Muziek zeer veeleisende activiteit

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Muziek zeer veeleisende activiteit"

Transcriptie

1 Muziek zeer veeleisende activiteit verwerken van auditieve info herkennen van emoties beroep op geheugen voorstellingsvermogen (deels visueel) verwachtingen toetsen, plannen, vooruitdenken, anticiperen uitvoeren bewegingen

2

3 Hersenen hebben een zekere plasticiteit Langdurige training van (instrumentale) vaardigheden veroorzaakt veranderingen in het CZS. Op jonge leeftijd: veranderingen in hardware Vb: handgebied in motorcortex vergroot vanaf 7 jr: veranderingen in software

4 Pianisten geschikt voor hersenonderzoek Gebruiken hele brein Noodzakelijke coördinatie links en rechts Bewegingen moeten tegelijkertijd vloeiend en trefzeker zijn 4 ledematen betrokken

5 Onderzoek Düsseldorf (1995) Vergelijking hersenscans van Pianostudenten medische studenten die nooit een instrument hadden gespeeld omvang kleine hersenen aanzienlijk groter bij pianostudenten direct verband met het aantal uren oefenen. voorste deel hersenbalk aanzienlijk dikker bij pianisten

6 Onderzoek Karolinska Institutet (2005) Verband tussen hoeveelheid uren studie en groei hersenen Retrospectief onderzoek bij pianisten Ppn gemiddeld 32 jaar Oefenen op jonge leeftijd (voor 12 jr) invloed op dikte verbindingsbanen in de hersenen

7 Onderzoek Harvard (Schlaug 2009) Twee groepen kinderen, leeftijd 5-7 jaar. Groep 1: 18 kinderen, half uur p.w. individueel les op muziekinstrument Groep 2: 13 kinderen, geen muziekles Nulmeting: geen verschillen

8 Na 29 mnd: hersenbalk dikker bij eerste groep. Alleen bij kinderen die 2 uur per week hadden geoefend. Bij minder oefenen geen verschil

9 Canada (Schellenberg 2004) 144 kinderen, 6 jaar. Lessen gratis, check motivatie 4 groepen pianoles zanglessen toneellessen controlegroep Stijging IQ in alle groepen met gem. 4 IQ punten

10 Stijging 7 IQ punten bij kinderen die pianoof zanglessen hadden gevolgd Daarnaast Pianoleskinderen: beter emoties destilleren uit taal (Zowel in Engels als in Tagalog)

11 Duitsland (Bastian 2001: Muziek maakt slim) 7 basisscholen in Berlijn, 170 kinderen 5 scholen 4 uur intensief muzieklessen 2 uur alg. muziekles, 1 uur instrument, 1 uur orkest/ensemble 2 scholen 1 u per week muziek (reguliere curriculum)

12 Resultaten Op sommige IQ-testen is de intelligentie gestegen Kinderen met concentratieproblemen hebben baat bij uitgebreide muzieklessen Minder afwijzingen in de klas In (pre) puberteit: muziek als middel om onzekerheid en agressie te hanteren

13 Groot Brittannië (The power of music: Hallam 2010) Groot overzicht diverse onderzoeken naar: Effecten instrumentaal onderwijs Overdracht op andere vaardigheden wanneer processen vergelijkbaar zijn

14 Bespelen instrument positieve invloed op taalvaardigheid +leesvaardigheid ruimtelijk inzicht +wiskunde algemene leerprestaties fijne motoriek zelfvertrouwen sociale vaardigheden

15 Positieve invloeden op persoonlijke en sociale ontwikkelingen van kinderen alleen als ervaringen positief en belonend zijn. Implicaties voor de leraar

16 Onderzoek naar effecten van bespelen van een instrument bij senioren Gevoelens van verbondenheid met anderen Gezondheid Zelfwaardering Gevoelens van competentie en zelfstandigheid Het voorkomen van gevoelens van isolatie en eenzaamheid Ervaren en uitdrukken van spirituele gevoelens

17 Conclusies (Rene Kahn 2011) Bij vroeg beginnen met het leren bespelen van een instrument worden er meer en steviger verbindingen in de hersenen gevormd. Stijging IQ en EQ Veel studeren op een instrument kan voor blijvende veranderingen zorgen in bepaalde (senso-motorische) gebieden in de hersenen.

18 Relativering: Correlatie is nog geen oorzakelijk verband Waarom onderzoeken of muziek invloed heeft op andere domeinen? Gebeurt niet bij wiskunde bv. Legitimatie noodzakelijk? Van belang bij beoordelen van onderzoeken vorm muziekonderwijs: hoe lang les? welke methode wordt gebruikt? hoeveel thuis studeren?

19 Meer lezen? Rene Kahn Susan Hallam Liesbeth van Beemen Henkjan Honing Eveline Crone David Levitin music Gary McPherson De tien geboden voor het brein Music psychology in education Ontwikkelingspsychologie Iedereen is muzikaal Het sociale brein van de puber This is your brain on The child as a musician

Een leven lang muziek. Over het plezier en de voordelen van een leven lang muziek

Een leven lang muziek. Over het plezier en de voordelen van een leven lang muziek Een leven lang muziek Over het plezier en de voordelen van een leven lang muziek Overzicht Inleiding: piano + psychologie De rol van de docent Muziek in de verschillende levensfases De effecten van het

Nadere informatie

Een aanzienlijk aantal jonge kinderen die muziekles volgen verliezen na korte tijd de motivatie en stoppen met muzieklessen

Een aanzienlijk aantal jonge kinderen die muziekles volgen verliezen na korte tijd de motivatie en stoppen met muzieklessen Een aanzienlijk aantal jonge kinderen die muziekles volgen verliezen na korte tijd de motivatie en stoppen met muzieklessen Plaats en relevantie van muziekonderwijs De positieve effecten van muziekonderwijs

Nadere informatie

Muziekaanbod 2016-2017 Locatie: kulturhus, Wekerom

Muziekaanbod 2016-2017 Locatie: kulturhus, Wekerom Muziekaanbod 2016-2017 Locatie: kulturhus, Wekerom De dwarsfluitlessen, AMV (algemene muzikale vorming) lessen, aangepaste muziekles en muziektherapie worden verzorgd door docente/therapeute Erika van

Nadere informatie

Informatie over Hallo Muziek voor de ouders van De Weidevogel

Informatie over Hallo Muziek voor de ouders van De Weidevogel Informatie over Hallo Muziek voor de ouders van De Weidevogel Stichting Educatieorkest Holland Hallo Muziek Korte Zijlstraat 22 Postbus 413 2000 AK Haarlem E:info@hallomuziek.nl M: 0612905800 KvK: 54500524

Nadere informatie

In dit document leggen wij onze Kiek op Meziek voor jongeren uit en vertellen we over de ambitieuze plannen van Music Home.

In dit document leggen wij onze Kiek op Meziek voor jongeren uit en vertellen we over de ambitieuze plannen van Music Home. Neer, 1 oktober 2010 Visie & Beleid Inleiding Een nieuwe tijd dient zich aan en daarmee een nieuwe tijdgeest. Veranderingen gaan immers snel en hebben een grote invloed op onze tradities en onze cultuur;

Nadere informatie

Als je kunt typen, kun je ook pianospelen

Als je kunt typen, kun je ook pianospelen Als je kunt typen, kun je ook pianospelen Tekst: Astrid Smit Fotografie: Duco de Vries 36 J/M juni 2010 In Nederland leert slechts 14 procent van de kinderen tussen 5 en 17 jaar een muziekinstrument te

Nadere informatie

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl VMBO-congres, 9 november 2009 Ontwikkelende hersenen Eveline Crone Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl b l Brein en onderwijs Op welke leeftijd zijn scholieren in staat om keuzes

Nadere informatie

De Bem KINDER YOGA OPGAVE FIND OUT OPGAVE FIND OUT

De Bem KINDER YOGA OPGAVE FIND OUT OPGAVE FIND OUT De Bem JAARGANG 5 2014-2015 27-05-2015 22 KINDER YOGA NASCHOOLSE ACTIVITEITEN 2014-2015 Ook de komende periode bieden wij weer een programma van naschoolse activiteiten aan. U vindt alle informatie hierover

Nadere informatie

Het brein en emotionele intelligentie

Het brein en emotionele intelligentie Het brein en emotionele intelligentie Daniel Goleman Het brein en emotionele intelligentie Uitgeverij Business Contact Amsterdam/Antwerpen Eerste druk maart 2013 2011 Daniel Goleman 2013 Nederlandse vertaling

Nadere informatie

De effecten van muziekonderwijs op basisschoolleerlingen

De effecten van muziekonderwijs op basisschoolleerlingen De effecten van muziekonderwijs op basisschoolleerlingen Bachelorscriptie - Laila Groeneveld Augustus 2013 D e e f f e c t e n v a n m u z i e k o n d e r w i j s o p b a s i s s c h o o l l e e r l i

Nadere informatie

Wij vinden het erg fijn dat u geïnteresseerd bent in onze visie en ambities.

Wij vinden het erg fijn dat u geïnteresseerd bent in onze visie en ambities. N e e r, 2 6 m e i 2 0 1 0 Visie & Beleid Beste lezer, Wij vinden het erg fijn dat u geïnteresseerd bent in onze visie en ambities. Indien u opmerkingen, suggesties of vragen heeft, laat ons dit weten.

Nadere informatie

Een wetenschappelijk overzicht: positieve effecten van muziekonderwijs op de maatschappij en bedrijven

Een wetenschappelijk overzicht: positieve effecten van muziekonderwijs op de maatschappij en bedrijven Een wetenschappelijk overzicht: positieve effecten van muziekonderwijs op de maatschappij en bedrijven Auteurs: Van Tetering, Marleen Wassink, Leonie Datum: 11 oktober 2014 U n i P a r t n e r s M a a

Nadere informatie

BASISINFRASTRUCTUUR VOOR HET MUZIEKONDERWIJS VOOR JONGEREN: SAMEN AAN ZET!

BASISINFRASTRUCTUUR VOOR HET MUZIEKONDERWIJS VOOR JONGEREN: SAMEN AAN ZET! BASISINFRASTRUCTUUR VOOR HET MUZIEKONDERWIJS VOOR JONGEREN: SAMEN AAN ZET! Gezamenlijke muziekverenigingen Gemeente Hellendoorn YZ/GW/Voorjaar 2015/Versie: 0.4 I. Inleiding Consequenties bezuinigingsvoorstellen

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Muziek in het onderwijs.

Hoofdstuk 1 Muziek in het onderwijs. Hoofdstuk 1 Muziek in het onderwijs. In het eerste gedeelte van dit hoofdstuk worden verschillende visies beschreven die het belang van het geven van muziekonderwijs op de basisschool ondersteunen. In

Nadere informatie

YAMAHA Blazersklas Muziek voor het leven

YAMAHA Blazersklas Muziek voor het leven YAMAHA Blazersklas Muziek voor het leven Blazersklas is muziekonderwijs waarvan iedereen profiteert: leerlingen, ouders, docenten en de school. Wat is de Blazersklas? De Blazersklas is muziekles hebben

Nadere informatie

Samen leren Samen spelen Met elkaar en van elkaar leren

Samen leren Samen spelen Met elkaar en van elkaar leren Samen leren Samen spelen Met elkaar en van elkaar leren Blazersklas: Alternatief voor muziekonderwijs Samen leren spelen is met elkaar leren en van elkaar leren Spelenderwijs leren Goed voor sociale en

Nadere informatie

Muziek voor Baby s en Kinderen

Muziek voor Baby s en Kinderen Muziek voor Baby s en Kinderen By Dr. Lin Day, Baby Sensory Het is onmogelijk om exact te definiëren wat muziek is. De meeste mensen accepteren de omschrijving; geluid dat door zingen of muziek maken gecreëerd

Nadere informatie

Leren en motiveren. 1 Reseach naar motivatie in muziek. 2 Fundamentele vraag: 3 Theorieën: 3.1 Expectancy-Value Theory

Leren en motiveren. 1 Reseach naar motivatie in muziek. 2 Fundamentele vraag: 3 Theorieën: 3.1 Expectancy-Value Theory Leren en motiveren 1 Reseach naar motivatie in muziek Onderzoek: hoe kinderen hun verlangen ontwikkelen om de studie van een muziekinstrument vol te houden hoe ze het spelen van een instrument naar waarde

Nadere informatie

Afstudeeropdracht Multimedia gebruik in muziekonderwijs

Afstudeeropdracht Multimedia gebruik in muziekonderwijs Multimedia gebruik in muziekonderwijs Naam: Studentnummer: 0235938 Opleiding: CMD deeltijd jaar 4 Afstudeercoördinator: Deborah Helmens Datum: november 2012 Afstudeeropdracht & Probleemstelling Met 2 jonge

Nadere informatie

De nulmeting bestaat uit meerdere onderdelen, in te vullen door de groepsleerkrachten en de muziekdocenten.

De nulmeting bestaat uit meerdere onderdelen, in te vullen door de groepsleerkrachten en de muziekdocenten. De nulmeting Bij de uitvoering van het project de Muziekroute is het belangrijk om de resultaten van het project bij te houden. Zo kijken we of we onze gestelde doelen behalen. Een onderdeel hiervan is

Nadere informatie

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam. Jelle Jolles 29 oktober 2009, LAKS Amsterdam

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam. Jelle Jolles 29 oktober 2009, LAKS Amsterdam Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam 1 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3 4 5

Nadere informatie

Stroobach, M. (Melanie)

Stroobach, M. (Melanie) Stroobach, M. (Melanie) Van: Muziekschool Waterland - Esther Dam Verzonden: woensdag, 3 juni 2015 12:23 Aan: Griffie Onderwerp: Mail voor raadsleden Bijlagen: Muziekschool

Nadere informatie

Gerandomiseerd onderzoek met controlegroep: op zoek naar effecten

Gerandomiseerd onderzoek met controlegroep: op zoek naar effecten Gerandomiseerd onderzoek met controlegroep: op zoek naar effecten Artur Jaschke Om erachter te komen welke effecten een bepaalde aanpak of interventie sorteert, geldt gerandomiseerd experimenteel onderzoek

Nadere informatie

Leerorkest Stichtse Vecht. Beleidsplan Leerorkest Stichtse Vecht Datum 14-04- 02 Versie 1.0

Leerorkest Stichtse Vecht. Beleidsplan Leerorkest Stichtse Vecht Datum 14-04- 02 Versie 1.0 Leerorkest Stichtse Vecht Inhoud Introductie Strategie en beleid Visie Missie Ambitie Werkwijze Westers Cultureel Erfgoed Internationale ontwikkelingen Marktbenadering Inpassing in het curriculum van de

Nadere informatie

Muziekcoaching, wie doet dat? Muziekcoaching, wat is dat?

Muziekcoaching, wie doet dat? Muziekcoaching, wat is dat? Ook in jullie Schoolwerkplan staat waarschijnlijk dat de leerkrachten muzieklessen verzorgen in hun eigen groep. Of misschien dat deze lessen gegeven worden door een van de collega s die wat meer onderlegd

Nadere informatie

1. Inleiding 2. Hersenen en geheugen 3. Hulpprogramma SuperMemo 4. Ervaringen van gebruikers

1. Inleiding 2. Hersenen en geheugen 3. Hulpprogramma SuperMemo 4. Ervaringen van gebruikers Kempenhaeghe Heeze 24-3-211 Mijn hersenen vergeten te onthouden Googlen of weten? Maarten Mols De Berkenschutse - Heeze 1 Googol = 1............ (heelal - koffie) Mijn hersenen vergeten te onthouden Googlen

Nadere informatie

Pubers van Nu! Praktijkboek voor iedereen die met pubers werkt. Klaas Jan Terpstra en Herberd Prinsen

Pubers van Nu! Praktijkboek voor iedereen die met pubers werkt. Klaas Jan Terpstra en Herberd Prinsen Pubers van Nu! Pubers van Nu! Praktijkboek voor iedereen die met pubers werkt Klaas Jan Terpstra en Herberd Prinsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

De Bem SEPTEMBER 2014 BEMACADEMY IN OPRICHTING

De Bem SEPTEMBER 2014 BEMACADEMY IN OPRICHTING De Bem JAARGANG 5 2014-2015 8 september 2014 3 SEPTEMBER 2014 BEMACADEMY IN OPRICHTING De Bem is met het plan voor het starten van de Bem Academy geselecteerd voor de landelijke wedstrijd Onderwijs Pioniers.

Nadere informatie

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication Bachelor 2019-2020 Cognition, Language and Communication uva.nl/ba-cognition-language-communication In de bachelor Cognition, Language and Communication bestudeer je taal en communicatie in relatie tot

Nadere informatie

Bewust worden van je overtuigingen over leren en ontwikkeling

Bewust worden van je overtuigingen over leren en ontwikkeling De Impact van een Groeimindset Bewust worden van je overtuigingen over leren en ontwikkeling Liny Toenders KBBT organisatieadviseurs onderwijzen opvoeden - leren KBB &T Overtuigingen bepalen je gedrag

Nadere informatie

VMBO congres 24 januari 2012. 24 januari 2012 Rity van der Avoort

VMBO congres 24 januari 2012. 24 januari 2012 Rity van der Avoort 24 januari 2012 Rity van der Avoort Een jongens-meisje Uit de jaren 50. Levensinstelling of beroepshouding? Margriet Sitskoorn Kennismaken Teamkennis in huis? Werking van het brein: korte masterclass Breinprincipes

Nadere informatie

Het maakbare brein in de onderwijspraktijk

Het maakbare brein in de onderwijspraktijk Het maakbare brein in de onderwijspraktijk Landelijke netwerkdag voor begaafdheids-coordinatoren en begeleiders voor primair en voortgezet onderwijs 28-11-2013 Prof. dr. Margriet Sitskoorn Professor of

Nadere informatie

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein 15 april 2014 Team muziektherapie Vitalis Judith Bauwens Neurologisch muziektherapeut Ester Alofs Neurologisch

Nadere informatie

In deze training leer je in een kleine groep hoe je beter kunt leren in minder tijd.

In deze training leer je in een kleine groep hoe je beter kunt leren in minder tijd. Leren Leren In deze training leer je in een kleine groep hoe je beter kunt leren in minder tijd. Een van de onderwerpen van onze training is snellezen. Je kunt met deze training je normale leessnelheid

Nadere informatie

Ontwikkeling van het brein gedurende de levensloop. Wouter Staal, kinder- en jeugdpsychiater, Radboud Universiteit en Karakter

Ontwikkeling van het brein gedurende de levensloop. Wouter Staal, kinder- en jeugdpsychiater, Radboud Universiteit en Karakter Ontwikkeling van het brein gedurende de levensloop Wouter Staal, kinder- en jeugdpsychiater, Radboud Universiteit en Karakter 200.000 jaar jager-verzamelaar 12:000 landbouw industrie sinds 200 jaar Hoever

Nadere informatie

Waarom zou je dit doen?

Waarom zou je dit doen? HOOFDSTUK 1 Waarom zou je dit doen? Het leren bespelen van een muziekinstrument kan de deur openen naar nieuwe inzichten. Als het luisteren naar muziek balsem voor de ziel is, is het spelen van muziek

Nadere informatie

NAAR DE BRUGKLAS, MAAR WELKE?

NAAR DE BRUGKLAS, MAAR WELKE? VMBO NAAR DE BRUGKLAS, MAAR WELKE? Kind: aanleg, belangstelling, prestaties,beroepswens Basisschool: toetsen, leerprestaties, interesse, motivatie, vaardigheden, gedrag. Leerlingvolgsysteem + Advies Toelatingseisen:

Nadere informatie

Bouwen met gebruikte materialen

Bouwen met gebruikte materialen fantastisch bouwen Bouwen met gebruikte materialen Fantastisch bouwen staat voor fantasievol werken in het ruimtelijke vlak. KUNSTHUIS open academie lingewaard www.openacademie.nl t is de fantastisch bouwen

Nadere informatie

Theoretische verantwoording

Theoretische verantwoording Goed gedaan Theoretische verantwoording Malmberg Goed gedaan! Theoretische verantwoording Een preventief programma Goed gedaan! is een praktisch sociaal-emotioneel programma voor de basisschool. Het geeft

Nadere informatie

12 mei Vraag. Kort antwoord

12 mei Vraag. Kort antwoord Opgesteld door: Edith van Eck (kennismakelaar) en Margriet Heim (Kohnstamm Instituut) Vraagsteller: klinisch linguïst Referentie: Kennisrotonde. (2017). In hoeverre kan het inzetten van muziek(onderwijs)

Nadere informatie

Puberende Hersenen. Wat is er met de puber aan de hand?

Puberende Hersenen. Wat is er met de puber aan de hand? Alumni Lezing UvA, 7 november 2009 Puberende Hersenen Eveline Crone Afdeling Ontwikkelingspsychologie Leiden Institute for Brain and Cognition Wat is er met de puber aan de hand? Jeugd van tegenwoordig:

Nadere informatie

Sales: een nieuw inzicht

Sales: een nieuw inzicht Vergeet IQ-tests: het werkgeheugen is een betere voorspeller voor een succesvolle carrière dan het IQ. Dit nieuwe inzicht is een van de belangrijke vindingen van psychologisch onderzoek uit de afgelopen

Nadere informatie

Wie niet slim is moet muziek luisteren

Wie niet slim is moet muziek luisteren Onderzoek naar effecten van muziek op leerprestaties van kinderen Geschreven door Thirsa van Elk Wie niet slim is moet muziek luisteren Onderzoek naar effecten van muziek op leerprestaties van kinderen

Nadere informatie

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17

Nadere informatie

Het puberbrein. Struikelblok of uitdaging bij de vormgeving van CGO en het begeleiden van de studenten?

Het puberbrein. Struikelblok of uitdaging bij de vormgeving van CGO en het begeleiden van de studenten? Het puberbrein. Struikelblok of uitdaging bij de vormgeving van CGO en het begeleiden van de studenten? Auteur: Marjo Lam Januari 2010 Ga voor meer artikelen en uittreksels over Leren Ontwikkelen Organiseren

Nadere informatie

SET YOUR MIND! Stimuleer de leermentaliteit van leerlingen & docenten

SET YOUR MIND! Stimuleer de leermentaliteit van leerlingen & docenten SET YOUR MIND! Stimuleer de leermentaliteit van leerlingen & docenten Sandra van Aalderen Senior onderzoeker Saxion Even opwarmen Groep 1 Leuk Frustrerend Zelfvertrouwen Groep 2 Leuk Frustrerend Zelfvertrouwen

Nadere informatie

Zelfsturend leren met een puberbrein

Zelfsturend leren met een puberbrein Zelfsturend leren met een puberbrein Jacqueline Saalmink In het hedendaagse voortgezet onderwijs wordt een groot beroep gedaan op zelfsturend leren. Leerlingen moeten hiervoor beschikken over vaardigheden

Nadere informatie

Tweetalig Onderwijs: Er gaat een wereld voor je open!

Tweetalig Onderwijs: Er gaat een wereld voor je open! Tweetalig Onderwijs: Er gaat een wereld voor je open! Inhoud presentatie Algemene inleiding Leerlingen naar lokalen Specifieke info voor ouders Wat is TTO? CLIL (Content and Language Integrated Learning)

Nadere informatie

Nieuw in Tilburg! [Geef tekst op]

Nieuw in Tilburg! [Geef tekst op] Nieuw in Tilburg! [Geef tekst op] +31613021720 Info@muziekschoolmontauban.nl www.muziekschoolmontauban.nl Over Muziekschool Montauban Muziekschool Montauban staat voor de bereikbaarheid van muziekles voor

Nadere informatie

1 3 4 5 6 7 Psst niet verder vertellen, motorcross Geen format, geen doelgroepen, geen marketingformule Meer dan 450 voorstellingen en meer dan 800 artiesten 12 14 15 16 Aanlegplaatsen voor kanovaren

Nadere informatie

Korte geschiedenis - ontwikkeling. http://eduratio.be/wijnegem.html. Ratio Deviatie. Constructie van IQ test. Wat meet de test?

Korte geschiedenis - ontwikkeling. http://eduratio.be/wijnegem.html. Ratio Deviatie. Constructie van IQ test. Wat meet de test? Korte geschiedenis - ontwikkeling Hoe slim zijn IQ-testen Alfred Binet Lewis Terman David Wechsler Identificatie van hoogbegaafde kinderen http://eduratio.be/wijnegem.html Ratio Deviatie Ratio IQ vergelijking

Nadere informatie

Welke vragen hebben jullie?

Welke vragen hebben jullie? Wie ben ik? Welke vragen hebben jullie? Wat vinden jullie? Elk kind is muzikaal! OF Muzikaliteit is een speciaal talent. Wat vinden jullie? Mijn taak als docent is het kind muzikaler te maken OF Mijn taak

Nadere informatie

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn Pubers en het nieuwe leren Anneke E. Eenhoorn Het nieuwe leren De nadruk wordt gelegd op sociale vaardigheden zoals samenwerken en naar elkaar luisteren. Nadruk op inspiratie vanuit het kind zelf (intrinsieke

Nadere informatie

Hieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen.

Hieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen. Onderbouwrapport In het onderbouwrapport waarderen wij alle genoemde aspecten ten opzichte van de leeftijd. Een waardering wordt uitgedrukt in een cijfer. U kunt via de beknopte omschrijvingen in het rapport

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen

Rijksuniversiteit Groningen De adolescentiefase: over puberen, hersenontwikkeling, studiekeuze, risicogedrag en de relatie met ouders. Dr. Saskia Kunnen i.s.m. Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Informatie voor deelname aan onderzoek: basisscholen De toekomst van muziek

Informatie voor deelname aan onderzoek: basisscholen De toekomst van muziek Informatie voor deelname aan onderzoek: basisscholen De toekomst van muziek Geachte mevrouw/heer, Het muziekonderwijs in Nederland heeft sinds 2015 een impuls gekregen door het ministerie van Onderwijs,

Nadere informatie

mensen met een Licht Verstandelijke Beperking

mensen met een Licht Verstandelijke Beperking Herkennen van mensen met een Licht Verstandelijke Beperking 23 juni 2015 GGD jeugdartsen Limburg Marijke van Duijnhoven en Hanneke van Gaal I have no actual or potential conflict of interest in relation

Nadere informatie

Altijd in ontwikkeling, zij aan zij, Vreedzaam, duurzaam, De Sokkerwei

Altijd in ontwikkeling, zij aan zij, Vreedzaam, duurzaam, De Sokkerwei Altijd in ontwikkeling, zij aan zij, Vreedzaam, duurzaam, De Sokkerwei Sokkerwei 4 1901 KZ Castricum 0251 651554 info@sokkerwei.net www.sokkerwei.nl Uit de wei vrijdag 2 oktober 2015 Uitnodiging juf Jikke

Nadere informatie

Talent in Bloei bij Riederhof

Talent in Bloei bij Riederhof Talent in Bloei bij Riederhof Nieuwsbrief 1 Misschien heb je het al gehoord... binnenkort kan je na schooltijd meedoen aan de superleuke, uitdagende en afwisselde workshops van Talent in Bloei! De workshops

Nadere informatie

WELKOM MINDSETS IN HET ONDERWIJS. Winterschool Wetenschapsknooppunt drs. Emmy de Kraker-Pauw 25 jan.2017

WELKOM MINDSETS IN HET ONDERWIJS. Winterschool Wetenschapsknooppunt drs. Emmy de Kraker-Pauw 25 jan.2017 WELKOM MINDSETS IN HET ONDERWIJS 1 Programma 1. Welkom 2. Korte introductie werking van het brein 3. Growth & fixed mindset 4. Feedback 5. Morgen 6. Afsluiting 2 1. Introductie: eigen mindset TOI 3 Gebaseerd

Nadere informatie

Activiteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering

Activiteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering Hier vind je een overzicht van de lesdoelen die worden aangeboden in dit project. Houd er rekening mee dat je tijdens de uitvoering van de lessen waarschijnlijk met méér doelen bezig zult zijn, voortkomend

Nadere informatie

Vraag basisschool. Inhoud. Wat betekent dit voor het team. Wij willen muzikale vorming geven in elke groep.

Vraag basisschool. Inhoud. Wat betekent dit voor het team. Wij willen muzikale vorming geven in elke groep. BASIC Vraag basisschool Wij willen muzikale vorming geven in elke groep. Inhoud Muzikale vorming in alle groepen op basis van eigen materiaal van de school aangevuld met materiaal uit het Muziekbord. Op

Nadere informatie

FLORENCIUS BASISSCHOOL

FLORENCIUS BASISSCHOOL informatiegids FLORENCIUS BASISSCHOOL Leren begint met aandacht Welkom bij Florencius basisschool; de particuliere school die ideale condities creëert om kinderen te helpen het beste uit zichzelf te halen.

Nadere informatie

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing

Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve vaardigheden Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen 25 jaar voor de klas (speciaal en regulier) 10 jaar achterin de klas Ondersteuning algemeen Coördinator masterclass

Nadere informatie

blazersbende Muziek voor het leven KUNSTHUIS blazersbende is muziekonderwijs waarvan iedereen profiteert: leerlingen, ouders, docenten en de school.

blazersbende Muziek voor het leven KUNSTHUIS blazersbende is muziekonderwijs waarvan iedereen profiteert: leerlingen, ouders, docenten en de school. blazersbende Muziek voor het leven blazersbende is muziekonderwijs waarvan iedereen profiteert: leerlingen, ouders, docenten en de school. KUNSTHUIS open academie lingewaard www.openacademie.nl t is de

Nadere informatie

LEER LEREN. Met een aparte sectie voor ouders en docenten

LEER LEREN. Met een aparte sectie voor ouders en docenten LEER LEREN Met een aparte sectie voor ouders en docenten INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 11 OPBOUW VAN HET BOEK 12 LEESWIJZER 13 HET HELE BOEK IN EEN NOTENDOP 16 1 HET BREIN 19 2 DE LEERLADDER 25 2.1 Binnenkomen

Nadere informatie

Wat muziek doet met kinderhersenen

Wat muziek doet met kinderhersenen Wat muziek doet met kinderhersenen 1/8 Wat muziek doet met kinderhersenen Muziekonderzoek is hot. Wetenschappers hebben stijgende belangstelling voor de invloed van muziek op de hersenen. Hun voorlopige

Nadere informatie

(Studie)loopbaanbegeleiding: wat levert het op?

(Studie)loopbaanbegeleiding: wat levert het op? (Studie)loopbaanbegeleiding: wat levert het op? Gastcollege minor Psychologie van studiekeuze en loopbaanbegeleiding Hogeschool van Amsterdam 27 november 2014 Tom Luken Luken Loopbaan Consult, Amsterdam

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51

Inhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51 Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13 1.1 Een definitie van de psychologie 14 1.2 Wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis 16 1.2.1 Verschillen in het verzamelen

Nadere informatie

Samen leren samen spelen Met elkaar en van elkaar leren

Samen leren samen spelen Met elkaar en van elkaar leren Samen leren samen spelen Met elkaar en van elkaar leren Muziekonderwijs een noot zaak en een noodzaak Overweging: Muziekonderwijs op basisschool muziekscholen Noodzaak tot verandering Nieuwe vormen van

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein

Wetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Wetenschappelijk onderzoek Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Gedrag - Agressie Ja Homofilie door inwerking aanwezige testosteron op brein Ja en Nee Adolescentie (10-25 jaar) is de ontwikkelfase

Nadere informatie

Werken aan veerkracht in het onderwijs. Dr. Rinka van Zundert Leer- & Veerkracht / Radboud Universiteit Nijmegen 9 november 2016 Identiteitsdag Verus

Werken aan veerkracht in het onderwijs. Dr. Rinka van Zundert Leer- & Veerkracht / Radboud Universiteit Nijmegen 9 november 2016 Identiteitsdag Verus Werken aan veerkracht in het onderwijs Dr. Rinka van Zundert Leer- & Veerkracht / Radboud Universiteit Nijmegen 9 november 2016 Identiteitsdag Verus VEERKRACHT Wat is het? Veerkrachtig? Aanpassing/ Functioneren

Nadere informatie

Jeugdopleiding Kon. Harmonie van Horst

Jeugdopleiding Kon. Harmonie van Horst Jeugdopleiding Kon. Harmonie van Horst Het leren bespelen van een muziekinstrument is goed voor de ontwikkeling van kinderen. Zie ook de website www.muziekmaaktslim.nl : Muziek maken is leuk en bovendien

Nadere informatie

Muziekeducatie voor kinderen

Muziekeducatie voor kinderen Rotary Kerkrade 24 mei 2017 Muziekeducatie voor kinderen Toon Peerboom Inhoud 1 Effect muziekonderwijs op kinderen 2 Maatschappelijk belang vier cases 3 Twee lokale programma s n Klinkend Perspectief CantaYoung

Nadere informatie

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen SLIM DOOR GYM EEN STUDIE NAAR DE EFFECTEN VAN TWEE TYPEN BEWEGINGSONDERWIJS OP FITHEID, MOTORIEK, COGNITIEVE FUNCTIES, SCHOOLPRESTATIES EN HERSENSTRUCTUUR- EN FUNCTIE Irene van der Fels 1 Namens: A. Meijer

Nadere informatie

leerlingen voor Capellenborg jou! benieuwd naar Over de school In Wijhe ben je zó! School in cijfers

leerlingen voor Capellenborg jou! benieuwd naar Over de school In Wijhe ben je zó! School in cijfers Capellenborg is jou! benieuwd naar voor leerlingen Over de school In Wijhe ben je zó! School in cijfers 4 Over de school inhoud 6 Artitec 8 Theater 12 Sport 10 Muziek 00 16 School in cijfers 16 In Wijhe

Nadere informatie

Product beschrijvingen. september 2014

Product beschrijvingen. september 2014 Product beschrijvingen september 2014 Groep 1 en 2 Muziek en Beweging Cursus muziek en beweging voor kinderen van groep 1 en 2 van het basisonderwijs Korte beschrijving van de lessen Binnenschools traject:

Nadere informatie

HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,AARDRIJKSKUNDE. HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,BIOLOGIE

HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,AARDRIJKSKUNDE. HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,BIOLOGIE HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,AARDRIJKSKUNDE 671 1 Ste Geb. in de V.S S 100 1 j 1 6.5 672 2 Middellandse- Zeegebied atlas S 100 2 j 2 6.5 landschapszones 673 0 Leefomgeving P.O P/S 1 n 674 3

Nadere informatie

Typisch Havo. Hans Hilhorst. Vader, Wiskundeleraar, Leerlingbegeleider, Vertrouwenspersoon, Teacher Leader

Typisch Havo. Hans Hilhorst. Vader, Wiskundeleraar, Leerlingbegeleider, Vertrouwenspersoon, Teacher Leader Typisch Havo Hans Hilhorst Vader, Wiskundeleraar, Leerlingbegeleider, Vertrouwenspersoon, Teacher Leader Havoleerlingen hebben een eigen aanpak nodig IQ: 100 125 (Citoscore eindtoets ongeveer: 538 544)

Nadere informatie

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar havo/vwo

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar havo/vwo Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, 12-16 jaar havo/vwo De leerlingen in route 3 (12 16) uitstroomprofiel havo/vwo kunnen instromen in verschillende fasen van het reguliere onderwijs: in

Nadere informatie

Het perspectief van een kind of jongere zien. Coaching bij (dreigende) uitval

Het perspectief van een kind of jongere zien. Coaching bij (dreigende) uitval Het perspectief van een kind of jongere zien Coaching bij (dreigende) uitval 12 oktober 2017 T A L E N T Slim Begeleiden Albert Kaput Vastlopen Hoe ervaren jongeren de boodschappen die zij uit hun omgeving

Nadere informatie

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND VANDAAG: WAAR VOEDEN WE VOOR OP? PREVENTIE ONTWIKKELING VAN HET BREIN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN METACOGNITIEVE VAARDIGHEDEN ESSENTIE VAN OVERDRACHT PROBLEEM

Nadere informatie

zingen in de klas Zingen is gezond KUNSTHUIS

zingen in de klas Zingen is gezond KUNSTHUIS zingen in de klas Zingen is gezond Zingen: de meest pure vorm van muziek maken waarvan iedereen profiteert leerlingen, ouders, docenten op school KUNSTHUIS open academie lingewaard www.openacademie.nl

Nadere informatie

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology

Nadere informatie

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar vmbo kader/gl/tl

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar vmbo kader/gl/tl Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

Nog Slimmer! Opbouw. Deel 1: Het brein. a. Connectiviteit. b. Plasticiteit. 1. Het brein. 3. De Cirkel van Leersucces. Mirjam Pol. Saxion Conferentie

Nog Slimmer! Opbouw. Deel 1: Het brein. a. Connectiviteit. b. Plasticiteit. 1. Het brein. 3. De Cirkel van Leersucces. Mirjam Pol. Saxion Conferentie Nog Slimmer! De Cirkel van Leersucces Mirjam Pol Saxion Conferentie Route to study success 26 mei 2015 Opbouw 1. Het brein 2. IQ Intelligentie 3. De Cirkel van Leersucces Deel 1: Het brein a. Connectiviteit

Nadere informatie

RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.

RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16. RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.00 uur Vragen die beantwoord worden: Wat is RTI, wat zijn het doel en de

Nadere informatie

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 11 november 2009 Volkshogeschool Breda 1 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3 4 De

Nadere informatie

Een gelukkige leerkracht voor gelukkige leerlingen

Een gelukkige leerkracht voor gelukkige leerlingen Een gelukkige leerkracht voor gelukkige leerlingen Harvard begon in 2006 met een cursus Happiness, het werd de meest populaire cursus ooit op Harvard gegeven. Traditionele psychologie Positieve psychologie

Nadere informatie

Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH

Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH Cluster B Naar de middelbare school; Puberteit, ieder kind komt er een keer doorheen, ook met een NAH René Steinmann Pubertijd: Van de basisschool naar het voortgezet onderwijs Eindelijk naar de middelbare

Nadere informatie

voorstel aanschaf muziekinstrumenten, ten behoeven van schoolmuzieklessen

voorstel aanschaf muziekinstrumenten, ten behoeven van schoolmuzieklessen Betreft: voorstel aanschaf muziekinstrumenten, ten behoeven van schoolmuzieklessen Geachte heer Bouman, beste Rik, Met veel plezier presenteer ik hierbij een financieel voorstel voor de aanschaf van muziekinstrumenten

Nadere informatie

Coaching als je puber moet kiezen

Coaching als je puber moet kiezen Coaching als je puber moet kiezen De verschillende keuzestijlen Het College Weert 8 april 2013 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Het puberende brein en LOB Kiezen en keuzestijlen De ouder

Nadere informatie

INVLOED VAN ARMOEDE OP KINDEREN. Intermediairbijeenkomst Jongerencultuurfonds Amsterdam en Jeugdsportfonds. 12 oktober 2017

INVLOED VAN ARMOEDE OP KINDEREN. Intermediairbijeenkomst Jongerencultuurfonds Amsterdam en Jeugdsportfonds. 12 oktober 2017 INVLOED VAN ARMOEDE OP KINDEREN Intermediairbijeenkomst Jongerencultuurfonds Amsterdam en Jeugdsportfonds 12 oktober 2017 1 Lectoraat Armoede Interventies Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke

Nadere informatie

Inleiding. Aanmelding

Inleiding. Aanmelding Inleiding Voordat u uzelf of uw kind inschrijft voor muzieklessen bij harmonie en slagwerkgroep OBK willen wij u graag wijzen op een aantal zaken. Een en ander is waarschijnlijk al kort met u besproken

Nadere informatie

Zit er nog muziek in de toekomst?

Zit er nog muziek in de toekomst? Zit er nog muziek in de toekomst? Samenvatting Na een lange periode waarin in het basisonderwijs de nadruk heeft gelegen op de cognitieve vakken lezen, taal en rekenen begint er meer aandacht te komen

Nadere informatie

Juni 2017, jaargang 21. Inhoud. Woordje van onze voorzitter

Juni 2017, jaargang 21. Inhoud. Woordje van onze voorzitter Juni 2017, jaargang 21 Inhoud Woordje van onze voorzitter Zaterdag 1 juli: Gratis proeflessen of een keer spelen op een ander instrument Einde cursusjaar: opnieuw aanmelden Uitnodiging roosterbespreking

Nadere informatie

Onderwijskundig rapport

Onderwijskundig rapport Onderwijskundig rapport 1. Personalia Leerlinggegevens Persoonsgebonden nummer(bsn): Voorna(a)m(en): Roepnaam: Tussenvoegsel(s): Achternaam: Geslacht: n n Casus Man Geboortedatum: 12-02-2004 Adressen geheim

Nadere informatie

olvp ieder1 telt Kies voor jouw talent juiste accent! het

olvp ieder1 telt Kies voor jouw talent juiste accent! het olvp Beste ouder(s) Een school en studiekeuze maken na zesde leerjaar is niet gemakkelijk. U krijgt heel wat informatie en wilt met zoveel mogelijk zaken rekening houden. In deze kleine brochure maken

Nadere informatie

Informatie voor ouders over executieve functies

Informatie voor ouders over executieve functies Zelfsturing bij kinderen. Naarmate kinderen ouder worden, zijn ze steeds beter in staat om hun gedrag aan te sturen. Deze toename in zelfsturing is gerelateerd aan de ontwikkeling van executieve functies.

Nadere informatie

Crescendo Opleidingshuis

Crescendo Opleidingshuis Crescendo Opleidingshuis Muziek maken begint met goed muziekonderwijs 25 November 2010 Agenda Deel 1: Aanleiding Deel 2: Opleidingshuis Crescendo Deel 3: Individueel muziekonderwijs verandert Deel 4: Ambitie

Nadere informatie