IL TROVATORE GIUSEPPE VERDI

Transcriptie

1 1 IL TROVATORE GIUSEPPE VERDI 8 oktober t/m 1 november 2015

2 BLIJVENDE HERINNERING? KOOP HET LUXE SOUVENIRBOEK VAN IL TROVATORE Met een originele bijdrage van regisseur Àlex Ollé Brieven van Giuseppe Verdi Teksten van o.a. Norbert Loeser, Jean-Jacques Rousseau, Paul Verhuyck, Federico Garcia Lorca Het libretto in het Italiaans en Nederlands

3 3 IL TROVATORE Giuseppe Verdi Dramma lirico in quattro parti Libretto Salvatore Cammarano Wereldpremière 19 januari 1853 Teatro Apollo, Rome Première 8 oktober 2015 Volgende voorstellingen 11*, 14, 19, 22, 25*, 28 oktober, 1 november /*13.30 uur Nationale Opera & Ballet De voorstelling duurt ca. 2 uur 45 minuten, inclusief 1 pauze De opera wordt in het Italiaans gezongen, Nederlands en Engels boventiteld. Nederlandse boventitels gebaseerd op de librettovertaling van Els van der Pluijm. Engelse boventitels: Jeremy Sutcliffe. Muzikale leiding Maurizio Benini Regie Àlex Ollé (La Fura dels Baus) Medewerking regie Valentina Carrasco Decor Alfons Flores Kostuums Lluc Castells Licht Urs Schönebaum Nederlands Philharmonisch Orkest Koor van De Nationale Opera Instudering Ching-Lien Wu Coproductie met Opéra national de Paris Teatro dell'opera di Roma Inleidingen Willem Bruls Plaats Nationale Opera & Ballet, foyer, tweede balkon, 19.15/*12.45 uur Toegang Gratis op vertoon van een plaatsbewijs voor de betreffende voorstelling. Met steun van de Vereniging Vrienden van De Nationale Opera

4 4 ROLVERDELING Il Conte di Luna Simone Piazzola Leonora Carmen Giannattasio Azucena Violeta Urmana Manrico Francesco Meli Ferrando Roberto Tagliavini Ines Florieke Beelen Ruiz Antonio Lozano Un vecchio zingaro Peter Arink Un messo Richard Prada

5 5 PRODUCTIETEAM Assistent dirigent Boudewijn Jansen Repetitoren Peter Lockwood Jan-Paul Grijpink Assistent regisseur/ Avondregie Frans Willem de Haas Taalcoach Valentina di Taranto Voorstellingsleiders Marie-José Litjens Marjolein Bergsma Merel Francissen Thomas Lauriks Lucas Steinbusch (stage) Repetitiecoördinator Ruud Burgering Assistent decor Sarah Bernardy Assistent kostuums Jose Novoa Assistent kostuumproductie Kevin Bludau Eerste toneelmeester Peter Brem Eerste belichter Peter van der Sluis Eerste rekwisiteur Peter Paul Oort Eerste kleder Krystyna Peda Eerste grimeur Renée Roelofs Geluidstechnici Michiel Jansen Raymond Roggekamp Titelregie Ruud Rockx Bediening boventiteling Jan Hemmer Productievoorbereider Puck Rudolph Productieleiding Bob Brandsen Decors, kostuums, rekwisieten, pruiken, grime, belichting, geluids- en toneeltechniek vervaardigd en verzorgd door De Techniek van Nationale Opera & Ballet

6 6 HET VERHAAL I Het duel Ferrando vertelt het verhaal van een zigeunerin die ooit tot de brandstapel werd veroordeeld, omdat men geloofde dat ze een van de twee zoons van de oude graaf Luna had behekst. Uit wraak wierp haar dochter Azucena een kind, dat ze voor een van deze zonen aanzag, in diezelfde vlammen. Leonora wacht op haar minnaar, de zanger Manrico. Ze vertelt haar vertrouwelinge Ines hoe zij hem heeft leren kennen. Ze worden benaderd door de huidige graaf Luna, die Leonora zijn liefde wil verklaren. Dan klinkt het lied van Manrico, en Leonora haast zich naar hem toe. Woedend herkent de graaf in de zanger niet alleen zijn rivaal, maar ook een politieke tegenstander. II De zigeunerin Manrico heeft het duel met Luna gewonnen, om vervolgens zelf gewond te raken. Azucena verpleegt hem. Ze vertelt hem over de vuurdood van haar moeder en hoe ze bij het voltrekken van haar wraak niet de zoon van de graaf maar haar eigen kind in de vlammen wierp. Als Manrico vraagt of hij dan niet haar zoon is, weet ze hem gerust te stellen. Dan komt het bericht dat Leonora in het klooster wil treden omdat zij gelooft dat Manrico gedood is. Ook Luna heeft gehoord wat Leonora van plan is. Hij wil haar ontvoeren, maar Manrico is hem te snel af, en de geliefden gaan er samen vandoor. III De zoon van de zigeunerin Luna s soldaten staan op het punt de schuilplaats van Manrico en Leonora te bestormen. De graaf is bang Leonora voorgoed verloren te hebben. Vlak bij de schuilplaats van de geliefden wordt Azucena opgepakt. Zij wordt verdacht van spionage. Ferrando herkent in haar de vrouw die vele jaren geleden de broer van de jonge graaf heeft geroofd. Wanneer zij Manrico om hulp roept, concludeert Luna dat zij de moeder is van zijn vijand en veroordeelt haar ter dood. Manrico en Leonora willen stiekem trouwen. Manrico s kameraad Ruiz komt met het bericht dat Azucena gevangen is genomen. Manrico wil zijn moeder bevrijden. IV De terechtstelling Manrico's reddingspoging is mislukt. Samen met Azucena is hij gevangengenomen. Luna heeft bevel gegeven hen de volgende ochtend terecht te stellen. Leonora smeekt Luna Manrico in leven te laten. Zij wil zichzelf als beloning hiervoor aan Luna geven. Maar om haar belofte niet te hoeven inlossen, neemt ze heimelijk vergif in. Het lukt Leonora bij de gevangenen te komen. Ze wil Manrico ertoe overhalen om te vluchten, zonder zelf met hem mee te gaan. Manrico voelt zich door haar verraden. Maar als het vergif begint te werken, beseft de zanger dat Leonora zich uit liefde voor hem wil opofferen. Luna ziet dat Leonora hem heeft bedrogen. Hij laat Manrico onmiddellijk terechtstellen en dwingt Azucena om haar vermeende zoon te zien sterven. De zigeunerin onthult aan Luna de gruwelijke waarheid: Manrico was zijn broer.

7 7 THE STORY I The duel Ferrando recounts the story of a gypsy woman condemned to be burnt at the stake for having supposedly bewitched one of the old Count Luna s two sons. Her daughter Azucena in turn avenged the execution by throwing a child, whom she believed to be one of the Count s sons, onto the same fire. Leonora awaits her lover, the troubadour Manrico, recalling to her confidante Ines how they met. The young Count Luna approaches, planning to profess his love for Leonora. But they hear Manrico s singing, and Leonora hurries to him. Furious, the Count recognizes the troubadour not only as his rival d amour, but a political foe as well. II The gypsy woman Manrico has defeated Luna in the duel, sparing the Count s life but himself becoming wounded in the process. While tending to his injury, Azucena tells him about her mother s fiery death and how, in avenging it, she mistakenly committed not the Count s son to the flames but her own. Manrico is taken aback, but she reassures him that he is indeed her son. They then hear the news that Leonora, thinking Manrico has been killed, plans to enter a convent. Luna, too, has heard of her intentions. He schemes to abduct her, but Manrico is there first, and the lovers abscond. is afraid of having lost Leonora for good. Azucena is accosted nearby and is suspected of spying. Ferrando recognizes her as the woman who, many years ago, abducted the young Count s brother. When she calls to Manrico for help, Luna concludes that she is his enemy s mother, and condemns her to death. Manrico and Leonora are about to marry in secret when his comrade Ruiz arrives with the news of Azucena s capture. Manrico sets off to free his mother. IV The execution Manrico s rescue mission fails, and he is imprisoned together with Azucena. Luna s orders are to execute him the following morning. Leonora begs for Manrico s release, and in return will give herself to Luna. But to avoid having to make good on her pledge, she secretly swallows poison. Leonora succeeds in reaching the prisoners. She tries to convince Manrico to escape while she stays behind. Manrico smells betrayal. But once the poison begins to take effect, the troubadour realizes Leonora has sacrificed herself out of love for him. Seeing that he has been deceived, Luna calls for Manrico s immediate execution and forces Azucena to watch her son die. The gypsy then reveals the gruesome truth to the Count: Manrico was his own brother. III The gypsy s son Luna s men are poised to besiege Manrico and Leonora s hiding place. The Count

8 8 ARTISTIEK TEAM EN CAST MAURIZIO BENINI (muzikale leiding) was chef-dirigent van de Filarmonica del Teatro Comunale di Bologna, Wexford Festival Opera, bij het Teatro Municipal de Santiago de Chile en vaste gastdirigent bij het Teatro di San Carlo in Napels. De Italiaanse dirigent debuteerde in het Teatro Comunale di Bologna, waarna hij carrière maakte in het belcanto- en Verdi-repertoire. Hij is regelmatig te gast bij operahuizen van Parijs, Wenen, Londen, Barcelona, Madrid, New York, Chicago, Toulouse, Monte Carlo, München, Sevilla en Venetië. Tevens dirigeerde Maurizio Benini op festivals in Edinburgh, Glyndebourne en het Rossini Opera Festival in Pesaro. Toekomst: o.m. Adriana Lecouvreur, La Wally (Monte Carlo), Lucia di Lammermoor (Toulouse), Don Pasquale, Roberto Devereux (MET New York), Nabucco, La traviata (ROH Covent Garden), Il trovatore (Madrid), I Capuleti e i Montecchi (Zürich), Zazà (Opera Rara, Londen). In 2012 werd hij door vooraanstaande Spaanse recensenten uitgeroepen tot dirigent van het jaar voor de uitvoering van Adriana Lecouvreur in Barcelona. DNO-debuut ÀLEX OLLÉ (regie) is een van de zes artistiek leiders van het vermaarde regiecollectief La Fura dels Baus, dat in 1979 werd opgericht. Samen met Carlus Padrissa was hij verantwoordelijk voor de voorstelling Mediterrani, mar olímpic, het centrale deel van de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Barcelona (1992). Zijn eerste operaproducties regisseerde Àlex Ollé eveneens met Padrissa, waaronder La damnation de Faust, Die Zauberflöte en Hertog Blauwbaards burcht. Er volgden nog vele opera s, zoals Le grand macabre, Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, Quartett, Tristan und Isolde, Oedipe, Un ballo in maschera, Erwartung, Il prigioniero, Aida, Madama Butterfly en Der fliegende Holländer. Recent en toekomst: Pelléas et Mélisande (Dresden), Frankenstein (Brussel), Norma (Londen) en La bohème (Turijn). DNO-productie: Faust VALENTINA CARRASCO (medewerking regie) studeerde muziek, dans en literatuur in haar geboortestad Buenos Aires. Ze maakt vanaf 2000 deel uit van het collectief La Fura dels Baus, waarmee zij werkte aan Die Zauberflöte, Hertog Blauwbaards burcht, Das Rheingold, Die Walküre, Michaels Reise um die Erde, Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, Quartett, Tristan und Isolde, Aida en DQ Don Quijote a Barcelona. Voor Le grand macabre en Oedipe deed ze de regie. Buiten La Fura dels Baus maakte ze de choreografie voor La Strada (Luc van Hove) en de enscenering voor Der Ring des Nibelungen in Buenos Aires. Recent en toekomst: The Turn of the Screw (Opéra de Lyon), Don Giovanni (Perm Opera en Ballet Theater), La bella dormente nel bosco (Opéra national du Rhin) en Oedipe (Londen). DNO-productie: Faust

9 9 ALFONS FLORES (decor ) begon zijn carrière als decorontwerper in Barcelona. Hij ontwierp voor theater, opera en evenementen, waarbij hij werkte met regisseurs als Calixto Bieito, Josep Maria Mestres, Carlos Wagner, Joan Anton Rechi, Guy Joosten, en Àlex Ollé en Carlus Padrissa van La Fura dels Baus. Het ontwerpen van operadecors bracht hem naar operahuizen in Barcelona, Londen (ENO), Milaan, Berlijn (Komische Oper Berlin), Brussel en Sydney. Hij heeft met zijn decors meerdere prijzen gewonnen. Hij ontwierp decors voor producties als: Carmen, Un ballo in maschera, Le grand macabre, Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, Quartett, Le Duc d Albe, Erwartung/Il prigioniero, Madama Butterfly en Werther. Toekomst o.m.: Norma (ROH Covent Garden), Frankenstein (Brussel), Don Carlo (Düsseldorf) en Le Cid (St. Gallerfest). DNO-productie: Faust LLUC CASTELLS (kostuums) komt uit Cardedeu. Afkomstig uit een echte theaterfamilie, was hij van jongs af aan thuis in de theaterwereld. Sinds het voltooien van zijn tekenstudie in 1995 werkt hij als kostuum- en decorontwerper voor alle theaterdisciplines. Zijn samenwerking met Àlex Ollé begon in 2009 met Le grand macabre. Daarna volgden Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, Quartett, Oedipe, Un ballo in maschera en Madama Butterfly. Recent en toekomst: Oedipe, Norma (ROH Covent Garden), Frankenstein (Brussel) en het toneelstuk Professor Bernhardi (Teatre Nacional de Catalunya). DNO-productie: Faust URS SCHÖNEBAUM (licht) ontwerpt licht voor opera, theater, installaties en performances. Zijn werk is wereldwijd te zien geweest in de grotere theaters in meer dan honderd producties. Hij werkt met regisseurs als Thomas Ostermeier, het collectief La Fura dels Baus, William Kentridge, Michael Haneke en Pierre Audi, en hij werkt al geruime tijd samen met Robert Wilson. Zijn werk omvat ook lichtontwerpen voor kunstprojecten van o.m. Vanessa Beecroft, Anselm Kiefer, Dan Graham en Marina Abramović. Vanaf 2012 is hij eigen producties gaan regisseren als Jetzt, What Next? en Happy Happy bij Opéra national de Montpellier. DNO-producties: Faust en Lulu CHING-LIEN WU (instudering koor) studeerde in Taipei en aan het Conservatoire National Supérieur de Musique in Lyon. Ching-Lien Wu was achtereenvolgens koordirigent bij de Opéra de Nantes, het Théâtre du Capitole de Toulouse en bij de Opéra National du Rhin in Straatsburg. Ze was als koordirigent te gast bij de operahuizen van Montpellier, Rouen en Shanghai. In haar geboorteland was Ching-Lien Wu verantwoordelijk voor de instudering van verschillende operaproducties. Tussen 2001 en 2014 was zij koordirigent aan het Grand Théâtre de Genève. Sinds

10 10 1 september 2014 is Ching-Lien Wu artistiek leider van het Koor van De Nationale Opera. Ze was verantwoordelijk voor de instudering van Verdi s Requiem dat het Koor in september ten gehore bracht in Het Concertgebouw Amsterdam o.l.v. Marc Albrecht. DNO-producties: L amour des trois oranges, Faust, Lohengrin, La bohème, Il viaggio a Reims, Macbeth, Benvenuto Cellini en Der Rosenkavalier SIMONE PIAZZOLA (Conte di Luna) begon op elfjarige leeftijd met zanglessen bij Alda Borelli Morgan. Hij won de Marie Kraja International Singing Competition, het Comunità Europea Concours, de Premio Franco Abbiati, de publieksprijs én de tweede prijs in Placido Domingo s Operalia Competition. De Italiaanse bariton zong o.m. Marcello La bohème, Germont La traviata, Sharpless Madama Butterfly, Cecil Maria Stuarda, Valentin Faust, Paolo Simon Boccanegra, Enrico Lucia di Lammermoor, Rodrigo Don Carlo en Silvio Pagliacci. Simone Piazzola werkte met dirigenten als Bruno Campanella, Daniele Callegari, Richard Bonynge, Roberto Abbado, Donato Renzetti, Riccardo Muti en Kazushi Ono. Toekomst: La traviata (Los Angeles, Parijs), Don Carlo (Milaan) en Il trovatore (Berlijn, Oviedo). DNO-debuut CARMEN GIANNATTASIO (Leonora) trok de aandacht met haar creaties van tragische operaheldinnen na het winnen van de eerste prijs én de publieksprijs in Placido Domingo s Operalia Competition. Het repertoire van de Italiaanse sopraan omvat veelal werken van de grote componisten van de achttiende en negentiende eeuw. Ze was te gast bij ROH Covent Garden, MET New York, Teatro La Fenice in Venetië, Teatro alla Scala, het festival van Aixen-Provence, en in o.m. Verona, Napels, Hong Kong, Berlijn, Los Angeles, Wenen, Buenos Aires en Hamburg. Recent zong Carmen Giannattasio o.m. Mimi La bohème, Violetta La traviata, Leonora Il trovatore, Amelia Grimaldi Simon Boccanegra, Alice Ford Falstaff, Liú Turandot en Elisabetta Maria Stuarda. Toekomst: La bohème, Pagliacci (Berlijn), La traviata (Berlijn, MET New York) en Otello (Barcelona). DNO-productie: Il viaggio a Reims VIOLETA URMANA (Azucena) is bekend om haar vertolkingen van o.m. Kundry Parsifal, Eboli Don Carlo, Isolde Tristan und Isolde en titelrol Aida. De Litouwse mezzosopraan zong recent rollen als Amelia Un ballo in maschera, Leonora La forza del destino, Lady Macbeth Macbeth, Brünnhilde Siegfried, Sieglinde Die Walküre, titelrollen Medea, Tosca, Norma, Iphigénie en Tauride en Ariadne auf Naxos. Ze werkte met dirigenten als Riccardo Muti, Riccardo Chailly, Claudio Abbado, Sir Simon Rattle, Pierre Boulez, James Levine, Zubin Mehta en Christian Thielemann. Violeta Urmana is regelmatig te

11 11 gast in de operahuizen van o.m. New York, Madrid, Barcelona, Parijs, Berlijn, Wenen, Milaan en Londen. Tevens trad ze op tijdens de festivals van Bayreuth, Salzburg, Aix-en- Provence, Edinburgh en de BBC Proms. Toekomst o.m.: Cavalleria rusticana (Milaan, MET New York), Parsifal en Amneris Aida (Wenen). DNO-producties: Parsifal, Aida en Don Carlo FRANCESCO MELI (Manrico) begon met zangles aan het conservatorium van zijn geboortestad Genua bij Norma Palacios. De tenor zong bij Teatro alla Scala onder meer in Otello, Idomeneo, Don Giovanni, Maria Stuarda en Der Rosenkavalier, en was te gast in diverse andere grote Italiaanse operahuizen. Buiten Italië trad Francesco Meli op in o.m. Salzburg, Zürich, Parijs, Lyon, Wenen, Tokio, Londen, New York, Washington en Los Angeles. Hij werkte met Riccardo Muti voor Dialogues des Carmélites (Milaan), Così fan tutte (Wenen), Simon Boccanegra en I due Foscari en Ernani (Rome). Recent en toekomst: Il trovatore (Salzburg), La traviata (Parijs), I due Foscari (Londen), Ernani (Rome, MET New York), Carmen (Milaan) en de opening van het seizoen van Teatro alla Scala. DNO-debuut ROBERTO TAGLIAVINI (Ferrando) debuteerde in Alceste in het Teatro Regio in zijn geboorteplaats Parma. Vervolgens trad de bas op in de grotere Italiaanse en Europese theaters met een breed repertoire. Hij zong onder meer de rol van Lord Sidney Il viaggio a Reims, Le Gouverneur Le comte Ory (Milaan), Lord Walton I puritani (Madrid), Orbazzano Tancredi, Ludovico Otello (Parijs), Figaro Le nozze di Figaro (Sevilla, Los Angeles), Il Re/Ramfis Aida (Milaan, tournee Japan), titelrol Attila (Verona, Berlijn, Shanghai, Sint-Petersburg), Il Re Aida (Verona) en Frère Laurent Roméo et Juliette (Madrid). Toekomst o.m.: Il trovatore, Les contes d Hoffmann (Parijs), La bohème (MET New York), Rossini s Otello (Milaan), Aida en Il barbiere di Siviglia (Verona). DNO-productie: Il viaggio a Reims FLORIEKE BEELEN (Ines) studeerde met onderscheiding af aan de Dutch National Opera Academy bij Charlotte Margiono. Ze is inmiddels als soliste regelmatig concertant te beluisteren. Daarnaast vertolkte de mezzosopraan onder meer Mère Marie Dialogues des Carmélites, Romeo I Capuleti e i Montecchi, Buurvrouw Mavra, Dido Dido and Aeneas, titelrol in Brittens Phaedra, Cherubino Le nozze di Figaro en Dorabella Così fan tutte. Naast Eva-Maria Westbroek en Charlotte Margiono trad zij op tijdens het Cristina Deutekom Gala in Koninklijk Theater Carré. Tijdens het Internationaal Vocalisten Concours in 2014 won Florieke Beelen onder meer de prestigieuze Arleen Auger Allround Prijs. DNO-producties: L amour des trois oranges, De speler en Il viaggio a Reims

12 12 ANTONIO LOZANO (Ruiz) studeerde aan het conservatorium in Valencia. Het operarepertoire van de Spanjaard bevat o.m. grote tenorrollen in de werken van Mozart, Lindoro L Italiana in Algeri, Pitichinaccio Les contes d Hoffmann, Harlekin Der Kaiser von Atlantis en Remendado Carmen. Recent zong hij rollen in Lohengrin, Les vêpres siciliennes, Death in Venice, Roméo et Juliette (Teatro Real in Madrid) en El público (Hamburg). Daarnaast treedt Antonio Lozano geregeld op in concerten. Zo zong hij werken van Haydn (Stabat Mater in het Concertgebouw o.l.v. Frans Brüggen), Schubert, Bach, Mozart, de Falla, Carissimi, Händel, Hasse, Haydn en Charpentier. Toekomst: o.m. Sir Bruno Roberton I puritani (Madrid). DNO-debuut PETER ARINK (Un messo) studeerde bij Udo Reinemann aan het Utrechts Conservatorium. Aansluitend werd hij lid van het ensemble van Opera Studio Nederland. In 1993 maakte hij zijn debuut als Papageno Die Zauberflöte (Festival d Auvers). Hij zong in Salome (Straatsburg, Mulhouse, Lissabon) en vertolkte Schaunard La bohème, Moralés Carmen (Brussel, Lissabon, München, Keulen), Der Graf Reigen en Fiorello Il barbiere di Siviglia (Nederlandse Reisopera), Bartley Riders to the Sea (Festival Zeeuws-Vlaanderen), Collatinus The Rape of Lucretia (Opera Studio Nederland), Horemhab Akhnaten (Rotterdam Festival), Malatesta Don Pasquale (Opera Euregio), Lothario Mignon (Gelders Opera Operette Gezelschap) en Donner Das Rheingold (Koblenz, Duisburg). Peter Arink is verbonden aan het Koor van De Nationale Opera. DNO-producties: Tea, Die Soldaten, Don Carlo, Daphne, Die Frau ohne Schatten, La traviata, La Juive, La fanciulla del West, Les Troyens, Fidelio, Jevgeni Onjegin, De legende van de onzichtbare stad Kitesj en het meisje Fevronja, Iphigénie en Tauride, Der Schatzgräber, De speler, Lohengrin, La bohème, Macbeth en Der Rosenkavalier RICHARD PRADA (Un vecchio zingaro) begon zijn muzikale studie in Brazilië en vervolgde deze aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Meinard Kraak. De tenor werkte mee in ensembles als Fala Musica, Bozzolo en Cappella Figuralis. Als solist treedt Richard Prada op in binnenen buitenland. In het oratoriumvak omvat zijn repertoire Bachs Johannes- en Matthäus-Passion, het Requiem van Mozart, de Petite Messe Solennelle van Rossini en Messiah van Händel. Op operagebied vertolkte hij rollen als Tamino Die Zauberflöte, Ferrando Così fan tutte en Nemorino L elisir d amore. Richard Prada is verbonden aan het Koor van De Nationale Opera. DNO-producties: Die Fledermaus, Billy Budd, Jevgeni Onjegin, De nachtegaal en andere fabels, La traviata, L étoile, La bohème en Der Rosenkavalier

13 13 KOOR VAN DE NATIONALE OPERA NEDERLANDS PHILHARMONISCH ORKEST Het Koor van de Nationale Opera is een beroepskoor waarvan de leden zich ook regelmatig solistisch laten horen. Behalve in het meer gangbare repertoire heeft het koor een aantal wereldpremières helpen realiseren. Het werd geprezen om zijn aandeel in Schönbergs Moses und Aron (Amsterdam, Salzburg) en ontving daarvoor in 1996 de Prix d Amis van de Vrienden van De Nationale Opera. Recente mijlpalen waren Saint François d Assise (ook uitgevoerd bij de BBC Proms), Lady Macbeth van Mtsensk, Ercole amante, Boris Godoenov, La Juive, Les Troyens, Jevgeni Onjegin, Parsifal, Guillaume Tell, De legende van de onzichtbare stad Kitesj en het meisje Fevronja (Opera Award 2012 voor beste productie) en Faust en concerten van Der fliegende Holländer in Rotterdam, Parijs en Dortmund. Sinds 1 september 2014 is Ching-Lien Wu artistiek leider van het Koor van De Nationale Opera. Het Koor was in seizoen 2014/2015 zeer succesvol in Gurre-Lieder, L étoile, Lohengrin, La bohème, Il viaggio a Reims, Die Zauberflöte, Macbeth en Benvenuto Cellini. In september bracht het koor Verdi s Requiem ten gehore in Het Concertgebouw Amsterdam met het Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. Marc Albrecht. Het Nederlands Philharmonisch Orkest is samen met het Nederlands Kamerorkest de vaste orkestpartner van De Nationale Opera en wordt internationaal gerekend tot de beste operaorkesten. Het Nederlands Philharmonisch Orkest verzorgt in Het Concertgebouw een veelzijdige concertprogrammering en speelt daarnaast in andere Nederlandse concertzalen en op buitenlandse podia en festivals. Het orkest verbindt artistieke excellentie met gastvrijheid voor een breed publiek en neemt in een omvangrijk programma voor educatie en talentontwikkeling verantwoordelijkheid voor de toekomst van klassieke muziek en opera. Marc Albrecht is sinds 2011 chef-dirigent van het Nederlands Philharmonisch Orkest Nederlands Kamerorkest en van De Nationale Opera. Onder zijn leiding boekte het orkest groot succes met onder meer Gurre-Lieder, Lohengrin en meest recent Der Rosenkavalier. Voor de opname van de DNO-productie Der Schatzgräber ontving het Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van Albrecht in 2014 een Edison. In seizoen 2015/2016 speelt het Nederlands Philharmonisch Orkest bij De Nationale Opera ook Hänsel und Gretel, Chovansjtsjina en Roméo et Juliette.

14 14 NEDERLANDS PHILHARMONISCH ORKEST Viool 1 Olga Martinova Robert Lis Sergey Arseniev Henrik Svahnström Armand Gouder de Beauregard Anuschka Franken Hike Graafland Derk Lottman Marina Malkin Paul Reijn Irene Nas Philip Dingenen Christaan Lascae Sandra van Eggelen-Karres Viool 2 Guillaume Serpenti Heleen Veder Marieke Boot Jos Schutjens Cynthia Briggs Jarmila Delaporte Elize Visser Mira van Dijk- Chendler Saskia Schröeder Emmy Stoel-Mourits Joanna Trzcionkowska Altviool Janos Konrad Laura van der Stoep Odile Torenbeek Marjolein de Waart Suzanne Dijkstra Nicholas Durrant Michiel Holtrop Stephanie Steiner Margrietha Isings Avi Malkin Cello Christiaan Louwens David Bordeleau Douw Fonda Mariet van Dijk (Serpenti) Nitzan Laster Anjali Tanna Carin Nelson Rik Otto Contrabas Luis Cabrera Martin João Seara Julien Beijer Marco Behtash Peter Rikkers Jaap Branderhorst Fluit Leon Berendse Ellen Vergunst Hobo Toon Durville Rob Bouwmeester Klarinet Rick Huls Peter Cranen Fagot Margreet Bongers Dymphna van Dooremaal Hoorn Fokke van Heel Stef Jongbloed Fred Molenaar Sander van Dijk Hoorn bühne Wouter Brouwer Trompet Jeroen Botma Marc Speetjens Trombone Harrie de Lange Gerard Peters Wim Hendriks Tuba David Kutz Pauken Theun van Nieuwburg Slagwerk Nando Russo Hay Beurskens Paul Lemaire Irene Rodriguez Rodriguez Harp Sandrine Chatron

15 15 KOOR VAN DE NATIONALE OPERA Sopranen Ineke Berends Bernadette Bouthoorn Jeanneke van Buul Maria van Dongen Iris Giel Melanie Greve Sandra Hooglander Michaela Karadjian Fang Fang Kong Oleksandra Lenyshyn Tomoko Makuuchi Tineke Mulder Mariëtte Oelderik Janine Scheepers Alten Irmgard von Asmuth Anneleen Bijnen Johanna Dur Maartje Eitler-de Lint Inez Hafkamp Maria Kowan Myra Kroese Maria de Moel Mary de Reus Marieke Reuten Jeannette Roggeveen Carla Schaap Ingrid Stijsiger Tenoren Harrie Buijs Ambroz Bajec- Lapajne David Bishop Wim Jan van Deuveren Frank Engel Ruud Fiselier Cato Fordham Livio Gabrielli John van Halteren Erik Janse Robert Kops Willem Korteling Reza Nayel Frank Nieuwenkamp Martin van Os Richard Prada Mirco Schmidt François Soons Carel Swagerman Jeroen de Vaal Willem Veldhuizen Bert Visser Bassen Ronald Aijtink Peter Arink Nicolas Clemens Leo Geers Jeroen van Glabbeek Sander Heutinck Bas Kuijlenburg Jan Majoor Matthijs Mesdag Richard Meijer Wojtek Okraska Hans Pootjes Peter Schoenaker Jasper Schweppe Jaap Sletterink Ian Spencer René Steur Harry Teeuwen Nanco de Vries Rob Wanders Ben IJland

16 16 FIGURATIE Rik Adema Pauline Briguet Jan Dzikevic Pamela Ferraroni Edita Gorski Jamie de Groot Karin van der Hilst Christian Krumm Guillermo Lansman Judy Lijdsman Frank Lunenburg Giacomo Della Marina Michal Mészáros Kenne Peters Yonatan Stakenburg

17 17 NATIONALE OPERA & BALLET CENTRALE AFDELINGEN Raad van Toezicht Voorzitter Jean-François van Boxmeer Else Bos Victor Halberstadt Sir Peter Jonas Barbara Leach Jos Nijhuis Bernadette Langius Pieter Maarten Feenstra Shula Rijxman Corinne Vigreux Directie Algemeen directeur Els van der Plas Directeur De Nationale Opera Pierre Audi Directeur Het Nationale Ballet Ted Brandsen Adjunct-directeur Frans Huneker De Nationale Opera Directeur Pierre Audi Chef-dirigent Marc Albrecht Artistieke zaken Jesús Iglesias Noriega, hoofd Dramaturgie Klaus Bertisch Zakelijke leiding Tanja Mlaker Muziekbibliotheek Ed Versteeg, hoofd Koor Artistiek leider Ching-Lien Wu Zakelijk leider Jannie Fransman Jubileumjaar De Nationale Opera Liesbeth Kruyt, projectleider De Techniek Frans Huneker, directeur Decoratelier Rolf Hauser, hoofd Onderhoud theatertechniek Dirk Bakker, hoofd Toneel- en belichtingsdienst Hugo van Uum, hoofd Huub Huikeshoven, hoofd a.i. Toneeldienst AVC-dienst Hans-Willem de Haan, hoofd Rekwisietendienst Erik de Haan, hoofd Facilitaire Dienst Martin Haars, hoofd/projectmanager ICT en Informatisering Wim Turksma, hoofd Kostuums, kap en grime Robby Duiveman, directeur Kap- en grimeafdeling Alexander Kinds, hoofd Productie- en voorstellingsleiding Bram de Ronde, hoofd Marketing, Communicatie en Verkoop Sandra Eikelenboom, hoofd Educatie en Participatie Mechteld van Gestel, hoofd Fondsenwerving en Relatiebeheer Eline Danker, hoofd Financiën Sandra Post-van Leeuwen, financieel manager Personeel en Organisatie Edmée Stoffele, hoofd Horeca en Publieksbegeleiding Bas Schotsman, hoofd Planning Dein Schmidt, manager

18 18 STEUN DE NATIONALE OPERA DE NATIONALE OPERA DANKT SUBSIDIËNTEN De Nationale Opera brengt al decennia bijzondere muziektheatervoorstellingen van het allerhoogste niveau. Met grote gedrevenheid en artistieke durf werken we aan producties waarin we traditie en vernieuwing samensmeden. Dat bezorgt ons al vele jaren nationale en internationale faam. SPONSOREN We zijn artistiek en zakelijk kerngezond en om dat te blijven, hebben we uw steun nodig. Natuurlijk door onze voorstellingen te blijven bezoeken, maar indien mogelijk ook door middel van een financiële bijdrage. OPERA & BALLET LOUNGE LEDEN Met uw steun kunnen wij spraakmakende producties van het allerhoogste niveau blijven maken. Voorstellingen die u verrassen, raken en inspireren! Meer weten? Voor meer informatie over de mogelijkheden, fiscale aspecten en/of het opvragen van de brochure kunt u contact opnemen met Christine Philips via steun@operaballet.nl of , of kijken op operaballet.nl/operadonateurs. AkzoNobel De Nederlandsche Bank KPMG Loyens & Loeff Stichting Kleyn The Boston Consulting Group PARTICULIEREN Alle OperaDonateurs en de Vrienden van DNO

19 19 VRIENDEN VAN DE NATIONALE OPERA COLOFON Word Vriend van De Nationale Opera en steun De Nationale Opera! De Vereniging biedt u operafilmavonden, operareizen en de exclusieve mogelijkheid tot het bijwonen van repetities. Er is een speciaal Vriendenabonnement en u krijgt vijfmaal per seizoen het Vriendenbulletin. Elk najaar verschijnt een fraai Fotojaarboek van het voorafgaande DNO-seizoen. Aanmelding of meer informatie: operavrienden@operaballet.nl of (dinsdag uur, woensdag uur). Fidelio, Jonge Vrienden van De Nationale Opera Jonge mensen t/m 29 jaar kunnen lid worden van Fidelio, Jonge Vrienden van DNO. Voor deze leden worden speciale activiteiten georganiseerd, terwijl ook alle activiteiten en voordelen van de Vereniging Vrienden van De Nationale Opera voor hen openstaan. Voor meer informatie: fidelio@operaballet.nl, of kijk op fidelio-opera.nl. Opera op het witte doek Samengesteld en gepresenteerd door Paul Korenhof: - F. Poulenc Dialogues des Carmélites Maandag 9 november uur Filmzaal Stadhuis, Amsterdam Eendaagse operareizen - G. Donizetti Lucia di Lammermoor Zondag 22 november 2015 Opéra Royal de Wallonie, Luik - G. Puccini Turandot Zaterdag 12 december 2015 Deutsche Opera am Rhein, Duisburg Redactie Emma Becker Bijdragen Emma Becker (biografieën) Klaus Bertisch (het verhaal) Vertaling Janneke van der Meulen Jonathan Reeder Productie Sander van der Duin Basisontwerp Lesley Moore Opmaak Bibi de Bruijn Beeld Petrovsky&Ramone Druk en afwerking Tuijtel Hardinxveld-Giessendam Uitgever Nationale Opera & Ballet Postadres Postbus RH Amsterdam Bezoekadres Amstel 3, Amsterdam T kassa kassa&operaballet.nl T kantoor info@operaballet.nl operaballet.nl Copyright 2015 Nationale Opera & Ballet

20 20 NATIONALE OPERA & BALLET AGENDA Opera OPERA GALA 50 jaar vernieuwing 6 november 2015 Opera DIALOGUES DES CARMÉLITES Francis Poulenc Meest succesvolle DNO-productie terug in Nederland 7-29 november 2015 Opera LES MAMELLES DE TIRÉSIAS Francis Poulenc / Benjamin Britten Poulencs eerste opera november 2015 Opera HÄNSEL UND GRETEL Engelbert Humperdinck Aangenaam griezelen 3-29 december 2015 Opera ARIODANTE Georg Friedrich Händel Liefde en intriges 17 januari - 3 februari 2016 Ballet GISELLE Marius Petipa Na internationaal succes terug in Nederland 13 oktober - 15 november 2015 Ballet NOTENKRAKER EN MUIZENKONING Wayne Eagling en Toer van Schayk Heerlijk sprookjesballet 11 december januari 2016 Ballet MATA HARI Ted Brandsen Exotische, mysterieuze vrouw van haar tijd 6-25 februari 2016 Opera BLOED ZWEET EN ARIA S Neem een kijkje achter de schermen bij De Nationale Opera in de TV-serie Bloed, zweet en aria s. Vanaf 29 oktober 8 weken te zien om uur op NPO2 bij AVROTROS.