Stichting Carrousel Vrijetijdsbesteding en vorming voor mensen met een verstandelijke beperking

Transcriptie

1 Stichting Carrousel Vrijetijdsbesteding en vorming voor mensen met een verstandelijke beperking JAARPLAN 2014 Stichting Carrousel is een samenwerkingsverband bestaande uit: KansPlus/Sien-Regio Eindhoven/Helmond KansPlus Valkenswaard e.o. KansPlus Best/Oirschot e.o. KansPlus De Kempen MEE Zuidoost Brabant

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Algemeen.. pag Inleiding pag Stichting Carrousel pag Doelstelling pag Financieringssystematiek/Meerjarenbudgetovereenkomst pag Organisatie in de regio Eindhoven/De Kempen.. pag Werkgebied pag. 5 Hoofdstuk 2 Beleidsontwikkelingen vrijetijds- en vormingsactiviteiten pag Inleiding. pag Belang van categorale clubs.. pag Extramuralisering.. pag De Wet Maatschappelijke Ondersteuning. pag Wegvallen financiering Begeleiding pag Toename Problematiek bij licht verstandelijk beperkten pag Eigen bijdrage van deelnemers.. pag Vraaggericht werken pag Vrijwilligersbeleid pag. 9 Hoofdstuk 3 Activiteiten pag Inleiding. pag Regionale activiteiten vanuit het samenwerkingsverband. pag Activiteiten vanuit de KansPlusorganisaties/SIEN.. pag Communicatiemiddelen pag. 15 2

3 Hoofdstuk 1 Algemeen 1.1 Inleiding Stichting Carrousel verzorgt vrijetijds- en vormingsactiviteiten voor mensen met een verstandelijke beperking in de regio Eindhoven en De Kempen. Al sinds 1996 wordt de samenwerking op het terrein van vrijetijdsbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking tussen de gemeenten in de regio Eindhoven enerzijds en het samenwerkingsverband GJVW, bestaande uit de ouderverenigingen KansPlus/Sien-Regio Eindhoven/Helmond, KansPlus Best/Oirschot, KansPlus De Kempen, KansPlus Valkenswaard e.o.(ouderverenigingen) en MEE Zuidoost Brabant anderzijds geregeld middels een meerjaren budgetovereenkomst. Jaarlijks biedt het samenwerkingsverband via MEE Zuidoost Brabant een inhoudelijk jaarverslag aan met de jaarrekening en een accountantsverslag over het daaraan voorafgaande jaar. Voor u ligt het jaarplan Stichting Carrousel Per januari 2013 is het samenwerkingsverband GJVW (Gespecialiseerd Jeugd en Volwassenen Werk) over gegaan in stichting Carrousel. Een stichting bestaande uit vier KansPlus/Sien organisaties regio Eindhoven en MEE Zuidoost Brabant. Onder de naam Carrousel wordt vanaf heden de subsidieaanvraag ingediend. Een belangrijke reden voor deze wijziging was dat tot nu toe de subsidie werd aangevraagd door MEE, wat verwarring teweegbracht ten aanzien van de oorsprong van de aanvraag en ten aanzien van de basisdienstverlening van MEE Zuidoost Brabant die vanuit de AWBZ wordt gefinancierd. Daarnaast biedt de stichtingsvorm ook mogelijkheden tot het eventueel uitbreiden/aanvullen van andere partijen op het gebied van vrijetijdsaanbod voor mensen met een beperking om zo versnippering in aanbod en subsidieverzoeken tegen te gaan, afstemming te bewerkstelligen en het zelfstandig verwerven van subsidies bij bijvoorbeeld fondsen. 1.3 Doelstelling Stichting Carrousel is een samenwerkingsverband van vier ouderverenigingen (belangenverenigingen voor mensen met een verstandelijke beperking, hun ouders en verwanten) en MEE Zuidoost Brabant, waarin MEE de inhoudelijke en administratieve ondersteuning verzorgt. Samen verzorgen zij vrijetijds- en vormingsactiviteiten voor mensen met een verstandelijke beperking op het gebied van sport, hobbyclubs, soosactiviteiten, dagactiviteiten, danslessen, educatie, vakantiekampen, contactgroepen en eetpunten. Naast activiteiten, die vanuit de ouderverenigingen en MEE worden georganiseerd, zijn er nog enkele zelfstandige verenigings- en vrijwilligersinitiatieven die onder stichting Carrousel vallen. Al deze activiteiten draaien volledig op de belangenloze inzet van 790 vrijwilligers. Het doel is het bevorderen van participatie en integratie van mensen met een verstandelijke beperking op het terrein van vrijetijdsbesteding en vorming. Gewoon meedoen in de samenleving! Zij probeert dit door het aanbod van activiteiten zo breed mogelijk aan te bieden en toegankelijk te maken voor iedereen met een verstandelijke beperking ongeacht leeftijd of ras. Ten aanzien van dit laatste gelden de volgende uitgangspunten: bij het aanbod van activiteiten wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij bestaande voorzieningen; activiteiten worden opgezet in de directe woonomgeving of op plaatsen die zo goed mogelijk bereikbaar zijn; de activiteiten zijn goed afgestemd op de grote differentiatie binnen de groep mensen met een verstandelijke beperking; vrijwilligers zorgen voor de uitvoering, behalve de activiteiten die deskundigheid vereisen. 3

4 1.4 Financieringssytematiek Meerjarenbudgetovereenkomst In de regio Eindhoven bestaat reeds lang een relatie tussen gemeentelijke overheden en de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Voor de burgers met een verstandelijke beperking hebben gemeenten in deze regio vanuit de welzijnswet, nu opgenomen binnen het kader van de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning), hun verantwoordelijkheid genomen door middel van subsidiëring van vrijetijdsactiviteiten door middel van een meerjaren budgetovereenkomst. Deze budgetovereenkomst bestaat uit een raamovereenkomst, waarin alle 15 gemeenten zich committeren met als variabele, het aantal deelnemerseenheden uit de eigen gemeente, waar iedere gemeente eigen afspraken over maakt op basis van historische gegevens. Het unieke aan dit vehikel is dat deelnemers aan alle activiteiten van stichting Carrousel kunnen deelnemen, ongeacht woonplaats. De 15 gemeenten gaan in deze een samenwerking aan met stichting Carrousel, bestaande uit de Kansplus/Sien organisaties Eindhoven e.o., Valkenswaard e.o. en Best-Oirschot e.o. en MEE Zuidoost Brabant. Definitie deelnemerseenheid: één persoon met een (verstandelijke) beperking die deelneemt aan een vrijetijdsactiviteit van stichting Carrousel. Deze persoon kan deelnemen aan twee activiteiten en dan telt hij voor twee deelnemerseenheden. De afspraak is dat er maximaal door één deelnemer aan twee activiteiten en één kamp deelgenomen mag worden. Neemt de deelnemer deel aan drie activiteiten, dan wordt hij toch maar voor twee deelnemerseenheden meegerekend. 1.5 Organisatie in de regio Eindhoven/De Kempen Bestuur Stichting Carrousel Sinds 1982 bestaat er een nauwe samenwerking tussen de Ouderverenigingen en MEE Zuidoost Brabant. In 1999 is een stuurgroep ingesteld waarin de ouderverenigingen en MEE Zuidoost Brabant gezamenlijk zitting hebben. Deze stuurgroep wordt in het vervolg het bestuur van de stichting Carrousel genoemd en is het bestuurlijk overlegplatform van de ouderverenigingen en MEE Zuidoost Brabant en verantwoordelijk voor beleidsontwikkeling, planning en financiering. De financiële basis van het bestuur ligt in de budgetovereenkomsten die afgesloten worden tussen stichting Carrousel en de gemeenten. Jaarlijks stelt het bestuur een jaarplan, jaarverslag, jaarrekening en begroting vast. Tussen stichting Carrousel en MEE Zuidoost Brabant is onder andere vastgelegd dat MEE Zuidoost Brabant de subsidieaanvraag, de subsidiebesteding en de subsidieverantwoording zal verzorgen. Het bestuur wordt in haar besluiten gevoed door de activiteitencommissie en de financiële commissie. Activiteitencommissie De activiteitencommissie bestaat uit afgevaardigden van de KansPlus/Sien organisaties en een consulent van MEE Zuidoost Brabant en is verantwoordelijk voor het activiteitenaanbod en komen met voorstellen t.b.v. eventuele nieuwe activiteiten. Zij organiseren de jaarlijkse en regionale activiteiten. Daarnaast verzorgen zij de input voor het jaarplan, jaarverslag en de inhoudelijke meerjarenbudgetovereenkomst. Financiële commissie De financiële commissie adviseert omtrent de verdeling van de WMO subsidie. Zij beoordelen de voorstellen van de activiteitencommissie op de financiële haalbaarheid en leveren input voor het financieel jaarverslag en de financiële onderbouwing van de meerjarenbudgetovereenkomst. 4

5 Belangenbehartigingsorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking, hun ouders en verwanten (ouderverenigingen) KansPlus Valkenswaard e.o., KansPlus/Sien-Regio Eindhoven/Helmond, KansPlus Best/Oirschot en KansPlus De Kempen zijn de vier, binnen de regio, actieve verenigingen voor mensen met een verstandelijke beperking, hun ouders en verwanten. Sinds 1 januari 2007 kan iemand met een verstandelijke beperking ook zelf lid worden van de KansPlusorganisaties. Daarvoor was dit niet mogelijk en moest een ouder of familielid zich aanmelden. Zij streven naar een volwaardig leven voor mensen met een verstandelijke beperking in wisselwerking met hun sociale netwerk van gezin, familie en vrienden, in een samenleving waarin ruimte is voor gelijkwaardigheid, keuzevrijheid en onderlinge betrokkenheid van mensen. De ouderverenigingen realiseren hun doelstellingen door activiteiten te organiseren gericht op onderlinge ontmoetingen van ouders en verwanten, het geven van voorlichting, het bieden van dienstverlening en het behartigen van belangen. Daarnaast organiseren de ouderverenigingen diverse vrijetijdsactiviteiten voor mensen met een verstandelijke beperking. KansPlus/Sien-Regio Eindhoven/Helmond omvat de regio Eindhoven en de regio Helmond. In dit jaarplan 2014 betreft het uitsluitend vrijetijdsactiviteiten voor de regio Eindhoven. MEE Zuidoost Brabant Het team Vrije Tijd van MEE heeft als reguliere taak het bevorderen van integratie van mensen met een beperking en het toegankelijk maken van reguliere vrijetijd- en sportactiviteiten. Deze taak behoort niet tot de gemeentelijke financiering, maar tot de huidige AWBZ-financiering van MEE. De uitvoering van de inhoudelijke en administratieve ondersteuningstaken aan stichting Carrousel zijn zogenaamde plustaken die MEE Zuidoost Brabant uitvoert op verzoek van de ouder- en belangenorganisaties in de regio naast haar reguliere individuele- en collectieve taken. De plustaken mogen niet interfereren met de reguliere taken. De meerwaarde van de plustaken is dat het een praktisch ondersteuningsaanbod betreft, waardoor een versterking van de basisdiensten van MEE wordt gerealiseerd. De consulent, gefinancierd door deze subsidie, coördineert en ondersteunt de specifiek voor mensen met een verstandelijke beperking georganiseerde vrijetijdsactiviteiten door middel van ondersteuning bij activiteiten, deskundigheidsbevordering, werving en selectie van vrijwilligers en inhoudelijke ontwikkeling van de geboden activiteiten. Daarnaast vervult MEE ondersteuning op het gebied van het vervaardigen van jaarplannen, jaarverslagen, opstellen van meerjarenbudgetovereenkomsten en afspraken met de gemeenten. 1.6 Werkgebied Het werkgebied van Stichting Carrousel omvat de gemeenten: Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Eersel, Eindhoven, Geldrop/Mierlo, Heeze/Leende, Nuenen c.a., Oirschot, Reusel/De Mierden, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre. In deze regio is het grootste gedeelte van de vrijetijdsactiviteiten ondergebracht bij de ouderverenigingen, een aantal bij (vrijwilligers)organisaties en enkele bij MEE Zuidoost Brabant. 5

6 Hoofdstuk 2 Beleidsontwikkelingen vrijetijds- en vormingsactiviteiten 2.1 Inleiding Iedereen moet kunnen meedoen in de samenleving, maar voor mensen met een beperking is dat niet altijd even eenvoudig. Hieraan liggen verschillende oorzaken ten grondslag, zoals het ontbreken van een passend aanbod, problemen met vervoer, niet-toegankelijkheid van gebouwen of locaties en dergelijke. Voor mensen met een beperking is het deelnemen aan vormings- en vrijetijdsactiviteiten niet primair een kwestie van leuk bezig zijn. Vooral het feit, dat men laagdrempelig aan voor hen geschikte activiteiten kan deelnemen is van groot belang, omdat dit een vorm is van meedoen in de samenleving, waarbij men anderen ontmoet en dus uit het isolement komt. 2.2 Belang van categorale clubs Het doel van stichting Carrousel is om mensen met een (verstandelijke) beperking en flankerende doelgroepen zoveel mogelijk te laten deelnemen aan clubs en activiteiten binnen de reguliere sector. Dit bevordert de integratie en empowerment van mensen met een (verstandelijke) beperking. Zo normaal waar normaal kan en speciaal waar speciaal moet. Stichting Carrousel ziet het als haar taak de speciale condities, waar het aanbod voor mensen met een (verstandelijke) beperking aan moet voldoen, te waarborgen. Dit kan inhouden dat de activiteit geïmplementeerd kan worden bij een reguliere vereniging. Er wordt dan gebruik gemaakt van de faciliteiten van de vereniging, maar stichting Carrousel waarborgt de speciale eisen (ook wel organisatorische integratie genoemd). Het reguliere aanbod sluit nog altijd te weinig aan op de specifieke eisen en wensen die mensen met een beperking hebben. Van belang is dat stichting Carrousel zich bij elke nieuwe activiteit moet afvragen of deze specifiek voor mensen met een beperking aangeboden moet worden of misschien binnen een reguliere club geïmplementeerd kan worden. Afstemming met de consulenten van het team VT van MEE is hierin cruciaal, omdat zij een rol hebben binnen het initiëren van aanbod binnen reguliere verenigingen. Zij kunnen dit dan oppakken met participanten uit het vrijetijdsnetwerk in de regio. Deelnemer aan de soos voor mensen met een verstandelijke beperking: Ik wil gewoon onder dezelfde mensen zijn. Dan hoef ik niet op mijn tenen te lopen en bij alles wat ik zeg extra na te denken. Hier kan ik mezelf zijn! De clubs en activiteiten die nu onder de stuurgroep vallen zijn veelal categorale clubs/activiteiten. Een belangrijk goed binnen stichting Carrousel is de regie over eigen leven behouden. Mensen met een beperking die zelf beslissingen kunnen nemen, moeten we vooral niet aan het handje vasthouden en bedenken wat goed voor hen is. Een mooi streven binnen alle doelstellingen van overheid, gemeenten en organisaties is dat mensen met een beperking moeten integreren binnen reguliere verenigingen. Maar wat als men dit niet kan en niet wil? Het bewijs is geleverd met het categorale aanbod. Mensen met een beperking willen niet constant zichzelf bewijzen, ze willen zich erkend en gewaardeerd voelen en soms is dit binnen een reguliere vereniging, maar soms ook binnen categoraal aanbod, samen met hun soortgenoten. Dit omdat mensen met een beperking vragen om speciale condities die vaak niet binnen het reguliere aanbod te waarborgen zijn. 6

7 2.3 Extramuralisering Steeds meer mensen met een verstandelijke beperking wonen zelfstandig in de reguliere maatschappij. Deze mensen maakten eerst gebruik van de vrijetijdsactiviteiten binnen de muren van de intramurale instelling. Nu moeten deze mensen zelf invulling geven aan hun vrije tijd. Dit betekent voor de stuurgroep meer vragers met complexere problematiek. Het betreft hier vaak mensen die meer en meer specifieke ondersteuning vragen. Clubs, activiteiten en vrijwilligers moeten hier op worden toegerust. Doordat de zelfstandig wonende mensen met een verstandelijke beperking deelnemen aan vrijetijdsactiviteiten, wordt eenzaamheid voorkomen en wordt de sociale redzaamheid bevorderd. Dit houdt in dat stichting Carrousel de zelfstandig wonende mensen met een verstandelijke beperking moet ondersteunen en begeleiden in het vinden van activiteiten en clubs, zodat men uit het isolement komt van de eigen woning. Daarnaast geldt dat voor mensen, die intramuraal wonen, de bekostiging van de vrije tijd bij de invoering van de zorgzwaartepakketten goeddeels verdwijnt. Van belang is om dit goed af te stemmen met zorgaanbieders in de regio om te kijken wie welke verantwoordelijkheid hierin moet nemen. Om in te kunnen spelen op dit soort ontwikkelingen en daarbij de keuzevrijheid van de persoon met een beperking als uitgangspunt te nemen, vindt uitwisseling en afstemming plaats met verschillende zorgaanbieders en vrijetijdsaanbieders in de regio Eindhoven/De Kempen. Dit overleg is georganiseerd in het vrijetijdsnetwerk Eindhoven/De Kempen. In 2010 is er binnen dit netwerk afstemming gezocht met het vrijetijdsnetwerk regio Helmond om zo op de schaal van Zuidoost Brabant de handen ineen te slaan. Beide netwerken hebben bij het fonds Nuts Ohra, gemeente Eindhoven, gemeente Helmond en de Rabobank een subsidieverzoek gedaan om een bestaande vrijetijdswebsite voor de regio Helmond te verbreden naar de regio Zuidoost Brabant. Dit verzoek is gehonoreerd en halverwege 2011 is deze site operationeel geworden. In 2013 wordt er geïnventariseerd waar deze website geïmplementeerd kan worden. 2.4 De Wet Maatschappelijke Ondersteuning Voor stichting Carrousel is het belangrijk om het proces van regelingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in de gaten te houden en wat dit gaat betekenen voor de financiering van vrijetijds- en educatieve activiteiten. Het jaar 2014 staat in het teken van de ontwikkelingen die de WMO per 2013 met zich meebrengt. Het jaar 2013 en 2014 zullen zich kenmerken als de jaren van verandering. Deze veranderingen zijn uitwerkingen van het nieuwe denken: een nieuwe visie die in de samenleving gecommuncieerd wordt middels de termen de kanteling of welzijn nieuwe stijl. De verantwoordelijksladder Wmo is daarin een belangrijk instrument. De eigen verantwoordelijkheid van de burgers en hun sociale omgeving komen steeds meer centraal te staan in de samenleving. Ook mensen met een beperking zullen zich hierin bevinden. Om in te kunnen spelen op deze ontwikkelingen binnen de WMO, hebben professionals binnen de vrijetijdssector van MEE en Lunet zorg het initiatief genomen om te komen tot een vrijetijdsnetwerk regio Eindhoven/De Kempen. Dit netwerk is uitgebreid met de ouderverenigingen, Eindhovense Sportraad, Blixembosch, SWZ en de GGZ. Hierdoor is de doelgroep breder geworden en blijft het niet alleen beperkt tot mensen met een verstandelijke beperking. Vanaf 2010 zijn de eerste contacten en projecten geïnitieerd met het vrijetijdsnetwerk regio Helmond om te kijken of er meer intensief samengewerkt kan worden. Een voorbeeld hiervan is de regionale website die in 2011 operationeel is geworden. 7

8 2.5 Wegvallen financiering Begeleiding Alleen mensen met een matige of zware beperking komen in 2012 nog in aanmerking voor begeleiding. Mensen met een lichte beperking verliezen hun recht op begeleiding. Wanneer cliënten hun begeleiding hebben verloren heeft dit ook vaak gevolgen voor hun vrijetijdsbesteding. Zij zullen dan zelfstandig op zoek moeten gaan naar een andere invulling van hun vrije tijd (vrije tijd die kan ontstaan na het wegvallen van begeleiding). In de praktijk kan dit betekenen dat ze meer een beroep gaan doen op het (collectieve) aanbod. Gebleken is ook dat veel mensen met een beperking moeite hebben om zelfstandig op zoek te gaan naar nieuw aanbod of dat de drempel om een nieuwe activiteit te zoeken te hoog is. Stichting Carrousel en MEE hebben hier een belangrijke rol in om deze mensen te begeleiden en te ondersteunen in het vinden van een geschikte vrijetijdsbesteding. En daar waar vraag is naar een ander soort activiteit gezamenlijk met lokale partners en zorgaanbieders te kijken of dit te initiëren is. Als de begeleiding wegvalt, kan dit ook betekenen dat er naar invulling van activiteiten overdag gekeken moet worden. Het vehikel kan als zodanig hiervoor gebruikt worden met als aantekening om te kijken naar een soort van tweede productlijn. Om zo de scheiding tussen vrijetijdsactiviteiten en dagbestedingactiviteiten helder te houden. Zoals hierboven al aangegeven staat stichting Carrousel er voor open om allerlei mogelijkheden te onderzoeken. Daarbij wordt wel steeds het welzijn van mensen met een beperking en regie over eigen leven als uitgangspunt genomen. 2.6 Toename problematiek bij licht verstandelijk beperkten Maatregelen zoals decentralisatie jeugdzorg, regeling onderkant arbeidsmarkt, invoering passend onderwijs, bezuinigingen in leerlingenvervoer en minimabeleid en het cumulatieve effect daarvan, zorgen ervoor dat het voor een LVB-er moeilijker wordt om zichzelf te redden en om mee te doen in de samenleving. Kortom, de vraag naar ondersteuning bij gemeenten zal hierdoor toenemen. Gevaar is dat deze doelgroep overschat wordt en dat gemeenten prioriteiten gaan geven aan andere hulpvragen dan vrije tijd. Echter vrije tijd kan bijdragen aan preventie en integratie van deze doelgroep in de maatschappij. In dit kader komt deze doelgroep bij stichting Carrousel ook meer in beeld en worden er nu al activiteiten voor deze doelgroep vormgegeven. Het vormgeven van activiteiten en het ontwikkelen van alternatieven, die bewerkstelligen dat mensen met een licht verstandelijke beperking niet de dupe worden van bovenstaande ontwikkelingen, is één van de speerpunten van stichting Carrousel en de vrijetijdsnetwerken in Eigen bijdrage van deelnemers We zien de laatste jaren een afname van de eigen bijdrage. Een duidelijk signaal in de afgelopen periode is dat de eigen bijdrage van mensen met een beperking voor allerlei zaken fors omhoog is gegaan. Hierdoor komt het participeren aan vrijetijdsactiviteiten onder druk te staan. Vrijetijdsbesteding valt als eerste van de agenda als men minder te besteden heeft. De eigen bijdrage voor de activiteiten vallende onder stichting Carrousel is op dit moment nog laag t.o.v. reguliere activiteiten. Dit om de drempel voor het participeren aan deze activiteiten zo laag mogelijk te houden. Gezien de bezuinigen die op ons af komen dient stichting Carrousel zich dit jaar nog te buigen over deze eigen bijdrage. Beleidslijn is om zoveel mogelijke in de pas te lopen met bijvoorbeeld de eigen bijdrage van andere kwetsbare groepen. En om te bekijken in hoeverre de eigen bijdrage voor deze doelgroep in de pas loopt met de kosten van reguliere activiteiten. Daarbij in het oog houdend het belang voor deze doelgroep om te participeren aan vrijetijdsactiviteiten. 8

9 2.8 Vraaggericht werken De stuurgroep breidt in het jaar 2014de samenwerking uit met andere partners die activiteiten organiseren voor mensen met een verstandelijke beperking. Ten eerste om te kijken waar de vraag ligt en ten tweede hoe we gezamenlijk de vraag kunnen omzetten in aanbod en eventueel kunnen implementeren bij bestaande verenigingen of activiteiten. Een concreet voorbeeld is het jongerencentrum Dynamo. Gezamenlijk met zorgaanbieders wordt gekeken hoe er in 2014 nog meer aanbod ontwikkeld kan worden voor jongeren met een licht verstandelijke beperking. Zie voor meer informatie hierover hoofdstuk Vrijwilligersbeleid Vrijwilligersbeleid is voor elke vrijwilligersorganisatie van groot belang. In 2010 hebben de ouderverenigingen een gezamenlijk vrijwilligershandboek samengesteld, wat aangevuld kan worden met specifiek regionale verschillen of afspraken. Hierdoor is er een integraal vrijwilligershandboek, waardoor het beleid binnen de stuurgroep op elkaar is afgestemd. Belang van vrijwilligers Zonder vrijwilligers geen activiteiten. Het blijft een belangrijk gegeven dat elk jaar steeds meer vrijwilligers geworven moeten worden. De gevolgen van de extramuralisering, de deelnemersgroepen die groter worden en de toch wat complexere doelgroep vragen steeds meer van de vrijwilligers. Dit heeft tot gevolg dat stichting Carrousel haar vrijwilligersbeleid professioneler dient te maken. Op allerlei fronten wordt bekeken hoe wij voor de activiteiten vrijwilligers kunnen werven. Zo is er al samenwerking gezocht met de Fontys opleiding om stagiaires in te zetten bij bepaalde clubs en verenigingen. Op dit moment wordt er onderzocht of de maatschappelijke stages ook een bijdrage kunnen leveren. Veelal zijn deze van korte duur en vergt het van de andere vrijwilligers een coachende en begeleidende rol. Gesprekken met de Lumens Groep (welzijninstelling Eindhoven) vinden hierover nu plaats. Werving Op dit moment zijn er 790 vrijwilligers actief. Werving blijft de nodige aandacht vragen en vraagt steeds meer inspanning van de medewerkers van de stuurgroep. Naast het werven is het relatiebeheer met vrijwilligers erg belangrijk. Is de vrijwilliger eenmaal binnen, dan moeten de vrijwilligers ook binnen gehouden worden (relatiebeheer). Deskundigheidsbevordering, zoals trainingen en cursussen, blijft in de toekomst belangrijk. Deskundigheidsbevordering Vanaf 2011 hebben we meer workshops op maat gegeven. Vaak wordt dit dan in de eigen gemeente georganiseerd of bij hun eigen club/vereniging, zodat geleerde direct in de praktijk toegepast kan worden. Gebleken is namelijk dat de deskundigheidstrainingen vaak te algemeen en te breed waren, doordat het voor een algemeen en breed publiek werd aangeboden. Door workshops op maat te organiseren kunnen direct praktijkvoorbeelden aangedragen worden. Vrijwilligersfeest en attenties Zowel de ouderverenigingen als MEE geven in 2014 hun eigen vrijwilligers een attentie of een klein budget om de vrijwilligers te bedanken voor hun diensten van het afgelopen jaar. Juist deze kleine blijk van waardering nemen de vrijwilligers zeer serieus en waarderen ze enorm. 9

10 VOG Sinds 2009 wordt er door MEE Zuidoost Brabant gewerkt met een VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag). Een VOG is een verklaring, waaruit blijkt dat je gedrag geen bezwaar oplevert voor bijvoorbeeld het vrijwilligerswerk. De VOG is ook wel bekend als bewijs van goed gedrag. De KansPlusorganisaties hebben in 2010 onderzocht of dit ook in hun vrijwilligersbeleid geïmplementeerd kon worden. Na onderzoek in 2010 bleek toch dat de kosten, die verbonden zijn aan het aanvragen van de VOG, te hoog zijn tegen de bescherming die het VOG biedt. Een argument is dat men het VOG vandaag kan krijgen van de gemeente en eventueel morgen de misstap kan maken. Vanaf 2011 wordt de vrijwilliger gevraagd om een vrijwilligersovereenkomst te tekenen met de KansPlusorganisatie waarin de volgende verklaring is opgenomen: De vrijwilliger is zich ervan bewust, dat hij / zij te maken heeft en gaat werken met een kwetsbare groep. Daarom verklaart vrijwilliger informatie van vertrouwelijke aard te allen tijden geheim te houden en voorts verklaart hij / zij niet in aanraking te zijn geweest met justitie wegens een zedendelict. Om zo verkeerde vrijwilligers af te schrikken en de ouders in ieder geval te laten zien dat we het reëel haalbare ondernemen om misbruik van onze doelgroep tegen te gaan. 10

11 Hoofdstuk 3 Activiteiten 3.1 Inleiding Per 1 januari 2013 hebben er mensen met een verstandelijke beperking deelgenomen aan de vrijetijds- en vormingsactiviteiten. Dit betekent dat het aantal nagenoeg hetzelfde is gebleven. Met name te danken aan de extra activiteiten voor de jongeren met een licht verstandelijke beperking, de regionale activiteiten, de zwemactiviteit Plons te Son en Breugel en het regionaal zwemtoernooi. Elk jaar houdt stichting Carrousel zich middels de activiteitencommissie bezig met vraagverkenning. Welke vraag ligt er aan vrijetijdsactiviteiten? En hoe kan de stuurgroep op deze ontwikkelingen het beste inspringen? De volgende acties voor het jaar 2014 kunt u hieronder lezen. 3.2 Regionale activiteiten vanuit het samenwerkingsverband 1. Regionale activiteiten Uit een behoefte-onderzoek onder de leden is gebleken dat zij graag in contact komen met leden van de andere ouderverenigingen in de omgeving. In 2012 zijn er drie regionale activiteiten georganiseerd. Er hebben in totaal 319 deelnemers aan deelgenomen. Voor mensen met een licht verstandelijke beperking is een darttoernooi georganiseerd en voor de mensen met een ernstige verstandelijke beperking is een verwendag georganiseerd. Daarnaast werd er voor iedereen die kon zwemmen een regionaal zwemevenement georganiseerd. Deze werd samen met de Special Olympics georganiseerd. Bij dit evenement hebben verschillende zwemverenigingen uit heel Brabant aan deel genomen. Organiseren van een darttoernooi en een verwendag Implementeren van aanbod binnen instellingen/organisaties binnen de regio; Inventariseren van nieuwe regionale activiteiten. 2. Vriendengroepen In 2011 zijn er zes verschillende vriendengroepen gestart. De vraag naar vriendschappen is enorm onder mensen met een beperking. Vaak hebben zij juist door hun beperking moeite om vriendschappen aan te gaan, laat staan ze te onderhouden. Net dat duwtje in de rug door een vrijwilliger die het contact blijft onderhouden zorgt ervoor dat de vriendengroep blijft bestaan en dat ze iets gaan ondernemen. In de rapportage gehandicapten 2002 van het RBG wordt het volgende vermeld: Een gebrek aan mensen om iets mee te ondernemen vormt voor de meeste personen met een verstandelijke handicap de belangrijkste reden om niet vaker uit te gaan, terwijl een derde hieraan behoefte blijkt te hebben. Er zou dan ook nog meer aandacht voor de sociale netwerken van (zelfstandig wonende) personen met een verstandelijke handicap moeten zijn. Juist de vriendengroepen sluiten aan op deze vraag. Er zijn op dit moment in Eindhoven De Kempen 16 vriendengroepen waar mensen met een lichte verstandelijke beperking, mensen met het autistisch spectrum stoornis en mensen met een lichamelijke beperking met ondersteuning van een vrijwillige coach, gezamenlijk uitstapjes en activiteiten ondernemen die zij alleen niet zo snel zouden doen. 11

12 Aansluiting zoeken met het project KlikMEE; Starten van groepen voor flankerende doelgroepen; Inventariseren van andere financieringsbronnen om dit project te bekostigen. 3. Vakantiemarkt In 2012 heeft De Caroussel een vakantiemarkt georganiseerd voor mensen met een beperking. In voorafgaande jaren was dit grootschaligere en was dit gecombineerd met vrijetijds- en sportactiviteiten. Maar tijdens de laatste Vakantie-, vrijetijds- en sportmarkt gaven de verenigingen aan dat het hun veel moeite kostte om vrijwilligers te vinden die de hele dag aanwezig wilde zijn en dat het hun qua ledenwinst weinig opbracht. Daarom is gekozen voor een kleinschalige opzet en ons alleen te richten op vakantieaanbod. Er zijn tijdens deze markt zo n 250 mensen geweest. Bevindingen vakantiemarkt 2012 evalueren en kijken naar de organisatie voor Activiteiten vanuit de KansPlus Organisaties/SIEN 1. Integratie activiteiten Belangrijk is het initiëren en implementeren van activiteiten voor mensen met een verstandelijke beperking bij reguliere verenigingen. Hierbij als doel "Speciaal waar speciaal moet, normaal waar normaal kan". Veel verenigingen willen iets extra s doen voor mensen met een verstandelijke beperking, maar hebben geen idee waar ze moeten beginnen en aan welke randvoorwaarden het aanbod moet voldoen. Hier komt de aanvullende rol van MEE Zuidoost Brabant om de hoek kijken. Zij biedt de verenigingen ondersteuning en begeleiding in het opstarten van nieuw aanbod. Categorale clubs (zover mogelijk) onderbrengen bij reguliere clubs/voorzieningen; Deskundigheidsaanbod mogelijk maken voor vrijwilligers van de reguliere clubs, die aanbod hebben voor mensen met een verstandelijke beperking; Werven van vrijwilligers voor reguliere clubs, mits het gericht is op activiteiten voor mensen met een (verstandelijke) beperking. 2. Sport voor mensen met een beperking Vooral de sportverenigingen zijn in hun beleid al een sprong vooruit in het integreren van mensen met een beperking bij reguliere clubs. Zo heeft Gehandicaptensport Nederland in hun beleidsplan de term Organisatorische Integratie staan. Met dit begrip wordt het proces aangeduid, waarmee sport voor mensen met een beperking binnen de reguliere sport wordt ingebed. Organisatorische integratie zegt iets over de organisatievorm waarin wordt gesport en betekent niet dat sporters met en zonder beperking met elkaar moeten sporten. Als de sporters dit wel willen, dan is dit uiteraard geen probleem. Volledige integratie is echter niet de doelstelling van organisatorische integratie. Tevens zijn er in het land op dit moment verschillende projecten vanuit het NISB (Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen), die gezamenlijk met partners in de omgeving specifieke groepen stimuleren tot een actieve leefstijl. Stichting Carrousel ziet in deze projecten een kans om de integratie en normalisatie van mensen met een beperking te optimaliseren. In 2014 wordt ook intensief de samenwerking gezocht met sportraden en bonden in de regio. 12

13 Continueren inventarisatie mogelijkheden binnen organisatorische integratie: welke verenigingen binnen ons werkgebied werken al naar aanleiding van dit model en hoe kunnen wij daar gebruik van maken? Netwerk/samenwerking uitbreiden met de Gehandicaptenzorg, de sportbonden en de Eindhovense Sportraad in de regio om zoveel mogelijk activiteiten met elkaar af te stemmen; Ondersteunen van de organisatie Special Olympics, die worden georganiseerd in de regio Zuidoost Brabant door de Gehandicaptensport Nederland; Kijkende vanuit de vraag van onze doelgroep aanbod initiëren in samenwerking met andere organisaties en zover mogelijk bij reguliere verenigingen implementeren. 3. Acties naar flankerende doelgroepen Naast mensen met een verstandelijke beperking, zijn er ook mensen met andere beperkingen waarvoor ook randvoorwaarden gecreëerd moeten worden om vrijetijdsactiviteiten toegankelijk te maken. Voor deze flankerende doelgroepen is ook weinig vrijetijdsaanbod. Dit komt doordat het een andere specifieke deskundigheid vereist van vrijwilligers en er andere randvoorwaarden gecreëerd moeten worden, wil het aanbod aansluiten op de specifieke eisen en wensen die deze mensen stellen. Vaak kan het aanbod voor mensen met een verstandelijke beperking of de locatie waar het aanbod plaatsvindt ook ingezet worden voor deze flankerende doelgroep. Vooral voor de flankerende doelgroep kinderen met autisme wordt weinig tot niets georganiseerd. Continueren inventarisatie: welke vragen hebben flankerende doelgroepen allemaal op het gebied van vrijetijdsactiviteiten? Sociale kaart van welke activiteiten er allemaal al zijn voor deze flankerende doelgroep: Behoefte-onderzoek wat in 2012 is uitgevoerd onder jongeren met autisme in de praktijk uitzetten; Uitbreiden van sociale kaart van reguliere en categorale clubs waar eventueel nieuw aanbod geïmplementeerd kan worden (in samenwerking met andere organisaties zoals bijvoorbeeld de Eindhovense Sportraad); Sociale kaart samenstellen van netwerkorganisaties die aanbod hebben voor deze flankerende doelgroepen; Opzetten van vrijetijdsactiviteiten voor doelgroep Autisme in samenwerking met andere organisaties; Inventariseren van andere financieringsbronnen om dit project te bekostigen. 13

14 4. Activiteiten voor de doelgroep jongeren met een licht verstandelijke beperking. Op dit moment signaleren we dat er voor jongeren met een licht verstandelijke beperking uit de regio Zuidoost Brabant weinig of geen passend lokaal vrijetijdsaanbod is. Daar waar volop activiteiten geregeld zijn voor jongeren met een lichamelijke beperking, jongeren met autisme en jongeren met verstandelijke beperking, lijkt de groep van jongeren met een licht verstandelijke beperking tussen de wal en het schip te vallen. Deelname aan reguliere activiteiten is voor deze jongeren wenselijk, maar gezien hun beperking niet altijd haalbaar. Problemen ontstaan doordat jongeren met een licht verstandelijke beperking zich in de alsmaar complexer wordende samenleving steeds moeilijker gaan redden, waardoor zij vaker dan voorheen in aanraking met justitie komen. Ze zijn makkelijk beïnvloedbaar en daardoor een zeer kwetsbare groep. In 2014 wordt er meer de samenwerking gezocht met de praktijkscholen waar deze doelgroep voornamelijk te vinden is. De contcaten met Dynamo dienen ook aangehaald te worden om te kijken hoe je als samenwerkingspartners meer kan optrekken. In samenwerking met aanbieders en Dynamo structureel maandelijks aanbod organiseren in Dynamo. Gedacht wordt aan discofeesten, rapavonden, scratchavonden, graffiti spuiten e.d.; Structurele feestavond voor jongeren organiseren i.s.m. Praktijkschool. 5. Jaarlijkse activiteiten In 2012 hebben de ouderverenigingen weer jaarlijkse terugkerende activiteiten georganiseerd. Dit naar aanleiding van de vraag van de leden. Deze jaarlijkse activiteiten organiseren desbetreffende oudervereniging voor hun eigen leden en netwerk. De vraag naar deze jaarlijkse activiteiten blijft en zorgt mede voor een betere integratie van ouders en verwanten bij de KansPlusorganisatie. Vaak zijn het alleen hun kinderen die deelnemen aan de activiteiten. Door deze jaarlijkse activiteiten wordt de betrokkenheid van ouders en verwanten gestimuleerd. Inventariseren mogelijkheden van jaarlijkse activiteiten; Inventariseren van mogelijkheden van reguliere verenigingen. 6. Vrijwilligersbeleid Uit de ontwikkelingen (hoofdstuk 2) bleek dat het werven van vrijwilligers steeds ingewikkelder wordt. Stichting Carrousel heeft een DVD gemaakt waarop vrijwilligers geworven worden voor activiteiten/clubs die vrijetijdsactiviteiten uitvoeren. Deze DVD geeft weer dat werken met verstandelijk gehandicapten niet complexer is dan het werken met bijvoorbeeld pubers of bouwvakkers en dat het veel voldoening geeft om iets voor een ander te kunnen betekenen. Deze DVD wordt verspreid onder de verschillende netwerken en wordt intensief gebruikt bij presentaties en workshops die gegeven worden. Naast de DVD hebben wij formats ontwikkeld voor posters die wij kunnen inzetten indien wij vrijwilligers willen werven. Deze formats hebben dezelfde uitstraling, maar je kunt dan per activiteit invullen wat voor soort vrijwilligers je zoekt. Inventariseren van andere financieringsbronnen om dit project te financieren; DVD gebruiken bij gesprekken met potentiële vrijwilligers; Advertenties plaatsen in huis-aan-huisbladen en lokale kranten; Folder ontwikkelen om vrijwilligers te werven; 14

15 Format voor poster ontwikkelen om vrijwilligers te werven; Mogelijkheden van Maatschappelijke Stages onderzoeken. 3.4 Communicatiemiddelen 1. De Vrijetijdswinkel In 2011 is de website operationeel geworden. Op deze website is het vrijetijdsaanbod voor mensen met een beperking uit heel Zuidoost-Brabant te vinden. Stichting Carrousel heeft de taak om deze website te vullen met de activiteiten die zij voor mensen met een verstandelijke beperking organiseren. MEE Zuidoost Brabant heeft vanuit haar AWBZ (reguliere) taak de coördinatie over deze website. Stichting Carrousel kan de website gebruiken als PR middel om meer deelnemers te werven voor de activiteiten. Daarnaast kan de website gebruikt worden om signalen te inventariseren en hierop in te springen. Monitoren website en deelname aan het vrijetijdsnetwerk regio Eindhoven en De Kempen. 2. Vrijetijdsoverzicht Elk jaar wordt er een fysiek activiteitenoverzicht uitgegeven van de vrijetijds- en vormingsactiviteiten voor mensen met een beperking in de regio Zuidoost-Brabant. Omdat er nu een website vrijetijdswinkel is, dient in 2014 bekeken te worden of het uitbrengen van een fysiek overzicht nog wel nodig is. Onderzoek noodzaak uitbrengen van het activiteitenoverzicht. Maart 2013 KansPlus/Sien-Regio Eindhoven/Helmond KansPlus Valkenswaard e.o. KansPlus Best/Oirschot e.o. MEE Zuidoost Brabant, locatie Eindhoven De Kempen 15