Beter worden in je Werk Zelfregie bij Werkgerelateerde klachten in de 1 e lijn met ondersteuning van multidisciplinaire modules

Transcriptie

1 Beter worden in je Werk Zelfregie bij Werkgerelateerde klachten in de 1 e lijn met ondersteuning van multidisciplinaire modules Projectevaluatie Gezondheidscentrum Meander Geschreven door ProQuest Ramses van Hees vrijgevestigd bedrijfsarts Breda, 7 juni

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Algemeen... 3 Algemene conclusie... 3 Projectbeschrijving... 4 Projectmedewerkers... 4 Structuur Beter worden in je Werk... 4 Voorbereidende fase (van 1 maart 09 tot 1 juli 09)... 5 Uitvoeringsfase 1 (van 1 augustus 09 tot 31 december 09)... 5 Uitvoeringsfase 2 (van 1 januari 10 tot 19 april 10)... 5 Algemene leerpunten... 6 succespunten... 6 verbeterpunten... 6 Doelen uit het projectplan... 6 Participatie van de professionals... 6 PR activiteiten Arbeid in de eerste lijn... 7 De interventie voor arbeidsgebonden problemen in de eerste lijn... 7 Arbeid, gezondheid en participatie en eerstelijns professionals... 7 Conclusie meerwaarde traject:... 8 Individuele cliënt... 8 Instellingsbeleid... 9 Maatschappelijk debat en overheidsbeleid Empowering bevordering van zelfregie Gebruikte middelen Resultaten en impact van de inzet Structurele inbedding in de organisatie Verankering en vooruitzichten voor structurele financiering doel structurele borging projectplan inspanningen en resultaten verankering project Financiële verslaglegging Toelichting balans

3 1 Algemeen Algemene conclusie We kunnen constateren dat dit project binnen de tijd is gerealiseerd en ook een vervolg krijgt. Er is ruim aandacht geweest voor het bevorderen van zelfregie en verbetering van het dagelijks functioneren op het werk en thuis. De cliënten gaven aan tevreden te zijn tijdens de evaluatie (gemiddeld: goed ) en bijna allemaal zijn ze erin geslaagd structurele veranderingen aan te brengen in hun leven waardoor hun problemen afgenomen zijn. Wel werd het programma als erg intensief ervaren. Het opzetten van het project en het ontwikkelen van de intervisie- en modulebijeenkomsten heeft veel tijd gekost van een groep van circa tien mensen in fase 1, en drie mensen in fase 2. De subsidie van Sterk naar Werk heeft deze ontwikkelingen mogelijk gemaakt. Wel bleek de begroting uiteindelijk iets te rooskleurig, waardoor men op enkele punten heeft moeten inschikken. Vanaf oktober kreeg de projectleider door een privé beslissing de mogelijkheid om onbetaald extra tijd in het project te steken. Dat is een belangrijke factor geweest voor het succes tot nog toe. Toch was ook dit niet toereikend om op alle punten de doelen te halen: de verificatie van de SROI en de communicatie naar de 1 e lijn kwamen niet afdoende uit de verf, mede omdat er geen financiering voor gevonden werd. 3

4 Projectbeschrijving Projectmedewerkers De stuurgroep: Verloskundige Petra Holwerda (Meander) Bedrijfsarts Ramses van Hees (ProQuest, Meander) Verpleegkundige Claudia Linssen (Meander) Kunstzinnig therapeut Maria Moll (Meander) Organisatie adviseur Walrik Holtermans (ZZP) Therapeuten Fysiotherapie Adriaan Vervloet (Meander) Euritmie therapie Edith van der Bemd (Meander) Intervisoren: Hogeschool docent Fred van Hoek (Avans Hogeschool) Activiteiten begeleider Joop Swaans (GGZ Breda) Hogeschool docent Tineke Spapens (Avans Hogeschool) Structuur Beter worden in je Werk Vergaderingen en intervisie stuurgroep Zelfsturingsmethode Triaquesto Traject fase 1: Consult 1 (Kennismaking) bedrijfsarts Consult 2 (Intake) bedrijfsarts Intervisie (5 bijeenkomsten om de week) intervisor 1 van de modules (4 bijeenkomsten om de week) therapeut Consult 3 (evaluatie) bedrijfsarts Traject fase 2: Workshop 1 (Kennismaking) bedrijfsarts Consult 1 (Intake) bedrijfsarts Intervisie (5 bijeenkomsten om de week) intervisor 1 van de modules (4 bijeenkomsten om de week) therapeut Workshop 2 en 3 (werken met de Triaquesto) bedrijfsarts Consult 3 (evaluatie) bedrijfsarts Deelnemerbesprekingen Gezondheidscentrum Meander is ongeveer 25 jaar geleden ontstaan als multidisciplinaire huisartsenpraktijk met een antroposofische achtergrond. Inmiddels zijn de huisartsen al ruim 10 jaar verhuisd en de andere disciplines gebleven. Tegenwoordig worden de praktijkruimtes gebruikt door een vast team van onder andere fysiotherapie, diëtetiek, muziektherapie, gesprekstherapie, een verloskundige een antroposofische verpleegkundige, euritmietherapie en kunstzinnige therapie. Ook worden ruimtes verhuurd aan diverse andere disciplines. Daarnaast zijn er drie consultatief werkend artsen actief in het centrum. 4

5 Voorbereidende fase (van 1 maart 09 tot 1 juli 09) Het vormen van de stuurgroep en aanstellen van de projectleider kwam voort uit een proces dat al in gang was gezet: Ramses van Hees, initiatiefnemer voor 'Beter worden in je Werk' werkte al een jaar nauwer samen met drie medewerkers van gezondheidscentrum Meander aan deskundigheidsbevordering middels werkoverleg en patiëntbesprekingen. Zij waren enthousiast voor de mogelijkheid om een programma te ontwikkelen en vormden meteen het projectteam. Later werd dit aangevuld met Walrik Holtermans, om de financiële kant verder vorm te geven. Het projectvoorstel werd geschreven en in goed overleg met Will Mossink zover aangescherpt, dat daarop de subsidie kon worden toegekend. De volgende zaken werden door de projectleider geregeld: de afspraken over de te volgen werkwijze werd vastgelegd. Een verwijsformulier werd gemaakt. Er werd afgestemd met de onderzoeksteams over de onderzoeksopzet en met dhr. Baars, lector antroposofische gezondheidszorg, over het expliciteren van empowerment en antroposofische geneeskunst. Met de betrokken therapeuten van Meander werden modules ontwikkeld, besproken en beoefend. Er werd contact gezocht met intervisoren van Avans Hogeschool om tot een verdere uitwerking van de methodiek te komen. In 5 voorbereidende bijeenkomsten van een dagdeel werd dit gerealiseerd. Er werd contact gezocht met potentiële financiers nadat op advies van de begeleiders de begroting zo was aangepast, dat ook zonder financiering door derden gestart zou kunnen worden met het project. Voorlichting aan cliënten en medewerkers van gezondheidscentrum Meander over de aangeboden dienst. wekelijks vonden vergaderingen plaats waarin teamvorming en organisatie van het project steeds op de agenda stonden. De therapeuten schreven ieder hun eigen module. Petra Holwerda hield een draaiboek bij van het project. Maria Moll hielp mee aan de 1 e folder. De voorbereidende fase werd afgesloten met een startbijeenkomst van een dagdeel waarbij de specifieke werkwijze tijdens het project besproken/geoefend werd. Uitvoeringsfase 1 (van 1 augustus 09 tot 31 december 09) In juli begonnen de kennismakingsgesprekken. Heel de zomertijd waren de spreekuren volgeboekt en werden er een twintigtal gesprekken gevoerd. Uiteindelijk schreven zich 16 mensen in, waarvan 14 het programma volgenden. Het overleg met zorgverzekeraars en andere belanghebbenden t.a.v. structurele financiering van de bedrijfsarts na de projectperiode liep parallel. Bestaande contacten werden benut, nieuwe gelegd. Gedurende deze fase bleek dit zeer complex. Bij een tiental instanties werden contacten gelegd, wat nergens leidde tot potentiële financiers. De SROI werd opgetuigd, de voorbereidende workshop werd bezocht. In december werd duidelijk dat we geen financiering zouden vinden. We konden kiezen tussen stoppen, of verder op de vrije markt. We besloten tot het laatste. Dit hield in dat er een heel aantal medewerkers afviel, die het risico van beperkte financiële middelen en inzet van investeringstijd niet wilden nemen. Met 2 therapeuten en de projectleider gingen we de 2e fase in. Uitvoeringsfase 2 (van 1 januari 10 tot 19 april 10) Uiteindelijk schreven zich 7 kandidaten in, waarvan er 1 vrij snel afviel. De Triaquesto werd verder ontwikkeld, en er werden nu ook workshops gegeven, omdat bepaalde thema s steeds terug kwamen in de intervisie. 5

6 Algemene leerpunten succespunten 1. Een succespunt was de samenwerking binnen het projectteam. Succesfactoren waren dat de projectleider al langer binnen het gezondheidscentrum werkzaam was en al samenwerkte met de therapeuten en disciplines, en het wekelijks investeren in de samenwerking. 2. Het programma zelf heeft veel potentie. Hier waren de deelnemers het unaniem over eens. Het is echter nog niet uitontwikkeld. 3. De netwerkaanpak bleek goed te werken bij het project. Er was vertrouwen en commitment nodig van de deelnemers. Er kwamen voornamelijk gemotiveerde mensen op af. verbeterpunten 1. De intakefase vraagt aandacht. Door het gevraagde commitment was niet in alle gevallen duidelijk genoeg of de interventie aansloot op competenties en motivatie van de deelnemer. 2. Ook de factor tijd was niet genoeg doorgevraagd; twee deelnemers konden na de intake toch niet deelnemen en de tijdsbelasting was niet bij alle deelnemers even duidelijk. 3. de factor tijd was ook een struikelblok voor de projectleider, het afronden van de SROI en de communicatie naar de 1 e lijn kwamen niet afdoende uit de verf. Doelen uit het projectplan methodisch aanspreken en versterken van expertise van deelnemers zelf (empowerment); versterken van empowerment middels zelfsturende intervisie; objectiveren door wetenschappelijk onderzoek; mogelijk maken van verdere financiering van deze vorm van arbozorg in de 1 e lijn; verder uitwerken en toegankelijk maken van de vraagsturingsmethode Triaquesto ; expliciteren van de bijdrage van de antroposofische gezondheidszorg aan de 1 e lijns arbozorg zoals gehanteerd in de modules; meerwaarde aantonen van het aanbod voor de 1 e lijnszorg van de regio Breda. De eerste doelen zijn gehaald, de laatste twee gepland in vervolgonderzoek. Participatie van de professionals Na de start bleek één van de 4 supervisoren zijn taak niet naar tevredenheid aan te kunnen, waarna de projectleider zijn taken heeft overgenomen. Dit verliep verder zonder (samenwerkings)problemen. Aan het eind van de 2 e fase gaf één van de therapeuten van het kernteam aan, dat het haar teveel was geworden. Met haar werd afgesproken dat ze het een maand rustig aan zou doen, en dan besluiten met welke inzet ze verder gaat. De overgang van fase 1 naar fase 2 was ook spannend, omdat er geen financiele middelen meer waren om investeringstijd te bekostigen. Alleen diegenen die onbezoldigd tijd wilden investeren gingen door. Dat waren uiteindelijk 2 therapeuten en de projectleider. Deze overgang verliep zonder blijvende problemen. De situatie werd uiteindelijk iedereen duidelijk. 6

7 PR activiteiten Er werd vooral gebruik gemaakt van posters, folders (500) en mond op mond reclame. Via het netwerk van de projectmedewerkers zijn de meeste deelnemers ingebracht. Alle huisartsen in het centrum hebben folders en een brief gekregen voorafgaande aan het programma. Ook de huisartsen van de deelnemers van fase 1 hebben een brief gekregen. De geplande 1 e lijns bezoeken konden helaas niet doorgaan, wegens tijdsgebrek. Uiteindelijk resulteerde dit in 1 verwijzing van buiten Gezondheidscentrum Meander. Er zijn 2 nieuwsbrieven uitgebracht, één in september 2009, één in april Beide zijn naar alle contacten gestuurd. 2 Arbeid in de eerste lijn De interventie voor arbeidsgebonden problemen in de eerste lijn De doelstelling voor Beter worden in je Werk in het projectplan waren: 1. Het aanreiken van empowerment door een vraaggestuurd intervisie traject. 2. Het ondersteunen van individuele empowerment door modules aan te bieden, die in 4 thema s geclusterd zijn (pijn, angst, stress, vermoeidheid). De modules worden ontwikkeld vanuit de antroposofische gezondheidszorg. Deze doelstellingen zijn uitgewerkt door het (verder) ontwikkelen van de Triaquesto en de modules. De Triaquesto bestaat uit het doorwerken van de drie professionaliteitsgebieden Kennis, Kunstvaardigheid en Kunde. Dit wordt geïnstrumentaliseerd door biografisch zelfonderzoek naar leerstijl en belangrijke leerervaringen, ontmoetingen en persoonlijke motivatie, en werkervaringen en loopbaanplanning. Het geheel begint met Missie onderzoek en eindigt met een korte en krachtige presentatie, een zogenaamde elevator pitch. Het geheel heeft daarmee de volgende structuur: Doel: Missie onderzoek wat wil de deelnemer met werk en leven? Proces: Kennis leerstijl en belangrijke leerervaringen Kunstvaardigheid ontmoetingen en persoonlijke motivatie Kunde werkervaringen en loopbaanplanning Resultaat: Elevator pitch presentatie resultaten zelfonderzoek De arbeidsgebonden problemen worden daarmee in de samenhang van professionaliteitontwikkeling geplaatst. Daardoor kunnen de deelnemers ze in een groter geheel leren zien, en een praktische en effectieve oplossingen zoeken. Dit werd ondersteund door de modules, waarin de deelnemers actief empowerende vaardigheden aangeleerd kregen. Arbeid, gezondheid en participatie en eerstelijns professionals In de stuurgroep zijn de factoren arbeid, gezondheid en participatie beduidend meer gaan leven, vooral in hun samenhang met professionaliteitontwikkeling. Dit is te danken aan de deelnemersbesprekingen en de onderlinge intervisie, die voorafgaande en gedurende het traject plaats vonden. De overige 1 e lijns hulpverleners van Gezondheidscentrum Meander hebben het zeer wisselend opgepakt. Van de artsen was er wel interesse maar geen deelname aan de bijeenkomsten, van de overige therapeuten hebben een aantal deelgenomen aan de startbijeenkomst. 7

8 Instroom en verwijzing van cliënten Van de artsen (buiten Ramses van Hees zelf) van gezondheidscentrum Meander is er 1 verwijzing gekomen. Van de artsen buiten Meander is er 1 verwijzing gekomen. De overige cliënten kwamen uit het netwerk en het patiëntenbestand van Gezondheidscentrum Meander. Er zijn in totaal 18 kennismakingsgesprekken geweest in fase 1, en 9 deelnemers aan de kennismakingsbijeenkomst in fase 2. In fase 1 hebben 14 deelnemers geparticipeerd aan het traject, in fase 2 waren dat 6 deelnemers. Conclusie meerwaarde traject: Uit de eindevaluaties bleek de meerwaarde van het project. Zonder uitzondering had het de deelnemers empowerd. Uiteraard de een meer als de ander. Ook voor de stuurgroep en het Gezondheidscentrum heeft het project zeer veel positieve vruchten afgeworpen op het vlak van samenwerking, kennisverwerving en productontwikkeling. Successen en verbeterpunten : Individuele cliënt Uit onderstaand overzicht blijkt waar de aanpak succesvol was: nummer % verzuim voor %verzuim na belangrijkste effect meteen na traject zelfinzicht, klachtreductie Nog niet meetbaar zicht op doelen, meer zelfvertrouwen veel betere zelfregie succeservaringen, meer zelfregie 6 0 Halverwege gestopt omdat de doelen op 0 zelfregie gehaald waren Na 1 bijeenkomst gestopt meer zelfvertrouwen, klachtreductie vanuit zw en ww naar nieuwe baan versterkt zelfinzicht en meer regie versterkt zelfvertrouwen, succeservaringen Meer zelfregie, doelen gehaald meer zelfinzicht, zicht op doelen veel betere zelfregie Start empowerd met re-integratie 2 e spoor Start empowerd met re-integratie 2 e spoor Is empowerd om (na 33 jaar dienstverband!) de moed te hebben overeenstemming met wg 100 te bereiken over ontslag per 1 juli is empowerd om onderliggende problematiek 100 aan te pakken middels deeltijdbehandeling 19 0 Is vanuit slechte medische situatie onder juiste behandeling gekomen, en heeft een start gemaakt tot participatie vanuit de 0 bijstand Empowerd, meer zelfregie, keuzes in werk. 8

9 Verbeterpunten zijn: o de zwaarte en intensiteit van het programma o borging individuele begeleiding in geval van crisis o ontwikkelen voortraject Instellingsbeleid Gezondheidscentrum heeft zijn beleid niet aangepast. De samenwerking is echter dermate verbetert, afgelopen 2 jaar, dat er veel zichtbare veranderingen in de instellingscultuur zijn. Een belangrijke succesfactor wordt door het projectteam ervaren in het investeren in samenwerking en patiëntoverleg. Dit vind nu weer structureel plaats. Maatschappelijk debat en overheidsbeleid Hier wordt middels publicaties en nieuwsbrieven aan meegedaan. Participatie aan overlegstructuren en symposia was tot op heden niet haalbaar. 9

10 3 Empowering bevordering van zelfregie De projectleider heeft veel tijd besteed aan het verder ontwikkelen van de zelfsturingmethode, Triaquesto, die een link legt tussen persoonlijke ontwikkeling en professionele prestaties. Hierbij staat het versterken van de zelfregie centraal op 3 manieren: behandeling, begeleiding en kennisontwikkeling. Dit is afgestemd de professionele ontwikkeling in de drie professionaliteitsvelden: Kennis, Kunst en Kunde. Kennis autonomie kennisontwikkeling en gezondheidsvoorlichting Kunst gelijkwaardigheid begeleiding en kunstvaardigheid Kunde altruïsme behandeling, ontwikkelen zelfzorg Gebruikte middelen Behandeling: Modules die gericht zijn op één van vier meest voorkomende klachten: pijn, angst, vermoeidheid, stress. Aanleren van een gezonde zelfzorg. Twee gesprekken met de bedrijfsarts, voorafgaand en na het project Begeleiding: Intervisiebijeenkomsten waar mensen hun werkgerelateerde problemen, zoals in kaart gebracht met de Triaquesto, konden bespreken. kunstzinnige opdrachten vanuit de Triaquesto. Gezondheidsvoorlichting en kennisontwikkeling: De zelfsturingmethode Triaquesto ontwikkeld door Ramses van Hees, waar de cliënten dagelijks een uur mee bezig zijn. Een aantal workshops waarin geleerd wordt te werken met de Triaquesto en relevante gezondheidsthema s aan de orde komen. Samenwerking: Het wekelijks afstemmen op de deelnemers geeft een toegevoegde waarde die zich vertaald in de mogelijkheid het programma te individualiseren, steeds toe te spitsen op de thematiek van de deelnemers. Resultaten en impact van de inzet Na beëindiging van het traject is het gehele aanbod met de cliënten geëvalueerd. De cliënten gaven aan tevreden te zijn en bijna allemaal zijn ze erin geslaagd structurele veranderingen aan te brengen in hun leven waardoor hun problemen afgenomen zijn. Verrassend was dat juist bij mensen met chronische klachten de ziektelast als beduidend minder werd ervaren. Structurele inbedding in de organisatie Het projectteam heeft de pilot als positief geëvalueerd. Het biedt een duidelijke meerwaarde voor het aanbod van Gezondheidscentrum Meander. Er is subsidie aangetrokken voor het vervolg van de wetenschappelijke evaluatie en verdere professionalisering. Hier worden alle artsen en therapeuten van Meander bij betrokken. Het projectteam is overtuigd van de meerwaarde van Beter worden in je Werk en vind dat het toegankelijk moet worden voor de 1 e lijn van Breda en omstreken. 10

11 4 Verankering en vooruitzichten voor structurele financiering doel structurele borging projectplan Gedurende de gehele looptijd van het project wordt contact onderhouden met organisaties die de intentie hebben om na afloop van de projectperiode bij succesvolle resultaten voor definitieve financiering zorg te dragen. Wat succesvolle resultaten zijn zal concreet moeten worden vastgelegd. De financiers die zullen worden benaderd, zijn zorgverzekeraars die specifiek geïnteresseerd zijn in het ondersteunen van de antroposofische gezondheidszorg, en herverzekeraars die geïnteresseerd zijn in bovengenoemd aanbod voor MKB en ZZP. Met deze financiers zullen afspraken worden gemaakt over de voorwaarden onder welke voortzetting van de financiering in fase 2 en verder vanaf zomer 2010 kan worden overwogen. Andere financiers worden gezocht in de branche van verzekeraars die arbeidsongeschiktheidsverzekeringen aanbieden. Zij kunnen er namelijk direct baat bij hebben als een verzekerde weer kan gaan werken en niet meer financieel afhankelijk is van de verzekering. inspanningen en resultaten verankering project Onze professional die verantwoordelijk was voor de financiering, heeft samen met de projectleider een tiental verzekeraars benadert. Zowel via het persoonlijk netwerk, als via de officiële route. Ook is contact gelegd met de gemeente Breda en het ROS ZeeBra en is een subsidie aanvraag ingediend bij Robuust. Uiteindelijk bleek aan het eind van de 1 e fase dat geen enkele partij de mogelijkheid tot structurele financiering overwoog. Er was toen geen geld meer voor professionele ondersteuning op dit vlak. We zijn tot de volgende oplossingen gekomen: commerciële doorontwikkeling. Continuïteit is mogelijk omdat de zorgverzekeraars de interventie aanmerken als antroposofische zorg. Ons traject wordt aangeboden op de vrije markt voor 1 e lijns zorg tegen commerciële tarieven. Hier blijkt vraag naar te zijn. verdere evaluatie en kwaliteitsverbetering middels subsidie van Senter Novum. bij interesse samenwerking met bedrijven. Bij afronden van de wetenschappelijke evaluatie verder onderhandelen met verzekeraars. Deze keuze werd ondersteund door de landelijke bevestiging van de complexiteit van het financieren van de Sterk naar Werk projecten. De SROI ratio van het project is 3.29 We hebben wegens de kleine populatie moeite met de verifiering. Omdat er geen uren voor projectmanagement meer zijn is de vraag open of een investering onzerzijds in deze fase van het traject de gewenste commerciële resultaten zal opleveren. 11

12 5 Financiële verslaglegging Toelichting balans Ten opzichte van de begroting, is er een negatieve balans van ,80. Dit hebben we opgelost doorop de volgende zaken te bezuinigen: patient overleg huur ruimtes projectleiding intervisie voorbereiding werkbesprekingen intervisie Daarmee zijn de uitgaven op het niveau van de baten gebleven, en is de balans alleen negatief ten opzichte van de begroting. 12