De Teleurgang van de Informaticus

Transcriptie

1 M E M O I R E S Inhoud De Teleurgang van de Informaticus Voorwoord De aanzet van de studie Ervaringen van 78 tot 86 Mainframe Support Network Support De huiscomputer SWIFT-II De Afbouw Ervaringen van '86 tot 96 Computers vervangen mensenwerk De nieuwe versie BNA-V2 of de afbouw van eigen protocol ondersteuning Fusies en overname Procedures of ISO9001 Het intreden van de PC Het einde van het secretariaatswerk Een nieuwe markt maar voor hoe lang De PC gaat netwerken Van BBS naar Internet Van DOS naar Windows Van programmeertaal naar pakketten De LAN gaat wijd uit Geloof nooit een... UNIX of het begin van het einde door Leo Jo Estercam Maart 2010 Ervaringen van 1996 tot 2002 Het gevecht tegen IBM Allen naar Ethernet en IP Het valium van Cisco Systems Bladzijde 1 Bladzijde 1a

2 IP-Telefonie Microsoft: één tegen allen Initiatieven als dromen verwoord Het einde Ervaringen van 2003 tot 2010 Het EU verhaal. De werkloosheid op 55 jaar. Besluit Referenties en verklaringen Voorwoord bij de derde herziene versie Met dit essay, als een mémoire opgevat, heb ik een beeld willen creëren van mijn 33 jarige loopbaan als informaticus met zijn aangename kanten maar met vooral de nadruk op de snelheid waarmee en de manier waarop wijzelf, als informatici, onze eigen ondergang hebben bewerkstelligd. John Chambers vergeleek in 2000 i het leven van een informaticus met dat van een hond: één jaar informaticus komt overeen met 4 jaar. Bij mij zitten er nu dus 112 jaar op. De laatste 31 jaar is er een enorme bloei en een even snelle verwelking opgetreden in deze sector welke binnen enkele jaren nog enkel zal bestaan uit een kleine groep geselecteerde specialisten die producten (de constructeurs) en diensten (de Service Providers) aflevert die voor iedereen toegankelijk zijn, net als een radio, afwasmachine of fototoestel. Informatica zal men aanzien als een omni-aanwezig product dat eenvoudig moet zijn, steeds wereldwijd in een netwerk beschikbaar zoals elektriciteit en leidingwater. Ik ben nu bijna een halve eeuw oud en besef dat er geen plaats meer is voor ons, oude rakkers die nog met bits en bytes speelden maar dat de nieuwe informatici jonge mensen moeten zijn met enkel de kennis van het hedendaagse. Onze ervaring wordt nu gezien als een negatieve factor voor het huidige ICT beleid. De namen van de geciteerde personen zijn verdraaid gezien sommige ervan nog actief in functie zijn. Jo Bladzijde 2 Bladzijde 2a

3 De aanzet van de studie We keren terug naar 1975 toen ik in Gent op de R.U.G. studeerde voor Landbouwkundig Ir. beter gekend onder het boerekot (toen nog zonder n ). Rekenmachines waren destijds helemaal niet aan de orde gezien ze peperduur waren (bv. HP en Texas Instruments welke toen meer dan 250 kostten) en mijn Duitse Aristo 0903 LL bood al de mogelijkheden die we nodig hadden. De berekeningsresultaten moesten we eerst vooraf uit het hoofd opbouwen om ongeveer een beeld te krijgen van wat de uitkomst zou kunnen zijn; foutberekening primeerde gezien we steeds de decimalen moesten inschatten. Bij de lessen Statistiek verliep er een labo waarbij we voor het eerst in contact kwamen met een computer; het was een groot toestel dat een beetje weg had van een prikbord uit de lagere school, alleen moesten we het volprikken met schakelingen welke integralen of afgeleiden voorstelden en dan deze componenten met een elektrische draad aan elkaar koppelen in de juiste volgorde. Deze analoge computer kon dan de desbetreffende integraal of afgeleide binnen zijn opgegeven grenzen berekenen. Een ganse klus en in 90% van de gevallen werkte het niet eens of sloegen er vonken uit. Tijdens die periode begon ook de informatica door te dringen op gebied van de meteorologie voor het samenstellen en tekenen van weerkaarten. Hiervoor moesten gegevens van de verschillende weerstations verzameld worden, vervolgens geïnterpreteerd tot weerbeelden en uiteindelijk ontstond er een weerkaart. Tot op heden werden deze met de hand op A1 vellen getekend en kon men er zo vier per dag (om de 6 uur) klaarstomen maar met de opkomst van de computer kon men nu deze kaarten laten tekenen wanneer men maar wilde. Mijn pa-bert, werkte toen bij de RLW ii te Zaventem en bestudeerde wat er zo allemaal achter die machines zat. Thuis werden er dan ook veel gepraat over het reilen en zeilen rond de OR, AND, PEEK, POOK en andere operatoren welke in een Assembler taal gebruikt werden om van de bruto gegevens naar een kaart te kunnen komen. Als de tweede kandidatuur er op zat in juli, zag ik het niet meer zitten in de richting Landbouw: mijn idealen van de woestijn te gaan irrigeren waren vervlogen, deels door de ervaringen aldaar ter plaatse in Algerije en Tunesië en deels door de rondspraken die er waren met oud-studenten. Ik stond dus duidelijk voor een zwart gat, een uitzichtloze situatie op het eerste gezicht. Eind Augustus moest ik beslissen wat ik zou doen en dank zijn mijn pa kwam ik te weten dat men op de V.U.B. gestart was met een richting Analyst Programmeur in de faculteit Wetenschappen als zijspoor bij de Wiskunde iii. Met mijn getuigschrift van de R.U.G. op zak kon ik direct instappen voor deze tweejarige studie. De richting was zeer dun bevolkt, ttz. we waren met twee! Het grote voordeel was intensieve colleges voor onze informatica vakken en voor de algemene vakken zaten we samen met ofwel de Burgerlijke Ingenieurs ofwel de Wiskunde. Op informatica gebied werd veel aandacht besteed aan analyses van problemen met hiernaast, en gebruik makende van, de schaarse programmeertalen zoals ASSEMBLER, COBOL en FORTRAN-IV. Met de opkomst van Pascal, een unicum voor de V.U.B./U.L.B., konden we werken met één van de eerste versies, waar we ons mochten uitleven in het schrijven van bibliotheek functies samen met de Franstalige collega s. Die eerste compilator van Pascal kende wel +, -, * en / maar geen kwadraat laat staan een worteltrekking; het waren dan ook deze functies waarop we onze programmeerkunsten op los lieten. In het rekencentrum van de V.U.B., toen nog op de campus Solbosch, konden we beschikken over een beperkt aantal minuten processor tijd van de CDC iv computer. Programma s werden na geschreven te zijn, overgebracht op ponskaarten welke we dan op hun beurt afgaven in het rekencentrum om de dag daarna het resultaat de komen halen. Telkens de ponskaarten door de computer gingen en verwerkt werden, werd de Bladzijde 3 Bladzijde 3a

4 gebruikte tijd van je minuten afgetrokken; we hadden er dus alle reden toe om typfouten en logische lussen te vermijden in de code, en op de daarop te maken ponskaart zelf, anders kon je terug bij de prof gaan om een minuut of twee extra tijd te krijgen. In 1976 werd er een nieuwe CDC-6000, welke van de CERN v in Genève kwam, in gebruik genomen en samen met deze kwam het nieuwe CRONOS systeem in werking welk toeliet om via een scherm gegevens in te geven i.p.v. de ponskaart. Nu kon men zijn programma lijn per lijn ingeven en zelfs onmiddellijk laten uitvoeren. Gezien onze interesse en faculteit, kregen we toen onbeperkte computertijd toegewezen als we support leverden aan de andere studenten bij problemen met hun programma s. Vanaf dat moment hadden we een beurtrol voor het oplossen van problemen voor anderen wat op zich een enorme bron van informatie opleverde qua analyse en programmeertechnieken. op de CDC van de V.U.B. maar waar we speciaal naar het hoofdkwartier van CDC moesten gaan. In Juli 77, het jaar dat de Apple II uitgevonden werd, zat het er op en met een diploma, met onderscheiding, konden we de wijde wereld in als informatici. Toch moesten we als jongen er eerst een jaartje tussenuit voor de legerdienst; Duitsland dan maar omdat het zo maar 8 maanden was en omdat ik geen zin had in KRO of KROO te worden. Hoe sneller het voorbij kon zijn, des te beter. Tijdens deze periode was ik te werk gesteld op de telecommunicatie dienst te Keulen waar ik mijn eerste ervaringen met telefoon- en telexcentrales opbouwde. Niet dat het veel voorstelde op zichzelf buiten dan de beveiliging door een encryptie ponsband. In de lente van 78 begon dan het sollicitatie werk, wat in die periode zeer eenvoudig was gezien de vraag honderdmaal groter was dan het aanbod. Naast de afgestudeerden van de V.U.B., twee dus in 77, kwam het merendeel uit de A1-afdelingen. Het moeilijkste was de keuze maken gebaseerd op wat ikzelf het interessantste vond en zo kwam het dan dat ik op 1 juli 1978 bij een jong bedrijf aan de slag ging als analist met een fors salaris dat mijn ouders deed opkijken. Op sommige faculteiten werden we geconfronteerd met een PDP-11 minicomputer welke werkte met ponsbanden; een hele klus om zo n apparaat aan de praat te krijgen zonder de papieren ponsband te breken om maar niet te spreken van het oprollen ervan eens het systeem operationeel was. Het laatste jaar luidde een nieuwkomer in, namelijk de relationele data bank; onder de deskundige leiding van Professor Dr. Lewi kregen we inzicht in deze materie welke spijtig genoeg nog niet kon worden gebruikt Bladzijde 4 Bladzijde 4a

5 Ervaringen van 78 tot 86 De Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (S.W.I.F.T. sc) was ontstaan in 1973 en ging life in In 78 moesten wij als analisten de programmatuur, welke opgeleverd was door Burroughs, overnemen om deze verder te kunnen ontwikkelen en bug vi vrij te maken. MAINFRAME SUPPORT Mijn eerste taak bestond dan ook uit het leren kennen van zo n 100-tal programma s welke op een Burroughs Medium Series B4800 computer draaiden met B874 en B875 s als randcomputers, DCP s en CNC s, zeg maar gateways vandaag. Ons team had een zeer constructieve taak en zag een duidelijke groei qua uitbreiding ervan. Het waren duidelijk de gouden jaren van de informatica. Ik leerde de specifieke taal van Burroughs (BPL vii ) en het assembler vlug aan wat met zich meebracht dat ik 24/24 uur stand-by mocht zijn voor problemen op te lossen; zeer interessant op professioneel gebied maar nog meer het financieel luik; de keerzijde was de telefoon die rinkelt om 3 uur s nachts. In de herfst van 1979 ben ik haantje de voorste om het nieuwe computer centrum mee op te starten in Culpeper (VA). De U.S.A. was als een magneet voor me en dit om verschillende redenen. Naast het werk zelf was er de omgeving, de wijdheid van Virginia maar ook het rustgevende karakter van de States. Het was als een anti stress ballon als je het vergeleek met de vertrouwde omgeving in België. Ik heb er vele maanden vertoefd maar een definitieve immigratie kwam er niet van. Je moet in je leven keuzes maken en ik heb gekozen voor mijn familie. (openingspenning van Culpeper VA) (De computerzaal) Anekdote van Intercept S.W.I.F.T. stond gekend om nooit berichten, ttz. financiële transacties te verliezen en daaraan werd dan ook vlijtig gesleuteld tot het uiterste toe. Zo gebeurde het dat tijdens een lang weekend in de States de boodschappen werden op intercept gezet. Toch even verklaren: het opslagmedium werd beschreven via directe toegang (geen Disk Operating Systeem natuurlijk) en inkomende berichten werden achter elkaar opgeschreven. Wanneer men berichten op Intercept zette werden deze van achteraan in de lijst gezet en naar boven toe opgevuld. Theoretisch konden beide elkaar nooit of te nimmer overschrijven maar Murphy s Law dacht het er zijne van en op dat fameus weekend gebeurde het onmogelijke. Het resultaat was dat er duizenden berichten verdwenen terwijl de Intercept van de Amerikaanse berichten deze aan het schrijven was in omgekeerde volgorde. We hebben toen het ganse systeem in Zoeterwoude stil moeten leggen en vlug extra programma s geschreven om al wat Intercept had verprutst terug te kunnen creëren. Dag en nacht werd er toen met Pieter, Hans, John en mezelf zonder ophouden gewerkt en hoera! Maandag morgen voor de opening van de banken stond alles er terug netjes. Bladzijde 5 Bladzijde 5a

6 NETWERK SUPPORT Na 1979 kreeg ik de mogelijkheid over te stappen naar de netwerk divisie waar een enorme expansie aan de gang was. Opnieuw andere Burroughs specifieke talen als NDL viii, COUL ix en vooral Firmware aanleren en langs de andere kant netwerk protocollen als BSC x, BDLC xi en TIL xii om de nieuwe systemen te gaan opstarten. Firmware was vooral de uitdaging gezien men hier direct met de processor rekening moest houden en wie zegt processor denkt aan klokcycles, bussen en poorten die open en toe moeten gaan. Het ganse werk van programmeren was intensief met het diagram van de processor en zijn 250 instructies. Vanaf die tijd bestond mijn leven uit 60% reizen/installeren van de zogenaamde Concentrators, CNC s, en 40% kantoorwerk als voorbereiding voor de volgende reis. In de jaren 80 ga ik dan ook regelmatig naar Singapore (1980), Hongkong (1980) en Japan (1980) om niet te spreken van de nabije Europese landen als Zwitserland, Frankrijk (1983), Portugal, Spanje, Ierland, Denemarken, Oostenrijk en Duitsland; vervolgens kwam Zuid- Amerika aan de beurt waar de uitbreidingen van het bankwezen in iedere staat elkaar opvolgden; we deelden de koek in twee tussen Guy en mezelf zodat ik Ecuador (1980), Brazilië (Februari 1984), Peru (1983) en verder Zuid Afrika (April 1982) en Marokko kon bezoeken. Installaties waren team werk tussen de technici van Burroughs, de locale technische verantwoordelijken (TecRep), de lokale PTT en wijzelf. Tijdens zo n installatie moesten we alles stap voor stap uittesten en in vele gevallen software aanpassingen maken om met de standaard van een land overeen te komen. Neem nu bijvoorbeeld de telex: telex was universeel maar de communicatie tussen een computer en een telexmachine was landafhankelijk; hetzelfde gold voor dialup xiii verbindingen waar we gewapend met soldeerbout op de enorme modems een weerstand moesten verplaatsen om met de frequentie van de antwoordtoon van de lokale PTT overeen te komen. Ik heb nog steeds een lidteken op mijn linkerarm van toen wij met zijn twee (een Racal Milgo modem woog wel meer dan 20kg en kon snelheden aan tot 1,200 bps) een modem verplaatsten en hem net neerzetten waar mijn soldeerbout lag. Anekdote uit Quito (1980) Bladzijde 6 Bladzijde 6a

7 Tijdens de installatie van de site in Quito (Ecuador) moest men de computer op speciale poten zetten welke een veer ondersteunden. Het heeft dan ook geen week geduurd of ineens gebeurde het. Het was rond de middag en ik was op de 6 de verdieping testen aan het uitvoeren. Plots dacht ik dat de vloer onder mij het begaf; alles begon zachtjes aan te trillen en deze trilmachine werd heviger en heviger. Ik sprong op en liep naar het raam; daar zag ik dat al het verkeer stil gevallen was en iedereen uit zijn wagen was gestapt om zich naar het midden van de rijweg te begeven. De palmbomen waaiden heen en weer alsof er iemand mee aan het schommelen was. De lokale Tech-Rep kwam zeer kalm naast me staan, bekeek me lachend en vroeg waarom ik er zo witjes uit zag: het was slechts een aardbeving vertelde hij op een rustige toon. Zoiets gebeurt daar wel vaker maar als je dat voor het eerst meemaakt dan sta je wel voor joker. Deze omgeving bracht me in contact met de verschillende lokale PTT s en ik had het geluk te kunnen meewerken in Italië bij S.I.P. xiv voor hun X.21 netwerk, in Duitsland met Datex-P xv en Datex-L xvi en in Zweden met de uitbouw van het N.P.D.N. xvii Anekdote uit Milaan Een nieuwe norm zou het leven zien namelijk de X.21 standaard. Van de S.I.P. hadden we al de technische specificaties gekregen waaraan het nieuwe materiaal ging voldoen en nu was het onze taak deze te implementeren in de concentrators van S.W.I.F.T.. Bij nader toezien bleek de ganse beschrijving inclusief de technische delen volledig in het Italiaans te zijn opgemaakt. Alles was mogelijk dus dan maar een spoedcursus Italiaans en dan proberen te verstaan wat die kerels vertelden. Een maand of zo later was er een vergadering gepland in Milaan met de Italiaanse-PTT (de Rete), de mensen van S.I.P. en S.W.I.F.T.. Het bleek al vlug dat de enige mogelijkheid om te communiceren Italiaans was, dus ook dat moest kunnen en het kon zelfs want coöperatief waren de mensen. Enkele maanden later trok ik dan terug naar Milaan met de gewijzigde BSC protocol om de eerste testen te doen en sinds die dag waren wij een protocol rijker geworden: X.21. Gezien de massale uitbreidingen die op til stonden en desalniettemin er een bepaalde tijd aan voorbereiding beslist nodig was, hebben we de weg gezet naar de automatisering van sommige taken. Ik zou dit nu omschrijven als het begin van het einde door ons zelf ingeleid en verdedigd. Per nieuwe installatie waren er bepaalde taken welke zeer tijdrovend waren en aanzien werden als vervelend omdat ze repetitief waren; een mooi voorbeeld hiervan is het opmaken van de statische routeringstabellen om de verschillende knopen te kunnen bereiken. Mijn bijdrage tot de teleurgang startte hier met het schrijven van een programma dat vertrekkend van een netwerktopologie, de volledige routeringstabellen opmaakte van de DCP s en de CNC s voor gans het netwerk. Vier tot zes weken intensieve arbeid konden nu verricht worden in een uurtje tijd, en... ze waren nog correct ook. Mijn tweede realisatie was het project VICI of Virtual-Circuit wat moest toelaten om nieuwe knopen van het netwerk te anticiperen. Het was eveneens rond die tijd dat Willy Verhanneman zich stortte op een methode om deze tabellen niet meer statisch te houden maar ze dynamisch op te bouwen door het zogenaamd leren van het netwerk door de andere knopen van het netwerk; een concept dat nu als normaal wordt beschouwd en waar een brede waaier van protocollen voor bestaan zoals RIP, OSPF, IGRP enz. Hij was een van de grondleggers van OSPF. Anekdote omtrent VICI Een B875 computer in het netwerk kreeg boodschappen binnen van zijn buur en het enige dat hem aanbelangde was dat hij de volgende knoop was. Met een virtuele knoop voor hem zou hij dus zichzelf niet terug vinden en de boodschap laten vallen. VICI moest hem dus wijs kunnen maken om Bladzijde 7 Bladzijde 7a

8 verder te kijken dan zijn neus lang was en de resterende route te onderzoeken. Dit moest natuurlijk gebeuren in firmware, de Boot-prom en in Coul-taal als het systeem operationeel was. Het grootste probleem zat in de programmering van de Boot-prom en zo gebeurde het dat ik een bepaalde instructie gebruikte die in sommige gevallen er voor zorgde dat het systeem gewoonweg hing. De analyses die ik maakte brachten niets op en uiteindelijk besloot S.W.I.F.T. mij naar Philadelphia te sturen om met de bouwers van de B875 rond de tafel te gaan zitten en het probleem op te lossen. Enkele dagen later vloog ik nogmaals de plas over en te Paoli, waar de Plant van Burroughs gevestigd was, werd de code nogmaals herlezen en op een speciaal testsysteem te draaien gebracht. En ja, de fout kon gesimuleerd worden en bleek er al sinds het ontstaan van het systeem in te zitten. De instructie die ik gebruikte was er geen van één, twee of drie kloktijden maar eentje van vier, wat zeer zelden voorkwam. Hierdoor was de uitvoering van de broncode reeds drie kloktikjes verder alvorens mijn fameuze instructie haar vierde tik in werking zette. Eenvoudig eens je het weet, dus dan maar een extra wacht cycle ingevoerd en de klus was geklaard. Dit om een idee te geven van wat programmeren in firmware was, hoe goed je de processor nog moest kennen en wat een bedrijf over had om een probleem op te laten lossen. Vanaf het begin van de jaren 80 kwam Burroughs met een nieuw platform aandraven nl. de CP9580. Hiervoor moest gans de netwerk software herschreven worden van A tot Z om de B875 s te kunnen vervangen in een nieuwe taal Algol en CMS/MPL-II xviii en conform met de opkomende standaard van Burroughs genaamd BNA wat stond voor Burroughs Network Architecture. Niets voorheen was standaard, alles was specifiek en daarom moest ook alles herschreven en in detail getest worden. Een handvol TATA s, Indiërs die werkten voor TATA-Burroughs, kwam ter hulp en in een jaar tijd was het nieuwe platform door ons als accepted bestempeld. Ik kreeg dan ook de primeur om de eerste in gebruik te gaan nemen in de lente van 1983 te Tel Aviv (Israël). Anekdote uit Israël Tijdens een vrije dag, zondag voor mij maar niet voor de Israelieten, had ik een taxi gehuurd voor een dag om naast Tel Aviv kennis te kunnen maken met Jeruzalem en Bethlehem. Mijn chauffeur was een Arabier en heeft me op een deskundige doch zeer rustige manier her en der naar de belangrijkste plaatsen gebracht. Wat vooral opviel was dat de strikt orthodoxe joden in een afgesloten wijk te Jeruzalem verblijven waar ikzelf niet in mocht komen. Deze mensen werden trouwens door de gewone Israëlieten en de Arabieren als een beetje speciaal bekeken; Toch hadden zij een groot deel van de uitvoerende macht in handen gezien zij het waren die kapitaalkrachtig zijn. Het beeld dat ik had van Joden ss. zoals wij die kennen in Antwerpen rond het Centraal Station en de Pelikaanstraat was niet gestroomlijnd met wat ik in Israël heb kunnen zien. De overgrote meerderheid van de mensen liepen er rond als ikzelf, geen tressen of lange zwarte jassen. De joden van Antwerpen waren een afgietsel van de orthodoxe kern uit Jeruzalem die op die wijze hun, nu wel verouderde, cultuur probeerden te handhaven zonder enige evolutie. Omdat ik met een Arabier op de baan was, had ik zowel toegang tot de Arabische als de Joodse geschiedkundige plaatsen; zo bezocht ik de Knesset of de plaats waar de echte Thora ligt, de klaagmuur even als de grote moskeeën met o.a. de El-Acsa en de Kippot ha-selaen, de plaats van het Laatste Avondmaal en de geboorteplaats van Christus in Bethlehem. CARRIÈRE OPBOUW De jaren zeventig en begin tachtig waren getekend door een enorme economische bloei van de informatica sector en op datzelfde moment had de economie in België te kampen met maandelijkse indexstijgingen. Het Bladzijde 8 Bladzijde 8a

9 was dus ook niet ongewoon dat als informaticus je je carrière zag evolueren qua positie en qua salaris. Een verdubbeling van salaris om de 4 jaar was helemaal geen uitzondering en de cyclus werd nog versneld door de groei binnen de bedrijven die er voor zorgde dat men de maatschappelijke ladder binnen je bedrijf kon oplopen. Carrière planning was ook schering en inslag en daarmee werd er ook een eerste stap gezet naar beschrijvingen van de functies om structuur binnen de onderneming te scheppen. Zelf heb ik kunnen genieten van deze groei: ik ben begonnen als Systeem- Analyst en op de 10 jaar opgegroeid naar Supervisor-System-Support als management positie. Het was ook onderbouwd door extra inspanningen via gespecialiseerde bedrijven die zich toespitsten op opleidingen van aspirant managers zoals Management Center Europe e.a. Telkens je een graad hoger klom was er een cursus à la clé die je te wachten stond. Er werd heel veel aandacht geschonken aan de principes van management en dank zij deze cursussen kwamen steeds nieuwe technieken naar voor welke men dan vlijtig implementeerde als een 100% idee en waar gemiddeld na een maand of twee toch nog wel een 33% van overbleef. Organisatie van het werk stond eveneens op het programma zodat bijna iedereen die een management positie bekleedde zich kon beroepen op Time Management als systeem van TMI; ook hier werd er niet gekeken op een cursus laat staan de omlijsting ervan met de fraaie lederen agendamappen. DE HUISCOMPUTER Reeds van einde jaren 70 waren er toestellen op de markt met dewelke men programma s kon schrijven in BASIC. Met in het achterhoofd de Apple II uit 1977 en de eerste IBM PC die het levenslicht zag in 1981, kon men zich moeilijk voorstellen wat voor een impact deze ontdekking met zich zou meebrengen. Zelf heb ik nog een Synclair-ZX gebouwd en later, rond de jaren 85 aan een Commodore-64 gesleuteld. Tijdens deze periode kwam ook het begrip van informatica als onderdeel van het onderwijspakket en werd mijn vrouw hierbij betrokken als buitenbeentje naast... wiskunde. Het werken met deze toestellen was meer technicus elektronicus spelen dan informaticus maar toch liet het me toe om een boekhouding programma te schrijven en zo mijn privé rekeningen te volgen. Het enige opslagmedium was een bandopnemer voor zowel het programma als de gegevens. Het was en bleef speelgoed en daarop heeft Guy Barras destijds goed op ingespeeld. In de operator ruimte was een wereldkaart waar al de sites van S.W.I.F.T. met een (liefst) groen lichtje werden weergegeven. Wanneer er zich een probleem voordeed werd de kleur oranje en als het systeem uiteindelijk ook uitviel, werd het rood. Als goede knutselaar heeft Guy op een Commodore-64 deze map herschreven en laten afbeelden op een kleuren scherm, iets dat zeer zeldzaam en peperduur was. S.W.I.F.T.-II Het project S.W.I.F.T.-II luidde het einde voor me in: er moest een keuze gemaakt worden in de support groep tussen overgaan naar het S.W.I.F.T.-II team (in Culpeper) of blijven support leveren op S.W.I.F.T.- I. Deze keuze, als je het tenminste een keuze kon noemen, werd uiteindelijk beslecht als een scheiding tussen Nederlands en Frans, een pre-communautaire issue: het S.W.I.F.T.-I werd samengesteld door de Vlamingen en Nederlanders o.l.v. Pieter Fabriek en het S.W.I.F.T.-II team kwam onder de leiding van Jean Steinier en verdween beetje bij beetje naar de States. Het S.W.I.F.T.-II systeem kwam traag uit de startblokken gezien het weeral eens opnieuw moest geschreven worden, in een andere taal namelijk Algol II. Ook hiervoor werd een vloot van TATA s betrokken uit Indië welke dan in Culpeper te werk gesteld werden. De turnover van die mensen was enorm: eens in de States vonden de meeste binnen de kortste keren ander werk, beter betaald, en verlieten S.W.I.F.T.; dan kwam een Bladzijde 9 Bladzijde 9a

10 nieuwe vloot aanzetten met als resultaat dat Steinier s project niet van de grond kwam. Op een zeker moment hebben wij binnen het S.W.I.F.T.-I team er zelfs mee willen beginnen om de programma s van S.W.I.F.T.-I te herschrijven voor de A3-series xix. Een realistisch project maar, wat te verwachten was, volledig van de hand gewezen. weken durende cursus te kunnen geven in Zoeterwoude (NL) en in Culpeper (US). DE AFBOUW Met de sluiting van het Belgische Operating Center in het verschiet werd de klemtoon gelegd op de Nederlandse site in Zoeterwoude. Tegen medio 85, na de opening en de massale verhuis van S.W.I.F.T. naar La Hulpe in 1984, was de enige focus het sluiten van het Belgische centrum. Er kwam weinig aarde aan de dijk wanneer het dichter en dichter bij de sluitingsdatum kwam; perspectieven werden nauwelijks aangeboden. Ik had nu eenmaal de verkeerde keuze genomen door met de Nederlanders te werken in plaats van de Franstaligen. Gezien de informatica sector nog steeds in de was is, moest ik maar links en rechts rondkijken, iets laten vallen van willen veranderen en er kwamen opportuniteiten op de voorgrond. Via Marie-France Herbaut kwam ik in contact met Didier Pajot die voor zijn uitbouw van Ziegler s informatica nood had aan een operationele divisie manager. Begin 1986, alvorens ik naar Ziegler vertrok, heb ik een cursus opgesteld rond de B875 computer met een sterke focus op het debuggen en schrijven van firmware code gezien er naast mij niemand meer was die dat beheerste. Als afscheid heb ik nog het genoegen gehad deze drie Bladzijde 10 Bladzijde 10a

11 Ervaringen tussen 1986 en 1996 Op één April 1986 ging ik van start bij Ziegler NV in Zaventem als Responsable d Exploitation in een gekende Burroughs mainframe omgeving, B4700, B1965 s in de sites en CP9580 s als gateways voor exotische protocollen zoals VIP voor met Ministerie van Financiën. Mijn team bestond uit operators onder Jean-Marc Abrassart, een handje vol systeem ingenieurs en een dertiental regionale afdelingen verspreid over België met elk zijn informatica verantwoordelijke, ttz. een slordige 25 man sterk. COMPUTERS VERVANGEN MENSENWERK Het systeem was nog jong en volop in opbouw zodat er een sterke focus lag op de automatisering van het werk in de eerste plaats voor de regionale afdelingen. We moesten er voor zorgen dat de systemen een beschikbaarheid kregen die aanvaardbaar was voor de transportwereld. Tot op heden was het bestempeld als normaal dat een computer er vrijdagnamiddag uit lag omdat men een back-up moest nemen en dat iedere morgen er wel speciale taken moesten verricht worden zodat het systeem pas beschikbaar werd rond elf uur. Alain Thomas kreeg als taak het opmaken van een serie automatische procedures opdat de computers s nachts in de regio s zonder tussenkomst van menselijk hand, het merendeel van de dag dagelijkse taken zouden uitvoeren en om acht uur s morgens operationeel waren. Na deze uitbouw hebben we er ons van gewist dat de taak van de regionale verantwoordelijke voor meer dan 70% verminderd was en langs de andere kant dat de beschikbaarheid gestegen was tot 90%. Een succes kan men oordelen maar langs de andere kant zagen er 15 mensen toen reeds hun baan op de tocht staan. Deze trend werd nog verder doorgezet tegen medio jaren 90 toen beslist werd de verschillende A-series van Unisys te vervangen door één groot A- 16 mainframe (zie foto) genaamd DURANDAL. De idee kwam van Pierre (een ex-bbl er waar dat type van systemen schering en inslag was) en was financieel haalbaar gezien de verschillende regionale computers konden afgeschaft worden. In totaal heeft dit project een slordige 5M gekost maar het betekende eveneens dat al de regionale verantwoordelijken nu duidelijk een einde in zicht hadden. Hier hebben we nogmaals keurig bijgedragen aan onze eigen teleurgang. Mijn initieel team van 25 mensen werd zodoende herleid tot 11 en financieel wat dat een goede stap voorwaarts, althans voor het bedrijf. EEN NIEUWE VERSIE Een ander typisch kenmerk van informatica toen was het fenomeen van nieuwe releases. Mainframes van alle allooi ondergingen veranderingen en mensen uit de IBM wereld weten zeker nog de impact van een nieuwe versie van het operationeel systeem. Hetzelfde was geldig voor Burroughs waar we gemiddeld één tot twee keer per jaar voor de voldongen feiten werden geplaatst. De systeem ingenieurs waren dan ook constant bezig met het studeren en testen van deze nieuwe releases op gebied van operationeel systeem (MCP xx ) en data base (DMS xxi ). De impact op de Bladzijde 11 Bladzijde 11a

12 bestaande toepassingen was kenmerkend en eiste zijn tol op, gelukkig maar want hierdoor was er veel werk aan de winkel. En ook hier werd de teleurgang bewerkt want naarmate de tijd vooruit ging zagen we dat dit proces van overschakelen met minder en minder middelen kon gebeuren om uiteindelijk te vervallen in een bijna naadloze overgang in een minimum van tijd. Alvorens we een nieuwe versie in productie namen, werd een volledig test weekend uitgetrokken bij Europe Assistance Informatique (E.A.I.) te Lille (Frankrijk) waar ons Disaster Recovery Centrum was. Anekdote rond DRC Niemand wil weten van een uitwijk centrum waar een volledig systeem staat te nietsen om wanneer nodig de volledige operaties over te nemen. Enkel grote banken en ondernemingen van allooi konden zich dat permitteren. Het is echter Ziegler Antwerpen in 1992 te beurt gevallen om eens volledig af te branden en met kunst en vliegwerk, relaties (dank aan RTT Antwerpen, Georges Gronsfeld voor de electro-technische ondersteuning, UNISYS en natuurlijk al mijn ingenieurs voor hun onvoorwaardelijke inzet) werd dit filiaal binnen de 24 uur terug operationeel in een hangar van de haven. Vanaf die dag werd er ineens geld op tafel gelegd voor de oprichting van een DRC. Zo n opzet kost geld maar vergeleken met het financieel verlies van twee dagen zonder SADBEL (de verbinding met het Ministerie van Financiën) kwam het neer op een druppel op een hete plaat. We hebben toen een contract afgesloten met het DRC E.A.I. te Lille (FR) waar we per jaar tweemaal een volledige simulatie life deden wat op zichzelf reeds een project was gezien de toegang tot de mainframe niet langer dan één minuut mocht uitvallen tijdens de overschakeling. BNA-V2 OF DE AFBOUW VAN EIGEN PROTOCOL ONDERSTEUNING Het S.W.I.F.T.-II systeem was ondertussen operationeel geworden en Burroughs deed al het mogelijke opdat wij binnen Ziegler eveneens over zouden gaan naar deze nieuwe, bijna gestandaardiseerde, netwerk omgeving. Het grote verschil was dat het onderhoud van de protocollen nu niet meer in de handen van de systeem ingenieurs lag maar werd toevertrouwd aan de constructeur zelf. Met de introductie van de A-serie van computers werd een nieuw tijdperk ingeluid vooral gekenmerkt door de vereenvoudiging op operationeel gebied en met de CP2000 als vervanging van de CP9580 werd de doorbraak gemaakt naar een standaard netwerkverbinding gebaseerd op ethernet. Nog niet helemaal de ethernet die wij nu kennen maar draaiend rond een product-eigen protocol. Men kan nu de CP2000 beschouwen als een overgangsfase tussen de proprietaire netwerken en de netwerken rond open standaarden. Anekdote rond de CP2000 In BATD xxii, een filiaal van Ziegler deed zich verschillende keren een onverklaarbare ontploffing voor in een CP2000: een stroombeveiliger begaf het met een forse knal en verbrandde bijna steeds een hele systeemplaat. Technici van Unisys (Burroughs en Sperry Univac hadden eveneens een fusie ondergaan) moesten wekelijks nieuwe systeemkaarten aanvoeren zonder dat een echte oorzaak kon gevonden worden. Tijdens een herinstallatie van het systeem ontplofte het letterlijk in hun bijzijn en het bleek nu dat wanneer de hijskraan, die buiten het gebouw op en af reed, een zware last moeste tillen er zo veel stroom circulatie nodig was dat er een potentiaal verschil ontstond tussen de aarde en de neutrale pool van meer dan 1,000 volt; dit veroorzaakte de fameuze knal. Het duurde ook niet lang of de CP2000 als systeem werd in vraag gesteld met de opkomst van een nieuw bedrijf Cisco Systems gesticht in 1984 door Len Bosack en Sandy Lerner, en dat zich toelegde op de bouw van Bladzijde 12 Bladzijde 12a

13 een multiprotocol router. Tegen 1986 kwamen de eerste commerciële producten op de markt (AGS) en begin van de jaren 90 kwam de Cisco 2500 aanzetten. De dure gateway als zijtak van de mainframe kon ineens vervangen worden een nieuw type dat men een router noemde. Wat eerst moest overbrugd worden was de verbinding van die router met de Unisys mainframe want Cisco Systems leunde aan bij gestandaardiseerd ethernet waar de A-series nog steeds enkel de product-eigen versie aanhielden. Cisco Systems nam toen het roer in handen en schreef zelf een aangepaste ethernet versie voor zijn routers om dit te overbruggen; kort daarop heeft Unisys de stap gezet om over te gaan naar het standaard ethernet. Dit heeft er dan op zijn beurt voor gezorgd dat de CP2000 ten dode was opgeschreven en dat het schrijven en onderhouden van netwerkprotocollen verbannen werden uit de wereld van de ingenieurs. Initieel was dit een goede zaak want de installatie werd een stuk eenvoudiger (het beperkte zich tot wat lijntjes beschrijving in een router) en alles was toch gebaseerd rond standaarden; ging er iets mis dan moest Cisco Systems de klus maar klaren. De keerzijde was natuurlijk dat de groep netwerk ingenieurs in grote mate overbodig werden en hun taak kon verricht worden door één man. FUSIES EN OVERNAME PLUS DE OPENING VAN DE GRENZEN Men begon meer en meer op de kosten te letten en mijn budget van 3.8M per annum moest dalen. Gezien Ziegler NV autonome systemen had in Nederland en in de U.K. kreeg ik de opdracht deze beide systemen af te bouwen en te centraliseren in Brussel. Op het eerste gezicht een ware uitdaging maar achteraf bekeken heb ik hier nogmaals mijn steentje bijgedragen tot de teleurgang van de informaticus. Zowel in Nederland (1990) als bij Anglo Oversea s (1994) in U.K. waren operators, analisten en management werkzaam en zij zagen hun baan op de tocht staan van het moment ik over hun dorpel stapte. Technologisch werden beide projecten een succes en de toepassingen ontwikkeld in België werden goed onthaald door de gebruikers; de keerzijde was het afvloeien van de informatici aldaar waarvan er een door een fatale zenuwinzinking een gebroken man werd en een andere door zelfmoord moest beslecht worden. Naast fusies en overnemen kwam er de opening van de grenzen binnen de Europese lidstaten bij; hierdoor kregen de transportbedrijven een zware klap te verwerken daar een groot deel van hun inkomsten rond de inning van de BTW hing en er aan iedere grenspost een volledige infrastructuur aanwezig was om de bewuste SADBEL documenten te verwerken en af te drukken zodat de vracht kan verder gaan. Er was dus een dubbel probleem dat verwerkt moest worden: afbouw van het personeel dat douane verrichtingen deed en overleven door het BTW inningsverlies. PROCEDURES OF ISO9001 Alhoewel ISO9001 nog niet echt in opmars kwam, was er wel nood aan een neergeschreven structuur binnen de IT wereld. Om deze vraag te beantwoorden heb ik besloten een OPS-Manual te schrijven welke al de procedures die gangbaar waren binnen onze afdeling te boek stelden. Op 20 November 1987 kwam de eerste versie tot stand om de kwaliteit van het departement te verhogen en de ingenieurs in staat te stellen om terrein overschrijdend te gaan werken. Het boek werd tot in 1994 in zijn zevende editie ondersteund door de algemene directie en bevatte Bladzijde 13 Bladzijde 13a

14 uiteindelijk alle technische beschrijvingen, procedures, disaster plannen en overeenkomsten betreffende personeelsbeleid (shift werk, overuren, oproepbaarheid, kwalificatie en evaluatie). De PC HET INTREDEN VAN DE PC Samen met mij startte ook A. Badge xxiii in 1986 bij Ziegler, die iets gans nieuws moest oprichten namelijk een Personal Computer departement. Zelf beschikte ik over een Burroughs systeem dat onder DOS draaide met de twee bijgeleverde 6 ¼ schijven. Eens het systeem aan de praat was, kon je er een tekstverwerker op laten draaien, WordStar. Veel meer kon je er niet mee doen en de tekst documenten konden we ook niet afdrukken. De markt bestond toen voornamelijk uit MAC s van Apple Computing maar hiervoor was André niet te vinden gezien de hoge financiële barrière van die toestellen. Toch weten we nu dat die machines reeds destijds in een soortgelijke Windows-omgeving draaiden en een netwerk ondersteunden gebaseerd op Apple-Talk wat zeker voor zijn tijd enorm vooruitstrevend was; alle drukkers waren beschikbaar voor iedere gebruiker, men kon documenten delen met verschillende gebruikers enz. Vanaf dat moment kwamen we in een stroomversnelling met de doorbraak van de DOS-PC met harde schijf. De eerste toestellen beschikten slechts over 640 K geheugen, een 10 Mega byte schijf, een monitor en konden opstarten zonder een floppy en al vlug kwamen de eerste IBM en Olivetti M-24 binnen lopen. Aan deze toestellen werden eenvoudige lijndrukkers gekoppeld en op slag kon iedereen over de baan met een toetsenbord, zij het meestal met twee vingers. HET EINDE VAN HET SECRETARIAATSWERK Als men deze doorbraak van nader gaat beschouwen zien we hier het inleiden van de ondergang van het secretariaatswerk, zij het het louter dactyligrafisch werk. Op de secretariaten werden de typmachines vervangen door PC s met een tekstverwerker. Het grote voordeel was dat een ingesproken tekst via de bandopnemer door de secretaresse werd ingetypt op de computer, afgedrukt en ter correctie voorgelegd, waarna zij enkel de fouten moest veranderen in plaats van de ganse brief te hertypen. Wat een besparing in tijd! In realiteit was dit de tweede fase van afbouw na de ponsisten die hun einde kenden met de invoering van de on-line editors op de mainframes. Trekken we de historische lijn hier verder door dan zien we een graduele bijna totale afbouw van het secretariaatswerk ten nadele van enerzijds de secretaresses en anderzijds de werknemers want het schrijven van documenten moet nog steeds gebeuren maar nu wel door werknemers met een salaris dat minstens het dubbele is van de vroegere secretaresse die met tien vingers blind kon typen waar het nu met twee vingers gebeurt op het 102 toetsen tellende klavier. EEN NIEUWE MARKT MAAR VOOR HOE LANG De PC op zichzelf heeft er voor gezorgd dat, tijdelijk althans, een nieuwe markt ontstond zowel voor de systeem ingenieurs als voor instructeurs. De systemen zelf waren complex en vereisten een grondige kennis van de interne werking van de toestellen zoals INT, IRQ xxiv, DMA, IO-Base ed. meer. De installatie van een nieuwe component, zij het een harde schijf of een drukker, laat staan een geluidskaart of zelfs een muis, was werk voor een technisch begaafd persoon. Langs de andere kant werd het opkomend populair ding aan iedereen opgedrongen al ware het op onschuldige Bladzijde 14 Bladzijde 14a

15 zogenaamd motiverende initiatieven; we zien hier de projecten zoals PC- Privé welke de mogelijkheid gaven aan iedere werknemer om een PC te kopen vertrekkend van zijn bruto dertiende maand. Interessant gezien de fiscus slechts op het resterende deel zijn hand kon leggen. Met deze initiatieven werd de PC van de werkplaats naar de huiskamer verschoven en wie zegt thuis zegt eveneens een grotere belangstelling voor meer mensen. Het was natuurlijk de jeugd die de meeste interesse had in die magische toestellen want zij konden spelletjes spelen; opnieuw een bloeiende markt. Er ging ook geen week voorbij of nieuwe, betere en boeiendere spelletjes zagen het daglicht. De professionele software zelf kwam iets trager van start. Het begon met Lotus-123 als rekenblad en WordPerfect als tekstverwerker naast het Microsoft Works pakket dat een alles-in-een was maar enorm beperkt was op professioneel gebied. Er was eveneens de tijd dat er geen week voorbij kon gaan of was een nieuw of verbeterd product beschikbaar wat dan ook impliceerde dat het moest en zou geïnstalleerd worden. Dit geldt voor de OS versies uit de DOS en de OS2 familie als voor de toepassingspakketten. Hun aantal was onbeschrijfbaar en ieder pakketje op zichzelf gaf een nieuwe opening naar het automatiseren van handelingen. Uiteindelijk had men een waaier van programmaatjes wat het ganse gebeuren erg onoverzichtelijk maakte. De ene diende om te schrijven, de andere om te tekenen, eentje om een data bank aan te spreken, nog eentje voor diagrammen te tekenen en doe zo maar verder; te veel om op te noemen. Wat over het hoofd gezien werd was dat het pakket van Microsoft wel doorbrak naar de privé gebruiker en daar zeer werd geapprecieerd te meer dat het aan de meest elementaire vereisten voldeed en dat iedere onderdeel van het pakket een zelfde look and feel had. Hierdoor kon men door het aanleren van één onderdeel, bijna automatisch de andere onderdelen, door er even mee te spelen, aanleren. Vooral op dit laatste aspect, de standaardisatie van de gebruikersinterface, heeft Microsoft de juiste kaart getrokken; het was een enorme opgave om de verschillende individuele software programmaatjes te leren kennen en ieder had zijn eigen manier van werken. Was je een week met vakantie dan kon je gerust enkele uren verspillen aan het opfrissen van hoe was dat nu ook weer voor dit programma. DE PC GAAT NETWERKEN Het heeft niet lang geduurd (1992) of de PC ging in een netwerk hangen. De drie standaarden, Token Ring vooral in IBM omgevingen, ArcNet xxv en later Ethernet werden vlug ingeburgerd. Protocollen waren er met overvloed, Netbios, NetBUI, IPX/SPX, AppeTalk, SNA, TCP/IP enz. en al vlug ging men het concept van een server hanteren om gegevens centraal op te slaan en te kunnen doorgeven onder elkaar. Deze opkomende server markt blies leven in bedrijven als Novell en later Microsoft welke naast het bestaande nu ook netwerk operating systemen gingen maken. Na de Coax-kabel zagen nieuwe componenten het daglicht: een markt ontstond voor HUB s en later switchen. IBM heeft hiervan gretig gebruik gemaakt om het concept van elektronische mail of te lanceren: via een modem kon een Novellserver mits de nodige software van tijd tot tijd een verbinding tot stand brengen met het internationale IBM mail systeem. De weg was nu gemaakt voor open communicatie. VAN BBS NAAR INTERNET Via een modem in de PC konden we naar een Bulletin Board System (BBS) bellen om daar in een werkgroep ideeën en vooral software uit te wisselen. Het probleem dat moest opgelost worden was de manier van communiceren te brengen naar een standaard norm en een centraal medium scheppen waar iedereen toegang heeft. Deze taak kon niet door de bedrijven verzekerd worden en al vlug zagen de dienstverleners (SP s of Service Providers) zoals de lokale PTT s, na IBM zelf natuurlijk, hier een opengaande markt. Deze doorbraak laat wel op zich wachten tot na Bladzijde 15 Bladzijde 15a

16 1996 omdat er nu net nog geen standaard was. Het waren dan ook Bay Networks en Cisco Systems die hier aan werkten en stilaan werd het begrip TCP/IP of het IP-netwerk naar voor geschoven. Dit zal dan later verder evolueren naar een alom ingeburgerde WWW beschikbaarheid en dit gepaard gaande met grotere snelheden gebruik makend van adsl of Kabelmodems. overtuigd dat Apple de beste keuze voor de toekomst zou zijn maar kon het financieel niet verrechtvaardigen, dus viel de keuze op Microsoft. De directeur van Apple destijds is kort daarna directeur van Cisco Systems België geworden gezien de markt voor Apple ineenstortte. VAN PROGRAMMEERTAAL NAAR PAKKETTEN VAN DOS NAAR WINDOWS In 1991 lanceert Microsoft zijn eerste versie van Windows nl Iedereen die dat ooit heeft geïnstalleerd weet dat zo n systeem meer onbeschikbaar dan operationeel was, maar het werd de standaard. Microsoft van zijn kant stond borg voor de wijzigingen, welke niet op zich lieten wachten, en het gevecht met Apple werd beslecht ten nadele van deze laatste, dit terwijl iedereen er van overtuigd was dat het besturingssysteem van Apple veel beter was. Zelf heb ik ook voor deze confrontatie gestaan nadat André Ziegler verlaten had (men had hem een beetje geholpen gezien er te veel budget naar de PC afdeling versluisd werd) om de keuze te maken tussen DOS/Windows of Apple. Anekdote Ik ben destijds te Zellik bij Apple geweest met de meest gebruikte documenten en programma s op onze PC s om de compatibiliteit tussen beide systemen te testen. De MAC s stonden genetwerkt en deelden kwalitatief hoogstaande drukkers, iets dat nog niet goed functioneerde onder Novell. Op gebied van installatie en configuratie van zo n MAC viel niets te zeggen: eenvoudig en doeltreffend doch qua portabiliteit van documenten en toepassingen was een groot gat geslagen. We zouden genoodzaakt zijn om al de bestaande programmatuur in Basic, Clarion en dbase-iii te herschrijven en de documenten voor de expeditie te herwerken. Hierbij kwam dan ook nog de opleiding van al de bestaande PC gebruikers. Een laatste puntje was de enorme evolutie van software producten welke als enige doelmarkt de MS-DOS/Windows PC hadden. Ik was er 100% van Met de intrede van de PC kwamen nieuwe programmeertalen op de voorgrond en bij gebrek aan kant en klare toepassingen was het ook onze taak om oplossingen te bieden. In de schaarse pakketten zoals WordPerfect en Lotus-123 werd er gesleuteld aan macro-instructies welke door middel van een druk op een knop een reeks vaste documenten kon oproepen en aanpassen. Hiernaast werd er vlijtig gewerkt met dbase- III xxvi en later als Windows er was, met Clarion xxvii als 4-GL taal van TopSpeed Corporation. Mijn Operations departement draaide volledig op een door mij in Clarion geschreven toepassing welke de opvolging deed van de oproepen, de Helpen Call-Desk functionaliteit. Dank zij deze toepassing kon de operator de problemen ingeven bij de oproep zelf, ze oplossen of doorgeven aan de desbetreffende systeem ingenieur en had ik de mogelijkheid na te trekken welke problemen er laattijdig behandeld werden of richting vergeethoek werden gestuurd. Voorheen werd dit handmatig door een persoon gedaan maar nu had ik deze ook overbodig gemaakt (sorry Florent en Dirk) wat er nogmaals heeft toe bijgedragen aan onze eigen teleurgang. Stilaan zien we nu de strijd ten tonele komen tussen Microsoft en de verschillende andere software producenten. Lotus van zijn kant lanceerde ook een combinatie pakket Lotus-Simphony en later Lotus-Notes, terwijl Microsoft diepgaand sleutelt aan zijn Office. Deze strijd gaf aanleiding tot de ondergang van WordPerfect, waar mijn studie collega Patrick Vijverman ondertussen algemeen directeur België was geworden, dbase- III die verdrongen wordt door MS-Access en dbase-iv-sql op zijn beurt door MS-SQL server, Sybase en Oracle. Bladzijde 16 Bladzijde 16a

17 Het duurt nog even maar tegen 1996 tekenen zich nog slechts enkele pakketten af die stilaan de verdrongen pakketten gaan evenaren, want het was steeds de slechtste die overbleef waar met veel moeite de goede kwaliteiten van de verdrongen toepassingen werden opgenomen, en deze werden dan ook door de massa van ondertussen verkochte PC s aangewend als enig zaligmakende. DE LAN GAAT WIJD UIT Het laatste grote project dat ik mocht verwezenlijken was genaamd LAN2000 en bestond er in al de CP2000 s af te bouwen en te vervangen door Cisco Routers waaraan in ieder filiaal en deelfiliaal op hun beurt LAN s werden gebouwd rond Novell servers. Dit was een van de eerste projecten waarvoor we aan outsourcing dachten; ieder filiaal moest voorzien worden van LAN-aansluitingen, overal nieuwe PC s met Ethernet in plaats van ArcNet, per locatie een Server en met het software pakket van I.C.C. werd de koppeling naar de centrale mainframe gemaakt. Het project was grensoverschrijdend en moest binnen één jaar verwezenlijkt worden met een budget van 3M. Met als partners CTS (bekabeling), Olivetti (Servers en PC s) en Telindus (Cisco-WAN routers en Bay Network HUB s). Het project werd positief onthaald in alle filialen met één uitzondering, de doorn in het oog in plaats van de kers op de taart, en dat was HQ zelf. Anekdote op Dieudonné Lefèvre Ik kan nog levendig voor mijn ogen zien toen ik Arthur Ziegler op het lijf liep in de 160 Dieudonné Lefèvre op de derde verdieping wanneer de mensen, die de bekabeling verzorgden, aan het werken waren: in hoogst eigen persoon wist hij te vertellen dat hij niets van het project af wist (het was nu reeds voor 75% uitgerold) en dat het onmiddellijk moest stoppen. Had hij iets verkeerd gegeten die morgen? Het project werd dan ook gedurende twee maanden stil gelegd en heeft Pierre zijn kop gekost. Hoe kan dat nu dat een algemeen directeur niets afweet van een project dat zo diepgaand ingrijpt op het geheel van het bedrijf en dat pas realiseert nadat het voor drie vierde opgeleverd is? Ik heb er wel enkele koude nachten mee beleefd. GELOOF NOOIT EEN Geloof nooit een constructeur of een integrator maar trek na en maak je eigen rekening. Dat constructeurs vooral van mainframes grote winstmarges hanteerden was gekend maar zelden had men een idee van de grootte orde ervan. Dit kwam tot uiting wanneer ik een project lanceerde gebaseerd op een kostenberekening (nu noemen we dat TCO studie) om al de harde schijven van de mainframes te vervangen door een nieuwe generatie producten met tien maal meer capaciteit en een totale kost van de helft gerekend over één jaar. Op de eerste plaats moesten we tegen de wind zeilen van UNISYS omdat er iets mis was met de onderhoudskosten van die oude schijven en aantonen dat onze systemen deze nieuwe schijven konden ondersteunen; gelukkig hadden we contacten uit de gebruikerswereld van UNISYS zoals collega s bij de B.B.L. en de analyses die we maakten met RG/Modeler om ons bij te staan. De vonk kwam toen een technicus een 125 MB schijf had vervangen in één van de mainframes door eentje van 512MB; toch was er maar 125 MB beschikbaar en dat bracht Pol op het idee eens dieper te gaan kijken. En de realiteit wees uit dat er op die schijf een zogezegd onzichtbaar bestand was van 387 MB; eens dit verwijderd zagen wij onze capaciteit de lucht in schieten maar Unisys was daar niet zo gelukkig mee. Toch was nu de weg geopend naar andere mogelijkheden nl. schijven van andere merken. Een constructeur ziet natuurlijk zijn maandelijkse onderhoudsnota s niet graag met 50% dalen. Daarna heeft het heel wat aarde aan de dijk gehad alvorens Pierre en ik Arthur Ziegler hiervan konden overtuigen maar cijfers zijn cijfers. Wat we hier hebben gezien is het begin van de neerwaartse spiraal ten gevolge van hightech: oude schijven van een computer hadden een, in vergelijking met de aankoopprijs, zeer hoge onderhoudsprijs waar de nieuwe schijven iets duurder waren bij aanschaf maar op gebied van onderhoud bijna verwaarloosbaar zijn. Met dit project werd de schijfcapaciteit van het Bladzijde 17 Bladzijde 17a

18 bedrijf vertienvoudigd en het kostenplaatje serieus verminderd. Gelukkig moesten er geen mensen afvloeien bij ons maar bij Unisys lagen de kaarten anders! UNIX OF HET BEGIN VAN HET EINDE In de academische wereld kwam er wel reactie tegen Microsoft met de opkomst van Unix als operationeel systeem. Het streefdoel van Unix was stabiliteit en standaarden. Ook binnen Ziegler werd er gepraat en gelezen over deze nieuwkomer maar gezien onze mainframe cultuur, die nu wel degelijk ingeburgerd was in België, Nederland en U.K., had het maar weinig kans. Dit idee werd ondersteund door zowel onze eigen groep als de ICT- Directie bij Pierre zelf. Toch zag Ziegler veel geld afvloeien naar Unisys en voelde Arthur Ziegler dat Unix geen schijn van kans had in de bestaande ICT afdeling, alhoewel hij was ingelicht dat het nieuwe systeem veel goedkoper zou uitdraaien. Er was natuurlijk ook nog InfoFrance, de ICT afdeling in Frankrijk die als platform verankerd was met Wang en gezien Wang in Chapter 13 beland was, kwam Unix daar ten tonele. Nu de Belgen zich begonnen te moeien op Frans territorium werd de samenwerking zeker niet vereenvoudigd. Op LAN gebied was België de voortrekker en met scheve ogen werden we ook bekeken toen we LAN s gingen installeren in Frankrijk te Parijs en op de luchthaven van CDG. Dit konden we doen gezien het een Amerikaanse toepassing xxviii betrof gestuurd vanuit Zaventem, maar het heeft veel wrevel en tegenwerking met zich meegebracht. Het werd een toneelstukje waar er systematisch naar een andere oplossing werd uitgekeken om toch maar anders te zijn; de toepassingen die België had geschreven op de UNISYS waren niet goed voor de Franse transporteurs, de LAN met ArcNet was verkeerd bevonden daar zij Novell verkozen (dat evenwel veel duurder was), en er werden zelf integratietesten gedaan om de WANG-toepassingen te laten werken op de UNISYS, zonder veel succes natuurlijk want iedereen werkte tegen. Medio jaren 90 was het schering en inslag dat bedrijven reorganiseerden, herstructureerden en zich lieten auditeren met als doelstelling kosten te besparen. Zo ook geschiedde bij ons toen in Januari 1996 er Deus-ex- Machina een Zwitser wordt geplaatst als nieuwe directeur van ICT. M. De Zwitser was een overtuigd Unix aanhanger en zou willens nillens de Unisys mainframe naar de schroothoop verwijzen. De enige manier om dit te bekomen was door een buy-out te doen van het voltallige management en middle-management en met een nieuwe lei te beginnen van meet af aan. Het knelpunt zat hem in de ontwikkeling welke hij nog nodig had om de programmatuur aan te passen daar waar geen standaard pakketten voor handen waren. Het resultaat was vlug merkbaar: Jean-Luc Champion als EDI-directeur verdween met de noorderzon, na twee weken werd beslist dat Pierre de laan uit mocht gaan en een week later was ik aan de beurt. Anekdote post mortem De ganse operatie heeft Ziegler heel veel geld gekost, de UNIX systemen zijn er gekomen en hebben de Unisys mainframe verdrongen maar het kostenplaatje was ongeveer twee maal dat van voorheen. Martin heeft het amper een jaar uitgehouden en werd toen de deur gewezen waarna de informatica werd overgenomen door de enige resterende manager uit de Franse afdeling Daniël Verschelde want ook daar werd de grote kuis gedaan door Martin. Bladzijde 18 Bladzijde 18a

19 Ervaringen van 1996 tot 2002 Vanaf 1996 is de neerwaartse spiraal meer en meer op de voorgrond gekomen deels door de slechter gaande conjunctuur (bedrijfssluitingen, collectieve afdankingen), de invloed van de beurs en dan zeer specifiek voor de IT wereld, nu ondertussen gedoopt tot ICT, door het continue vereenvoudigings proces van al zijn componenten. Wanneer ik op 1 Juli 1996 start bij Communications Technology and Services (C.T.S.), een deelbedrijf van Olivetti na een spin-off waaruit ComTech eveneens ontstond, sta ik langs de andere kant van de eens zo vertrouwde barrière. Als ik mijn loopbaan van 6 ½ jaar in een notendop moet beschrijven komt dat neer op afbouwen om af te bouwen terwijl je beweert dat je opbouwt. Nogal cynisch maar daar kwam het op neer. FUSIES TEKENDEN DE JAREN Sinds ik bij CTS startte in 1996 hebben verschillende fusies het landschap van het bedrijf doen veranderen. Eén constante factor was wel dat de originele directie van Olivetti zich steeds wist te handhaven en een vaste techniek ontwikkelde om de nieuwkomers, al werd steeds het eigen bedrijf opgeslorpt door anderen, systematisch aan de kant te zetten. CTS werd vlug een onderdeel van Olivetti en zijn eigen directie werd aan de kant gezet. Reeds in 1997 ontstond Olsy gezien de barre financiële toestand van de PC-markt en het Omnitel telefonie gedeelte, welke het gros uitmaakte van Olivetti. Olsy had als missie zich toe te spitsen op het verlenen van diensten met in de marge de verkoop van producten: de leuze was Listen, Think, Solve. Daarna in Maart 1998 kwam de tweede fusie er aan met het alom gekende uit chapter 13 Wang en samen vormden ze Wang Global. Met deze fusie zou het bedrijf groeien tot buiten de genzen van Europa dank zij de sterke voetafdruk van Wang in de U.S.A. en het verre Oosten (aanwezig in 140 landen waar Olivetti enkel 40 landen bereikte) en een personeelsbestand van 21,000 werknemers (12,000 van Olivetti en 9,000 van Wang). In realiteit werd al vlug de productie-eenheid in Billerica opgedoekt. In België zelf werd alles in het werk gesteld om iedere Wang inmenging zo vlug mogelijk ongedaan te maken; de bestaande Wangdirectie en de meeste werknemers verlieten het bedrijf. Het enige dat kon stand houden was het European Data Center (EDC) wat in realiteit een bedrijf op zichzelf was en instond voor het wereldwijde netwerk. De echte bijdrage van Wang Global was een structuur en normalisatie van procedures. Het bedrijf werd ISO9001 gekwalificeerd waar mijn bijdrage het opstellen van de procedures met betrekking tot de netwerking afdeling was en het ondergaan van de zesmaandelijkse audits. Amper één jaar later, medio 1999, werd Wang Global opgeslorpt door het Nederlandse Getronics. Het bedrijf kende nu een groei naar 40,000 personeelsleden. Getronics stond in België gekend als bekabelaar en 3Com verdeler en was dus een duidelijke tegenhanger van Wang Global s eigen bekabelings Bladzijde 19 Bladzijde 19a

20 divisie (ex-cts). Het gevecht kon opnieuw beginnen doch met hetzelfde scenario: de mensen van Getronics werden aan de kant gezet en de harde kern van Olivetti wist zich te handhaven. Getronics bleek al vlug een te groot bedrijf te zijn en iedere afdeling die zich niet kon verantwoorden qua cijfers werd systematisch aan de dijk gezet. Jaar na jaar moesten er duizenden werknemers afvloeien om het hoofd boven water te houden en dit op ieder niveau. Het originele Wang Global management werd volledig door een Nederlandse alter-ego gestaag vervangen. In België wist de Olivetti directie het nog steeds te handhaven maar op netwerk gebied kon zij niet op tegen de meer stabiele concurrenten als Telindus en Dimension Data (zie dromen verder). Keer op keer werden dan ook de grote projecten verloren wat met zich meebracht dat de netwerk afdeling te Brussel ten dode was opgeschreven. Dus, zet aan het hoofd ervan een ex-getronics directeur, maak die mens systematisch het leven zuur door pesterijen tot hij het begeeft. HET GEVECHT TEGEN IBM Cisco Systems kwam vanaf 1994 aanzetten met zijn Cisco2500 systemen die op hun beurt de FEP s van IBM konden vervangen. IBM zag zich dus aangevallen op twee fronten tegelijkertijd met producten die duidelijk lager geprijsd lagen. Gelukkig waren die toestellen nog complex en was er veel arbeid nodig door experten om alles aan de praat te krijgen. Alsof dat nog niet genoeg was kwam Cisco Systems, na het aanlokken van verschillende experten uit de IBM wereld, naar voor met een CIP welke nu direct in een IBM mainframe werd geschoven. Dit luidde het einde in van IBM op gebied van netwerking, een niet in te schatten afbouw. Het was dan ook helemaal niet te verwonderen dat enkele jaren geleden IBM met Cisco hand in hand gingen samenwerken: het was buigen of breken met als enige winnaar Cisco Systems. De jaren 1996 en 1997 waren getekend door het gevecht tegen het monopolie dat IBM had op gebied van de PC netwerken en hun verbinding met de mainframe. Als hevige voorstander van Token Ring in de LAN en SNA in de WAN (hoe kon het anders) was het onze taak om een alternatief aan te bieden om grote snelheid te kunnen bereiken. Bay Networks had net Centillion Networks opgekocht en daarmee kwam Asynchroneous Transmission Mode of ATM op het terrein zodat de 4Mb van Token Ring kon opgetrokken worden naar 155Mb in de back-bone. Mijn eerste opdracht was dan ook volledige kennis opdoen van ATM wat mij naar Valbonne xxix (Frankrijk) bracht in september. Daarna was ik verantwoordelijk voor de ganse uitbouw van het ATM netwerk bij de Fortis Bank, voorheen A.S.L.K. als Project Manager van wat als naam kreeg ATLANTA. Van toen af was ik voor ongeveer 4 jaar actief bij de A.S.L.K. Tijdens die periode waarbij ik een aangename relatie mocht opbouwen met L. Danser heb ik het gebeuren van de fusies, eerst het Krediet aan de Nijverheid en vervolgens met de Generale Bank en de daarop volgende stoeltjesdans kunnen aanschouwen. Fusies brengen steeds verschuivingen met zich mee maar in dit bedrijf was het namelijk zo dat de statuten van de werknemers dermate verschilden dat ontslagen niet zo direct voor de hand lagen. De tactiek die de directie dan uitzaaide was struggle for life en maak het voor sommigen zo onhoudbaar dat ze van zelf opstappen. Iedere leidinggevende functie was nu eenmaal voorzien met één stoel waarop twee mensen plaats namen: één van de A.S.L.K. en één van de Generale Bank. Je kon echt merken dat iedere manager zich op zijn ongemak voelde en dit uitte zich in de beslissingen die daaruit voortkwamen. Beide bedrijven hadden hun eigen cultuur en hun eigen relaties met derden zoals Olivetti, Telindus ea. Niemand van hen wou zijn keuze laten varen wat leidde naar 50/50 concensussen als het op keuzes kwam. Ook binnen Fortis ICT afdeling was er onenigheid over hun netwerk leveranciers: de ene had de voorkeur voor Telindus (het WAN gedeelte onder de leiding van L. Bybrugge) en de andere voor Olivetti-CTS (het LAN gedeelte na de win met ATM). Deze onenigheid werd dan nog eens op de spits gedreven als de Generale Bank zijn ICT mensen op het podium kwamen. Deze laatste hun strategie was marginaler doch niet slechter; zij werkten meer als Do-It-Yourself met veel kunst en vliegwerk. Een ware relatie met een leverancier kenden zij niet. Wanneer Bladzijde 20 Bladzijde 20a