aatschappelijk n 2012

Transcriptie

1 ELTA en aatschappelijk erantwoord ndernemen n 2012

2

3 Colofon Dit MVO-verslag over 2012 is een uitgave van de afdeling Communicatie en Public Affairs van DELTA N.V. Redactie: Luppo Huizenga Mariska van der Hulst Vormgeving: Miriam de Vos Fotografie: Skypictures Drukwerk: Drukkerij LNO, Zierikzee Voor vragen, opmerkingen of suggesties kunt u contact opnemen met de afdeling Communicatie en Public Affairs via telefoonnummer of via info@delta.nl. DELTA N.V. Afdeling Communicatie en Public Affairs Poelendaelesingel JA Middelburg

4 Zeeland is mooi, zei ik. Té mooi voor mij, antwoordde Dies.

5 INHOUD 1 Kerncijfers 8 tekst: benn flore uit: zeeland verhalenbundel van zeeuwse bodem deel 2 bola-editions.be foto: lely vletten scouting oosterschelde 2 Over dit verslag 9 3 DELTA en mvo 10 4 Bedrijfsstrategie 14 5 Profiel en resultaten 18 6 mens 22 7 milieu 30 8 resultaat 42 Bijlage personalia 50 Zeeland vanuit de lucht Maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft alles te maken met onze leefomgeving. In de derde editie van dit verslag illustreren we de mvo-rapportages met luchtbeelden van onze thuisregio Zeeland. De foto s zijn voorzien van tekstfragmenten uit bekend werk van dichters, schrijvers en musici. Mooi landschap, door de combinatie van beeld en woord extra geaccentueerd.

6 Het bedorven loof en de knollen zijn verdwenen, het stukje akker is grondig omgeploegd

7 tekst:vicky hartman uit: zeeuws meisje uitgeverij gianotten, amsterdam 2006 foto: akker in de wilhelminapolder

8 1 KERNCIJFERS Mens Formatie medewerkers (70% man/30% vrouw) full time: 81% contract voor onbepaalde tijd: 94% Veiligheid (aantal incidenten) Letsel met verzuim Letsel zonder verzuim Overige voorvallen Totaal Verzuim ,1% 4,2% 3,8% Tevredenheid medewerkers % 86% 85% Milieu Aandeel CO 2 -neutrale en hernieuwbare energie CO 2 -neutraal: 27,2%, waarvan 28,3% waarvan 25,9% waarvan Nucleair: 17,3% 18,0% 15,9% Hernieuwbaar*: 9,9% 10,3% 10,0% (*wind/water/biomassa) CO 2 -uitstoot DELTA (g/kwh) ,3 CO 2 376,6 CO 2 381,5 CO 2 Resultaat Financieel Omzet: 2,2 miljard 2,2 miljard 2,1 miljard Netto resultaat: 81 miljoen 82,7 miljoen 87 miljoen* (*alleen kernactiviteiten) Maatschappelijk resultaat (in ) Dividend: 40 miljoen 40 miljoen 50 miljoen Investeringen in onderwijs: , , ,- DELTA Zeeland Fonds: , , ,- Sponsoring: , , ,- 8

9 2 OVER DIT VERSLAG Deze MVO-rapportage belicht DELTA s meest relevante activiteiten voor de Zeeuwse belanghebbenden. Daardoor ligt de nadruk op de energie-activiteiten van het bedrijf, in het bijzonder op de groepsmaatschappijen en joint ventures. De afvalverwerkingsactiviteiten zijn volledig ondergebracht bij dochteronderneming Indaver. Indaver brengt zelf een MVO-rapportage uit ( 2012 Duurzaamheidsverslag van de Indavergroep, te downloaden via Ook waterbedrijf Evides, waarin DELTA een belang heeft van 50%, is niet meegenomen in deze uitgave. Evides brengt via zelf verslag uit over het MVO-beleid en de activiteiten die hieruit voortvloeien. Groepsmaatschappijen activiteit aandeel DELTA Netwerkbedrijf transport en beheer 100% Indaver N.V. afvalbeheer 75% Windpark Kreekraksluis: windturbinepark 100% Joint Ventures activiteit aandeel EPZ NV kolen-, kerncentrale, windturbines 70% Sloe Centrale Holding BV gascentrale 50% BMC Moerdijk BV biomassacentrale 50% Sloewind BV windturbinepark 50% Windpark Distridam VOF windturbinepark 50% Evides NV waterbedrijf 50% De belangrijkste informatie over de elektriciteitsproductie wordt in deze rapportage samengevat weergegeven. Uitvoeriger informatie is te vinden op en Bij de samenstelling van dit verslag is zoveel mogelijk rekening gehouden met de Richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving van het Global Reporting Initiative (GRI). De GRI-inhoudsopgave is te vinden op DELTA neemt deel aan de transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken en streeft ernaar zijn positie op deze lijst jaarlijks verder te verbeteren. 9

10 3 DELTA E

11 N MVO Dat palen soms in water wonen en zonder leven elke golf doen omslaan zal wel geen mens verbazen tekst: johanna kruit paalhoofden uit: voorheen te orisande foto: golfbrekers in domburg

12 Financieel en maatschappelijk resultaat De binding tussen DELTA en Zeeland is uniek, door het publieke eigendom en omdat een groot deel van de Zeeuwen klant is en één of meerdere diensten afneemt van de multi-utility company. De binding met de regio beschouwt DELTA als één van de drie strategische pijlers, naast het multi-utility-karakter en onze zelfstandige positie. DELTA draagt in economisch opzicht bij aan Zeeland: als werkgever, als leverancier en als afnemer van diensten. Daarnaast werken we aan maatschappelijk rendement op het gebied van onderwijs, cultuur, sport en welzijn. Door de voortdurende, ongunstige situatie op de energiemarkt en de matige economische omstandigheden hebben we medio 2012 gekozen voor een herziening van onze bedrijfsstrategie. De nieuwe koers moet het financieel fundament van de onderneming verder versterken. Behoud van het multi-utility concept, beperking van het risicoprofiel en verbetering van het rendement bieden de beste garantie voor het zelfstandig voortbestaan van DELTA. Daardoor kan het bedrijf een bijdrage blijven leveren aan de regionale Zeeuwse economie. We hebben veel aandacht besteed aan de bespreking van de herziene strategie met onze aandeelhouders, werknemers en andere belanghebbenden. Door de verschillende strategische opties in alle openheid naast elkaar te zetten werd inzichtelijk waarom de nu gekozen lijn wat ons betreft de beste is. Intussen ontwikkelen onze aandeelhouders een eigen aandeelhoudersstrategie die in de loop van 2013 bekend zal worden. Op verzoek draagt DELTA daaraan bij door informatie te bieden tijdens een reeks voorbereidende sessies. Door deze open manier van communiceren ontstaat een constructieve samenwerking waarbij alle belangen zorgvuldig worden meegewogen. Ondanks de beperkende bedrijfseconomische realiteit wordt werken aan energietransitie in ons strategisch plan als een van de uitgangspunten genoemd. In een aantal concrete projecten werd die keuze het afgelopen jaar zichtbaar. Samen met andere Zeeuwse organisaties hebben we in 2012 gezocht naar draagvlak voor onze plannen om de kolencentrale in Borssele volledig geschikt te maken voor biomassa. Dat zou een flinke CO 2 -reductie betekenen en het aandeel duurzaam opgewekte elektriciteit zou aanzienlijk stijgen. Zeeuwse overheden, industrie en energiebedrijven ondersteunen dit project. Ook de belangrijkste Zeeuwse milieuorganisaties zijn positief. Zij vinden dat duurzaam toegepaste biomassa een waardevolle oplossing biedt zolang grootschalige opwekking van elektriciteit door windturbines op zee nog zeer kostbaar is. In de loop van 2013 wordt bekend of bestuurlijk Den Haag de plannen ondersteunt en mede mogelijk maakt. Het afgelopen jaar stond ook in het teken van de vernieuwing van windpark Kreekrak. In het nieuwe park komen 31 turbines, waarvan er 16 van DELTA zijn. Het windpark zal ongeveer Megawatt per jaar gaan produceren, ongeveer 7 tot 10 keer meer dan het oude park. De divisie Netwerken loopt goed op schema met invoering van de slimme meter. In 2012 werden van deze meters geplaatst, ruim boven de planning. DELTA biedt huishoudens in Zeeland daarnaast andere handreikingen om duurzamer om te gaan met energie. Zo biedt DELTA Comfort Wijzer op een gemakkelijke manier inzicht in het eigen verbruik, waardoor besparen eenvoudiger wordt. En met het nieuwe DELTA ZonGarant, een all-in zonne-installatie, kunnen consumenten rekenen op een gegarandeerde energie-opbrengst. 12

13 3 DELTA EN MVO Vooruitblik De komende jaren voert DELTA een terughoudend investeringsbeleid. Voor de energiemarkt - met hoge brandstofkosten en lage verkoopopbrengsten - zijn de vooruitzichten ongunstig waardoor we een sobere lijn aanhouden. De nadruk ligt op optimalisering van de huidige opwekcapaciteit. Door efficiënte en flexibele centrales - die kunnen worden ingezet op momenten dat dat prijstechnisch het meest gunstig is - wordt het financieel rendement zoveel mogelijk opgevoerd. Bij nieuwe investeringen - bij voorkeur in Zeeland - wordt daarnaast gekeken naar verdere vergroting van het CO 2 -arme deel van de brandstofmix. De meest reële opties daarbij zijn: windenergie, biomassa, groen gas, getijdenenergie, restwarmte en zonne-energie gericht op huishoudens. Binnen de divisie Netwerken wordt verder gewerkt om de transitie naar decentrale en kleinschaliger opwekking van elektriciteit mogelijk te maken. Vanaf 2014 zal de slimme meter, die bijdraagt aan bewuster energieverbruik, grootschalig worden ingevoerd. Dat geldt ook voor de in het voorjaar van 2013 geïntroduceerde DELTA Comfort Wijzer, waarmee huishoudens inzicht krijgen in hun energieverbruik, vaak een eerste stap op weg naar besparing. Onze productieprocessen zijn belastend voor het milieu. We zijn ons ervan bewust dat het belangrijk is daar zorgvuldig mee om te gaan en er verantwoording over af te leggen. Maar maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) gaat over meer. De vraag hoe we vormgeven aan ons personeelsbeleid en de manier waarop we de binding met de samenleving tot uiting laten komen horen evenzeer thuis in deze rapportage. Voor een energie- en afvalverwerkingsbedrijf springen echter de milieu-aspecten het meest in het oog. Voor een bedrijf als het onze - in publieke handen - is transparantie over prestaties op het gebied van mens, milieu en resultaat extra belangrijk. Met deze derde rapportage willen we bijdragen aan heldere verslaglegging. Omdat we MVO-beleid beschouwen als integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering gaan we vanaf volgend jaar over op een geïntegreerde rapportage. In het voorjaar van 2014 zullen we, tegelijk met de bekendmaking van de jaarrekening, verslag uitbrengen over de belangrijkste MVO-prestaties. Rob Frohn CEO Maatschappelijk verantwoord: mens, milieu en resultaat Als de talenten van onze medewerkers in het verlengde liggen van de doelstellingen van onze organisatie, zijn we effectiever en komen onze professionals beter tot hun recht. Binnen onze organisatie dragen zorgvuldige selectie, training en opleiding en de bevordering van interne mobiliteit daaraan bij. We stimuleren onze werknemers bewust om te gaan met hun loopbaan en privé-situatie. Daarnaast wordt binnen de regio gewerkt aan goede onderwijsvoorzieningen en instroomtrajecten, zodat DELTA ook in de toekomst over goed personeel kan beschikken. CO 2 -neutraal in 2050 Verstandig gebruik van grondstoffen en vermindering van de impact van de productieprocessen op de leefomgeving is belangrijk. Dat geldt in het bijzonder voor een energie- en afvalverwerkingsbedrijf. Wij richten ons in de eerste plaats op terugdringing van CO 2 -uitstoot om klimaatverandering tegen te gaan. Schonere productieprocessen die voldoen aan voorwaarden op het gebied van betrouwbaarheid, betaalbaarheid en milieu-impact leiden tot realistische doelstellingen: stap voor stap naar CO 2 -neutrale opwekking van elektriciteit in

14 4 Bedrijfs En t tij kwam in en t tij ging uit; t water rees en viel

15 tekst: nescio uit: de uitvreter uitgeverij nijgh & van ditmar, 1933 foto: weervisserij in de oosterschelde strategie

16 DELTA staat voor het behoud van het multi-utility aanbod, beperking van het risicoprofiel, verhoging van het rendement en waarborging van de sociaal-economische impact in Zeeland. Het multi-utility concept biedt DELTA een stabiele basis. De spreiding van de activiteiten over verschillende business-segmenten (energie, netwerken, afvalverwerking en multimedia) verlaagt het risicoprofiel van de onderneming en maakt dat DELTA minder gevoelig is voor conjuncturele schommelingen. DELTA heeft het schaalnadeel gecompenseerd door risicospreiding en stabiele inkomsten. Twee dienstverleningsconcepten Energie en netwerken Indaver onderscheidt twee dienstverleningsconcepten voor twee aparte markten. In het business-segment Industrieel & Gevaarlijk afval neemt het bedrijf een leidende positie in op de Noordwest-Europese markt met het Total Waste Management-concept en de thermische verwerking van gevaarlijk afval. Dat concept houdt in dat een totaalpakket wordt geboden dat begint bij advies en preventie van afval en eindigt bij verwerking en, desgewenst, volledige exploitatie van installaties. In verschillende typen installaties wordt zoveel als mogelijk materiaal teruggewonnen. Het overige materiaal wordt verbrand en tegelijkertijd wordt energie opgewekt. Public waste PartnershipS is het dienstverleningsconcept waarmee de markt voor huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval wordt benaderd. In België, Nederland en Ierland is Indaver op dit terrein een belangrijke partner voor overheden. De belangrijkste verwerkingsmethoden binnen dit segment zijn recycling en verbranding in combinatie met energieproductie. De situatie op de energiemarkt is ongunstig door hoge inkoopprijzen van sommige grondstoffen, overcapaciteit en de haperende economie. De gelimiteerde financiële slagkracht en de bedrijfseconomische realiteit zijn beperkende randvoorwaarden voor DELTA s strategie op dit moment. We richten ons desondanks op de schaarse en kansrijke mogelijkheden die er zijn. Op middellange termijn streeft DELTA naar een brandstofmix die bestaat uit kernenergie, gas en duurzame opwekking van elektriciteit, ieder ongeveer eenderde van het totaal. Daarmee is tweederde van de door DELTA geproduceerde elektriciteit CO 2 -neutraal. Het huidige productiepark biedt qua omvang een goede uitgangspositie voor de korte en middellange termijn. Kleinschalige en decentrale opwek wordt steeds belangrijker. DELTA zet daarop in als netbeheerder (door het net hiervoor geschikt te maken) en door commerciële activiteiten, bijvoorbeeld door de introductie van ZonGarant. Afvalverwerking Alle afvalverwerkingsactiviteiten zijn ondergebracht in dochteronderneming Indaver, voor 75% eigendom van DELTA. Het hoofdkantoor is gevestigd in het Belgische Mechelen en richt zich op overheden (vooral in België, Nederland en Ierland) en industrie (Noordwest-Europa) met een volledig aanbod afvalverwerkingsmethoden. Indaver is vooral in de volgende sectoren actief: chemie, farmacie, automobielindustrie en elektronica. Voorheen werd het merendeel van de omzet in België gerealiseerd, intussen leveren alle businessregio s (België, Nederland, Ierland & UK en Duitsland) een substantiële bijdrage aan het resultaat van de onderneming. 16

17 4 Bedrijfsstrategie Door overnames en de ontwikkeling van nieuwe activiteiten is het werkterrein van Indaver in Noordwest-Europa de afgelopen jaren flink uitgebreid. Momenteel draait het om verdere consolidatie: het creëren van één merk en één bedrijf dat met een tweetal eenduidige marktconcepten (zie inzet op pagina 16) groei wil realiseren. De nadruk ligt sterk op internationale samenwerking op alle niveaus; directie en management, binnen de business-segmenten en ook bij de ondersteunende diensten vindt kennisuitwisseling plaats. Indaver is in Europa intussen de nummer twee op het gebied van de verwerking van gevaarlijk afval. Multimedia Méér dan internet Willem Jan Krab, manager businessunit multimedia: Er ligt een wereld aan onze voeten, want voor dienstverleners en consumenten zijn de voordelen van de voortschrijdende internettechnologie enorm. Alles draait om toegankelijkheid. Allerlei diensten worden bereikbaarder door internettechnologie en dankzij de goede infrastructuur die we in Zeeland hebben. Voor ons is belangrijk dat we méér willen bieden dan slechts goede infrastructuur en internettoegang. We willen toe naar totaalconcepten, die we per branche gaan invullen. Daarom werken we samen met het onderwijs, de toeristische sector en de zorg. Samen zoeken we naar het antwoord op de vraag op welke manier de student, de toerist of de patiënt baat kan hebben bij dienstverlening op maat, die we met behulp van moderne technologie in de huiskamer brengen. De multimediadienstverlening van DELTA en ZeelandNet richt zich vooral op consumenten en de zakelijke markt in Zeeland. DELTA biedt via het kabelnet doorgifte van televisie- en radiozenders, telefonie-, en internetdiensten. DELTA en ZeelandNet willen met een up-to-date dienstenpakket en een bovengemiddeld serviceniveau zakelijke klanten en consumenten aan zich binden. Door inhoudelijke samenwerking met branches (onderwijs, zorg) wil de internetprovider zijn positie in de regio verder versterken. Zelfstandigheid en sociaal-economische impact Onder andere door de hoofdkantoorfunctie en de consumentenbestedingen van DELTAmedewerkers draagt DELTA 600 miljoen bij aan het Bruto Regionaal Product. Daarnaast is het dividend voor provincie en gemeenten een belangrijke financiële motor achter lokale en regionale beleidsinitiatieven. Een zelfstandig voortbestaan is de beste garantie voor de instandhouding van werkgelegenheid en zorgt voor een substantiële bijdrage aan de regionale economie. 17

18 5 Profiel en

19 Hier aan de kust, de Zeeuwse kust waar de mensen onbewust zin in mosselfeesten krijgen tekst: peter slager bløf afkomstig van het album naakt onder de hemel foto: mossel percelen oosterschelde resultaten

20 DELTA is een zelfstandige multi-utility-onderneming op het gebied van energie, netwerken en afvalverwerking. De aandelen zijn in het bezit van Zeeuwse, Brabantse en Zuid-Hollandse gemeenten en de provincie Zeeland. Het hoofdkantoor van DELTA is gevestigd in Middelburg. Bij het bedrijf werken ongeveer mensen. Energie Naast de opwekking van elektriciteit en de handel in energie levert DELTA gas en elektriciteit aan particuliere en zakelijke klanten in Nederland. In Zeeland biedt DELTA behalve energie ook digitale diensten (internet, telefonie, tv- en radiosignalen) en water via de deelneming in Evides. Met deze multi-utility-benadering bedient de onderneming een groot deel van de huishoudens en de zakelijke markt in Zeeland en in toenemende mate ook daarbuiten. Naast fossiele brandstoffen en hernieuwbare energie gebruikt DELTA kernenergie om elektriciteit te produceren. Ruwweg een derde van de stroom wordt, via joint ventures in exploitatie-maatschappijen, CO 2 -neutraal opgewekt. DELTA streeft ernaar om in 2050 CO 2 -neutraal elektriciteit te produceren. Opwekcapaciteit DELTA Energy BV EPZ (70% eigendom) Brandstof kerncentrale: uranium Vermogen: 512 MW (DELTA: 70%) Brandstof kolencentrale: kolen en biomassa Vermogen: 426 MW (DELTA: 70%) ELSTA (25% eigendom) Brandstof: gas Vermogen: 405 MW (DELTA: 50% van de reststroom) Sloecentrale (50% eigendom) Brandstof: gas Vermogen: 870 MW (DELTA: 50%) Biomassacentrale (50% eigendom) Brandstof: pluimveemest Vermogen: 36,5 MW (DELTA 100%) Windparken (eigendom, deelnemingen en contracten) DELTA eigendom: 30 MW Deelnemingen: 42 MW Contracten: 27 MW Totaalvermogen: 99 MW Warmtekrachtkoppeling Totaalvermogen: 60 MW (DELTA: 100%) Zonne-energie Zonnepark Willebroek (B) (49% eigendom) Totaalvermogen: 2,6 MWp (DELTA: 100%) Netwerken DELTA Netwerkbedrijf B.V. (DNWB) en DELTA Infra B.V. maken deel uit van het segment Netwerken. DNWB is de regionale netbeheerder in de zin van de elektriciteits- en gaswet. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer van de distributienetwerken voor gas en elektriciteit. DELTA Infra zorgt voor de uitvoering van de aanleg van en het onderhoud aan deze netten. Daarnaast verzorgt deze divisie de aanleg van en het onderhoud aan de waterleidingnetten van Evides waterbedrijf en het kabelnetwerk van DELTA. Verder voert DELTA Infra activiteiten uit op het gebied van onder andere hoogspanning en meettechniek, zowel in Zeeland als in de rest van Nederland. 20

21 4 Profiel en resultaten Afvalverwerking Alle bedrijfsactiviteiten op het gebied van afvalverwerking zijn samengebracht in dochteronderneming Indaver N.V., 75% eigendom van DELTA. Indaver richt zich op overheden (vooral in Nederland, België en Ierland), medische instellingen en industriële bedrijven (België, Duitsland, Nederland, Ierland & UK, Italië en Portugal). Indaver verwerkt het afval voor het grootste deel in eigen installaties, maar ook in installaties van andere partijen. De onderneming beschikt over meerdere afvalverwerkingstechnieken waaronder recycling, verwerking tot biomassa en Waste-to-Energy: afvalverbranding gecombineerd met energieproductie. Financiële resultaten DELTA N.V. in 2012 Financiële highlights (in mln ) DELTA deed het goed in Het netto resultaat over het afgelopen jaar bedroeg 81 miljoen euro; de omzet bleef stabiel op bijna 2,2 miljard euro. Het uitblijven van economisch herstel en overcapaciteit op de elektriciteitsmarkt hadden een negatief effect. Dankzij de multi-utility strategie liet DELTA desondanks stabiele resultaten zien Netto-omzet Bruto marge EBITDA Netto resultaat Investeringen in (im)materiele vaste activa Net Debt De daling van de resultaten bij de productie van elektriciteit is tekenend voor de situatie waarin de Noordwest-Europese energiemarkt zich bevindt. Binnen dit bedrijfsonderdeel daalde de Aantal medewerkers (in FTE) Medewerkers brutomarge met meer dan 30%. Binnen het segment Netwerken werd goed gepresteerd, DELTA Netwerkbedrijf (DNWB) en DELTA Infra realiseerden in 2012 een uitstekend financieel resultaat. Bij DNWB is dat ten dele het gevolg van de door de Energiekamer gereguleerde tariefontwikkeling voor het transport van elektriciteit en gas. DELTA Infra wist enkele belangrijke nieuwe opdrachten te verwerven. Ook binnen het business-segment multimedia kon het jaar met goede cijfers worden afgesloten. Afvalverwerkingsbedrijf Indaver, waarin DELTA een belang heeft van 75%, behaalde voor het eerst in zijn bestaan een omzet van meer dan 500 miljoen euro. De hoge bezettingsgraad van de installaties en de ingebruikname van de nieuwe verbrandingsinstallatie voor medisch afval in Antwerpen droegen bij aan het gunstige resultaat. De nieuwe afvalverbrandingsinstallatie in Meath (Ierland) heeft een eerste volledig kalenderjaar goed gedraaid. Het resultaat uit deelnemingen steeg naar 77,7 miljoen euro, in 2011 bedroeg dit 71,8 miljoen euro. Waterbedrijf Evides boekte een even goed resultaat als vorig jaar. EPZ werd dit jaar voor 70% meegenomen in de resultaten, nadat in 2011 een extra 20%-belang werd verworven. De verkoop van de deelneming in N.V. KEMA droeg ook bij aan het resultaat. Omzetverdeling (in mln ) Levering electriciteit Levering gas Transport elektriciteit & gas Kabel, internet en telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Overige omzet Totaal Netto omzet Netto resultaat toekomend aan de aandeelhouders

22 6 M Duizendmaal reden we over de br beneden ons de groene ruiten van water over elkaar heen schuiven

23 ens tekst: ed leeflang de oosterschelde uit: de bundel bewoond als ik ben uitgeverij de arbeiderspers foto: de pijlerdam ug, zagen onbreekbaar

24 Bevlogen medewerkers Wij beschouwen onze medewerkers als individuen die enerzijds onderdeel willen zijn van een groter geheel en anderzijds over individuele vrijheid willen beschikken om naast de organisatiedoelen ook persoonlijke doelen te kunnen realiseren. Door de arbeidsmarktomstandigheden zien we duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers als een kritische succesfactor bij het realiseren van de organisatiedoelen. Onderzoek wijst uit dat ontplooiingsmogelijkheden en inspirerend leiderschap een gunstige invloed hebben op de motivatie en de inzetbaarheid van onze medewerkers. We zijn ervan overtuigd dat bevlogen medewerkers tot meer in staat zijn en langer gemotiveerd en vitaal blijven. In onze visie is de medewerker zelf verantwoordelijk voor zijn functioneren, zijn persoonlijke ontwikkeling en de keuzes die hij maakt. We zien daarbij echter wel een belangrijke rol weggelegd voor de leidinggevende die hem inspireert en ondersteunt en zorgt dat onderwerpen als vitaliteit, motivatie en persoonlijke ontwikkeling vast op de agenda staan. De afdeling HR heeft daarbij een faciliterende rol. 24

25 6 Mens Motivatie aanboren en een werkklimaat creëren waarin talent tot zijn recht komt, daar gaat het om bij DELTA. Op meerdere manieren proberen we geschikte en bevlogen mensen aan onze organisatie te binden en ervoor te zorgen dat hun competenties in het verlengde liggen van DELTA s doelstellingen. We gaan daarbij uit van een gedeelde verantwoordelijkheid. De werkgever zorgt voor een optimale en veilige werkomgeving met zoveel mogelijk ontplooiingskansen en van de werknemer wordt verwacht dat hij bewust werkt aan zijn loopbaan en actief bijdraagt aan zijn eigen ontwikkeling. Bezetting en formatie Bij DELTA (inclusief deelnemingen) werkten op 31 december medewerkers. Binnen de Zeeuwse DELTA-divisies werkt ruim 80% full time. Bijna 70% is man en 94% werkt op basis van een contract voor onbepaalde tijd. De gemiddelde leeftijd (43,6 jaar) is de afgelopen jaren iets gestegen en ten opzichte van vorig jaar gelijk gebleven. Aantal FTE totaal: Instroom/uitstoom Door de leeftijdsopbouw verlaat de komende jaren een relatief grote groep collega s DELTA. Ongeveer 20% van de medewerkers zal uitstromen. Binnen de divisie Infra is daarom een programma gestart dat werk en opleiding combineert. Het doel is om hiermee jonge monteurs te werven en deze zelf verder op te leiden. Instroom/uitstroom Instroom Uitstroom Nieuwe aanwas In samenwerking met opleidingsbedrijf Installatie- Werk Brabant-Zeeland en het Markiezaat College in Bergen op Zoom startte DELTA Infra in 2012 een eigen tweejarige vakopleiding: de DELTA Infra vakopleiding (DIVO). Van de 100 aanmeldingen werden 17 studenten geselecteerd: zij zijn intussen op weg en kunnen zich straks Monteur data/elektra of Monteur gas/water noemen. Als het opleidingsprogramma succesvol wordt doorlopen, kunnen de deelnemers rekenen op een baan bij DELTA Infra. Op deze manier wordt niet alleen de verwachte uitstroom van personeel de komende jaren gecompenseerd. Door deze on-the-job-training wordt ook de vakkennis van de oude garde overgedragen op de jonge monteurs in spé. 25

26 DELTA wil daarnaast de doorstroming van medewerkers bevorderen om op die manier het eigen potentieel zoveel mogelijk aan te boren en te behouden. Dat biedt medewerkers kansen en er wordt bespaard omdat er minder gebruik gemaakt hoeft te worden van inleenkrachten. Afgesproken is dat vanaf % van de functies met interne kandidaten vervuld moeten worden. Inzetbaarheid en motivatie DELTA streeft naar duurzaam inzetbare medewerkers. Zolang stressfactoren binnen de organisatie beperkt blijven en de motivatie van het personeel juist goed op peil blijft, kan DELTA profiteren van professionals die zich voor langere tijd willen inzetten voor het bedrijf. In dat kader werd in 2012 werk gemaakt van het vergroten van de interne mobiliteit. Door onderzoek van Arbodienstverlener 365 is in 2012 in beeld gebracht hoe het staat met de inzetbaarheid en motivatie van onze medewerkers. Uit het onderzoek komt naar voren welke zaken binnen de organisatie tot stress leiden en welke factoren juist zorgen voor motivatie en bevlogenheid. Belangrijkste resultaten Medewerkertevredenheidsonderzoek % van de medewerkers is bevlogen en optimaal inzetbaar 8% van de medewerkers loopt het risico op een burn out 29% geeft aan stressklachten te ervaren 86% van de medewerkers is tevreden over het werken bij DELTA Sociale veiligheid krijgt een gemiddeld rapportcijfer 7,2 Top werkgever DELTA N.V. mag zich voor het derde jaar op rij Top Werkgever noemen, dat werd in maart 2012 bekendgemaakt. Het onafhankelijke onderzoeksbureau CRF Institute is opnieuw tot deze conclusie gekomen. De scores van DELTA op het gebied van onder andere arbeidsvoorwaarden en training en ontwikkeling zijn zelfs hoger dan de voorgaande twee jaren. Directeur Human Resources, Michel van Neutigem, is uitermate tevreden met de continuering van dit prestigieuze keurmerk. Ik ben bijzonder trots dat we voor het 3e jaar op rij tot Top Employer zijn verkozen. DELTA scoort beter dan vorig jaar en dat geeft aan dat we continu willen verbeteren! 58 organisaties hebben zich dit jaar gecertificeerd als Top Employer. DELTA en EPZ zijn de enige twee bedrijven in Zeeland die deze erkenning hebben gekregen. Mede door deze resultaten zijn een aantal verbeterpunten geformuleerd waaraan in 2012 aandacht is besteed. Divisiedirecteuren en stafhoofden zijn uitgenodigd voor inspiratiesessies over motiverend leidinggeven. Middenmanagement kan gebruikmaken van het DELTA Management Programma waarbij vaardigheden zoals feedback geven, omgaan met conflicten en leidinggeven aan veranderingen aan de orde komen. Door inzet van ontwikkel-assessments krijgen individuele medewerkers beter inzicht in hun talenten en valkuilen. Interne mobiliteit In een arbeidsmarkt waar schaarste heerst, is behoud van professionals voor de organisatie zeer belangrijk. Interne 26

27 6 Mens mobiliteit wordt daarom beschouwd als cruciaal bij het realiseren van de strategie in de komende jaren. Daarnaast betekent doorstroming van medewerkers een grotere kans op ontplooiingsmogelijkheden. Uit het medewerkertevredenheidsonderzoek kwam naar voren dat dat gunstig is voor de inzetbaarheid en motiverend werkt. Dit pleit ervoor om eigen mensen te stimuleren om door te stromen en, ook wanneer ze bij aanvang nog niet helemaal aan de eisen voldoen, door te laten stromen en de kans te geven door training en opleiding de benodigde competenties te verwerven. Het beleid is erop gericht tenminste 80% van de vacatures met eigen mensen in te vullen en zoveel mogelijk medewerkers die voorwaardelijk boventallig zijn intern te herplaatsen of in ieder geval zoveel mogelijk van werk naar werk te begeleiden. Daarbij hanteren we bij benoemingen de zogenaamde 70% match. Als een kandidaat voor 70% geschikt is en zich naar verwachting binnen twee jaar de aanvullende competenties eigen kan maken, komt hij of zij in aanmerking voor de baan. In 2012 kon 73% van de vacatures worden vervuld door interne kandidaten. Bij DELTA betekent veiligheid: actief maatregelen treffen om schade aan mens, materieel, imago en milieu te voorkomen. Geen arbeidsongevallen en geen arbeidsgerelateerd ziekteverzuim: dat is ons streven. Speerpunten uit het veiligheidsbeleid: Effectief inzetten van informatie die voortkomt uit werkplekinspecties. Onderzoeksresultaten naar oorzaken van (bijna-)ongevallen inzetten om herhaling te voorkomen. Resultaten van in- en externe audits benutten voor verbetering van processen en werkzaamheden. Zorgen voor een werkklimaat waarin arbeidsgerelateerd verzuim minder kans maakt. Bij nieuwe ontwikkelingen, zoals het nieuwe werken, aandacht besteden aan de arbeidsomstandigheden, gedrag en cultuur. Extra alert zijn bij wijzigingen in techniek of organisatie van het werk. Persoonlijk leiderschap DELTA streeft naar zelfbewuste werknemers die een heldere kijk ontwikkelen op hun loopbaanperspectief en grip hebben op de manier waarop ze hun werk doen. We stimuleren medewerkers om bewust en actief bij te dragen aan hun eigen loopbaanontwikkeling ( persoonlijk leiderschap ). Daarvoor staan methoden ter beschikking zoals assessments, POP s en training en opleiding. Naast dit persoonlijk leiderschap vragen we leidinggevenden richting te geven, te inspireren en te motiveren. Door daarnaast samenwerking te zoeken met anderen binnen en buiten de eigen afdeling wordt het beste resultaat voor DELTA gerealiseerd. Leermomenten In totaal zijn er in 2012 via het intranet 261 meldingen gedaan voor leermomenten (als gevolg van een potentieel onveilige situatie). Dit is een aanzienlijke toename van het aantal meldingen in het jaar ervoor (113 in 2011). De meeste meldingen in de portal zijn afkomstig van de divisie Infra (62%). Veiligheid Veiligheid staat bij DELTA voorop. Daarbij gaat het niet alleen om persoonlijke veiligheid, maar ook om het veiliger maken van werk- en productieprocessen. Onder andere door trainingen is het veiligheidsbewustzijn in 2012 verder toegenomen. Dat blijkt onder andere uit het toenemend aantal 27

28 leermomenten, een ruime verdubbeling, dat wordt gemeld via de HSE-portal. Verdere verankering van het veiligheidsbewustzijn wordt bevorderd door in 2013 de variabele beloningscomponent van een aantal leidinggevenden afhankelijk te maken van een actieve bijdrage aan een veiliger organisatie. Binnen de gehele DELTA-organisatie staat veiligheid centraal, maar door de extra risico s binnen de divisie Netwerken krijgt dat aspect daar extra aandacht. Aantal gemelde veiligheidsincidenten Letsel met verzuim Letsel zonder verzuim Overige voorvallen totaal In december behaalde DNWB het VCO-certificaat. VCO (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Opdrachtgevers) is bedoeld om opdrachtgevers zodanig met aannemers te laten samenwerken, dat een optimale situatie wordt bereikt op de aspecten veiligheid, gezondheid en milieu. Vertegenwoordigers van DELTA Infra en van DNWB vormen samen een permanente veiligheidscommissie. In de tweede helft van 2012 is binnen DNWB en DELTA Infra een veiligheidscultuurscan uitgevoerd. Er is vervolgens een plan van aanpak opgesteld om voor eind 2013 in beide organisaties een pro-actieve veiligheidscultuur te stimuleren. In 2012 heeft keuringsorganisatie KIWA een herhalingsaudit VCA** uitgevoerd voor de divisies Infra en Consument & Zakelijk. De audit resulteerde in het behoud van het VCA-certificaat. Ook het VCA petrochemiecertificaat van DELTA Utility Services, een onderdeel van de Infraorganisatie, werd gecontinueerd. Sociale veiligheid In voorgaande jaren is extra aandacht besteed aan het thema sociale veiligheid, nadat eind 2009 de ondernemingsraad signalen ontving dat er verbeteringen mogelijk waren. De afgelopen jaren is onder meer ingezet op betere voorlichting en de introductie van meer en nieuwe vertrouwenspersonen. Uit het onderzoek van Arbodienstverlener 365 bleek dat DELTAmedewerkers de sociale veiligheid met een 7,2 beoordelen, dat cijfer is sinds 2010 stabiel, het streven is echter om uit te komen op een 7,5. 28

29 6 Mens Ziekteverzuim In 2012 bedroeg het ziekteverzuim 4,1% en in 2011 was dat 4,2%. Er is een stijging waarneembaar van het kort verzuim (minder dan zes werkdagen) en het frequent verzuim blijft hoog. Het verzuim door werkgerelateerde, psychische klachten is opvallend hoog (2.625 werkdagen). Op verschillende niveaus in de organisatie worden maatregelen genomen ter verbetering. Het gaat er daarbij vooral om de werkdruk te verminderen en de gevolgen van te hoge werkdruk te beperken. Er is in 2012 een pilot gehouden om de oorzaken van kort verzuim beter in beeld te krijgen. De uitkomsten van de pilot zijn gunstig, de methode zal voor heel DELTA worden ingevoerd. Door de oorzaken van kort verzuim goed in beeld te krijgen, kunnen vroegtijdig acties worden ondernomen om langdurig verzuim te voorkomen. Nieuwe gedragscode In 2012 werd een nieuwe gedragscode geïntroduceerd. Allerlei afspraken op deelgebieden werden gebundeld in een integrale code voor de gehele organisatie. Via de verschillende interne media is aandacht besteed aan de nieuwe gedragscode. 29

30 7 Mil

31 ieu tekst: film van jos de putter producent jos de putter, 1994 foto: boomgaard in borsele Het is een schone dag geweest

32 Betaalbaar, betrouwbaar, zo schoon mogelijk Fossiele brandstoffen worden schaarser en de verbranding van deze stoffen leidt tot CO 2 -uitstoot. De toegenomen hoeveelheid CO 2 in de atmosfeer draagt bij aan het broeikaseffect en daardoor verandert het klimaat en warmt de aarde op. Ook de afhankelijkheid van energie-importen uit politiek instabiele regio s maakt fossiele brandstoffen minder aantrekkelijk. Daarom is het Europese en Nederlandse overheidsbeleid erop gericht onze energiehuishouding te veranderen. Langzaam maar zeker maken we meer gebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind en biomassa. Uitgangssituatie Er zijn tal van manieren om elektriciteit te produceren, maar er bestaat geen ideale oplossing. Wind- en zonne-energie zijn duurzaam, maar relatief kostbaar en - als het gaat om grootschalige opwekking - niet mogelijk zonder overheidssubsidies. Elektriciteit uit kolencentrales is relatief goedkoop, maar zorgt voor stevige CO 2 -uitstoot en er is weinig maatschappelijke steun voor de ondergrondse opslag van CO 2. Gasgestookte centrales hebben een gunstiger milieuprofiel, maar gas is relatief duur en de Europese voorraden slinken. Met kernenergie kan grootschalig en CO 2 -arm elektriciteit worden opgewekt, maar het leidt tot radio-actief afval. Er is echter wel een methode om dit materiaal veilig op te slaan. Kortom: er bestaat geen ei van Columbus als het gaat om energie. Alle opwekmethoden hebben voor- en nadelen. Tegelijkertijd worden steeds strengere eisen gesteld aan onze energievoorziening (betaalbaar, betrouwbaar, zo schoon mogelijk) en neemt de wereldwijde behoefte aan energie toe. Duurzame energie Duurzame energiebronnen worden aantrekkelijker naarmate de kosten ervan zakken en technische obstakels, zoals de grootschalige opslag van elektriciteit (vooral van belang voor zonne- en windenergie) minder groot zijn. Verschillende scenario s van onder andere Shell en Energieonderzoek Centrum Nederland gaan ervan uit dat ook in de tweede helft van deze eeuw nog een substantieel deel van de energievoorziening is gebaseerd op de huidige, conventionele methoden. 32

33 7 Milieu Overheidsbeleid De Nederlandse overheid wil dat onze samenleving in 2050 CO 2 -arm is. Ook de Europese Unie wil de CO 2 -uitstoot drastisch verminderen. Ten opzichte van 1990 moet in 2050 een reductie van 80-95% zijn gerealiseerd. Voor de kortere termijn hanteert de Nederlandse regering als doelstelling dat er in 2020 sprake moet zijn van 20% minder CO 2 -uitstoot ten opzichte van In datzelfde jaar moet 16% van de energie-opwek afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen. En tenslotte wil de overheid ervoor zorgen dat er meer energie wordt bespaard: 20% extra ten opzichte van Ontwikkelingen de komende periode Het investeringsklimaat is voor elektriciteitsproducenten op dit moment ongunstig. Er is sprake van overcapaciteit, de afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in nieuwe elektriciteitscentrales waardoor er de komende jaren sprake is van een te ruim aanbod. De gesubsidieerde toename van elektriciteitsproductie, onder andere in Duitsland, versterkt dit probleem. Door de ongunstige economische omstandigheden neemt de vraag in dit deel van Europa maar nauwelijks toe. De groothandelsprijzen voor elektriciteit zijn daardoor te laag. Elektriciteitsproducenten hebben maar beperkte ruimte om te investeren in (duurzame) opwekking van elektriciteit. Conclusie Als we willen dat onze energievoorziening betrouwbaar en betaalbaar blijft, dan moeten we voorlopig alle energie-opties open houden, inclusief de toepassing van fossiele brandstoffen. Daarbij moet worden ingezet op een brandstofmix met een zo gunstig mogelijk milieuprofiel: CO 2 -arm en zo schoon mogelijk. De kunst is om een energiemix samen te stellen die het milieu ontziet, betaalbaar is en zorgt voor betrouwbare energielevering. 33

34 Voor een energiebedrijf als DELTA geldt dat de gevolgen van elektriciteitsproductie het meest belastend zijn voor het milieu. Daarnaast zijn er een aantal andere milieuaspecten die thuishoren in een rapportage over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het gaat daarbij vooral om de toegepaste brandstofmix en het gebruik van sommige grondstoffen. Verder zijn er milieufactoren die verband houden met de infrastructuur (netwerken) en tenslotte speelt de ecologische voetafdruk van de kantoororganisatie een rol. Deze aspecten worden achtereenvolgens toegelicht. Elektriciteitsproductie: brandstofmix en CO 2 -uitstoot De productie van elektriciteit is belastend voor het milieu. Binnen de divisie energie streven we daarom naar vermindering van de milieugevolgen van onze productieprocessen. We richten ons hierbij vooral op het terugdringen van de CO 2 -uitstoot. In 2050 wil DELTA CO 2 -neutraal elektriciteit produceren. Aandeel CO 2 -neutrale en hernieuwbare energie CO 2 -neutraal: 27,2%, waarvan 28,3% waarvan 25,9% waarvan Nucleair: 17,3% 18,0% 15,9% Hernieuwbaar*: 9,9% 10,3% 10,0% (*wind/water/biomassa) CO 2 -uitstoot DELTA (g/kwh) ,3 CO 2 376,6 CO 2 381,5 CO 2 Het afgelopen jaar nam de CO 2 -uitstoot toe. Dit werd vooral veroorzaakt door een daling van het gebruik van gas, terwijl het relatieve aandeel kolen in de brandstofmix toenam. 34

35 7 Milieu Van pluimveemest naar elektriciteit Elektriciteitsproductie: opwekcapaciteit Biomassacentrale (BMC) Deze centrale werd in het najaar van 2008 ingebruikgenomen en is toonaangevend op het gebied van energieopwekking uit biomassa. Jaarlijks zet de BMC ton pluimveemest om in elektriciteit (groene stroom) en herbruikbare mineralen. Met de stroomproductie kunnen zo n huishoudens van elektriciteit worden voorzien. DELTA bezit de helft van de aandelen van de centrale, maar neemt de volledige groene stroomproductie af. De Biomassacentrale maakt gebruik van een wervelbedoven. In dit type oven wordt lucht door een zandbed geblazen terwijl onder zeer hoge temperatuur, 750 graden, de pluimveemest wordt verbrand. De combinatie van luchtstroom, zand en hitte zorgt voor zo volledig mogelijke verbranding van het materiaal. De rookgassen worden via een uitgebreide installatie gezuiverd, zodat de installatie voldoet aan de emissie-eisen. De centrale produceert schoon, want de restmaterialen worden opnieuw gebruikt en de rookgassen worden grondig schoongemaakt voor ze de pijp verlaten. De biomassacentrale beschikt over een moderne reinigingsinstallatie en samen met onderzoekers van de TU Delft en de universiteit van Leuven wordt onderzoek gedaan met als doel het verbrandingsproces nog schoner te laten verlopen. ELSTA De ELSTA Centrale in Hoek produceert stoom en elektriciteit. DELTA is voor 25% eigenaar van deze centrale. De stoom wordt gebruikt door chemieconcern Dow, evenals 20% van de elektriciteit. De overige stroom wordt voor de helft verhandeld door DELTA. De warmtekrachtcentrale heeft een hoog rendement (75%) door de gecombineerde productie van stoom, warmte en elektriciteit, een relatief beperkte CO 2 -uitstoot en heeft een vermogen van 405 MW. Sloecentrale De Sloecentrale in Vlissingen wordt gestookt met aardgas. Verbranding van aardgas levert minder uitstoot op van CO 2 en vervuilende stoffen dan het gebruik van steenkool of olie. De centrale maakt gebruik van moderne verbrandingstechnologie en biedt een hoog rendement (58%). De Sloecentrale heeft een vermogen van 870 MW, waarvan 50% voor DELTA. Kolencentrale EPZ exploiteert in Borssele onder meer een kolen- en een kerncentrale. DELTA is voor 70% eigenaar van EPZ. De kolencentrale in Borssele levert de grootste bijdrage aan de CO 2 -uitstoot van DELTA, maar door toepassing van de best beschikbare technologieën verbeteren de milieuprestaties. Filters en katalysatoren minimaliseren de uitstoot van schadelijke stoffen, meet- en regeltechniek zorgt voor schonere verbranding en een hoger rendement. Met het meestoken van biomassa vermindert de afhankelijkheid van kolen en wordt de uitstoot van CO 2 beperkt. 35

36 Bio-energiecentrale Zeeland: duurzaam en efficiënt Brandstoffen EPZ werkt aan diversificatie van de gebruikte brandstoffen. Naast kolen zet EPZ ook CO 2 -vermijdende brandstoffen in zoals industrieel restgas en biomassa. De doorzet van alle brandstofsoorten is door de stabiele productie vergelijkbaar met In het verslagjaar gebruikte EPZ 21 miljoen kubieke meter industrieel restgas als brandstof ter vervanging van kolen. Dit gas wordt aangevoerd via een pijpleiding waardoor het door naburige industrie niet hoeft te worden afgefakkeld. Zo bespaart EPZ fossiele reserves, wordt restgas schoon en nuttig gebruikt en wordt er minder CO 2 uitgestoten. EPZ ontvangt subsidie voor de productie van duurzaam opgewekte elektriciteit. Deze subsidie is nodig om het meestoken van biomassa en de opwek met windenergie rendabel te maken. De subsidie voor biomassa kent een maximum per jaar. Omdat deze limiet al in november werd bereikt, is in de laatste weken van 2012 geen biomassa meer meegestookt. DELTA Energy zorgt voor de inkoop van biomassa voor de kolencentrale. In februari 2012 verwierf het bedrijf daarmee de certificering in het kader van de NTA Daarmee is vastgesteld dat de handel in de productieketen (van herkomst tot productie van elektriciteit) van een deel van de gebruikte biomassa gecertificeerd is volgens duurzame principes. De certificering geldt voor een periode van vijf jaar en jaarlijks vindt een nieuwe doorlichting plaats. Herkomst kolen De levering van kolen voor de centrale in Borssele verloopt via RWE Supply & Trading. De kolenvraag is te gering voor DELTA en EPZ om zelf op een kosteneffectieve manier in te kopen. In het leveringscontract met RWE is een clausule opgenomen gebaseerd op UN Gobal Compact ( een initiatief van overheden en het bedrijfsleven onder auspiciën van de Verenigde Naties. UN Global Compact ondersteunt de acht millenniumdoelen, waaronder de ontwikkeling van een duurzaam leefmilieu. Na berichtgeving in de media - er zou sprake zijn van misstanden in kolenmijnen in Colombia en Zuid Afrika - startte in 2010 de Dutch Coal Dialogue, op initiatief van branche-organisatie Energiened, tegenwoordig Energie Nederland. Aan die dialoog Mede gebaseerd op een SER-advies bepaalt de Haagse politiek in de loop van 2013 het duurzame energiebeleid. In het voorjaar van 2013 plaatste DELTA een oproep in het regionale dagblad PZC. Daarin wordt gepleit voor de inzet van biomassa. In 2012 maakte DELTA de plannen voor de ombouw van de kolencentrale in Borssele en probeerde daarvoor zoveel mogelijk draagvlak in de regio te vinden. Over duurzame opwekking van elektriciteit lopen de meningen uiteen. Sommigen pleiten voor windmolens op zee, anderen kiezen voor geothermie en weer anderen voor biomassa. Intussen is duidelijk dat alle beschikbare methoden moeten worden ingezet, dus ook biomassa, om de overheid-doelstelling (16% duurzame energie in 2020) te kunnen halen. DELTA wil de kolencentrale in Borssele ombouwen tot een biomassacentrale. Zo n centrale zou een flinke CO 2 -reductie betekenen en het aandeel duurzaam opgewekte elektriciteit zou aanzienlijk stijgen. Zeeuwse overheden, industrie en energiebedrijven ondersteunen dit project. Ook een aantal milieuorganisaties is positief. Zij vinden dat duurzaam toegepaste biomassa een waardevolle oplossing biedt zolang grootschalige opwekking van elektriciteit door windturbines op zee nog zeer kostbaar is. De kolencentrale in Borssele kan op korte termijn worden omgebouwd en dus snel een bijdrage leveren aan de milieudoelstellingen. 36

37 7 Milieu De toegepaste biomassa zal voldoen aan de hoogste duurzaamheidscriteria. Door hout uit FSC-beheerde bossen te gebruiken is gegarandeerd dat de beschikbare hoeveelheid biomassa niet afneemt. Door toepassing van biomassa dalen de CO 2 -emissies met 90%, vergeleken met elektriciteitsopwekking op basis van kolen. Gebruik van biomassa biedt daarnaast kansen op het gebied van de bio-based economy. Door samenwerking met chemische bedrijven kan het gebruik van biomassa de ontwikkeling van de bio-based economy versnellen. Momenteel onderzoekt Dow in samenwerking met DELTA welke mogelijkheden er zijn op dit gebied. Zoals alle vormen van duurzame elektriciteit, is opwekking van elektriciteit met biomassa niet te exploiteren op een rendabele manier. Gedurende tien jaar is er jaarlijks 100 miljoen euro nodig om dit project mogelijk te maken. Dit komt neer op iets meer dan 2,5% van de 3,8 miljard euro die de rijksoverheid vanaf 2020 jaarlijks beschikbaar stelt voor duurzame energie. Het grootste deel van deze 3,8 miljard zal besteed worden aan windprojecten. Hiertegenover staat dat de centrale 6% van de gehele CO 2 -reductiedoelstelling in 2020 realiseert en 5% van de totaal benodigde hernieuwbare elektriciteit in DELTA NV, EPZ, ZMf, Gemeente Borsele, Provincie Zeeland, Dow Benelux, Zeeland Seaports, BZW. nemen behalve energiebedrijven (waar onder EPZ, mede namens DELTA) ook vakbonden, staalproducenten en verschillende NGO s (zoals IKV en Pax Christi) deel. De Nederlandse steenkolendialoog heeft als doel inzicht te bieden in de toeleveringsketen en verbetermogelijkheden in kaart te brengen. Intussen heeft deze dialoog het volgende opgeleverd: Er zijn criteria en een protocol ontwikkeld aan de hand waarvan kolenmijnen kunnen worden doorgelicht. Op die manier kan worden bepaald of sprake is van verantwoorde winning van kolen. E.ON, EPZ, Essent en GDF Suez hebben gezamelijk inzicht verschaft in de herkomst van de gebruikte k0len. De brandstof is afkomstig uit Colombia (El Cerrejon, Drummond La Loma en Calenturitas) en Rusland (Kiselevsky). De komende periode wordt onderzocht of deelname aan het Europese initiatief Bettercoal ( effectiever is om met deze kwestie te om te gaan. Kerncentrale Veiligheid De veiligheidseisen aan de kerncentrale zijn wettelijk vastgelegd in de bedrijfsvergunning. Daarop is onafhankelijk toezicht door de Kernfysische Dienst (KFD). EPZ heeft zich verplicht om tot de 25 procent veiligste Westerse watergekoelde kerncentrales te behoren. Dit wordt onafhankelijk gecontroleerd door de Benchmarkcommissie die naar verwachting in 2013 voor het eerst zal rapporteren. Ook in 2012 werd gefocust op de verdere bedrijfsvoering tot en met Er werd een grote hoeveelheid projecten op technisch vlak uitgevoerd in het kader van de vergunning en vanuit brandstofplanning. Ook in de toekomst zullen hiervoor projecten worden uitgevoerd. Daarnaast kreeg de Complementary Safety margins Assesment, het Europese robuustheidsonderzoek voor kerncentrales (als gevolg van de gebeurtenissen in Fukushima) veel aandacht. De conclusie is dat de kerncentrale veilig is, voldoet aan de ontwerpeisen en beschikt over marges bovenop de ontwerpeisen. EPZ 37