connections: Bedrijven zien dat er iets aan de hand is, en vinden het een boeiende ontwikkeling. Zij willen nu vooral weten hoe ze daarop in kunnen spelen. e-offi ce helpt ze daarbij. Ook in onze eigen organisatie werken we nu met social software. We geven dus zelf het goede voorbeeld. e-offi ce, opgericht in het begin van de jaren negentig, is begonnen als Lotus Notes business partner. Zij hebben al een langdurige en intensieve relatie met IBM, dat het, toen vooral in de Verenigde Staten populaire, Lotus Notes overnam. In de loop van de jaren negentig is ook de portal-technologie van IBM een belangrijke rol gaan spelen in het portfolio van e-offi ce. Mandersloot: Door onszelf proactief op te stellen raakten we al in een vroeg stadium betrokken bij de bètaprogrammas van IBM Lotus, Je hoeft niet over naar een ander systeem, je krijgt nieuwe middelen. Er komt een hele dimensie bij. zodat we snel konden beschikken over de software. Die hebben we zelf geïnstalleerd, en we zijn het op vrijwillige basis intern gaan gebruiken. Zo hebben we IBM Lotus feedback kunnen geven. Nu hebben we het zelfs als standaard opgenomen in onze manier van werken, en delen we onze ervaringen met klanten. Het bijzondere aan social software is dat het intuïtief is, het is een natuurlijke manier van werken zonder extra ballast. Zonder hiërarchie Binnen e-offi ce werkt de social software bovendien goed, omdat de organisatie van oudsher altijd zo plat mogelijk is gebleven, zonder veel hiërarchie. Mandersloot: Dat is ook het spannende van de software. Daarmee ga je de silo s doorbreken. Het kan best zijn dat Lotus Connections verbindt mensen Lotus Connections bestaat uit zes onderdelen, die bij elkaar een volledig palet aan mogelijkheden bieden om intensief op een nieuwe manier samen te werken. In het profiel kunnen medewerkers opgeven wie ze zijn, wat hun achtergrond is, en welke informatie ze zoeken of bezitten. Met tags kunnen ze aangeven op welke key-words ze gevonden willen worden. Er zit een netwerkcomponent in die vergelijkbaar is met Linkedin, zodat allerlei dwarsverbanden gelegd kunnen worden. Het tweede gedeelte is een uitgebreid bookmarkgedeelte in de browser, dat alleen voor de gebruiker zichtbaar is. Het derde element is de mogelijkheid te bloggen. Iedereen kan zo zijn mening geven, of aanbevelingen doen. Het vierde onderdeel is een functie om communities rondom een onderwerp te vormen, zodat gelijkgestemden elkaar kunnen vinden en de community als vraagbaak kunnen gebruiken. In tegenstelling tot de eerste vier onderdelen is het vijfde deel een onderdeel om actief met elkaar samen te werken; Activities. Het zesde deel tenslotte is de homepage. Hierop kunnen medewerkers in één oogopslag zien wat er gebeurt binnen hun eigen Connections. iemand van marketing een geniaal fi nancieel idee heeft, of andersom. In traditioneel georganiseerde bedrijven komen die goede ideeën zelden goed door, maar nu kunnen ze worden uitgewisseld. Ook kun je zo kennis beter in de organisatie vasthouden als medewerkers met specifi eke kennis weggaan. Social software is weliswaar een combinatie van techniek en cultuur, maar vooral dat laatste is belangrijk. Van Wetten: De software werkt gewoon, daar hoef je niet zoveel aandacht aan te besteden. Waar je wel intensief over moet spreken zijn de cultuuraspecten. Daar zul je bij de invoering van die software rekening mee moeten houden. Ook het management en de directie zullen zelf het goede voorbeeld moeten geven. Dat betekent bijvoorbeeld interne communicatie niet meer mailen naar het hele bedrijf, maar bekendmaken in de vorm van een blog. Mandersloot: Je hoeft niet over naar een ander systeem, je krijgt nieuwe middelen. Er komt een hele dimensie bij. Het gaat om mensen. Je kunt mensen vinden, en je kunt kennis vinden. De zoekfunctie is daarom heel belangrijk. Je kunt zoeken in blogs, in bookmarks, bij mensen. Je vindt mensen die het meest hebben met een onderwerp, naast de feitelijke informatie over dat onderwerp. De techniekhindernis heeft e-offi ce al genomen, en ook de hosting kan e-offi ce verzorgen. Bedrijven kunnen zich volledig richten op het gebruik. Van Wetten: En dat is eenvoudig. De toepassing is browserbased, wat weer inspeelt op de ontwikkeling op internet dat software steeds meer als een online dienst wordt afgenomen. Social software kan ook zo worden gebruikt, veilig op het intranet, in een veilige en gevalideerde omgeving die vertrouwd is voor de gebruikers. Meldt u nog snel aan voor het Get Connected event op 23/9 aanstaande en ervaar zelf wat social software is! e-office ibm bv Duwboot CD Houten T F W ibm.e-office.com E info@e-office.com

11 AFAS Profit raakt je. Reken mensen hard af op hun resultaten vang de tijddief! bij diefstal op het werk gaat het vrijwel altijd om materiële goederen of informatie. aan een veelvoorkomende vorm van diefstal wordt geen aandacht besteed: ontvreemding van tijd van de werkgever. Iedereen komt ze in zijn organisatie tegen: de mensen die tijd van het bedrijf of de instelling gebruiken om zich met hun eigen dingen bezig te houden in plaats van de taken te verrichten die ze in het kader van hun werk geacht worden te verrichten. De manager die op vergaderingen enthousiast met goede inzichten komt maar die het te druk heeft of helaas op pad is zodra de handen uit de mouwen moeten maar wel drie keer per week tijdens kantooruren een paar uur in de sportschool zit. Het afdelingshoofd dat te weinig tijddieven werken ParttiMe tegen een fulltime beloning Hoofdsponsor TENNISCLASSICS ERP SOFTWARE AFAS Profit. Betaalbare ERP software voor iedereen. afas.nl Foto: Rien Hokken tijd besteedt aan het managen van haar mensen maar wel de hele dag online de koersen van haar aandelen volgt. De universitair docent die zijn paar uurtjes per week lesgeeft en verder vrijwel geen tijd in onderzoek steekt - maar wel veel bijklust op seminars en bij bedrijven. Deze mensen zijn ordinaire tijddieven, zeggen David Ketchen, Christopher Craighead (beiden Aubrun University) en Ronald Buckley (University of Oklahoma). SalariSverlaging Time bandits laten anderen opdraaien voor hun taken en verantwoordelijkheden liggen, en de zo vrijgekomen tijd besteden ze aan hun eigen dingen. In wezen werken zij parttime met een fulltime beloning en dat is dus gewoon pure diefstal. Het is schering en inslag op universiteiten en businessschools, maar gebeurt ook veel bij bedrijven en overheidsinstellingen. Aangezien veel werknemers steeds meer vrijheid krijgen om hun eigen tijd in te delen denk ook aan gedeeltelijk thuiswerken mag worden verwacht dat het fenomeen van de tijddiefstal zich alleen maar zal uitbreiden. De effecten van tijddiefstal zijn niet te onderschatten. Het kost natuurlijk een hoop geld bij een manager of universitair docent bedraagt de schade zomaar enkele tienduizenden euro s per jaar. Maar het ondermijnt ook de missie van de organisatie (een structureel deel van de middelen wordt immers uitgegeven aan privézaken van werknemers) én de moraal en productiviteit. Want het is voor de andere werknemers demotiverend om te zien hoe anderen de kantjes ervan aflopen en de tijd van de baas voor hun eigen dingen gebruiken - meestal ongestraft bovendien. Waarom zou je zelf dan nog keihard werken en die extra stap blijven zetten? Een belangrijke reden dat tijddiefstal kan ontstaan is gebrek aan prestatiemaatstaven, waardoor mensen niet hard kunnen worden afgerekend op hun resultaten. Nog een belangrijke reden is slecht opgezette beloonsystemen. Bij algemene salarisverhogingen worden alle werknemers meestal gelijk behandeld en niet op basis van hun individuele prestaties. Dus gaan goede presteerders en tijddieven er evenveel op vooruit. Want: hoe vaak krijgen tijddieven een salarisverhoging van 0 procent? Of, wat eigenlijk zou moeten, een salarisverlaging? Een groot probleem is dat hun superieuren, collega s en medewerkers meestal de andere kant op kijken, niet in de laatste plaats om lastige confrontaties en conflicten uit de weg te gaan, waardoor de meeste tijddieven wegkomen met hun diefstal. Bron: Business Horizons hoe pak Je hen aan? - Leg zwart op wit vast wat concreet van werknemers wordt verwacht en reken ze daar op af. - Beloon tijddieven nooit. Laat ze dus niet meeprofiteren van algemene salarisverhogingen. Sterker: verlaag hun salaris stapsgewijs. Stel tijddieven ook niet in de gelegenheid om naast hun werk extra geld te verdienen (met bijvoorbeeld overwerk). - Voorkom dat collega s en medewerkers zichzelf medeplichtig maken door bijvoorbeeld de niet-verrichte werkzaamheden van de tijddief over te nemen of het co-auteurschap van bijna kant-en-klare artikelen/projectplannen te gunnen zonder dat ze daar serieus aan hebben bijgedragen. - Grijp zo snel mogelijk in. Daarmee voorkom je dat mensen op een hellend vlak raken en zich ontwikkelen tot zware criminelen op dit punt. nr september

12 column charles groenhuijsen werving via profielsites werkt Sociale netwerken als linkedin, facebook en hyves worden nog nauwelijks gebruikt als wervingskanaal. Wat is de huidige rol van sociale netwerken op de arbeidsmarkt? Intelligence Group onderzocht het in opdracht van AMC Academie. Hyves is veruit het populairst bij de Nederlandse beroepsbevolking: 45% is actief op deze profielsite. Op LinkedIn is 10% actief, op Facebook slechts 4%. Sociale netwerken bieden een mooie kans voor werkgevers om aan personeel te komen, zou je zeggen ook in de it-hoek. Toch is slechts 4% van de respondenten met een Hyves-account wel eens via zijn profielpagina door een werkgever benaderd voor een vacature. Terwijl 45% er (zeer) positief tegenover staat om via Hyves te worden benaderd voor een baan. Dat is veel, gezien het feit dat Hyves een persoonlijk netwerk is en geen zakelijk netwerk (zoals LinkedIn). Van de respondenten met een LinkedInaccount is 15% wel eens via zijn profielpagina benaderd voor een vacature. In deze groep staat meer dan 70% daar (zeer) positief tegenover. normen voor datacenters V olgens Jeffrey Gadellaa van de NEN is er in 2010 een NEN-norm voor computerruimtes en datacenters. Of liever: een Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR). In die richtlijn komen criteria voor de veiligheid van apparatuur, beschikbaarheid, energiegebruik, schaalbaarheid en flexibiliteit. Het ECN juicht normen voor efficiënt energiegebruik toe. Niels Sijpheer van ECN: Dat had jaren geleden al moeten gebeuren. Als we toen al een richtlijn zoals bij woningen de EPC-norm hadden gehad, waren we een stuk verder geweest Sinds 1995 is het verplicht een EPCberekening bij de bouwaanvraag voor woningen in te dienen. managers thuis: wie trekt de broek uit? Een vraag die je aan een manager eigenlijk niet durft te stellen: Bent u thuis ook de baas? Zou hij een eerlijk antwoord geven? Of - nog leuker - zou in het geval van een vrouwelijke manager zíj met de waarheid voor de dag durven te komen? Wie heeft bij haar thuis de broek aan? Ik ben geen psycholoog maar dit is mijn onwetenschappelijke vermoeden: Veel mannelijke managers zijn overdag heel uitbundig de baas maar zitten s avonds thuis zwaar onder de plak. Vrouwelijke managers daarentegen zijn op het werk én thuis de baas. Eens? Man ontspant door SeKS, VroUw SlaaPt liever Uit Waarom denk ik dat? Vrouwelijke bazen hebben vaker écht managementtalent. Ze hebben als vrouw immers extra hun best moeten doen om aan de top te komen. Tegelijk zijn ze vergeleken met mannen niet zo geneigd zich - gedreven door blinde ambities en wild om zich heen meppend - naar de top te vechten. Ze hebben minder last van hanig gedrag. Van die Bokito-streken van BMW-macho s met n iets te brede stropdas. Herkenbaar? Vrouwen - behoudens een enkel ongeneeslijk kreng - zijn vaak bescheidener, oprechter en schamen zich niet voor een suffige Renault Twingo of tweedehands Opel Astra. thuis onder de plak Het blad Management Team onderzocht het en bevestigt mijn vermoeden: Thuis blijft de vrouw de baas, lees ik. Zie je wel! In het onderzoek komen veel meer onderwerpen aan de orde ( Man ontspant door seks, vrouw slaapt liever uit ) maar veel boeiender vind ik de kwestie wie is de baas? En vooral ook: wie niet? Of zoals Zibb.nl het samenvatte: Wie trekt thuis de broek uit? Jan Dirk van de Geer van De Vries Work Force Management heeft doorgedacht over ondergeschikte echtgenoten en zegt: Het kan betekenen dat je vrouw een betere manager is. Dat is geen probleem. Maar ik vind het kwalijk als je op je werk heel anders bent. Dan moet je je afvragen of je wel goed bezig bent. Ik vind het vreemd als je een dominante manager bent en thuis Gods water over Gods akker laat lopen. Helemaal waar. Tip dus voor als je een nieuwe manager moet aannemen: Praat met zijn vrouw. Nog beter: Ga bij hem thuis op bezoek. Hoeft niet lang. Minuutje of tien is genoeg. Dan weet je - als je goed oplet procent zeker wie er de lakens uitdeelt en de afwas doet. luid brullende machohormonen In Amerika hebben ze bedrijven onderzocht waarin een man en vrouw samenwerken. Het gaat om kleine bedrijfjes waarvan de echtelieden samen eigenaar zijn. Wie is dan de CEO? U raadt het al: vaak de vrouw. Dat leidt dan natuurlijk tot beschamende tafereeltjes waarbij de argeloze bezoekers de vrouw voor de secretaresse aanzien maar dat moet je op de koop toe nemen. Drie keer raden wie bij die stellen thuis aan het roer staat. Veel vrouwen hebben - ik schreef er eerder over op deze plek - van nature leidinggevende capaciteiten. Ze zijn niet te beroerd om écht naar anderen te luisteren en ze organiseren beter. Ik hoor nogal eens dat vrouwen in zaken emotioneler zijn en t vooral goed doen als het om de zachte kanten van het leven gaat. Geklets. Ze zijn juist heel nuchter en zakelijk zonder dat ze last hebben van rondgierend testosteron. En nu bent u intussen natuurlijk vreselijk nieuwsgierig geworden hoe dat bij de Groenhuijsentjes thuis geregeld is? Wie deelt daar de orders uit? Wie is de almachtige kapitein; wie de dienstwillige matroos? Wie de leeuw, wie het lam? Oei, pijnlijk puntje. U begrijpt het vast: Ik moet even heel beleefd aan mevrouw Groenhuijsen toestemming vragen of ik u daar iets over mag vertellen. nr september

13 management ONGELUKKIGE IS BETER Gelukkige mensen zijn slechtere werknemers dan ongelukkige mensen. Wie somber, gestresst of angstig is, heeft meer oog voor detail en kan beter op dingen focussen. Dat blijkt uit onderzoek van de University of Alberta. Werknemers die zich gelukkig voelen, maken twee keer zo veel fouten als ongelukkige werknemers. Gelukkige werknemers zien hun werk als een ongewenste afleiding van hun geluk. Ongelukkige werknemers zien het juist als een welkome afleiding. Gelukkige werknemers zijn sneller afgeleid en verveeld, zijn minder opmerkzaam en minder gemotiveerd om te innoveren. Wel is de mate waarin iemand ongelukkig is van belang: echte depressiviteit leidt niet tot betere prestaties. Bron: Managing21.be. VROUWEN EERLIJKER Als het om ethiek gaat, doen vrouwen het beter dan mannen, blijkt uit cijfers van het Britse Institute of Business Ethics. Zo vindt 20 procent van de mannen en slechts 10 procent van de vrouwen het aanvaardbaar is om bedrijfssoftware mee naar huis te nemen. Over het zich ziek melden na een avond stevig feesten zijn mannen en vrouwen het eens: 17 procent vindt dat oké. Bron: Management Today THUISWERKPLEKKEN ONVEILIG De meeste thuiswerkplekken zijn onveilig, blijkt uit onderzoek van Digiprofs. In driekwart van de gevallen worden er geen software-updates uitgevoerd, in een kwart van de gevallen is het draadloze netwerk niet of onvoldoende beveiligd. Eén op de tien computers op thuiswerkplekken bevat spyware of virussen. Dit alles stelt bedrijfsnetwerken en -systemen bloot aan lastig te beheersen risico s. allemaal naar engeland! It-professionals en it-managers verdienen nergens beter dan in Groot-Brittannië. Dat blijkt uit de jaarlijkse mondiale salarisenquête van het Britse vakblad Management Today. It-managers en -professionals verdienen er gemiddeld ,- per jaar. Ook in Duitsland wordt de inbreng van de it-manager hoog gewaardeerd: wat levert it op? managers weten op zich heel goed dat it toegevoegde waarde oplevert voor de business. het blijft echter bij een abstract besef: de meeste managers berekenen niet wat het rendement op hun investeringen in it is. gemiddeld ,- per jaar. It-managers verdienen in de VS gemiddeld ,-, in Brazilië ,-, in Frankrijk bijna ,-. in Japan ,-, in Rusland ,-, in China ,- en in India ruim ,-. Bron: Management Today De wereld van de IT moet werken aan meer meetbaarheid en transparantie op het gebied van investeringen in informatietechnologie en het - financiële - rendement van die investeringen. Dat kan worden geconcludeerd uit een onderzoek dat MarQit Research in opdracht van Pecoma Business Technology uitvoerde onder it- en businessmanagers (meest van middelgrote en kleinere bedrijven). De it-besluitvorming vindt meestal plaats op strategisch niveau. Toch wordt IT nog steeds primair gezien als middel om processen te verbeteren - en te weinig als mogelijke versterking van bedrijfsdoelstellingen. Op zich wordt de strategische toegevoegde waarde van IT voor het behalen van bedrijfsresultaten (winst, groei) breed erkend door de business, maar er is weinig kennis over hoe IT op deze manier - strategisch dus - kan worden ingezet. Het gros van de respondenten erkent dat juist informatietechnologie wezenlijk kan bijdragen aan de bedrijfsdoelstellingen. 83 procent ziet informatietechnologie als randvoorwaarde voor bedrijfssucces; 83 procent gelooft dat it-investeringen binnen hun organisatie aantoonbaar rendement opleveren; 95 procent erkent dat de organisatie afhankelijk is van ict. Dat klinkt geweldig. Toch zet slechts 3 procent IT daadwerkelijk in de financiële prestatie winst - te verbeteren. Bij investeringen in informatietechnologie zijn de belangrijkste doelstellingen optimalisering van bedrijfsprocessen (80 procent), efficiëntieverhoging (73 procent) en het toegankelijk maken van informatie (65 procent). Meer dan de helft van de ondervraagde managers onderzoekt niet het roi van it-projecten, en in vier op de tien gevallen vindt geen evaluatie plaats aan de hand van de vooraf bepaalde doelstellingen. IT is voor veel businessmanagers een onbekende wereld, waardoor ze denken er niet kritisch naar te kunnen kijken, zegt Pecoma-directeur Simon de Koning: Dit roept om meer tastbare resultaten, hoeveel komt er binnen en hoeveel gaat er uit. Hier ligt een belangrijke taak voor de it-branche. Er is ook onderzocht waarom bedrijven een externe itdienstverlener inschakelen. De meest voorkomende motieven zijn het ontbreken van kennis (46 procent) en capaciteit (20 procent) in eigen huis. De beslissing wordt zelden genomen op basis van een kosten/batenanalyse waaruit is gebleken dat een externe dienstverlener goedkoper is. de succesvolste it-bedrijven infotech 100: de beste Amazon.com VS 2. Apple VS 3. Research in Motion VS 4. Nintendo Japan 5. Western Digital VS 6. America Movil Mexico 7. China Mobile China 8. Nokia Finland 9. Asustek Computer Taiwan 10. High Tech Computer 11. Google VS 12. MTN Group Zuid-Afrika 13. IBM VS gecertificeerde itteams effectiever it-teams met voldoende gecertificeerde teamleden presteren stukken beter. wellicht geen verrassing: de menselijke component is een belangrijke succesfactor voor it-projecten. en het loont om eigen it-personeel op te leiden. Gecertificeerde it-teams zijn 28 procent productiever dan nietgecertificeerde teams. Dat blijkt uit onderzoek van IDC in opdracht van Microsoft. Teams functioneren het best als 45 tot 65 procent van de it-specialisten binnen het team zijn gecertificeerd. Certificering van het eigen personeel leidt tot een verlaging van 17 procent van het inhuren van externe mensen op ad-hocbasis. 55 procent van de ondervraagde managers stelt certificering dan ook als eis voor aanname van it-personeel. Worden de eigen itprofessionals goed opgeleid en gecertificeerd, dan verbetert de oplevering van projecten binnen tijd en budget met 15 procent en zijn eindgebruikers 14 procent meer tevreden. BusinessWeek s Infotech-100 is een ranglijst met de succesvolste beursgenoteerde bedrijven in de itsector. Lees: internet, computerapparatuur, mobiele telefoons, software, telecom, halfgeleiders, it-diensten. De lijst wordt samengesteld op basis van vier criteria: aandeelhoudersrendement, return on equity, totale inkomsten en inkomstengroei. Online multiretailer Amazon.com gaat aan kop, gevolgd door Apple en het Canadese Research in Motion (zeg maar Blueberry). De rest van de wereld lijkt wat in te lopen op de VS. Dit jaar zijn 33 bedrijven in de top-100 Amerikaans, terwijl dat er vorig jaar nog 43 waren. In 1998, toen de eerste Infotech-100 verscheen, waren het er Dat betekent niet dat Nederland ook maar enige rol speelt. KPN staat op 38, en dat was dan de Nederlandse bijdrage. Dan doen Marokko, Griekenland, Turkije en Egypte het beter. Bron: BusinessWeek 14. Mobile Telesystems OJSC Rusland 15. Telefonica Spanje 16. Vimpelcom Rusland 17. Hon Hai Precision Industries Taiwan 18. AT&T VS 19. Accenture VS 20. LG Electronics Korea 21. Bharti Airtel India 22. Oracle VS 23. Microsoft VS 24. Maroc Telecom Marokko 25. Turkcell Iletisim Hizmetleri Turkije 12 miljoen programmeurs mysql Softwaremaker mysql werkt vanaf zijn oprichting met open-source-innovatie. Eerder dit jaar werd de softwarefirma MySQL voor 1 miljard dollar overgenomen door Sun Microsystems. MySQL werkt sinds zijn oprichting in 1995 met opensource-innovatie. De broncode wordt gratis gedeeld, zodat programmeurs uit de hele wereld bijdragen kunne leveren. Het bedrijf verdient z n geld door de verkoop van commerciële licenties, support en services. MySQL s samenwerkings-community telt 12 miljoen programmeurs. Is MySQL-baas Marten Mickos niet bang dat rivalen er met de buit vandoor gaan? Nee. Laat het ze maar proberen. Ons geheim is onze cultuur, en ik weet zeker dat anderen dat niet kunnen imiteren. Voor deze zekerheid worden alle bijdragen natuurlijk wel op kwaliteit onderzocht alvorens te worden geïntegreerd. Ook om te voorkomen dat concurrenten stukken code aanleveren die het product om zeep helpen. Wat trouwens nog nooit is gebeurd. Bron: MIT Sloan Management Review LAPTOP MASSAAL KWIJT Alleen al op de 36 grootste Amerikaanse luchthavens worden per week meer dan tienduizend laptops vermist gemeld. Nog merkwaardiger: 65 procent van de teruggevonden laptops wordt nooit meer opgehaald. Dat blijkt uit een studie van het Ponemon Institute. Op de kleinere Amerikaanse luchthavens raken wekelijks tweeduizend laptops kwijt. Bijna 70 procent van de teruggevonden laptops wordt daar niet afgehaald. Waarom niet? Driekwart van de mensen die hun laptop kwijtraken, gaan ervan uit dat ze hun laptop toch nooit meer terugkrijgen. De les voor belaptopte reizigers: blijf scherp en laat je niet afleiden (bijvoorbeeld bij het incheck- en douanecircus). Bron: Management Consulting News CHIMPANSEE-WISE Sommige managers denken dat het enige wat ze van dieren kunnen leren, is hoe ze nog harder kunnen brullen. Van veel diersoorten, zoals chimpansees, dolfijnen en hyena s, kunnen we echter iets veel belangrijkers leren: de kunst van het verzoenen. Chimpansees bijvoorbeeld zijn ware meesters in het hanteren en oplossen van conflicten. Het principe is vrij simpel: zeg sorry, biedt je excuses aan en geef elkaar een hand. Managers verspillen 40 procent van hun tijd aan conflicten op het werk. Als hun medewerkers eens wat vaker sorry tegen elkaar zouden zeggen, zouden er veel conflicten worden voorkomen en zou er veel managementtijd vrijkomen voor interessantere zaken. Sorry zeggen kan ook een wonderbaarlijk positief effect hebben op een boze klant. Bron: Forbes 24 nr september 2008 nr september

14 tender technologie Uitbouw documentbeheer Het ministerie van Economische Zaken is op zoek naar een marktpartij die het technisch applicatie- en databasebeheer van het bestaande document management systeem Atlas op zich wil nemen. Naast deze taken moet het bedrijf ook de verdere ontwikkeling van deze Open Textsoftware ter hand nemen. EZ is eind jaren 90 begonnen met een Digitaal Informatie Systeem (DIS). Het ministerie geeft er de voorkeur aan om nieuwe ontwikkelingen, releases en wijzigingen op Atlas door dezelfde leverancier te laten uitvoeren, zodat de processen en tarieven voor nieuwbouw gelijk lopen met het beheer. Geraamde waarde van deze opdracht is ruim drie miljoen euro. aanslag Amstelveen De gemeente Amstelveen is op zoek naar een bedrijf dat een integraal systeem voor het heffen van gemeentelijke belastingen kan leveren en implementeren. De gemeente wil met het systeem vastgoed binnen de gemeentegrenzen kunnen taxeren en de WOZ-waarde van panden vaststellen. Verder moeten er gemeentelijke belastingen mee te heffen zijn en dwanginvorderingen in te stellen zijn. Bij deze opdracht horen ook de conversie van fiscale gegevens uit de bestaande systemen en de opleidingen aan eindgebruikers. De oplevering staat gepland voor volgend jaar. Borssele vernieuwt software Energieleverancier EPZ is op zoek naar een nieuw systeem voor onderhoud en bedrijfsvoering van zijn bestaande centrales waaronder de kerncentrale Borssele. Het nieuwe systeem zou voorjaar 2009 operationeel moeten zijn. In een kerncentrale worden storingen of incidenten, hoe klein of onbeduidend ze ook zijn, zorgvuldig onder de loep genomen om verbeteringen aan te kunnen brengen. Ook worden deze incidenten extern gerapporteerd, omdat exploitanten van andere kerncentrales daarvan kunnen leren. Een selectie van gebeurtenissen komt bij ambtenaren van het ministerie van VROM op het bureau en wordt jaarlijks gemeld aan de Tweede Kamer. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar 26 Microsoft/Citrix-tandem blijft rijden Virtualisatie speelveld verbreedt Microsoft introduceerde onlangs zijn Hyper-V-software. Hoewel deze hypervisor niet alleen te laat komt maar ook beperkt is in zijn functionaliteit, verwachten niet alleen partner Citrix maar ook analisten belangrijke verschuivingen in de virtualisatiemarkt. Tot nu toe had Vmware immers het hele speelveld voor zichzelf. Door Lucas Megens H yper-v had eigenlijk meegeleverd moeten worden met Windows Server 2008 die begin dit jaar uitkwam. Omdat de software nog niet klaar was, heeft Microsoft de introductie moeten uitstellen en moeten snoeien in de functionaliteit. Inmiddels is de software beschikbaar voor download en wil men de strijd aan met alleenheerser VMware. Volgens Martin Hingley, chief research officer IDC Europe, heeft VMware zijn succes te danken aan de beperkingen van het Windows-platform. Microsoft heeft nooit een multi-user, multi-tasking besturingssysteem ontwikkeld. Dat was niet hun model. Als gevolg daarvan zitten we nu met heel inefficiënte rekencentra: één applicatie per besturingssysteem. Veel mensen wilden hun toepassingen consolideren, maar ze konden dat niet omdat de tools daarvoor ontbraken. Vandaar dat VMware zo n vlucht heeft kunnen nemen. Zij voegen toe wat Microsoft niet kon bieden. En Intel en AMD ondersteunen dat in hun processoren. Simon Crosby, een van de oprichters van XenSource en sinds de overname cto bij Citrix, denkt dat de markt het wel gehad heeft met VMware. Het is interessant om te zien wat er nu gaat gebeuren. Tot nu toe was het een one-man show. Zij zijn de enige speler, met maar weinig partners. De markt pikt dat niet. Hardware- en softwareleveranciers willen ook een graantje meepikken. Dit wordt de grote uitdaging voor VMware. Wij komen net als Microsoft met een vergelijkbaar ecosysteem, vervolgt Crosby, en we zijn bovendien compatibel met Hyper-V. Voor wat betreft de tools loopt VMware ver vooruit. Maar qua features is ons virtualisatieplatform gelijkwaardig. Ingebedde hypervisor Hoewel VMware meer dan 90 procent van de huidige x86-virtualisatiemarkt in handen heeft, ziet Crosby juist kansen in het nog niet ontgonnen terrein. Nog maar 10, 15 procent van de servers is gevirtualiseerd. Dat betekent dat er nog 80 procent van de systemen over is. Je ziet de hypervisor nu naar de hardware bewegen. Binnen een jaar is nr september 2008 de helft van alle servers van een embedded hypervisor voorzien. Dat biedt ons een goede ingang bij de grote ondernemingen. Op dit moment wordt de ingebedde hypervisor van Xen al meegeleverd met de servers van Dell en HP, nog niet met die van IBM. Onze software is helemaal geïntegreerd met die van HP. Wij willen geen tweede VMware worden; zij doen alles zelf. Wij willen de perfecte componenten leveren. Eindgebruikers kunnen XenCenter vervangen door de management-tools van HP of een andere leverancier. Microsoft doet niet aan hardware. Wij verkopen geen besturingssysteem en wij dicteren geen management-platform. Onze partners kunnen geld aan ons verdienen. Veel klanten zullen hun hypervisor kopen als onderdeel van de hardware of software. De hypervisor wordt een commodity En dan wordt onze relatie met Microsoft belangrijk, vervolgt Crosby. Citrix heeft een omzet van anderhalf miljard dollar. Dat levert Microsoft een extra omzet van vijf miljard op. Dãarom wil Microsoft Citrix helpen met hun virtualisatie. Andersom rekent Citrix op de grootte van het Windows-platform. Vanwege onze hechte relatie zijn wij precies op de hoogte van wat Microsoft doet. We werkten samen aan hun hypervisor. We hebben m niet gebouwd maar wel onze Linuxtechnologie toegevoegd. Hun hypervisor is een goede implementatie van onze architectuur en compatibel met XenServer. Dat is precies wat we nodig hebben. Microsoft heeft zijn eigen SystemCenter Virtual Machine Manager voor het beheer. Daarbovenop bouwen we verder met onze eigen software. Al onze producten maken gebruik van Hyper-V. Samen met onze partners willen we duizend concurrenten creëren voor VMware. Hoewel het zo een vaart niet zal lopen, denkt Hingley wel dat er verschuivingen zullen optreden. VMware doet het heel goed. Maar Microsoft kan het niet uitstaan dat zo n klein bedrijf hun platform overneemt. Eerst zeiden ze dat virtualisatie niet kon. Nu zeggen ze dat ze het goedkoper kunnen. Microsoft kwam traag op gang, ze hadden technische moeilijkheden, en ze hebben de commerciële kansen niet gezien. VMware heeft op dit moment een heel sterke positie. Maar als Hyper-V gaat doen wat Microsoft belooft, dan zal de markt wel gaan verschuiven. Tweede generatie Het is echter nog maar de vraag wat er uiteindelijk van al die virtualisatieproducten over zal blijven. Tegelijkertijd met de uitbreiding van de softwarestack zien we virtualisatie wegzakken in de besturingsomgeving en de hardware. Vanaf 1995 zijn in de Unix-wereld ook een heleboel extra s in de managementlaag opgenomen. OpenView en Tivoli zijn nu niet spannend meer, aldus Hingley. Uiteindelijk wil je zo veel mogelijk van het beheer automatiseren. Dat geldt ook voor Windows en Linux op x86. Naast de fysieke servers komen daar nu de virtuele servers bij. Als er straks in elk systeem een hypervisor zit, hoef je niet meer te kiezen of je wel of niet gaat virtualiseren. Alleen voor hele simpele systemen zul je dat niet doen. De hypervisor wordt een commodity. Straks zit die standaard in elk besturingssysteem. De vraag is of we dan nog voor virtualisatie willen betalen. Zo ver is het op dit moment echter nog niet. Virtualisatie is nog steeds een belangrijk onderwerp in het datacenter. Voor Citrix is virtualisatie in combinatie met applicatie-streaming in ieder geval de manier om zijn achterhaalde sbc-business (server based computing) te vernieuwen. Met XenApp, voorheen Presentati- on Server, splitsen we de applicaties en de gebruikersspecifieke informatie van het besturingssysteem, aldus Crosby. Microsoft doet datzelfde met zijn Application Virtualization, voorheen SoftGrid van Softricity. Applicaties die worden gestreamd zijn veiliger en gemakkelijker te beheren. Door te werken met een basis-vm gaat het aantal patches en dergelijke dramatisch omlaag. Daarbij raadt Microsoft het gebruik van XenDesktop aan. Dat is de tweede generatie van het CitrixMicrosoft tandem. Virtualisatie is goed voor zwaardere applicaties met minder gebruikers. SBC blijft bestaan voor eenvoudige toepassingen. Aan de achterkant streamen we de applicaties. Aan de voorkant brengen we die naar de client via het ICA-protocol (Independent Computing Architecture). Daarmee richten we ons op grote ondernemingen met tienduizenden desktop-gebruikers. Desktop-virtualisatie Servers hebben een bezettingsgraad van 15 tot 20 procent, zegt Martin Hingley. Op pc s is die zelfs veel minder dan 5 procent. Toch is dat volgens hem niet de belangrijkste reden voor de recente aandacht voor desktop-virtualisatie en blade-pc s. De bezettingsgraad van de pc is niet het grootste probleem. Dat is de beveiliging ervan: er worden enorm veel laptops verloren. Door het software-image weg te halen van het apparaat kun je dat probleem oplossen. Voor een gebruiker zou het niet moeten uitmaken hoe hij zijn applicatie benadert. Ondanks dat Hingley de thin clients nog maar weinig ziet, vindt hij die technologie ook erg interessant vanwege het lage stroomverbruik. Ze verbruiken zo weinig elektriciteit dat ze over het Ethernet gevoed zouden kunnen worden (power over Ethernet). Applicatie-streaming zou de doorbraak voor de thin client kunnen betekenen. Novell, Citrix en VMware hebben de technologie al. Microsoft heeft er Softricity voor overgenomen. Die ontwikkeling is belangrijker dan de fysieke verschuiving van desktop naar datacenter. Ondanks dat de inzet van thin clients niet van de grond komt, is het laatste woord hierover nog niet gezegd. nr september

15 technologie De juiste strategie voor een geslaagde legacy renewal scalpel of schop? in een legacy renewal -project wordt getracht legacy-code in te passen in een nieuwe, toekomstgerichte architectuur. Je kunt je beperken tot een component, of meteen de hele onderneming aanpakken. wat zijn de valkuilen, en hoe omzeil je die? Door Bart Van Passel en Jan Bovend aerde Voordat je legacy gaat veranderen, moet je eerst een goed inzicht verwerven in zijn basisstructuur. Het belang hiervan kwam aan de orde in een vorig artikel, De structuur van spaghetti (IT Executive nr 17). Als de structuur eenmaal in kaart is gebracht, is het tijd voor het visionaire werk: het bepalen van een strategie voor de vernieuwing of dynamisering van het legacy-systeem. Bij aanvang moeten in feite twee vragen worden gesteld: wat ga je vernieuwen, en hoe verregaand? Je kunt je beperken tot een geïsoleerde component of meteen de hele onderneming aanpakken. En het kan gaan om een gerichte schoonmaakactie of het volledig herschrijven van een code. Dat zijn de twee assen van legacy renewal. Er moeten keuzes worden gemaakt. Hieronder volgen enkele valkuilen waarmee je rekening moet houden. Zelfs een brand kan uw onderneming niet op zijn kop zetten Valkuilen Het ideale systeem. Een legacy renewal -initiatief moet pragmatisch worden aangepakt. Allereerst moet er een duidelijke business case zijn. Bijvoorbeeld: een verzekeraar wil in staat zijn om binnen de zes maanden een nieuw verzekeringsproduct op de markt te brengen. Het grote gevaar is dat men dogmatisch het ideale systeem gaat nastreven. Legacy renewal is geen vrijgeleide voor it-wereldverbeteraars. Streef naar een strategie die rekening houdt met beperkingen in tijd en budget van de organisatie. Projectportfolio loopt uit de hand. In het algemeen zijn er twee aanleidingen om een groot vernieuwingstraject te beginnen. Vaak is de aanleiding het bewerken van wat op het eerste zicht een lokale functionaliteit is. Dat kan bijvoorbeeld tariferinglogica zijn. De aan- passing van die logica kan aanleiding geven tot het bewerken van de applicatie waarvan deze deel uitmaakt; vervolgens moeten de integratiepatronen waarin de applicatie betrokken is, worden bewerkt. In het andere geval is de aanleiding een reorganisatie van het bedrijf met impact op de systemen. Bijvoorbeeld in het geval dat een wederzijdse facturatie tussen twee afdelingen wordt ingevoerd. Als gevolg daarvan moeten hele applicaties worden aangepast tot op het niveau van individuele componenten. Beide bewegingen kunnen elkaar versterken, en zo kan de scope snel uit de hand lopen. Uiteindelijk kan de hele organisatie in het initiatief worden meegesleept. Het project ontaardt in een spiraal van re-engineering die het oorspronkelijke budget en de timing ver overschrijden. Veel van die projecten worden vroegtijdig gestopt en laten bovendien de organisatie achter in een toestand die slechter was dan tevoren. Geplande aanpassingen zijn tijdens het legacy renewal -initiatief uitgesteld en de architectuur blijft hangen in een tussenstadium dat niemand nog beheerst. Om die vicieuze re-engineeringspiraal te vermijden, moet men altijd een volledig zicht op alle gerelateerde projecten bewaren, en de scope van elk ervan strikt bewaken. een legacy renewal -initiatief vereist een pragmatische aanpak column it & recht patrick Van eecke Verboden vriendschap Eind juni verbood Spaanse privacycommissie de send-afriend -functie, die vele websites gebruiken om bezoeker in staat te stellen een interessante webpagina door te sturen naar een vriend. De reden: de anti-spamwetgeving zou ermee omzeild (kunnen) worden. Deze Europese wetgeving verbiedt om iemand zonder zijn voorafgaande toestemming via elektronische post ( , sms, mms, instant messaging) reclame toe te sturen. Op die 'opt-in'-regel bestaat slechts één uitzondering. Bedrijven mogen namelijk naar hun bestaande klanten wel reclame sturen voor producten of diensten die gelijkaardig zijn met producten of diensten die deze klanten eerder al hadden aangekocht. Bovendien vereist de wet dat het bedrijf het e- mailadres heeft gekregen tijdens die vorige verkoop. Als iemand op een webshop een interessant product ontdekt en de informatie over dat product doorstuurt naar een vriend via de 'send-a-friend'-functie, dan wordt het spamverbod strikt gezien inderdaad geschonden. Dat de reclame eventueel zelfs werd toegestuurd op vraag van een vriend, maakt daarbij geen verschil. Het gaat hier dus strikt gezien om een schending van de wet, al vormt het eenmalig doorsturen van productinformatie niet het grootste probleem. Tenslotte heeft de webshop de in opdracht van de bezoeker verstuurd, en zou de bezoeker van de website de inhoud van de pagina even goed zelf hebben kunnen doorsturen naar zijn vriend. Meer problematisch is dat sommige webshops de 'send-afriend'-functie misbruiken om adressen te verzamelen en - erger nog- ook nog doorverkopen aan allerhande listbrokers. Dat schendt niet alleen het anti-spamverbod, maar ook de privacywetgeving die principieel verbiedt om zonder toestemming persoonsgegevens van derden te vergaren en te verspreiden. De 'send-a-friend'-functie is niet de enige manier waarop mailadressen worden verworven. Berucht zijn de online vraag-en-antwoord spelletjes waarbij zoveel mogelijk vrienden - uitgenodigd per - de juiste antwoorden op jouw persoonlijke vragen moeten vinden. Ook diverse vormen van virale marketing zijn er in wezen op gericht adressen te verzamelen. Dedigate heet voortaan Terremark. Wij hebben sinds 1 mei de naam van onze moedermaatschappij aangenomen. Dankzij deze integratie kunnen wij u nog betere oplossingen aanbieden voor Managed Hosting, zoals ons Multi-Data Center concept: u verspreidt uw gegevens over meerdere hostingcentra en stelt ze veilig. Op deze manier vormen lokale rampen geen bedreiging meer voor uw kostbare data. Kijk voor meer informatie op of bel +31 (0) Overdreven parameterisatie en generalisatie. Bij een legacy renewal -project kan het aanbeveling verdienen om meer flexibiliteit te introduceren in het systeem, als antwoord op toekomstige noden. Dat kan op twee manieren: generalisatie of modularisatie. Modularisatie betekent dat een systeem gebaseerd op applicatiesilo s gaandeweg gestructureerd wordt in logische componenten met bijbehorende services. Dat proces kan ver doorgedreven worden zonder de organisatie in gevaar te brengen. Bij de andere aanpak, generalisatie, zet je code om van een specifieke toepassing naar een generieke toepassing. Waar eens elke specifieke behoefte afgedekt werd door even specifieke code, wordt één stuk code nu geparameteriseerd voor diverse situaties. Dat heeft zo zijn eigen gevaren. Het veronderstelt een zeer sterke conceptuele kennis in de hoofden van de applicatiebeheerders. Je riskeert te eindigen met een systeem dat zodanig geparameteriseerd is, dat wijzigingen even moeilijk en langdurig zijn als de ontwikkeling was van het oude systeem. Zo n systeem is niet meer gemakkelijk te onderhouden. >> De Spaanse privacycommissie staat erom bekend dat ze privacywetgeving streng toepast door met aardige regelmaat boetes op te leggen en rechtszaken in te stellen. Met de nieuwe beslissing doet ze haar reputatie dus alle eer aan. Ze gaat volgens mij echter een stap te ver door dit soort functies zonder meer te verbieden, want als de regels van het spel gevolgd worden, kan de functie erg handig zijn. Prof. Dr. Patrick Van Eecke doceert it-recht aan Queen Mary University, Londen, en aan de Universiteit Antwerpen. Hij werkt tevens bij advocatenbureau DLA Piper. Beyond Availability Dedigate is now Terremark nr september

16 Een niet aan de opdracht aangepaste organisatie. Als de systemen in een organisatie gebaseerd zijn op applicatiesilo s, dan hebben de medewerkers zich daaraan aangepast. Zowel de it-medewerkers als de gebruikers zijn gewend aan kleine projecten met ad-hocwijzigingen binnen afgebakende en gekende applicatiegrenzen. In zo n organisatie is een legacy renewal -project geen evidentie. Eerst moet geïnvesteerd worden in het introduceren van een aangepaste organisatie en projectmethodologie. De rollen en competenties van de medewerkers moeten veranderen. De business Wat ga je vernieuwen, en hoe vergaand? Platforms Process Change Cloud computing IT consumerization Cost control Globalization Green IT The new security Sourcing SaaS Virtualization... Uncertain times demand accurate strategies. You can let the climate dictate your course or you can seize the initiative. Gartner Symposium/ITxpo 2008 will show you where to cut back, when to invest and how to turn a difficult economic climate to your advantage. But only if you re here 3-7 November 2008 Cannes, Palais des Festivals Register at: gartner.com/eu/symposiumfall Onward. users, bijvoorbeeld, moeten hun businessdomein beter beheersen. Heel wat businesslogica zit in het legacysysteem begraven. Die logica moet aan de oppervlakte worden gebracht, en de business users moeten zich gedragen als eigenaar daarvan. Bestaande berekeningen en processen mogen dus niet zomaar uit de legacy gekopieerd worden. De business user moet de inspanning doen om die logica te begrijpen en eventueel aan te passen. Van applicatie-experts wordt ook een duidelijke inspanning gevraagd. Zij moeten het bestaande systeem ten volle begrijpen en zich een volledig en accuraat beeld vormen van wat mogelijk is met de applicatie binnen de nieuwe architectuur. Essentieel is dat zij open staan voor nieuwe concepten en aanpakken. Het projectteam in zo n project moet een grondige kennis ontwikkelen van modelleringtechnieken. De tijd van ad hoc aanpassingen, ondersteund door teamspecifieke methodologie, is voorbij. Ten slotte moeten de nodig programmeeren projectmanagementvaardigheden ontwikkeld worden om te kunnen omgaan met de schaal en verwevenheid van een groot legacy renewal -traject. Goede raad En nu moet er geïmplementeerd worden. Je hebt een goed zicht op het bestaande systeem. De strategie is bepaald en u heeft enkele substrategieën vastgelegd die je toelaten de doelarchitectuur te bereiken binnen de vooropgesteld business case. Bovendien heb je het juiste team daarvoor. Het zal onvermijdelijk spannend worden. We geven de medewerkers van dit initiatief alvast wat goede raad mee. De enterprise-architect. Blijf je er altijd van bewust dat je in een heterogeen landschap werkt. De architect heeft van nature een hang naar homogene, genormaliseerde architectuurmodellen. Drijf die normaliseringdrang niet tot het uiterste. Definieer duidelijke normaliserings- must-haves versus - niceto-haves. Anderzijds ben je als architect best een beetje opportunistisch. Bekijk elk project in de organisatie als een opportuniteit om de ondernemingsarchitectuur te verbeteren, gebaseerd op een duidelijke business case. Zorg er voor dat de intermediaire toestanden die opgeleverd worden door deelprojecten in een renewal-traject werkbaar zijn. Als het initiatief tijdelijk opgeschort of zelfs gestopt wordt, moet het systeem nog altijd beheersbaar blijven. De applicatiemanager. Bereid al tijdens het project een actief applicatielevenscyclusbeheer voor. Zo vermijd je toekomstige grootschalige renewaltrajecten. Investeer dus in applicatiedocumentatie tijdens het project en erna. En pas al meteen de organisatie aan: medewerkers moeten op een andere manier gaan werken, hebben een andere verantwoordelijkheid en moeten daarvoor de nodige training krijgen. De verantwoordelijken voor de projectoplevering. Legacy renewal maakt in de meeste it-organisaties nu al een belangrijk deel uit van de activiteiten. Zorg ervoor dat de project opleverings organisatie de nodige opleiding en opvolging krijgt om dit soort projecten aan te kunnen. nr september 2008 Een legacyrenewalstrategie is een trade-off van initiatieven, waarbij men rekening houdt met een duidelijke business case en op regelmatige basis echte businessvoordelen realiseert. Zo n strategie moet enkele valkuilen vermijden, zoals het dogmatisch nastreven van het ideale systeem, overdreven parameterisatie en het vergeten van de beperkingen van de organisatie en de mensen. Zorg er vooral voor dat de tussentijdse toestanden van de ondernemings architectuur beheersbaar en onderhoudbaar blijven. 31

17 deal technologie Hulp op afstand De it-helpdesk van de gemeente Enschede zet LogMeIn Rescue-software in om gebruikers van pc s en laptops die buiten het interne netwerk van de gemeente vallen beter te kunnen ondersteunen. Helpdeskmedewerkers kunnen door de software problemen direct vanachter hun pc aanpakken. In totaal beheert de gemeente 150 externe werkplekken. De instantie verwacht met een viertal licenties deze externe werkplekken zo efficiënt te kunnen beheren dat de jaarlijkse licentiekosten binnen een maand terugverdiend zijn. Ook haperende mobiele telefoons zijn met het systeem op afstand te ondersteunen. Infosys koopt SAP-kennis De Indiase outsourcer Infosys Technologies heeft voor een bedrag van 510 miljoen euro de Britse specialist in SAP-implementaties Axon Group overgenomen. Het gaat om de grootste buitenlandse overname van een Indiaas it-bedrijf totnogtoe. De acquisitie past in de strategie van de Indiase outsourcingsindustrie zich op te werken in de waardeketen en meer voet aan de grond te krijgen op de Europese markt. Gartner verwacht dat Infosys, Tata Consultancy Services (TCS) en Wipro in 2011 deel uitmaken van de absolute top in it-diensten, naast IBM, Accenture en HP/EDS. Op dit moment lopen deze Indiase spelers in omzet nog een eind achter, maar hun inkomsten groeien tussen 30 en 40 procent per jaar. Eurofiber doet mee Eurofiber brengt 8000 kilometer glasvezelnetwerk in bij het Breednet-initiatief, waardoor de dekking sterk uitgebreid wordt. Dit initiatief bundelt de vraag naar glasvezelaansluitingen in een groep gemeenten rondom Amsterdam, Almere en Lelystad. In april zeiden KPN en kabelexploitant Ziggo hun medewerking al toe. Breednet krijgt subsidie van het Pieken in de Delta -programma van het ministerie van Economische Zaken en van de betrokken provincies. Mail tips en weetjes over deals naar it-redactie@kluwer.nl 32 Gemeente Deventer digitaliseert documentstroom Papier niet hier! Deventer is samen met Oss de eerste Nederlandse gemeente die toestemming heeft om ingekomen papieren post te vernietigen nadat deze is gedigitaliseerd. Een doorbraak in gemeenteland, maar voor Deventer een logisch gevolg van eerder ingezette ontwikkelingen. Als we niet digitaliseren, zouden we uitkomen op zes strekkende kilometer archief. Door Mirjam Hulsebos G emeenten zijn verplicht om documenten lang te bewaren. Hoe lang, dat hangt af van het type document, maar voor de meeste documenten geldt tien jaar. De ruimte die al die papieren archieven innemen is gigantisch, en ook gaat er veel tijd verloren met het opslaan van en zoeken naar papieren documenten. Reden genoeg om digitaal te gaan werken. Maar daar heeft een gemeente met wat meer regelgeving te maken dan een gemiddeld bedrijf, en bovendien met een cultuur waarin digitaal werken geen gemeengoed is. Op een drie jaar geleden georganiseerde Innovatiemarkt van de gemeente Deventer ging het plan Deventer Doet, digitaal werkt met de eer strijken. Het woord Doet staat daarbij voor Digitaal Ordenen, Enkelvoudig en Transparant. Kort gezegd kwam het neer op een overgang naar digitaal werken. Henk Sligman, hoofd van de afdeling Documentmanagement: Adel verplicht, dus we hebben het plan verder uitgewerkt en in samenhang gebracht met andere doelen van de gemeente. Zo zijn er plannen voor nieuwbouw. In het nieuwe pand willen we activiteitgerelateerd werken, ofwel: er komen veel flexplekken. Dat kan natuurlijk alleen als de informatiestromen volledig zijn gedigitaliseerd. Een ander doel is het optimaal digitaliseren van de publieke dienstverlening. Ons front office moet diensten sneller kunnen afhandelen. Daarnaast willen we de organisatie verder ontwikkelen en processen stroomlijnen, zodat intern geen tijd verloren gaat aan activiteiten die geen waarde toevoegen. Al die verschillende doelen hebben we in een integraal plan samengevoegd. In juni 2006 keurde de raad het plan goed en konden Sligman en de zijnen aan de slag. Meridio, het record management -systeem van Autonomy, werd geïmplementeerd, zodat er een gebruiksvriendelijke basis lag waarmee medewerkers zelf eenvoudig hun documenten konden opslaan. Er werd een start gemaakt met de Wet Voorziening Gehandicapten (Wvg), tegenwoordig de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Sligman: We hebben medewerkers gevraagd wat ze van het systeem verlangden. Omdat ze geen idee hadden wat digitaal wernr september 2008 ken kon inhouden, hadden ze ook geen idee hoe ze het proces wilden gaan inrichten. Daarbij hebben wij hen geholpen. Dat leverde vragen op als: Wat moet onze archiefmedewerker nu gaan doen? Voorheen was er iemand die enkel en alleen was belast met het archiveren en terugzoeken van informatie, een taak die nu gewoon bij de proceseigenaren kwam te liggen. Grappig was dat de workflow veranderde. Vroeger was er om kwart voor drie altijd stress, want de post moest voor drie uur klaarliggen. De afdeling verstuurde veel documenten naar het zorgkantoor en daar was vaak haast bij. Nu stuurt ze al die informatie digitaal via de mail en zit ze dus niet meer aan die deadline van drie uur vast. Daardoor kan ze ook de rest van het werk efficiënter indelen. Kortere doorlooptijden Terwijl Sligman zich focuste op de Wvg, werkte de gemeente hard aan een forse reorganisatie, die op 2 januari 2007 zijn beslag kreeg. Per die datum kregen veel medewerkers andere taken en verantwoordelijkheden. Sligman: Het heeft twee maanden geduurd voordat alle papieren poststromen op orde waren, maar de gedigitaliseerde Wvg-poststroom draaide op 2 januari op dezelfde manier als op 31 december. Dat was een goed signaal naar de rest van de organisatie. De volgende baat volgde al snel, toen de afdeling naar een nieuwe locatie moest verhuizen. In het oude kantoor stonden twee grote paternosterkasten voor documenten die je bij de hand moest hebben. Die namen nogal wat ruimte in en waren niet eenvoudig te verplaatsen. Omdat we echter alle Wvgdocumenten al hadden gedigitaliseerd, konden die kasten blijven waar ze waren, blikt Sligman terug. Die ruimtebesparing is leuk, maar veel belangrijker is de procesversnelling die heeft plaatsgevonden door digitalisering. Op dit moment wordt alle post die binnenkomt gescand en als uniek document met een datum van ontvangst vastgelegd in Meridio. Waar tot 2006 aanvragen via internet of nog werden uitgeprint om een papieren proces in te gaan, is het proces nu volledig gedigitaliseerd. Sligman: We hebben geen business case geschreven op de tijdwinst die we behalen, maar feit is dat het proces efficiënter is en de doorlooptijden zijn versneld. Na het succes bij de Wvg zijn stap voor stap andere documenten gedigitaliseerd. Een proces waar alle afdelingen mee te maken hebben, is het goedkeuren van facturen. Om medewerkers inzichtelijk te maken hoe dat proces in elkaar zit, heb ik het gevolgd met een fotocamera en alle stappen vastgelegd. Op deze manier kon ik ook aantonen dat als we het proces zouden digitaliseren, we een factuur binnen een uur betaalbaar zouden kunnen stellen, terwijl dat in de oude situatie meerdere dagen en soms zelfs weken duurde. Het probleem met fysieke facturen is dat vaak zoek raken. Ze blijven achter een papierclip haken, waaien van een bureau, noem maar op. Als een leverancier dan belt waar zijn geld blijft, zegt de proceseigenaar: kun je me de kopie sturen? Die gaat dan opnieuw het proces in, terwijl de leverancier na twee weken toch maar een herinnering of aanmaning stuurt. Al met al geeft dat ontzettend veel rompslomp en extra werk, weet Sligman. pje maakt van een onveilige situatie, zou je dat ook kunnen opslaan. Maar je zou ook een vergunningaanvraag telefonisch mogelijk kunnen maken als je het telefoongesprek opneemt en bewaart. Mogelijkheden te over. Hoe meer ervaring je krijgt met digitaliseren, hoe meer ideeën er ontstaan hoe we de dienstverlening aan de burger kunnen verbeteren. Zo ver zijn we nog lang niet, maar het zit wel in de brainstorm. Of de ideeën de brainstorm overleven, is voor een belangrijk deel afhankelijk van de vraag of ze de kwaliteit van processen verbeteren. Dat is ons primaire belang, besluit Sligman. Natuurlijk is het fijn als we kosten kunnen besparen, maar uiteindelijk gaat het om een snellere en gebruiksvriendelijker dienstverlening aan de burgers. Het proces is efficiënter en de doorlooptijden zijn versneld Dat digitaal werken voor veel gemeente-ambtenaren nog volledig onbekend terrein was, bleek wel toen de omgevingsvergunningen werden gedigitaliseerd. Dit is een nieuwe vergunning waarin onder meer de bouwvergunning en milieuvergunning zijn opgegaan. Sligman: De medewerkers vroegen zich af hoe je zo n grote tekening op een relatief klein scherm kunt bekijken. Natuurlijk kunnen ze nog altijd de papieren tekening raadplegen, maar we laten ze ook mogelijkheden zien als een smartboard en map table. Dan zie je het enthousiasme groeien. Het voordeel is dat ze notities die ze daarop maken ook meteen digitaal kunnen opslaan. Bovendien kunnen ze de tekening meteen afstemmen met het bestemmingsplan. Ook hier wordt het proces dus efficiënter. Papier vernietigen Ondertussen is het digitaliseren zo ver in alle geledingen van de gemeente doorgedrongen, dat Deventer toestemming heeft gevraagd aan de Provincie Overijssel om papieren documenten te vernietigen nadat ze digitaal zijn opgeslagen. Daarmee zijn gemeente Deventer en gemeente Oss de eersten in Nederland. In het project Back Scannen worden ook de bestaande papieren archieven gedigitaliseerd. Ondertussen filosofeert Sligman over nog verdere mogelijkheden. Meridio is extensieloos, wat betekent dat je er allerhande documenten in kunt opslaan, ook geluids- of videofragmenten. Als een burger met zijn mobiele telefoon een foto of filmnr september

18 technologie Ed Catmull geeft het recept van innovatie Spelenderwijs creëren Eens in de zoveel tijd kom je het tegen: de knappe combinatie van 'story telling' en filosofie in een voordracht. Relevant, onmiskenbaar waar, en het gaat erin als koek. Ed Catmull van Pixar Animation Studios zette zo n prestatie neer in zijn keynote op de Siggraph In een pleidooi voor creativiteit(management) schetste hij onder meer de basisprincipes, en de ingrediënten voor het behalen van concurrentievoordeel. Door Jaap Bloem O p de Siggraph ditmaal in Los Angeles lopen elk jaar zo n dertigduizend mensen rond. Ze laven zich aan alles wat computers tot leven kunnen brengen. Van een wandeling door het oude Rome en virtueel opereren - zodanig dat het weefsel voelbaar is - tot games en films, en natuurlijk soft- en hardware. 'Als het leven zelf : dat bracht Ed Catmull, ceo van Pixar en Walt Disney Animation Studios, schitterend onder woorden in zijn verhaal over het managen van creativiteit. Feitelijk, compleet en bij momenten op het saaie af hield hier een inspirerende autoriteit zijn verhaal over blijvend innoveren en topkwaliteit in een door software en computers gedomineerde filmstudiosetting. Jaar in jaar uit werken getalenteerde toppers daar aan zaken die beter dan het leven zelf moeten worden. De keynote zal wel op de conferentie-dvd staan, zo dacht ik na afloop. Maar helaas, de organisatie bleek niet tot registratie gerechtigd te zijn. Aan het eind van de week werd duidelijk dat Harvard Business Review de speech omgewerkt had tot het artikel How Pixar fosters Collective Creativity ( jsp?ml_issueid=br0809). Een concretere titel dan Managing the creative environment uit het programmaboekje, maar niet beter, want de overdraagbaarheid van Catmulls inzichten komt in HBR niet echt uit de verf. Ankerpunt in de presentatie, maar misschien wat te filosofisch voor HBR in deze vorm, was de volgende redenering. Omdat ideeën in verhalen vorm krijgen en films maken synoniem is met het vertellen van verhalen, zijn het niet de ideeën die bijzonder zijn, maar de filmmakers. De gangbare opvatting, dat ideeën in de filmbusiness het Ed Catmull: Heb vertrouwen en ontmoet elkaar. 34 nr september 2008 belangrijkst zijn, is voor Catmull dus een tautologie. Uiteindelijk draait alles om de mensen die de ideeën produceren en uitwerken (Plato draait zich om in zijn graf). Creative Commons Combineren we vervolgens de titel van de speech en het artikel tot Managing collective creativity dan merken we hoe dicht dit aanligt tegen Creative Commons. Ik verdenk Catmull en HBR ervan CC bewust te hebben vermeden, vanwege de juridische lading en het polariserende effect dat er van uitgaat. Zeg CC, en iedereen heeft een uitgesproken mening, terwijl bijna niemand weet waar het echt over gaat. In woord en op schrift zijn er een paar dingen aan de hand met het (levens)verhaal van Ed Catmull. Hoe pakkend en laagdrempelig het ook is de claim dat Managing Creative Commons een noodzaak is om te blijven innoveren en topkwaliteit te garanderen, wordt niet gemaakt, terwijl die er volgens mij aan alle kanten afdruipt. Misschien vonden Catmull en HBR de Pixar/Disney-setting ook wel te beperkt en te zeer circumstantial evidence, maar de parallel met The Toyota Way ( en.wikipedia.org/wiki/the_toyota_way), met de open-innovatie-opvatting van Henry Chesbrough en met het door open-source geïnspireerde werk van Eric von Hippel ligt erg voor de hand. Zeker in een door soft- en hardware gedomineerde animatiefilmsetting en in de ontwikkeling daarvan door de decennia heen, is Creative Commons simpelweg een gegeven, echter tevens een beladen term vanwege patenten en intellectueel eigendom. Problemen daarmee vermijd je door te spreken van Collective Creativity en door het musketiersadagi- um Een voor allen, allen voor een te gebruiken. De community in kwestie is nu eens klein en dan weer groot, net zoals in open-source/creative Commons-verband. Daar is niets romantisch of religieus aan. OS/CC is gewoon een bewezen 'best practice' die uitstekend functioneert in geval van vernieuwing en ontwikkeling. Catmulls Collective Creativity-speech en artikel zijn van hun ideologie ontdane versies van het Creative Commons-proces. Het verhaal is zo natuurlijk en vanzelfsprekend gepresenteerd, dat er niets op af te dingen valt. En dat maakt het tot een 'evergreen' uit de eenentwintigste eeuw. Animaties Filmische realiteit en computeranimaties bevinden zich in de voorhoede van innovatie. Op softwaregebied staan als het leven zelf en beter dan het leven zelf centraler dan ooit. Pixar en Catmull deden een belangrijke duit in het zakje met Toy Story, de eerste compleet computergeanimeerde bioscoopfilm, en met RenderMan, de 3D-animatiesoftware die net twintig jaar oud is geworden. In de industrie is de levensechte ervaring van het als virtuele wereld uitgevoerde V6R2009 de 'state of the art'. Version 6 Release 2009 is de nieuwe software-suite van Dassault Systèmes, waartoe onder meer Catia, Delmia, Enovia en Simulia behoren ( Wat V6R2009 biedt, noemt Dassault PLM 2.0: een virtuele samenwerkingswereld voor productlevenscyclusmanagement. Plm dicht het gat tussen erp en cad/cam en V6R2009 is de eerste levensechte onestop-shop-oplossing, van ontwerp tot recycling, inclusief door gebruikers geleide innovatie, voor onder meer de vliegtuig- en de auto-industrie (à propos The Toyota Way ). Wat werd voorbereid met computeranimaties in de filmwereld, breidt zich nu uit naar de fysieke industrie en natuurlijk naar games als EVE Online, de vijfduizend sterrenstelsels die economen tegenwoordig bestuderen om ervan te leren voor de aardse samenleving. In alle gevallen gaat het om hard economisch gewin, maar steeds bewust gepaard aan vermaak, en gegoten in de tot de verbeelding sprekende versmelting van ITech en ITainment. Bedrijven als Pixar en Walt Disney Animation Studios, Dassault Systèmes en CCP Games (de makers van EVE Online) faciliteren een nieuwe economische orde van mensen die spelen met ideeën en verhalen. Al in 1935 voorzag de Nederlandse historicus Johan Huizinga deze Homo ludens als derde evolutiestap na Homo sapiens en Homo faber (de makende mens). Drie basisprincipes Spelen bevordert de creativiteit en hoogstwaarschijnlijk is dat weer tautologisch. Als verdieping geeft het HBR-artikel een drietal basisprincipes, die, gegeven de aanwezigheid van excellente mensen, ten grondslag liggen aan adequaat creativiteitsmanagement: - geef de experts de vrije hand; - stimuleer in cultuur en processen om het werkin-ontwikkeling te delen; - laat iedereen in zijn waarde en verjaag de hokjesgeest. Helaas doet dit geen recht aan de volgende elf ingrediënten voor blijvend succes, voor concurrentievoordeel, voor samenwerken en voor 'embedded' ondernemerschap, die Catmull expliciet noemt. Waar het om gaat, is: vertrouwen, dagelijkse reviews, serieuze postmortems, excellente mensen, ultieme openheid, creativiteit, gemeenschapszin, vrijheid, streven naar topkwaliteit, elkaar zoveel mogelijk ontmoeten en last but not least dingen delen met de buitenwacht. Zonder over de volgorde te twisten of in te gaan op verbanden en prioriteitsscenario s, vormen deze elf principes het fundament voor optimale Creative Commons in alle innoverende organisaties of teams. Het gaat daarbij niet om 'copyleft' of copyright, of iets daartussenin, maar om het innovatie en ontwikkeling stimulerende proces dat CC is. Jaap Bloem is werkzaam bij het Vint-instituut van Sogeti nr september 2008 Geanimeerde product livecyclemanagement gaat het gat dichten tussen erp en cad/cam. 35

19 satellietdiensten op de kaart Maak kans op 2 VIP-kaarten inclusief volledige verzorging in de hospitality unit van AFAS ERP Software Volgend jaar komen er mobiele diensten op de markt die via satelliet heel het europese grondgebied zullen bestrijken. de europese unie roept bedrijven op om in de komende weken voorstellen in te dienen. Mogelijke voorbeelden zijn mobiele televisie of interactieve internetdiensten. In februari 2007 besliste de Europese Commissie om een aantal radiofrequenties rond 2 GHz te reserveren voor mobiele satellietdiensten. Dat zijn diensten die gericht zijn op mobiele apparaten zoals draagbare computers of de boordcomputers van vrachtwagens. Die diensten kunnen mogelijk concurreren met die van de gsmaanbieders, maar hebben als voordeel dat ze het hele Europese territorium kunnen beslaan. Volgens de Commissie is het voor leveranciers van satellietdiensten van groot belang dat ze via één procedure toegang krijgen tot bandbreedte over heel Europa. Op die manier zouden ook bepaalde dunbevolkte gebieden toegang krijgen tot mobiele diensten. Op dit moment is een procedure gestart om de beschikbare bandbreedte te verdelen. Bedrijven hoeven daar geen geld voor te betalen, maar moeten wel met een sterk voorstel komen. Volgens een woordvoerder van Europees Commissaris voor telecommunicatie Viviane Reding, wordt geen licentievergoeding gevraagd van de kandidaten omdat het lanceren van satellietdiensten al bijzonder duur is. De precieze aard van de aangeboden diensten is vrij. Verwacht wordt dat er een aanbod komt voor mobiele televisie en voor mobiele interactieve diensten. Sommige diensten zullen gericht zijn op het grote publiek, maar er kunnen ook diensten zijn voor bedrijven of, bijvoorbeeld, een communicatiekanaal voor nooddiensten. Solaris Mobile, een joint venture tussen satellietbedrijven Astra en SES, zal naar verwachting met een mobiele tv-dienst voor onder meer telefoons en draagbare mediaspelers komen. Ga naar en geef antwoord op de volgende vragen: 1. Wie was dit jaar de winnaar van de heren enkelfinale Wimbledon? 2. Waar is Afas ERP Software in Nederland gevestigd? 3. Welke Nederlandse tennisser heeft als enige in het enkelspel een Grand Slam toernooi gewonnen? Deelnemers dienen op het deelnameformulier volledig in te vullen. IT Executive stelt 5 x 2 kaarten per sessie beschikbaar, waarbij de winnaar dus een partner of vriend/vriendin mag meenemen. De prijzen zijn niet overdraagbaar, noch inwisselbaar voor geld. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. In alle gevallen waarin deze deelnamevoorwaarden niet voorzien beslist IT Executive. 19 uur zonder stroom dell heeft in londen en san Fransisco de nieuwe latitude-laptopreeks voorgesteld. het bedrijf heeft goed naar het stroomverbruik gekeken. Met een extra batterij kan het apparaat 19 uur achter elkaar werken. Dell heeft zeven nieuwe Latitude-modellen gepresenteerd: twee gewone, twee sobere, twee ultramobiele en één verstevigde. Een verbetering die alle modellen delen is een lange batterijduur. Een laptop zou zonder laden tien uur meegaan en met een extra batterij zelfs 19 uur. "Niet dat de technologie in de laptops zo'n grote vooruitgang heeft geboekt. Elke component afzonderlijk verbruikt nog evenveel stroom. Maar we hebben wel - met onze eigen technologie - het gebruik van de onderdelen bij elkaar efficiënter gemaakt door ze beter op elkaar af te stemmen," zegt Eric Greffier, hoofd van Client Marketing voor de regio Emea bij Dell. De Latitude-laptops krijgen een 'All day battery mode', een stand waarin de laptop extra zuinig wordt. "Het scherm wordt gedimd en we schakelen ongebruikte hardware uit. Een ethernetkaart hoeft helemaal geen stroom te krijgen als er geen internetaansluiting via ethernet is," aldus Greffier. Dell werkt ook aan de beveiliging van de laptops. Het bedrijf heeft al even een dienst die checkt waar een verloren laptop is en die zo gegevens op een verloren laptop kan vernietigen. De nieuwe Latitudes krijgen ter beveiliging een vingerafdruklezer en twee smartcardlezers mee. De it-afdeling kan met de Controll Point-software een beveiligingsbeleid voor de laptop instellen. Ook kan het vastleggen welke netwerkverbindingen mogen worden gebruikt. Zo is op de laptops te kiezen tussen Wi-Fi, wimax, Bluetooth en 3G. Ook een gps-ontvanger is ingebouwd. werken Zonder os Dell is druk bezig met de ontwikkeling van Latitude On. Dat is een licht besturingssysteem met eigen hardware in een laptop. Het staat toe om op de computer te mailen en te surfen zonder hem te moeten opstarten. Voor het einde van 2008 is er een product, belooft de pc-bouwer. Latitude On maakt het mogelijk om een draagbare pc quasi-onmiddellijk aan te zetten en te beginnen met mailen, surfen en agendabeheer. Het systeem laat ook verbindingen toe met Microsoft Exchange. De Latitude-reeks die nu uitkomt, heeft een eerste versie van dit systeem aan boord, waarmee alleen de te lezen is. Dell hoopt met de Latitude On een batterijduur van meerdere dagen te realiseren. nr september

20 Bouw aan uw netwerk op Le Marché Hollandais Gartner Holland House. Het enige officiële netwerk event tijdens ITxpo Cannes. Hollandais Cannes 5 november uur Locatie: Rado Plage Beach Club (schuin tegenover Hotel Martinez) Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een naar it-redactie@kluwer.nl terug bij af in de zakelijke telecommarkt dreigt de concurrentie te marginaliseren als het nieuwe glasvezelnetwerk van kpn niet verplicht opengesteld wordt voor concurrenten, vindt arthur van der ende van bbned. de toezichthouder op de telecommarkt opta moet zich hier sterk voor maken. Zo n ingreep is goed voor het prijsniveau en de innovatie. Donderdag 18 September Joomla conferentie CODA Museum, Apeldoorn Donderdag 18 September sap crm seminar Kasteel Maurick in Vught ForuM Donderdag 18 September information mash-ups: een perfect huwelijk tussen data en content Hartman Event 2008, Jaarbeurs Utrecht Vrijdag 19 september domeinnamen, merken en octrooien Seminar, Kamer van Koophandel, Rotterdam agenda Het Gartner Holland House tijdens Gartner Symposium/ITxpo Cannes is gratis toegankelijk voor Nederlandse delegates en VIP-card houders. Gartner Holland House is een initiatief van: Organisatie en productie: IT Executive Voor meer informatie over Le Marché Hollandais, bel Rob de Kleijnen: Voor meer informatie over het symposium: Powered by: In het debat over marktwerking in de publieke sector wordt de liberalisering van de telecommarkt steevast opgevoerd als een succesverhaal. In de consumentenmarkt is deze bewering deels terecht. Door concurrenten van KPN bij de komst van adsl toegang te geven tot wijkcentrales zijn de tarieven van breedbandinternet fors gedaald. Het relatieve succes op de consumentenmarkt KPN is nog altijd de dominante aanbieder voor zowel mobiele- en vaste telefonie en ook internettoegang, mede dankzij een groot aantal acquisities verbloemt dat de zakelijke markt achterblijft. Opta heeft in juli nog geconstateerd dat de markt voor zakelijk internet en telefoniediensten een gebrekkige dynamiek kent. De dominante positie van KPN in het zakelijke segment resulteert in hogere tarieven dan nodig. Keuzevrijheid kan hier verandering in brengen. Goed gereguleerde toegang tot het All IP glasvezelnetwerk van KPN is onontbeerlijk om een dreigend monopolie te voorkomen. Het leek er lange tijd op dat KPN eerst glasvezel zou gaan graven naar de straatkast om vandaar de eindgebruiker te gaan ontsluiten met vdsl - de opvolger van adsl - over het bestaande kopernetwerk. Pas in een latere fase zou het volledige koperen aansluitnetwerk tot aan de eindgebruiker worden vervangen door glasvezel. Inmiddels is duidelijk dat KPN heeft gekozen voor een hybride uitrol waarbij zowel gebruik wordt gemaakt van vdsl (Fiber-to-the-Curb) als glasvezel (Fiber-to-the-Home en Fiber-to-the-Office). BBned is in de afgelopen jaren pionier geweest in het aanleggen van glasvezelnetwerken naar eindgebruikers. Zo zijn er bijvoorbeeld glazen aansluitnetwerken gerealiseerd in Amsterdam en in het volledige havengebied in Rotterdam. De verglazing van aansluitnetwerken is echter een uitzonderlijk kapitaalintensieve activiteit. De verwachting is daarom dat KPN zich op korte termijn zal opwerpen tot de dominante speler op de glasvezelmarkt. KPN heeft immers de financiële middelen om dergelijke investeringen te kunnen doen. Het aanzienlijke belang dat KPN zal nemen in Reggefiber, onderstreept nog eens de ambities die dit concern heeft op deze markt en toont helaas eveneens aan dat de concurrentie in deze opkomende markt al aan het afnemen is. Er is een groot verschil met toegang tot de koperen netwerken, waardoor gereguleerde toegang tot de fysieke glasvezelinfrastructuur onvoldoende is. Een glasvezelaanbieder moet veel dichter bij de eindgebruiker aansluiten. Dit heeft tot gevolg dat deze aanbieder veel minder eindgebruikers vanaf een aansluitpunt kan bedienen. Dit maakt de businesscase van KPN's concurrenten in een glasvezel- en vdsl-netwerk relatief lastig. Het aanbieden van diensten aan de zakelijke markt, waarbij er een aansluitpunt op de fysieke glasvezelinfrastructuur van KPN-Reggefiber wordt gecreëerd, zal maar in een beperkt gebied in Nederland rendabel zijn. Om de concurrentie op de zakelijke markt overeind te houden, is daarom regulering van toegang tot de Ethernetnetwerken van KPN belangrijker dan ooit tevoren. BBned is momenteel de enige aanbieder die de concurrentie met KPN-Reggefiber op glasvezel en vdsl aangaat. De toegang tot de glasvezel aansluitnetwerken van KPN wordt ons momenteel echter ontzegd. Net als bij het begin van de liberalisering op telecommarkt eind jaren negentig is onze blik nu gericht op de regulerende instanties. Zij moeten opnieuw kiezen voor open toegang om het prijsniveau de komende jaren concurrerend te houden en innovatie te waarborgen. Reageren? Stuur een naar it-redactie@kluwer.nl nr september 2008 Vrijdag 19 September introductie van gpl v3 in nederland Congres, Universiteit van Tilburg Dinsdag 23 September de projectsaboteur (over het voorkomen van succes) Workshops, IJkantine Amsterdam Dinsdag 23 September gs1 nederland congres 2008 De Fabrique, Maarssen Woensdag 24 September bpm effectief business proces Management implementeren Congres, Hotel 't Speulderbos Garderen Donderdag 25 September customer centric: customer care Management Congres, De Kuip Rotterdam ccm.heliview.nl Donderdag 25 September typo3 seminar CODA, Apeldoorn Donderdag 25 September idc security conference 2008 Conferentie, Amsterdam Kijk voor een compleet agenda-overzicht op 39