Millieuverklaring Gegevens 2013

Transcriptie

1 Millieuverklaring 2014 Gegevens 2013

2 inhoud p. 5 Voorwoord p. 6 Milieubeleid p. 10 Audi Brussels p. 14 Laat de zon maar schijnen p. 16 Audi A3 Sportback e-tron p. 18 CSR (corporate social responsibility) p. 20 Efficiëntie bij alle processen p. 22 Recyclage p. 24 Weten is succes P. 26 Data en feiten

3 Voorwoord Beste lezers, Efficiëntie is sinds geruime tijd dé stelregel geworden in de omgang met grondstoffen, energieproductie en energieverbruik. Het is een duidelijke richtlijn voor de milieupolitiek van AUDI AG. Van ontwikkeling en productie tot gebruik en recyclage van de wagen: elke stap in het traject dat door onze wagens wordt afgelegd, wordt vanuit dit gezichtspunt benaderd. Bij het streven naar duurzame mobiliteit is het belangrijk dat de wagen reeds vanaf de eerste kilometer in balans is met het milieu. Daarom proberen wij de CO 2 -balans in onze productievestigingen intensief te verbeteren. De doelstelling is duidelijk: CO 2 -neutraal auto s produceren bij Audi Brussels. Om dit doel te kunnen realiseren, zijn vele stappen nodig: een beslissende stap in de richting van een uitgebalanceerde CO₂-uitstoot is het gebruik van ecologische stroom. Sinds 1 april 2012 gebruikt men bij Audi Brussels uitsluitend regeneratief opgewekte stroom. Zo kan ons bedrijf jaarlijks tot ton aan CO 2 -uitstoot vermijden, goed voor 37,5 procent van de volledige CO 2 -uitstoot. In 2013 stelde Audi Brussels ruim vierkante meter op de fabrieksdaken ter beschikking om er fotovoltaische modules op te installeren. Audi Brussels is ook fier op zijn geslaagde verlaging van het energieverbruik. Sinds 2010 kon het energieverbruik in de productie van KWh per wagen teruggebracht worden tot KWh per wagen. Dit betekent een daling met ongeveer 40 procent. De grootste energiebesparing kwam er door de luchthuishouding in de lakafdeling te verbeteren. Hier wordt jaarlijks MWh uitgespaard. Bijkomende besparingen zijn te danken aan het efficiënt gebruik van warmte-energie. De nieuwe voorbehandelingsinstallatie voor de behandeling van carrosserieën wordt in 2014 geconstrueerd. Dit volledig nieuwe gebouw wordt volgens de state of the art technieken uitgerust. Zo is het doel om een daling van 20% aan wateren energieverbruik te realiseren ten opzichte van de oude installatie. Ook wat onze wagens betreft, verlagen wij voortdurend het verbruik en de uitstoot van schadelijke stoffen: tegen 2016 zal Audi de CO₂-uitstoot van zijn modellen in vergelijking met 2008 met 25 procent doen dalen. Audi hecht bijzonder veel waarde aan elektromobiliteit en focust zich op efficiënte aandrijfsystemen. Tegen 2015 zal Audi meer dan 50 modelvarianten aanbieden die de 120 g CO₂/km niet overschrijden. De Cylinder-on-Demand (COD)-technologie is sinds dit jaar op de A1 Sportback verkrijgbaar. Bij een lagere belasting worden slechts twee van de vier cilinders ingeschakeld waardoor de uitstoot van schadelijke stoffen afneemt. Dat Audi Brussels zich geëngageerd inzet voor milieubeheer, blijkt ook uit de groei van het plaatselijke milieuteam, dat in 2014 met één werknemers is uitgebreid. Deze milieuverklaring van Audi Brussels geeft uitvoerig uitleg over wat de onderneming intussen gerealiseerd heeft op het vlak van milieubeheer. Reeds in 2002 werd het ambitieuze milieumanagementsysteem van de Europese Unie - EMAS (Eco-Management and Audit Scheme) - bij Audi Brussels ingevoerd en sindsdien steeds verder geoptimaliseerd. Een engagement dat vruchten afwerpt, want met de succesvolle hervalidering eind 2011 bevestigde een geaccrediteerde certificeringsinstelling dat het milieumanagementsysteem bij Audi Brussels conform was met de EMAS-verordening van de EG/1221/2009 (EMAS = communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem). Audi Brussels bezit de EMAS-registratie intussen al ruim 10 jaar. Ook van de regio Brussel kreeg de fabriek in 2013 opnieuw de erkenning van ecodynamische onderneming en haalde ze met drie sterren de grootste onderscheiding van het regionale milieucertificaat. Deze onderscheidingen zijn het bewijs van onze doorgedreven inspanningen voor het milieu. Milieumanagement impliceert ook de uitdaging om het energieverbruik voortdurend en systematisch te reduceren, conform de internationale ISO 50001:2011-norm. In een goed functionerend milieumanagementsysteem worden werknemers uit alle afdelingen betrokken en geïnformeerd. Met het ideeënmanagementsysteem Audimax stimuleert Audi Brussels daarom bewust alle werknemers om voortdurend de milieubalans in de vestiging te verbeteren. Nadat het project CO 2 -opslag in eikenbos reeds met succes werd ingevoerd in de Audi-productievestigingen in Duitsland, Hongarije en Italië, is Audi Brussels fier het project sinds juni 2012 ook in België te hebben opgestart. In samenwerking met Duitse en Belgische universiteiten is in het nabijgelegen Parc de la Hulpe met eikenzaailingen een Belgische opslagplaats voor CO 2 gecreëerd. Volgende jaren zet Audi Brussels zijn engagement inzake milieubeleid verder. Wij wensen u veel genoegen bij het lezen van deze interessante lectuur toe. Partick Danau Algemeen Directeur Techniek en Logistiek Woordvoerder van het Directiecomité Michael Schmid Algemeen directeur Human Resources Norbert Handlos Algemeen directeur Financiën

4 Milieubeleid Het milieumanagementsysteem omvat hoge vereisten om een continue en systematische verbetering van de milieuprestaties te garanderen. De milieuvereisten zijn vervat in de internationale EMAS-verordening EC 1221/2009 en de energievereisten in de ISO 50001:2011-norm. Zoals het een functionerend milieumanagementsysteem betaamt, worden alle medewerkers hierbij betrokken en geïnformeerd, worden nieuwe technologieën geïnitieerd en worden ervaringen onder alle Audi-vestigingen uitgewisseld. Milieubeleid AUDI AG Op concernniveau zijn er ook richtlijnen en doelstellingen voor het continu verbeteren van de producten en de productie. Deze vormen de basis van de milieupolitiek van Audi Brussels die hierop een aanvulling is. Preambule AUDI AG ontwikkelt, produceert en verdeelt wereldwijd auto s met als doel het veiligstellen van de individuele mobiliteit. De onderneming is ervoor verantwoordelijk dat de producten en de productieplaatsen steeds minder schadelijk worden voor het milieu en dat er op een milieuvriendelijke manier met de natuurlijke hulpbronnen wordt omgesprongen. Hiervoor worden alle ontwikkelingsstadia van elke technologie op ecologisch vlak bestudeerd. AUDI AG stelt deze vooruitstrevende technologieën wereldwijd beschikbaar en maakt de toepassing ervan via de hele procesketting mogelijk. Op alle vestigingsplaatsen is de onderneming een partner voor de maatschappij en de politiek. Zo draagt ze bij tot een sociale en ecologisch duurzame ontwikkeling. Grondbeginselen 1. AUDI AG biedt kwalitatieve wagens aan, die in gelijke mate beantwoorden aan de vereisten van zijn klanten op het vlak van milieuvriendelijkheid, verbruik, veiligheid, kwaliteit en comfort. 2. Onderzoek en ontwikkeling zijn bestanddelen van de milieupolitiek van Audi. AUDI AG ontwikkelt ecologisch efficiënte processen en concepten en verhoogt zo het internationale concurrentievermogen. 3. AUDI AG heeft als duidelijk doel vooropgesteld om bij alle activiteiten schadelijke invloeden op het milieu te vermijden. Hierbij staat een zuinige en efficiënte inzet van grondstoffen en energie centraal. Daarbij is het in acht nemen van de milieuvoorschriften vanzelfsprekend. 4. Het milieumanagement van AUDI AG garandeert, gezamenlijk met zijn toeleveranciers, serviceverleners en handelspartners, dat de milieuvriendelijkheid van de wagens en de productievestigingen voortdurend wordt verbeterd. 5. De directie van AUDI AG is verantwoordelijk voor het in acht nemen van de milieupolitiek, evenals voor de goede werking van het milieumanagementsysteem. De doelmatigheid van de milieupolitiek wordt regelmatig gecontroleerd en indien nodig geactualiseerd. Milieubeleid Audi Brussels Wij stellen ons verantwoordelijk voor een duurzame ontwikkeling. 6. De open en duidelijke dialoog met de klanten, de handelaars en het grote publiek is vanzelfsprekend voor AUDI AG. De samenwerking met de politiek en de autoriteiten verloopt vol vertrouwen. Zij omvat tevens de voor- en nazorg van de noodgevallen voor de afzonderlijke productie-vestigingsplaatsen. 7. Alle medewerkers van AUDI AG worden volgens hun functie op het vlak van milieubescherming geïnformeerd, gekwalificeerd en gemotiveerd zodat hun verantwoordelijkheidsbewustzijn voor het milieu wordt bevorderd. Zij zijn verplicht deze grondbeginselen in acht te nemen. 8. Deze milieupolitiek is voor alle vestigingsplaatsen van AUDI AG bindend. Ze dient voor de verschillende vestigingsplaatsen te worden aangevuld of geconcretiseerd. Audi Brussels heeft een missie, visie en waarden voor een continue verbetering van zijn productie en milieubeleid. Missie Een premium Audi bouwen met een gezond evenwicht tussen ecologie en economie, waarbij een continue verbetering van de milieuprestaties centraal staat. Visie Audi Brussels moet een duurzaam bedrijf worden. Met een intrinsieke ecologische gedachte beogen we de productieprocessen steeds meer eco-efficiënt te maken om zo de milieu-impact, het energieverbruik en de grondstofintensiteit te verminderen. Zo probeert Audi Brussels naar het niveau van de Audigroep te streven en zodoende de referentiewaarde binnen de Belgische automobielsector te worden op het vlak van milieuprestaties. Tevens wil Audi Brussels zich engageren om naar de toekomst toe CO 2 -neutraal te produceren. Bovendien verbindt Audi Brussels zich ertoe dat alle informatie betreffende zijn milieu- en energiebeleid openbaar beschikbaar is, en dat alle middelen voorhanden zijn om de doel- en taakstellingen die dit beleid met zich meebrengt, te volbrengen. Strategische doelstellingen Continu verbeteren van de productieprocessen met als doel de milieu-en energie-impact per geproduceerde wagen tot een minimum te herleiden. Hierbij worden grondstoffen en energie steeds zo efficiënt mogelijk aangewend. Alle productieprocessen en technieken voldoen aan de Best Beschikbare Technieken (BBT). Daarenboven staan we open om innoverende technieken te onderzoeken en te implementeren. Bij het aankopen van producten en diensten ondersteunt Audi Brussels milieu- en energievriendelijke oplossingen. Audi Brussels garandeert een duurzaam evenwicht tussen de fabriek en de stedelijke omgeving waarin ze gelegen is. Tevens onderschrijft Audi Brussels de doelstellingen van het VW- en Audiconcern en integreert deze in haar strategie. Waarden Innovatievermogen We voldoen proactief aan de normen en vigerende wetgeving. Bij het ontwerp van nieuwe installaties wordt er creatief gezocht naar milieu/energie innovaties en wordt de haalbaarheid ervan uitvoerig onderzocht. Professioneel Een transparante milieu- en energieanalyse zorgt er voor dat de doelstellingen per afdeling duidelijk worden uiteengezet. Mensgericht Het behalen van de gestelde doelstellingen wordt mede tot stand gebracht door een open dialoog met alle stakeholders (medewerkers, buurtbewoners, enz.) Concerndoelstellingen Op concernniveau past men de filosofie van één programma alle vestigingen toe. Alle bestaande en effectieve knowhow wordt gebundeld en geïmplementeerd in het Green Production -concept. Dit gaat verder dan enkel energie besparen. Er is sprake van vijf milieugerelateerde KPI s. Concreet is het de bedoeling dat alle wereldwijde vestigingen die ondergebracht zijn onder het Volkswagen-concern (waaronder dus ook Audi Brussels) tegen % besparen (t.o.v 2010) op: energieverbruik, waterverbruik, verwijderd afval (onder welke we enkel het slib afkomstig uit de waterzuivering verstaan), CO 2 -emissies en solventemissies. Verder heeft de Audi-concerngroep ook energiedoelstellingen: het energieverbruik van bestaande installaties moet 2% dalen ten opzichte van het voorgaande jaar, bij nieuw ingeplande installaties of gebouwen moet dit met 1% ten opzichte van het voorgaande jaar. De doelstelling wordt berekend op basis van het totale verbruik van alle vervangen installaties of de best beschikbare technieken binnen het concern bij volledig nieuwe installaties. Als laatste doelstelling wil het concern streven naar een afvalwaterloze productie. Partick Danau Algemeen Directeur Techniek en Logistiek Woordvoerder van het Directiecomité Michael Schmid Algemeen directeur Human Resources Norbert Handlos Algemeen directeur Financiën

5 Audi Brussels Organigram Audi Brussels inclusief werking van de milieudienst Logistiek Extern/Intern transport Magazijnen Productie Carrosseriebouw Schilderij Montage Quasi Kwaliteitszorg Klachtenbehandeling ISO 9001 VSC Communicatie (extern) Danau P. Algemeen Directeur Techniek en Logistiek Woordvoerder van het Directiecomité Milieu-en Energiebeheerder Milieu en Veiligheid Milieucoördinator Biodiversiteit Geluid Lucht/Emissies Afval Afvalwater Milieumanagement + ondersteuning energiemanagement Sitebescherming (bodem/asbest) Fabrieksonderhoud Energiecoördinator Energie & energiemanagement Water Schmid M. Algemeen Directeur Human Resources Medische & Preventiedienst Communicatie (intern) Indirecte milieuaspecten Personeelsontwikkeling + ideeënmanagement Personeelsdienst loondienst, aanwerving Handlos N. Algemeen Directeur Financiën Recht/ Compliance Aankoop/ Boekhouding Controlling Informatica Fabrieksgegevens Medewerkers 2548, waarvan 2026 arbeiders en 522 bedienden Product Audi A1 & S1 Productie wagens Oppervlakte 44 ha Bebouwingsgraad 51% NACE-code EMAS-gegevens Eerste validatie 31/07/2002 Tweede validatie 11/07/2005 Derde validatie 20/10/2008 Vierde validatie 24/10/2011 Algemene voorstelling In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in de gemeente Vorst, ligt de autoassemblagefabriek Audi Brussels ingesloten tussen een industrie- en woonzone, op een terrein van ongeveer 45 ha. Audi Brussels is de Belgische dochteronderneming binnen het Duitse Audi-concern, dat gevestigd is in Ingolstadt, waarbij alle productiedoelstellingen door dit moederbedrijf genomen worden. Op zijn beurt maakt de Audigroep deel uit van de Volkswagen-groep die gevestigd is in Wolfsburg. Op de vorige pagina kan u de scope terugvinden van waarbinnen de zorgsystemen gelden. In het Automotive Park zijn er vergunde installaties waarvoor Audi Brussels verantwoordelijk is. Dit zijn de installaties waarvoor Audi Brussels een vergunning heeft ingediend. Het gebouw wordt echter ook geëxploiteerd door andere firma s. Elk van deze bedrijven moeten een milieuvergunning hebben voor hun activiteiten. Bijgevolg valt dit laatste niet onder de scope Andere Audi-vestigingen bevinden zich in o.a. Gyor en Neckarsulm. Audi Brussels is sinds zijn oprichting 7 jaar geleden de enige productievestiging met de vier ringen die de Audi A1 en zijn nevenproducten exclusief aan de wereld mag leveren. Dit is de eerste maal in de 60-jarige geschiedenis van de voormalige Volkswagen-vestiging. De succesbalans helt dan ook over naar de positieve zijde. De vestiging werkt volgens een tweeploegenstelsel en is volledig belast. Bij de overgang naar Audi kwam er ook een nieuwe, moderne infrastructuur. Het aantal werknemers in Audi Brussels steeg in 2013 met 122 tot personen. Daarmee is Audi Brussels meteen één van de grootste en attractiefste industriële werkgevers in de Brusselse regio. Om dit naar de toekomst nog steeds te kunnen verzekeren zal Audi de komende 5 jaar zo n 500 miljoen in Audi Brussel investeren. De nieuwe voorbehandelinginstallatie en het nieuwe geautomatiseerde carrosserieënmagazijn zijn hier al de eerste tekenen van. Audi Brussels staat positief ten opzichte van de toekomst, waar een mogelijke uitbreiding van modellen vermoedelijk deel van kan uitmaken. Productievolume Van de A1 driedeurs, die in mei 2010 op de markt werd gebracht, liepen er anno 2014 al meer dan stuks van de band. In november 2011 begon de productie van de A1 vijfdeurs. De A1 quattro, gelanceerd in mei 2012, onderstreept het prestatievermogen van de Brusselse Audivestiging. Van deze speciale versie werden 333 exemplaren gemaakt. In 2014 verwelkomde Audi Brussels zijn nieuwste telgen: de Audi S1 en S1 Sportback. Dit zijn, met een vermogen van 231 pk, de sportieve topmodellen van de A1-reeks. De productie van de Audi A1 werd in 2012 opgedreven tot wagens. De stijgende tendens werd naar 2013 minimaal afgeremd. Door marktprognoses werd voor 2013 het productiedoel op ongeveer wagens gelegd, waarbij er in totaal auto s werden geproduceerd. Productiewijze- en techniek Productiewijze Met de fabriek in Brussel heeft Audi belangrijke productiecapaciteiten voor de voortzetting van de groei gegarandeerd. Met als doel de fabriek in Brussel tot één van de best presterende locaties in de Audi-groep te ontwikkelen, heeft de onderneming het gehele productieproces geoptimaliseerd volgens het Audi Productiesysteem (APS). Tot de veelomvattende verbetering van de procesketens behoort ook de nauwe betrokkenheid van de externe toeleveranciers en de dienstverleners bij de productie. Korte doorlooptijden in de fabricage, geringe bestanden bij het voorraadbeheer en een hoge toegevoegde waarde zijn daarmee de doelstellingen waarop het herstructureringsproces wordt afgestemd. De introductie van het Audi Productiesysteem, met het groepswerk en het voortdurende optimaliseringsproces als kernelementen, spelen een centrale rol bij de efficiëntie van de productie en werd in Brussel met succes geïmplementeerd, net zoals in Ingolstadt, Neckarsulm en Győr. De dagcapaciteit van de fabriek in Brussel voor de exclusieve productie van de Audi A1 bedraagt gemiddeld 520 eenheden een optimale voorwaarde voor een dynamische groei van het merk. Tevens zorgt het geïmplementeerde «shopfloormanagement» voor een sturing van het continue verbeteringsproces door een consistente ontwikkeling van processen en procedures op de werkvloer. De aanwezigheid van het management op deze werkvloer zorgt er voor dat oplossingen meteen gezocht worden en beslissingen meteen genomen worden.

6 Productietechnieken In de carrosseriebouw worden ongeveer 600 delen samengevoegd om een ruwe carrosserie te verkrijgen. Het merendeel van deze onderdelen wordt hoofdzakelijk in ons moederbedrijf in Ingolstadt in de goede vorm geperst en meestal per trein naar Brussel vervoerd.het samenvoegen van de verschillende delen gebeurt via puntlassen, soldeeren beschermingsgaslassen, verlijmen, De energieintensieve laserlas wordt enkel nog aangewend voor het monteren van het dak. De bodemgroep, bestaande uit de voorbouw, de achterbouw en de bodemplaat, wordt met het zijdelingse geraamte en het dak aan het carrosseriegeraamte gevoegd. Deuren, motorkap en achterklep vervolledigen de carrosserie. Deze handelingen worden grotendeels door robots overgenomen. Enkel het monteren van de deuren gebeurt nog manueel. Momenteel is er een robotiseringsgraad van 96%. Na een reiniging in de bodywash en een laatste kwaliteitscontrole wordt de carrosserie naar de lakafdeling getransporteerd. Het lakken van het gegalvaniseerde koetswerk in verschillende lagen gebeurt in 5 stappen, telkens gevolgd door een droogprocedé in een uithardingsoven. Solventdampen die ontstaan in de ovens worden afgebroken in naverbranders alvorens uitgestoten te worden naar de buitenlucht. Processchema Carrosseriebouw Bodem achteraan Onderbouw 1/2 Bodem vooraan Lijmen en monteren Monteren Lassen Stuurhuis vooraan links Onderbouw 3/4 Stuurhuis vooraan rechts Eerste stap: VBH: Vorbehandelung. Dit is het ontvetten van de carrosserie in ontvettingsbaden en het aanbrengen van een fosfatatielaag om een betere hechting van de verf te garanderen. Tweede stap: KTL: Kathodische verfbaden. De carrosserie wordt onder stroom gezet waardoor de verf (eerste basislaag) door het spanningsverschil door het koetswerk aangetrokken wordt. Derde stap: Füller. Op de KTL-laag wordt de grondlaag (solventbasis) volautomatisch aangebracht (wit, rood en donkergrijs). Linkerzijde binnen Linkerzijde buiten Zijpanelen Rechterzijde buiten Rechterzijde binnen Vierde stap: Base Coat. De kleurverflaag op waterbasis wordt volautomatisch aangebracht. Vijfde stap: Clear Coat. De hoogglanzende vernislaag wordt volautomatisch aangebracht. Iedere stap wordt gevolgd door een kwaliteitscontrole met een eventuele correctie. De verschillende lagen, met een totale dikte van ongeveer 130 μm, vormen een bescherming tegen UV-licht, vochtigheid, zout en mechanische druk. Nadat de wagen zijn definitieve kleur gekregen heeft, wordt hij in de montage volledig volgens de wensen van de klant geassembleerd. Het koetswerk wordt eerst aangekleed. De cockpit wordt ingebouwd, ruiten gekleefd, het remsysteem wordt aangebracht. Hoogtepunt is dan de volautomatische mariage : motor, transmissie en assen worden volautomatisch in de wagen gebracht en verschroefd. Na de mariage wordt de wagen verder geassembleerd: inbouw van het front, plaatsen van de binnenbekledingen, zetels, wielen, stuur enz. Deze productietechnieken behoren tot het gestaandaardiseerde Audi Productiesysteem. Audi werkt er voortdurend aan om haar productietechnieken milieuvriendelijker te maken. Haar grootste zorg in dit verband is de milieubelasting van bepaalde fabricage procédé in te perken zoals het extra lakken van de dakcontrastbogen. Karobau Audi Brussels SYMBOOL MILIEUASPECT AARD VAN HET MILIEUEFFECT Kofferdeksel Motorkap Lassen: Puntlassen MIG/MAG-lassen Laserlassenv Lijmen en monteren Milieuaspecten binnen het proces van de carrosseriebouw Aanbouwdelen Gelieroven: binnen- en buitenkant van koffer en motorkap worden gelijmd en uitgehard in een oven Koperafval Elektriciteitsverbruik Verbruik van inerte gassen (CO2 & argon) Afval van laserlampen Stofemissies Schroot door destructieve testen Afvalvorming door mastiekafval Beperkte solventemissies Aardgasverbruik Deuren

7 Processchema Lakafdeling Processchema Montage SYMBOOL MILIEUASPECT AARD VAN HET MILIEUEFFECT Luchtafzuiging ovens/ Baden VBH KTL/ Spuitcabines Verbranden van aardgas voor de droogovens Vrijkomen van VOS en > Troposferische ozonvorming Energieverbruik ventilatiegroepen Uitputting van niet-hernieuwbare energie-bronnen Aardgasverbruik R1: Gebouw R1 Voorbereiding Montage C: Gebouw F Voormontage cockpit F1: Gebouw F Lijn 1 F2: Gebouw F Lijn 2 Hochzeit: Samenvoegen boven- en onderbouw M1: Gebouw F Mechaniek F3: Gebouw F Lijn 3 F4: Gebouw F Lijn 4 F5: Gebouw F Lijn 5 T1: Gebouw F1 Voormontage deuren (deze werden op lijn 1 verwijderd, in gebouw F1 in elkaar gezet en op lijn 5 terug aan de wagen gemonteerd) P: Gebouw G Nacontrole + zorg Waterzuivering Afkleven van de wagens om contrastboog te schilderen Afvalvorming (gevaarlijk slibafval) Energieverbruik pompen Chemicaliënverbruik Afvalvorming (plastic, tape, ) SYMBOOL ACTIVITEIT AARD VAN HET MILIEUEFFECT Waterdichtheidstest van de wagen (met biologische zuivering) Minieme waterverontreiniging in de vorm van olie- en zeepresten (dankzij biologische zuivering) Waterverbruik Vernissen van de wagen Vorming van gevaarlijk afval (vernisafval) Tanken van de wagen Uitputting van niet-hernieuwbare energie-bronnen Vrijkomen van koolwaterstofdampen Fosfatatiebad / Passivatie / Spoelbaden Energieverbruik Waterverbruik Vrijkomen van zware metalen in afvalwater Ontvettings- en fosfatatieslib Vullen van airco met klima-vloeistof Verdampen van koelgas draagt bij tot broeikaseffect Spuitcabine Afvalvorming (verfslib) door opvang van overspray in watergordijn Kleven van ruiten Mastiekafval Opwekken spanning voor KTL door gelijkrichter Elektriciteitsverbruik Afkleven van wagens voor verzending Afvalvorming Milieuaspecten binnen het proces van de Lakafdeling Milieuaspecten binnen het proces van de montage

8 Laat de zon maar schijnen! Het projectteam van Audi Brussels die succesvol de zonnepanelen integreerde. Een zuivere aangelegenheid: Op de daken van Audi Brussels genereert een fotovoltaïsche installatie sinds eind mei 2013 op vierkante meter stroom uit zonlicht. De officieel in gebruik genomen installatie is meteen de grootste in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Audi Brussels stelt de oppervlakte ter beschikking van de Belgische installateurs Eoluz en Eneco. Het doel is duidelijk: Wij streven bij Audi Brussels naar een CO₂-neutrale productie. Sinds 1 april 2012 gebruiken wij daarom uitsluitend regeneratief geproduceerde stroom uit waterkracht. Deze photovoltaïsche installatie is opnieuw een stap vooruit in de globale milieustrategie. Alleen al met het gebruik van regeneratief geproduceerde stroom kan de CO₂-uitstoot jaarlijks met ton verminderen. Audi Brussels produceerde in 2013 op deze manier 2259 MWh aan elektrische energie, wat overeenkomt met het verbruik van zowat 600 huisgezinnen bestaande uit vier personen. Ook in de sites in Ingolstadt en Neckarsulm produceert Audi op basis van photovoltaïsche stroom: begin 2009 zijn in Ingolstadt en Neckarsulm respectievelijk en vierkante meter grote installaties in werking getreden. Günther Oettinger, EU-commissaris voor Energie, verklaarde bij de ingebruikname van de zonnepanelen: Hiermee levert Audi een belangrijke bijdrage tot de uitbouw van hernieuwbare energie in Brussel en toont aan op welke succesvolle manier industriële ontwikkeling, innovatieve gebouwentechniek met de uitbouw van hernieuwbare energieën gecombineerd kunnen worden. De minister van leefmilieu van het Brussels hoofdstedelijke gewest zei bij de officiële overdracht van de installatie: De groenestroomcertificaten van de regio Brussel bewijzen opnieuw hun nut. Steeds meer ondernemingen maken gebruik van de steunmaatregelen van de staat. Dankzij onze energiepolitiek zal Brussel tegen 2025 tien keer meer ecologische stroom produceren. Audi Brussels, kan als industrieel bedrijf haar bijdrage tot de energiewende in die zin leveren dat wij de energieproductie decentraliseren, ons meer dan voorheen op hernieuwbare energieën focussen en de energie-efficiëntie van onze fabrieken massaal verbeteren door efficiëntere machines, innovatieve gebouwentechnieken en vooral door een slim totaalconcept.

9 Audi A3 Sportback e-tron Audi werkt hard aan toekomstige mobiliteit. De A3 Sportback e-tron, sinds het najaar van 2014 op de markt, is de eerste plug-in hybride van Audi. Een combinatie van een zuinige TFSI motor en een krachtige elektro motor zorgt voor een gecombineerd vermogen van 150 kw (204 pk), met een CO 2 -uitstoot van 35 gr/km. De Audi A3 Sportback e-tron is onmiskenbaar een Audi A3 Sportback, maar voorzien van eigen designkenmerken. Hij heeft een specifieke grille, oogt dynamisch en elegant en onderhuids schuilt de techniek van een fiscaal gunstige plugin-hybride. De aandrijving verenigt de efficiëntie van de nieuwste 1.4 TFSI met het enorme koppel en de permanente power van een elektromotor. Die levert zelfstandig 330 Nm en het systeemvermogen komt uit op 150 kw (204 pk). Het systeemkoppel bedraagt 350 Nm. Forse getallen, behalve voor het ECE-normverbruik, want dat blijft steken bij 1,5 liter per 100 kilometer. De Audi A3 Sportback e-tron is vanzelfsprekend een Audi, uitgerust met de voordelen van elektrisch rijden, maar niet de nadelen. Hij kan in 7,6 seconden van 0 naar 100 km/h en de topsnelheid bedraagt 222 km/h. Volgens de Europese meetmethode voor plug-in hybrides blijft de gemiddelde CO 2 -emissie beperkt tot slechts 35 gram per kilometer. De TFSI-motor werkt samen met een 75 kw sterke elektromotor. De schijfvormige elektro-unit is geïntegreerd in een nieuw ontwikkelde 6-traps e-s tronic die de aandrijfkracht aan de voorwielen doorgeeft. De twee krachtbronnen vullen elkaar aan. Het koppel van de elektromotor piekt van stationair tot toeren en dat van de TFSI van tot toeren. De Audi A3 Sportback e-tron kan alleen op de benzinemotor rijden, puur elektrisch of in de hybridestand. Zelfs in de elektrische stand is een snelle acceleratie mogelijk, zonder dat de TFSI hoeft bij te springen. Door voor boosting te kiezen, zijn beide krachtbronnen actief. Het tegenovergestelde gebeurt als de bestuurder het gaspedaal loslaat, want dan schakelen beide motoren zichzelf tijdelijk uit en rolt de auto ontkoppeld verder in de vrijloopstand. Er is geen sprake van een remmende werking van de motor en dat verhoogt de efficiëntie. Bij het zuiver gebruik van de elektrische motor bedraagt de reikwijdte 50 kilometer. Versnellen geeft de energie vrij, en afremmen slaat ze terug op. Bij het remmen zorgt de elektromechanische remkrachtversterker er voor dat zoveel mogelijk bewegingsenergie onder vorm van elektrische energie terug in de batterij opgeslagen wordt. Deze batterij is een lithium-ion batterijsysteem dat plaatsbesparend en aanrijdingsveilig in de bodem van de wagen, achter de achterbank, ingebouwd zit. Deze hoogspanningsbatterij, die een alimunium behuizing kreeg, bezit een capaciteit van 8,8 kwh en wordt d.m.v. een vloeistofkoeling gekoeld. Op deze manier functioneert de batterij altijd in haar optimale temperatuursbereik. Veel slimme oplossingen zorgen ervoor dat met de Audi A3 Sportback e-tron de stap naar elektrisch rijden verrassend klein is. Met de Smart Wallbox, bij een publiek laadpunt of met de industriestekker is de auto in 2,25 uur volledig op te laden. Met een huishoudstekker duurt dit 3,45 uur.dit zorgt voor meer gebruiksgemak en bent u alweer snel onderweg naar uw volgende bestemming.

10 Corporate social responsibility Een gevoel voor maatschappelijke verantwoording hoort bij de bedrijfsleiding van Audi. Audi probeert een zo aangenaam mogelijke omgeving te creëren voor zijn medewerkers en is begaan met projecten die verder gaan dan de wettelijke grenzen of de deuren van zijn fabriek. Attractieve arbeidsvoorwaarden aanbieden Gemotiveerde en geëngageerde medewerkers dragen bij tot het succes van ons bedrijf. Een reden temeer om er alles aan te doen om een toppositie te bemachtigen tussen de populairste werkgevers in België. Bij Audi Brussels benadrukken wij de waarden innovatie, professionaliteit en mensgerichtheid. Wij weten immers dat enthousiaste medewerkers de beste basis zijn om klanten over de hele wereld enthousiast te maken. Om deze eis te vervullen, hebben wij persoonlijke ontwikkeling centraal gesteld: onze medewerkers worden van in het begin begeleid, gestimuleerd en opgevolgd om hun sterke punten, hun ideeën en hun kennis volledig te kunnen ontplooien. Daarvoor hanteren wij een systematisch, doelgericht en diepgaand opvolgsysteem voor de persoonlijke ontwikkeling van alle medewerkers. Leiding geven, motiveren en groeien zijn bij ons onlosmakelijk verbonden: de verantwoordelijkheden worden door een doelgerichte persoonlijke ontwikkeling in het leerproces ondersteund. De medewerkers van Audi Brussels krijgen vakgerichte scholingen, bijv. op het gebied van voertuig- en installatietechnieken. Zij kunnen echter ook aan interdisciplinaire bijscholingen deelnemen, bijv. met betrekking tot soft skills (presentatietechnieken, doelgerichte gesprekken voeren, enz.) en taalcursussen volgen. Naast deze meer cognitieve stimulansen wordt er ook aan de fysische werkomgeving van de medewerkers gedacht. Een project rond modernisering van de bureelomgevingen zorgt ervoor dat elke bureelmedewerker in een moderne en aangename omgeving kan werken, die aanpasbaar is aan zijn noden. Tevens biedt Audi Brussels zijn medewerkers de mogelijkheid om via een kortingsboekje in allerlei winkels van kortingen te genieten, en heeft elke medewerker de kans om in te tekenen op de MAFG (Mittarbeider Fahrzeug Geschäft), een systeem om tegen attractieve voorwaarden een Audi wagen op een jaarlijkse basis te huren. Levenskwaliteit verhogen Audi Brussels draagt actief bij om de aantrekkelijkheid en de levenskwaliteit van de vestiging te verhogen. Hierbij gaat het om fundamentele dingen, zoals de medewerkers laten deelnemen in de winst. Ook om de gezondheidstoestand van de medewerkers te verbeteren, wil Audi Brussels zich engageren. Zo vinden ergonomische principes al sinds geregelde tijd een weg naar de werkvloer. Het basisprincipe van ergonomie is dat de werkplek aan de mens moet worden aangepast waardoor hij minder belast wordt. Omwille van de centraal geplaatste levenskwaliteit van zijn medewerkers biedt Audi Brussels als eerste werkgever in België een check-up aan. Deze Audi check-up biedt elke medewerker de kans om elke drie tot vijf jaar een balans van zijn gezondheidstoestand te laten opmaken. Dit op volledig vrijwillige basis en volledig gratis. De check-up vindt bovendien plaats tijdens de arbeidsuren. Tevens staat AUDI AG bekend voor zijn voorbeeldige integratie van mensen met fysieke onbekwaamheden. Dit is bij Audi Brussels niet anders. Het interne Handycraftteam bestaat uit zo n twintigtal mensen die na een (arbeids) ongeval toch aan de slag kunnen blijven bij de onderneming. Audi Stiftung für Umwelt GmbH (Audi Stichting voor het Milieu) Eind 2009 heeft AUDI AG zijn verbintenis voor milieubescherming versterkt. Als onderdeel van deze verbintenis heeft het een stichting opgericht met een nominaal kapitaal van 5 miljoen euro. Dit bedrag wordt exclusief gebruikt voor goede doelen in het domein van de 3 P s (people, planet & profit), waarbij er gewerkt wordt over de grenzen van de wettelijke verplichtingen heen. Een voorbeeld van een project uit 2013 is de uitbouw van een milieucentrum in Breitengüßbach. Dit educatieve en interactieve centrum dient om kinderen (maar evengoed volwassenen) bewust te maken van een duurzame omgang met onze natuur en planeet. Eikenbosproject Bij Audi houdt de bescherming van het milieu niet op bij de deuren van de fabriek. Audi legt zich toe op duurzame projecten en wil niet alleen kleine punctuele evenementen ondersteunen, maar tevens ook wetenschappelijke projecten. Daarom heeft Audi Brussels in samenwerking met de Technische Universiteit München en de Waalse regio het wetenschappelijke project CO 2 -opname eikenbos gelanceerd. Op een terrein van het Solvay-park in La Hulpe, ter grootte van drie hectaren werden eikenbomen aangepland volgens een precieze circulaire structuur. De bomen staan 14 cm tot 30 m uit elkaar. Deze verschillende afstanden van de aanplanting moeten toelaten de CO 2 - opname, de groei en de interactie in het ecosysteem na te gaan naargelang de positionering. Natuurlijk is dit een project van lange adem aangezien de groei gedurende meer dan 100 jaar bestudeerd zal worden. Het zijn bijgevolg niet de initiatiefnemers van het project die de resultaten zullen opmeten. Infosessie buurtbewoners Audi Brussels voelt zich betrokken bij het welzijn van de omwonenden rond de productiesite. Dit waarom er eind 2013 een infosessie voor de buurtbewoners georganiseerd werd waar de belangrijkste milieuthema s werden voorgesteld en zij tevens een antwoord konden krijgen op al hun vragen. Tevens werd voor de buurtbewoners een nieuw meldpunt opgericht via de oproepcentrale van Audi Brussels waar deze mensen terecht kunnen met vragen of het melden van klachten. Op deze manier kan Audi Brussels deze mensen veel sneller ter hulp schieten.

11 Efficiëntie Bij alle processen Efficiëntie is het basisprincipe achter alle processen bij Audi, van de productie tot de auto s zelf. Dit omvat het vermijden van milieubelastende stoffen, het optimaal inzetten van grondstoffen en het gebruiken van de laatste technologie voor water en energie. Audi verbruikt energie, water en ruwe materialen bij het fabriceren van zijn auto s. Afval, afvalwater en emissies komen bij deze processen vrij. Bij Audi Brussels probeert men deze input en output constant te verkleinen. Het recycleren van materialen heeft zonder twijfel een positief effect: grondstoffen worden herbruikt of verschillende malen teruggewonnen. Dit is een beginsel om milieuverontreiniging te kunnen voorkomen. Lakafdeling Het lakken van de carrosserieën is het deel uit de gehele productieketen van een A1 met de grootste milieurelevantie. Solventemissies zijn drastisch gedaald sinds de overschakeling naar verven op waterbasis. Alle verven zijn loodvrij. Door de automatisatiegraad op een continue basis te verhogen, worden spuitverliezen geminimaliseerd. Dit houdt ook de elektrostatische verfapplicatie in. De lakafdeling werkt nu ook met flatstream spuitkoppen voor het aanbrengen van de mastiekafdichtingen op de carrosserie. In plaats van met een druk van 120 bar te werken, vereisen deze nieuwe spuitkoppen nog maar 30 tot 40 bar. Dit resulteert in een lager verbruik, minder verlies en bovendien kan de PVC-verbinding in een dunnere laag aangebracht worden waardoor er meer dan 2 kilo materiaal per voertuig bespaard kan worden. Naast deze nieuwe spuitkoppen zorgen verdere hergebruikmaatregelen voor een verhoogde efficiëntie. Al het residueel materiaal wordt gefilterd, terug in de silo gepompt en hergebruikt. Dit proces bespaart iets meer dan kilogram aan mastiek per maand. Spoelsystemen in de verfcabines reduceren het vrijkomen van verfdeeltjes. De onttrokken lucht uit de drogers wordt afgeleid naar een naverbrander die deze zuivert. Tot slot heeft de lakafdeling het spoelmiddelverbruik geoptimaliseerd door een nauwgezette opvolging van de verbruiken. Dit heeft geleid tot een significante daling van het verbruik in de clearcoatinstallatie. Momenteel is een onderzoek lopende waarmee een nieuw type spoelmiddel gezocht wordt dat minder spoelmiddel bevat. Gevaarlijke producten Audi Brussels wil investeren in een efficiënte opvolging en stockage van alle gevaarlijke producten die er binnen de onderneming gebruikt worden (o.a. verf en mastiek). Dit om verspillingen tegen te gaan, om veiliger te kunnen handelen met deze producten en om emissies naar het milieu te voorkomen. Het GROS-systeem (Gevaarlijke Stoffen Registratie en OpsporingsSysteem), dat al gebruikt wordt sinds 2005, kreeg eind 2012 een update. Het systeem, dat gebruikt wordt voor de aanvraag en het beheer van de gevaarlijke stoffen, werd hierdoor gebruiksvriendelijker en tevens moet een link met het intranet van Audi Brussels mogelijk worden, waardoor documenten voor iedere werkpost digitaal beschikbaar worden. Hiernaast kregen de gevaarlijke producten in 2013 een gloednieuwe opslagplaats. Deze opslagplaats laat toe deze gevaarlijke producten op te slaan omringd door de meest moderne veligheidstechnieken: automatische rolpoorten die sluiten bij brand, vloeistofdichte opvangbakken ter preventie van insijpeling bij lekken, een modern schuimblussysteem, compartimentatie om bepaalde producten niet bij elkaar op te slaan. Deze nieuwe opslagplaats gaat ook gepaard met een verandering in de logistiek, die nu veiliger en efficiënter gebeuren kan. Aansluitend hierop kreeg de ondergrondse opslagruimte voor benzineciternes ook een geheel nieuwe ondergrond. Deze ondergrond, bestaande uit een vloeistofdichte epoxylaag, moet waterinsijpeling tegengaan en fungeren als opvangbak bij eventuele lekken. Biologische waterzuivering in de WDPA In de waterdichtheidstestinstallatie (WDPA), waar de auto zo n 12 minuten onder een waterstraal staat, past men bij Audi Brussels als eerste binnen het Audi-concern een biologische waterfiltratie toe. Gewone filters zorgen voor de eerste fase van zuivering in dit continue proces. De roosters houden de grootste afvaldeeltjes tegen. Aerobe bacteriën micro-organismen die zuurstof nodig hebben om te leven - vestigen zich op schuimstofblokjes en breken de resterende afvalstoffen af. De nodige lucht wordt toegevoegd met behulp van pompen. Het water is constant in beweging. Omdat het water voortdurend beweegt, krijgt het geen rotte eierengeur zoals dat bij stilstaand water kan gebeuren als er sulfide ontstaat. Dit proces vergt geen chemische producten. Het waterverbruik is door de toepassing van deze technologie verminderd met liter per jaar, omdat het water dat circuleert niet vervangen hoeft te worden. Enkel het verlies als gevolg van verdamping (+/- 30 l per wagen) moet gecompenseerd worden. Efficiënt waterverbruik in de nieuwe voorbehandelingsinstallatie De nieuwe voorbehandelinginstallatie voor de behandeling van carrosserieën wordt op het moment van schrijven geconstrueerd. Dit volledig nieuwe gebouw wordt volgens de state of the art technieken uitgerust. Zo is het doel om hiermee een daling van 20% aan waterverbruik te realiseren ten opzichte van de oude installatie. De optimalisatie is mogelijk door het optimaliseren van de proceslijn. Zo zijn de nieuwe procesbaden verkleind, is er een maximaal hergebruik van een aantal waterstromen voor een tweede toepassing door het properste water een tweede maal te gebruiken in een sterker vervuild bad (cascadesysteem), en is er een aanpassing van het aantal behandelingsbaden in functie van deze cascadespoelingen. Energie-efficiëntie Het energievraagstuk is ongetwijfeld één van dé grote onderwerpen van vandaag. We worden geconfronteerd met een stijgende vraag naar energie op wereldschaal, een beperkte voorraad aan fossiele brandstoffen en de noodzaak om een de aarde. Een verschuiving realiseren naar een hogere energie-efficiëntie is dan ook noodzakelijk. Naast de verschillende technologieën ontwikkeld om de Audi-wagens energievriendelijker te maken (Start/Stop TDI/TFSI Audi Space Frame aerodynamica energierecuperatie bij het remmen ) wil Audi Brussels ook investeren in energieefficiënte van de productieprocessen. De stap naar ISO bij Audi Brussels is dan ook logisch, waarover later meer. Dankzij de invoering van een nieuw aankoopbeleid dat een onderdeel van deze stap is, zijn leveranciers verplicht rekening te houden met een energielastenboek waarin voorwaarden opgenomen zijn voor energie-efficiëntie van installaties en toestellen. Bij basisaankopen zijn er bijvoorbeeld voorwaarden voor energieklassen van motoren, frequentieregeling van aandrijfsystemen, een verbod op warmteopwekking door elektrische energie enz Bij duurdere aankopen is het maken van een kwaliteitsvolle inschatting van het energieverbruik over de volledige levensduur van de installatie verplicht. Energie-efficiëntie een must is voor Audi. Van elektriciteit voor installaties en machines, van aardgas voor productieprocessen tot ruimteverwarming en technische warmte: voor alle types van consumptie moet er voordeel gehaald worden uit potentiële besparingen en het toepassen van efficiënte technologieën of deze energie nu zelf opgewekt is of van buitenaf komt. Het doel is een besparing van 25% in 2018 ten opzichte van Een mooi voorbeeld van het reduceren van energieconsumptie is het intelligent beheren van ventilatiesystemen door het gebruik van sensoren. Om het verhaal rond energie-efficiënte bij Audi Brussels kracht bij te zetten zal de zuidelijke energiecentrale begin 2015 uitgerust worden met een warmtekrachtkoppeling. Een warmtekrachtkoppeling is een brandstofbesparende manier om tegelijkertijd warmte en elektriciteit op te wekken in één proces. Zowel de elektriciteit als de warmte worden dan op een nuttige manier aangewend. Hierdoor wordt minder brandstof verbruikt dan wanneer warmte en elektriciteit apart worden opgewekt. Door warmte en stroom samen op te wekken kan 18% van de gezamenlijke CO 2 uitstoot bespaard worden. Deze warmtekrachtkoppeling moet toelaten de nullast op gebied van warmtebehoefte af te dekken, welke ongeveer 2 MWth bedraagt. Audi Ultra Niet alleen op het vlak van processen wil Audi streven naar efficiëntie, ook bij de wagens wordt een zo hoog mogelijke doeltreffendheid van het gebruik van energie geambieerd. Daarom bestraan er sinds 2014 Ultra-uitvoeringen van Audi modellen. Op het eerste gezicht zijn het typische Audimodellen: sportief, premium en modern. Binnenin verbergen ze echter bijzondere technologieën die samen de auto nog schoner en zuiniger maken. De ultra-uitvoeringen van de A3, A4, A5, A6 en TT beschikken over zuinige TDI -motoren. De A3, A3 Sportback, A3 Limousine en A3 Cabriolet zijn er ook met zuinige TFSI benzinemotor. Allemaal stoten ze minder dan 120 gram koolstofdioxide per kilometer uit. Daarmee hebben de Audi ingenieurs weer een belangrijke stap gezet op weg naar een toekomst met CO 2 -neutrale mobiliteit. Onze efficiëntste TDI- en TFSI-versies zijn te herkennen aan het speciale ultra-typeplaatje op de achterkant en natuurlijk ook aan hun gunstige verbruik en onveranderd prettige rijeigenschappen.

12 Recyclage Recycling is ecologisch en economisch zinvol Iedere wagen die het logo met de vier ringen draagt, is ontworpen met het oog op een extreem lang leven. Dat is de belofte die Audi aan elk van zijn klanten doet en de grote verantwoordelijkheid die het merk opneemt voor de bescherming van het milieu. Om die reden speelt recycleren bij Audi een centrale rol, van de ontwikkeling tot de productie. Het recyclingconcept Recycling en hergebruik kennen een lange traditie bij Audi. Een groot deel van het productieafval wordt bijvoorbeeld omgevormd tot herbruikbaar materiaal. Verschillende afvalstromen worden apart opgehaald om deze te laten recycleren. Het gaat hier om houtafval, papier, kunststoffen, schrootmetaal en zuivere metaalsoorten zoals koper. Paletten en metalen containers worden terug in het systeem gebracht. Ook tl-lampen en batterijen worden apart gehouden om deze via Recupel een tweede leven te schenken. Evenzeer PMD wordt op bedrijfsniveau apart ingezameld. Sinds het verder uitrollen van het PMD-inzamelproject dat oorspronkelijk alleen in de Karobau-afdeling gebeurde, is sinds begin 2014 de onderneming volledig voorzien van nieuwe vuilbakeilanden. Deze vuilbakeilanden, die op strategische locaties centraal opgesteld staan, laten toe om apart PMD, papier en restafval in te zamelen. Voor bureelzones waar veel batterijen, lampen en toners verbruikt worden is er alsook een concept opgericht waar deze stromen kunnen ingezameld worden via bakjes in een sorteertoren. Zulke sorteertorens voor lampen, batterijen en toners staan op 6 strategische locaties doorheen het bedrijf te opgesteld. In 2011 werd er tevens gestart met het apart inzamelen van plastieken verpakkingsfolie, die in een recyclagecyclus terecht komt. Dit initiatief werd verder uitgebreid door ook de beschermende schuimfolie die uitgepakt wordt in de montageafdeling apart in te zamelen voor recyclage. In 2013 werd zo ongeveer 44,1 ton apart ingezameld. Ook werden een aantal recyclage-initiatieven genomen: er werd een testfase opgestart voor de aparte inzameling van polystyrenen trays gebruikt als verpakkingsmateriaal. Er werden ook een aantal afgehaalde containers restafval volledig geanalyseerd, dit om na te gaan of er geen materialen in aanmerking komen om apart in te zamelen. De uitkomst van deze oefening werd gekoppeld aan een actieplan. Naast deze inzameling van materiaal dat gerecycleerd wordt, zijn er nog andere initiatieven die hun steentje bijdragen aan de recyclagefilosofie. In de montage heeft het magazijn verantwoordelijk voor het aanleveren en het onderhoud van gereedschappen een eigen idee uitgewerkt ter optimalisering van de batterijen van de elektronische schroevendraaiers. Er werd opgemerkt dat veel van deze batterijen na enkele maanden weggegooid werden door de intensiteit van het assemblageproces. De opslagcapaciteit van deze batterijen ging zienderogen achteruit. Na grondig onderzoek in samenwerking met een hogeschool werd een opslagkast voor batterijen voorzien waar de batterij door een ingenieus op- en ontlaadproces terug op peil kan gebracht worden, waardoor de levensduur enkele jaren verlengd wordt. Van de batterijen die toch afgedankt moeten worden, worden alle herbruikbare stukken bijgehouden. In de mechaniek-afdeling worden schrootmotoren sinds kort apart bijgehouden. In plaats van zich te ontdoen van deze motoren worden stukken gerecycleerd en gecombineerd om deze in wezen afgedankte motoren nieuw leven in te blazen. Ook niet-verkoopbare wagens krijgen een tweede leven geschonken. Productiewagens die omwille van een zware beschadiging normaal gezien verschroot zouden worden, worden geschonken aan scholen en opleidingscentra waar ze gebruikt worden in opleidingen automecanicien. Ook tijdens de volledige levensduur van een Audi staat het recyclingconcept centraal. Het hergebruik van een onderdeel of een eenheid van componenten bij de Audi dealerships en garages is het beste voorbeeld van recycling.

13 Weten is succes Begrijpbare communicatieprocessen verzekeren een succesvol milieumanagement. Audi biedt zijn medewerkers verscheidene opleidings- en communicatiekanalen, zorgt voor de opleiding van externe partners en voert een dialoog met verschillende universiteiten en middelbare scholen. Bewustmaking Een bewustzijn creëren bij de werknemers is van cruciaal belang voor het succes van een milieumanagementsysteem. Audi Brussels engageert zich hiertoe op allerlei verschillende manieren. Via affichecampagnes word de juiste procedure omtrent het werken met gevaarlijke producten onder de aandacht gebracht, via popupvensters bij het opstarten van de computers worden mensen bewust gemaakt van het uitschakelen van hun elektronische toestellen. Via de groepgesprekken - gesprekken die gehouden worden voor alle medewerkers - hebben we de mogelijkheid gecreëerd om milieucommunicatie naar de werknemers te organiseren. Dit systeem zorgt ervoor dat de milieucommunicatie alle uithoeken van de onderneming kan bereiken. Via deze vergaderingen kunnen medewerkers steeds opmerkingen formuleren. Deze opmerkingen worden teruggekoppeld en kunnen tot nieuwe inzichten leiden. Toch zal dit naar de toekomst nog vertrekt worden door de introductie van een shopfloormanagement. De affiche over het gebruik en beheer van gevaarlijke producten waarover eerder sprake werd uitgebreid besproken tijdens een van deze groepsgesprekken. Op deze manier werd iedereen bewust van het thema waarbij de poster als geheugensteuntje kon dienen. Verder is AudiMax in het leven geroepen, een digitaal systeem waar werknemers ideeën kunnen posten die efficiëntieverbeteringen kunnen opleveren, waaronder ook milieugerelateerde en veiligheidsgerelateerde oplossingen. Voor oplossingen die voordelen opleveren worden de verantwoordelijke werknemers beloond, wat mede ook hun bewustzijn en betrokkenheid vergroot. Een mooi voorbeeld van AudiMax omtrent besparingen kan men terugvinden in de lakafdeling: twee van elkaar onafhankelijke ideeën hebben er samen toe geleid dat bij een A1 in twee kleuren op de basislaag bespaard kan worden, omdat ze erna toch met een andere verflaag gedeeltelijk wordt afgedekt. Bovendien zorgde een inventieve programmawijziging er tevens voor dat de methode op alle modellen kan worden toegepast, dus ook op de driedeurs en de auto s met een panoramadak. De besparing, die dit idee op jaarbasis oplevert, bedraagt rond de liter verf. Opleiding Alle nieuwe personeelsleden (ook studenten) krijgen een basisopleiding milieu. Het doel is om alle medewerkers te bereiken door middel van vorming en/of communicatie om hen uit te leggen hoe zij moeten handelen om het milieu te beschermen. Deze basisopleiding milieu werd in de loop van 2012 vernieuwd, hiermee werd ze aangepast aan de binnen Audi Brussels nieuwe thema s zoals een vernieuwd afvalbeleid, mobiliteit, e.d. Zowel in 2013 als 2014 werd het paspoort gezondheidszorg,arbeidsveiligheid, milieu, brandweer & bewaking geüpdatet. Hierin zijn alle basisregels opgenomen waaraan elke medewerker en contractor zich dient te houden. Een herwerking van het deel afval in het milieuhoofdstuk was de laatste grote verandering waarbij de focus lag op PMD, een nieuwe afvalstroom binnen het bedrijf. Eind 2011/begin 2012 werd ook de basis gelegd voor een nieuwe opleiding voor contractoren. Deze opleiding gebeurt via het moderne concept serious gaming. Wanneer contractoren aangenomen worden om bij Audi Brussels werken te komen uitvoeren, moeten zij een voorafgaand videogame spelen. Dit game is taalonafhankelijk waarbij alles visueel wordt voorgesteld. Het game speelt zich volledig af binnen een gedigitaliseerde Audi Brusselsomgeving waarbij de speler verschillende theoretische en praktische niveaus doorloopt. De opleiding concentreert zich op de geldende milieu-, preventie-, bewakings- en brandweerregels. Na het doorlopen van de niveaus weet een speler via een toegekende score of hij al dan niet geslaagd is. Bij het slagen kan deze contractor een badge verkrijgen waarmee hij de Audi Brussels-site kan betreden. Op het moment van deze publicatie werden al meer dan 1500 contractoren op deze manier opgeleid, waarbij het game zowel on- als off-site gespeeld werd. In 2014 krijgt het game een update waardoor de speelmethode verder gefinetuned wordt en de inlogprocedure vergemakkelijkt wordt. Op deze manier wordt het game verder ingeburgerd. Om de milieudoelstellingen bekend te maken bij het personeel moet het de bedoeling zijn om alle relevante functies, hoog of laag, een opleiding te geven. Hiervoor heeft in 2014 een test plaatsgevonden met de energieervaringsstationnen van de Volkswagen fabriek te Chemnitz. Samen met een delegatie van groepensprekers en meestergasten uit elke afdeling werden hier ideeën verzameld. Door de positieve reacties zou ook in Brussel zulke milieu- en energietraining binnen het trainingscentrum georganiseerd kunnen worden. Fabrieksbezoeken In 2011 is Audi Brussels gestart met fabriekbezoeken. Op deze manier krijgt het publiek toegang tot de montageafdeling en de plaatslagerij en kunnen de bezoekers met eigen ogen zien welke inspanningen Audi levert in het kader van milieubescherming. De gidsen die deze rondleidingen begeleiden, werden geïnformeerd door de milieudienst en geven het publiek wat achtergrondinformatie betreffende de milieurelevante processen. Verder krijgen deze mensen tijdens hun bezoek een film te zien getiteld Sustainability in production. Deze film toont hen de duurzame en milieuvriendelijke toepassingen die Audi toepast bij de productie van de A1. Deze fabrieksbezoeken kennen een groot succes, in 2013 kwamen ongeveer mensen op bezoek. Samenwerking met scholen en universiteiten Audi heeft in de loop der jaren een samenwerking opgestart met verschillende scholen en universiteiten voor het uitvoeren van verscheidene projecten. Zo heeft Audi Brussels een succesvol project met twee middelbare scholen, één in Halle en één in Sint-Pieters-Woluwe. Omdat het Belgisch onderwijssysteem zeer theoretisch is en niet toegespitst op industriële activiteiten komen per jaar ongeveer 20 leerlingen van 16 à 17 jaar een specifieke Audi-opleiding volgen deels op school en deels in de fabriek. Sommige van deze leerlingen werden in 2014 vast in dienst genomen. Hierdoor werden ze collega s van de personen die hen als student begeleid hadden. Verder engageert Audi Brussels zich in het samenwerken met universiteiten en hogescholen door het aanreiken van plaatsen voor studenten en stagiairs. Sinds 2008 komen er stagiairs terecht in alle divisies van de onderneming. Deze zorgen voor een goede ondersteuning bij projecten waar ze mede verantwoordelijk voor zijn, worden op deze manier klaargestoomd voor het beroepsleven en zorgen voor een frisse wind en nieuwe ideeën. Ze zien de dingen immers met andere ogen, en dat is goed voor de onderneming. Ook komt het voor dat de milieudienst uitgenodigd wordt om op studiedagen voor studenten een woordje uitleg te komen geven, in 2013 was dit bijvoorbeeld tijdens de infodag PlanetTerre georganiseerd door het Lycée St- Martin te Louvain-la-Neuve. De milieu- en preventiedienst staat altijd open ter verwelkoming van studenten die een eind- of stagewerk moeten maken.

14 Data en feiten p. 27 Het milieu- en energiemanagement-systeem p. 28 Significante veranderingen ten opzichte van 2012 p. 31 Afvalwater p. 32 Afval p. 33 Energie p. 34 Emissies p. 35 Geluid p. 36 Water p. 36 Siteverontreiniging p. 38 Biodiversiteit p. 39 Indirecte milieueffecten p. 41 Relatie met significante milieuwetgeving p. 42 Milieuactieplan p. 46 Validatieverklaring p. 47 Overzicht verbruiks- en emissiewaarden Het milieu- en energiemanagementsysteem continue verbetering Audits De onderneming werd geauditeerd volgens de EMAS IIIverordening en de ISO norm tijdens de herfst van 2014, en verkreeg voor beide managementsystemen een hercertificatie. De hoge effectiviteit en kwaliteit van het milieu-en energiemanagementsysteem werd bevestigd. In 2015 zal voor beide managementsystemen een opvolgingsaudit plaatsvinden. Tijdens deze audit werd deze milieuverklaring bestudeerd en gevalideerd door de milieuverificateurs van een geaccrediteerde certificatie-instelling. Naast de appreciatie van de externe auditeurs werden er interne milieuaudits uitgevoerd in de loop van Aan de hand van foto s en rapporten werd er gepeild en opgevolgd of de voorschriften uit de milieuvergunning op de werkvloer nageleefd werden. De wettelijke milieu- en energieaspecten kwamen aan bod tijdens de externe compliance audits medio Er werd nagegaan of de voorgeschreven methodieken overeenkomen met de realiteit. Daarnaast werden nietconformiteiten opgespoord en in een actieplan opgenomen. Gedurende de interne milieurondgangen werd er tevens gelet op de huishoudelijke manieren om energie te besparen. Ook werd er bij elke audit een energieverantwoordelijke betrokken. Ondanks de hoge kwaliteit van het milieumanagementsysteem brachten deze interne controles verbeteringspotentieel aan het licht bij vele bedrijfsprocessen en procedures. De verzekerde compliance met wetgevingen en Audi-standaarden is echter van overtreffend belang in deze context Risicoanalyse Audi Brussels beschikt over een milieu- en energieaspectenregister dat tot stand komt via een milieu- en energieanalyse. Hierdoor kunnen er in de eerste plaats milieuproblemen voorkomen worden, kan er als er iets gebeurt gemakkelijker ingegrepen worden en kan er beoordeeld worden waar er binnen de organisatie noden zijn die verbeterd kunnen worden op het vlak van milieu en energie. In deze analyse worden alle activiteiten geïnventariseerd die tot een milieueffect kunnen leiden. Aan de hand van een risicoanalyse van deze opgelijste activiteiten (=milieu - en energieaspecten) worden de significante milieu- en energieaspecten gesignaleerd. De risicoanalyse houdt rekening met milieutechnische parameters en de van toepassing zijnde milieuwetgeving. Elk significant milieu- en energieaspect dient beheerst te worden. De beheersmethodes (nieuwe of aangepaste) worden opgenomen in het milieuactieplan teneinde de effecten op het milieu continu te verlagen. Elke belangrijke wijziging aan een installatie geeft aanleiding tot een nieuwe milieuanalyse van de betrokken activiteit. Beoordeling van het managementsysteem De vertegenwoordiger en verantwoordelijke van het energieen milieumanagementsysteem worden op regelmatige basis geïnformeerd over de essentiële resultaten van deze interne controles, over de trends, de data en de feiten aangaande de milieubescherming. Deze milieu- en energiebeheerder benoemt de milieucoördinator als uitvoerder van het milieubeleid en de energiemanager als uitvoerder van het energiebeleid. Eenmaal per jaar, tijdens de managementreview, vindt er een beoordeling plaats van het systeem door de directie. De resultaten uit deze beoordeling en de resultaten uit de milieu- en energieaspectenbeoordeling vormen dé basis voor het afleiden van de energie- en milieudoelstellingen van de volgende cyclus. EMAS III Op 22 december 2009 werd de geüpdatete EMAS verordening (EMAS III) gepubliceerd in het officiële blad van de Europese Unie. De verordening werd van kracht op 11 januari 2011 en verving de oude EMAS II-verordening. De belangrijkste wijzigingen die voor Audi Brussels relevantie hebben, zijn gerelateerd aan de Key Performance Indicators en andere reeds bestaande indicatoren voor milieuperformantie die gepubliceerd moeten worden in de milieuverklaring. Hiervoor werd een outputtabel toegevoegd en de verbruikstabel aangepast. Ecodynamische onderneming Omdat Audi Brussels wil innoveren en zaken in beweging wil brengen, besliste het bedrijf in 2000 al om zijn milieuprestaties te verbeteren samen met de hulp van Leefmilieu Brussel. Dit werd gedaan door het bepalen van het label ecodynamische onderneming. Het Label Ecodynamische onderneming is een officiële erkenning in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van de goede praktijken voor milieubeheer in de ondernemingen. Het beloont hun milieudynamisme en hun vooruitgang op het vlak van, bijvoorbeeld, afvalbeheer, rationeel energiegebruik, het beheer van de mobiliteit van de werknemers. In 2000 behaalde Audi Brussels een tweesterren-label, waardoor zijn inspanningen voor het milieu beloond werden. Door de continue verbeteringen op vlak van milieu werden deze 2 sterren later een driesterrenlabel. In 2013 hernieuwde Audi Brussels dit driesterrenlabel voor de derde keer. Een teken dat Audi Brussels nog steeds wil innoveren en de zaken in beweging wil brengen op vlak van milieu. Tijdens de uitreiking in het voorjaar van 2014 ging een Audi Brussels delegatie deze award in ontvangst nemen.

15 Energiemanagement volgens de ISO 50001:2011-norm De ISO norm voor energiemanagement werd voor het eerst gepubliceerd in juni De ISO norm is sinds medio 2012 in het Nederlands beschikbaar, en anders dan EN (enkel geldig in Europa) is deze norm wereldwijd geldig. Deze norm helpt organisaties met het reduceren van energiekosten en broeikasgassen door het aanreiken van de vereisten voor een managementsysteem om zo systematisch energieverbruik te reduceren. Deze norm beschrijft de behoeften voor een energiemanagementsysteem dat een bedrijf moet toelaten haar energiegebruik op een systematische manier te evalueren om zodoende een continue verbetering van de energie-efficiëntie te bekomen, samenhangend met lagere kosten. De grootste milieueffecten bij Audi zijn verbonden met het kernonderwerp energie. Continue verbetering op het vlak van energie en het behouden van grondstoffen vormt een integrale component van het milieumanagementsysteem, reden temeer om binnen het kader van Audi Brussels ISO te integreren binnen EMAS. Om het energiethema nog meer gewicht te geven, werd het Audi Brussels milieubeleid uitgebreid met de volgende toevoegingen: productieprocessen steeds meer eco-efficiënt maken om zo de milieu-impact, het energieverbruik en de grondstofintensiteit te verminderen en bij het aankopen van producten en diensten ondersteunt Audi Brussels milieu- en energievriendelijke oplossingen. Op het terrein krijgt het energiemanagement gestalte door de oprichting van een energieteam. In dit energieteam zetelen medewerkers van verscheidene energieintense afdelingen. Meermaals gedurende het jaar komt het energieteam samen om het energiebeleid van de verschillende afdelingen te bespreken en de doelstellingen vast te leggen. De vereisten van ISO zijn inbegrepen in de controles van het Audi Brussels-milieumanagementsysteem. Hieruit volgend voldoet het milieumanagementsysteem van Audi Brussels zowel aan de vereisten van EMAS III en van de ISO en ISO normen. Significante veranderingen ten opzichte van 2012 Data en feiten over de bescherming van het milieu Het input/output blad geeft informatie weer over de inkomende en uitgaande materiaal- en energiestromen van de Audi Brussels vestiging in 2013, alsook de verandering van deze stromen ten opzichte van het vorige jaar, Bij de verschillende inputstromen zien we bij de carrosserieën, de lak en de halfafgewerkte onderdelen een evolutie die in de lijn loopt van de afgenomen productie. Een paar andere cijfers zijn opvallender. Er is sprake van een verminderd spoelmiddelverbruik door doorgevoerde efficiëntieverbeteringen. Het verbruik aan technische gassen is bijna gehalveerd door enerzijds een betere opvolging van de verbruiken en anderzijds het controleren op lekkages Opvallend is dat het waterverbruik fors gestegen is. Dit is te verklaren door een technisch probleem met de waterteller van de watermaatschappij, waardoor een administratieve afwijking in de facturatie ontstond. Het weergegeven waterverbruik in deze milieuverklaring is immers het gefactureerde waterverbruik. Hierover kan u meer informatie terugvinden bij het milieucompartiment water, wat verderop in deze milieuverklaring. Bij afval vinden we het cijfer te storten afval weer, dit cijfer is volledig te linken aan asbestverwijderingen welke in 2013 t.o.v wel hebben plaatsgevonden. Op energetisch vlak is het hernieuwbare energieverbruik de nieuwkomer, dit omwille van de installatie van zonnepanelen, die voor een eigen productie aan hernieuwbare energie zorgt. De groene netstroom, die sinds april 2012 aangekocht wordt, hoort hier niet bij. Audi Brussels besliste immers dat hernieuwbare energie significant is wanneer deze zelf opgewekt wordt. output eenheid Delta % Producten Audi A3 Sportback stuks Audi A stuks -2% geproduc.output VW POLO in ton ton geproduc.output A3 in ton ton geproduc.output A1 in ton ton -2% geproduc.output totaal in ton ton -2% verbruiken eenheid Delta % grondstoffen Carrosserie ton -2% Proces- en hulpstoffen grondverf, lak en vernis ton -3% afdichtingsmiddelen (mastiek...) ton -15% spoelmiddelen ton -38% olie 47, ton 10% Bindemittel / Pigmentpaste ton -11% verbruik technische gassen ton -43% Koelmiddel (R134A) ton -8% brandstof (diesel / benzine) ton -4% Halfafgewerkte onderdelen motoren stuks -2% versnellingsbakken stuks -2% batterijen stuks -4% Water (totaal) m³ 28% grondwater m³ drinkwater m³ 28% Energie aardgas , Mwh 9% elektriciteit Mwh -6% diesel Mwh -54% totaal hernieuwb. energiegebruik 2259,301 Mwh totale directe energieverbruik , , , ,182 Mwh 4% emissies eenheid Delta % Afval totaal ton -1% Niet gevaarlijk afval (totaal) ton -1% te verwerken productieafval ton 7% niet productie gebonden afval ton -12% schroot ton -3% gevaarlijk afval (totaal) ton -3% te verwerken gevaarlijk afval ton -3% te storten gevaarlijk afval 0,9 ton / Afvalwater m³ 8% Luchtemissies CO ton 9% solventemissies ton -8% emissies van koelmiddel (HFC s,...) ton CO2 equivalent SO2** 0,004 0,004 0,004 0,15 ton / NOx** 21 19,68 20,64 15,03 ton -27% CO** 23 21,87 22,93 26,53 ton 16% PM 2,05 2,52 2,59 2,64 ton 2% Biodiversiteit totale oppervlakte m² 0% bebouwde oppervlakte m² -4% asfalteerde oppervlakte m² -4% groene oppervlakte m² -14% waterdoorlaatbare oppervlakte / m² 0% ** nieuwe berekeningsmethode

16 Afvalwater KPI s verbruiken* Delta % grondstoffen Carrosserie % Process- en hulpstoffen grondverf, lak en vernis % afdichtingsmiddelen (mastiek...) % spoelmiddelen % olie % Bindemittel / Pigmentpaste % verbruik technische gassen % Koelmiddel % brandstof (diesel / benzine) % Halfafgewerkte onderdelen motoren % versnellingsbakken % batterijen % Water (totaal) % grondwater % drinkwater % Energie aardgas % elektriciteit % diesel % totaal hernieuwb. energiegebruik totale directe energieverbruik % Regelmatige afvalwateranalyses Afvalwater wordt op een maandelijkse basis geanalyseerd en gecontroleerd t.o.v. de wettelijk voorgeschreven normen. Dankzij het huidig fysico-chemisch zuiveringsproces worden deze normen ruimschoots gehaald, wat bevestigd wordt in de analysedata. Sinds april 2012 werden de carrosserieontvettingsbaden uitgerust met hydrocyclonen en een magneetfilter. Met een hydrocycloon worden deeltjes met een hoger soortelijk gewicht uit het water verwijderd, zoals samengekoekte vetdeeltjes met stofpartikels. De magneetfilter houdt zwevende metaaldeeltjes tegen. Door deze installatie zal de hoeveelheid zwevende deeltjes in het effluent dalen. Het geloosde afvalwatervolume per geproduceerde wagen steeg in 2013 tot 1,41 m³ per wagen. Hiermee wordt de opgaande trend die vorig jaar plaatsvond verdergezet. De verouderde voorbehandelingsinstallatie, daterende uit de jaren 80, creëerde de noodzaak om meer met water te spoelen in de passivatiebaden, waardoor deze hogere waterlozing werd bekomen. Omdat enkel het industrieel afvalwater door de waterzuiveringsinstallatie loopt en een groot deel van het gebruikte water verdampt, is er een aanzienlijk verschil tussen het jaarlijkse waterverbruik en het jaarlijks volume waterzuiveringseffluent. De reden hiervoor is omdat een groot deel van het waterverbruik dient voor verdamping (bvb. de bevochtiging van de ventilatielucht in de cabines). De concentratiewaarden van de zware metalen in het effluent liggen net zoals in 2012 ver onder de milieuvergunningsvoorwaarden. Echter, de voor 2015 geplande nieuwe voorbehandelingsinstallatie met bijbehorende waterzuiveringsinstallatie, waarvoor de milieuvergunningsaanvraag goedgekeurd is, brengt nieuwe milieuvergunningsnormen met zich mee. Voor nikkel en zink bedragen deze normen respectievelijk <1.0 mg/l en <2.0 mg/l. Als men dit vergelijkt met de huidige lozingsvoorwaarden zal er vooral voor de verwijdering van zink uit het afvalwater een inspanning moeten gebeuren. De nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie zal hierop afgestemd worden onder de vorm van een effectievere fysicochemische zuivering.de voorziene indienststelling is juli KPI s emissies** Delta % Afval totaal % Niet gevaarlijk afval (totaal) % te verwerken productieafval % niet productie gebonden afval % schroot % gevaarlijk afval (totaal) % te verwerken gevaarlijk afval % te storten gevaarlijk afval % Afvalwater % Luchtemissies CO % solventemissies % emissies van koelmiddel (HFC s,...) % SO2*** % NOx*** % CO % PM % Biodiversiteit bebouwde oppervlakte % asfalteerde oppervlakte % groene oppervlakte % waterdoorlaatbare oppervlakte / % Afvalwater: concentraties zware metalen (mg/l) Metaal Cd *[(jaarlijks verbruik)/(geproduceerde Hg output in ton)]*10000 Cu 0 0 0,01 0,01 Zn 0,36 0,27 0,54 0,31 **[(jaarlijkse emissie)/(geproduceerde Ni 1,78 1,92 1,64 1,69 output in ton)]*10000 Cr 0,07 0,01 0,02 0,02 ***[(jaarlijkse emissie)/(geproduceerde As output in ton)]* Pb Ag Totaal 2,1 2,2 2,2 2

17 Afval Energie De totale afvalproductie bij Audi Brussels daalde in 2013 rechtevenredig met de productie naar een totaal van 4401 ton. De hoeveelheden gevaarlijk afval daalden echter sterker dan de productie door de productie van minder solventafval in de lakcabines. Tevens is er een vermindering te merken van restafval, dit door een betere sortering en het daar bijhorend bewustzijn. Eind 2013 was de volledige onderneming voorzien van aparte inzamelrecipiënten voor PMD-afval, dus zowel in bureelzones als in alle pauzeruimtes van de arbeiders. Tijdens deze periode werd er 3,2 ton apart ingezameld. In 2013 werd er ook gestart met een initiatief die ontsprong uit een samenwerking tussen Audi Brussels en zijn afvalverwerker. Enkele restafvalcontainers werden bij de afvalverwerker manueel gesorteerd. Hieruit is gebleken dat er een groot aandeel recycleerbare fractie aanwezig is. Zo kwam aan het licht dat een aantal kunststofstromen niet bij het restafval thuishoren. Daarom werd er een testproject opgestart ter aparte inzameling van polystyreen. Ook in de montageafdeling werden een aantal werkposten geanalyseerd waar verdere aparte inzameling van kunststoffen onderdelen mogelijk moet zijn. In 2013 werd ook de basis gelegd voor de vernieuwing van het afvalpark aan de noordzijde van de site. Dit park wordt volledig gemoderniseerd., Het krijgt onder andere een volledig nieuwe vloeistofdichte ondergrond, en een nieuwe overdekte staanplaatsen voor de verschillende afvalcontainers. Eind 2014/begin 2015 wordt er met de werken van start gegaan. Als laatste relevant te vermelden feit heeft de milieudienst bij Audi Brussels sinds 2013 een nieuwe opvolging van het afval. Deze KPI (key performance indicator) volgt per kwartaal het aantal afvalcontainers op ten opzichte van de productie en laat toe beter in te grijpen bij afwijkende waarden. Zo is er vastgesteld geweest dat de evolutie in het restafval te sterk productieafhankelijk is. Tevens zal er een aanpassing gebeuren aan het afvalstoffenregister. Om deze verandering naar volgende jaren opvolgbaar te maken werd er gekozen om het gevaarlijk afval dit jaar te voorzien van een opvolgingsnummer. Volg n Overzicht gevaarlijk afval Eural code Verwerkingswijze ton ton ton ton 1 afvalsolvent 225,2 251,1 191,0 116, * fysico-chemische voorbehandeling cementovens 2 filterkoek 152,6 197,6 248,0 209, * valorisering als secundaire grondstof cementindustrie 3 verfslib 102,0 190,3 156,0 151, * fysico-chemische voorbehandeling cementovens 4 vernis 44,5 45, * Fysico-chemische voorbehandeling/vaste substantie brandstof met energievalorisering voor cementovens 5 alkalische ontvetter 11,5 45,0 41, * fysico-chemische behandeling 6 vloeibaar WZI slib 11, * fysisch-chemische behandeling op een andere wijze 7 tankreiniging 11,1 9,0 40, * valorisering als secundaire grondstof cementindustrie 8 afval van KWS afscheiders 34, * fysisch-chemische behandeling op een andere wijze 9 Natriumhydroxide 18, * opslag, in afwachting van de behandeling 10 tankreiniging (oliehoudend) 11,1 9,0 4, * valorisering als secundaire grondstof cementindustrie 11 antivries en ruitenwis 1,5 2,0 7, * recyclage 12 olieslib 21,2 45,9 23, * fysico-chemische behandeling 13 remvloeistof 3,3 1,0 1,0 1, * recyclage(proviron Hemiksem) 14 verpakking met resfractie 3,9 3,7 0, * metaal recyclage/restant verbranding met energierecup 15 accu s 33,8 23,2 43,1 22, * recyclage 16 smeerolie 4,3 2,8 3,5 0, * recyclage 17 TL lampen 2,2 2,3 1,5 1, * recyclage 18 zwavelzuur/zoutzuur 0,8 2,8 4, * fysico-chemische behandeling 19 olie water emulsie 1,1 43, * scheiden olie/water fase met recyclage van olie en F/C behandeling van de waterfase (WOS) 20 solventen 0, * uitwisseling van afvalstoffen 21 pasteus afval 1,0 0, * verbranding met energierecuperatie 22 isocyanaten 1,2 0,5 0,1 2, * verbranding met energierecuperatie 23 vochtabsorptiekorrels/ 0,8 1,3 1,1 0, * verbranding met energierecuperatie vodden 24 water KWS mengsels 1, * uitwisseling van afvalstoffen 25 mastiekbussen 1, * Fysico-chemische voorbehandeling/vaste substantie brandstof met energievalorisering voor cementovens 26 diesel 0,9 0, * valorisering als secundaire grondstof cementindustrie 27 ijzerchloride 1,5 2, * fysico-chemische voorbehandeling cementovens 28 benzine 1,8 2, * valorisering als secundaire grondstof cementindustrie 29 spuitbussen 0,2 0, * na shreddering in cryogene shredder recuperatie van metaal 30 reinigingsmiddelen 0, * fysisch-chemische behandeling op een andere wijze 31 asbesthoudend bouwmateriaal 0,1 0, * deponie Het energieverbruik bij Audi Brussels is hoofdzakelijk afkomstig van het aanwenden van aardgas. Circa 73% van dit aardgasverbruik is benodigd voor de productieprocessen. Een kleiner deel van de energiebehoefte wordt ingevuld door het aanwenden van elektrische energie. In 2012 werd honderd procent van de elektrische energie ingekocht. Waarbij vanaf april 2012 overgeschakeld werd op aangekochte groene stroom. Deze regeneratieve stroom is 100% traceerbeer, en komt uit waterkrachtcentrales uit het centraal massief in Frankrijk. Het overgrote aandeel wordt toegepast in productieprocessen, verlichting en gebouwenuitrusting. Zoals eerder vermeld installeerde Audi Brussels in 2013 zonnepanelen die de onderneming toelaten een deel van haar groene energie zelf te produceren (zie artikel Laat de zon maar schijnen ). In 2013 steeg het absolute energieverbruik t.o.v van 2,18 TWh naar 2,26 TWh. Wanneer deze cijfers uitgezet worden in functie van het aantal geproduceerde voertuigen dan is te merken dat het energieverbruik per geproduceerd voertuig steeg naar 1882 kwh, dit door de strengere winterperiode in 2013 en deels door een volume-effect (minder geproduceerde wagens). Het gasverbruik steeg met 9%, dit door de strengere winter. Het elektriciteitsverbruik daalde met 6%. Dit is te verklaren door enerzijds het in dienst nemen van de zonnepanelen (-3% verbruik) en anderzijds de verminderde productie (-2%). Op de planning voor het energiebeheer staat de ingebruikname van een nieuw energiedatasysteem. Dit systeem moet de transparantie van het energieverbruik vergroten door het monitoren, het bijhouden van indicatoren en het beschikbaar stellen van alle relevantie energieinformatie. Zo is een tastbaar voorbeeld dat zulk systeem het energieverbruik kan monitoren van een fabriek in rust. Een objectief van Audi Brussels is om het energieverbruik tijdens deze periodes (= de nullast ) zo laag mogelijk te houden. Met behulp van het monitoringssysteem zullen vanaf 2015 de medewerkers gesensibiliseerd worden. Verder is er nog een planning voor de installatie van een warmtekrachtkoppeling. Een WKK is de gecombineerde opwekking in één proces, op basis van een brandstof, van warmte en elektriciteit (of mechanische energie), waarbij de warmte nuttig wordt gebruikt. De installatie van deze WKK is gepland voor 2015, waarvoor reeds de milieuvergunningsaanvraag ingediend is. Ook zal een oude verwarmingsketel (6MW)in de energiecentrale noord vervangen worden door een moderner type (12 MW). Deze vernieuwde ketel zal beschikken over een Ecomiser, een warmtewisselaar in het kanaal van de rookgassen die anders verloren warmte afgeeft aan het nog op te warmen water. Op deze manier is deze ketel energievriendelijker dan het voorgaande model.

18 Emissies Geluid CO en NOx De waarden voor CO en NOx werden in 2013 via een nieuwe berekeningsmethode berekend. Deze berekeningsmethode is gebaseerd op emissiefactoren die opgelegd werden vanuit het Duitse Volkswagen concern. Op deze manier kan men de benchmarking binnen de VW-groep optimaliseren. Voor NOx bedraagt de nieuwe emissiefactor 0,169 gr/kwh. Ook werd in deze normen vastgelegd dat NO 2 maar voor 64% meetelt voor de totale berekening van de totale NOx uitstoot. Door deze nieuwe berekeningsmethode zien we een sterke daling van het cijfer t.o.v (zie grafiek). Ook voor CO zorgt de nieuwe berekeningsmethode voor een moeilijke vergelijking met het voorgaande jaar. De nieuwe emissiefactor, vastgelegd in een nieuwe concernnorm (VW 98000), bedraagt 0,191 g/kwh. In 2014 zal deze vergelijking terug zinnig zijn. CO 2 -uitstoot De emissies van het broeikasgas CO 2 zijn van primordiaal belang bij Audi Brussels in het behalen van de -25% doelstellingen in In 2013 was er een stijging in CO 2 - uitstoot ten opzichte van 2012 van 9%. Deze CO 2 -emissies afkomstig van het gasverbruik kunnen bovenal gewijd worden aan metereologische invloeden (de strengere winter van 2013). CO 2 -emissies: emissiehandel In overeenkomst met de Europese richtlijn 2003/87/ EG ter regeling van de handel in broeikasgasemissies is Audi Brussels verplicht om deel te nemen aan het Europese handelssysteem van CO 2 -emissies. Voor de 2e handelsperiode ( ) werden er deze tweede handelsperiode werden 100,3 kton rechten gebruikt. In 2012 werd 8% van de toegekende hoeveelheid gekocht aan CER-rechten, waardoor in totaal 36,7 kton emissierechten overgedragen werden naar de derde handelsperiode ( ) waar de rechten ditmaal op Europees en niet meer op nationaal/regionaal niveau zullen toegekend worden. In 2013 kreeg Audi Brussels ton aan emissierechten terwijl de uitstoot ton bedroeg. Dit betekende dat 3,7 ton aan opgespaarde rechten gebruikt werden, wat het tegoed op 32,9 brengt. Rekening houdend met de verwachte jaarlijkse CO 2 -uitstoot, zullen deze overgedragen rechten gebruikt kunnen worden tot en met 2016, tenzij er een wijziging is van de huidige wetgeving (onder voorbehoud). Dit effect zal zich in de energiebudgetten van de fabriek manifesteren. Vluchtige organische componenten Vluchtige organische solventemissies ontstaan voornamelijk bij het verven en het coaten van oppervlakken, met andere woorden bij het lakken en vernissen van carrosserieën. Audi gebruikt moderne milieubeschermingtechnieken in zijn lakprocessen. De recent geïnstalleerde nieuwe verfspuitkoppen op de tweede basislak-lijn zijn hier een voorbeeld van. Deze werden in 2011 in dienst genomen en optimaliseren zo het proces. Deze spuitkoppen hebben een lager verbruik door een lager verlies, wat resulteert in minder emissies. In 2012 werd er een efficiëntieverbetering bekomen door een herafstelling bij het spoelen van de spuitkoppen van de clearcoat-laklijn. Deze maatregelen vertalen zich ook in 2013 in een daling van de solventemissies. Deze gingen ten opzichte van 2012 van 3,07 kg/voertuig naar 2,89 kg/voertuig in Deze daling van plusminus 5% is deels te linken aan dit effect, uiteraard samen met de productiedaling. De nieuwe voorbehandelinginstallatie, waarvan al eerder sprake, zal ook een nieuwe naverbrander op de afvoer van de KTL-oven met zich meebrengen, waardoor Audi Brussels haar solventemissies verder zal kunnen laten dalen. De laatste gemeten update van de geluidskaart van Audi Brussels dateert van 2010, dit na de ombouwwerkzaamheden voor het nieuwe model. Bij de toenmalige bedrijfsvoering in een tweeploegenstelsel werden geen overschrijdingen vastgesteld. De meest significante geluidsemissies bevinden zich langs de spoorweg. Aangezien er sinds 2010 geen significante wijzigingen in het productiesysteem plaatsvonden, geldt deze situatie vandaag nog steeds en werden er het voorbije jaar dan ook geen geluidsklachten geregistreerd. Voor bepaalde nieuwe projecten werd er in 2013 een prognose gemaakt van de mogelijke geluidsimissiebronnen in functie van de geluidskaart. Deze projecten zijn: De installatie van de nieuwe VBH/ KTL in gebouw L8, een nieuwe ketel en schoorsteen die in gebouw N geïnstalleerd zullen worden en de installatie van een warmtekrachtkoppeling (WKK) in gebouw G1. Dit onderzoek bracht naar voor dat de WKK niet meer als 90 db(a) mag emitteren, waardoor een juiste keuze van geluidsdemping zich opdringt. Voor de nieuwe VBH/KTL worden geen problemen verwacht daar het gebouw lager is dan gebouw L3/4, wat een barrière vormt naar de bewoners van Vorst toe. Ook werd vastgesteld dat indien er in de toekomst gekozen zou worden voor een drieploegensysteem, extra maatregelen nodig zullen zijn. Na de voltooiing van de hiervoor opgesomde projecten zal een update van de geluidskaart uitgevoerd worden.

19 Water Siteverontreiniging Het absoluut waterverbruik in 2013 steeg in vergelijking met 2012 met 28% welke een zeer significante maar verklaarbare stijging is. In de loop van 2012 en 2013 werd er een afwijkend waterverbruik vastgesteld. Om het waterverbruik transparanter te maken,en de interne waterteller te controleren, werd er een ultrasone waterdebietmeter aangekocht. De afwijking werd hierdoor bevestigd, waarna een gesprek met de waterleverancier werd georganiseerd. Na dit gesprek en een controle van de leverancier bleek dat er een bypass naar de stad achter de teller open stond. De bypass werd vervolgens gesloten en in 2014 zal de waterteller van de waterleverancier op onze site geplaatst worden. Daarenboven zal de collector voor de interne waterverdeling volledig vernieuwd worden en worden er nieuwe watertellers geïnstalleerd. De vernoemde metingen met de ultrasone waterdebietmeter, samen met het in kaart brengen van het leidingsnet, gaf als conclusie dat 80% van het waterverbruik afkomstig is uit gebouw L1/2, met name de VBH/KTLinstallatie. In het kader van de -25%-doelstellingen is het duidelijk dat de komst van de nieuwe VBH/KTLinstallatie een groot potentieel kan betekenen op vlak van waterbesparingen, welke ongeveer 20% t.o.v. de vorige installatie kan bedragen. De bekomen milieuvergunning voor deze installatie legt immers efficiëntieverbeteringen en nieuwe lozingsvoorwaarden op Bodemverontreining & asbestsanering Audi Brussel, tot 2007 nog Volkswagen Vorst, heeft een lange geschiedenis achter de rug. De voordurende groei en bijbehorende expantie zorgde vaak voor plaatsgebrek. In dit oog kocht Volkswagen in 1976 nabijgelegen gebouwen over van de onderneming KraftCo. Deze gebouwen boden destijds onderdak aan een kaasmakerij, en deze site kreeg hierdoor de benaming Franco-Suisse.Na vele jaren dienst als bureau- en atelierruimten zal een overgroot deel van deze gebouwen buiten dienst worden gesteld en afgebroken worden. Omwille van de parkeerproblematiek bij Audi Brussels (zie rubriek mobiliteit) werd beslist deze vrij gekomen ruimte in te richten als parking. De voorziene werken brachten een verplichting met zich mee om mogelijke bodemverontreiniging na te gaan en af te perken. Zowel een gedetailleerd als een risico-onderzoek vonden plaats en een vervuiling van minerale olie werd aangeduid als de hoofdpollutie in deze zone, omwille van de historische risico-activiteiten die daar plaatsgevonden hebben. Er bleek echter geen enkel verspreidings- humaan of ecologisch risico te bestaan, waardoor verdere acties niet nodig bleken. Wat immers wel nodig was, was de verwijdering van oude ondergrondse stookolietanks, en het buiten werking stellen van grondwaterputten. Ook omwille van de gebruikte asbesthoudende materialen in deze verouderde gebouwen, bleek een asbestsanering voorafgaande de afbraakwerken noodzakelijk. Zo werd gebouw U, dat bestond uit vezelcementen onderdelen, volledig ontmanteld en werden met asbest geïsoleerde leidingen in de oude ondergrondse koelruimtes van KraftCo gesaneerd via een procedure van hermetisch gesloten zone

20 Biodiversiteit Eikenbos CO 2 -onderzoeksproject De langdurige wetenschappelijke begeleiding van het Eikenbos CO 2 -onderzoeksproject behoort tot één van de eerste projecten van de Audi Stiftung für Umwelt (Audi Stichting voor het Milieu). Dit internationale project dat niet alleen bij Audi Brussels, maar ook in Duitsland, Hongarije en Italië werd opgezet, onderzoekt onder andere de wisselwerkingen tussen de aanplantingsdichtheid van eikenbomen langs de ene kant en het CO 2 - bindingspotentieel en biodiversiteit langs de andere kant. Het doel is te achterhalen hoe bomen optimaal aangeplant moeten worden, om een zo groot mogelijke opname van CO 2 te bereiken en wat de voorwaarden zijn om een zo sterk mogelijke ontwikkeling van de biodiversiteit te krijgen. Een eik dient van zijn wortels tot zijn kroon immers als habitat voor duizenden levensvormen, planten en organismen. Deze grote verscheidenheid aan levensvormen, genaamd biodiversiteit, wijst op een evolutionaire hoge leeftijd van deze boomsoort. Alleen al 400 vlinderrupsensoorten zijn direct of indirect op de eik aangewezen, daarbij ook nog 28 vogelsoorten, talrijke knaagdieren, zoals de boommarter, en honderden gevleugelde en niet gevleugelde insecten. Daarnaast is de eik een boomsoort die in zijn volwassen stadium veel koolstofdioxide kan verwerken. De basis van het project bestaat uit het beplanten van verschillende terreinen naast Audi-vestigingen volgens een speciaal patroon. Hierdoor kunnen er vergelijkingen gemaakt worden tussen verschillende klimaatsomstandigheden. Op een terrein van het Solvay-park in La Hulpe, ter grootte van drie hectaren, werden door Audi Brussels eikenbomen aangeplant volgens een precieze concentrische structuur. De bomen staan 14 cm tot 30 m uit elkaar. Deze verschillende afstanden van de aanplanting moeten toelaten de CO 2 - opname, de groei en de interactie in het ecosysteem na te gaan naargelang de positionering. Om de wetenschappelijke opvolging, die door de Technische Universiteit München gebeurt, te vergemakkelijken werden de bomen d.m.v. GPS-coördinaten vastgelegd. Ook al moeten de wetenschappers het nodige geduld opbrengen bij dit project (het loopt immers over vele tientallen jaren), toch zal het een onmiddellijk vervolg kennen: het planten van andere bomen langs de rand van het testterrein, die als bufferzone zullen dienen, bestaande uit verscheidene inheemse boomsoorten zoals de esdoorn, de berk, de es, de wilg, de linde en de perelaar. Deze bomen zullen gepland worden tijdens de winterperiode Tevens zal gedurende deze werkzaamheden een nieuwe omheining van het ondezoeksperceel voorzien worden, dit ter betere bescherming van de te onderzoeken eiken. Sinds de start van dit project zijn de tussentijdse resultaten positief. Ongeveer 1000 planten slaan goed aan, wat te merken is aan de goede groei en bladerenontwikkeling. Slecht 6% van de planten doet het minder goed. Ook de biodiversiteit komt goed op gang, zo werd de aanwezigheid van bepaalde rechtvleugelingen vastgesteld, met name sprinkhanen en krekels. Tevens is er ook aanwezigheid van verscheidene kruidachtige soorten, waaronder het echt duizendguldenkruid (Centaurium erythraea), een in Wallonië beschermde soort. Indirecte milieueffecten Mobiliteit: Woon-werkverkeer In het kader van de door het Brussels Gewest opgelegde wetgeving rond bedrijfsvervoersplannen zette Audi Brussels het uitrollen van haar bedrijfsvervoersplan verder. Omdat Audi Brussels sterk gelooft in het carpoolen, werd in 2013 een herinneringsactie georganiseerd waarbij er op de vele voordelen van het carpoolen werd gewezen, opdat een maximaal aantal personen zich zou inschrijven en van start zou gaan met het carpoolen. In dit jaar werd ook de eerste afrekening gedaan van de door de carpoolteams bijgehouden logboeken, met het aantal gecarpoolde dagen per jaar. Op basis van deze gegevens verkregen de carpoolers, met samenwerking van de personeelsdienst, een fiscale vrijstelling. Ook werd de basis gelegd voor het voorbereiden van het bedrijf op een moeilijke periode: de heraanleg en het betalend worden van de Brits Tweedelegerlaan. Het heraanleggen van deze laan, gebruikt door alle personeel en logistiek verkeer voor zowel het komen en gaan, betekend immers een grote druk op de bereikbaarheid van de site. Deze laan zal voor een langere periode omgetoverd worden tot een werfzone en zorgen ervoor dat de Britse Tweedelegerlaan een éénrichtingsstraat zal worden. De betroffendheid van de site is groot: het logistieke verkeer en de stroom aan personeelsvertuigen wordt (in functie van de geplande fase van de werken) verplicht om het centrum van Vorst binnen te rijden, met lange files tot gevolg. Aanpassingen werden hierdoor noodzakelijk. Om de Brits Tweedelegerlaan te ontlasten van Audi Brussels-verkeer is er beslist aan de andere kant van ons terrein deze parking P12 in dienst te nemen als personeelsparking. Deze parking bevindt zich aan de Humaniteitslaan (N266). Het personeel van de dagploeg kan hierop parkeren en een shuttlebus zet het personeel (met maximaal 9 personen per rit) af aan het station Vorst Zuid, waarvan de mensen verder te voet de site kunnen betreden. In het kader van de verfraaiing van de ingangen bij Audi Brussels, werd in dit project de voorziening voor nieuwe fietsenstallingen opgenomen. Dit om het fietsers aangenamer te maken om hun fietsen te stallen. Deze fietsenstallingen, overdekt, verlicht en met de mogelijkheid om het fietskader stevig vast te maken, zijn goed beveiligd: de toegang kan enkel gebeuren d.m.v. de Audi-badge, en camerabeveiliging werd voorzien. Vanaf dag 1 werden deze stallingen goed gebruikt. Er zal gekeken worden of deze fietsenstallingen in de toekomst uitgerust kunnen worden met oplaadvoorzieningen voor elektrische fietsen. Mobiliteit: Logistiek Zoals in het verleden ook ondernomen werden in 2013 een aantal acties verder gezet om het vrachtverkeer naar en van de Audi Brussels-site duurzamer te maken. Alle leveranciersaanleveringen die zowel per spoor, per schip als via de weg mogelijk waren, werden waar mogelijk en wanneer mogelijk gepland in functie van de meest milieuvriendelijke transportwijzen. Binnenschepen verbruiken immers vier tot zeven keer minder brandstof per tonkilometer dan vrachtwagens. Met 5 liter brandstof kan een binnenschip één ton goederen 500 km ver vervoeren. Een trein raakt daarmee slechts 333 km ver, een vrachtwagen slechts 100 km. Verder werd de vulgraad van de vrachtwagens en het aantal jumbo -transporten zoveel mogelijk gemaximaliseerd zodat hiermee wegtransporten kunnen uitgespaard worden, en zodoende het brandstofverbruik en de bijbehorende milieuimpact verkleind worden.