Licht en donker Licht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Licht en donker Licht"

Transcriptie

1 H Licht en donker Licht groep tijdsduur 80 minuten kerndoelen 1, 32, 42 en 54 lesdoelen De leerling: weet dat licht nodig is om te zien kent een aantal lichtbronnen, waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn ontdekt dat je zonder licht geen kleuren kunt zien weet dat het erg moeilijk is om activiteiten te ondernemen als het donker is benodigdheden foto s lichtbronnen (bijlage) 2 zaklampen spullen om een tent mee te maken in de klas kubus boek met opdruk blauw potlood stukje aluminiumfolie boek fietsreflector theedoek wit A4-papier kleurpotloden blinddoek eventueel: prentenboek Welterusten kleine beer Voorbereiding Haal uit de bijlage de foto s van de lichtbronnen voor de activiteit Het is donker. Leg deze samen met de zaklamp klaar. Maak voor de activiteit Het lichtcircuit een lichthoek, een kleurhoek en een tent in de klas. De tent moet goed donker zijn. Leg de kubus, het boek en het blauwe potlood in de tent. Leg het aluminiumfolie, het boek, de fietsreflector en de zaklamp in de lichthoek klaar. Zorg voor voldoende kleurpotloden voor de kleurhoek. Zet voor de activiteit Op stap in de nacht een aantal hindernissen klaar in de speel- of gymzaal. Leg bijvoorbeeld iets op de grond waar de leerlingen overheen moeten stappen, een aantal pylonen waar ze omheen moeten slalommen en een hoepel waar ze doorheen moeten kruipen. Het is donker 15 min. Vraag aan de leerlingen wie er wel eens op een heel donkere plek is geweest. Vraag: Wat kon je zien? en Wat kon je zien toen het licht aanging? Hoe kan dat? Kom tot de conclusie dat je licht nodig hebt om goed te kunnen zien. Tip. Voer deze les uit met een tweede begeleider. Tip. Als inleiding op dit gesprek, kunt u ook het boek Welterusten kleine beer van Martin Waddell voorlezen. pagina 51 Licht les 9 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

2 Vraag aan de leerlingen wat er allemaal licht geeft. Vertel dat een aantal dingen uit zichzelf licht geeft, bijvoorbeeld de zon, vuur, een vuurvliegje en een bliksemflits. Andere dingen die licht geven hebben de mensen zelf gemaakt. Dat zijn de lampen in het lokaal, een fietslampje, een kaars en een zaklamp. Hang de foto s van de lichtbronnen in de klas op en vertel erbij of het uit zichzelf licht geeft of dat de mensen dat hebben gemaakt. De leerlingen onderzoeken hoe voorwerpen eruit zien als er geen licht is en bekijken welke voorwerpen licht geven. Het lichtcircuit 45 min. Verdeel de leerlingen in groepjes van drie. Eén groep gaat naar de tent en één naar de lichthoek. De andere groepjes gaan naar de kleurhoek. Zodra de groepjes bij de tent en de lichthoek klaar zijn, gaan er twee andere groepjes naartoe. Vertel de leerlingen dat ze niet mogen vertellen wat ze bij de tent en de lichthoek hebben gezien of gedaan. Zo blijft het voor iedereen een ontdekking. De leerlingen die al gekleurd hebben, nemen hun tekening mee de tent in. Het maakt niet uit of hij al af is of niet. Ze zullen merken dat de tekening niet of nauwelijks te zien is in het donker. Ga met de begeleider bij de tent en de lichthoek zitten. De inhoud van het lichtcircuit is als volgt. De tent Vertel het drietal dat ze zo de tent in gaan. Binnen liggen drie voorwerpen. Vertel dat ze zo precies mogelijk moeten onderzoeken wat voor voorwerpen dat zijn. Iedere leerling moet elk voorwerp hebben gevonden. Geef de leerlingen de tijd om de voorwerpen te vinden en te herkennen. Roep ze vervolgens weer naar buiten en vraag wat er in de tent lag. Stel vragen als: van welk materiaal is het voorwerp gemaakt? Wat is de vorm? Welke kleur heeft het? Staat er een plaatje op? Vertel dat ze zo weer de tent ingaan, maar dan met een zaklamp. Vraag de leerlingen of zij denken dat ze nu meer over de voorwerpen te weten zullen komen. Zullen ze nu ontdekken welke kleur het voorwerp heeft? Stel duidelijk vast wat de leerlingen denken dat er anders is nu ze met licht de tent in gaan. Geef de leerlingen de zaklamp en laat ze weer de tent in gaan. Vraag als ze de tent uitkomen wat ze hebben gezien. Wat was er anders dan de eerste keer? Klopten hun voorspellingen? Wat hebben ze geleerd? De lichthoek In deze hoek liggen de volgende voorwerpen klaar: een stukje aluminiumfolie, een boek, een fietsreflector en een zaklamp. pagina 52 Licht les 9 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

3 Vraag de leerlingen welk van de voorwerpen waarschijnlijk licht geeft of licht kan geven. Bekijk samen de voorwerpen en bespreek hun antwoorden. Om te zien of het voorwerp wel of geen licht geeft, kunnen de leerlingen de voorwerpen onder een theedoek bekijken. De kleurhoek De leerlingen die niet in de tent of in de lichthoek zitten, kleuren de kleurplaat van het doeblad in. Vertel dat ze alles dat licht geeft op de kleurplaat geel kleuren. De rest mogen ze inkleuren in de kleur die ze zelf willen. Als ze klaar zijn met de kleurplaat, tekenen ze nog andere voorwerpen die licht geven op een wit vel A4-papier. Ga met de leerlingen in een kring zitten. Vraag een aantal leerlingen wat ze in de tent ontdekten. Waarvoor is licht belangrijk? Wat gebeurt er als je geen licht hebt? Kom samen tot de conclusie dat je zonder licht geen kleuren of tekeningen kunt zien. Ook is het veel moeilijker om te weten van welk materiaal iets is gemaakt. Zonder licht kun je wel goed vormen voelen. Vraag een aantal leerlingen wat zij in de lichthoek hebben geleerd. Geeft alles licht waarvan de leerlingen dachten dat het licht geeft? Waarvoor is een reflector handig? Vraag een aantal leerlingen om hun ingekleurde doeblad te laten zien. Wat heb ben ze allemaal geel gekleurd? Waarom? Op het doeblad geven de volgende dingen licht: de staande lamp, de lamp aan het plafond, het vuur, de kaarsen, de bliksemflits. De maan weerkaatst licht en de zon geeft ook licht, maar die staat nu op het schilderij. Vraag een aantal leerlingen om te laten zien wat zij op het lege tekenpapier hebben getekend. Is dat inderdaad een voorwerp dat licht geeft? Op stap in de nacht 20 min. Bespreek hoe het komt dat we s nachts slapen en overdag bezig zijn. Vertel dat de mensen vroeger als het donker werd kaarsen gebruikten om te kunnen zien. Er bestonden toen nog geen lampen, zoals nu. Hoe donker is de nacht als er geen licht aan is? Vraag de leerlingen allemaal hun ogen dicht te doen. Wat zien ze? Vraag of we ook s nachts naar school zouden kunnen gaan en overdag gaan slapen. Waarom denken de leerlingen dat dit wel of niet kan? De leerlingen doen alsof ze vroeger leefden en er nog geen lampen waren in de nacht. Ga met ze naar de speelzaal. Maak tweetallen. Eén leerling van ieder tweetal krijgt een blinddoek om. De ander moet de geblinddoekte leerling door de hindernissen leiden. Als het parcours gelopen is, wisselen de leerlingen van taak. Als iedereen geweest is, roept u de leerlingen bij u. Wat vinden ze ervan? Is het makkelijk om dingen te doen als je niks kunt zien? Kom tot de conclusie dat het erg moeilijk is om dingen te doen als het donker is. Overdag zorgt de zon ervoor dat het licht is. Het is daarom veel handiger om overdag dingen te doen en s nachts te slapen. pagina 53 Licht les 9 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

4 pagina 54 Licht les 9 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

5 Hgroep doeblad pagina 55 Licht les 9 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

6 pagina 56 Licht les 9 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

7 H groep Wat doe je op een dag? Tijd tijdsduur lesdoelen benodigdheden 40 minuten De leerling: 12 blinddoeken weet dat na de dag poppenkast kerndoelen de nacht komt wasco, kleurpotloden 1, 32, 46, ontdekt in welke volgorde of viltstiften 51 en 54 ze verschillende activiteiten tijdlijn met ochtend, op een dag doen middag en avond kent de dagindeling: A4-papier ochtend, middag, avond eventueel: dagritmekaarten en nacht en Flip de beer eindproduct tekeningen van dagelijkse activiteiten, ingedeeld op een tijdlijn van s ochtends, s middags en s avonds Voorbereiding Knip de tekeningen van het doeblad uit en plastificeer ze voor de activiteit Wat doe je op een dag? Print de tekeningen eten en school eventueel een aantal keer, zodat die ook vaker op de tijdlijn gehangen kunnen worden. Maak een tijdlijn met daarop ochtend, middag en avond. Poppenkast dag en nacht 10 min. Laat iedereen rond de poppenkast gaan zitten. Kies een poppenkastpop als hoofdpersoon en laat zien wat de pop de afgelopen dag heeft meegemaakt. Begin s ochtend en eindig s avonds. Ga in op normale dingen als: opstaan, tanden poetsen, ontbijten, naar school gaan, lunchen, rekenen, televisiekijken, spelen, avondeten, slapen et cetera. Maak er een interactieve voorstelling van, waarbij de kinderen ook dingen kunnen aangeven. De leerlingen onderzoeken hoe hun dag is ingedeeld. Wat doe je op een dag? 30 min. Geef alle leerlingen een vel A4-papier. Vraag of zij een tekening willen maken van dingen die ze elke dag doen. Geef ze daarna het doeblad en een groene, rode en blauwe viltstift. Hiermee omcirkelen zij de activiteiten van de ochtend (groen), middag (rood) en avond (blauw) die op het doeblad staan. pagina 57 Tijd les 10 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen Tip. Gebruik dagritmekaarten om duidelijk aan te geven wat de ochtend, de middag en de avond is en welk deel van de dag het nu is.

8 Ga na afloop met de leerlingen in de kring zitten. Laat ze kort iets vertellen over de tekeningen die ze hebben gemaakt en de kleuren die ze aan de activiteiten op het doeblad hebben gegeven. Vraag de leerlingen hoe de tijd heet na het opstaan. Wat doe je allemaal in de ochtend? Hoe heet de tijd na de lunch op school? Wat doe je altijd s middags? Hoe heet de tijd na het avondeten? Wat doe je meestal in de avond? Hang de geplastificeerde tekeningen samen met de leerlingen op de goede plaats aan de tijdlijn. Laat de leerlingen nu naar hun eigen tekening kijken. Op welk deel van de tijdlijn hoort die tekening: de ochtend, middag of avond? Hang de tekeningen op de tijdlijn en bespreek de keuze van de leerlingen. Vraag: Welke activiteiten kun je op verschillende tijden van de dag doen? Eten doe je bijvoorbeeld drie keer op een dag en tanden poetsen twee keer. Vraag of alle leerlingen de activiteiten die aan de tijdlijn hangen elke dag doen. Wie doet een activiteit op een ander dagdeel? Sommige kinderen douchen bijvoorbeeld s ochtends, anderen s avonds. Bespreek dat de dagelijkse activiteiten dus verschillend gedaan kunnen worden. Wat voor verschillen kunnen de leerlingen nog meer bedenken? Wie eet er bijvoorbeeld tussen de middag warm? Of wie gaat voor school eerst zwemmen? Tip. Geef Flip de Beer of een andere klassenknuffel aan een leerling mee. Laat de leerling de volgende dag vertellen wat de beer allemaal heeft meegemaakt. Laat de knuffel rouleren, zodat de leerlingen allemaal over de activiteiten van hun dag kunnen vertellen. pagina 58 Tijd les 10 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

9 groep doeblad pagina 59 Tijd les 10

10 pagina 60 Tijd les 10 Bronnenboek Reis door de ruimt

11

12 Winter Vertel hierna dat het winter is. Jullie gaan schaatsen. Vraag drie andere leerlingen om kleding uit de verkleedkist te zoeken voor bij het schaatsen. Herhaal de vragen voor dit seizoen en laat de andere leerlingen weer feedback geven. Vraag of je nu wel een jas aan moet als je naar buiten gaat. Waarom? Vertel dat een jas je buiten tegen de kou beschermt. De leerlingen leggen de kleding weer terug in de verkleedkist. Lente Vraag de leerlingen wie er in april/mei jarig is. Vertel dat de lente het seizoen tussen de winter en de zomer is. Wat trek je dan aan? Vraag weer een aantal leerlingen iets uit de verkleedkist te halen. De lente is een lastig seizoen, omdat

13

14 pagina 64 Seizoenen les 11 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

15

16 pagina 66 Seizoenen les 11 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

17

18 pagina 68 Seizoenen les 11 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

19 H Warm en koud Gebruik de zon groep tijdsduur 55 minuten kerndoelen 1, 42, 54 en 55 Voorbereiding lesdoelen De leerling: weet dat de zon warmte geeft kan informatie verwerven uit gesproken tekst eindproducten experiment om aan te tonen dat de zon warmte geeft ingekleurde tekening van het doeblad benodigdheden 2 kommetjes 2 ijsklontjes naamkaartjes van alle leerlingen blauw vel A3-papier rood vel A3-papier wit vel A3-papier kleurpotloden Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes. Teken op een wit vel A3-papier een tabel met twee kolommen. Teken boven de ene kolom een zon en boven de andere een schaduw. Zorg voor naamkaartjes van iedere leerling die op de tabel bevestigd kunnen worden. Plak voor de activiteit Wanneer is het warm? een vel blauw papier aan één kant van het lokaal en een vel rood papier aan de andere kant van het lokaal. Ter info. Voor deze les moet de zon schijnen. De zon 10 min. Vraag aan de leerlingen hoe de zon eruit ziet. Wanneer zie je de zon wel en wanneer niet? Bespreek waarom de zon belangrijk is voor de mensen op aarde. Houd over onderstaande stellingen een stemming onder de leerlingen. Iedereen die het met de stelling eens is, steekt zijn hand op. De zon is heel groot (ja). Je kunt de zon bijna aanraken (nee). De zon geeft licht (ja). De zon schijnt alleen in Nederland (nee). De zon geeft warmte (ja). Ga in op de laatste stelling. Hoe weten de leerlingen dat de zon warmte geeft? Wanneer merken ze dat? Laat hen hierover vertellen. De leerlingen onderzoeken of het in de zon warmer is dan in de schaduw. pagina 69 Gebruik de zon les 12 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

20 De zon geeft warmte 30 min. Laat de twee kommetjes zien. Leg in beide kommetjes een ijsklontje. Vertel dat u het ene kommetje in de zon zet en het andere in de schaduw. Vraag de leerlingen welk ijsklontje volgens hen het snelst zal smelten. Pak de naamkaartjes van de leerlingen erbij en hang deze op het vel papier in de kolom van hun voorspelling. Laat de leerlingen naar de ijsklontjes in beide kommetjes kijken. Wat zien ze? Welk ijsklontje smelt sneller? De leerlingen kleuren op het doeblad dat ijsklontje in. Ga hierna met de leerlingen naar het schoolplein. Zoek een schaduwen een zongedeelte. Laat de leerlingen na elkaar in beide gedeelten staan. Voelen ze het verschil in temperatuur?

21

22 pagina 72 Gebruik de zon les 12 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

23

24 pagina 74 Gebruik de zon les 12 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

om te zien waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn geen kleuren kunt zien

om te zien waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn geen kleuren kunt zien Licht GROEP 1-2 09 80 minuten 1, 32, 42 en 54 De leerling: om te zien waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn geen kleuren kunt zien is om activiteiten te ondernemen

Nadere informatie

Licht en donker Licht

Licht en donker Licht H Licht en donker Licht groep 1-2 09 tijdsduur 80 minuten kerndoelen 1, 32, 42 en 54 lesdoelen De leerling: weet dat licht nodig is om te zien kent een aantal lichtbronnen, waarvan sommige uit zichzelf

Nadere informatie

gesproken tekst dat de zon warmte geeft van het doeblad Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes.

gesproken tekst dat de zon warmte geeft van het doeblad Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes. Gebruik de zon GROEP 1-2 12 55 minuten 1, 42, 54 en 55 Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes. Teken boven de ene kolom een zon en boven de andere een schaduw. Zorg voor naamkaartjes

Nadere informatie

Vormen van een raket Raketten

Vormen van een raket Raketten Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek

Nadere informatie

Vormen van een raket Raketten

Vormen van een raket Raketten Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek

Nadere informatie

weer: regen, wind, onweer en zon ander soort kleding aantrekt dat je het niet koud krijgt weer vaker voorkomen in bepaalde seizoenen

weer: regen, wind, onweer en zon ander soort kleding aantrekt dat je het niet koud krijgt weer vaker voorkomen in bepaalde seizoenen Seizoenen GROEP 1-2 11 75 minuten 1, 43, 51, 54 en 55 De leerling: weer: regen, wind, onweer en zon ander soort kleding aantrekt dat je het niet koud krijgt weer vaker voorkomen in bepaalde seizoenen kleding

Nadere informatie

De planeten Reis door het zonnestelsel

De planeten Reis door het zonnestelsel De planeten Reis door het zonnestelsel Cgroep 1-2 01 tijdsduur 40 minuten kerndoelen 1, 46 en 54 lesdoelen De leerling: (her)kent de namen van de acht planeten weet dat de planeten om de zon draaien kan

Nadere informatie

Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien.

Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien. Reis naar de maan GROEP 3-4 22 20 & 50 minuten, verdeeld over twee lessen 1, 23, 46 en 54 De leerling: leert samenwerken leert bewegen op muziek leert luisteren naar ritme en muziek herkent vier fasen

Nadere informatie

gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert

gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert Licht GROEP 3-4 29 70 minuten 1, 23, 32, 42 en 46 De leerling: gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert de schaduw verandert als de positie van de

Nadere informatie

Waar is de schaduw? Licht

Waar is de schaduw? Licht Waar is de schaduw? Licht Hgroep 3-4 29 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 42 en 46 lesdoelen De leerling: ontdekt dat licht rechtdoor gaat, totdat het iets tegenkomt weet hoe schaduw ontstaat

Nadere informatie

lesdoelen De leerling: oefent zijn motoriek kan iets nabouwen kan activiteiten benoemen die hij dagelijks doet weet waaruit een dorp is opgebouwd

lesdoelen De leerling: oefent zijn motoriek kan iets nabouwen kan activiteiten benoemen die hij dagelijks doet weet waaruit een dorp is opgebouwd Q Waar woon jij? Wonen groep 1-2 05 tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 44, 50, 51, 54 en 55 lesdoelen De leerling: oefent zijn motoriek kan iets nabouwen kan activiteiten benoemen die hij dagelijks doet

Nadere informatie

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde Het klimaat GROEP 3-4 27 45 minuten 1, 42 en 43 De leerling: aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde landklimaat en zeeklimaat blauwe kleurpotloden Zorg voor de activiteit De

Nadere informatie

Tijd. 10 min. 55 minuten

Tijd. 10 min. 55 minuten Tijd GROEP 5-6 50 55 minuten 1, 23, 32, 44, 45 en 51 De leerling: weet hoe dag en nacht ontstaan weet dat de tijd niet overal op de wereld hetzelfde is weet met welke instrumenten je tijd kunt meten kent

Nadere informatie

Reis naar andere hemellichamen

Reis naar andere hemellichamen Reis naar andere hemellichamen GROEP 1-2 04 55 minuten De leerling: zonnestelsel verschillend zijn ringen heeft voorwerp drijft of zinkt met stukje ijzer dichtbindstrip Zorg voor de activiteit Zijn alle

Nadere informatie

Kijken naar sterrenbeelden

Kijken naar sterrenbeelden Kijken naar sterrenbeelden GROEP 5-6 54 70 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: (her)kent de sterrenbeelden uit de horoscopen weet dat de sterrenbeelden deel uitmaken van de dierenriem weet dat

Nadere informatie

Maak voor de activiteit Warm of koud? een voorbeeldaarde van een sinaasappel. Zorg dat het klaslokaal verduisterd kan worden. 10 min.

Maak voor de activiteit Warm of koud? een voorbeeldaarde van een sinaasappel. Zorg dat het klaslokaal verduisterd kan worden. 10 min. Seizoenen GROEP 5-6 51 40 minuten 1, 23, 43 en 46 De leerling: ontdekt dat op de evenaar de seizoenen weinig verschillen leert dat seizoenen bepaald worden door de hoek die het licht van de zon maakt op

Nadere informatie

Lichtweerkaatsing Licht

Lichtweerkaatsing Licht Lichtweerkaatsing Licht Hgroep 5-6 49 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 32, 45 en 54 Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. U kunt ze dit ook in tweetallen of in groepjes laten

Nadere informatie

Reis naar andere hemellichamen

Reis naar andere hemellichamen Reis naar andere hemellichamen GROEP 5-6 44 80 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: weet welke planeten manen hebben weet welke planeten ringen hebben weet welke kleur de verschillende planeten

Nadere informatie

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren Heel veel sterren! Kijken naar de sterren * groep 1-2 13 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1, 23, 46, 54 en 55 lesdoelen De leerling: weet dat sterren licht geven weet dat je sterren s nachts ziet (als het

Nadere informatie

Schoolbrede start (15 min) Zie hoofdstuk Schoolbrede start.

Schoolbrede start (15 min) Zie hoofdstuk Schoolbrede start. EERLIJK DELEN EN OPRUIMEN In dit hoofdstuk zijn de activiteiten voor beschreven. Voor begint de Grote Rekendag met een gesprek over de meubels en materialen die in iedere kleutergroep te vinden zijn. Iedere

Nadere informatie

Leven in jouw woonplaats

Leven in jouw woonplaats Q Leven in jouw woonplaats Wonen groep 3-4 25 tijdsduur 90 minuten (alleen haalbaar met vijf extra begeleiders) kerndoelen 1, 8, 54 en 55 lesdoelen De leerling: ontdekt de bijzonderheden van zijn woonplaats

Nadere informatie

Kleuren in licht? Licht

Kleuren in licht? Licht Kleuren in licht? Licht Hgroep 7-8 69 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 42 en 44 lesdoelen De leerling: weet wat een spectroscoop is weet dat wit licht uit meerdere kleuren bestaat weet dat de kleuren

Nadere informatie

in elk seizoen anders uitzien uit de seizoenen geknutselde seizoenshoek

in elk seizoen anders uitzien uit de seizoenen geknutselde seizoenshoek Seizoenen GROEP 3-4 31 80 minuten 1, 51, 54 en 55 De leerling: in elk seizoen anders uitzien uit de seizoenen geknutselde seizoenshoek seizoenen (bijlage) (verschillende kleuren) gekleurd papier bruine

Nadere informatie

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 3: De seizoenen Naam leerling:.... Leden expertgroep:... Voorbereiding Lente, zomer, herfst en winter zijn seizoenen met elk hun eigen karakter. Jullie gaan onderzoeken hoe het komt dat we

Nadere informatie

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren Heel veel sterren! Kijken naar de sterren * groep 1-2 13 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1, 23, 46, 54 en 55 lesdoelen De leerling: weet dat sterren licht geven weet dat je sterren s nachts ziet (als het

Nadere informatie

dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is

dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is Tijd GROEP 3-4 30 50 minuten 1, 23 en 46 De leerling: dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is en nacht Haal voor de activiteit Dieren

Nadere informatie

Licht & schaduw. Inlage

Licht & schaduw. Inlage Inlage Proef 1 Lichtbronnen - Werkblad 1 - Pen Door de jaren heen zijn de lichtbronnen (voorwerpen die licht geven) van de mensen veranderd. Ken jij de lichtbronnen van vroeger en nu? Maak werkblad 1.

Nadere informatie

Zorg voor de activiteit Licht door wrijving voor vuursteentjes.

Zorg voor de activiteit Licht door wrijving voor vuursteentjes. Vallende sterren Kijken naar de sterren * groep 3-4 33 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1 en 42 lesdoelen De leerling: weet dat een vallende ster een steen(tje) is dat door wrijving warmte en een lichtspoor

Nadere informatie

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding

Museumles Tureluurtje. Docentenhandleiding Museumles Tureluurtje Docentenhandleiding September 2014 Inhoud De museumles in het kort... 3 Voorbereiding in de klas... 3 In het museum... 3 Afsluiting in de klas... 3 De museumles uitgewerkt... 4 Introductieles

Nadere informatie

lend uit kunnen zien kunt maken met een tuinslang een regenboog zitten

lend uit kunnen zien kunt maken met een tuinslang een regenboog zitten Het weer GROEP 1-2 60 minuten 1, 43 en 54 De leerling: lend uit kunnen zien kunt maken met een tuinslang en de zon een regenboog zitten papier, een glas water & een zaklamp kleuren van de regenboog Pak

Nadere informatie

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt Het klimaat GROEP 7-8 67 15 minuten wachten De leerling: weet wat het broeikaseffect is weet wat de dampkring is ontdekt dat de dampkring heel dun is in vergelijking met de aarde kent zowel positieve als

Nadere informatie

Snel, sneller, snelst Raketten

Snel, sneller, snelst Raketten V Snel, sneller, snelst Raketten groep 3-4 37 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1 en 55 lesdoelen De leerling: weet dat je een raket nodig hebt om naar de ruimte te gaan weet dat een raket een motor en brandstof

Nadere informatie

een kleine zonnewijzer binnen een grote zonnewijzer buiten

een kleine zonnewijzer binnen een grote zonnewijzer buiten Gebruik de zon GROEP 5-6 52 55 minuten, verspreid over twee dagen 1, 23, 32, 42, 46 en 51 De leerling: weet dat een zonnewijzer de tijd aangeeft kan de tijd aflezen door gebruik te maken van de zon ontdekt

Nadere informatie

Het klimaat. Tip. Gebruik kleine bekers, dan heb je minder klei nodig.

Het klimaat. Tip. Gebruik kleine bekers, dan heb je minder klei nodig. Het klimaat GROEP 5-6 47 65 minuten 1, 23, 42 en 50 Zet voor de activiteit Verandert de waterspiegel? de bekers, de schoteltjes, de klei en de kannen water klaar. Maak een dag van tevoren ten minste 12

Nadere informatie

DOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen

DOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Nadere informatie

neerslag: regen, hagel en sneeuw ringen in het weer waarnemen regen meten

neerslag: regen, hagel en sneeuw ringen in het weer waarnemen regen meten Het weer GROEP 3-4 26 45 minuten (dag 1) & 5 minuten (dag 2 t/m 4) & 20 minuten (dag 5) 1, 23, 43, 44 en 45 De leerling: neerslag: regen, hagel en sneeuw ringen in het weer waarnemen regen meten van 10

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders.  GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te

Nadere informatie

TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek. Kerndoel 46. Toelichting en verantwoording

TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek. Kerndoel 46. Toelichting en verantwoording TULE - ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD KERNDOEL 46 162 TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde

Nadere informatie

Uit welk land komt deze raket?

Uit welk land komt deze raket? Uit welk land komt deze raket? Raketten Vgroep 5-6 57 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1, 50 en 54 lesdoelen De leerling: herkent de vlaggen van Nederland, België, Zweden, Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. GROEP 7-8. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders.  GROEP 7-8. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te

Nadere informatie

Lesideeën groep 3 en 4

Lesideeën groep 3 en 4 Lesideeën groep 3 en 4 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandheelkundige praktijk eruitziet en wie er werken. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe hun gebit eruitziet,

Nadere informatie

Lesideeën groep 3 en 4

Lesideeën groep 3 en 4 Lesideeën groep 3 en 4 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandheelkundige praktijk eruitziet en wie er werken. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe hun gebit eruitziet,

Nadere informatie

Licht. Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. 10 min. 60 minuten

Licht. Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. 10 min. 60 minuten Licht GROEP 5-6 49 60 minuten 1, 32, 45 en 54 Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. U kunt ze dit ook in tweetallen of in groepjes laten doen. De leerling: weet dat licht altijd

Nadere informatie

Zon, waar ben je? Samen de plaatsen van de zon en de schaduw ontdekken. Lesdoel. Koppeling kerndoel Natuur en techniek (kerndoel 42) Beginsituatie

Zon, waar ben je? Samen de plaatsen van de zon en de schaduw ontdekken. Lesdoel. Koppeling kerndoel Natuur en techniek (kerndoel 42) Beginsituatie Zon, waar ben je? Samen de plaatsen van de zon en de schaduw ontdekken. Lesdoel De kinderen weten dat de zon op voorwerpen schijnt en dat hierdoor schaduwen ontstaan. De kinderen weten dat de stand van

Nadere informatie

Spinners. Veel plezier! Juf Els en juf Anke

Spinners. Veel plezier! Juf Els en juf Anke Spinners Een nieuwe rage: spinners! Heb jij ze al gespot in jouw klas? Vervelend, al dat speelgoed op school, of handig! spinners in de klas, daar kun je leuke, leerzame activiteiten mee doen! Wij bedachten

Nadere informatie

Hulp voor piet in samenwerking met OBS De Driekleur, s Gravenzande

Hulp voor piet in samenwerking met OBS De Driekleur, s Gravenzande en Casus Hulp voor piet in samenwerking met OBS De Driekleur, s Gravenzande Wetenschapsknooppunt Zuid-Holland TU Delft en ontwerpbureau Meeple In deze casus bedenken de leerlingen oplossingen voor Piet,

Nadere informatie

Reis door het zonnestelsel

Reis door het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel GROEP 5-6 41 50 minuten 1, 23 en 32 Zet voor de activiteit Planeten de planeten onder elkaar op het bord, zoals in de tabel. De leerling: weet dat de acht planeten verschillend

Nadere informatie

Wie ben ik? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Ik, jij, groot, klein, uiterlijk, verschillen, overeenkomsten, haar, ogen, gezicht, lichaam

Wie ben ik? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Ik, jij, groot, klein, uiterlijk, verschillen, overeenkomsten, haar, ogen, gezicht, lichaam Kriebels in je buik Wie ben ik? 1 Wie ben ik? Groep 1 80 min Begrippen Ik, jij, groot, klein, uiterlijk, verschillen, overeenkomsten, haar, ogen, gezicht, lichaam Benodigheden Grote spiegel en/of handspiegeltjes

Nadere informatie

ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN!

ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! GOED GROEIEN ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT 1&2 Ontdek het zelf UITDAGING ONDERZOEK WAT EEN PLANT NODIG HEEFT OM NOG BETER TE GROEIEN. INLEIDING Een van de leukste

Nadere informatie

een spectroscoop 5 min.

een spectroscoop 5 min. Licht GROEP 7-8 69 60 minuten 1, 42 en 44 De leerling: weet wat een spectroscoop is weet dat wit licht uit meerdere kleuren bestaat weet dat de kleuren van licht een verschillende golflengte hebben een

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

De leerling: weet dat de aarde groter is dan de maan ontdekt dat iets kleiner lijkt als het verder weg staat. aarde en de maan

De leerling: weet dat de aarde groter is dan de maan ontdekt dat iets kleiner lijkt als het verder weg staat. aarde en de maan Reis naar de maan GROEP 5-6 42 50 minuten 1, 23, 32, 54 en 55 De leerling: weet dat de aarde groter is dan de maan ontdekt dat iets kleiner lijkt als het verder weg staat aarde en de maan 13 ballonnen

Nadere informatie

* Hoe werkt de tijd? Zonnewijzer maken *

* Hoe werkt de tijd? Zonnewijzer maken * * Hoe werkt de tijd? Zonnewijzer maken * Benodigdheden 12 grote stenen (en ook wat kleine stenen) Bal Zaklamp Scharen Lijm Stok (1.5m lang) Grote geodriehoek Markeerstift Kompas Chronometers Knipbladeren

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Vollenhove Wonen op een havezate

Vollenhove Wonen op een havezate D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat?

Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat? Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Hoe verplaatst licht zich? 1. Als je wel eens de lichtstraal van een zaklamp hebt gezien, weet

Nadere informatie

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN DE BEESTENBENDE

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN DE BEESTENBENDE LESBRIEVEN LEERKRACHTENBESTAND LESBRIEF 4: SCHADUWMONSTERS AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN DE BEESTENBENDE Copyright De Uitvinders Uitgave 2016 Versie 1.0 LESBRIEVEN LEERKRACHTENBESTAND LESBRIEF 4: SCHADUWMONSTERS

Nadere informatie

Lichtbreking en weerkaatsing

Lichtbreking en weerkaatsing Vuurtorens danken hun naam aan de vuren die vroeger branden om schepen in de nacht te helpen hun weg te vinden. De Brandaris op Terschelling is de oudste vuurtoren in Nederland. Het was ook de eerste vuurtoren

Nadere informatie

LESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1-

LESMATERIAAL ONDERBOUW. Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect. Vo or Groep 1- LESMATERIAAL ONDERBOUW Lespakket CliniClowns Geen kinderachtig effect Vo or 4 Groep 1- ACTIVITEIT 1: AANGENAAM KENNIS TE MAKEN In deze handleiding staat de activiteitenbeschrijving voor groep 1-4. Hier

Nadere informatie

Kijken naar de sterren

Kijken naar de sterren Kijken naar de sterren GROEP 7-8 73 60 minuten 1, 23, 32 en 45 De leerling: kan meeteenheden gebruiken om lengtes en hoogtes uit te drukken kan gemeten waarden aflezen weet wat een sextant is en kan het

Nadere informatie

Wie ben ik? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Ik, jij, groot, klein, uiterlijk, verschillen, overeenkomsten, haar, ogen, gezicht, lichaam

Wie ben ik? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Ik, jij, groot, klein, uiterlijk, verschillen, overeenkomsten, haar, ogen, gezicht, lichaam Kriebels in je buik Wie ben ik? 1 Wie ben ik? Groep 1 80 min Begrippen Ik, jij, groot, klein, uiterlijk, verschillen, overeenkomsten, haar, ogen, gezicht, lichaam Benodigheden Grote spiegel en/of handspiegeltjes

Nadere informatie

Werkboekje Grote Wetenschapsdag

Werkboekje Grote Wetenschapsdag Werkboekje Grote Wetenschapsdag Als je alles ingevuld hebt - > inleveren bij je leerkracht. Naam: Klas: _ School: Start van de dag - > Video Wat vond je van de video? Heb jij een eigen vraag kunnen bedenken?

Nadere informatie

Lesbrief. Uitgeverij Leopold, in samenwerking met het Mauritshuis. Groep 1, 2, 3 en 4

Lesbrief. Uitgeverij Leopold, in samenwerking met het Mauritshuis. Groep 1, 2, 3 en 4 Lesbrief www.leopold.nl Uitgeverij Leopold, in samenwerking met het Mauritshuis Groep 1, 2, 3 en 4 Doelgroep: Groep 1, 2, 3 en 4 Benodigdheden: kroontjespen, inkt, vellen papier, kleurpotloden, kleine

Nadere informatie

Grote en kleine planeten Reis door het zonnestelsel

Grote en kleine planeten Reis door het zonnestelsel Grote en kleine planeten Reis door het zonnestelsel Cgroep 5-6 41 tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 23 en 32 Voorbereiding lesdoelen De leerling: weet dat de acht planeten verschillend in grootte zijn

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe reflecteren de. verschillende materialen licht?

Kernvraag: Hoe reflecteren de. verschillende materialen licht? Kernvraag: Hoe reflecteren de verschillende materialen licht? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1. Wat gebeurt er als er licht op een spiegel valt? 1. In dit experiment heb je een zaklamp

Nadere informatie

PLEINGEIN SPELENDERWIJS IN GESPREK OVER HET SCHOOLPLEIN

PLEINGEIN SPELENDERWIJS IN GESPREK OVER HET SCHOOLPLEIN PAGINA 2 PLEINGEIN SPELENDERWIJS IN GESPREK OVER HET SCHOOLPLEIN HANDLEIDING VOOR DE SPELLEIDER PAGINA 2 PLEINGEIN Het SAT is het team van kinderen waarmee jullie gaan samenwerken om een Gezond Schoolplein

Nadere informatie

Preborden BASISONDERWIJS. Doelgroep. Ontwikkelingsdoelen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Preborden BASISONDERWIJS. Doelgroep. Ontwikkelingsdoelen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Preborden Doelgroep Ontwikkelingsdoelen Derde kleuterklas Kleuteronderwijs: Mens en maatschappij De kleuters - 1.9 kennen en begrijpen omgangsvormen,

Nadere informatie

Spot 2+ La Baracca (Italië)

Spot 2+ La Baracca (Italië) l e s b ri ef Spot 2+ La Baracca (Italië) 4811 TL Breda +31 (0)76-515 49 84 F facebook.com/ stiltefestival techniek@destilte.nl Nieuwe Huizen 41 E info@destilte.nl +31(0)6-11 62 32 91 afdeling educatie

Nadere informatie

van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min.

van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min. Gebruik de zon GROEP 3-4 32 25 minuten (dag 1), 30 minuten (dag 2-4) & 30 minuten (dag 5) 1, 8, 23, 32, 42 en 54 De leerling: van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen

Nadere informatie

Tijd. een tijdlijn met daarop verschillende gebeurtenissen sinds het ontstaan van het heelal tot nu. 60 minuten

Tijd. een tijdlijn met daarop verschillende gebeurtenissen sinds het ontstaan van het heelal tot nu. 60 minuten Tijd GROEP 7-8 70 60 minuten 1, 51 en 54 De leerling: leert dat het heelal heel erg oud is ontdekt dat de aarde relatief kort geleden is ontstaan leert dat de mens relatief kort op de aarde is oefent de

Nadere informatie

Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel

Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel Cgroep 7-8 61 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 23, 32 en 46 lesdoelen De leerling: weet dat de afstanden tussen de planeten heel groot zijn kan

Nadere informatie

zich wast last kan hebben van misselijkheid gewichtsloos is om in de kleding van een astronaut te werken

zich wast last kan hebben van misselijkheid gewichtsloos is om in de kleding van een astronaut te werken Mensen in de ruimte GROEP 3-4 38 55 minuten 1 en 55 Tip. Voer deze les uit in de gymzaal. De leerling: zich wast last kan hebben van misselijkheid gewichtsloos is om in de kleding van een astronaut te

Nadere informatie

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in: 4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.

Nadere informatie

seizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de

seizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de Marlies Huijzer seizoenskleuren elk seizoen zijn kleur Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de bloemen, aan het weer, aan de kleren van de kinderen, én aan de kleuren

Nadere informatie

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht Wat is? Met de kaarten van Kraak Kracht evalueert u Kraak de Klas. U gaat door middel van de vragen die op de kaarten staan in gesprek met de leerlingen over de vaardigheden die ze hebben gebruikt. U kunt

Nadere informatie

In het thema In elke hoek een boek! kunt u in dagelijkse situaties ook aandacht besteden aan bijvoorbeeld de volgende doelen:

In het thema In elke hoek een boek! kunt u in dagelijkse situaties ook aandacht besteden aan bijvoorbeeld de volgende doelen: Kansen grijpen en kansen creëren In het thema In elke hoek een boek! wordt gewerkt aan doelen rondom taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Om zo goed mogelijk te werken aan de

Nadere informatie

Werkblad 3, erfgoed presenteren groep 8

Werkblad 3, erfgoed presenteren groep 8 Voorwerp 1 Museumtas nummer 1 met daarin: 1. Een vergiet 2. Lucifersdoosje 3. Een stuk hout 4. Aanmaakblokjes 1. Laat de leerlingen van groep 4 de gatenpot bekijken. 2. Stel de vraag: Waarvoor werd de

Nadere informatie

Magnetische velden groep 7-8

Magnetische velden groep 7-8 Magnetische velden groep 7-8 Zonder magnetisch veld zouden we niet op aarde kunnen leven. Zonnewinden zouden de atmosfeer rond de aarde laten verdwijnen en schadelijke straling zou het leven op aarde vernietigen.

Nadere informatie

blaadjes THEMA 9 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6

blaadjes THEMA 9 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6 THEMA 9 blaadjes Dit materiaal is ontwikkeld in opdracht van IVN, in het kader van Gezonde Schoolpleinen. Tekst: Dieuwertje Smolenaars, NME Amsterdam-Noord. Vormgeving

Nadere informatie

Woorden in prenten. 5 Voorwoord 6 Inleiding

Woorden in prenten. 5 Voorwoord 6 Inleiding Inhoud Woorden in prenten 5 Voorwoord 6 Inleiding Prentenboeken 2 38 Wil je mijn vriendje zijn? 66 Plons! 94 Nandi s verrassing 22 Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft Bijlagen

Nadere informatie

Sterrenkaart groep 3-4

Sterrenkaart groep 3-4 Sterrenkaart groep 3-4 Als je naar de sterren kijkt, komen vanzelf veel vragen bovendrijven. Hoeveel sterren zijn er? Waar bestaan sterren uit? Hoe ver weg zijn ze? Hoe groot is het heelal? In deze les

Nadere informatie

Voor jezelf? Les 1 Welkom!

Voor jezelf? Les 1 Welkom! Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag. Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen

Docentenhandleiding. Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag. Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen Docentenhandleiding Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting

Nadere informatie

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi...

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi... Veelvlakken De perfecte vorm Plato was een grote denker in de tijd van de Oude Grieken. Hij was een van de eerste die de regelmatige veelvlakken heel bijzonder vond. Hij hield ervan omdat ze zulke mooie,

Nadere informatie

Drukte bij de molen groep 5/6

Drukte bij de molen groep 5/6 Verhalend ontwerp over Olie- en Koren Woldzigt in Roderwolde Drukte bij de groep 5/6 Episode 1: Mensen rond 1900 De leerkracht laat een oud kistje of blikje zien. Daarin zitten allemaal kaartjes. Op die

Nadere informatie

Lesideeën groep 1 en 2

Lesideeën groep 1 en 2 2 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandarts en een tandheelkundige praktijk eruitzien. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe, wanneer en hoe vaak ze tandenpoetsen. Werkwijze

Nadere informatie

Doe-tips bij Pauline Oud prentenboeken

Doe-tips bij Pauline Oud prentenboeken Doe-tips bij Pauline Oud prentenboeken Wat leuk dat je aan de slag wil met de prentenboeken van Pauline! In deze brief vind je volop inspiratie bij 'Sem op het potje'. Veel plezier! Breng het verhaal tot

Nadere informatie

Tekenen met Licht. It s your time to shine!

Tekenen met Licht. It s your time to shine! Tekenen met Licht It s your time to shine! 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Tekenen met licht Inleiding Tekenen met

Nadere informatie

Heb je een vraag over Meet the Professor? Stuur ook dan even een bericht naar Eline.

Heb je een vraag over Meet the Professor? Stuur ook dan even een bericht naar Eline. Beste leerkracht, Leuk dat jouw klas meedoet aan Meet the Professor 2018! Op woensdag 28 maart 2018 komt tussen 11:00 12:00 uur een professor op bezoek bij jou in de klas. In deze gouden envelop vind je:

Nadere informatie

AAN DE SLAG DIT BEN IK

AAN DE SLAG DIT BEN IK Peuters AAN DE SLAG DIT BEN IK Hoelahoep: Mijn lijf (liedje) Op Schooltv vind je het liedje Mijn Lijf van Hoelahoep. Dit liedje gaat over het uiterlijk en de functies van verschillende lichaamsdelen. De

Nadere informatie

Bruine bananen. Doelstellingen

Bruine bananen. Doelstellingen Bruine bananen Voedselverspilling, eerste graad Doelstellingen Kinderen vertellen in eigen woorden wat voedsel verspillen is. Kinderen worden zich ervan bewust dat voedselproductie veel energie en geld

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Archeologen logboek Namen:....

Archeologen logboek Namen:.... Archeologen logboek Namen:... Bladzijde 1 De antwoorden op deze vragen kun je vinden bij de internetsites die bij opdracht 1 op de WebQuest staan. Vul de antwoorden in de piramide in. De letters in de

Nadere informatie

Ontbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6

Ontbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6 Ontbijtles Groep 4, 5 en 6 Leerdoel Na de les weten de kinderen: - wat ontbijten is en hoe ontbijt eruit ziet. - waarom ontbijten belangrijk is. - dat mensen in andere landen andere dingen als ontbijt

Nadere informatie

Werkblad: Vind me dan

Werkblad: Vind me dan Werkblad: Vind me dan Stap 1 Stap 2 Wat is het probleem? Vraag het de natuur! Hoe lost de natuur dit probleem op? Hoe zorgen planten en dieren ervoor dat ze niet opvallen? Kennen jullie voorbeelden? Schrijf

Nadere informatie

De Kunstenaar. Korte lessenserie bij het gelijknamige prentenboek. Doelgroep Groep 6-8. Leerdoelen

De Kunstenaar. Korte lessenserie bij het gelijknamige prentenboek. Doelgroep Groep 6-8. Leerdoelen De Kunstenaar Korte lessenserie bij het gelijknamige prentenboek Doelgroep Groep 6-8 Leerdoelen De leerlingen ontdekken via een spiegelverhaal kernmomenten uit de christelijke traditie en kunnen verwoorden

Nadere informatie

Kernvraag: Hoeveel licht geven. verschillende lichtbronnen?

Kernvraag: Hoeveel licht geven. verschillende lichtbronnen? Kernvraag: Hoeveel licht geven verschillende lichtbronnen? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Lichtbronnen Overal om ons heen is licht. Op hoeveel manieren komt dat licht bij

Nadere informatie

Li Lefebure & Margot Senden

Li Lefebure & Margot Senden Li Lefebure & Margot Senden Samenvatting Het is winter en Draakje Donatius heeft het koud. Heel erg koud. Draakje Donatius houdt niet van kou. En al helemaal niet van sneeuw. In de sneeuw kan hij geen

Nadere informatie