Projectplan stimulering cultuureducatie in het VMBO

Transcriptie

1 Projectplan stimulering cultuureducatie in het VMBO Leerlijn urban culture als krik voor kwaliteitsverbetering cultuuronderwijs 1

2 Het vergezicht in 2017: creativiteit, durf en zelfvertrouwen. Het Rijswijks Lyceum en het Van Vredenburch College willen dat hun leerlingen creativiteit, durf en zelfvertrouwen tonen in kunstzinnige presentaties die hun eigen cultuur weerspiegelen. Jongeren uit de Rijswijkse en Haagse urban omgeving leven in een wereld van muziek en dans, middels vrienden en de media. Het woord kunst komt echter niet in hun vocabulaire voor. Zij associëren kunst wellicht met schilderen. Een enkeling komt van huis uit in aanraking met de kunstdisciplines. Dat is zeker niet in alle gezinnen het geval en dan legt de school de basis voor de culturele opvoeding. Het is van belang 2 dat de school de leerlingen een gevarieerd aanbod van kunst en cultuur aanbiedt en dit op een dusdanige manier doet dat jongeren zich kunnen uiten in de kunstdisciplines. Dwarsverbindingen naar vaardigheden in andere leergebieden horen daarbij. Op die manier toont de school haar leerlingen de plaats en rol van kunst binnen onze cultuur. Docenten en de school wijzen de weg naar culturele activiteiten in de vrije tijd. Jongeren leren met creatieve vaardigheden een eigen levenspad ontwerpen en de problemen van hun tijd op te lossen.

3 1. Rijswijks Lyceum en Van Vredenburch College in Rijswijk Landelijke ontwikkelingen De Rijksoverheid stimuleert het vergroten van de kwaliteit van het cultuuronderwijs in het primair onderwijs. In Rijswijk en Den Haag doen basisscholen mee aan Cultuureducatie met Kwaliteit. Daar op voortbouwend willen het Rijswijks Lyceum en het Van Vredenburch College het cultuuronderwijs binnen hun vmbo-afdeling op een hoger plan brengen. De Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur gaven in adviezen aan dat de culturele omgeving meer zou kunnen doen om scholen te helpen om cultuureducatie goed te laten aansluiten op hun leerdoelen. Trias, centrum voor de kunsten in Rijswijk en Leidschendam-Voorburg, en het Hiphophuis uit Rotterdam willen hun expertise inzetten voor een leerlijn urban culture op beide scholen. De insteek is dat dit leidt tot een bruikbare, overdraagbare opzet voor ruimere verspreiding. De plaatselijke situatie Het Rijswijks Lyceum en het Van Vredenburch College - beiden uit Rijswijk - werken al twee jaar projectmatig samen met Trias. Trias organiseerde in 2013 en 2014 inspiratiedagen van verschillende kunstdisciplines, waar leerlingen viool speelden, werkten met ritmes, new style dansten, animaties maakten en aan theatersport deden. Ook volgden leerlingen bandlessen en presenteerden muziek op het podium. Trias geeft daarmee invulling aan de CKV weken. Trias verzorgt daarnaast workshops rond muziek, dans en theater voor de vmbo leerlingen van beide scholen. De scholen hebben zelf een leerlijn tekenen en handenarbeid. Het Van Vredenburch College, met uitsluitend vmbo afdelingen, mist de andere kunstdisciplines in het curriculum. In het derde jaar is CKV aanwezig, de leerlijn urban culture gaat hier op aansluiten. Het Rijswijks Lyceum heeft naast vmbo (theoretische leerweg), ook havo en vwo afdelingen. Op deze school zijn kunstdisciplines ook aanwezig als examenvak. De leerlijn urban culture moet een integraal onderdeel worden van een kunstcurriculum. Het is wenselijk dat de leerlingen in aanraking komen met dans en muziek en in meer algemene zin dat hun creativiteit wordt aangesproken en gestimuleerd. Beide scholen bereiken leerlingen uit de wijde omgeving, zoals de aan Rijswijk grenzende Haagse woonwijken. De ambitie is cultuureducatie een kwalitatief hoogwaardige plek te geven in het curriculum door deze vast te leggen in een leerlijn urban culture binnen het schoolplan. Vertegenwoordigers van de drie instituten overlegden afgelopen jaar intensief over meer structurele samenwerking. De scholen hanteren als visie: Een wereld aan talenten. Zij vertalen dat naar hun leerlingen door structuur te bieden in de onderwijsorganisatie, maar de leerlingen mogen zeker creatief zijn, durf tonen en uitdagend zijn. Laten zien wat je kan in een spetterde presentatie, dat is wat de scholen graag willen bewerkstelligen bij hun leerlingen. Betrokkenheid en het ervaren van succes zijn andere waarden die de scholen van belang vinden voor hun leerlingen. Dit sluit goed aan op de visie van Trias: Elke jongere heeft recht op een culturele loopbaan. Trias wil eigentijds zijn met haar kunstvormen en stimuleert de deelnemers zich te presenteren in de gemeenschap, zoals een podium in een verzorgingstehuis of in een winkelcentrum. Trias is het expertisecentrum voor cultuureducatie in de Rijswijkse regio. Trias betrekt naast eigen docenten ook kunstdocenten van het HipHopHuis in Rotterdam, vanwege de expertise van deze docenten voor deze leeftijdsgroep in een stedelijke omgeving. De docenten van het HipHopHuis zijn specialist in één van de disciplines in de hiphop. 3

4 2. Probleembeschrijving Het Rijswijks Lyceum en het Van Vredenburch College willen voor de podiumkunsten van incidentele projecten naar een leerlijn urban culture die kan worden ingepast in het curriculum. De scholen constateren dat vmbo leerlingen met (te) weinig motorische vaardigheden binnen stromen. Dans of het bespelen van een instrument, met het accent op zelf doen, liggen dan voor de hand. De leerlijn vertrekt vanuit de leefomgeving van de leerlingen en mag kenmerken hebben van de straatcultuur. Vanuit dit vertrekpunt worden verdere stappen ondernomen. De scholen willen dat de leerlingen buiten hun eigen wereld leren kijken en creatiever gaan nadenken. Zij zouden zich veel beter moeten leren uitdrukken. Presenteren hoort daar bij; presenteren aan de medeleerlingen, maar even goed buiten de school. Muziek, dans, visual arts, poetry, spoken word, beatcreation, mode en nieuwe media maken daar onderdeel van uit. Er kan samenhang gezocht worden met andere leergebieden, zoals Algemene Ontwikkeling, Mens en Maatschappij en Nederlands. Het ontwikkelen van een leerlijn urban culture is een antwoord op al deze wensen. Mooi zou zijn als de leerlingen hiermee naar buiten treden en met hun kunst eveneens PR verzorgen voor de school. De ambitie is om de leerlijn urban culture te realiseren in de eerste twee leerjaren van het vmbo. De leerlijn bouwt dan voort op wat de leerlingen deden in het primair onderwijs (wat natuurlijk heel verschillend is) en sluit dan aan op het vak CKV uit het derde leerjaar. Het is een schakel van primair onderwijs naar CKV. De leerlijn voor leerjaren 1 en 2 is mede een krik voor de kwaliteitsverbetering van het cultuuronderwijs in het geheel van de scholen. 4

5 3. Doelstellingen Algemeen doel van het project voor 2017 In 2017 volgen ongeveer 450 leerlingen (50% jongens en 50% meisjes) in leerjaar 1 en 2 van het vmbo van beide scholen een leerlijn urban culture. Het is een wekelijks programma door het hele schooljaar heen. De leerlijn bestaat uit de disciplines muziek/dans/ theater/literatuur/nieuwe media/mode, waarbij de culturele omgeving van de leerlingen een belangrijke rol speelt. De leerlijn beschrijft expliciet kennis, vaardigheden en houding van leerlingen per leerjaar en gaat uit van de ontwikkeling van jongeren. Inhoud en doelen van andere leergebieden als Algemene Ontwikkeling, Mens en Maatschappij en Nederlands komen aan bod. Bij Algemene Ontwikkeling denken we aan het vergroten van inzicht in de leefomgeving van de jongeren. Over de eigen schutting kijken naar hoe anderen leven zonder daar een waardeoordeel aan te verbinden. Hierdoor zien leerlingen hoe anderen met de maatschappij omgaan en kunnen ze een mening vormen op basis van argumenten en niet vanuit vooroordelen. Bij Mens & Maatschappij gaat het erom dat leerlingen meer kennis opdoen van hun leefomgeving. Dit gebeurt door aandacht te schenken aan historie en de huidige omgeving (aardrijkskunde). Het verkennen van jezelf in je eigen specifieke culturele omgeving is de kern van de te ontwikkelen leerlijn. De daaruit afgeleide doelstellingen van het project zijn: Het realiseren van een urban culture leerlijn voor de eerst twee leerjaren in het vmbo voortgezet onderwijs, waarbij de school zelf verantwoordelijkheid neemt voor de implementatie. Het ontwikkelen van een portfolio en beoordelingssysteem voor de deelnemende leerlingen. Het intensiveren en bestendigen van de samenwerking tussen de twee scholen en Trias. Het verder bekwamen van docenten van de scholen en kunstdocenten van Trias zodanig dat zij bekend zijn met kennis, vaardigheden en houding van leerlingen in de leerlijn urban culture. Bevorderen dat de educatieve functie van Trias zich richt op de onderwijsdoelen uit het voortgezet onderwijs (vmbo). Het verder professionaliseren van de kunstdocenten van het HipHopHuis. 5

6 Resultaten voor zijn hieruit afgeleid Leerlijnen Het ontwikkelen van een leerlijn bestaande uit twee/drie blokken voor het eerste leerjaar. In het eerste jaar van het traject doen alle leerlingen van leerjaar 1 en 2 mee aan deze blokken. Na afloop van het project worden de leerlijnen geïntegreerd in het schoolplan. Cultuurcoördinatoren: er is op iedere school een cultuurcoördinator aanwezig. Professionals Professionele kunstdocenten passend bij de kunstdiscipline voeren de lessen uit. Financiën Na afloop van het project hebben de leerlijnen een vaste plek gekregen in het schoolplan en passen de plannen binnen de structurele financiën van de scholen. Volgens de criteria uit de Monitor cultuuronderwijs in het primair onderwijs & programma Cultuureducatie met kwaliteit ( ) zijn de activiteiten aan het einde van de projectperiode in beide scholen verankerd. Portfolio en beoordeling Er wordt een portfolio en een beoordelingssysteem ontwikkeld en uitgeprobeerd. SLO schrijft over Kunstdossier en Kanskaarten. Er wordt een keuze gemaakt voor een bruikbaar systeem. Samenwerking De scholen, Trias en de kunstdocenten (deels van het HipHopHuis) hanteren eenzelfde begrippenkader rond cultuureducatie. De samenwerking is structureel. Kennis over leerdoelen en kunstvakken In de herfst van 2015 is er een eerste studiemiddag voor een brede groep (kunst)docenten. De competenties van de vakdocenten gaan omhoog. Organisatie Er is een organisatie voor het traject. De school stelt contactpersonen voor als cultuurcoördinatoren. Trias stelt een projectleider en algemeen coach aan. Er is een stuurgroep en een ontwikkelteam dat tevens zorg draagt voor de uitvoering. De stuurgroep is verantwoordelijk voor de monitoring en evaluatie. 6

7 4. Cultuureducatie in de periode Uitgangspunten Er zijn enkele uitgangspunten besproken in de bijeenkomsten van de vertegenwoordigers van beide scholen en Trias: Uitgaan van eigen ervaringen en belevingswereld De inhoud van de lessen en de vaardigheden die worden aangeleerd vertrekken vanuit de urban wereld van de leerlingen. Om die reden worden de leerlingen betrokken en geraadpleegd over de inhoud en opzet van de leerlijn. Tegelijkertijd willen de scholen dat de leerlingen een stap verder zetten en buiten hun eigen wereld kennismaken met nieuwe inhoud en nieuwe vaardigheden leren. Zij worden uitgedaagd om dit aan de wereld te tonen. Culturele activiteiten in de vrije tijd In de lessen zullen steeds verbindingen worden gemaakt naar mogelijkheden in de vrije tijd, zoals het verder bekwamen in cursussen van Trias of optreden bij een open podium. In overleg met Trias zal geëxperimenteerd worden met een vrije inloop op bepaalde uren, zodat leerlingen hun skills verder kunnen ontwikkelen. Mogelijkheden bij het Haagse hiphop Centrum worden meegenomen. Er wordt een kalender ontworpen met hierin opgenomen activiteiten en trainingsmogelijkheden bij diverse instellingen in het woongebied van de leerlingen. Urban docenten Binnen de urban culture is leren van peer tot peer een normale zaak. Om die reden worden peer docenten ingezet die professional zijn bij het HipHopHuis in Rotterdam of ervaring hebben met deze leeftijdsgroep bij Trias. Met de desbetreffende docenten en een inhoudelijk deskundige van Trias wordt gezamenlijk met de school een opzet ontworpen en geëvalueerd. Dit gebeurt in een ontwikkelgroep. Trias werkt met het HipHopHuis samen vanwege eerdere positieve ervaringen. Op termijn gaan we ook contact zoeken met Stichting Aight in Den Haag. Verbindingen met andere leergebieden De leerlijn moet geen geïsoleerde positie innemen binnen de school. Binnen de ontwikkelgroep zal gekeken worden naar de leerdoelen in de leerjaren 1 en 2 bij Tekenen en Handvaardigheid, bij Mens en Maatschappij, bij Algemene Ontwikkeling en bij Nederlandse taal. 7

8 Theoretisch kader In het onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel is een theoretisch kader voor cultuureducatie ontwikkeld (van Heusden, 2010 en 2014). Uit dit theoretisch kader worden enkele principes toegepast in dit project. De keuze voor een inhoud staat voorop, thema s (uit andere leergebieden) en actuele vraagstukken van de leerlingen zelf staan centraal in de lessen. Vandaar uit worden aan te leren vaardigheden gekozen. Wat willen de leerlingen? Hoe sluit dat aan bij de aan te leren doelen? Van daaruit wordt aansluiting gezocht met een van de kunstdisciplines. Uit het boek Cultuur in de Spiegel in de praktijk, een leerplan voor cultuuronderwijs (Enschede, 2014) zijn de passages bestudeerd over de leeftijdsgroep Bij deze leeftijdsgroep is het conceptueel denken dominant; zij hebben belangstelling voor de werkelijkheid om hen heen, zij denken talig; zij passen hun taalgebruik aan, aan de sociale context. Dat verklaart de toename van slang woorden en opname van buitenlandse woorden. Het verklaart de gevoeligheid voor rap en de teksten bij muziek. Wij hebben verschillende leerlijnen uit het land bestudeerd. SLO geeft veel informatie, ook over leerlijnen voor het vmbo. In Kunstkansen voor vmbo-leerlingen wordt informatie gegeven voor het ontwikkelen van een leerlijn en voor het bijhouden en beoordelen van de ontwikkeling van de leerlingen. Wij streven naar een leerlijn met een lokale invalshoek. Dit betekent dat per school bekeken wordt hoe de leerlijn het beste bij de eigen schoolvisie past. Invulling moet aansluiten bij de opzet van CKV in het derde leerjaar. 49. De leerling leert eigen kunstzinnig werk, alleen of als deelnemer in een groep, aan derden te presenteren. 50. De leerling leert, op grond van enige achtergrondkennis te kijken naar beeldende kunst, te luisteren naar muziek en te kijken en luisteren naar theater-, dans- en filmvoorstellingen. 51. De leerling leert met behulp van visuele of auditieve middelen verslag te doen van deelname aan kunstzinnige activiteiten, als toeschouwer en als deelnemer. 52. De leerling leert mondeling of schriftelijk te reflecteren op eigen werk en werk van anderen, waaronder dat van kunstenaars. Voor het vmbo zijn bij het leergebied Nederlands tien kerndoelen geformuleerd. Enkele sluiten goed aan bij de te ontwerpen leerlijn urban culture. Twee voorbeelden: kerndoel 1: Spreken en luisteren; de boodschap zodanig overbrengen dat de luisteraar(s) of lezer(s) het begrijpen. kerndoel 7: Presenteren; presenteren voor publiek door in monoloogvorm informatie over te brengen. In onze leerlijn krijgen deze activiteiten een plek. De kerndoelen kunst en cultuur voor vmbo: 48. De leerling leert door het gebruik van elementaire vaardigheden de zeggingskracht van verschillende kunstzinnige disciplines te onderzoeken en toe te passen om eigen gevoelens uit te drukken, ervaringen vast te leggen, verbeelding vorm te geven en communicatie te bewerkstelligen. 8

9 In de leerlijn worden vier aspecten onderscheiden (zie Monsma. 2008): Oefenen van vaardigheden Presenteren: produceren en presenteren van werk Ervaren van kunst in de ontmoeting met professionele kunst Reflecteren: in een leergesprek samen praten over kunst Het gaat hier niet om een volgorde, maar wel of alle aspecten aan de orde komen. Er zal bewust gesproken worden met de leerlingen over het beroep van kunstenaar. Van bijvoorbeeld de docenten zelf, dan wel van kunstenaars die als gast worden uitgenodigd. Bij de leergesprekken (reflecteren) zal er aandacht zijn voor de geschiedenis en de ontwikkelingen in de urban cultuur. Konings en Van Heusden (2013) geven richtlijnen voor de inhoud van cultuuronderwijs voor scholen en culturele instellingen die willen samenwerken. Om een doorgaande leerlijn te realiseren, wordt nagegaan wat de relevantie is van een onderwerp voor de leerlingen en de scholen en hoe de inhoud van het onderwijs aansluit bij de ontwikkeling van kinderen en het gehele onderwijsprogramma. Doelstellingen voor cultuuronderwijs zijn een uitwerking van de kerndoelen. Wanneer scholen met culturele instellingen samenwerken, dienen zij afstemming te bereiken over de inhoud van cultuuronderwijs en de doelen die worden nagestreefd bij leerlingen. 9

10 5. Activiteiten Cultuureducatie met Kwaliteit 1. Activiteiten gericht op de ontwikkeling, verdieping en vernieuwing Een leerjaar wordt verdeeld in twee blokken op het Rijswijks Lyceum en in drie blokken op het Van Vredenburch College. Voor de twee leerjaren worden dus vier/zes blokken ontwikkeld. Per leerjaar gaat het op het Rijswijks Lyceum om acht lessen van (2x50) 100 minuten en op het Van Vredenburch College om twaalf lessen van 100 minuten. De lessen worden deels op de eigen school gegeven en deels bij Trias of een andere culturele instelling. Bezoek aan de Schouwburg kan als verkenning van de buitenwereld een onderdeel uitmaken van het programma. (Bij een optreden van Jandino Asporaat in de Rijswijkse Schouwburg volgen de leerlingen de opbouw, de organisatie achter de schermen, de voorstelling en de werkzaamheden na afloop). In ieder blok zullen uitstapjes worden ingepast. Alle blokken worden afgesloten met een presentatie door de leerlingen. Leerjaar 1 vmbo: Blok 1: Kennismaken en oriëntatie: met een verscheidenheid aan activiteiten, eerste oefeningen van vaardigheden, inbreng van de eigen skills van de leerlingen zelf. Maken van een zelfportret of kunstautobiografie (kunstselfie). Rap teksten en zingen: schrijven en rijm. Hiphop lyrical: tekst en popsong. Streetdance of dancehall: fysiek aan de slag. Afsluiting met open podium in de kleine schouwburg van het Rijswijks Lyceum. Verslagje maken voor portfolio. Beoordeling van de leerlingen. (Kerndoelen 48 en 52) Blok 2: Bandvorming: alle leerlingen spelen in dit blok op een instrument in een band en werken aan een eindpresentatie. Trias baseert dit op de eigen ervaring met samenwerking (Evelein, 2007) en bandvorming met leerlingen in de vrije tijd. Zang/rap en muziek: gebruik zang en lichaam bij een muzikaal stuk van eigen keuze. Uiteindelijk staan alle leerlingen op een podium in de theaterzaal van Trias. Verslagje maken voor portfolio. Beoordeling van de leerlingen. (Kerndoelen 48 en 50 en 52) Blok 3 (uitsluitend Van Vredenburch College in eerste jaar): Verdere oriëntatie: leerlingen kunnen kiezen en werken aan hun eigen skills, uitbreiding van de activiteiten, oefenen van skills. Workshops van gastkunstenaars die kunst maken, maar ook over hun beroep praten. Gesprekken over wat is urban culture. Leergesprekken (reflectie) over jeugdcultuur. Eindpresentatie. Verslagje maken voor portfolio. Beoordeling van de leerlingen. (Kerndoelen 48, 49 en 52) Leerjaar 2 vmbo: (wordt komend schooljaar verder ontwikkeld). Voor Rijswijks Lyceum zie blok 3 en 4. Blok 4: Mode: urban style. Inspiratie door ontwerpers van kleding voor jongeren, aandacht voor de productie van kleding, eigen design, wandelen op de catwalk. Uiteindelijk staan alle leerlingen op het podium met publiek in de theaterzaal van Trias. Verslagje maken voor portfolio. Beoordeling van de leerlingen. (Kerndoelen 48, 49, 50 en 52) Blok 5: (uitsluitend Van Vredenburch College) Vervolg op blok 2; Bandvorming: verder samen leren spelen in een band. Verdieping muzikale vorming. Uiteindelijk staan alle leerlingen op een podium met publiek in de theaterzaal van Trias. Verslagje maken voor portfolio. Beoordeling van de leerlingen. (Kerndoelen 48 en 50 en 52) Blok 6: (uitsluitend Van Vredenburch College) Verdieping van eigen skills; keuze door eigen leerlingen. Uiteindelijk staan alle leerlingen op een podium in de kleine schouwburg van het Rijswijks Lyceum. Aandacht voor het creatieve proces. Verslag maken voor portfolio. Beoordeling van de leerlingen. (Kerndoelen 48, 49, 50, 51, 52) In het eerste jaar van dit traject volgen de leerlingen van leerjaren 1 en 2 allen dezelfde blokken. 10

11 2. Activiteiten die bijdragen aan de vakinhoudelijke deskundigheid Ontwikkelgroep en een studiemiddag voor een brede groep docenten. 3. Activiteiten gericht op een duurzamere en intensievere samenwerking Trias is de betrokken culturele instelling bij de ontwikkeling en uitvoering van de leerlijnen. De vraag en ervaring van de scholen staan centraal in dit project. Voor beide instellingen levert dit project kennis op die verder ingezet kan worden in het land. Beide instellingen organiseren een congres na afloop van het traject voor buitenstaanders. Ook gaan zij presenteren op landelijke bijeenkomsten van bijvoorbeeld LKCA. 4. Activiteiten die bijdragen aan het ontwikkelen van instrumentarium Voor de leerlijn zal een portfolio worden uitgeprobeerd. Voorbeelden uit het land, zoals beschikbaar bij de SLO, zullen vertaald worden naar de eigen school. De leerlingen zullen vanaf het begin een portfolio (kunst- of cultuurdossier) bij houden, dat ze mee kunnen nemen naar leerjaar 3 voor het vak CKV. Er wordt een instrument ontwikkeld op basis waarvan de leerlingen worden beoordeeld door de docent of zichzelf beoordelen. De beoordeling kan met behulp van een rubric. De rubric is een schematisch overzicht met criteria waaraan een leerling product moet voldoen; per leerdoel kan worden aangegeven in welke mate de leerling dit leerdoel heeft bereikt. Op basis van het portfolio en door jurering van de presentatie bij de eindafsluitingen kan verdere beoordeling plaats vinden. Nadrukkelijk worden ook de mogelijkheden die de SLO geeft bestudeerd. 11

12 6. Scholen en culturele instellingen Deelnemende scholen (adresgegevens) Het Rijswijks Lyceum: Karmozijnstraat 2, 2284 GA Rijswijk Het gaat over ca. 200 leerlingen bij het Rijswijks Lyceum (onderbouw vmbo theoretische leerweg: leerjaren 1 en 2). Het gaat om totaal op dit moment 8 groepen in de onderbouw; gemiddeld 25 leerlingen per groep. Van Vredenburch College: Van Vredenburchweg 425, 2284 TA Rijswijk Het gaat over 250 leerlingen (onderbouw vmbo alle types:leerjaar 1 en 2). Het gaat om 10 groepen in de onderbouw. Gemiddeld 25 leerlingen per groep. Deelnemende culturele instellingen (adresgegevens) Trias: Cor Ruysstraat 2, 2284 XL Rijswijk Waarborgt de pedagogisch-didactische kwaliteit van het cultuuronderwijs in het traject. HipHopHuis: Delftsestraat 19a, 3013 AD Rotterdam Het HipHopHuis uit Rotterdam wordt ingeschakeld om urban docenten aan te trekken. Uit ervaring blijkt dat de docenten van het HipHopHuis het best gekwalificeerd zijn om les te geven in deze omgeving, daarbij heeft het HipHopHuis expertise en materiaal voor de reflectie. Zij hebben veel ervaring met discussies en verhalen rond de geschiedenis van de hiphop. De docenten voeren dit werk uit onder verantwoordelijkheid van Trias. 12

13 7. De organisatie en planning in een oogopslag De stuurgroep is verantwoordelijk voor het traject en aanspreekpunt. De stuurgroep evalueert en rapporteert over het traject. Deelnemers zijn de directeuren van beide scholen en de beide cultuurcoördinatoren van iedere school en tevens de projectleider en de directeur van Trias. De stuurgroep komt drie maal per jaar bijeen. Er is een cultuurcoördinator bij iedere school die verantwoordelijkheid neemt voor het traject, dat kan een docent zijn met taakuren. Er is een vaste algemene coach die alle groepen begeleid naast de kunstdocenten. De coach is een spil in het project, coacht de kunstdocenten en de leerlingen. De coach regelt ook de presentaties in de theaterzaal en de kleine schouwburg. De projectleider is verantwoordelijke voor de coördinatie van de activiteiten vanuit de aanbieder(s), de projectleider is verantwoordelijk voor de coördinatie tussen school en Trias en het aantrekken van de kunstdocenten van het HipHopHuis. De twee cultuurcoördinatoren en de projectleider komen ad-hoc bijeen voor de voortgang. De ontwikkelgroep is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de leerlijnen, het materiaal en de studiemomenten voor docenten. De ontwikkelgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de scholen en de in te zetten kunstdocenten van Trias en het HipHopHuis. Trias is verantwoordelijk voor de voortgang van de ontwikkelgroep. De scholen zijn verantwoordelijk voor de implementatie van leerlijnen in het eigen curriculum. Planning Fase 1: ontwikkelen en uitwerken van de activiteiten In voorjaar 2015 worden de stuurgroep en de ontwikkelgroep ingericht. De ontwikkelgroep ontwerpt drie blokken voor het eerste leerjaar en maakt een voorstel over de inrichting van het portfolio en het beoordelen van de leerlingen. Fase 3: monitor en evaluatie De stuurgroep schrijft een tussenevaluatie na het eerste jaar medio 2016 en effectevaluatie na het tweede jaar. De ontwikkelgroep maakt een voorstel hoe het effect van de leerlijn bij de leerlingen te beoordelen. Fase 2: de uitvoer van de activiteiten In deze fase zal de ontwikkelgroep zich richten op de uitvoer van de activiteiten in het eerste jaar. Er worden drie blokken ontwikkeld voor het tweede leerjaar. Een jaarlijkse studiemiddag georganiseerd voor alle betrokken docenten van het traject en van aanpalende leergebieden als Tekenen en Handvaardigheid, Mens en Maatschappij, Algemene ontwikkeling en Nederlands. 13

14 8. Toelichting op de begroting De begroting (zie bijlage) is opgesteld voor twee schooljaren: van tot en met Beide schooljaren zijn de inkomsten en uitgaven gelijk. Het Van Vredenburch College doet met alle 250 vmbo leerlingen mee aan drie blokken van ieder 4 lesuren van 100 minuten. In totaal zijn dat 12 lesuren van 100 minuten. Het Rijswijks Lyceum doet met alle 200 vmbo leerlingen mee aan twee blokken van ieder 4 lesuren van 100 minuten. In totaal zijn dat 8 lesuren van 100 minuten. Inkomsten Het Fonds voor Cultuurparticipatie draagt 40 % bij in de kosten van het project. Het Prins Bernard Cultuurfonds draagt 20 % bij in de kosten. Voor 40 % van de overige kosten dragen de scholen bij, Trias en er wordt een extra fonds geworven. Het Van Vredenburch College draagt in ieder geval 24 euro per leerling per schooljaar bij. Het Rijswijks Lyceum draagt in ieder geval 16 euro per leerling bij. De cultuurcoördinatoren op de scholen krijgen samen 100 extra taakuren per schooljaar om dit project mogelijk te maken. Naast het bedrag per leerling dragen de scholen de helft van deze kosten bij. De scholen en Trias verzorgen de PR en zitten met meerdere deelnemers in de stuurgroep. Kosten hiervoor zijn niet opgenomen in de begroting. De leerlingen krijgen les in groepen van gemiddeld leerlingen. Het Van Vredenburch College heeft 20 groepen leerlingen die les krijgen: 12 weken van 100 minuten (2 lesuren) per groepje. In totaal worden 480 lesuren gegeven. Het Rijswijk Lyceum heeft 16 groepen leerlingen die les krijgen: 8 weken van 100 minuten (2 lesuren) per groepje. In totaal worden 256 lesuren gegeven. In totaal 736 lesuren x 35 euro (uurtarief docenten) = euro. Algemeen coach: de algemeen coach werkt gedurende de blokken en is zichtbaar voor leerlingen en kunstdocenten. De coach werkt 24 uren per week. Inkoop voorstellingen: om voorstellingen of presentaties ter inspiratie van de leerlingen te kunnen inkopen is er jaarlijks 3000 euro gereserveerd. Beschrijven leerlijn: de leerlijn wordt door een onderwijskundige beschreven zodat deze ook kan worden overgedragen op andere scholen. Uitgaven Kunstdocenten: de Trias-docenten worden geschoold op het gebied van kerndoelen en het werken met deze groepen leerlingen. Er zijn circa 10 kunstdocenten betrokken bij de uitvoering. Om hen mede-eigenaar te laten zijn van het geheel worden zij in de voorbereiding betrokken bij de ontwikkeling en steeds bij de evaluatie van het project. Het uurtarief voor docenten daarvoor bedraagt 21 euro. De schatting is dat iedere docent voor scholing, voorbereiding en evaluatie 30 uren per schooljaar nodig heeft. 14

15 9. Activiteiten voor monitoring en evaluatie De planning voor de monitoring en de evaluatie is als volgt: - Proces- en tussenevaluatie zomer Effectevaluatie zomer Zelfde vorm als in 2016, nu meer gericht op conclusies. Er zal worden gerapporteerd op de doelstellingen. - Voor de leerlingen wordt een beoordeling ontworpen op basis van hun ontwikkeling tijdens het traject. Gebaseerd op hun portfolio en hun presentatie tijdens de afsluitende bijeenkomsten. Geraadpleegde literatuur en websites Evelein, F. (2007) Coöperatief leren in muziek. Baarn: HBuitgevers Heusden, B. van (2010) Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Groningen Hoeven, M. van der, e.a. (2014) Cultuur in de spiegel in de praktijk; een leerplankader voor cultuuronderwijs. Enschede: SLO Konings en Van Heusden (2013) Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuur onderwijs. RUG: Groningen Monsma, D. (2008). Kijk ik kan zilver maken. Rotterdam: Lemniscaat Onderwijsraad en Raad voor Cultuur, (2012) Cultuureducatie, leren, creëren, inspireren, Den Haag Stichting Leerplan Ontwikkeling (2008) Kunstkansen voor vmbo-leerlingen; verkennen en versterken van de eigen mogelijkheden, Enschede Geraadpleegde websites: Over rubrics : Over presenteren: vmbo/themas/rubrics/rubric_presenteren_feb_06. doc/ Publicatie Kanskaarten voor vmbo-leerlingen tot 2008-doc: Over CKV in het vmbo: In het land zijn verschillende digitale portfolio s ontwikkeld, een voorbeeld: 15

16 16