R.M. Melenhorst, Maatschappelijke ontwikkeling. Duurzaamheidsprogramma De Vijf Heuvels

Transcriptie

1 Raadsmemo Datum: 20 maart 2012 Aan: Gemeenteraad van Hof van Twente Kopie aan: Van: Voor informatie: Onderwerp: P. van Zwanenburg R.M. Melenhorst, Maatschappelijke ontwikkeling Duurzaamheidsprogramma De Vijf Heuvels 1. Aanleiding Bij de keuze voor nieuwbouw en renovatie van De Vijf Heuvels is door de Gemeenteraad (nov- 10) de wens uitgesproken om het zwembad te verduurzamen. Voor het programma van wensen heeft het bedrijf Jardin Graywood uit Enschede een inventarisatie gedaan van bewezen en reeds eerder toegepaste technieken op het gebied van het verduurzamen van het zwembad. Die rapportage toonde aan dat er voldoende technieken zijn die rendabel (te maken) zijn. Mede op basis hiervan heeft de Raad het College verzocht een duurzaamheidsprogramma op te stellen voor de uitbreiding, aanpassing en renovatie van De Vijf Heuvels in Markelo. In dit duurzaamheidsprogramma wordt concreet invulling gegeven aan de ambities van de Raad op het gebied van duurzaamheid voor het nieuwe zwembad. 2. Inhoudelijke mededeling Besluitvorming: een grote stap voorwaarts De raad heeft in november 2010 een bijzonder duurzaam besluit genomen door in te stemmen met de sloop van De Whee in Goor. Dit zwembad heeft namelijk het energielabel G, terwijl het huidige zwembad in Markelo een C scoort. Een nieuwbouw zwembad scoort aanmerkelijk hoger. Alleen al door deze keuze van de raad worden de zwembaden in Hof van Twente een stuk duurzamer. Het kan nog beter! Door de keuze voor Wind Architecten is meteen ook de keuze gemaakt om ook een groot gedeelte van het oude zwembad in Markelo te slopen (het huidige zwembassin uitgezonderd) en hiervoor een nieuw gebouw in de plaats te zetten. Hierdoor kan het nieuwe zwembad waarschijnlijk voldoen aan de eisen die gesteld worden aan energielabel (hoge) B of zelfs A. RAADSMEMO is de vorm van actieve informatievoorziening aan de gemeenteraad, waarbij een actuele ontwikkeling of aanvullende informatie wordt meegedeeld door een portefeuillehouder. Een raadsmemo is bedoeld ter kennisname. RAADSINFORMATIE is de vorm van actieve informatievoorziening aan de gemeenteraad, waarbij de actuele stand van zaken van een beleidsonderwerp uit programmabegroting/collegeprogramma of van een project wordt beschreven. De raadsinformatie wordt door het college aangeboden aan de raad en wordt standaard geagendeerd voor de eerstvolgende vergadering van de commissie Algemeen of Fysiek.

2 - 2 - Samengevat komt het er op neer dat twee zwembaden met een label G en een label C worden vervangen door één groter zwembad met label B/A. Een hele grote stap voorwaarts dus op het gebied van duurzaamheid, zonder dat extra budget beschikbaar gesteld hoeft te worden. Hoe maken we dit waar? De grote stap voorwaarts wordt gerealiseerd door een pakket aan maatregelen op het gebied van: 1. bouwkunde; 2. installatietechniek; 3. overige maatregelen. In de onderstaande tabel worden de maatregelen weergegeven. Bouwkundige maatregelen Isolatie van de schil met een minimale Rc-waarde van 3,5 Toepassing HR++ glas 1 Materiaalgebruik: zo veel als mogelijk volgens het cradle-to-cradle principe Materiaalgebruik: toepassing materialen met lange levensduur Toepassing grasdak Toepassen vuilwaterkelder: geen piekbelasting op gemeentelijk riool Installatietechnische maatregelen Toepassing Hoog Rendement ketels Extra isolatie alle leidingen Waterbesparende toiletten Aanwezigheidsschakeling lichtpunten Waterbehandeling: in keuze voor het type filter speelt energie- en watergebruik een belangrijke rol Frequentiegeregelde installaties: installaties ingeschakeld naar verbruik Laagtemperatuurverwarming Weersafhankelijke regeling voor installaties Eenvoudig te bedienen installaties Overige maatregelen Compact ontwerp: een zo klein mogelijk gebouw, een zo klein mogelijke aantasting van het groen Compact ontwerp: zo min mogelijk ruimte om te verwarmen Een geïntegreerd ontwerp voor installatie en techniek; daardoor zo klein mogelijke transportafstanden; dus kleine afstanden, minder verlies e.d. Oriëntatie: weinig glas op het noorden, veel glas op het zuiden Geen hemelwater op het riool: regenwater wordt geïnfiltreerd in de bodem Toepassing Gebouw Beheer Systeem Conclusies Quick Scan (Rapportage BerkhofBoerboom) In opdracht van de gemeente is door de betrokken adviseurs een aantal duurzaamheidsmaatregelen nader onderzocht. Hiervoor zijn een drietal scenario s geformuleerd op basis van de terugverdientijd (TVT) en de maximale investeringssom. In de onderstaande tabel staan de scenario s omschreven. Voor een nadere omschrijving wordt verwezen naar de rapportage van BerkhofBoerboom. Deze is als bijlage bij deze notitie gevoegd. In de tabel zijn de drie scenario s kort samengevat. Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Indicatieve TVT (in < TVT 15 > 15 jaren) Budget (x 1.000) Maatregelen Daglichtregeling zaal I Scenario 1 aangevuld met: Scenario 2 aangevuld met: Daglichtregeling zaal II Daglichtregeling peuterbassin Hergebruik (warmte) douchewater Hergebruik regenwater Isolatie daken Zonnepanelen-PV Windenergie Houtkachel UFRO installatie WKK Helofytenfilter Zonnepanelen-water RVS bassin Energiedak Warmtepompen 1 Conform het nieuwe bouwbesluit dat op 1-apr in werking treedt

3 - 3 - Isolatie wanden Isolatie glas LED verlichting Isolatie leidingen HR WTW luchtbehandeling Afdekken binnenbaden Afdekken buitenbad Solar tubes / daglichtregeling kleedruimtes Frequentieregeling buitenbad Gebruik grondwater Zonder rekening te houden met tijdsinvloeden, onderhoudskosten en dergelijke is een eerste schifting gemaakt in de maatregelen die in potentie wél en die in potentie níet haalbaar zijn. Hierbij is het criterium gehanteerd dat de TVT wordt bepaald door de investering te delen door de jaarlijkse energiebesparing. Op basis van deze berekeningen zijn de maatregelen zoals weergegeven in de hiernaast weergegeven tabel in potentie haalbaar. Deze investeringen worden aan een nadere (financiële) analyse onderworpen waarbij ook tijdsinvloeden en de gemeentelijke financiële spelregels (BBV 2 ) worden betrokken. Haalbare duurzame investeringen Afdekken buitenbad Frequentieregeling buitenbad Zonnepanelen-PV Houtkachel UFRO installatie LED verlichting Isolatie leidingen Daqlichtregeling zwemzalen Hergebruik (WTW) douchewater Hergebruik regenwater Isolatie daken Isolatie wanden Isolatie glas HR WTW luchtbehandeling Berekeningssystematiek Om te bepalen of maatregelen al dan niet rendabel zijn, wordt aangesloten bij het standaard bedrijfseconomisch investeringsmodel. Kosten en opbrengsten worden in beeld gebracht voor de gehele levensduur van het product. Door deze twee te salderen ontstaat een netto resultaat over de gehele technische levensduur van een product. Dit resultaat minus de aanvangsinvestering moet groter zijn dan 0 wil er sprake zijn van een rendabele investering. In dit model wordt rekening gehouden met tijdsinvloeden. Kosten- en opbrengstenstijgingen worden meegerekend, evenals rente-effecten. De parameters waarmee is gerekend, staan weergegeven in de tabel. Met welke kosten wordt rekening gehouden? Er wordt rekening gehouden met de volgende kosten: Beheer en onderhoudskosten: kosten die gemaakt moeten worden om de installatie te onderhouden en te beheren incl. evt. energieverbruik van de installatie zelf Rente: rente over de boekwaarde (investering minus het totaal van de afschrijvingen) op 1 januari van het boekjaar Afschrijving: de investering (incl. engineeringkosten) wordt lineair afgeschreven over een periode gelijk aan de technische levensduur 2 Besluit Begroting en Verantwoording Parameter Waarde Rente 5% Stijging energieprijs 2% Stijging overige kosten 2% Prijspeil investering en overige kosten Investeringsdatum Afschrijvingstermijn installaties 15 jaar Afschrijvingstermijn bouwkundig 30 jaar

4 - 4 - Met welke opbrengsten wordt rekening gehouden? Als opbrengsten wordt gerekend met een fictief bedrag dat op de energierekening bespaard kan worden. De besparing wordt bepaald ten opzichte van het geschatte verminderd energieverbruik. Voor de onderbouwing hiervan wordt verwezen naar de rapportage van BerkhofBoerboom. Resultaten nadere analyse In de onderstaande tabel staan de maatregelen beschreven die incl. tijdsinvloeden met de aangegeven parameters rendabel blijken te zijn. Dit maatregelenpakket levert een jaarlijkse besparing op van 110 ton CO 2. Bovendien zijn al deze maatregelen zeer eenvoudig in te passen in het ontwerp. Omschrijving Investering TVT TVT Levensduur Conclusie enkelv. dynamisch Daglichtregeling zwemzaal I Zeer rendabel Daglichtregeling zwemzaal II Zeer rendabel Warmteterugwinning Net rendabel douchewater LED verlichting Rendabel Isolatie Net rendabel omloopleidingen Frequentie regeling buitenbad Zeer rendabel HR WTW Rendabel Luchtbehandeling Totaal De overige investeringen zijn dus, rekening houdend met tijdsinvloeden, onderhoud en afschrijving bij de gekozen parameters niet rendabel. In de laatste kolom is de jaarlijkse procentuele stijging van de energieprijzen weergegeven waarbij de investeringen wel rendabel zouden zijn. Omschrijving Investering TVT enkel TVT dynamisch Levensduur Break Even % Houtkachel ,9% Hergebruik > % regenwater Zonnecellen PV > % Afdekking % buitenbaden > % isolatiewaarde gevels tot ca > % isolatiewaarde daken tot ca. 5 isolatiewaarde glasgevels tot ca > %

5 - 5 - De percentages uit de laatste kolom vragen om een nadere toelichting. In de calculaties is gerekend met een energieprijsstijging van 2% per jaar. De afgelopen 10 jaar is de energieprijs echter met gemiddeld 4,6% per jaar gestegen 3, het laatste jaar bedroeg dit percentage echter 9% zo publiceerde het CBS onlangs. Naast de financiële component dienen bij deze investeringen nog een aantal andere kanttekeningen geplaatst te worden. Deze kanttekeningen zijn weergegeven in de onderstaande tabel. Omschrijving Houtkachel Hergebruik regenwater Zonnecellen PV Afdekking buitenbaden isolatiewaarde van de schil (gevels, daken en glaspartijen) Opmerking - Rendabel vanaf een jaarlijkse energieprijsstijging van 4,9%. Dit is ongeveer gelijk aan de gemiddelde stijging van de afgelopen 10 jaar. - Ontwerp zal fors moeten worden aangepast als dit systeem wordt toegepast. - Recente ervaringen (o.a. Het Ravijn) zijn niet altijd positief. - Rendabel vanaf een jaarlijkse energieprijsstijging van 8,8%. Dit is fors meer dan de gemiddelde stijging van de afgelopen 10 jaar. - In het voorliggende ontwerp wordt het regenwater geïnfiltreerd in de bodem. Feitelijk wordt hiermee de ene duurzaamheidsmaatregel ingeruild voor de andere. - Rendabel vanaf een jaarlijkse energieprijsstijging van 5,7%. Dit is meer dan de gemiddelde stijging van de afgelopen 10 jaar. - Zonnepanelen zouden in de plaats komen van het sedumdak. - Extra kosten voor het vergroten van het infiltratieriool en evt. constructieve aanpassingen zijn niet meegenomen. - Systeem is rendabel vanaf een jaarlijkse energieprijsstijging van 4,6%. Dit is gelijk aan de gemiddelde stijging van de afgelopen 10 jaar - Bassin wordt niet gehele seizoen verwarmd, de jaarlijkse besparing is hierdoor minder, de haalbaarheid komt daardoor meer onder druk te staan. - Deze investering kan onafhankelijk van het bouwproject worden gedaan. - Rendabel vanaf een jaarlijkse energieprijsstijging van gemiddeld 7,5%. Dit is fors meer dan de gemiddelde stijging van de afgelopen 10 jaar. - Dit type maatregel is slechts eenmalig te treffen, dat moment is nu. - Evt. constructieve gevolgen zijn niet betrokken in de kostencalculatie. 3. Conclusie Uit de uitgevoerde analyses blijkt dat een beperkt aantal maatregelen rendabel is. Het betreffen overwegend eenvoudige aanpassingen van of toevoegingen aan de installaties waardoor ze ook eenvoudig inpasbaar zijn in het voorliggende ontwerp. De totale kosten van dit pakket aan maatregelen bedragen ,=. Daarnaast moet worden geconcludeerd dat een tweetal maatregelen moeten afvallen om niet financiële redenen, dit betreffen: 1. Houtkachel: op dit moment niet (meer) inpasbaar in het ontwerp 3 CPI energie van geraadpleegd 7 mrt 2013

6 Zonnepanelen (PV): naast de twijfels over de rentabiliteit (ook in relatie tot extra kosten die nog niet zijn meegerekend) betekent de keuze voor zonnepanelen dat de keuze voor een sedumdak los moet worden gelaten. Tenslotte resteren nog een drietal maatregelen. Het hergebruik van regenwater valt daarbij af omdat dit systeem pas bij een energieprijsstijging van 8,8% rendabel te maken is. Ook voor de afdekking van het buitenbassin wordt geadviseerd om deze maatregel vooralsnog niet uit te voeren. Naast twijfels over de bedrijfseconomische haalbaarheid is dit een maatregel die relatief eenvoudig ook in een (veel) later stadium nog kan worden uitgevoerd, dit staat los van de komende bouwactiviteiten. Wat in het geheel niet los gezien kan worden van de komende bouwactiviteiten is de extra isolatie van de schil. Het is nu of nooit. Gelet op de geringe meerkosten ( , nog geen 2,5% van de totale investering) wordt geadviseerd om deze extra isolerende maatregelen op te nemen in de plannen. Samenvatting De volgende maatregelen worden geadviseerd om de duurzaamheid van het zwembad te vergroten: 1. Daglichtregeling in de zwemzalen: Warmteterugwinning douchewater: Toepassen LED verlichting: Isolatie omloopleidingen waterbehandeling kelder: Frequentieregeling buitenbad: Hoog rendement warmteterugwinning luchtbehandeling: Extra isolatie van de schil (gevels, daken, glaspartijen): Voor de dekking van deze extra investeringen wordt verwezen naar de vertrouwelijke memo Toelichting uitvoeringskrediet nieuwbouw, uitbreiding en renovatie De Vijf Heuvels, Markelo d.d. 20-mrt-2012