JAARVERSLAG INFECTIEZIEKTEBESTRIJDING GGD HOLLANDS NOORDEN 2010
|
|
- Bernard Martens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 JAARVERSLAG INFECTIEZIEKTEBESTRIJDING GGD HOLLANDS NOORDEN 2010
2 Colofon Jaarverslag Infectieziektebestrijding 2010 is een uitgave van de GGD Hollands Noorden. Redactie: Harm Menger, Anita de Boer, Lia Geenen Vormgeving en eindredactie: afd. Communicatie Publicatie op U kunt een papieren versie van het jaarverslag aanvragen bij de administratie algemene infectieziektebestrijding van de sector I&M, telefoonnummer (088) of via infectieziekten@ggdhollandsnoorden.nl. juni 2011
3 Voorwoord Dit jaarverslag beschrijft de wederwaardigheden en activiteiten van de afdeling infectieziektebestrijding van de GGD Hollands Noorden in Het aantal gemelde infectieziekten is in het afgelopen jaar veel lager geweest dan in Graag zouden wij melden dat deze grote daling te danken is aan de tomeloze inzet van onze infectieziekte bestrijders, maar de waarheid gebiedt te schrijven dat 2010 het jaar na de Mexicaanse griep pandemie is geweest. De daling in 2010 ten opzichte van 2009 is dus vooral het gevolg van het feit dat de Mexicaanse griep in 2009 een betrekkelijk kortdurende, hoge piek in het aantal meldingen heeft veroorzaakt. Tevens bevond de drie- tot vierjaarlijkse kinkhoestcyclus zich in 2010 in de neergaande beweging. Het overzicht van alle in 2010 gemelde infectieziekten, inclusief vergelijking met de voorgaande jaren vindt u op pagina 16. Anders dan in vorige jaarverslagen beginnen we dit verslag op de pagina s 4 t/m 9 met een beschrijving van de voor onze regio interessante gebeurtenissen op het gebied van de infectieziektebestrijding, zoals (de nasleep van) de Mexicaanse griep, Q-koorts, hepatitis-b, de bof, hepatitis-a, legionellose, meningokokkenziekte en malaria. Daarna volgen de overzichtsrubrieken: onze overige activiteiten, het thema kwaliteit, externe contacten, publieksvragen enzovoort. 2
4 Inhoudsopgave Voorwoord Casuïstiek 1.1 Mexicaanse griep Q-koorts De bof Hepatitis-B Hepatitis-A Kinkhoest Bacillaire dysenterie (Shigellose) Overige voedselinfecties Invasieve pneumokokkenziekte Legionellose Malaria Meningokokkenziekte Meldingen volgens art. 26 Wpg Overige activiteiten 2.1 Besmettingsaccidenten Consulten voor postexpositieprofylaxe rabiës Hepatitis-B-vaccinatie bij non-responders Diagnostiek openbare gezondheidszorg Vaccinaties voor instellingen Overige zaken 3.1 Kwaliteit HPZone Vaccinatieprogramma hepatitis-b voor risicogroepen in PI s Externe contacten en publieksvragen Overzicht meldingen van infectieziekten Deelname van werknemers product Algemene Infectieziektebestrijding Personeel en Organisatie 19 Bijlage: verklarende woordenlijst 20 3
5 1.0 Casuïstiek 1.1 Mexicaanse griep (geen meldingen) Na de hectiek van pandemiejaar 2009 was 2010 een tamelijk gewoon jaar voor de infectieziektebestrijding in Noord-Holland Noord. Landelijk was de epidemie van de Mexicaanse griep de officiële naam is Nieuwe Influenza A (H1N1) - eind 2009 al voorbij. De meldingsplicht voor mensen die met Mexicaanse griep in het ziekenhuis worden opgenomen, is in Nederland echter gehandhaafd. Meldingen hebben we in 2010 niet meer ontvangen, vandaar dat we in het overzicht van meldingsplichtige ziekten (pagina 16) in rubriek A als vanouds 0 meldingen hebben staan, terwijl we er vorig jaar 79 hadden, alle te wijten aan de Mexicaanse griep. 1.2 Q-koorts (9 meldingen) In Zuid-Nederland is sinds 2007 een epidemie van Q-koorts gaande. In onze regio heeft zich in 2010 Q-koorts voorgedaan, maar bij lange na niet zo ernstig als in zuidelijk Nederland. Q-koorts is een zoönose, dus een ziekte die bij dieren voorkomt en af en toe mensen kan treffen. De meeste menselijke gevallen van Q-koorts doen zich voor bij personen die beroepshalve contact hebben met dieren, zoals veehouders en dierenartsen. In Zuid-Nederland echter heeft de ziekte in de afgelopen jaren een groot aantal mensen buiten de bekende risicogroepen getroffen. De GGD Hollands Noorden heeft in 2010 negen meldingen van Q-koorts ontvangen. In zes gevallen ging het om personen die beroepsmatig contact hadden met dieren. Twee personen hadden periodes doorgebracht in de getroffen gebieden in Zuid-Nederland en één persoon heeft de ziekte vrijwel zeker in het buitenland opgelopen. Q-koortsproblemen bij veehouderijen hebben zich in onze regio ook voorgedaan, maar zeer beperkt, zie de volgende gevalsbeschrijving. Casus In februari meldt de VWA aan de GGD dat een melkgeitenhouderij in de gemeente Koggenland verdacht wordt: de verwekker van Q-koorts, de bacterie Coxiella Burnetii, is aangetroffen in monsters uit de melktank van het bedrijf. De GGD belegt een bijeenkomst met gemeentelijke medewerkers om de situatie te bespreken. Nog voordat deze bijeenkomst plaatsvindt, komt het bericht dat het bedrijf besmet is verklaard en dat de drachtige geiten zullen worden geruimd. De GGD stelt in samenwerking met de gemeente en de GHOR een draaiboek op. Mensen woonachtig binnen een straal van 5 kilometer rond het bedrijf worden geïnformeerd door een brief. Ook zijn er twee informatieavonden voor omwonenden, er is een persconferentie en de buurgemeenten worden ingelicht. Voor de afdeling infectieziektebestrijding is het even een drukke tijd: de gemeente moet worden geadviseerd en ondersteund betreffende beleid en crisiscommunicatie, er is permanent contact met de GHOR, het ministerie van LNV en de VWA (zie voor uitleg van deze termen pagina 20). De media, huisartsen en specialisten en naburige GGD en worden op de hoogte gehouden. De GGD richt een callcenter in om, ook in het weekeinde, vragen van het publiek te beantwoorden. De ervaringen in Koggenland komen goed van pas als in de zomer een bedrijf in de gemeente Andijk besmet wordt verklaard en moet worden geruimd. Het draaiboek voor deze ontruiming ligt al klaar en de drukte blijft beperkt. 1.3 De bof (6 meldingen) Onze jeugdgezondheidszorg levert een grote inspanning - door de uitvoering van het RVP (Rijksvaccinatieprogramma) om de bekende kinderziekten buiten onze deuren te houden. In de afgelopen 15 jaar hebben we al moeten vaststellen dat ondanks deze inspanning kinkhoest in ons land niet volledig onder controle is. In 2010 hebben we moeten constateren dat we onze jongeren ook niet volledig tegen de bof kunnen beschermen: sinds eind 2009 hebben zich in ons land enkele 4
6 honderden gevallen van de bof voorgedaan, vooral onder studenten in grote studentensteden. Opvallend is dat veel van deze jonge mensen volledig gevaccineerd blijken te zijn tegen de bof. In onze regio hebben wij in 2010 zes gevallen van de bof geconstateerd. De patiënten varieerden in leeftijd van 12 tot 20 jaar. Twee gevallen betroffen jongeren die buiten onze regio studeren. Zij zijn ongetwijfeld in hun universiteitsstad besmet geraakt. De overige vier gevallen bleken epidemiologisch nauw met elkaar verbonden te zijn. Zie de volgende beschrijving. Casus Eind oktober meldt een huisarts dat hij een patiënt heeft met klinische verdenking van parotitis epidemica (de bof). Een GGD-medewerker bezoekt de patiënt om monsters speeksel en bloed af te nemen voor diagnostiek op het RIVM (laboratorium voor infectieziektediagnostiek en screening). De diagnose wordt bevestigd. Het blijkt dat de patiënt studeert in een grote universiteitsstad. In de weken daarna maken ook zijn 2 jongere broers en de vriend van een broer de bof door. Alle vier deze patiënten zijn gevaccineerd volgens het Rijksvaccinatieprogramma (BMR-vaccins op de leeftijd van 14 maanden en 9 jaar). Twee van deze zieken bezoeken dezelfde middelbare school. Daarom besluiten wij alle leerlingen van deze school en alle huisartsen in onze regio te informeren over de mogelijkheid dat zich bij jonge, gevaccineerde mensen de bof kan voordoen. In de weken daarna krijgen wij van onze huisartsen diverse meldingen van patiënten verdacht van parotitis. Al die patiënten hebben wij laten onderzoeken. In geen van deze gevallen kon de diagnose echter worden bevestigd, m.a.w. de uitbraak in onze regio is beperkt gebleven tot dat ene cluster van vier gevallen. Hoe het mogelijk is dat jonge, gevaccineerde mensen toch de bof krijgen, zal in de komende jaren worden onderzocht. In afwachting van de uitkomsten van dat onderzoek wordt het Rijksvaccinatieprogramma niet gewijzigd. 1.4 Hepatitis-B (45 meldingen) In een gewoon, dat wil zeggen niet-pandemisch jaar als 2010 is hepatitis-b voor de infectieziektebestrijding de ziekte die het meeste werk oplevert. 45 Gevallen van acute en chronische hepatitis-b zijn ons in 2010 gemeld, dat is bijna één geval per week. Het overleg met de behandelaar, het gesprek met de patiënt t.b.v. de bronopsporing en het contactonderzoek, het onderzoeken van de contactpersonen (partner, kinderen, familieleden) en de uiteindelijke rapportage en advisering kosten ons telkens vele uren werk Acute hepatitis-b (10 meldingen) De afdeling infectieziektebestrijding heeft in 2010 tien gevallen van acute hepatitis-b gemeld aan de landelijke registratie. In werkelijkheid zijn er echter 12 gevallen geweest. Eén persoon is, als contactpersoon van een patiënt met acute hepatitis-b, tweemaal onderzocht met een tussenpoos van maanden. Bij het tweede onderzoek bleek hij een volledige seroconversie te hebben doorgemaakt. Hij heeft dus asymptomatisch hepatitis-b doorgemaakt, maar omdat bij hem nimmer aanwezigheid van het virus is aangetoond, voldeed hij niet aan de meldingscriteria. Een andere persoon bleek bij het opstellen van dit jaarverslag niet een chronische hepatitis-b te hebben, maar een acute hepatitis-b te hebben doorgemaakt. Het volgende gaat over 12 gevallen van acute hepatitis-b. Het is bekend dat autochtone Nederlanders hepatitis-b vooral oplopen door onveilige seksuele contacten. Onze 12 acute gevallen hebben dat inzicht bevestigd. Twee mannen hebben hun infectie vrijwel zeker opgelopen door seks met mannen in Nederland. Drie personen hebben de infectie vrijwel zeker opgelopen door onbeschermde heteroseksuele contacten in landen waar hepatitis-b veel voorkomt. Twee heteroseksuele hepatitis-b-patiënten hebben tijdens de acute fase van hun ziekte vrijwel zeker hun vaste partner besmet. Hoe de eerste twee besmet zijn geraakt, is niet duidelijk geworden, maar bij zeker één van hen is seksueel contact de meest waarschijnlijke bron geweest. 5
7 Kortom: ten minste 7 en mogelijk 8 van de 12 personen hebben hun infectie door seksueel contact opgelopen. Voor de overigen geldt het volgende. Eén persoon is mogelijk in een buitenlands ziekenhuis besmet geraakt. Bij een andere persoon is uitvoerig onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van besmetting in een Nederlands ziekenhuis. Dat onderzoek heeft geen bron opgeleverd. Tenslotte is van één persoon, ondanks ons speurwerk, de bron niet duidelijk geworden. De twaalfde persoon heeft ieder contact met de GGD geweigerd, zodat wij geen bronopsporing hebben kunnen doen Chronische hepatitis-b (35 meldingen) De afdeling infectieziektebestrijding heeft in 2010 vijfendertig nieuwe gevallen van chronische hepatitis-b gemeld gekregen. In verreweg de meeste gevallen ging het om personen die geen typische klachten hadden van hun chronische hepatitis-b. De voor de hand liggende vraag is: hoe zijn deze mensen ontdekt? Vijftien patiënten zijn ontdekt door algemene screening op hepatitis-b, deels door onszelf, deels in andere screeningsprogramma's. Zeven gevallen zijn door onszelf ontdekt: Vier personen waren cliënten van ons reizigersadviesbureau. Drie van hen zijn onderzocht vanwege ons beleid om reizigers die behoren tot een etnische groep met hoog risico voor hepatitis- B, te onderzoeken op besmetting. De vierde persoon meldde tijdens het reizigersconsult besmet te zijn met hepatitis-b. Deze persoon was niet eerder aan ons gemeld en ook nooit nader onderzocht. Twee personen zijn ontdekt bij onderzoek op onze SOA-poli s. Eén persoon is door ons ontdekt door contactonderzoek (dat is onderzoek onder contactpersonen van een hepatitis-b-patiënt). Acht personen zijn ontdekt in andere programma s: Vier personen zijn ontdekt bij de landelijke zwangerenscreening. Drie personen zijn ontdekt door onderzoek tijdens detentie (in het kader van het vaccinatieprogramma hepatitis-b voor risicogroepen). Eén persoon is postmortem ontdekt bij onderzoek voor orgaandonatie. De overige twintig personen zijn ontdekt door huisartsen en specialisten. In enkele gevallen ging het daarbij om personen die onderzoek hadden aangevraagd omdat zij gehoord hadden van een familielid bij wie hepatitis-b was vastgesteld. In de meeste gevallen ging het om onderzoek bij mensen die betrekkelijk vage klachten hadden, waarbij hun etniciteit vaak de reden was om hen ook op hepatitis-b te onderzoeken De korte keten De afdeling infectieziektebestrijding heeft na de fusie van de drie GGD en in Noord-Holland Noord in 2007 geleidelijk het project de korte keten ingevoerd. Het doel van dit project is de patiënt met chronische hepatitis-b en zijn/haar huisarts te ondersteunen bij de diagnostiek en de indicatiestelling voor verwijzing naar de specialist. De reden dat de GGD dit doet is omdat de GGD ongeveer 50 patiënten per jaar ziet en een huisarts in de regio Noord-Holland Noord daarentegen ziet slechts zelden een patiënt met chronische hepatitis-b. De GGD kan daarom een mate van expertise opbouwen. Voor de huisarts blijft dit lastig. Op 3 mei 2010 heeft de GGD Hollands Noorden alle huisartsen in haar regio op de hoogte gebracht van het feit dat de korte keten inmiddels deel uitmaakt van onze werkwijze. 6
8 Het resultaat van de korte keten bij de vijfendertig chronische patiënten van 2010 is als volgt geweest: In twaalf gevallen hebben wij de huisarts geadviseerd de patiënt NIET te verwijzen, maar slechts te controleren (als sprake was van afwezigheid van het e-antigeen en een normaal ALAT). In vier gevallen hebben wij de huisarts van een patiënt geadviseerd deze patiënt te verwijzen naar de MDL-arts, vanwege hetzij aanwezigheid van het e-antigeen in het bloed van de patiënt, hetzij een verhoogd ALAT. Drie van deze vier patiënten zijn inderdaad bij de gastro-enteroloog of de internist terecht gekomen. De vierde is inmiddels door ons gestimuleerd zich alsnog specialistisch te laten onderzoeken. 1.5 Hepatitis-A (3 meldingen) Het aantal meldingen van hepatitis-a in onze regio daalt gestaag, van 9 gevallen in 2008, via vijf gevallen in 2009 tot 3 gevallen in Deze daling komt overeen met de landelijke trend. Hepatitis-A blijft echter een verraderlijke ziekte vanwege het feit dat jonge kinderen symptoomloos, maar zeer besmettelijk met de ziekte kunnen rondlopen. Een uitbraak zoals zich in 2006/7 in de gemeente Langedijk heeft voorgedaan, kan daarom ieder moment weer optreden. Sinds kort hebben we in de openbare gezondheidszorg de mogelijkheid om het DNA van het hepatitis- A-virus te typeren. Daardoor is het mogelijk besmettingsbronnen te identificeren die we anamnestisch niet kunnen achterhalen. Van twee van onze drie gemelde patiënten konden we op deze manier de besmettingsbron vinden. Eén van hen was een man die in Nederland besmet was geraakt. De bron van zijn besmetting konden we echter anamnestisch niet vaststellen. De virustypering bracht de bron aan het licht. Het virus dat deze man ziek had gemaakt, bleek identiek te zijn aan de A-virussen die bij andere patiënten verspreid in het land waren aangetroffen. Deze mensen bleken ziek te zijn geworden door het eten van zongedroogde tomaten uit één partij. Deze partij heeft, voor zover bekend, landelijk 16 mensen ziek gemaakt. De tweede patiënt bij wie virustypering de doorslag gaf, betrof een andere Nederlandse man. Het virus dat bij hem werd aangetroffen, kon worden geïdentificeerd als een virus dat al enige jaren circuleert onder MSM (mannen die seks hebben met mannen). De derde patiënt betrof een jongen van allochtone afkomst die in juli, tijdens zijn verblijf in het land van herkomst van zijn ouders, ziek was geworden en korte tijd in een ziekenhuis daar opgenomen was geweest. Daar was de diagnose hepatitis-a gesteld, maar er waren geen maatregelen genomen om de gezinsleden te beschermen of zelfs maar te onderzoeken. Na terugkeer in Nederland hebben de ouders van deze jongen contact opgenomen met hun huisarts die zo alert was om ons te waarschuwen. Daarop hebben wij alsnog het hele gezin onderzocht en zonodig gevaccineerd om verspreiding van de ziekte in Nederland te voorkomen. 1.6 Kinkhoest (47 meldingen) Het aantal kinkhoestmeldingen is sinds 2008 sterk gedaald van 153 gevallen, via 127 in 2009, naar 47 in Deze daling kunnen we toeschrijven aan de cyclus van de kinkhoestmeldingen in Nederland, waarbij om de drie tot vier jaar een piek optreedt. De laatste piek was in 2007/8. De volgende piek kunnen we in 2011 verwachten. Deze cyclus bestaat sinds 1996 toen we voor het eerst zagen dat het aantal kinkhoestmeldingen toenam. De toename van kinkhoest in ons land wees op een tekortschietende immuniteit in de bevolking. Daarom is besloten in 2001 een extra moment voor kinkhoestvaccinatie op te nemen in het Rijksvaccinatieprogramma, namelijk vaccinatie op de leeftijd van 4 jaar en wel met een nieuw kinkhoestvacin, zogenaamd acellulair vaccin. Dit vaccin is waarschijnlijk krachtiger immunogeen en heeft minder bijwerkingen dan het oorspronkelijke Nederlandse kinkhoestvaccin. In 2005 is het acellulaire vaccin ook opgenomen in de vaccinatiereeks voor zuigelingen, ter vervanging van het oorspronkelijke kinkhoestvaccin. Het lijkt er nu op dat sindsdien de drie/vierjaarlijkse pieken in de kinkhoestmeldingen afvlakken, maar een definitief oordeel daarover is nog niet mogelijk. 7
9 1.7 Bacillaire dysenterie (Shigella-infectie) (9 meldingen) Negenmaal werd een shigella-infectie gemeld. Vier daarvan zijn in Nederland opgelopen. Het betrof in deze 4 gevallen shigella sonnei die endemisch is in Nederland. De overige gevallen (diverse subtypes) zijn tijdens verblijf in het buitenland opgelopen. In al deze gevallen is door de GGD contactonderzoek verricht en zijn zo nodig adviezen gegeven aan gezinsleden, huisartsen, scholen, gemeenten en werkgevers. Casus. Per post ontvangt de GGD een positieve kweekuitslag van Shigella sonnei in ontlasting. Het blijkt te gaan om een meisje van groep 1/2 van een basisschool. Ze is onderzocht door de huisarts vanwege diarree. De GGD neemt contact op met het gezin en dan blijkt dat het kind inmiddels al weer naar school gaat. Dat is niet de bedoeling! Het kind moet eerst een antibioticakuur geheel afmaken en vervolgens moet tot tweemaal toe een kweek van haar ontlasting geen groei van shigellabacteriën opleveren. De GGD overlegt over deze casus met de gemeente en de schooldirecteur. Het kind krijgt van de GGD een tijdelijk schoolverbod, de ouders van de leerlingen van de groepen 1/2 krijgen een informatiebrief van de GGD, de ouders van het geïnfecteerde kind krijgen hygiëneadviezen. De ouders en een jonger zusje van het patiëntje worden door de GGD onderzocht. Zowel vader als moeder blijken de shigellabacterie in de ontlasting te hebben. Tot onze schrik blijkt vader als kok in een restaurant te werken. Beide ouders krijgen van de huisarts een antibioticumkuur. Met de betrokkenen wordt afgesproken dat vader enige tijd ander werk doet totdat ook bij hem tweemaal de ontlastingskweek negatief is. Een duidelijke bron voor de infectie in dit gezin is niet gevonden. Deze casus illustreert dat soms stevige maatregelen nodig zijn om verdere transmissie in de bevolking te voorkomen. 1.8 Voedselinfectie (23 meldingen) In 2010 is veel energie gaan zitten in een grote landelijke Salmonella-uitbraak. Het zwaartepunt van deze uitbraak lag met 23 patiënten in onze regio. Maar ook onze buur-ggd en, Kennemerland en Flevoland, hebben hun deel gehad met bij elkaar ongeveer eenzelfde aantal. In totaal konden 86 patiënten met deze uitbraak in verband worden gebracht. De drie GGD en en het RIVM hebben onderzoek gedaan naar deze uitbraak. De bron is niet met zekerheid gevonden, maar waarschijnlijk was een voedingsmiddel gedistribueerd door een supermarkt, de oorzaak van de besmettingen. 1.9 Invasieve pneumokokkenziekte bij kinderen (2 meldingen) Eén geval betrof een niet-gevaccineerd jongetje van 7 maanden dat ernstig ziek moest worden opgenomen in het ziekenhuis. Een ander geval betrof een jongetje van 2 jaar dat wel was gevaccineerd. De verwekker bleek in dit tweede geval een pneumokok te zijn waartegen het RVPvaccin niet beschermt Legionellose (14 meldingen) In 2010 is er een lichte stijging geweest ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook landelijk was dit het geval. De oorzaak hiervan is niet duidelijk. Opmerkelijk is dat 11 van onze 14 gevallen in Nederland besmet zijn geraakt. Bij deze gevallen is bronopsporing verricht en zijn de mogelijke bronnen bemonsterd. Helaas is het in geen van deze gevallen gelukt legionellabacteriën te vinden die ook bij de patiënten zijn aangetroffen. 8
10 Casus Het RIVM/de LCI waarschuwt in november de GGD over een passagiersschip dat in onze regio rondvaart. De verdenking tegen dit schip is voortgekomen uit het landelijke surveillancesysteem van legionellapatiënten in Nederland, dat het RIVM beheert. Het schip bleek in verband te kunnen worden gebracht met drie gevallen van legionella in de afgelopen jaren. In overleg met de schipper, de LCI, de Inspectie Verkeer en Waterstaat en de Bemonsteringseenheid Legionellapneumonie (BEL) bezoeken de GGD en de BEL de volgende dag het schip om monsters uit de drinkwatertanks te nemen. De GGD geeft uitgebreide informatie aan de schipper en de touroperator. Uit voorzorg wordt besloten de passagiers van de afgelopen 4 weken te informeren en de huidige passagiers de reis te laten vervolgen op een ander schip. Het schip gaat tegen de kant om nagekeken te worden. De burgemeester wordt geïnformeerd voor het geval sancties nodig zijn conform de Wet publieke gezondheid. Een gespecialiseerd bedrijf behandelt het waterleidingsysteem met een zogenaamde shockbehandeling. Nadat in een aantal watermonsters Legionella pneumophila is gevonden, voert het gespecialiseerde bedrijf een uitgebreide risico-inventarisatie uit. Na diverse aanpassingen aan de waterleidingen en opnieuw een shockbehandeling worden opnieuw watermonsters onderzocht. Deze bleven nu alle negatief (geen groei van legionellabacteriën). Bijna 6 weken later vaart het schip pas weer uit voor cruises Malaria (7 meldingen) West-Afrika (ten zuiden van de Sahara) is berucht vanwege het malariarisico. Dat is in 2010 weer bevestigd. Zeven gevallen van malaria zijn ons gemeld in In 6 van deze 7 gevallen ging het om een infectie met plasmodium falciparum, de parasiet die de ernstigste vorm van malaria veroorzaakt, namelijk malaria tropica. Deze 6 infecties zijn alle in West-Afrika opgelopen. Zeker in enkele gevallen had de patiënt geen adequate malariaprofylaxe gebruikt. In één geval was er sprake van een uitgestelde aanval van plasmodium vivax na een eerdere behandeling Meningokokkenziekte (6 meldingen) Het aantal meldingen van ernstige meningokokkeninfecties is gehalveerd ten opzichte van voorgaande jaren. Vermeldenswaard is dat zich in 2010 twee gevallen van hersenvliesontsteking binnen één gezin hebben voorgedaan. Meningokokkenziekte is weliswaar besmettelijk en inderdaad is de kans op besmettingen bij mensen die in nauw contact met elkaar verkeren - zoals in een gezin - verhoogd ten opzichte van de algemene bevolking. Toch komt het zelden voor dat twee personen binnen één gezin de ziekte krijgen. Overigens is de licht verhoogde kans op besmettingen binnen een gezin een reden om gezinscontacten van een persoon met meningokokkenziekte antibioticaprofylaxe te geven. Het Nederlandse rijksvaccinatieprogramma bevat een vaccin tegen de meningokok-c. Vaccin tegen de veelvoorkomende meningokok van serotype B bestaat (nog) niet. Al onze gevallen van meningokokkenziekte werden veroorzaakt door meningokok-b Casus Een directeur van een basisschool belt de GGD. Van een leerling zouden een broertje en zusje (0 en 2 jaar) zijn opgenomen in het ziekenhuis vanwege meningitis (hersenvliesontsteking). De GGD neemt contact op met de behandelende kinderarts om te onderzoeken of het bericht klopt. Dat blijkt het geval te zijn. In overleg met de kinderarts krijgen alle gezinscontacten een antibioticumkuur om een eventuele infectie te couperen en om verdere transmissie van de bacterie te voorkomen. Verder wordt een informatiebrief verspreid onder de (ouders van de) leerlingen in 3 groepen (peuterspeelzaal en 2 basisscholen). De burgemeester en de jeugdarts worden ingelicht. Door tijdige en gerichte informatie te verstrekken, ontstaat er geen onrust en weten de ouders waar zij op moeten letten. De patiëntjes zijn goed hersteld. De veroorzakende meningokok was van het type B. 9
11 1.13 Meldingen volgens artikel 26 van de Wet publieke gezondheid (Wpg) Paragraaf 1 van artikel 26 Wpg luidt: Het hoofd van een instelling waar voor infectieziekten kwetsbare populaties verblijven of samenkomen voor een of meer dagdelen per etmaal, stelt de gemeentelijke gezondheidsdienst van de gemeente waarin de instelling gelegen is, op de hoogte van het optreden van een ongewoon aantal zieken met maag- en darmaandoeningen, geelzucht, huidaandoeningen of andere ernstige aandoeningen van vermoedelijk infectueuze aard in de desbetreffende populatie of bij het begeleidend of verzorgend personeel. Dit artikel heeft betrekking op zieken-, verpleeg- en verzorgingshuizen, instellingen voor verstandelijk gehandicapten, residentiële jeugdinstellingen, semiresidentiële jeugdinstellingen, kinderdagverblijven, scholen, aanmeld- en opvangcentra voor asielzoekers en opvang voor dak- en thuislozen. Deze instellingen moeten dus de GGD waarschuwen bij een ongewoon aantal zieken, zowel onder het personeel als onder de bewoners. De bedoeling van dit artikel zal duidelijk zijn: in dergelijke instellingen bevinden zich mensen met een kwetsbare gezondheid dicht bij elkaar waardoor de kans op snelle verspreiding van een infectieziekte onder deze mensen groot is. De GGD heeft de mogelijkheden om een dergelijke snelle verspreiding te voorkomen. In het artikel worden geen infectieziekten met name genoemd. Echter, zodra er zelfs maar een vermoeden van een besmettelijke aandoening binnen de instelling is, moet die instelling de GGD waarschuwen. In 2010 hebben wij 32 meldingen ingevolge artikel 26 Wpg ontvangen. Deze meldingen waren voornamelijk afkomstig van verpleeg- en verzorgingshuizen, kinderdagverblijven en basisscholen. De meest gemelde (mogelijke) ziekteverwekkers waren: waterpokken/gordelroos, groep-astreptokokken (GAS), staphylococcus aureus, salmonella typhimurium, rotavirus, respiratoirsyncitieelvirus, norovirus, mycoplasma pneumoniae, bofvirus en enterovirus Verpleeg- en verzorgingshuizen Bij de verpleeg- en verzorgingshuizen ging het in veel gevallen om meldingen van bewoners en/of personeelsleden met een kortdurend ziektebeeld van braken en diarree zonder koorts. In dergelijke gevallen is norovirus meestal de verwekker. Diverse instellingen hadden zelf al norovirusdiagnostiek ingezet met positieve uitslag. In enkele gevallen heeft de GGD norovirusonderzoek uitgevoerd dat slechts bij één instelling positief uitpakte. Bij enkele instellingen was onderzoek niet meer mogelijk omdat alle zieken inmiddels waren hersteld. Alle instellingen hebben hygiënerichtlijnen van de GGD ontvangen Kinderdagverblijven De meldingen door de kinderdagverblijven waren zeer divers. Bij diverse kinderdagverblijven was sprake van epidemietjes van braken en/of diarree. Onderzoek heeft bij één kinderdagverblijf het rotavirus als verwekker aan het licht gebracht. Bij twee kinderdagverblijven was sprake van een uitbraak van waterpokken. Bij drie kinderdagverblijven was sprake van impetigo en/of huiduitslag Scholen Ook de meldingen door scholen liepen sterk uiteen. Op één openbare basisschool hadden in korte tijd acht kinderen een tamelijk ernstige luchtweginfectie (longontsteking, influenza-achtig ziektebeeld) opgelopen. De GGD heeft deze uitbraak onderzocht. Bij twee kinderen kon een gemeenschappelijke verwekker worden aangetoond, namelijk mycoplasma pneumoniae. Bij de andere kinderen werd geen verwekker gevonden. In het najaar van 2010 waren er op een basisschool enkele kinderen met een klinisch beeld van roodvonk. De ouders van deze kinderen hebben van de GGD het advies gekregen met hun kind direct de huisarts te consulteren. Vervolgens is er één melding bij de GGD binnengekomen van een bevestigde roodvonk. Een aantal meldingen door basisscholen betrof impetigo. 10
12 2.0 Overige activiteiten 2.1 Besmettingsaccidenten De GGD Hollands Noorden is verantwoordelijk voor de afhandeling van alle niet-beroepsgebonden besmettingsaccidenten, dat zijn accidenten die buiten de werksfeer hebben plaatsgevonden. Daarnaast heeft de GGD met enkele arbodiensten afspraken gemaakt om voor deze arbodiensten ook beroepsgebonden accidenten af te handelen. Bij de afdeling infectieziektebestrijding melden zich dan ook regelmatig personen die, hetzij tijdens de uitoefening van hun beroep, hetzij in hun vrije tijd, een prik-, bijt-, vecht-, of andersoortige verwonding hebben opgelopen dan wel een sekscontact hebben gehad waarbij zij blootgesteld zijn aan mogelijk infectieuze lichaamsvloeistoffen van een ander persoon. In 2010 hebben zich bij de GGD Hollands Noorden 68 personen gemeld vanwege een besmettingsaccident. Overzicht besmettingsaccidenten Prikaccident 43 Bijtaccident 6 Hulp bij ongeval 6 Seksaccident 5 Overige 8 De meeste slachtoffers van deze accidenten waren (para)medici die zich hadden of waren geprikt met een gebruikte insulinenaald of een lancet voor bloedsuikerbepaling. Overzicht prikaccidenten met naalden: Insulinenaald 11 Vingerpriknaald 14 Hechtnaald 2 Verdovingsnaald 3 Intramusculair naald 9 Subcutaan naald 1 Tandartstechniek 3 Van deze 68 besmettingsaccidenten werd de helft door de artsen-infectieziektebestrijding beschouwd als hoogrisicoaccident. 28 Accidenten zijn door de afdeling infectieziektebestrijding zelf afgehandeld. In de andere gevallen heeft de afdeling adviezen gegeven over de afhandeling. Tweemaal hebben wij een indicatie gesteld voor postexpositieprofylaxe (PEP) ter voorkoming van besmetting met HIV. 2.2 Consulten voor postexpositieprofylaxe rabiës Wij hebben in 2010 dertien vragen ontvangen van mensen die een onfortuinlijk contact hadden gehad met (gebeten of gekrabd waren door) een zoogdier. In al deze gevallen hebben wij postexpositieprofylaxe ingesteld, door middel van 5 vaccinaties, meestal in combinatie met een injectie MARIG (menselijk antirabiës immunoglobuline) gelijk met de eerste vaccinatie. In de meeste van deze gevallen ging het om onuitgelokte aanvallen van een hond, kat, vleermuis of aap. Met onuitgelokt bedoelen we dat de verwonde persoon niet iets heeft gedaan waarop het dier heeft gereageerd door te krabben of bijten. Onuitgelokte aanvallen kunnen wijzen op een gedragsstoornis bij het dier en wekken daarom een sterke verdenking dat het dier mogelijk rabiës onder de leden heeft. 11
13 We moeten echter ook vaak postexpositieprofylaxe instellen bij mensen die zich zodanig hebben gedragen dat we niet kunnen spreken van onuitgelokte aanvallen. Zoals bij de toeriste die in een dierenpark in Zuid-Afrika een tijgerwelpje mocht knuffelen (zo schattig!) en die geheel per ongeluk een kras in haar hand van één van de vlijmscherpe tandjes van het dier opliep. We hebben haar toch maar MARIG en 5 vaccinaties gegeven. Hetzelfde geldt voor menige bezoeker van het beroemde Monkey Forest in Ubud op Bali. De apen in dat park zijn gewend aan mensen en zijn honds-(aaps)brutaal. Ze graaien in jaszakken en tassen op zoek naar voedsel. Een mens die laat blijken daar niet van gediend te zijn, loopt gemakkelijk een beet op. Op Bali komt de laatste jaren rabiës voor, er zijn al meer dan honderd doden gevallen onder de lokale bevolking en dat betekent dat zo n beet niet kan worden genegeerd. We kunnen daarom reizigers er niet genoeg op wijzen dat ze afstand moeten houden van die dieren, dat ze niet hun handen naar die dieren moeten uitsteken en dat ze geen snoep, koekjes, voedsel, hoe goed verpakt ook, in zakken of tassen moeten meenemen als ze een dierentuin bezoeken waar dieren los rondlopen. 2.3 Hepatitis-B-vaccinatie bij nonresponders De GGD Hollands Noorden vaccineert jaarlijks honderden mensen tegen hepatitis-b. Deze vaccinatie is enigszins problematisch, omdat niet iedereen op de voorgeschreven reeks van 3 vaccinaties reageert zoals we verwachten, namelijk door antistoffen aan te maken. Mensen die na een volledige reeks vaccinaties geen antistoffen blijken te hebben aangemaakt (terwijl ze niet besmet zijn met hepatitis-b), noemen we nonresponders. Nonresponders krijgen van ons het advies nogmaals een reeks van 3 vaccinaties te halen. Helaas zijn er mensen die ook na 6 vaccinaties niet op het vaccin blijken te hebben gereageerd. Dat is vooral lastig voor personen die beroepshalve kans lopen besmet te raken met hepatitis-b, zoals personeel in de gezondheidszorg. Er zijn in Nederland twee hepatitis-b-vaccins op de markt die sterker werkzaam zijn dan de gangbare vaccins. Het gebruik van deze vaccins bij nonresponders is echter niet vanzelfsprekend omdat deze vaccins niet zijn geregistreerd voor gebruik bij nonresponders, maar alleen voor toediening aan mensen die in aanmerking komen voor nierdialyse. Er is daarom een extra administratieve procedure nodig, voordat deze vaccins aan nonresponders mogen worden toegediend. In het najaar van 2009 en het voorjaar van 2010 hebben wij bij wijze van proef een aantal hardnekkige nonresponders (mensen die na 6 vaccinaties geen antistofrespons hadden getoond) benaderd met het voorstel om zich nog eenmaal te laten vaccineren met zo n sterker werkend vaccin. Wij hebben 12 nonresponders gevaccineerd. Van hen bleken 7 enkele weken na de vaccinatie een antistoftiter te hebben die voldoende was om te kunnen zeggen: U bent beschermd. Dat is niet een spectaculair resultaat, maar wel zodanig dat wij doorgaan met het aanbieden van deze vaccinatie aan onze nonresponders. 2.4 Diagnostiek in de Openbare Gezondheidszorg Op 1 september 2007 is de gedecentraliseerde financiering van diagnostiek in de openbare gezondheidszorg van kracht geworden. Deze regeling is nu bekend onder de naam OGZ-diagnostiek. Het doel van deze nieuwe regeling is de kwaliteit van de diagnostiek in de openbare gezondheidszorg te verbeteren en te intensiveren. In het contract versterking infrastructuur OGZ-diagnostiek is vastgelegd aan welke voorwaarden moet zijn voldaan om diagnostiek vanuit het OGZ-budget te kunnen bekostigen. De GGD en zijn met het RIVM/CIB overeengekomen dat projectgewijs in een periode van 3,5 jaar gewerkt wordt aan een voor het gehele land eenduidig diagnostiekbeleid. Dit betreft zowel het financieel-organisatorische beleid, als het inhoudelijke diagnostiekbeleid. Over 2008 en 2009 heeft de GGD Hollands Noorden 46 maal diagnostiek op kosten van dit budget aangevraagd. Dit betrof diagnostiek in verband met bron- en contactonderzoek en uitbraakonderzoek op hepatitis A, B en C, Salmonella, Stafylokokken en gastro-enteritis in het algemeen. 12
14 In 2010 heeft de GGD Hollands Noorden 25-maal een beroep gedaan op het budget voor de OGZdiagnostiek: 19 maal voor het contactonderzoek bij een hepatitis-b-patiënt, 3 maal voor het contactonderzoek van een shigellapatiënt en 3 maal voor het onderzoek van contacten van een hepatitis-c-patiënt. 2.5 Vaccinaties voor instellingen In 2010 heeft de afdeling infectieziektebestrijding diverse vaccinatieprojecten voor instellingen uitgevoerd. Vaccinaties tegen hepatitis-b: Hogeschool van Alkmaar 10 leerlingen Bouwbedrijf BAM 13 medewerkers Huisartsenpost West-Friesland 9 medewerkers Fa. Interflow 12 medewerkers Vaccinaties tegen hepatitis-a en B: Fa. Kropman Fa. Wolter & Dros 6 medewerkers 23 medewerkers Vaccinaties tegen DTP en hepatitis-a/b: Gemeente Harenkarspel 8 medewerkers Hoogheemraadschap Texel 9 medewerkers. 13
15 3.0 Overige zaken 3.1 Kwaliteit In 2010 is de afdeling infectieziektebestrijding zowel in- als extern geaudit. Het onderwerp van de interne audit was surveillance. Uit de audit zijn geen aandachtspunten naar voren gekomen. De externe audit had als thema opschaling. Het accent daarbij lag op het GROP (Gemeentelijk Rampen Opvang Plan). Uit deze audit zijn enkele verbeterpunten naar voren gekomen. De Inspectie voor de gezondheidszorg is op bezoek geweest in verband met het evalueren van de indicatoren IGZ. De verbeterpunten die uit het bezoek naar voren zijn gekomen, zijn verwerkt in het jaarplan Bijzondere aandacht zal worden besteed aan de meldingsplicht van de directeuren van artikel-26-instellingen. 3.2 HPZone HPZone is een registratieprogramma voor de infectieziektebestrijding. De GGD Hollands Noorden is eind 2008 met dit uit Engeland afkomstige programma gaan werken, evenals een aantal andere GGD en in Nederland. Dit programma biedt een krachtige ondersteuning van ons werk. In 2010 hebben alle GGD en die gebruikmaken van HPZone, de samenwerkingsovereenkomst Federatie Beheer en Exploitatie Infrastructuur Infectieziektebestrijding getekend. De algemene ledenvergadering van deze federatie is in 2010 vier keer bijeen geweest, de gebruikersgroep HPZone drie keer. In 2010 heeft de GGD Zuid-Holland Zuid zich aangesloten bij de vereniging. De GGD en Flevoland en Limburg-Noord hebben aangegeven op 1 januari 2011 te willen starten met HPZone. De deelnemende GGD en hebben nauw samengewerkt om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden van het programma. Er zijn voorstellen geformuleerd om het programma verder te ontwikkelen. HPZone is in het najaar voorgedragen voor de ICT Spider Award en genomineerd. De prijs is uiteindelijk naar een ander project gegaan. 3.3 Landelijk vaccinatieprogramma hepatitis-b voor risicogroepen Het doel van het landelijke vaccinatieprogramma hepatitis-b voor risicogroepen is om de overdracht van hepatitis-b in risicogroepen te verminderen. De risicogroepen waarop dit programma is gericht, zijn mannen die seks hebben met mannen (MSM), prostituees en drugsgebruikers. Deze mensen kunnen zich bij iedere GGD in Nederland gratis laten vaccineren tegen hepatitis-b. Onderdeel van het programma is dat de deelnemers ook worden onderzocht op hepatitis-b. Bij de GGD Hollands Noorden worden de vaccinaties verstrekt door de afdeling SOA-bestrijding. Zie het jaarverslag van de afdeling SOA voor de resultaten van het programma in Het programma wordt ook uitgevoerd door penitentiaire inrichtingen (PI s) in Nederland, onder supervisie van de regionale GGD. In onze regio wordt het programma uitgevoerd door 4 PI s: Zwaag, Zuiderbos/Amerswiel, Westlinge en Schutterswei). De resultaten van het programma in deze PI s in 2010 staan in de tabel hieronder. Er zijn drie personen ontdekt met Hepatitis B. Doelgroep druggebruiker homoseksueel prostituee heteroseksueel 1 e vaccinatie e vaccinatie e vaccinatie
16 Zoals uit deze tabel blijkt, worden in de PI s nog veel personen gevaccineerd die worden geregistreerd onder de doelgroep heteroseksuelen. Deze mensen behoren sinds kort niet meer tot de risicogroep waarop het programma zich richt. Omdat het registratiesysteem deze mogelijkheid nog bood in 2010 hebben de PI s deze mensen toch nog gevaccineerd. 3.4 Externe contacten en publieksvragen In 2010 zijn in totaal 398 publieksvragen geregistreerd en beantwoord door onze sociaalverpleegkundigen en/of de artsen-infectieziektebestrijding. Deze vragen betroffen: 110 vragen van particulieren 56 van huisartsen 53 van kinderopvanginstellingen 19 van AWBZ-instellingen 11 van bedrijven 37 van scholen 10 van gemeenten 54 van overigen (tandartsen, verpleegkundigen, CB-artsen, ARBO-artsen enz.). De onderwerpen van deze vragen waren (onder meer): 91 prik/besmettingsaccidenten (melden en informatie vragen) 12 over de bof 61 van scholen en kinderopvangcentra over de vijfde ziekte, hand-voet-en-mondziekte, kinderzeer (krentenbaard of impetigo), mazelen, roodvonk en waterpokken 19 van AWBZ-instellingen over het norovirus en diarree/braken 9 vragen van particulieren en huisartsen over scabiës (schurft). Tevens is een groot aantal niet-geregistreerde publieksvragen beantwoord door de medewerkers van ons callcenter tijdens de Q-koortscrisis in onze regio. 15
17 4.0 Overzicht van meldingen van infectieziekten die volgens de Wet publieke gezondheid (Wpg) meldingsplichtig zijn. Opmerking 1: de wet publieke gezondheid is op 1 december 2008 van kracht geworden. Tot die tijd gold de infectieziektewet van De verschillen tussen beide wetten zijn voor dit overzicht niet relevant. Opmerking 2: de indeling in categorieën (A, B1, B2, C) volgens de Wpg is vastgesteld op grond van het niveau van de bestrijdingsmaatregelen die kunnen worden ingezet ter bestrijding van een uitbraak, groep A: landelijke maatregelen, groep B1: gemeentelijke maatregelen met landelijke ondersteuning, B2: gemeentelijke maatregelen, C: alleen lokale maatregelen. Infectieziekte Groep A Nieuwe Influenza A (H1N1) Pokken Polio Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Groep B1 Difterie Humane infectie met aviair influenzavirus Pest Rabiës Virale hemorragische koorts Groep B2 Buiktyfus Cholera Hepatitis A Hepatitis B Acuut Hepatitis B Chronisch Hepatitis C Acuut Invasieve groep A-streptokokkeninfectie Kinkhoest Mazelen Paratyfus A Paratyfus B Paratyfus C Rubella STEC/enterohemorragische E.coli-infectie Shigellose Voedselinfectie Groep C Antrax Bof Botulisme Brucellose Gele Koorts Hantavirusinfectie Invasieve Haemophilus influenzae infectie Invasieve pneumokokkenziekte (bij kinderen) Legionellose Leptospirose Listeriose
18 MRSA-infectie (clusters buiten ziekenhuis) Malaria Meningokokkenziekte Psittacose Q-koorts Tetanus Trichinose West-Nilevirusinfectie Ziekte van Creutzfeldt-Jakob - Klassiek Ziekte van Creutzfeldt-Jakob - Variant Totaal meldingsplichtige ziekten
19 5.0 Deelname van werknemers product Algemene Infectieziektebestrijding aan landelijke en provinciale werkgroepen, commissies en overleggen Provinciaal Overleg Infectieziektebestrijding (POI) Bert Hoendermis arts-infectieziektebestrijding voorzitter POI Carla Korver sociaal verpleegkundige-infectieziektebestrijding lid POI Landelijk Overleg Infectieziektebestrijding (LOI) Bert Hoendermis arts-infectieziektebestrijding Projectgroep Infectieziektebestrijding GGD Nederland Bert Hoendermis arts-infectieziektebestrijding Project Outbreakmanagement Fred Slijkerman Megelink arts-infectieziektebestrijding projectleider Bert Hoendermis arts-infectieziektebestrijding stuurgroeplid Landelijk Overleg Verpleegkundigen Infectieziektebestrijding (LOVI) Carla Korver sociaa lverpleegkundige infectieziektebestrijding Landelijke ICT applicatie ontwikkeling en infrastructuur HPZone Harm Menger arts-infectieziektebestrijding lid gebruikersgroep Anita de Boer sociaal verpleegkundige ambtelijk secretaris Ad Olijhoek hoofd sector I&M secretaris Project Jaarverslag Bert Hoendermis arts-infectieziektebestrijding De artsen van het product algemene infectieziektebestrijding zijn allen ook werkzaam in de disciplines curatieve SOA-bestrijding en reizigersadvisering en vaccinaties. Zij zijn beschikbaar om bijstand te verlenen aan de afdelingen Medische Milieukunde en Inspectie en Hygiënezorg. Eén van de sociaalverpleegkundigen-infectieziektebestrijding had in 2010 ook een taak in de reizigersadvisering- en vaccinaties. Vier administratieve medewerkers verrichtten werkzaamheden ter ondersteuning van de infectieziektebestrijding. 18
20 6.0 Personeel en Organisatie In 2010 bedroeg het aantal medewerkers werkzaam bij de sector Infectieziekten en Milieu, product algemene infectieziekten (IZB) 15. Sectormanager Infectieziekten en Milieu Artsen-infectieziektebestrijding Ad Olijhoek Bert Hoendermis Fred Slijkerman Megelink Harm Menger Ondine Mourits Roland de Nijs San Lie Productcoördinator infectieziektebestrijding Anita de Boer Sociaalverpleegkundigen-infectieziektebestrijding Administratie infectieziektebestrijding Anita de Boer Carla Korver Meta Bakker Inge Ouwendijk Marit Heederik Lia Geenen Tiny Boontjes (tot 1 oktober) José de Goede (tot 1 augustus) 19
21 Verklarende woordenlijst. ALAT E-antigeen GHOR LNV MDL-arts alanine-aminotransferase, een enzym dat zich in levercellen bevindt. Een verhoogde hoeveelheid ALAT in het bloed wijst op beschadiging van levercellen. één van de kenmerken van het hepatitis-b-virus. Het immuunsysteem reageert op dit antigeen door anti-e-antistoffen aan te maken. de organisatie voor geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen. ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit. maagdarmleverarts, ook wel genoemd gastro-enteroloog. Postexpositieprofylaxe profylactische behandeling na blootstelling, dus behandeling als er mogelijk al infectie heeft plaatsgevonden om te voorkomen dat het slachtoffer ziek wordt. VWA voedsel- en warenautoriteit. Deze organisatie heet sinds kort nvwa, nieuwe VWA, vooruitlopend op een fusie in
Protocol handelen bij besmettelijke ziekten
Marsstraat 2, 1716 WH Opmeer Postbus 53, 1715 ZH Spanbroek Tel: 0226 352552 directie.ruimteschip@skowestfriesland.nl R.K. Basisschool t Ruimteschip www.bsruimteschip.nl Protocol handelen bij besmettelijke
Nadere informatieRaadsinformatiebrief
Raadsinformatiebrief Van: J.P. Ragetlie Aan: de leden van de Gemeenteraad Datum: 6 maart 2012 Onderwerp: Jaarcijfers GGD Infectieziektebestrijding Steller: Wil Evers Nr.: RIB-JR-1209 Geachte heer, mevrouw,
Nadere informatieKwartaaloverzicht meldingsplichtige infectieziekten in het kader van de Wet Publieke Gezondheid
Kwartaaloverzicht meldingsplichtige infectieziekten in het kader van de Wet Publieke Gezondheid Hierbij ontvangt u het overzicht van de gemelde infectieziekten die bij de afdeling I&H van de GGD Haaglanden
Nadere informatieINFECTIEZIEKTEBESTRIJDING
INFECTIEZIEKTEBESTRIJDING FACTSHEET 2016 VOORWOORD WIE ZIJN WIJ? De afdeling algemene Infectieziektebestrijding (IZB) van GGD Hollands Noorden houdt zich bezig met het opsporen van infectieziekten om verspreiding
Nadere informatieInfectieziektebestrijding elke dag anders!
Infectieziektebestrijding elke dag anders! Ronald ter Schegget Arts infectieziekten 29 GGD en Algemene Infectieziekten Bestrijding Surveillance Meldingsplichtige infectieziekten Bron- en contactonderzoek
Nadere informatieKwartaaloverzicht meldingsplichtige infectieziekten in het kader van de Wet Publieke Gezondheid
DB /103 Kwartaaloverzicht meldingsplichtige infectieziekten in het kader van de Wet Publieke Gezondheid Hierbij ontvangt u het overzicht van de gemelde infectieziekten die bij de afdeling I&H van de GGD
Nadere informatieTotaal aantal meldingen GGD Brabant-Zuidoost 2010
Jaarcijfers team infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost 2010 (Concept: kleine wijzigingen in aantallen nog mogelijk, in het verslag zijn nog niet opgenomen preventieactiviteiten en andere niet
Nadere informatieTotaal aantal meldingen GGD Brabant-Zuidoost 2009
Jaarcijfers team infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost 2009 Het jaar 2009 is een druk jaar geweest voor de infectieziektebestrijding in Nederland. In april 2009 werd door de WHO melding gemaakt
Nadere informatieJaarverslag 2014 infectieziektebestrijding GGD Hollands Noorden
Jaarverslag 2014 infectieziektebestrijding GGD Hollands Noorden Beschouwing: 2014 een gemiddeld jaar Het opmerkelijkst in dit jaar was de dreiging van de introductie van twee bijzondere virussen: - het
Nadere informatieINFECTIEZIEKTEBESTRIJDING
INFECTIEZIEKTEBESTRIJDING FACTSHEET 2015 CASUS: SCHOOLUITJE ZORGBOERDERIJ WIE ZIJN WIJ? De afdeling algemene Infectieziektebestrijding (IZB) van GGD Hollands Noorden houdt zich bezig met het opsporen van
Nadere informatieInfectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals
Infectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals Karin Heimeriks, Arbeidshygiënist, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM 1 14 april 2011 Wat kunnen jullie verwachten? Infectieziektebestrijding
Nadere informatieInfectieziekten. Jaarverslag 2012
Infectieziekten Jaarverslag 2012 Algemene Infectieziektebestrijding Inspectie & Hygiënezorg Seksuele Gezondheid Reizigers Advisering en Vaccinaties Tuberculosebestrijding INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 3 1.
Nadere informatieINFOKAART INFECTIEZIEKTEN ALGEMEEN
INFOKAART INFECTIEZIEKTEN ALGEMEEN Naast deze infokaart over infectieziektebestrijding in het algemeen zijn er ook infokaarten beschikbaar over: hepatitis, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen,
Nadere informatieCIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD 2013 ANTWERPEN infectieziektebestrijding /
/ Rapport CIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD 213 ANTWERPEN infectieziektebestrijding /24.6.214 24.6.214 cijfers infectieziekten in beeld 213 Antwerpen 1/33 Inhoudstafel 1 Overzichtstabel 213 3 2 Cijfers
Nadere informatieCIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD 2013 OOST-VLAANDEREN Infectieziektebestrijding/
/ Rapport CIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD 213 OOST-VLAANDEREN Infectieziektebestrijding/24..214 Inhoudstafel 1 Overzichtstabel 213 3 2 Cijfers infectieziekten Oost- 213 3 Cijfers infectieziekten 213 1
Nadere informatieDe nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008
De nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008 Wat bespreken Iets over meldingscriteria De nieuwe ziekten (2 minuten per ziekte!) - Wat is de reden om het te melden -
Nadere informatieCIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD2013 WEST-VLAANDEREN Infectieziektebestrijding/
Rapport CIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD213 WEST-VLAANDEREN Infectieziektebestrijding/24.6.214 24.6.214 cijfers infectieziekten in beeld213 West- 1/31 Inhoudstafel 1 Overzichtstabel 213 3 2 Cijfers infectieziekten
Nadere informatieCIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD 2013 VLAAMS-BRABANT Infectieziektebestrijding/
/ Rapport CIJFERS INFECTIEZIEKTEN IN BEELD 213 VLAAMS-BRABANT Infectieziektebestrijding/24..214 24..214 cijfers infectieziekten in beeld 213 Vlaams-Brabant 1/32 Inhoudstafel 1 Overzichtstabel 213 3 2 Cijfers
Nadere informatieJaarverslag gemelde infectieziekten groep A, B en C in 2008/2009/2010
Jaarverslag gemelde infectieziekten groep A, B en C in 2008/2009/2010 GGD Kennemerland Afdeling Infectieziektebestrijding oktober 2012 Auteurs: Rob Broeder, Saskia van Egmond, Marjolein Somers. Richard
Nadere informatieHepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A
Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatie4 Infectieziekten in de regio Gelre-IJssel
4 Infectieziekten in de regio Gelre-IJssel Infectieziekten zijn over het algemeen besmettelijke ziekten, die vaak overdraagbaar zijn van mens op mens. Ondanks de sterk verbeterde hygiëne en vaccinatiemogelijkheden
Nadere informatieNieuwsbrief Infectieziekten jaargang 3, nummer 1, maart 2010
Nieuwsbrief Infectieziekten jaargang 3, nummer 1, maart 21 In deze eerste Nieuwsbrief van 21 een terugblik op het jaar 29. De werkzaamheden van de afdeling algemene infectieziektebestrijding (AIZB) hebben
Nadere informatieWat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school.
Wat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school. Infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en
Nadere informatieGezondheid Actueel juni 2019
Gezondheid Actueel juni 2019 GEMEENTEN ZIJN VERANTWOORDELIJK VOOR VACCINATIEPROGRAMMA Gemeenten zijn sinds 1 januari 2019 verantwoordelijk voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De
Nadere informatieAFSPRAKEN KETENPARTNERS OVER WATERPOKKEN EN RODEHOND BIJ ASIELZOEKERS I. ACHTERGROND
AFSPRAKEN KETENPARTNERS OVER WATERPOKKEN EN RODEHOND BIJ ASIELZOEKERS Onderstaande ketenafspraken zijn tot stand gekomen in samenwerking met COA, GC A, GGD GHOR Nederland, KNOV, NVOG en LCI, en zijn bedoeld
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieDuiding Vaccinatiegraad
Duiding Vaccinatiegraad Gelderland-Midden Trendgegevens verslagjaren 2006-2018 27 september 2018 -Bestuurlijk Overleg Publieke Gezondheid Gelderland Midden 27-09-2018 1 Aanleiding: Verandering verantwoordelijkheden
Nadere informatieInfectieziektebestrijding
Infectieziektebestrijding Jaarverslag 2013 GGD Kennemerland Afdeling Infectieziektebestrijding Auteurs: Martine van der Zwet Nicole Leerssen, Katja van der Meiden, Saskia van Egmond, Jeanette Ros VOORWOORD
Nadere informatieCLB. GBS Wemmel BROCHURE 6. Schooljaar Nederlandstalige Gemeentelijke Basisschool Wemmel J. Vanden Broeckstraat Wemmel
BROCHURE 6 CLB GBS Wemmel Nederlandstalige Gemeentelijke Basisschool Wemmel J. Vanden Broeckstraat 29 1780 Wemmel Tel.: (02) 462.06.31 Fax: (02) 462.06.39 Schooljaar 2015-2016 URL: www.gbswemmel.be E-mail:
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2012 West-Vlaanderen
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht 1 West-Vlaanderen Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding West-Vlaanderen Koning Albert I-laan 1- - Brugge Registratie van infectieziekten
Nadere informatieBescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieInformatie over Q-koorts
Informatie over Q-koorts De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor Q-koorts. De afgelopen weken ontvingen gemeenten hierover brieven van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, het ministerie van Volksgezondheid
Nadere informatieHoofdstuk 5: Opvang 5.3.5.0 Zieke kinderen / besmettelijke ziekten en werkwijze versie: 2
De organisatie heeft een protocol opgesteld conform de Wet Bestrijding Infectieziekten, waarin beschreven staat hoe te handelen in geval van (besmettelijke) ziekte(n) van kinderen. Het protocol is van
Nadere informatieProgramma van Eisen Quarantainelocatie Zuid-Holland
Programma van Eisen Quarantainelocatie Zuid-Holland Werkgroep Quarantainelocatie Zuid-Holland GGD Hollands Midden, GGD Haaglanden, GGD Rotterdam-Rijnmond, Dienst Gezondheid en Jeugd Zuid-Holland Zuid GHOR
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2012 Limburg
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht 1 Limburg Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Limburg V.A.C. Hendrik van Veldeke Koningin Astridlaan 5 bus 7 Tel : 11-7 Fax:
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2012 Antwerpen
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht 1 Antwerpen Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Antwerpen Lange Kievitstraat 111-11, bus 1, 1 Antwerpen Tel : - Fax: - 1 toezichtvolksgezondheid.antwerpen@vlaanderen.be
Nadere informatieBeleid zieke kind versie september 2015
Beleid zieke kind versie september 2015 Gezondheid Een goede gezondheid is voor iedereen van onschatbare waarde, maar voor kinderen helemaal. Een kind heeft een goede gezondheid nodig om te groeien en
Nadere informatie39 epidemiologisch bulletin, 2013, jaargang 48, nummer 3. Cursussen
39 epidemiologisch bulletin, 2013, jaargang 48, nummer 3 Korte berichten Millenniumdoelen Het kan ambitieuzer Onlangs werd het adviesrapport gepubliceerd van het VN High- Level Panel. VN-secretarisgeneraal
Nadere informatieMelden van infectieziekten. conform de Wet publieke gezondheid (2008)
Melden van infectieziekten conform de Wet publieke gezondheid (2008) Melden van infectieziekten conform de Wet publieke gezondheid (2008) 2 Melden van infectieziekten Editie 2008 ISBN: 978 90 6960 206
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2012 Vlaams - Brabant
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht Vlaams - Brabant Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Vlaams-Brabant Brouwersstraat bus, Leuven Tel : - 7 Fax: - 7 toezichtvolksgezondheid.vlaamsbrabant@vlaanderen.be
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2011 Vlaams - Brabant
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht Vlaams - Brabant Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Vlaams-Brabant Brouwersstraat bus, Leuven Tel : - 7 Fax: - 7 toezichtvolksgezondheid.vlaamsbrabant@vlaanderen.be
Nadere informatieNieuwsbrief Infectieziekten jaargang 4, nummer 1, februari 2011
Nieuwsbrief Infectieziekten jaargang 4, nummer 1, februari 2011 In deze eerste Nieuwsbrief van 2011 aandacht voor de Influenza H1N1, complicaties van bof en vooral ook een overzicht van wat zich in 2010
Nadere informatie2.1.2.b ZIEKTE EN ONGEVALLEN Verkort VERSIE 5 27-03-2012
2.1.2.b ZIEKTE EN ONGEVALLEN Verkort VERSIE 5 27-03-2012 Verkort ziektebeleid FloreoKids HANDLEIDING VOOR OUDERS/VERZORGERS BIJ ZIEKTE KIND 1. Kan een ziek kind het kindercentrum bezoeken? FloreoKids biedt
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,
Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 10 september 2008 08-LNV-107
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieWat zijn infectieziekten
Wat zijn infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en bacteriën. Ze worden meestal van de ene mens
Nadere informatieCentrum Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten
Centrum Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten Het Centrum Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten (EPI) bewaakt en analyseert de staat van infectieziekten voor de publieke gezondheid.
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2011 West-Vlaanderen
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht West-Vlaanderen Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding West-Vlaanderen Koning Albert I-laan - - Brugge Tel : 5-5 7 Fax: 5-9 toezichtvolksgezondheid.westvlaanderen@vlaanderen.be
Nadere informatieVaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor baby s van 6-9 weken, 3, 4 en 10-11 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2010 Oost-Vlaanderen
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht Oost-Vlaanderen Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Oost-Vlaanderen Elf Julistraat, 9 Gent Tel : 9- Fax: 9- toezichtvolksgezondheid.oostvlaanderen@vlaanderen.be
Nadere informatieEpi-nieuws. Toezicht Volksgezondheid. Registratie overzicht 2011 Antwerpen
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht Antwerpen Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Antwerpen Lange Kievitstraat -, bus, Antwerpen Tel : - Fax: - toezichtvolksgezondheid.antwerpen@vlaanderen.be
Nadere informatieHoe krijg je hepatitis B?
Hepatitis B Hepatitis B is een infectie van de lever, veroorzaakt door het hepatitis B-virus. In Nederland wordt dit virus vooral overgedragen door seksueel contact. Het dringt via de slijmvliezen van
Nadere informatie15-07-2008 Kamervragen aan de ministers van VWS en LNV over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant
15-07-2008 Kamervragen aan de ministers van VWS en LNV over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant Kamervragen van het lid Thieme aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn
Nadere informatieTraining Levensreddend handelen GGZ Palier en GGD Den Haag
52 epidemiologisch bulletin, 2013, jaargang 48, nummer 1-2 Korte berichten Trainingen Training Suïcidaal en zelfbeschadigend gedrag bij jongeren Zelfbeschadigend gedrag komt onder jongeren regelmatig voor:
Nadere informatieZiektebeleid gastouderbureau Kindercath
Ziektebeleid gastouderbureau Kindercath Gastouderopvang biedt in veel gevallen meer ruimte voor de individuele benadering van een ziek kind. Een ziektegeval moet daarom dan ook per keer worden beoordeeld
Nadere informatieHet is een goed moment om na te denken over de toekomst van het RVP
Samenvatting Het is een goed moment om na te denken over de toekomst van het RVP Sinds 1957 worden Nederlandse kinderen gevaccineerd tegen infectieziekten. Dat gebeurt in het kader van het zogenoemde Rijksvaccinatieprogramma
Nadere informatie2.1.2.b ZIEKTE EN ONGEVALLEN Verkort VERSIE 6 02-11-2015
2.1.2.b ZIEKTE EN ONGEVALLEN Verkort VERSIE 6 02-11-2015 Verkort ziektebeleid FloreoKids HANDLEIDING VOOR OUDERS/VERZORGERS BIJ ZIEKTE KIND 1. Kan een ziek kind het kindercentrum bezoeken? FloreoKids biedt
Nadere informatieInhoudsopgave Inhoudsopgave... 1
Protocol Ziekte bij kinderen Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Voorwoord... 2 Ziektebeleid... 3 Zieke kinderen... 3 Richtlijnen voor geneesmiddelenverstrekking binnen het dagverblijf... 3 Richtlijnen voor
Nadere informatieGGD DPG, en kwetsbare ouderen
GGD, DPG en kwetsbare ouderen Waar wil ik het over hebben? Wat is een GGD? Wat is een directeur Publieke Gezondheid: DPG? Wat hebben wij met elkaar van doen? GGD en ouderen Relatie GGD - Inspectie Kwartaalontmoeting
Nadere informatie22-11-2012. Beleid zieke kinderen
Beleid zieke kinderen Inhoudsopgave Inleiding... 3 Het beleid omvat de volgende onderdelen:... 3 1. Zieke kinderen op een groep... 3 1. Zieke kinderen op een groep... 3 2. Kinderziekten... 3 2.1 Voorkomende
Nadere informatieFactsheet GGD Hollands Noorden. M T W
T 088 01 00 500 M info@ggdhn.nl W www.ggdhn.nl Inhoudsopgave Over de GGD... 3 Jeugdgezondheidszorg... 4 Infectieziektenbestrijding... 5 Kwetsbare burgers... 6 Onderzoek, beleid en preventie... 7 Colofon...
Nadere informatieZiekte Kinderopvangorganisatie de KinderKroon
Protocol ziekte Ziekte Algemeen Alarmnummer : 112 Huisarts : 0546-623355 Bij spoed huisarts : 0546-623356 Ziekenhuis : 0546-693693 Ouders die gebruik maken van de kinderopvang worden vaak geconfronteerd
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieVaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten
Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten Vaccinatie hepatitis B De Nederlandse Arbo-wetgeving eist dat ziekenhuizen en andere instellingen verantwoorde zorg aan hun patiënten bieden. Patiënten mogen
Nadere informatie31 epidemiologisch bulletin, 2012, jaargang 47, nummer 2
31 epidemiologisch bulletin, 2012, jaargang 47, nummer 2 Korte berichten Oproep Huisartsen gevraagd Project Optimalisering van de communicatie tussen huisarts en GGD Communiceren we optimaal bij het bestrijden
Nadere informatieVaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor peuters van 14 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieControles tijdens de zwangerschap
Controles tijdens de zwangerschap Tijdens de zwangerschap worden de volgende onderzoeken uitgevoerd: Beoordelen van de groei van de baarmoeder Bij elk bezoek wordt de groei van de baarmoeder nagegaan.
Nadere informatieNHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen
NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen Martijn Sijbom Huisarts Wetenschappelijk medewerker NHG Afdeling Richtlijnontwikkeling en Wetenschap Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling:
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieBijlage 1. Bron- en contactonderzoek bij clusters van MRSA-infectie
Staphylococcus aureus-infecties, inclusief MRSA A41 Bijlage 1. Bron- en contactonderzoek bij clusters van MRSA-infectie Achtergronden Het in Nederland gevoerde strikte screenings- en isolatiebeleid ( search-and-destroy
Nadere informatiePreventie van Infectieziekten in de regio West-Brabant
Preventie van Infectieziekten in de regio West-Brabant Als het gaat om infectieziekten kan men bij de GGD West-Brabant terecht met vragen over infectieziekten en kan men gebruik maken van het soa spreekuur,
Nadere informatieSamenvatting. Etiologie. samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen
Nadere informatieEpi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht 2010 Limburg
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht Limburg Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Limburg V.A.C. Hendrik van Veldeke Koningin Astridlaan bus Tel : - Fax: - toezichtvolksgezondheid.limburg@vlaanderen.be
Nadere informatieOp reis. Voorbereiding, vaccinatie en adviezen
Op reis Voorbereiding, vaccinatie en adviezen Op Reis Gaat u op vakantie (met of zonder kinderen), een zakenreis, stage of vrijwilligerswerk? Wij helpen u graag bij een goede voorbereiding. Vaccinaties,
Nadere informatie> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieReizen en vaccinaties Maag-Darm-Levercentrum
Reizen en vaccinaties Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding Deze folder is bestemd voor patiënten (en hun naasten) met een maag,darm- en/of leveraandoening. De folder geeft u informatie over
Nadere informatie31 epidemiologisch bulletin, 2005, jaargang 40, nummer 1
31 epidemiologisch bulletin, 2005, jaargang 40, nummer 1 Actueel Overgewicht bij Hindostaanse kinderen Net als bij Nederlandse kinderen is bij Hindostaanse kinderen sprake van hoge prevalentiecijfers van
Nadere informatieDE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT,
MINISTERIE VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 20 april 2009, TRCJZ/2009/1142 houdende een vaccinatiecampagne ter bestrijding
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 14 september 2010 Betreft Stand van zaken Q-koorts
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.minlnv.nl
Nadere informatieHet onderzoeksrapport Niet voor niks. Vormen van ruilseks onder jongeren kan worden gedownload via
30 epidemiologisch bulletin, 2010, jaargang 45, nummer 4 Korte berichten Onderzoek Jongeren doen niet makkelijk over ruilseks De GGD Amsterdam heeft samen met de Rutgers Nisso Groep onderzoek gedaan naar
Nadere informatieInformatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus
Informatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus De Gezondheidsraad adviseert om kwetsbare kinderen te vaccineren tegen de gevolgen van een darminfectie met het rotavirus. Het vaccin zit nog niet in
Nadere informatieEpi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht 2010 Vlaams - Brabant
Epi-nieuws Toezicht Volksgezondheid Registratie overzicht Vlaams - Brabant Toezicht Volksgezondheid Team Infectieziektenbestrijding Vlaams-Brabant Brouwersstraat bus, Leuven Tel : -9 Fax: -9 9 toezichtvolksgezondheid.vlaamsbrabant@vlaanderen.be
Nadere informatieVaccinatie van ouderen tegen pneumokokken. Nr. 2018/05. Samenvatting
Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken Nr. 2018/05 Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken pagina 2 van 6 Veel mensen dragen pneumokokken bij zich zonder ziek te worden. De pneumokok kan echter ernstige
Nadere informatieJEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-4 JAAR
JEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-4 JAAR GEZONDE JEUGD Kinderen zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal voortdurend in ontwikkeling. Bij de meeste kinderen gaat dit zonder al te grote problemen. Bij sommige kinderen
Nadere informatieAanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema
kindergeneeskunde informatiebrochure Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Vaccinatie tegen meningococcen B 4 3. Vaccinatie tegen Varicella (windpokken) 5
Nadere informatieProtocol ziekte en ongevallen
Protocol ziekte en ongevallen Protocollen Kinderdagverblijf Duimelot te Zenderen Algemeen Alarmnummer : 112 Huisarts : 074-2661462 Bij spoed huisarts : 074-2667374 Noodtelefoonnummer : 074-2665908 Ziekenhuis
Nadere informatieGEZONDHEIDSINFORMATIE
GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op
Nadere informatie3. Welke ziekten moeten er gemeld worden?
Klinisch Laboratorium Heilig-Hartziekenhuis Mechelsestraat 24, B-2500 Lier Tel.: 03-491 30 70 Fax: 03-491 30 89 DocNr SOP.ORG.18 Aangemaakt op 20/jan/2015 MELDING VAN AANGIFTPLICHTIGE ZIEKTEN Versie 3
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 4 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 4 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatieInfectieziektebestrijding
Infectieziektebestrijding Jaarverslag 2014 GGD Kennemerland Afdeling Infectieziektebestrijding Auteurs: Martine van der Zwet Jeanette Ros Saskia van Egmond Katja van der Meiden Nicole Leerssen Daisy Ooms
Nadere informatieKorte berichten. Actueel
22 epidemiologisch bulletin, 2010, jaargang 45, nummer 1 Korte berichten Actueel Jaarverslag regionaal soa centrum Den Haag Op 26 november j.l., bij de start van het Love Life festival in Den Haag, presenteerde
Nadere informatieJEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-4 JAAR
JEUGDGEZONDHEIDSZORG 0-4 JAAR GEZONDE JEUGD Kinderen zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal voortdurend in ontwikkeling. Bij de meeste kinderen gaat dit zonder al te grote problemen. Bij sommige kinderen
Nadere informatieHepatitis B, versie 20 (PDF aangemaakt op: ) Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland.
Hepatitis B, versie 20 (PDF aangemaakt op: 6-6-2017) EPI-azc EPIdataGGD lblsoacontact2 lblstreep lblmelding Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland. Indien
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27158 31 augustus 2015 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 19 augustus 2015, houdende regels
Nadere informatieNieuwsbrief Infectieziekten jaargang 7, nummer 1, februari 2014.
Nieuwsbrief Infectieziekten jaargang 7, nummer 1, februari 2014. In deze eerste nieuwsbrief van 2014 blikken wij terug op 2013 en beschrijven wij enkele actualiteiten zoals de dreigende import van polio
Nadere informatieDe OKIDOKI-3 studie. Dragerschap in de neus van kinderen en ouders
De OKIDOKI-3 studie Dragerschap in de neus van kinderen en ouders Geachte ouders en verzorgers, Uw kind is gevaccineerd volgens het Nederlandse Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Dit betekent dat het rond
Nadere informatieHepatitis A.
Hepatitis A www.hepatitisinfo.nl Hepatitis A Epidemiologie Transmissie Virologie Symptomen van een infectie met hepatitis A Diagnostiek Behandeling Preventie Hepatitis A epidemiologie http://wwwnc.cdc.gov/travel/pdf/yellowbook-2012-map-03-03-estimated-prevalence-hepatitis-a.pdf
Nadere informatieTabellenboek Gemeente Beemster
Tabellenboek Gemeente Beemster 2011 Inhoudsopgave Algemene gezondheidszorg 3 Maatschappelijke gezondheidszorg 7 Jeugdgezondheidszorg 8 2 Algemene gezondheidszorg Infectieziektebestrijding 2008 2009 2010
Nadere informatie