Een toekomst voor onze kerkgebouwen
|
|
- Bart Driessen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een toekomst voor onze kerkgebouwen Nota Politiek Bestuur van 18 maart ) Onderwerp De vragen rond de toekomst van onze (rooms-katholieke) kerkgebouwen zijn de laatste jaren steeds luider gaan klinken. De context is gekend: het aantal kerkgangers en bedienaars van de eredienst daalt en de kosten voor onderhoud, verwarming, verzekering en restauratie van de talrijke kerkgebouwen in Vlaanderen nemen eerder toe dan af. De conceptnota Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk (24 juni 2011) van Minister Bourgeois fungeert thans als het Vlaamse kader waarbinnen gemeentebesturen en kerkbesturen voor hun lokale situatie een visie dienen te ontwikkelen 2) Standpunt Er zijn tot nu weinig parochiekerken die echt leegstaan. Wel is er sprake van een onderbenutting, gebruik dat niet in verhouding staat tot de kosten voor onderhoud en, exploitatie. Minister Bourgeois legt sterk de nadruk op het aspect cultureel erfgoedarchitecturale waarde. CD&V wil ook steeds rekening houden met de noden van de geloofsgemeenschap, en de banden die er zijn met de verenigingen (in het bijzonder de K-verenigingen). Nevenbestemming is positief, maar biedt op lange termijn geen oplossing voor de kosten die gepaard gaan met het openhouden van meerdere kerken. Mogelijks vergroot dit wel het maatschappelijke draagvlak om te investeren in de kerkgebouwen. Bij herbestemming verkiezen we een herbestemming die de symbolische functie van het gebouw respecteert: religieuze, sociale of culturele herbestemming, boven een commerciële herbestemming. Dit zal evenwel niet steeds financieel haalbaar zijn. Het draagvlak op lokaal niveau moet steeds mee in beschouwing worden genomen. Het ontwikkelen van een visie voor de parochiekerken mag dus niet centraal worden aangestuurd maar dient lokaal te gebeuren. Voor CD&V is het belangrijk rekening te houden met de verschillen tussen een stedelijke en landelijke omgeving. In een dorp staat de kerk vaak in midden, en is een baken dat de ganse omgeving ordent. De parochiekerk heeft hier vaker een landschappelijke waarde. VOLLEDIGE NOTA HIER BIJ GEVOEGD 1
2 Een toekomst voor onze kerkgebouwen Probleemschets De vragen rond de toekomst van onze (rooms-katholieke) kerkgebouwen zijn de laatste jaren steeds luider gaan klinken. De context is gekend: het aantal kerkgangers en bedienaars van de eredienst daalt en de kosten voor onderhoud, verwarming, verzekering en restauratie van de talrijke kerkgebouwen in Vlaanderen nemen eerder toe dan af. Hoewel diverse bestanddelen van het kerkelijk patrimonium zoals de onroerende goederen van kloosters, abdijen en congregaties parochiekerken pastorieën allemaal om aandacht en een visie vragen, spitst het debat zich vooral toe op de parochiekerken. Leegstaande pastorieën vinden doorgaans vlug een herbestemming als private woongelegenheid, gemeenschapscentrum of horecazaak. Kloosters die verbonden waren met onderwijs- of welzijnsinstellingen worden hier veelal in geïncorporeerd wanneer ze door de religieuzen worden verlaten. In een bevraging op initiatief van de Ceder Werkgroep Zingeving in 2010 gaven 50 CD&V mandatarissen aan dat in hun gemeente religieuze gebouwen reeds een herbestemming kregen. Pastorijen worden vaak (al of niet gedeeltelijk) gebruikt als parochiesecretariaat, als vergaderlocatie voor verenigingen, sociale huisvesting en kinderopvang. Er zijn ook verscheidene voorbeelden van pastorijen die op de private markt werden verkocht en een nieuwe bestemming kregen als gezinswoning, artsenpraktijk, kantoorruimte, restaurant of B&B. Enkele kloosters vonden een (gedeeltelijke) nieuwe invulling als opvang voor vluchtelingen (in Hooglede), als opvangcentrum voor Aids-patiënten (in Ronse), als kinderopvang (In Rumst en Kasterlee), als rusthuis (in Ronse, Diepenbeek, Hooglede), als school (in Ledegem, Lichtervelde, Roosdaal, en Kasterlee) of sociale huisvesting (Arendonk, Bilzen). Andere kloosters begonnen aan een nieuwe leven als hotel. Er zijn ook voorbeelden van kerken die een herbestemming kregen als sociale werkplaats (Ham-zaalkerk), of als winkel- en woonruimte (Ronse). Voor een aantal kloostergebouwen blijkt er ook daadwerkelijke interesse te bestaan vanuit het onderwijs, sociale huisvestingsmaatschappijen, de sociale en culturele sector en gemeente of OCMW. De private sector (horeca en immo) heeft vaker interesse in pastorijen. Nood aan maatwerk Maar het meest problematisch voor de overheid, in het bijzonder voor de lokale besturen, zijn de parochiekerken. Deze problematiek doet zich niet overal in Vlaanderen in gelijke mate voor. Zo zijn er in Zuid-Limburg of Zuid- Oost-Vlaanderen vele kleine dorpjes met 2
3 allemaal een eigen parochiekerkje terwijl er in de Kempen vaak maar één parochiekerk is voor een middelgrote gemeente. In het stadscentrum kan een kerkgevel opgaan in de rij van huisgevels en vanop afstand amper herkenbaar zijn. Maar in een dorp staat de kerk vaak letterlijk in het midden. Ook voor wie er zelden of nooit een voet binnenzet, is het een landschappelijk baken dat de ganse omgeving ordent. Een specifiek probleem stelt zich in de steden waar de ontkerkelijking grotere proporties aanneemt en er ook meer gelovigen zijn van andere erediensten dan de katholieke. Anderzijds is er in de groot- en de centrumsteden vaker interesse vanwege andere religieuze gemeenschappen (protestantse en orthodoxe erediensten) om de leegstaande kerkgebouwen te gebruiken. Zo kreeg in Aalst de begijnhofkerk een religieuze herbestemming als orthodoxe kerk. Ook medegebruik door de evangelische beweging komt voor Er is dus maatwerk nodig want de uitdagingen zijn heel anders op het platteland dan in de steden. En ook tussen steden, stadswijken of tussen plattelandsgemeenten zijn er grote verschillen Stijgende kosten en groeiende onderbenutting Vlaanderen telt circa 1800 parochiekerken. Er zijn 1792 erkende besturen van de katholieke eredienst (kerkfabrieken), die elk minstens één kerk beheren. Sedert Napoleon met de kerk een concordaat sloot, worden de tekorten van de kerkfabrieken bijgepast door de lokale overheden. Zo betaalden de Vlaamse gemeenten in miljoen euro aan exploitatietoelagen aan hun kerkfabrieken, op een totaal van 69 miljoen euro aan exploitatieuitgaven. Deze financiële last drukt steeds meer op de budgetten van steden en gemeenten en het draagvlak om deze kosten te dragen erodeert zienderogen door het dalende kerkbezoek. In tegenstelling tot wat soms wordt beweerd, is het niet zo dat veel kerken leeg staan of niet meer worden gebruikt. Wel is het zo dat het aantal erediensten sterk is verminderd en dat ook het aantal gelovigen dat eraan deelneemt sterk is afgenomen. Het is dus juister te spreken over de onderbenutting van de gebouwen dan over de leegstand. Momenteel zouden slechts 3% van de kerkgebouwen niet meer gebruikt worden voor de eredienst terwijl er in 97% nog wel liturgische diensten plaatsvinden. Om de uitgaven te verantwoorden dringen de lokale besturen aan op een meer polyvalent gebruik van de kerkgebouwen en op een rationalisering. Tegelijk stellen de vrijwilligers in de kerkbesturen vast dat hun taak steeds meer juridisch en complexer wordt, dat de eigen financiële reserves opdrogen en dat het niet duidelijk is hoe ze moeten omgaan met vragen over een nevenbestemming of herbestemming van hun kerk. Vraag naar een Vlaams kader om de problemen lokaal aan te pakken 3
4 In de loop der jaren zijn op het lokale vlak her en der al beslissingen genomen, maar zowel bij de gemeentebesturen als bij de kerkbesturen/parochies klinkt de vraag naar een globaal kader of naar richtlijnen. Dat bleek ook uit de bevraging op initiatief van de Ceder werkgroep Zingeving in 2010 waaraan 104 lokale CD&V mandatarissen deelnamen. Een algemene conclusie was dat de thematiek op het terrein sterk leeft en dat er nood is aan een kader en begeleiding om de uitdagingen aan te pakken. Maar het was wel duidelijk dat de oplossing steeds lokaal moet gevonden worden. Dit neemt niet weg dat de problematiek de lokale gemeenschap overstijgt en zich overal in Vlaanderen aandient. Dat is ook de Vlaamse overheid niet ontgaan. Op 1 juli 2010 startte minister Bourgeois met een besloten studiedag een breed opgevat proces om een toekomstvisie uit te stippelen voor de Vlaamse parochiekerken. Dit gebeurde met de volgende actoren: de VVSG, het Agentschap Binnenlands bestuur, het Agentschap Ruimte en Erfgoed, het Vlaams Instituut voor het Onroerend erfgoed, het Team Vlaams Bouwmeester, de departementen RWO en Bestuurszaken, vertegenwoordigers van de Bisschoppenconferentie en vertegenwoordigers van enkele kerkfabrieken. Nadien werd er rond drie thema s in werkgroepen verder gewerkt: -een werkgroep bestuurskracht en financiering -een werkgroep beheer -een werkgroep herbestemmingen en ruimtelijke inpassing. Deze werkgroepen dienden een eindverslag in Parochiekerken in Vlaanderen (8 april 2011), waarin verschillende knelpunten, uitdagingen en beleidsaanbevelingen worden geformuleerd. Dit vormde de basis voor de conceptnota Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk (24 juni 2011) van minister Bourgeois. Deze conceptnota fungeert thans als het Vlaamse kader waarbinnen gemeentebesturen en kerkbesturen voor hun lokale situatie een visie dienen te ontwikkelen. Een belangrijke element in deze conceptnota is dat de subsidieregelgeving voor zowel de beschermde als de niet-beschermde kerken wordt aangepast door extra voorwaarden in te bouwen voor het verkrijgen van een onderhouds- of restauratiepremie. Dossiers worden enkel nog ontvankelijk verklaard als er voor de rooms-katholieke kerken op het grondgebied een visie is geëxpliciteerd en als de initiatiefnemer voldoende kan motiveren welke de (toekomstige) bestemming van de parochiekerk zal zijn na het beëindigen van de onderhouds- of herstellingswerkzaamheden. De conceptnota gaf ook de aanzet voor een decreetwijziging die het lokale overleg versterkt en de lokale besturen meer bevoegdheden geeft. Voor de rooms-katholieke eredienst wordt er overal een centraal kerkbestuur opgericht zodat het gemeentebestuur een eenduidige aanspreekpartner heeft. Daarnaast zijn er maatregelen genomen om de rechtszekerheid te verhogen, onder meer wat betreft de procedures voor het opheffen van bestaande parochies. Wat de rooms-katholieke eredienst betreft, krijgt het lokale overleg daarmee ook 4
5 de instrumenten om de langetermijnvisie op de gebouwen van de eredienst op een gedragen manier in de praktijk te brengen. De kerkelijke overheid werd vanaf het begin betrokken bij de initiatieven van de Vlaamse regering. Elke bisschop bepaalt in zijn bisdom de aanpak en de timing, maar algemeen kan worden gesteld dat de Vlaamse kerk het debat over de toekomst van de parochiekerken met open vizier en een positieve ingesteldheid wil aanpakken. Met welke factoren dient een christen-democratische visie op de parochiekerken rekening te houden? 1. De lokale geloofsgemeenschap Is er een levende geloofsgemeenschap aanwezig? Christen-democraten willen ruimte ook fysieke ruimte geven aan zingeving in onze samenleving. Wat zijn de infrastructurele noden van de gemeenschap om waardig liturgie te vieren, het geloof te verkondigen en dienstbaar in het leven te staan? Kan er binnen een parochiefederatie worden samengewerkt om de erediensten op één locatie te centraliseren? Met welk kerkgebouw zijn de verenigingen (in het bijzonder de K- verenigingen) het nauwst verbonden? 2. Wat is de bouwfysische toestand van de kerkgebouwen? Uit de eerste gegevens (midden januari 2013) van de enquête die het CRKC hield bij de kerkfabrieken blijkt dat 61% van de kerken in goede staat verkeert, 35 in redelijke staat en slechts 3% in slechte staat. Hoe worden de kosten voor de gewone exploitatie, groot onderhoud en restauratie in beeld gebracht? Zijn er betrouwbare cijfers over de kosten op korte, middellange en lange termijn? De overheid kan haar geld maar één keer uitgeven en de maatschappelijke noden zijn groot. De middelen die in kerkgebouwen worden geïnvesteerd moeten telkens worden afgewogen tegen andere mogelijke bestemmingen. Wat zijn de mogelijkheden van een gemeentebestuur om investeringen in kerkgebouwen te financieren? Is er een lokaal meerjarenplan voor investeringen in parochiekerken? 3. Erfgoedkundige en beeldbepalende waarde Ongeveer één derde van de Vlaamse parochiekerken is beschermd. Voor welke kerken in de gemeente is dit het geval? Wat is de architecturale waarde van elke parochiekerk? In heel wat dorpen staat de kerk in het midden en is het kerkgebouw met zijn kerktoren een baken dat de ganse omgeving ordent. Wat is de landschappelijke waarde van elke parochiekerk? 5
6 Minister Bourgeois heeft een initiatief genomen om de planmatige aanpak van historische, beschermde kerken te stimuleren via convenanten met de gemeenten. Bedoeling van de convenanten is dat de gemeenten zich engageren om hun kerken te restaureren, te onderhouden en open te stellen voor het publiek. Daartegenover staat dat de Vlaamse overheid zorgt dat er volgens een duidelijk plan middelen zijn voor de restauratie en onderhoud. 4. Lokaal overleg en keuzes Het ontwikkelen van een visie voor de parochiekerken mag niet centraal worden aangestuurd maar dient lokaal te gebeuren. Subsidiariteit betekent dat Vlaanderen een kader uitwerkt maar dat de keuzes via overleg en rekening houdend met de specifieke context lokaal worden gemaakt. Via convenanten, onderhouds- en restauratiepremies draagt Vlaanderen een deel van de financiële lasten, maar het zwaartepunt ligt bij de lokale besturen en bij de kerkbesturen die nog over financiële reserves beschikken. Toekomstmogelijkheden Er zijn vier grote opties voor een parochiekerk. 1. Herbevestiging van de rol van parochiekerk voor de lokale gemeenschap. Een eerste optie kan zijn om geen grote wijzigingen door te voeren en de bestaande functie te herbevestigen. De lokale parochies hebben immers nood aan kerkgebouwen om bijeen te komen. Niet alleen voor de zondagsdienst maar ook voor huwelijken en begrafenissen. Soms zijn andere christelijke gemeenschappen op zoek naar een liturgische plek om bijeen te komen. Dat kan gaan om nationale katholieke gemeenschappen (bv. Polen of Spaanstaligen) die in hun eigen taal de mis willen vieren naast de lokale parochiegemeenschap. 2. Nevenbestemming Nevenbestemming doet in de eerste plaats een beroep op de creativiteit en de openheid van de kerkfabriek/parochieteam. Bij nevenbestemming wordt de kerkelijke functie aangevuld met activiteiten zoals concerten, lezingen of tentoonstellingen. Dit gebruik is inmiddels in Vlaanderen goed ingeburgerd want 75% van de kerkgebouwen stelt de deuren open voor niet-liturgische activiteiten. Soms zijn andere christelijke gemeenschappen op zoek naar een liturgische plek om bijeen te komen. Dat kan gaan om andere denominaties zoals orthodoxe christenen. In een oecumenische geest kan de katholieke parochie haar gebouw hiervoor openstellen en afspraken maken over een gedeeld gebruik. Soms kan een deel van het kerkgebouw worden afgesplitst om er een andere bestemming aan te geven zoals parochiesecretariaat, catecheselokaal of vergaderzaal. Deze oplossing zit ergens tussen nevenbestemming en 6
7 herbestemming. Met gecompartimenteerd nevengebruik zijn er minder kansen op conflicten over het gebruik van dezelfde ruimte. In de Brugse Magdalenakerk experimenteert het YOT-project hoe het kerkgebouw kan worden geherwaardeerd tot een plaats voor spiritualiteitsbeleving voor een brede groep van mensen. Daartoe onderging de binneninrichting van het kerkgebouw in 2002 een originele en radicale, architecturale ingreep. Op deze plaats waagt YOT zich aan een experiment rond ruimte, mens en religie. De Magdalenakerk functioneert verder als parochiekerk. YOT stelt zich onder meer als doel om initiatieven te nemen om de herwaardering van kerkgebouwen te stimuleren. Een doelbewust streven naar nevenbestemming vergt ook aandacht voor aspecten zoals sanitair, parkeergelegenheid, geluids-, belichtings- en projectiemogelijkheden. Een nevenbestemming biedt geen oplossing voor de kosten die gepaard gaan met het openhouden van meerdere kerken. Mogelijks vergroot dit het draagvlak om te investeren in de kerkgebouwen maar het drukt op zich de uitgaven voor een kerkgebouw niet, eerder is het tegendeel waar. 3. Herbestemming Bij herbestemming maakt het kerkelijk gebruik plaats voor een andere functie en verliest ze de oorspronkelijke bestemming die gekoppeld was aan de katholieke eredienst. Bij de parlementaire gedachtewisseling over de conceptnota van Bourgeois heeft CD&V het standpunt ingenomen dat een herbestemming de geschiedenis en de traditie van het gebouw dient te respecteren Een lichte vorm van herbestemming zijn katholieke kerken die worden overgenomen door de groeiende groep van evangelische christenen. Onder meer onder de immigranten uit Afrika zijn deze goed vertegenwoordigd. Een andere religieuze invulling kan zijn om een kerk om te vormen tot een moskee. Het aantal moslimgelovigen in ons land is sterk toegenomen en zij zijn op zoek naar gebedshuizen. Maar deze vorm van herbestemming ligt vaak zeer gevoelig. Wie de geschiedenis van Spanje, Noord-Afrika en het Midden-Oosten bekijkt, weet dat in de loop der eeuwen eredienstplaatsen van christenen en moslims geregeld van gebruiker zijn gewisseld. Kerkgebouwen een zachte herbestemming geven door ze een culturele, openbare of zorgsector invulling te geven is niet zo eenvoudig en vaak heel erg duur. Ze zijn hoog, slecht geïsoleerd, en op een bijzondere wijze ingedeeld die maakt dat nieuwe onderverdelingen niet eenvoudig zijn. Daarbij zijn soms dure ingrepen nodig om te voldoen aan de eisen van brandveiligheid en toegankelijkheid. In geval van beschermde gebouwen moet rekening worden gehouden met de omkeerbaarheid van de ingrepen. Dit kan door voor de nieuwe functies gebruik te maken van losstaande modules die zo nodig weer verwijderd kunnen worden. Belangrijke knelpunten om een nieuwe bestemming te vinden zijn de bescherming als dorpszicht, de registratie als beschermd monument, en in sommige gevallen de noodzaak om een ruimtelijk uitvoeringsplan te maken. 7
8 4. Afbraak In geval van herbestemming blijkt dat voor bepaalde groepen het kerkgebouw met zijn nieuwe invulling toch een blijvende drempel vormt omwille van zijn specifieke verleden. Het CRKC heeft een webstek waar voorbeelden van herbestemming in binnen- en buitenland worden voorgesteld. Er zijn min of meer geslaagde voorbeelden van een herbestemming als hotel, restaurant, feestzaal, kunstacademie, boekhandel of winkel. De twee voorbeelden uit Maastricht worden vaak geciteerd ook in internationale literatuur. Zo werd de dominicanenkerk omgevormd tot een tot de verbeelding sprekende boekhandel en de Kruiskerenkerk tot een luxueus hotel. In Avelgem is werd het bijkerkje in deelgemeente Rugge omgevormd tot een kleuterschooltje. Het Godshuis van Sint-Laureins werd door een private initiatiefnemer omgebouwd tot een hotel met feestzalen, vergaderzalen, een welnesscentrum en ene brasserie. De karmel van Brugge is omgevormd tot een jeugdverblijfcentrum dat wordt beheerd door Chiro. De stad en het OCMW van Lo-Reninge hebben hun intrek genomen het voormalige Grauwzusterklooster aan de Markt. In de ontwijdde kerk van het Heilig Kruis van Guvelingen (sint-truiden) worden occasioneel culturele activiteiten georganiseerd en af en toe houdt de Pinkstergemeente er diensten zodat er toch nog af en toe een religieuze invulling aan dit gebouw wordt gegeven. De kerk van Genebos (Ham) biedt nu onderdak aan een sociaal fietsatelier. Het clarissenklooster van Hasselt werd herbestemd tot een woonzorgcentrum en een uitbreiding van het trefcentrum Den Boelvaar. In Ronse komt er een winkelgalerij in de Sint-Martinuskerk Zeker in de steden is de bouwgrond schaars en duur. Door de afbraak komt vaak op strategische plaatsen zeer kostbare ruimte vrij voor nieuwe projecten. Soms wordt die ingevuld met parkeerplaatsen. Maar sociale woningen, een zorginstelling of een onderwijsinrichting kunnen zeer goed aansluiten bij christendemocratische beleidsdoelstellingen. Wanneer het parochieleven is uitgedoofd of er een alternatief kerkgebouw aanwezig is, en het cultuur-historisch belang van het gebouw gering is, kan afbraak een juiste keuze zijn. Een tussenoplossing bestaat erin het kerkgebouw gedeeltelijk af te breken en enkel een aantal muren, al dan niet met dak, te laten staan. Een voorbeeld in Avelgem waar 2 van de 6 kerken een nieuwe bestemming krijgen, is de kerk van Bossuit, na een traject dat werd begeleid door de Vlaamse Bouwmeester, ontmanteld zodat er een grote ommuurde binnenruimte met een toren als baken overblijft die in het dorpscentrum een kunstig memoriaal vormen voor de doden en de plaatselijke geschiedenis. Er kunnen marktjes en recepties plaatsvinden. 8
9 Van de Sint-Rochuskerk in Ulbeek (Wellen) zijn enkel de buitenmuren behouden en werden de ramen verlaagd tot op maaiveldniveau zodat het omliggende kerkhof gewoon doorloopt in het schip waar een dubbele rij grafkuilen komt, naast een columbarium en een urnenveld. Enkel de gevel die aan een beschermd dorpsplein grenst is gerestaureerd. (Vlaamse Monumentenprijs 2012) Concrete stappen om tot een lokale toekomstvisie te komen Op 2 januari 2013 is de nieuwe legislatuur voor gemeente- en provinciebesturen van start gegaan. Dit betekent dat in het voorjaar van 2013 het lokale beleidsniveau werkt aan het formuleren van een langetermijnvisie en daarin moet ook het kerkelijk patrimonium van elke gemeente een plaats krijgen. De Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden heeft hierover in september 2011 een brief verstuurd naar alle gemeentebesturen, centrale kerkbesturen en kerkraden met het verzoek een strategische reflectie te wijden aan de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied van hun gemeente. Die denkoefening kan enkel op lokaal niveau op een efficiënte en gedragen wijze gebeuren, in overleg met alle betrokken partijen. Ook de kerkfabrieken zelf moeten in het voorjaar van 2013 nieuwe meerjarenplannen 1 opmaken in samenspraak met de nieuw verkozen gemeentebesturen Om die lokale inspanning te ondersteunen heeft de minister van binnenlands bestuur enerzijds wijzigingen 2 voorgesteld aan het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten, die erop gericht zijn het lokale overleg te versterken en meer instrumenten te ontwikkelen om de ontwikkelde langetermijnvisie in de praktijk te brengen. Anderzijds worden aan het ontwikkelen van die langetermijnvisie ook gevolgen gekoppeld. Dit gaat heel concreet over de gewestelijke subsidiëring onderhoudsen investeringsweren voor gebouwen van de eredienst. Om te vermijden dat de denkoefeningen vrijblijvend zijn, wordt de ontwikkeling van een langetermijnvisie een voorwaarde om nog te kunnen genieten van de gewestelijke subsidies. Deze nieuwe regeling zit vervat in een ontwerp van decreet 3 dat door de Vlaamse Regering definitief werd goedgekeurd op 1 maart 2013 en binnenkort in het Vlaams Parlement wordt ingediend. Dit decreet voorziet in een organieke rechtsgrond om subsidies toe te kennen aan de zogenaamde gesubsidieerde infrastructuur waartoe de gebouwen van de eredienst (met inbegrip van de pastorieën en de bisschoppelijke seminaries) behoren. Zowel de besturen van de eredienst als de lokale besturen kunnen de subsidies aanvragen voor : 1. Nieuwbouw 2. Aankoop en verbouwing 3. Renovatie 4. Studies voor herbestemming 5. Studies en aanpassingsinvesteringen voor nevenbestemming 1 Artikel van het Decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en de werking van de erkende erediensten. 2 Decreet van 6 juli 2012, B.S. 16 augustus De wijzigingen treden in werking op 1 januari Ontwerp van decreet houdende toekenning van subsidies voor gebouwen van de eredienst, gebouwen voor de openbare uitoefening van de niet-confessionele morele dienstverlening en crematoria. 9
10 Het subsidiepercentage blijft zoals in de vroegere regeling behouden op 30% en beschermde monumenten blijven uitgesloten van de regeling omdat ze onder een aparte subsidieregeling vallen. De grote vernieuwing ligt in de mogelijkheid om voortaan ook subsidies te verlenen voor studies, zowel met het oog op herbestemming als met het oog op nevenbestemming. Daarnaast worden ook aanpassingswerken die gebeuren met het oog op een nevenbestemming subsidieerbaar. Behalve in geval van herbestemming stelt het decreet het bestaan van een langetermijnvisie als een voorwaarde voor het toekennen van subsidies. Er moet eveneens een advies van het CBS of de deputatie en van het erkend representatief orgaan van de eredienst bij de aanvraag worden gevoegd. Hieruit moet blijken dat de investeringen passen in een langetermijnvisie, en dat het gebouw bestemd blijft voor de eredienst. Ook de bisdommen zelf hebben niet stilgezeten en hebben studiedagen georganiseerd om de leden van kerkbesturen en pastorale teams te sensibiliseren en aan het denken te zetten. Ook de binnenkerkelijke reflectie over de fusies van parochies is hiervan een onderdeel. Zo hebben de Vlaamse bisschoppen richtlijnen uitgevaardigd voor het gebruik van de parochiekerken om de kerkbesturen en de parochies voor te bereiden om in gesprek te gaan met de gemeentelijke overheid over het gebruik van de parochiekerken. Deze richtlijnen gelden voor alle parochiekerken, kapelanijen en erkende annexe kerken en zijn ingegaan op 8 november De vraag wordt wel eens gesteld van wie het initiatief moet komen om tot een toekomstvisie voor het religieus erfgoed en de parochiekerken in het bijzonder, te komen. Moet de gemeente een plan ontwikkelen en voorleggen aan de kerkbesturen? Of moeten de kerkbesturen 4 met een ontwerpplan naar de gemeente stappen? In elk geval moet men op een gegeven ogenblik tot een dialoog komen. Vanuit het geloof in de subsidiariteit kan men ervoor pleiten dat eerst de kerkbesturen gaan samenzitten met de parochieteams of de parochiefederatie. Op die manier wordt ook verzekerd dat de pastorale bekommernissen niet uit het oog worden verloren. Een reflectie over fusies van parochies dient te starten bij de parochiefederatie en niet bij het gemeentebestuur. Wanneer het initiatief uitgaat van de gemeentelijke overheid bestaat de kans dat factoren als kostprijs en erfgoed zeer zwaar gaan doorwegen. Bij de totstandkoming van een visie voor de parochiekerken is het voor christen-democraten belangrijk dat de link tussen het kerkgebouw en de leefgemeenschap een plaats krijgt. Een kerkgebouw staat namelijk ook in dialoog met een sociaal weefsel. In een globaal overleg tussen kerkbestuur/parochie en gemeentebestuur kunnen ook de problemen rond parochiezalen en jeugdlokalen die eigendom zijn van de kerkfabriek, de 4 Vanaf 1 januari 2013 krijgt het centraal kerkbestuur volgens art. 32, 8 lid van het eredienstendecre et een specifieke opdracht om het beleid te coördineren van de kerkfabrieken met betrekking tot het roerend en onroerende patrimonium, met inbegrip van het bepalen van de prioritaire investeringen. 10
11 parochie of een decanale vzw ter sprake komen. Vaak vervult dit patrimonium een belangrijke functie in het lokale sociale weefsel, maar gaat het beheer de financiële draagkracht van de eigenaars te boven. In de bevraging op initiatief van de Ceder Werkgroep Zingeving gaven 50 mandatarissen aan voorstander te zijn van een draaiboek rond de herbestemming van religieuze gebouwen. Het voordeel van zo n draaiboek is dat gemeenten die bijvoorbeeld een subsidiedossier voor een herbestemmingsstudie indienen bij de Vlaamse overheid dan niet meer zelf moeten uitzoeken wie de mogelijke partners en subsidiekanalen zijn. Maar 38 mandatarissen waren uitdrukkelijk geen voorstander van een draaiboek. Ze vreesden voor de aantasting van de gemeentelijke autonomie. Gezien de grote diversiteit op het terrein is een draaiboek voor gans Vlaanderen niet realistisch. Een nieuwe rol voor het CRKC Omdat het voor CD&V duidelijk was dat onze lokale bestuurders en de vrijwilligers in de kerkfabrieken en de parochieteams nood hadden aan deskundige ondersteuning, hebben wij herhaaldelijk gepleit om het Centrum voor religieuze kunst en cultuur ook te erkennen en te subsidiëren als expertisecentrum voor onroerend religieus erfgoed, en niet alleen voor roerend religieus erfgoed. Het is dan ook een belangrijke stap voorwaarts dat het CRKC voortaan ook de begeleiding van concrete vragen en dossiers rond onroerend erfgoed opneemt. Zeker voor de ongeveer 600 beschermde parochiekerken is de meerwaarde van deze ondersteuning evident. Het departement Onroerend Kerkelijk Erfgoed van het CRKC fungeert thans als aanspreekpunt voor valorisatie, medegebruik, neven- en herbestemming van cultusgebouwen voor de openbare eredienst. De eerste opdracht van het expertisecentrum voor onroerend kerkelijk erfgoed is momenteel om het landschap van de parochiekerken van Vlaanderen in kaart te brengen via een bevraging. Dit moet uitmonden in een parochiekerkenplan. Het CRKC wil de instanties die betrokken zijn bij het beheer en de toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen concrete gegevens ter beschikking stellen waarmee het beleid voor de beleidsperiode kan onderbouwd worden. De gegevens uit de bevraging zullen na de verwerking ervan, in eerste instantie aan de lokale en centrale kerkbesturen en de bisdommen worden teruggekoppeld. Nuttige documenten Kerken in een ander licht. Neven- en herbestemming van religieus erfgoed. Werkdocument van de Afdeling Monumenten en Landschappen Eindverslag Parochiekerken in Vlaanderen. 8 april 2011 Conceptnota Een toekomst voor de Vlaamse Parochiekerk van Vlaams minister Geert Bourgeois. 24 juni Draaiboek betreffende de opheffing en samenvoeging van lokale eredienstbesturen de wijziging van gebiedsomschrijvingen de opheffing van annexe-kerken en kapelanijen. Administratie Binnenlands Bestuur. 14 juni Een houtskoolvuur met een vis erop en brood. Visietekst van Mgr. Johan Bonny. 11
12 Richtlijnen van de Vlaamse bisschoppen voor het gebruik van de parochiekerken. Mechelen, 8 november Beschikbaar op Meer info over valorisatie, medegebruik, neven- en herbestemming met voorbeelden uit binnen- en buitenland is te vinden op de website van het Centrum voor Religieuze Kunst & Cultuur (CRKC) Ontwerp van decreet houdende toekenning van subsidies voor gebouwen van de eredienst, gebouwen voor de openbare uitoefening van de niet-confessionele morele dienstverlening en crematoria. Definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 1 maart Ward Kennes Burgemeester van Kasterlee Vlaams volksvertegenwoordiger Fractiepromotor kerk & staat aangelegenheden en levensbeschouwing 12
Parochiekerkenplan: klus of kans? Ervaringen uit enkele pilootprojecten
Parochiekerkenplan: klus of kans? Ervaringen uit enkele pilootprojecten Oorsprong van het Parochiekerkenplan Conceptnota Minister Bourgeois Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk Dateert van 24 juni
Nadere informatieDe bevraging van de Vlaamse parochiekerken. Een stand van zaken: ontsluiting en toekomstperspectieven. Open Kerken 16 mei 2013
De bevraging van de Vlaamse parochiekerken. Een stand van zaken: ontsluiting en toekomstperspectieven. Open Kerken 16 mei 2013 Bevraging parochiekerken Respons op de bevraging Totaal aantal kerkfabrieken:
Nadere informatieDe parochiekerk van Schelderode
De parochiekerk van Schelderode Met dank aan i.s.m. CRCK (Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur) Met de steun van de Vlaamse overheid, de Provinciale Landbouwkamer, SOM vzw en de Koning Boudewijnstichting
Nadere informatieTOEKOMST VAN DE PAROCHIEKERKEN STAPPENPLAN VOOR DE PASTORALE BELEIDSGROEPEN 12/03/2012
1 BISDOM BRUGGE TOEKOMST VAN DE PAROCHIEKERKEN STAPPENPLAN VOOR DE PASTORALE BELEIDSGROEPEN 12/03/2012 Inleiding Het bisdom Brugge wenst een langetermijnvisie uit te werken voor de toekomst van alle parochiekerken
Nadere informatieDe conceptnota Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk en de toekomst van de parochie
De conceptnota Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk en de toekomst van de parochie 1. De conceptnota 1.1 De conceptnota als onderdeel van een evolutie Uit de inleiding van onze bisschop en de uiteenzetting
Nadere informatieBouwen aan een toekomst voor de parochiekerken: Nota Minister Bourgeois en bevraging CRKC
Parochiekerken: een uniek landschap Bouwen aan een toekomst voor de parochiekerken: Nota Minister Bourgeois en bevraging CRKC Parochiekerken: een uniek landschap Centrale plaats in de samenleving Kloppend
Nadere informatienr. 906 van LYDIA PEETERS datum: 14 september 2015 aan LIESBETH HOMANS Kerkenbeleidsplannen - Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 906 van LYDIA PEETERS datum: 14 september 2015 aan LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE
Nadere informatieOPMAAK KERKENBELEIDSPLAN ZINGEM
OPMAAK KERKENBELEIDSPLAN ZINGEM WAT VOORAFGING Vlaanderen telt momenteel meer dan 1800 parochiekerken. Lange tijd waren deze kerken letterlijk en figuurlijk hét middelpunt van het dorp of de wijk. De belangrijke
Nadere informatieNaar een gedragen toekomstvisie in het kerkenbeleidsplan
Naar een gedragen toekomstvisie in het kerkenbeleidsplan Dinsdag 25 april 2017 Elzenveld, Antwerpen Woensdag 26 april 2017 Vormingscentrum Guislain, Gent Jonas Danckers Art. 31 / 1. Een schriftelijk document
Nadere informatieOpmaak van kerkenbeleidsplannen (KBP)
Opmaak van kerkenbeleidsplannen (KBP) Vlaamse regering komt tussen Kerken die deel uitmaken van het Openbaar bestuur worden minder en minder gebruikt Financiële crisis: druk op de gemeenten die financieel
Nadere informatieBesturen van de eredienst: wijzigingen in de regelgeving
Besturen van de eredienst: wijzigingen in de regelgeving Overzicht eredienstendecreet subsidiedecreet niet-beschermde gebouwen van de eredienst onroerenderfgoeddecreet welke subsidies wanneer? 2 Overzicht
Nadere informatieHerbestemming kerken - onttrekking aan de eredienst - opheffing parochie grenswijziging parochie. Juridisch kader - procedures. SOLVA
Herbestemming kerken - onttrekking aan de eredienst - opheffing parochie grenswijziging parochie. Juridisch kader - procedures. SOLVA 13.03.2019 1 Begrippen - beslissing die betrekking heeft op het kerkgebouw
Nadere informatieKERKENBELEIDSPLAN MECHELEN OPMAAK EN IMPLEMENTATIE. Raadscommissie stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en openbare werken 25/01/2018
KERKENBELEIDSPLAN MECHELEN OPMAAK EN IMPLEMENTATIE Raadscommissie stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en openbare werken 25/01/2018 KERKENBELEIDSPLAN MECHELEN: OPMAAK EN IMPLEMENTATIE Raadscommissie
Nadere informatieInfosessie kerkenplannen. Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen
Infosessie kerkenplannen Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen Intro: Werner Van Laer Inhoudsoverzicht Waarom een kerkenplan? Soorten kerkenplannen Algemene inhoud van een gemeentelijk kerkenplan Concrete
Nadere informatieCentrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw - Kerkenbeleidsplannen - Werking
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 82 van LYDIA PEETERS datum: 16 november 2016 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Centrum
Nadere informatieDe projectbegeleider van het Projectbureau Herbestemming Kerken begeleidt dit traject.
INFODOCUMENT ZESDE OPROEP PROJECTBUREAU HERBESTEMMING KERKEN KANDIDAATSTELLING BEGELEID HAALBAARHEIDSONDERZOEK VOOR HER- OF NEVENBESTEMMING VAN EEN PAROCHIEKERK AANVRAAG IN TE DIENEN UITERLIJK 15 APRIL
Nadere informatieEen toekomst voor de Vlaamse Parochiekerken. Colloquium Brussels Gewest 17 december 2013
Een toekomst voor de Vlaamse Parochiekerken Colloquium Brussels Gewest 17 december 2013 Inhoud van de presentatie Wetgevend kader in het Vlaams Gewest Actuele situatie van de parochiekerken Conceptnota
Nadere informatieToelichting. De projectbegeleider van het Projectbureau Herbestemming Kerken begeleidt dit traject.
INFODOCUMENT KANDIDAATSTELLING BEGELEIDINGSTRAJECT HAALBAARHEIDSONDERZOEK VOOR HERBESTEMMING VAN EEN PAROCHIEKERK AANVRAAG IN TE DIENEN UITERLIJK 22 SEPTEMBER 2017 Toelichting Voor wie? Steden/gemeenten
Nadere informatieGeachte leden van de centrale kerkbesturen en de kerkfabrieken,
Toespraak door Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand Geert BOURGEOIS Nieuwjaarsreceptie Centraal Kerkbestuur Gent Gent, dinsdag 4 februari 2014 Monseigneur,
Nadere informatieBesturen van de eredienst & Gemeente verhoudingen en verplichtingen. Bart Vercauteren Bisschoppelijk gedelegeerde Bisdom Brugge dienst kerkfabrieken
Besturen van de eredienst & Gemeente verhoudingen en verplichtingen Bart Vercauteren Bisschoppelijk gedelegeerde Bisdom Brugge dienst kerkfabrieken Bestuur van de eredienst? Erkende erediensten (6) (+
Nadere informatieDe Vlaamse parochiekerken en hun kerkenbeleidsplannen
De Vlaamse parochiekerken en hun kerkenbeleidsplannen Dinsdag 25 april 2017 Elzenveld Woensdag 26 april 2017 Vormingscentrum Guislain Dimitri Stevens Inhoud Beknopte historiek Kerkenbeleidsplannen in cijfers
Nadere informatieDe gemeenteraad. Ontwerpbesluit
De gemeenteraad Ontwerpbesluit OPSCHRIFT Vergadering van 19 december 2016 Besluit nummer: 2016_GR_01159 Onderwerp: Globaal parochiekerkenplan - Goedkeuring Beknopte samenvatting: Aan de gemeenteraad wordt
Nadere informatieVerslag aan de Provincieraad
departement Interne Organisatie dienst Juridische Aangelegenheden & Bestuurszaken dossiernummer:. 1800233 Verslag aan de Provincieraad betreft verslaggever Orthodoxe kerkfabrieken Orthodoxe Kerkfabriek
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand, BESLUIT:
Voorontwerp van decreet tot wijziging van diverse bepalingen van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van
Nadere informatieParochiekerkenplan Antwerpen
Parochiekerkenplan Antwerpen Inhoud 1. proces naar een parochiekerkenplan 2. methodiek 3. vaststellingen en uitdagingen Parochiekerkenplan Geen plan maar een proces om in de huidige context vanuit de huidige
Nadere informatieToegewijde zorg voor het religieus erfgoed in Vlaanderen Koen Anciaux, schepen Financiën, Gebouwen, Eigendommen, Monumenten, Landbouw en
Koen Anciaux, schepen Financiën, Gebouwen, Eigendommen, Monumenten, Landbouw en Dierenwelzijn Vlaanderen: - 300 gemeenten - ca. 1750 parochiekerken Dertien centrumsteden: - ca. 300 parochiekerken Elk dorp
Nadere informatieEen kerkenbeleidsplan voor de kerken op het grondgebied van uw gemeente. Een stappenplan
Een kerkenbeleidsplan voor de kerken op het grondgebied van uw gemeente Een stappenplan Inhoud Inleiding en Nota Bourgeois 2011 Definities Waarom een kerkenbeleidsplan? Principes en aandachtspunten Stappenplan
Nadere informatieBibliotheek en kerk onder één dak. Gedeeld gebruik in Hoeseltse parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Maria Middelares, Roger Verjans, voorzitter kerkfabriek
Bibliotheek en kerk onder één dak. Gedeeld gebruik in Hoeseltse parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Maria Middelares, Roger Verjans, voorzitter kerkfabriek Ons even voorstellen : wie zijn wij Tonen enkele foto
Nadere informatieDe toekomst van de parochiekerk. Sinaai Waas Sint-Catarinakerk 7 oktober 2013
De toekomst van de parochiekerk Sinaai Waas Sint-Catarinakerk 7 oktober 2013 Parochiekerken, kapellen en kloosters: een uniek landschap Centrale plaats in de samenleving Vaak gelegen in het hart van de
Nadere informatieVaststellingen. Wat met de parochiekerk? Vaststellingen (2) Vaststellingen (3) Centraal objectief. Parochiekerken 28/03/2012. Draagvlak (be-)vestigen!
Parochiekerken Wat met de parochiekerk? Achtergronden en visie van de nota 'Parochiekerken in Vlaanderen : bestuurskracht en financiering, beheer, (her)bestemming en ruimtelijke inpassing' Winvorm, Brugge
Nadere informatie1. Hoofdbestemming (cf. Visietekst )
Een toekomst voor de parochiekerken Instrumentarium 3 Richtlijnen bij hoofdbestemming, nevenbestemming en herbestemming Instrumentarium 3 en bijbehorende praktische werkfiche Instrumentarium 5 dienen om
Nadere informatieMet de steun van de Vlaamse overheid, de Provinciale Landbouwkamer, SOM vzw en de Koning Boudewijnstichting.
VORMINGSPAKKET DE PAROCHIEKERK Ellen Van Basselaere Met de steun van de Vlaamse overheid, de Provinciale Landbouwkamer, SOM vzw en de Koning Boudewijnstichting. Verantwoordelijke uitgever: Oost-Vlaamse
Nadere informatieOmzendbrief BB 2014/2
Agentschap voor Binnenlands Bestuur Omzendbrief BB 2014/2 Afdeling Lokale en Provinciale Besturen Financiën en Personeel Team Gesubsidieerde infrastructuur Boudewijnlaan 30 bus 70 1000 Brussel Tel. 02
Nadere informatieb) Een groot aantal kerken is beschermd als monument of is gelegen in een beschermd stads- of dorpsgezicht of cultuurhistorisch landschap.
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 98 van LYDIA PEETERS datum: 6 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Projectoproepen Herbestemming
Nadere informatieStappenplan implementatie kerkenbeleidsplan
Stappenplan implementatie kerkenbeleidsplan Valorisatie, medegebruik, nevenbestemming en herbestemming van kerken per gemeente in de praktijk brengen letterlijk en figuurlijk naar een open kerkgebouw met
Nadere informatieHerbestemming kerken Gemeenteraadscommissie 19/09/2017
Herbestemming kerken Gemeenteraadscommissie 19/09/2017 Kerkenbeleidsplan Herbestemming kerken Sint-Martinuskerk Schelderode Sint-Bonifatiuskerk Munte Sint-Aldegondekerk Lemberge Kerkenbeleidsplan Context
Nadere informatieCONCEPTNOTA Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk
CONCEPTNOTA Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk GEERT BOURGEOIS viceminister-president van de Vlaamse Regering Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse
Nadere informatieDialoogmuseum Parkabdij. toekomstvisie op de geïntegreerde erfgoedwerking van CRKC. Adviesforum CRKC 22 september 2016 Interdiocesaan Centrum, Brussel
Dialoogmuseum Parkabdij toekomstvisie op de geïntegreerde erfgoedwerking van CRKC Adviesforum CRKC 22 september 2016 Interdiocesaan Centrum, Brussel Doelstellingen CRKC vzw Art. 3. De vereniging heeft
Nadere informatieEen toekomst voor parochiekerkgebouwen. Roeselare 2 december 2013
Een toekomst voor parochiekerkgebouwen Roeselare 2 december 2013 Wat voorafging Conceptnota van minister Bourgeois Problematiek van toekomst parochiekerken onder ruime aandacht gebracht Uitnodiging kerkelijke
Nadere informatieHet beheer van onroerend religieus erfgoed in Vlaanderen
Het beheer van onroerend religieus erfgoed in Vlaanderen Studienamiddag Erfgoedzorg voor protestants-evangelische kerken 18 februari 2017 Inhoud Wetgeving beheer en onroerend (erf)goed Medegebruik, nevenbestemming
Nadere informatieKerkelijk initiatief voor sociale huisvesting in Brussel
Kerkelijk initiatief voor sociale huisvesting in Brussel Herman COSIJNS, Adjunct van Mgr De Kesel INLEIDING De problematiek van de sociale huisvesting enerzijds en de wens van de Kerk om mee te werken
Nadere informatieGeachte Dames en Heren Goede vrienden uit Kerkbesturen uit het CRKC, en uit de brede kring van geïnteresseerden voor de toekomst van de kerkgebouwen
Geachte Dames en Heren Goede vrienden uit Kerkbesturen uit het CRKC, en uit de brede kring van geïnteresseerden voor de toekomst van de kerkgebouwen ( ) Mijn contacten met leden van kerkbesturen en bij
Nadere informatieValorisatie, herbestemming en toekomst van de parochiekerk
Valorisatie, herbestemming en toekomst van de parochiekerk Conceptnota Minister Bourgeois: twee jaar later Erfgoedcel Terf/ Radar Roeselare 18 april 2013 Parochiekerken: een uniek landschap Centrale plaats
Nadere informatieKERKENBELEIDSPLAN (KBP)
KERKENBELEIDSPLAN (KBP) Wettelijke basis Onroerend- en erfgoeddecreet van 12 juli 2013 Vanaf 2015 : KBP verplicht voor nieuwe aanvraag premie voor beschermde kerken Juli 2016 : retroactief voor premie-aanvragen
Nadere informatieEen kerkenbeleidsplan voor de kerken op het grondgebied van de gemeente Merelbeke. Infomoment Gemeentehuis Merelbeke woensdag 9 november 2016
Een kerkenbeleidsplan voor de kerken op het grondgebied van de gemeente Merelbeke Infomoment Gemeentehuis Merelbeke woensdag 9 november 2016 Korte historische schets: Kerk, kerkfabrieken en secularisering
Nadere informatieToekomstplannen Sint-Jan-Baptist en Sint-Eligiuskerk
Toekomstplannen Sint-Jan-Baptist en Sint-Eligiuskerk 1. Inleiding Op 16 oktober 2014 brandde de Sint-Jan-Baptist en Sint-Eligiuskerk in het centrum van Anzegem volledig uit. De kerk dateert deels uit de
Nadere informatieTOEKOMST VAN DE PAROCHIEKERK
BISDOM ANTWERPEN TOEKOMST VAN DE PAROCHIEKERK Handleiding bij het voorbereiden en voeren van de gesprekken tussen Parochie (Pastorale ploeg en Kerkfabriek) en Gemeentebestuur januari 2012 Inleiding Aanleiding
Nadere informatieTweemaandelijkse nieuwsbrief Nummer 1-2013
Tweemaandelijkse nieuwsbrief Nummer 1-2013 In h o u d Richtlijnen va n d e Vl a a m s e Bisschoppen v o o r h e t g e b r u i k va n paroc h i ek e r ken Het opstellen va n een gemeentelijk kerkenplan
Nadere informatieVoorbeelden van valorisatie, medegebruik en her- en nevenbestemming
Voorbeelden van valorisatie, medegebruik en her- en nevenbestemming 21 en 23 april 2015 Dimitri Stevens - CRKC Inhoud Richtlijnen bisschoppen Totstandkoming databank Types van bestemming Vlaamse kerkarchitectuurtypes
Nadere informatieINHOUD. Wat regelt het decreet? 2. Doelstelling van het vademecum kerkbesturen 2. Decreetswijziging 6 juli Inleiding 1
INHOUD Woord vooraf 1 Wat regelt het decreet? 2 Doelstelling van het vademecum kerkbesturen 2 Decreetswijziging 6 juli 2012 3 Titel 1 Organisatie en werking 1 1.1 Inleiding 1 1.2 De kerkfabriek en de kerkraad
Nadere informatieBELGISCH STAATSBLAD 18.06.2014 MONITEUR BELGE
46137 Ons aanbod Je komt terecht in een dynamische organisatie die oog heeft voor innovatie - contract onbepaalde duur - ruime opleidings- en ontplooiingskansen - een aantrekkelijke vakantieregeling -
Nadere informatieOrganisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen [1]
Organisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen [1] Ten gevolge van de goedkeuring van de bisconceptnota betreffende de organisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen,
Nadere informatieINHOUD Keuze van het systeem Vergoedingen in natura 60 INHOUD
INHOUD 1 Organisatie en werking 9 1. Inleiding 11 2. De kerkfabriek en de kerkraad 11 3. Het centraal kerkbestuur 25 4. Installatie en verkiezingen van de leden van de kerkraad 36 4.1. Aanstellen van de
Nadere informatieKERKBESTUREN WERKEN GOED MEE AAN BEVRAGING
KERKBESTUREN WERKEN GOED MEE AAN BEVRAGING Enquête kadert in het parochiekerkenplan Een uitgebreide bevraging verschaft de instanties die betrokken zijn bij het beheer en de toekomst van de parochiekerken
Nadere informatieOVER PAROCHIES EN PAROCHIEKERKEN
OVER PAROCHIES EN PAROCHIEKERKEN De nota Bourgeois De nota van minister Bourgeois Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk roept de kerkelijke overheid op om een mechanisme van constructieve medewerking
Nadere informatieGemeentelijk pastorieplan
Gemeentelijk pastorieplan 1. Verschillende types van pastorieën en hun status Eigendom, types en status van de verschillende pastorieën is een ingewikkelde zaak. We vatten het hier samen. De meeste pastorieën
Nadere informatieDirecteur Onroerend Kerkelijk Erfgoed
Uw bericht van Uw kenmerk Ons kenmerk Datum Mei 2012 Betreft: Bevraging Parochiekerken Vlaanderen Geachte mevrouw, Geachte heer, Wij danken u van harte voor uw meewerking aan de bevraging in verband met
Nadere informatieParticipatie over kerkgebouwen in Vlaanderen : situatieschets en algemene voorbeelden
Participatie over kerkgebouwen in Vlaanderen : situatieschets en algemene voorbeelden 27 FEBRUARI 2018 OVERLEGNAMIDDAG Abdij van Park Heverlee Jan Jaspers en Jonas Danckers (CRKC) Centrum voor Religieuze
Nadere informatieGEMEENTERAAD. Ontwerpbesluit OPSCHRIFT. Vergadering van 13 juni Besluit nummer: 2017_GR_00578
GEMEENTERAAD Ontwerpbesluit OPSCHRIFT Vergadering van 13 juni 2017 Besluit nummer: 2017_GR_00578 Onderwerp: Globaal parochiekerkenplan - Addendum - Goedkeuring Beknopte samenvatting: Aan de gemeenteraad
Nadere informatieNota van de Vlaamse Regering. Conceptnota over een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk
stuk ingediend op 1300 (2011-2012) Nr. 2 2 februari 2012 (2011-2012) Nota van de Vlaamse Regering Conceptnota over een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk Gedachtewisseling Verslag namens de Commissie
Nadere informatieFINANCIELE AFSPRAKEN MEERJARENPLAN BUDGET 2014 STAD GENT / CKB GENT STAD / OOST / RAND
Mogen wij u verzoeken om steeds chronologisch te werk te gaan bij het boeken en het indienen van documenten : 1. Rekening 2012 afwerken en afsluiten per 15.02.2013 bij het CKB 2. Budgetwijziging 2013 afwerken
Nadere informatieADVIES VAN 26 JUNI 2013 OVER DE HERBESTEMMING EN RUIMTELIJKE INPASSING VAN PAROCHIEKERKEN
ADVIES VAN 26 JUNI 2013 OVER DE HERBESTEMMING EN RUIMTELIJKE INPASSING VAN PAROCHIEKERKEN SARO KONING ALBERT II-LAAN 19 BUS 24 1210 BRUSSEL INHOUD I. SITUERING 2 II. NOOD AAN BETERE VALORISATIE VAN PAROCHIEKERKEN
Nadere informatieNAAR EEN VITALE SAMENWERKING tussen KINDEROPVANG en LOKAAL BESTUUR
NAAR EEN VITALE SAMENWERKING tussen KINDEROPVANG en LOKAAL BESTUUR Een lokale engagementsverklaring als basis voor een vitale samenwerking tussen kinderopvang en lokaal bestuur Zowel in het decreet van
Nadere informatieProvincieraadsbesluit
departement Interne Organisatie dienst Juridische Aangelegenheden & Bestuurszaken dossiernummer: 1705773 Provincieraadsbesluit betreft verslaggever Kathedrale kerkfabrieken - Sint-Baafs Gent Budgetwijziging
Nadere informatieVeiligheidszorg religieus erfgoed. ADVIESFORUM Dinsdag 22 september 2015
Veiligheidszorg religieus erfgoed ADVIESFORUM Dinsdag 22 september 2015 Waarom veiligheidszorg? Veilig stellen van religieus erfgoed Gebouwen: beschermd of niet beschermd. Focus in eerste instantie op
Nadere informatieDe toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen
De toekomst van de parochiekerken in Vlaanderen WOENSDAG 13 MAART 2019 Infosessie herbestemming kerken SOLVA Jonas Danckers (CRKC-Parcum) Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur Inhoud Parochiekerken:
Nadere informatieONDERSTEUNINGSTRAJECT BEWUSTWORDING KANSEN RELIGIEUS ERFGOED VOOR DE TOEKOMST
Stimuland Vilsterseweg 11 7734 PD Vilsteren Tel (0529) 47 81 80 Fax (0529) 45 20 02 info@stimuland.nl www.stimuland.nl ONDERSTEUNINGSTRAJECT BEWUSTWORDING KANSEN RELIGIEUS ERFGOED VOOR DE TOEKOMST Eindrapportage
Nadere informatieVR DOC.0432/1
VR 2018 0405 DOC.0432/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED EN DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Definitieve goedkeuring
Nadere informatieBUDGET 2015 GEMEENTE MERKSPLAS
BUDGET 2015 GEMEENTE MERKSPLAS INHOUDSTAFEL 1. INLEIDING... 3 2. MISSIE... 5 3. BELEIDSNOTA... 6 3.1. DOELSTELLINGENNOTA... 6 3.2. DOELSTELLINGENBUDGET... 16 3.3. FINANCIËLE TOESTAND... 17 3.4. LIJST OVERHEIDSOPDRACHTEN...
Nadere informatieEen digitale kerkinventaris als instrument voor de waardering van religieus erfgoed
Serskamp, deelgemeente van Wichelen Neogotische Sint-Denijskerk Beschermd monument samen met het omringende kerkhof Huidig gebruik Open kerk Restauratiedossier 11 06 2019 - Contactdag Erfgoedatabanken
Nadere informatieErfgoedzorg in parochiekerken. Een verantwoordelijke taak voor de kerkbesturen
Erfgoedzorg in parochiekerken Een verantwoordelijke taak voor de kerkbesturen Kerkfabriek beheert onroerend en roerend religieus patrimonium De kerkfabriek belast met zorg voor materiële voorwaarden voor
Nadere informatieDefinitie. Naar een pastorale eenheid in de federaties Ekeren Merksem Stabroek 7/02/2019
Naar een pastorale eenheid in de federaties Ekeren Merksem Stabroek Onder een pastorale eenheid verstaan we een kerkelijk verband van christelijke gemeenschappen dat binnen een bisdom duurzaam is opgericht
Nadere informatieNaar een sterker lokaal sociaal beleid Organisatie van het sociaal beleid na integratie gemeente-ocmw
Naar een sterker lokaal sociaal beleid Organisatie van het sociaal beleid na integratie gemeente-ocmw Ronde van Vlaanderen 28/1/15 12/2/15 Hasselt, Gent, Torhout, Malle, Leuven Inhoud 2 - Vlaams regeerakkoord
Nadere informatieEen kerkenbeleidsplan voor de kerken op het grondgebied van uw gemeente. Een stappenplan
Een kerkenbeleidsplan voor de kerken op het grondgebied van uw gemeente Een stappenplan Inhoud Inleiding en Nota Bourgeois 2011 Defini8es Waarom een kerkenbeleidsplan? Principes en aandachtspunten Stappenplan
Nadere informatieVerslag aan de Provincieraad
departement Interne Organisatie dienst Juridische Aangelegenheden & Bestuurszaken dossiernummer:. 1705773 Verslag aan de Provincieraad betreft verslaggever Kathedrale kerkfabrieken - Sint-Baafs Gent Budgetwijziging
Nadere informatieOrganisatie van advies en inspraak van het lokaal cultuurbeleid 2013-2018
Organisatie van advies en inspraak van het lokaal cultuurbeleid 2013-2018 1. DOELSTELLING : ADVIES EN INSPRAAK BIJ HET LOKAAL CULTUURBELEID 1.1. Met het oog op de voorbereiding en de evaluatie van het
Nadere informatieAnalyse visieteksten vijf bisdommen
Analyse visieteksten vijf bisdommen 5 visieteksten van de 5 bisdommen De kracht van het Evangelie. IJkpunten voor de pastorale zones. Mgr. Leon Lemmens, 2013. Blikopener. Christelijke gemeenschappen in
Nadere informatieVerslag: De toekomst van de parochiekerk. Maandag 7 oktober Sint-Catharinakerk Sinaai-Waas Dries, Sinaai
Verslag: WANNEER LOCATIE Maandag 7 oktober Sint-Catharinakerk Sinaai-Waas Dries, Sinaai INLEIDING Maandag 7 oktober 2013 werd in de Sint-Catharinakerk Sinaai-Waas een 3 e bijeenkomst georganiseerd door
Nadere informatie19/04/2013. Toekomst van de Vlaamse parochiekerk. Conceptnota Minister Bourgeois: twee jaar later. Parochiekerken: een uniek landschap
Toekomst van de Vlaamse parochiekerk Conceptnota Minister Bourgeois: twee jaar later SARO 19 april 2013 Parochiekerken: een uniek landschap Centrale plaats in de samenleving Vaak gelegen in het hart van
Nadere informatieWaarderen en herbestemmen van roerend religieus erfgoed een stappenplan
Waarderen en herbestemmen van roerend religieus erfgoed een stappenplan 26 april 2016 Drongen 28 april 2016 Heverlee Annemie Van Dyck wat? een stappenplan voor de waardering, selectie en herbestemming
Nadere informatieVerslag aan de Provincieraad
departement Interne Organisatie dienst Juridische Aangelegenheden & Bestuurszaken dossiernummer:. 1702738 Verslag aan de Provincieraad betreft verslaggever Kathedrale kerkfabrieken - Sint-Baafs Gent Jaarrekening
Nadere informatieBijlage IV: model van de financiële nota van het meerjarenplan
Bijlage IV: model van de financiële nota van het meerjarenplan bestuur: gemeente: MEERJARENPLAN - n - n+5) Laatste actualisering: / / 0. Overzicht, evenwicht en exploitatietoelage code rekening budget
Nadere informatieOntwerp van decreet ( ) Nr juni 2012 ( ) stuk ingediend op
stuk ingediend op 1589 (2011-2012) Nr. 7 27 juni 2012 (2011-2012) Ontwerp van decreet houdende de ondersteuning en stimulering van het lokaal jeugdbeleid en de bepaling van het provinciaal jeugdbeleid
Nadere informatieNIEUWSBRIEF TIJDELIJKE 1. Tweemaandelijkse nieuwsbrief Nummer 1-2015 DECREET ONROEREND ERFGOED: VOORSTELLING CRKC PASTORIEËN SUBSI-
NIEUWSBRIEF TIJDELIJKE Tweemaandelijkse nieuwsbrief Nummer 1-2015 Beste, DECREET ONROEREND ERFGOED: VOORSTELLING CRKC PASTORIEËN SUBSI- DIËRING VICARIAAT ONDERWIJS BEHEER VAN RESERVES DOOR KERKFABRIEKEN
Nadere informatieParochiearchieven? Het bewaren waard!
Parochiearchieven? Het bewaren waard! Parochiearchieven? Het bewaren waard! 1. Waarom moet ik het archief van mijn parochie bewaren? Parochiearchieven verdienen om meer dan één reden onze zorg. Allereerst
Nadere informatieDienstverlening roerend religieus erfgoed
Dienstverlening roerend religieus erfgoed Voor wie? Het CRKC expertisecentrum voor religieus erfgoed biedt een specifieke dienstverlening voor roerend religieus erfgoed van de erkende erediensten. Het
Nadere informatieErfgoedwording en herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg
Erfgoedwording en herbestemming van kerken: een groeiende (monumenten)zorg Thomas Coomans Faculteit Ingenieurswetenschappen, Departement Architectuur Raymond Lemaire InternaEonal Centre for ConservaEon
Nadere informatieFINANCIËLE AFSPRAKEN BUDGET 2015 STAD GENT / CKB GENT STAD / OOST / RAND
Mogen wij u verzoeken om steeds chronologisch te werk te gaan bij het boeken en het indienen van documenten: 1. Budgetwijziging 2014 afwerken en afsluiten 2. Budget 2015 opmaken en indienen per 30.06.2013
Nadere informatieCommunicatie en coördinatie
Het verslag van de collegezitting zoals u het hier aantreft, bevat een selectie uit de notulen van het college van burgemeester en schepenen. De notulen bevatten alle beslissingen van het college van een
Nadere informatieTaskforce Wonen bundelt krachten voor woonnoden van kwetsbare groepen
Taskforce Wonen bundelt krachten voor woonnoden van kwetsbare groepen Om de vele uitdagingen op het vlak van woonbeleid in Gent aan te gaan, werd eind 2017 een Taskforce Wonen opgericht. Het Gentse stadsbestuur
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED EN DE VLAAMSE MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIEN EN ENERGIE NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van decreet
Nadere informatieOfficieus gecoördineerde versie: oorspronkelijke tekst met opname van alle wijzigingen
Opschrift Datum Gewijzigd bij Decreet houdende de ondersteuning en stimulering van het lokaal jeugdbeleid en de bepaling van het provinciaal jeugdbeleid 6 juli 2012 Decreet van 19 december 2014 houdende
Nadere informatieadvies 4 januari 2012
voorontwerp van decreet tot wijziging van diverse bepalingen van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten advies 4 januari 2012 2012/01 Vlaamse
Nadere informatieNaar een sterker lokaal sociaal beleid Organisatie van het sociaal beleid na integratie gemeente-ocmw
Naar een sterker lokaal sociaal beleid Organisatie van het sociaal beleid na Hoorzitting Vlaams parlement 12 mei 2015 Mark Suykens, Piet Van Schuylenbergh Inhoud 1. VVSG neemt akte van Vlaamse keuzes 2.
Nadere informatie3/04/2015. De OCMW s opdoeken: een goed idee? Situatie in Vlaanderen. Inhoud
Inhoud De OCMW s opdoeken: een goed idee? Situatie in Vlaanderen AV afdeling OCMW s AVCB-VSGB 26/3/2015 De relatie gemeente-ocmw vandaag Vlaams regeerakkoord 2014-2019 en motie Vlaams parlement Conceptnota
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 20;
Besluit van de Vlaamse Regering houdende uitvoering van het decreet van 6 maart 2009 betreffende de organisatie en erkenning van toeristische samenwerkingsverbanden DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de bijzondere
Nadere informatie1. Opstellen van het pastoraal of dekenaal plan (FASE 1) 2. Een dialoog met de gemeentelijke overheid door middel van een kerkelijke en burgerlijke
1. Opstellen van het pastoraal of dekenaal plan (FASE 1) 2. Een dialoog met de gemeentelijke overheid door middel van een kerkelijke en burgerlijke werkgroep en een stuurgroep (FASE 2) 3. Opmaak van de
Nadere informatie1.2 Welke projecten komen in aanmerking? Beoordelingscriteria:
Subsidiereglement 2019 APB Toerisme Provincie Antwerpen 1. Beleid 1.1 Beleidslijnen 2019 APB Toerisme Provincie Antwerpen en de regiowerking Kempen willen ondersteuning bieden bij het uitwerken en ontwikkelen
Nadere informatieTREFDAG ATTENT 2015 : werktekst woonproject
TREFDAG ATTENT 2015 : werktekst woonproject Zelfs een mus vindt een huis (Ps. 84,4) Kerk, eigendom en de nood aan betaalbaar, sociaal wonen Wonen is een basisrecht, dat veel meer inhoudt dan een dak boven
Nadere informatie