Antwoorden 6 vwo 2 Landschapszones

Transcriptie

1 Antwoorden 6 vwo Landschapszones De schatkamer op aarde verdwijnt langzaam a Als het stroomgebied van de Amazonerivier. b 00 km breed en 00 km lang. c Een polair klimaat: het hooggebergteklimaat; een maritiem klimaat van de gematigde zone; het tropisch regenklimaat: tropisch regenwoudklimaat en savanneklimaat. d Het tropisch regenwoudklimaat. Deze gebieden hebben de hoogste zonnestand en krijgen de meeste zonne-energie. Hierdoor ontstaan stijgingsregens. e In het westen van Zuid-Amerika ligt de Andes. Door de toenemende hoogte daalt de temperatuur en komt er zelfs een hooggebergteklimaat voor. a Bij de monding. Hier is de rivier breed met een hoge afvoer, zoals bron laat zien. b De Amazone heeft in de benedenloop al veel water van zijrivieren ontvangen. c Het Amazonegebied is vrijwel vlak. De bouw van een stuwdam in een vlak gebied creëert automatisch een groot stuwmeer. d Semi-aride gebieden (gematigde zone). Om erosie van de droge grond tegen te gaan is op de voorgrond van de foto vegetatie gebruikt. e Stuwdammen in het gebied van de openingsfoto zijn vooral bedoeld om water vast te houden voor de landbouw en als drinkwater. In het Amazonegebied worden ze gebouwd voor de opwekking van (hydro)electriciteit. a Xingu. b Na de bouw van de dam zal stroomafwaarts minder water stromen waardoor dieren en planten sterven. c De oorspronkelijke bewoners van het gebied. d Het gebied ligt aan de Transamazonica. Voor de aanleg van deze snelweg is veel bos gekapt. a GB 86A / GB 06B, bevolkingsdichtheid van Brazilië. b Volgens kaart GB - / GB 06F is er geen duidelijke migratiestroom van de kust naar het binnenland. De meeste provincies langs de Amazone hebben zelfs een vertrekoverschot. c Toename commerciële houtkap. d Bauxiet en tin.

2 Het landschap als dynamisch systeem a D b Voedingsstoffen en water. c De waterkringloop, want deze speelt zich af op continentaal niveau en de voedselkringloop op lokaal niveau. a verwering, mineralisatie, afsterven organisch materiaal, fotosynthese, humificatie, 6 uitspoeling. b humificatie mineralisatie gedeeltelijke afbraak van organisch materiaal humus volledige afbraak van organisch materiaal voedingsstoffen binding voedingsstoffen en water c Verlies door uitspoeling (6) en aanvulling door verwering (). d Nee, er is geen verlies. Dieren maken deel uit van de kringloop doordat hun uitwerpselen of (na hun dood) hun overblijfselen deel uitmaken van de kringloop. e Zonne-energie. a Geel. b Het bovenste deel is verkleurd door het ophopen van humus. c Het zwarte deel; dit bevat humus waar voedingsstoffen aan gebonden zijn. a In het tropisch regenwoud. De hoge temperatuur en vochtigheid. b fotosynthese (), verwering (6), mineralisatie (). a Het tropische bodemprofiel; alle processen verlopen hier het snelst en het intensiefst. b In het tropisch regenwoud; door de hoge temperatuur en vochtigheid wordt al het dode organisch materiaal snel volledig afgebroken, gemineraliseerd. c In het tropisch regenwoud; hier regent het het meest. d A zomergroen loofwoud; B tropisch regenwoud; C naaldwoud. e In tropische bodems wordt al het organische materiaal afgebroken en naar diepere lagen uitgespoeld of onmiddellijk door de planten opgenomen. 6 a A, B, C, E. b Het klimaat. c De ligging van de bossystemen valt samen met de klimaatgebieden en verandert met de breedteligging. d Door verschil in de samenstelling van de ondergrond.

3 Wisselwerking tussen de geofactoren a Een gebied op aarde waarin de geofactoren op een specifieke wijze op elkaar zijn afgestemd. b Uitspraak. a De (semi)aride zone. b De polaire zone ligt op hoge breedte waardoor het groeiseizoen te kort is voor bos. c Het neerslagoverschot/nuttige neerslag is te gering. a Gematigde zone: loofwoud en steppe; tropische zone: tropisch regenwoud en savanne; aride zone: woestijn en woestijnsteppe. b C. c Door het hoge neerslagoverschot is er een sterke uitspoeling van humus en voedingsstoffen. d Op hoge breedte is er een neerslagoverschot door de lage temperatuur, waardoor er erg weinig water verdampt. e neerslagoverscho t ++, +, ±,, dikte humuslaa g ++, +, ±, aanwezighei d veen +, gips-, zout- of kalkconcentratie s +, chemisch e verwering in de bodem ++, +, ±, toendra + + naaldwoud + ± loofwoud + + ± steppe ± ++ ± woestijn + - woestijnstepp - e savanne ± + tropisch regenwoud f A, B, C. a Ad, Ba, Cc, Db. b foto 0a: C,F. foto 0b: A,D. foto 0c: B,G. figuur 6: E,H. a humificatie vorming organisch afval mineralisatie. b A, B, C, D. c De gematigde zone: steppe. De humuslaag is hier het dikst.

4 d De tropisch zone en de (semi)aride zone: tropisch regenwoud, savanne en woestijnsteppe hebben het minste organisch materiaal in de ondergrond. De mondiale landschapszones a A. b A, B, C, D. c Hier liggen uitgestrekte bergketens langs de kust. Hoe hoger je komt, hoe lager de temperatuur wordt. a Gebied. b Naaldwoud. c Gebied, omdat hier de verdamping veel lager is. d De lengte van het groeiseizoen. e Uit oppervlaktewater (rivieren en meren) en door het oppompen van grondwater. f De hoeveelheid neerslag in de grafiek is een gemiddelde. In werkelijkheid varieert de neerslag van jaar tot jaar sterk. a Frankrijk Kazachstan India Algerije Canada Argentinië. b Kazachstan Algerije Argentinië. c ontbossing vindt plaats langs rivieren; in het binnenland is veel reliëf en dus moeilijk bereikbaar. a In de gematigde zone. b Zuid- en Zuidoost-Azië (India); in de tropische zone. c In de gematigde zone. d Grassteppe. a Door de lage chemische bodemvruchtbaarheid was de grond snel uitgeput. b Het regelmatig braak laten liggen van akkers en weilanden kost erg veel ruimte. Dat kan dus alleen bij een lage bevolkingsdichtheid. c te onvruchtbare bodem, te koud, te droog, te veel reliëf/te bergachtig. 6 a landschapszone tropische zone (semi)aride zone subtropische zone gematigde zone soorten oorspronkelijke plantengroei tropisch regenwoud savanne woestijn woestijnsteppe altijdgroene mediterrane vegetatie zomergroen loofwoud steppe nummer kenmerk nummer bron +

5 boreale zone naaldwoud 6 polaire zone toendra b A -; B ; C ; D. c bron : Chennai (E7), bron : Athene (E). d BS, steppeklimaat. Landdegradatie a E. b Omdat in het bovenste deel van de bodem de vruchtbare humuslaag zit. c Aardverschuiving. a B, C, E. b C, E, A, F, B, D. c Door te zorgen dat zijn akkers tijdens de regenperiode begroeid zijn. a In de tropische zone, de gematigde zone en de subtropische zone. b Er is weinig reliëf. De natuurlijke begroeiing is er niet weggehaald en houdt de bodem vast. c De (semi)aride en de polaire zone. d In februari valt weinig neerslag en is er nog weinig begroeiing waardoor de wind makkelijk de losse bodemdeeltjes kan meenemen. In mei is er nog weinig begroeiing maar er valt wel al behoorlijk wat neerslag waardoor er gemakkelijk afspoeling kan optreden. e Proces. f Verzilting. a Geulirrigatie b A, C, D, E: geulirrigatie; H: beregenen; B, F, G: druppelirrigatie. c Verzilting kun je oplossen, waterverspilling niet. d Bij geulirrigatie zal de nieuwe grondwaterstand (GWS) hoger liggen dan bij beregenen/druppelirrigatie. Vanuit de hogere grondwaterstand stijgt vocht op en verdampt. Het gevaar van verzilting neemt toe. e Het dal van de Ebro ligt in een droog gebied. Hier vindt op grote schaal irrigatie plaats waardoor de bodem verzilt raakt (GB 7B / GB 7B). a (semi)-aride zone, daar is de droogte-index het hoogst. b Irrigatiewater infiltreert in de bodem. Een deel ervan wordt opgenomen door gewassen. Het overtollige water zal bij drainage afgevoerd worden uit de bodem. Hiermee voorkom je dat het overtollige water verdampt en een zoutkorst in de bodem achterlaat. c Bij de evenaar valt heel veel neerslag. De zonne-energie kan dit water niet allemaal laten verdampen waardoor de droogte-index laag blijft.

6 6 a tropische zone, savanne; gematigde zone, zomergroen loofwoud; aride zone, woestijnsteppe. b A: ; B: +; C: ; D:. c A: de neerslaghoeveelheden in gebied zijn nooit extreem of geconcentreerd op één moment. Hierdoor kan begroeiing zich snel herstellen. B: in de gebieden en is er een groot deel van het jaar geen neerslag waardoor alles kaal is. Wanneer dan de natte tijd begint, spoelt ombeschermde grond gemakkelijk weg. C: in gebied is zo weinig neerslag dat de begroeiing erg schaars zal zijn en de grond gevoelig is voor verstuiving. D: door de hoge temperatuur is de verdamping heel sterk. Na een sporadische regenbui verdampt het water. Er blijven opgeloste zouten achter. 6 Verwoestijning a C b C c B d B e Oorzaak: overbeweiding, grote akkers te lang braak. Gevolg: minder vruchtbare grond beschikbaar, lagere opbrengsten. a De neerslagvariabiliteit is de afwijking van de jaarlijkse neerslag ten opzichte van de gemiddelde neerslag. b Er valt in 00 ca. 0 cm minder neerslag dan gemiddeld. c In de periode ligt de jaarlijkse neerslag onder het langjarig gemiddelde, in de periode erboven. De neerslagafwijking t.o.v. het gemiddelde is na 970 groter dan in de periode d Veel gras- en andere plantensoorten kunnen blijven bestaan wanneer een aantal jaren minder neerslag valt dan gemiddeld (vegetatie is aangepast aan drogere perioden). e Kaart GB 6D / GB 7C. De neerslag in de Sahel valt in de zomermaanden. Afwijkingen zullen dan ook in de zomer optreden. a Bomen: vasthouden van de grond; vee: bemesting van de grond; akker: leveren van veevoer. b Elk jaar wordt een ander stuk grond gebruikt. c Doordat de mensen bomen kappen voor gebruik als brandstof, zal de bodem wegwaaien/wegspoelen (oorzaak). De bodem wordt onvruchtbaar (gevolg). d Bijvoorbeeld: Nomaden moeten steeds grotere afstanden afleggen om weidegronden voor het vee te vinden. Minder vee zal overleven waardoor nomaden op een andere manier aan voedsel moeten komen. a bevolkingsgroei, meer waterputten, kaal landschap, te veel bomen worden gekapt, uitputting akkerland. b Door de grote bevolkingsgroei en de op export gerichte landbouw.

7 a De wortels van de bomen houden de bodem vast waardoor wind en water weinig kans krijgen om het zand op te nemen. b Er ontstaat werkgelegenheid. c Het gebied ligt aan de rand van de Sahara in de steppe. d De jonge aanplant mag niet aangevreten worden door het vee van de nomaden. e Het project in China vindt plaats in één land. Dit maakt de uitvoering een stuk makkelijker. 6 a neerslagvariabiliteit/langdurige droogte, bevolkingsgroei. b Bomen houden de grond vast en leveren (met mate) brandhout. c,,,. d, aangezien het broeikaseffect grotendeels veroorzaakt wordt door de rijke landen. 7 Natuur- en milieurampen a C b D, E, C, B, A a Grond. b Bijvoorbeeld: landbouwmachines, kunstmest en gewasveredeling. c minder infiltratie, oppervlakkige afstroming, bodemerosie, stijgende piekafvoer. d Invloed op het gebied zelf: bodemerosie; invloed op gebied elders: stijgende piekafvoer. e Bossen werken als een spons. Bij ontbossing zal in een natte perioden meer regenwater sneller naar de rivier stromen. De afvoer wordt groter. In een droge tijd komt minder water in de rivier terecht. De afvoer wordt kleiner. a Er bestaat geen directe relatie; de regel moet zijn: hoe rijker het land, des te hoger de CO-productie. b De grote CO-productie vindt in een kleiner gebied plaats dan het gebied waar het probleem van klimaatverandering zich afspeelt. c stijging temperatuur, toendra wordt warmer, ontdooien permafrost, verteren organisch materiaal. d De permafrost in de taiga ontdooit waardoor de bodem slap wordt en de boomwortels niet meer ondersteund worden. Ze zakken weg in het moeras. a Oslo: Df-Cs, Barcelona: Cs-Cs, Berlijn: Cf-Cs. b Olso, de temperaturen zullen in het voorjaar en herfst hoger liggen waardoor het groeiseizoen langer wordt. c De korte daglengte in voor- en najaar.

8 a De pompoen. De wortels houden de bodem vast. Bovendien komt er door het microklimaat meer vocht in de grond. Vocht houdt de bodemdeeltjes bij elkaar. b A, B, C, D. c Een maatregel op internationaal/mondiaal schaalniveau is lastiger te realiseren omdat er dan internationaal overleg nodig is. 6 a A milieurampen, B natuurrampen. b Aardverschuivingen, klimaatverandering. c In het veel rijkere Japan wordt veel aan hazard management gedaan (bijv dijken, evacuatieplannen) en in het veel armere Bangladesh niet. d De toenane van de wereldbevolking en de toename van de welvaart, waardoor er steeds meer materiële schade ontstaat. SAMENVATTING a fotosynthese, plantenafval als voedsel, mineralisatie/humificatie, verwering, veenvorming, 6 uitspoeling. b Lucht, water, mens. c Pijl : de vochtigheid en de temperatuur bepalen in hoeverre bodemdieren een deel van of al het organisch materiaal mineraliseren. Pijl : verwering zorgt voor het vrijkomen van voedingsstoffen; het klimaat beïnvloedt de snelheid waarmee die verwering plaatsvindt. a A, C. b ontbossing, akkers braak laten liggen, te steile gebieden bewerken. c Tropische zone. d B, C. a neerslagvariabiliteit, type begroeiing, hoeveelheid neerslag b bevolkingsgroei, overbeweiding, 6 ontbossing A verzilting, B verwoestijning, C aardverschuiving, D aardbeving. A, B, C.