Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding Reikwijdte Doelstelling Hoofdstuk 2 Samenvatting...

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding Reikwijdte Doelstelling... 4 Hoofdstuk 2 Samenvatting... 6 Hoofdstuk 3 Uitgangspunten, achtergronden en visie Inleiding Uitgangspunten Programmatisch handhaven: de beleidscyclus Vormen van integrale handhaving Hoofdstuk 4 Taken, prioriteiten en rangorde van taken Inleiding Taken per beleidsveld Prioriteiten en rangorde van taken Hoofdstuk 5 Nalevingsstrategie Inleiding Preventiestrategie Handhavingsstrategie Hoofdstuk 6 Beschikbare capaciteit Beschikbare capaciteit toezicht & handhaving Hoofdstuk 7 Monitoring en evaluatie handhavingsresultaten Monitoring en registratie Verslaglegging en verbeteringen doorvoeren Hoofdstuk 8 Recente en toekomstige ontwikkelingen Landelijk Kader Wet basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)... 27

2 8.3 Regionale uitvoeringsdiensten (RUD) Nieuwe Drank en horecawet Bijlage 1 Probleemanalyse Bijlage 2 Gemeenschappelijk kader... 34

3 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Voor u ligt de nieuwe Integrale Handhavingsnota voor de gemeente Zeewolde. Deze nota is een actualisering van de nota uit 2005 en vervangt hiermee deze nota. De actualisatie van het handhavingsbeleid is noodzakelijk omdat er op het gebied van wet- en regelgeving ontwikkelingen zijn die ook van invloed zijn op de handhaving zoals: Introductie van onder andere de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), die op het gebied van handhaving om een integrale aanpak vraagt; Het stellen van wettelijke kwaliteitseisen aan toezicht en handhaving om een professioneel niveau te waarborgen (Besluit omgevingsrecht); Voor steeds meer activiteiten wordt vergunning- of ontheffingsplicht vervangen door algemene regels, waardoor de toets vooraf plaats maakt voor een toets achteraf, oftewel een verschuiving van vergunningverlening naar toezicht en handhaving; De komst van de Wet Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG), die deels gevoed dient te worden door waarnemingen van toezichthouders. Voor een adequate uitvoering van de handhaving is een structurele en integrale aanpak noodzakelijk. Dat betekent het formuleren van doelen en prioriteiten in de beleidsfase en het vervolgens uitwerken van de beleidscontext in een uitvoeringsfase. In deze nota wordt het handhavingsbeleid voor de komende jaren vastgelegd. Dit beleid wordt vervolgens uitgewerkt in jaarlijkse uitvoeringsprogramma s. Elk jaar wordt het uitvoeringsprogramma geëvalueerd en indien nodig worden doelen en prioriteiten bijgesteld. Steeds meer gemeenten gaan over tot integrale handhaving van de regelgeving inzake de leefomgeving, zowel op het gebied van milieu, ruimtelijke ordening en bouwen, als die uit hun eigen plaatselijke verordening (APV). Door invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) per 1 oktober 2010, wordt de overheid daarnaast gestuurd om klantgerichter te gaan werken. Met het in werking treden van de Wabo maken de verschillende omgevingsrechtelijke vergunningen namelijk plaats voor één integrale omgevingsvergunning. Voor de aanvrager heeft dit vele voordelen: één loket voor de indiening, één snelle procedure voor behandeling van de aanvraag, één bevoegd gezag, één besluit, één beroepsgang en gecoördineerde handhaving. De invoering van de Wabo maakt dat een goede uitwisseling van informatie en afstemming tussen de verschillende vakdisciplines en met andere overheidsorganen noodzakelijk is. Ook worden de organisatiekwaliteitseisen die golden voor milieu van kracht voor andere regelgeving die in de Wabo is geïntegreerd of aangehaakt. Overigens bevatten de Woningwet 2007 en de Wro ook reeds een verplichting om handhavingsbeleid voor gemeenten op te stellen. Met deze nota wordt ook hieraan invulling gegeven. Kortom, de rijksoverheid heeft in de laatste tien jaar de ontwikkeling van handhavingsbeleid stevig ter hand genomen. Kijkend naar het voorgaande kent deze ontwikkeling in feite een tweetal pijlers: Integraal handhaven: het door verschillende disciplines en/ of beleidsvelden op elkaar afstemmen van handhavingsbeleid, werkwijzen, planningen en capaciteit ten behoeve van een eenduidige,

4 efficiënte en klantvriendelijke manier van handhaven. Het gaat hierbij met name om een organisatorische ontwikkeling; Programmatisch handhaven: het handhaven aan de hand van een concreet programma, dat is gebaseerd op een gedegen analyse van prioriteiten, risico s en doelstellingen. Het gaat hierbij met name om een inhoudelijke ontwikkeling. 1.2 Reikwijdte Deze kadernota heeft betrekking op de handhaving van regels met betrekking tot gedrag van mensen in relatie tot fysieke objecten of welke plaatsvinden in een fysieke omgeving. Binnen deze omschrijving valt het toezicht op en de handhaving van een breed scala aan landelijke en gemeentelijke regelgeving. Voor de gemeente Zeewolde omvat het integraal handhavingsbeleid de volgende beleidsvelden: Beleidsveld BWT (Woningwet) Beleidsveld RO (Wet ruimtelijke ordening) Beleidsveld Milieu (Wet milieubeheer) Beleidsveld Brandveiligheid (Bouwbesluit 2012 mbt gebruik) Beleidsveld Bijzondere wetten (APV, Drank- en Horecawet, Afvalstoffenverordening) voor zover het geen politietaken betreffen. 1.3 Doelstelling Het doel van deze nota is drieledig: Democratische legitimatie: Deze wettelijke eis betekent dat de gemeenteraad de beleidsmatige richting bepaalt en de kaders van het handhavingsbeleid aangeeft. Het is aan de burgemeester en het college van burgemeester en wethouders de tot handhaving bevoegde bestuursorganen dit beleidsmatige kader nader in te vullen, daar uitvoering aan te geven en over het gevoerde beleid verantwoording af te leggen aan de gemeenteraad. Transparantie: Handhavingsbeleid moet transparant zijn. Burgers, bedrijven, instellingen en de overheid zelf moeten zich houden aan regels en voorschriften. De bevoegdheid tot handhaving ligt eenzijdig bij de overheid. Het is een algemeen beginsel van behoorlijk bestuur dat burgers, bedrijven en instellingen weten op welke wijze bevoegde bestuursorganen gebruik maken van hun handhavingsbevoegdheden. Dat vraagt om een transparant handhavingsbeleid. Eenduidig kader voor de sturing van uitvoering: Toezicht en handhaving is een uitvoeringstaak. Handhaving is doen. Deze nota bevat de kaders voor het gemeentelijk handhavingsbeleid en geeft aan hoe deze door de ambtelijke organisatie nader ingevuld en uitgevoerd worden. De concrete uitwerking krijgt gestalte in de vorm van een handhavingsuitvoeringsprogramma. Kortweg komt dat op de volgende doelstelling neer: Door het realiseren van programmatisch handhavingsbeleid wenst de gemeente Zeewolde voor alle genoemde beleidsterreinen te komen tot integrale handhaving. Door samenhangend te handhaven bereiken we dat op een efficiënte wijze de gewenste kwaliteit van de fysieke leefomgeving wordt behaald. Daarmee wordt ook bewerkstelligd dat een proces van planning en controle leidt tot een continue verbetering van de kwaliteit van de handhaving. Het uiteindelijke doel van dit integraal handhavingsbeleid is om op de genoemde beleidsterreinen te komen tot een transparante, effectieve en efficiënte inzet van middelen leidend

5 tot een situatie waarbij het voor eenieder duidelijk is hoe de gemeente Zeewolde haar middelen integraal inzet om naleving van de regels te bereiken en / of te bevorderen.

6 Hoofdstuk 2 Samenvatting De gemeente Zeewolde acht naleving van de wet- en regelgeving van groot belang. Burgers en ondernemers moeten met een veilig gevoel kunnen werken, wonen en recreëren in de gemeente. Naleving van de wet- en regelgeving gebeurt niet altijd spontaan, omdat burgers of ondernemers niet (meer) op de hoogte zijn van de regels of omdat zij het er niet mee eens zijn. In deze Integrale Handhavingsnota is de ambitie beschreven en het instrumentarium dat nodig is om deze ambitie meetbaar te kunnen maken en uiteindelijk te realiseren. De nota is een actualisering van de nota uit 2006 en vervangt hiermee deze nota. Met name de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) per 1 oktober 2010 vraagt aan gemeenten om klantgerichter te gaan werken. Zo is er nog maar één loket voor de indiening, één snelle procedure voor behandeling van de aanvraag, één bevoegd gezag, één besluit, één beroepsgang en gecoördineerde handhaving. Met de komst van de Wabo is het zogenaamde programmatisch handhaven in wetgeving verankerd. De elementen van het programmatisch handhaven zijn vastgelegd in kwaliteitseisen die in het Besluit omgevingsrecht (Bor) en Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor) zijn opgenomen (Hoofdstuk 3). Deze Integrale Handhavingsnota is tot stand gekomen volgens de principes van programmatisch en cyclisch handhaven en sluit daarmee aan bij de kwaliteitseisen uit het Besluit omgevingsrecht en de Ministeriële regeling omgevingsrecht. Daarbij is het ook noodzakelijk dat wordt aangegeven op welke wijze en met welke inzet van welke instrumenten naleving van de regelgeving en de gestelde doelen wordt bereikt. Dit is verwerkt in de nalevingstrategie (Hoofdstuk 5). Voordat gericht uitvoering kan worden gegeven aan de verschillende toezicht- en handhavingstaken, is het noodzakelijk te weten wat de inhoud en omvang is van deze taken (Hoofdstuk 4). De taken vloeien voort uit het wettelijke kader op basis waarvan de gemeente aan haar beginselplicht tot handhaven gevolg dient te geven. De taken zijn echter dusdanig divers en omvangrijk dat als gevolg daarvan niet alle taken kunnen worden uitgevoerd met de beschikbare capaciteit. Er zullen keuzes moeten worden gemaakt. Om de keuzes weloverwogen te kunnen maken zijn de risico s die bij de taken op het gebied van de betreffende beleidsvelden spelen in beeld gebracht en gewaardeerd door middel van een uitgevoerde risicoanalyse op ambtelijk niveau. Aan de hand van de resultaten van de uitgevoerde risicoanalyse is een rangorde van taken aangebracht die de prioritering weergeeft. Vervolgens is de benodigde capaciteit in beeld gebracht die vereist is indien alle taken zouden moeten worden uitgevoerd (Hoofdstuk 6). De benodigde capaciteit is echter groter dan de beschikbare capaciteit. Niet alle taken kunnen dus worden uitgevoerd. De beschikbare capaciteit zal in ieder geval ingezet worden op de taken die een hoge en zeer hoge prioriteit hebben. Een groot deel van de taken met de prioriteit gemiddeld kan ook nog (deels) worden uitgevoerd. De taken met het hoogste puntenaantal, zoals aangegeven in Bijlage 1: Probleemanalyse, zullen daarbij als eerste worden opgepakt.

7 Hoofdstuk 3 Uitgangspunten, achtergronden en visie 3.1 Inleiding De Wabo is niet alleen gericht op de integrale vergunning maar richt zich ook op de integraliteit en samenhang in het toezicht en de handhaving, er is immers nog maar één handhavende instantie. Wat betekenen de containerbegrippen toezicht en handhaving? Toezicht: verzamelen van informatie over de vraag of een handeling, activiteit, zaak etc. voldoet aan de gestelde regels en eisen en het vormen van een oordeel daarover. Handhaving: het toepassen van bestuursrechtelijke, strafrechtelijke en eventueel civielrechtelijke sanctiemiddelen. Plicht tot handhaven Het bevoegd gezag heeft een plicht tot handhaven. In artikel 5.2 van de Wabo is opgenomen dat het bevoegd gezag tot taak heeft: zorg te dragen voor bestuursrechtelijke handhaving; gegevens die met het oog op de uitoefening van die handhavingstaak van belang zijn te verzamelen en registeren; klachten te behandelen die betrekking hebben op naleving van de in de Wabo genoemde wetten. 3.2 Uitgangspunten Handhaving van regelgeving is geen doel op zich. Door uitvoering te geven aan de gemeentelijke handhavingstaken wordt gestreefd naar: het voorkomen en opheffen van gevaar, hinder/ overlast en schade voor burgers, bedrijven en instanties die het gevolg is van het overtreden van regels van omgevingsrecht; het behoud en/ of herstel van een goed woon en leefmilieu en andere omgevingskwaliteiten die als gevolg van overtredingen van de regels van omgevingsrecht onder druk (kunnen) komen te staan; het voorkomen/opheffen van maatschappelijke gevoelens van angst, ongerustheid en ergernis die worden gevoed door de omstandigheid dat regels van omgevingsrecht worden overtreden; de waarborging van rechtsgelijkheid. Zonder de handhaving van regelgeving kan rechtsgelijkheid niet worden gewaarborgd. Handhaven van de regels van omgevingsrecht draagt bij aan een leefbare, veilige en duurzame gemeente met een mooie uitstraling waar het prettig is om te wonen, te werken en te verblijven. Het voorgestane handhavingsbeleid kent een jaarlijks cyclisch proces van evaluatie en bijstelling en is er op gericht om de personele capaciteit voor het uitvoeren van gemeentelijke handhavingstaken zodanig toe te delen dat de handhavingsinspanningen de leefbaarheid, bedrijvigheid, omgevingskwaliteiten en zorg voor de mensen en bedrijven in de gemeente optimaal ten goede komen.

8 Algemene uitgangspunten Het handhavingsbeleid is openbaar en transparant: het gemeentebestuur dient op een consequente, rechtvaardige en voorspelbare wijze uitvoering te geven aan zijn handhavingstaken. Strategische uitgangspunten Het handhavingsbeleid strekt ertoe het woon en leefklimaat evenals de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteiten van de gemeente tegen ongewenste invloeden te beschermen. Het handhavingsbeleid moet ervoor zorgen dat een bepaalde basiskwaliteit van de fysieke leefomgeving van de gemeente wordt gewaarborgd. Het handhavingsbeleid is erop gericht onaanvaardbare veiligheidsrisico s uit te sluiten. Het realiseren van een belangrijke mate van integrale veiligheid in de fysieke leefomgeving. Het handhavingsbeleid strekt ertoe een halt toe te roepen aan rechtsongelijkheid en ongewenste precedentwerking. Het handhavingsbeleid strekt ertoe te voorkomen dat programma s door informele en niet beleidsmatige toezeggingen worden doorkruist. Het handhavingsbeleid is erop gericht normovertredingen te voorkomen en de handhavingslast van het gemeentebestuur zoveel mogelijk te beperken. Het handhavingsbeleid is gericht op het verminderen van overlast in de openbare ruimte. Het handhavingsbeleid strekt ertoe het naleefgedrag van burgers en bedrijven te verbeteren met betrekking tot de regels van omgevingsrecht. Tactische uitgangspunten Het toezicht op en de handhaving van de regels, zowel in preventieve als repressieve zin, vindt plaats op basis van een jaarlijks vastgesteld uitvoeringsprogramma. De prioriteiten van de in te zetten handhavingscapaciteit wordt afgestemd op de uitkomsten van ingeschat risico en effect van niet naleving van regels. Handhaving geschiedt zoveel mogelijk gestandaardiseerd. De gemeente Zeewolde handhaaft via een vastgesteld stappenplan. Gedogen van overtredingen en het opschorten van handhaving geschiedt uitsluitend bij hoge uitzondering. Er wordt uitsluitend schriftelijk en expliciet gemotiveerd gedoogd.

9 3.3 Programmatisch handhaven: de beleidscyclus De structuur van de dubbele regelkring geeft het handhavingsbeleid het vereiste cyclische karakter. De dubbele regelkring staat ook wel bekend als de BIG8. De elementen uit de BIG8 zijn vastgelegd in de kwaliteitseisen in het Besluit omgevingsrecht (Bor) en de Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor) en bestaan uit: Handhavingsbeleid (art. 7.2 Bor en art Mor) De probleemanalyse in het handhavingsbeleid geeft in ieder geval inzicht in: de gevolgen voor de fysieke leefomgeving van de overtredingen; de kansen dat overtredingen zullen plaatsvinden; de wijze waarop naleving van de voorschriften wordt bevorderd; de voorlichting aan personen die een inrichting drijven.

10 In de beschrijving van de wijze waarop toezicht op de naleving van wetten wordt uitgeoefend, behoort in ieder geval: de wijze waarop de controle ter plaatse wordt voorbereid en uitgeoefend; de frequentie waarmee routinematige controlebezoeken worden afgelegd; de wijze waarop zakelijke gegevens en bescheiden worden gecontroleerd; de wijze waarop het toezicht wordt uitgeoefend ten aanzien van stoffen, trillingen en warmte die, of geluid dat, direct of indirect vanuit een bron in de lucht, het water of de bodem, wordt gebracht; de wijze waarop de controle en verificatie plaatsvindt, van de resultaten van de controles die zijn uitgevoerd door personen die een inrichting drijven. Uitvoeringsprogramma (art. 7.3 Bor en art Mor) Jaarlijks programma ter uitvoering van het handhavingsbeleid. Afgestemd met andere handhavingspartners. Bekendmaken aan gemeenteraad en Provinciale Staten. Uitvoeringsprogramma wordt verder uitgewerkt in werkplannen voor de betrokken onderdelen van de organisatie. Uitvoeringsorganisatie (art.7.4 Bor en art Mor) Organisatie staat borg voor adequate uitvoering van programma. Vastleggen van personeelsformatie. Functiescheiding tussen vergunningverlening en toezicht/handhaving. Voorkomen van langdurige relatie tussen toezichthouders en controleomgeving. Voldoende bereikbaar- en beschikbaarheid. Middelen (art. 7.6 Bor en art Mor) Voldoende borging van noodzakelijke middelen in begroting. Monitoring (art. 7.6 Bor en art Mor) Geautomatiseerd systeem. Resultaten en voortgang van uitvoeringsprogramma en doelen bewaken. Gegevensregistratie in kader van handhaving. De gegevensregistratie bevat in ieder geval het aantal: uitgevoerde controles; geconstateerde overtredingen; opgelegde bestuurlijke sancties; processen-verbaal; over mogelijke overtredingen ontvangen klachten.

11 Rapportage (art. 7.7 Bor) Periodieke rapportage over het bereiken van de gestelde doelen. Periodieke rapportage over de uitvoering van activiteiten. Uitvoering van de afspraken met andere partners. Jaarlijkse evaluatie en verslaglegging aan gemeenteraad. 3.4 Vormen van integrale handhaving De volgende vormen van integrale handhaving worden in ieder geval onderscheiden: Controleren voor elkaar door middel van één integrale handhaver Toelichting: één deskundig persoon gaat integraal voor meerdere vakdisciplines controleren. Controleren voor elkaar op basis van checklisten Toelichting: één persoon gaat op controle voor zijn eigen vakdiscipline en neemt daarnaast ook één of meer checklisten mee voor andere vakdisciplines. Controleren met elkaar door middel van één handhavingsteam Toelichting: één team bestaande uit personen vanuit verschillende vakdisciplines gaat gezamenlijk controleren. Signaleren voor elkaar op basis van oog- en oorfunctie Toelichting: één persoon gaat op controle voor zijn eigen vakdiscipline en constateert daarbij een overtreding uit een ander beleidsveld. De constatering wordt gesignaleerd bij de collega van de betreffende vakdiscipline, die vervolgens tot handhaving overgaat. Handhaving blijft voor rekening van afzonderlijke vakdisciplines. Ad 1. Controleren voor elkaar door middel van één integrale handhaver Dit is de meest vergaande vorm van integrale handhaving: één toezichthouder is verantwoordelijk voor meerdere vakdisciplines. Een voordeel is dat de burger of ondernemer slechts met één toezichthouder van doen heeft. Deze integratievorm levert efficiencyvoordeel op (bijvoorbeeld: minder reistijd en minder administratieve handelingen). De haalbaarheid van een integrale handhaver in de meest zuivere vorm is echter twijfelachtig, omdat een aantal vakgebieden, vooral milieu en bouwen woningtoezicht, zich kenmerken door een hoge mate van specialisatie. Specialist zijn op beide terreinen lijkt nauwelijks mogelijk. Met een behoorlijke investering in (aanvullende) opleidingen is dit wel mogelijk voor controles waarvoor geen al te diepe specialisatie nodig is. Hoewel de samenwerking en afstemming tussen de verschillende vakdisciplines steeds beter verloopt, wordt deze vorm van integrale handhaving op dit moment voor de gemeente Zeewolde niet toepasbaar geacht. Er is immers geen enkele handhaver binnen de gemeente Zeewolde die deskundig genoeg is om op alle beleidsterreinen toezicht te houden. Ad 2. Controleren voor elkaar op basis van checklisten Een minder vergaande vormen van integratie met betrekking tot de functieinhoud is dat toezichthouders hun ogen aan elkaar uitlenen. Een brandpreventiemedewerker die de naleving van de gebruiksvergunning controleert, kan relatief eenvoudig op een checklist aantekenen of het aantal

12 gokautomaten wel in overeenstemming is met de vergunning op basis van de Wet op de Kansspelen. Een milieutoezichthouder kan bij een bezoek aan een inrichting ook aantekeningen en foto s maken van eventuele illegale bouwactiviteiten of strijdig gebruik van het bestemmingsplan. Het voor elkaar waarnemen hoeft niet beperkt te blijven tot gemeentelijke toezichthouders. Ook toezichthouders van andere handhavingsorganisaties kunnen daarbij worden betrokken. Het grondgebied van de gemeente krijgt als het ware een grotere dekkingsgraad doordat meer ogen benut worden. Voor elkaar controleren (op basis van checklisten) levert zodoende efficiencyvoordelen op. De efficiencywinst betekent dat de specialist meer tijd heeft om zich bezig te houden met complexe taken. Overigens kan de efficiencywinst ertoe leiden dat er meer overtredingen worden geconstateerd. Dit betekent dat de handhavers een groter werkaanbod krijgen. Deze vorm van integrale handhaving wordt door de gemeente Zeewolde beperkt (incidenteel) toegepast. Enkel bij projectmatige en deelcontroles wordt een beroep gedaan op deze vorm van integrale handhaving. De ambitie is dat dit de komende jaren verder wordt uitgebreid. Ad 3. Controleren met elkaar door middel van een handhavingsteam Een gecombineerd controlebezoek kan projectmatig plaatsvinden maar ook structureel. Voordelen van deze vorm van integrale handhaving zijn: Een structureel handhavingsteam gaat een stap verder dan een projectmatig handhavingsteam. Bedenk daarbij dat controlefrequenties, die vanuit verschillende vakdisciplines zijn gesteld, kunnen verschillen, evenals het moment waarop het wenselijk is om een controle uit te oefenen. Een bouwinspecteur zal bijvoorbeeld tijdens de bouw van een inrichting een of meerdere keren een controlebezoek brengen, terwijl een milieutoezichthouder pas komt als de bouw gereed is. Een projectmatig of structureel handhavingsteam is dan ook pas geschikt wanneer de verschillende toezichthouders een gemeenschappelijk handhavingsobject hebben. Door de goede afstemming tussen toezichthouders is deze vorm van integrale handhaving, in projectverband, reeds in de gemeente Zeewolde toegepast. Ofschoon zal, waar mogelijk, deze manier van werken in de toekomst verder worden uitgebreid. Ad 4. Signaleren voor elkaar op basis van oog- en oorfunctie Uitsluitend 'signaleren voor elkaar' is de minst vergaande vorm van integrale handhaving en kan dan ook gezien worden als het minimum niveau van integratie. Bij deze vorm van integrale handhaving ligt de nadruk op de signaleringsfunctie van de toezichthouders door middel van het 'oogen oorprincipe' (en dus niet op een inhoudelijke controle). Van de diverse vakdisciplines zijn verschillende toezichthouders actief; zij houden zich bezig met controles op hun eigen vakgebied. Daarbij kunnen zij ook overtredingen tegenkomen die niet op hun eigen vakgebied liggen. De toezichthouders moeten op die momenten voor elkaar een signaalfunctie vervullen. Daarmee wordt bedoeld dat indien er een overtreding wordt geconstateerd die een ander vakdiscipline betreft, dat ook wordt doorgegeven. Een goede communicatie tussen de verschillende toezichthouders is hierbij van groot belang. Uitgangspunt is in ieder geval dat direct nadat een overtreding op een ander vakgebied is geconstateerd, de toezichthouders elkaar hiervan in kennis stellen, zodat hierop actie ondernomen kan worden. Deze vorm van integrale handhaving wordt op dit moment in de gemeente Zeewolde al enkele jaren toegepast. Naast het feit dat ieder kwartaal regionaal handhavingsoverleg plaatsvindt (alle vakdisciplines), is er ook sprake van een 'intern piepsysteem', welke overeenkomt met het principe van 'signaleren voor elkaar op basis van oog en oorfunctie'.

13 Hoofdstuk 4 Taken, prioriteiten en rangorde van taken 4.1 Inleiding Alvorens gericht uitvoering te kunnen geven aan de verschillende vergunning, toezicht- en handhavingstaken, is het noodzakelijk te weten wat de inhoud en omvang is van deze taken. De taken vloeien voort uit het wettelijk kader op basis waarvan de gemeente haar beginselplicht tot handhaven gevolg dient te geven. Dit wettelijk kader wordt bepaald door wetgeving (wetten, verordeningen e.d.), alsmede jurisprudentie en beleid. 4.2 Taken per beleidsveld Op basis van de beschrijving van het wettelijk kader kunnen de uit te voeren taken voor de van toepassing zijnde beleidsvelden worden onderscheiden. In bijlage 1 van dit beleidsplan zijn de betreffende taken nader uitgewerkt in een zogenaamde prioriteitenmatrix. 4.3 Prioriteiten en rangorde van taken Aangezien de gemeentelijke taken zeer divers en omvangrijk zijn en als gevolg daarvan niet allemaal 100% kunnen worden uitgevoerd binnen de beschikbare capaciteit, zullen keuzes moeten worden gemaakt op welke wijze en met welke intensiteit de taken worden uitgevoerd. Aan de hand van een te bepalen prioriteitenstelling kan voor deze keuzes draagvlak verkregen worden. Om die keuzes weloverwogen te kunnen maken zijn de risico s die bij de taken op het gebied van de betreffende beleidsvelden spelen in beeld gebracht en gewaardeerd door middel van een uitgevoerde risicoanalyse op ambtelijk niveau. Het opzetten van deze probleemanalyse en in het bijzonder de toekenning van de waarden, heeft op basis van een (expert)inschatting vorm gekregen. Dit betekent dat de waarden zijn voorzien van scores. Aan de hand van de resultaten van de uitgevoerde risicoanalyse is een rangorde van taken aan te brengen. Deze rangorde geeft de prioritering aan de uit te voeren toezicht- en handhavingstaken voor de beleidsvelden: Milieu, Bouwen, RO, Brandveiligheid, APV en Bijzondere wetten. Vaststellen prioriteiten Bij het vaststellen van de prioriteiten nemen de risico s een belangrijke plaats in. De gedachte daarbij is dat interne en externe risico s die de gemeente loopt in belangrijke mate de bestuurlijke aandacht van een onderwerp bepalen. Het benoemen van risico s en het afwegen hiervan is dan ook een belangrijke stap naar een organisatie waarin de intensiteit van toezicht en handhaving een directe relatie heeft met de kans dat een probleem zich voordoet en de ernst van de mogelijke gevolgen. Daarbij moet worden onderkend dat ondergeschikte risico s hoog op de politieke agenda kunnen staan omdat maatschappelijke en politieke opvattingen daartoe dwingen. Ook kunnen ondergeschikte taken met zo n grote frequentie tot problemen leiden dat een gestructureerde aanpak om die reden nodig is. Doel van de risicoanalyse is om prioriteiten vast te stellen, op basis waarvan beleid geformuleerd kan worden. Aan de hand van dat beleid zal vervolgens een capaciteitsplanning worden bepaald, alsmede in hoeverre die capaciteit ingezet zal en kan worden. Risicoanalyse Voor het opstellen van een risicoanalyse kan gebruik worden gemaakt van een risicomodel/ matrix. De effecten ingeval wet- en regelgeving niet wordt nageleefd zijn in te delen in een aantal aspecten. Per aspect wordt een aantal waardering gegeven. In bijlage 1 is het resultaat van de ingevulde matrix weergegeven.

14 Risico s van het niet handhaven Wanneer we als gemeente Zeewolde niet handhaven, kan dit bewust illegaal handelen van burgers en bedrijven in de hand werken. Hierdoor ontstaan situatie die een negatief effect kunnen hebben op onze veiligheid en gezondheid en de leefbaarheid van onze omgeving. Jurisprudentie heeft uitgewezen dat de gemeente bij grove onzorgvuldigheid/ nalatigheid op het gebied van toezicht op en handhaving van veiligheid onrechtmatig gehandeld heeft. De gemeente kan daarmee aansprakelijk worden gesteld voor (letsel)schade. Een ander risico is dat de gemeente het eigen beleid ondermijnt. Bijvoorbeeld met betrekking tot bestemmingsplannen. De laatste jaren is een aantal bestemmingsplannen herzien en opnieuw vastgesteld. Een aantal zijn nog in ontwikkeling. In deze plannen worden de door de raad gewenste, ruimtelijke ontwikkelingen vastgelegd. Wanneer de voorschriften van deze plannen niet van het begin af aan worden nageleefd/ gehandhaafd, is de kans groot dat ze binnen korte tijd alweer zijn achterhaald en dat de te beschermen waarden (al of niet onomkeerbaar) worden aangetast. Effecten van goede handhaving Wanneer het toezicht en de handhaving op een juiste manier worden uitgeoefend, heeft dit een preventieve werking. We voorkomen ongewenste situaties. We geven er een goede invulling mee aan onze gemeentelijke voorbeeldrol. Verder voorkomen we kritiek van het 2e lijns toezicht (inspecties en Provincie) en negatieve publiciteit. Doorwerking van prioriteiten De prioriteitenstelling wil niet altijd zeggen dat alleen nog aandacht wordt besteed aan de beleidsvelden met een hoge prioriteit en niet langer gehandhaafd wordt op de beleidsvelden met een lage prioriteit; elk beleidsveld heeft zijn eigen specifieke taken en deze moeten uiteraard uitgevoerd worden. De prioriteitenstelling werkt onder andere door in de manier waarop gehandhaafd wordt. Met andere woorden: bij beleidsvelden met een hogere prioriteit past een andere toezichtfrequentie en intensiteit dan bij beleidsvelden met een lagere prioriteit. Uiteraard vertaalt dit zich uiteindelijk ook in de inzet van mensen en middelen. De handhavingsinspanning kan onderverdeeld worden in drie categorieën. Te weten: 1. Actief handhaven; accent op een gestructureerde uitvoering. 2. Passief handhaven; handhaven op basis van het piepsysteem (klachten). 3. Thematisch handhaven; gebiedsgerichte handhaving, (proactief) Ad 1. Actief handhaven (prioriteiten hoog en zeer hoog) Onder actief handhaven wordt verstaan dat er een systematische en gestructureerde wijze van toezicht plaatsvindt op basis van de bestaande dan wel toe te delen capaciteit. Er zal gehandhaafd worden teneinde mogelijke overtredingen tegen te gaan. Elke melding van burgers, bedrijven of handhavingpartners waaruit zou kunnen worden afgeleid dat er sprake is van een regelovertreding krijgt een vervolg. Het verschil met thematisch handhaven is de frequentie van toezicht. Daarnaast zal er tevens thematisch gehandhaafd worden alsmede gehandhaafd worden op basis van een piepsysteem.

15 Ad 2. Passieve handhaving (prioriteiten laag) Onder passieve handhaving wordt verstaan handhaven indien uit een klacht of melding rechtstreeks een vermoeden van regelovertreding voortvloeit. (de zogenaamde handhaving op basis van een piepsysteem). Er zal dus alleen worden gehandhaafd als er een klacht of een melding binnen komt. Ad 3. Thematisch handhaven (prioriteit gemiddeld) Onder thematisch handhaven wordt verstaan dat er thematische, projecten steekproefsgewijze controles worden uitgevoerd op de naleving van de betreffende voorschriften, wanneer er bijvoorbeeld binnen een bepaald beleidsveld of geografisch gebied het vermoeden bestaat dat er regels worden overtreden. Een voorbeeld van thematisch handhaven is het proactief handhaven bij evenementen en bestemmingsplannen om overtredingen te voorkomen. Daarnaast is de gemeente Zeewolde in dit perspectief voornemens om die handhavingstaken, waar de spontane naleving onvoldoende is, de komende periode op een proactieve wijze te benaderen. Bij het opstellen van het handhavingsprogramma op basis van de beschreven prioritering (bijlage 1) wordt uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De handhavingstaken met de prioriteiten zeer groot en groot zullen in principe actief worden gehandhaafd. De handhavingstaken met de prioriteiten gemiddeld zullen in principe thematisch worden gehandhaafd. De handhavingstaken met de prioriteiten klein en zeer klein zullen in principe passief worden gehandhaafd. Uit het bovenstaande kan afgeleid worden dat bij de uitvoering van de handhaving de afhandeling van klachten altijd zal plaatsvinden.

16 Hoofdstuk 5 Nalevingsstrategie 5.1 Inleiding Het doel van goede handhaving is de naleving van wetten en regels te bevorderen. De nalevingsstrategie geeft aan op welke wijze en met de inzet van welk instrumentarium naleving van de regelgeving en de gestelde doelen worden bereikt. Hierin worden onderscheiden: de preventiestrategie en de handhavingsstrategie. Laatst genoemde strategie wordt onderverdeeld in de toezicht, sanctie en gedoogstrategie. In de verschillende strategieën is uiteengezet hoe in de gemeente Zeewolde tot een adequate handhaving wordt gekomen binnen de beschikbare middelen door het stellen van doelen en prioriteiten. Per paragraaf is de systematiek voor de komende jaren uitgewerkt. Schematisch ziet dit er als volgt uit: 5.2 Preventiestrategie Er zijn verschillende instrumenten om naleving van de regelgeving te bevorderen. Met de inzet van het instrument 'preventiestrategie', waaronder voorlichting en communicatie wordt verstaan, wil de gemeente spontane naleving bevorderen. Voor deze vorm van naleving is het van belang dat de weten regelgeving op zichzelf duidelijk is en ook bekend is bij burgers en bedrijven. Het feit dat met de gestelde prioriteiten niet (meer) alles actief gehandhaafd kan worden, vergt een andere instelling van de burger en medewerkers van de gemeente. Informatievoorziening en voorlichting naar de burger zal een bijdrage leveren aan het transparant maken van de gemaakte keuzes. Kortom, de burgers moeten weten wat er van hen wordt verwacht en wat zij van de gemeente kunnen verwachten. De gemeente Zeewolde onderkent de bijdrage van goede voorlichting en communicatie van de toezicht- en handhavingstaken aan het creëren van draagvlak voor de uitvoering. Met goede voorlichting en communicatie over de invulling en uitvoering van dit beleid wil de gemeente Zeewolde bewerkstelligen dat burgers, bedrijven en instellingen binnen de gemeente Zeewolde

17 weten welke visie de gemeente heeft op toezicht en handhaving en welke visie de gemeente heeft op het evenwicht in verantwoordelijkheden tussen de gemeente en burger. Ook moet duidelijk zijn dat de gemeente daadwerkelijk over deze verantwoordelijkheid ook publiekelijk verantwoording aflegt. Transparantie en duidelijkheid over de invulling en uitvoering van de taken leiden uiteindelijk tot een verbetering van de effecten van de geleverde inspanningen, dus een beter naleefgedrag. Daarmee wordt beoogd een situatie te scheppen, waarin geconstateerd wordt dat achterliggende doelen van wet- en regelgeving, zoals een verbeterde leefbaarheid en (het gevoel van) veiligheid, worden bereikt. Voorlichting en communicatie versterken, naast de daadwerkelijke handhavingsinstrumenten, de uitwerking van handhavingsacties. Als de uitwerking zichtbaar wordt gemaakt, heeft een uitgevoerde controle niet alleen een positieve invloed op het naleefgedrag van de 'gecontroleerde' maar ook op die van de 'niet-gecontroleerden'. Gebeurt dit niet dan gaat de effectversterkende werking snel verloren. 5.3 Handhavingsstrategie Toezichtstrategie Onder toezicht verstaan wij 'het controleren of, en in hoeverre, wettelijke bepalingen worden nageleefd'. Toezicht vormt een belangrijk onderdeel van de handhaving. Een toezichtstrategie beschrijft op welke wijze de gemeente Zeewolde toezicht houdt en indien nodig, handhaaft. Toezicht vindt plaats op basis van verleende vergunningen en ontheffingen, in het kader van projecten, naar aanleiding van meldingen, handhavingsverzoeken, klachten en calamiteiten en door opname van de activiteit in een jaarlijks op te stellen uitvoeringsprogramma. Vormen van toezicht Om effectief en doelmatig te werk te gaan is het nodig om verschillende vormen van toezicht te hanteren. Deze vormen van toezicht kunnen zowel aangekondigd als onaangekondigd plaatsvinden: periodieke controles, zoals milieucontroles bij bedrijven en brandveiligheidscontroles; niet periodieke controles, zoals na afgeven van omgevingsvergunningen en ontheffingen in het kader van de Algemene Plaatselijke Verordening; projectmatige controles, zoals gebiedsgerichte of themagerichte controles; -incidentele/ad hoc controles, controles naar aanleiding van klachten en calamiteiten. Periodieke controles milieu Voorheen werden bedrijven met een vaste frequentie gecontroleerd. Afhankelijk van de grootte van de invloed op de omgeving werd er een vaste bezoekfrequentie aan gekoppeld. Daarbij werd geen rekening gehouden met het naleefgedrag van de bedrijven. Het activiteitenbesluit, dat sinds 1 januari 2008 van kracht is, zorgt voor een nieuwe indeling in bedrijven. Bedrijven worden onderverdeeld in: nietmeldingsplichtige bedrijven (Type A, onder andere kantoren of schoolgebouwen). Deze bedrijven hoeven bij oprichting of wijzigingen geen melding meer te doen aan de gemeente; meldingsplichtige bedrijven (type B, onder andere metaal/elektraindustrie). De meeste bedrijven vallen onder deze categorie. Deze bedrijven vallen geheel onder de algemene regels van het Activiteitenbesluit. Type B bedrijven zijn meldingsplichtig;

18 vergunningsplichtige bedrijven (Type C). Dit zijn bedrijven die vanwege bepaalde bedrijfsactiviteiten een omgevingsvergunning nodig hebben. Deze vallen niet helemaal onder de algemene regels van het Activiteitenbesluit, maar voor een deel van de bedrijfsactiviteiten zijn wel voorschriften uit het Activiteitenbesluit van toepassing. Dit geldt ook voor inrichtingen waarop het Besluit landbouw milieubeheer van toepassing is. De uitzonderingen zijn de bedrijven die onder de Europese milieuregelgeving vallen (Integrated Pollution Prevention and Controlrichtlijn), de zogeheten IPPC bedrijven. De IPPC richtlijn verplicht de EU lidstaten om emissies naar water, lucht en bodem (inclusief maatregelen voor afvalstoffen) van grote milieuvervuilende bedrijven te reguleren. Om de beschikbare handhavingscapaciteit nog beter en efficiënter in te kunnen zetten zal niet meer met vaste bezoekfrequenties voor alle typen bedrijven gewerkt gaan worden. Om een goed naleefgedrag te belonen zal er daarnaast een bonus/malussysteem worden ingevoerd waardoor de eerstvolgende reguliere integrale controle, afhankelijk van het naleefgedrag, eerder of later zal zijn. Bedrijven type A, zullen niet meer worden opgenomen in reguliere controleprogramma voor wat betreft milieu. Dit type bedrijven heeft namelijk nauwelijks invloed op het milieu. Indien er over het bedrijf klachten of meldingen worden ingediend zal er wel ter plaatse gecontroleerd gaan worden op naleving van de wet- en regelgeving. Het kan wel betekenen dat deze bedrijven in het kader van andere wetgeving wel regelmatig gecontroleerd worden, bijvoorbeeld een kinderdagverblijf op brandveiligheid of projectmatig, zoals schoolgebouwen op energieverbruik. Bij bedrijven type B en bedrijven type C welke vergunningsvrij zijn, wordt als uitgangspunt gehanteerd dat eenmaal per 4 jaar gecontroleerd worden. Indien bij een reguliere integrale controle blijkt dat de naleving van de voorschriften niet in orde is, zal de eerstvolgende reguliere controle na 3 jaar plaatsvinden in plaats van na 4 jaar Indien bij een reguliere integrale controle blijkt dat de naleving van de voorschriften wel in orde is, zal de eerstvolgende reguliere controle na 5 jaar plaatsvinden in plaats van na 4 jaar. Bedrijven type C zullen eenmaal per twee jaar gecontroleerd worden Indien bij een reguliere integrale controle blijkt dat de naleving van de voorschriften niet in orde is, zal de eerstvolgende reguliere controle na 1 jaar plaatsvinden in plaats van na 2 jaar Indien bij een reguliere integrale controle blijkt dat de naleving van de voorschriften wel in orde is, zal de eerstvolgende reguliere controle na 3 jaar plaatsvinden in plaats van na 2 jaar. IPPC bedrijven worden jaarlijks gecontroleerd. Periodieke controles brandveiligheid Het houden van toezicht op de brandveiligheid van bouwwerken op basis van het Bouwbesluit is een verantwoordelijkheid van het college van burgemeester en wethouders. In de dagelijkse praktijk wordt dit uitgevoerd door de brandweer die onderdeel uitmaakt van de Veiligheidsregio Flevoland. De gemeente Zeewolde is in 2009 een dienstverleningsovereenkomst met de Veiligheidsregio aangegaan, waarin onder andere is opgenomen dat de brandweer voor 500 uren aan werkzaamheden voor de gemeente Zeewolde uitvoert. Bij het houden van toezicht op de brandveiligheid van bouwwerken wordt er nagegaan of de bouwwerken voldoen aan de voorschriften gesteld in het Bouwbesluit (voormalig Besluit brandveilig gebruik bouwwerken) en de voormalige gebruiksvergunning. De gebruiksvergunningen zijn ook opgegaan in de omgevingsvergunning, in dit geval voor de activiteit brandveilig gebruiken van een bouwwerk. Met betrekking tot een brandveilig gebruik is het op grond van de Wabo verboden om in afwijking van

19 een omgevingsvergunning een bouwwerk in gebruik te hebben indien op dat bouwwerk één of meer van de volgende punten van toepassing is: Er wordt aan meer dan 10 personen bedrijfsmatig of in het kader van verzorging nachtverblijf verschaft. Er wordt aan meer dan 10 kinderen jonger dat 12 jaar, of aan meer dan 10 lichamelijk of geestelijke gehandicapten dagverblijf verschaft. Voor het uitvoeren van deze controles (toezicht) door de brandweer is XXX uren beschikbaar. Verwacht wordt dat met deze capaciteit XXX controles kunnen worden uitgevoerd. Hierin de volgende prioritering doorgevoerd. Alle klasse I gebouwen worden jaarlijks gecontroleerd. De klasse II gebouwen worden één keer in de twee jaar gecontroleerd. Klasse III gebouwen worden één keer in de drie jaar gecontroleerd en van de Klasse IV gebouwen worden jaarlijks vijf gebouwen gecontroleerd. Niet periodieke controles Bouwen en RO Voor het bouwen of verbouwen van woningen, bedrijfsgebouwen en andere bouwwerken is veelal een vergunning nodig. Tot de inwerkingtreding van de Wabo was het college van burgemeester en wethouders daarbij het bevoegd gezag. Met de Wabo is het bevoegd gezag van de inrichting ook het bevoegd gezag voor de omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen. Dit heeft als gevolg dat de gemeente voor een klein aantal inrichtingen in de gemeente niet langer bevoegd is de bouwvergunning te verlenen. Met de provincie is echter een bestuursovereenkomst afgesloten waardoor de gemeente de toetsing en het toezicht alsnog uitvoert, maar dan als adviseur van de provincie Flevoland. In de Wabo en het Besluit omgevingsrecht is geregeld of bepaalde bouwactiviteiten van of aan een bouwwerk omgevingsvergunningplichtig, dan wel omgevingsvergunningvrij zijn. Met de komst van de Wabo zijn veel meer bouwactiviteiten omgevingsvergunningvrij geworden. Vooral bouwactiviteiten in de achtertuin zijn vaak vergunningsvrij. Bij een vergunningsplichtig bouwwerk gaat de gemeente na, zowel bij vergunningverlening als bij inspectie op locatie, of het bouwplan voldoet aan de regels en voorschriften. Het aantal inspecties op locatie per bouwvergunning hangt af van het type gebouw en de aard en omvang van de bouwactiviteiten. In onderstaande tabel zijn het aantal controlemomenten, in richtinggevende zin, per type bouwwerken weergegeven. De tabel op de volgende pagina geeft het niveau van de verschillende controlemomenten per bouwfasen weer.

20 Type Omschrijving bouwwerk Aantal controlemomenten A Nieuwbouw gestapelde woningbouw logiesgebouwen 15 B Nieuwbouw grondgebonden woningen 8 C Nieuwbouw publieksgebouwen 8 D Nieuwbouw bedrijfsgebouwen 6 E Veranderen en vergroten van een woonfunctie 4 F Verbouw utiliteits gebouw 3 G Nieuwbouw agrarische bedrijfsgebouwen 3 H Publiekstoegankelijke grotere andere bouwwerken 6 I Kleine bouwwerken 2 J Vergunningsvrije bouwwerken 1

21

22 RO Het merendeel van de controles voor het beleidsveld RO vinden plaats tijdens de toetsing van de Wabovergunning. Daarnaast wordt bij de controle op bijvoorbeeld illegale bebouwing RO meegenomen. Daarnaast zal de gemeente Zeewolde de komende jaren ook periodieke RO controles uitvoeren. Deze controles hebben met name betrekking op de gebieden waar met een bestemmingsplan strijdig gebruik verwacht wordt zoals bijvoorbeeld recreatieterreinen (permanente bewoning), bedrijfsterreinen (niet toegestaan gebruik zoals detailhandel) agrarisch gebied (vrijkomende agrarische bebouwing). Door middel van deze gebiedsgerichte controles tracht Zeewolde de naleving van de ruimtelijke ordening in (met name) deze specifieke gebieden te verbeteren. Niet periodieke controles APV en Bijzondere wetten Een deel van de controles voor het beleidsveld APV en Bijzondere wetten vindt plaats tijdens surveillance door de gemeentelijke BOA/toezichthouders. Daarnaast worden ook controles voor dit beleidsveld uitgevoerd naar aanleiding van klachten of handhavingsverzoeken Sanctie- en gedoogstrategie De gemeente Zeewolde gaat uit van de sanctie- en gedoogstrategie zoals beschreven in het in regionaal verband opgestelde Gemeenschappelijk kader. (Bijlage II) Bestuurlijke sanctiemiddelen Met betrekking tot het optreden tegen overtredingen van regels bestaat de mogelijkheid gebruik te maken van een aantal bestuurlijke sanctiemiddelen: 1. Het toepassen van bestuursdwang. 2. Het geheel of gedeeltelijk intrekken van een vergunning. 3. Het opleggen van een last onder dwangsom. 4. De bestuurlijke boete. 5. De bestuurlijke strafbeschikking. Het toepassen van bestuursdwang In veel gevallen waarin direct optreden noodzakelijk is (bijv. bij acute veiligheidsof milieurisico s) of wanneer van een dwangsom geen effect uitgaat (bij een faillissement, maar ook als opgelegde dwangsommen betaald worden en de overtreding gewoon doorgaat), hanteren we bestuursdwang. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat (gedeeltelijk) sluiten van een onderneming of het op kosten van de overtreder treffen van maatregelen om de (effecten van de) overtreding ongedaan te maken. Het intrekken van een vergunning Het ten aanzien van een vergunning bevoegde gezag kan de vergunning geheel of gedeeltelijk intrekken, indien niet overeenkomstig die vergunning is of wordt gehandeld, dan wel indien aan de vergunning verbonden voorschriften of regels niet worden nageleefd. Het bevoegd gezag mag pas tot intrekking overgaan nadat het de betrokkene de gelegenheid heeft geboden binnen een daartoe

23 te bepalen termijn zijn handelen alsnog in overeenstemming te brengen met de vergunning. Als zelfstandig sanctiemiddel lijkt de intrekking weinig effectief. Je ontneemt hiermee immers iemands rechten maar je dwingt hiermee nog niet om iets te doen of na te laten. Het feit dat je de vergunninghouder een recht ontneemt geeft echter wel aan dat het een zware sanctie is. Het opleggen van een last onder dwangsom Een dwangsom is de sanctie waarbij de overtreder per tijdseenheid, per overtreding of ineens een geldbedrag verbeurt indien of zolang de overtreding voortduurt. Met het opleggen van een last onder dwangsom wordt, naast de plicht zich conform de voorschriften te gedragen, een voorwaardelijke plicht toegevoegd, namelijk die tot het betalen van een bedrag wanneer de dwangsom wordt verbeurd. De beschikking bevat een last om de overtreding te beëindigen en voortzetting en herhaling te voorkomen. Veelal zal daartoe een zogenaamde begunstigingstermijn worden gegeven. Een begunstigingstermijn is niet noodzakelijk indien de overtreder onmiddellijk tot naleving van de voor hem geldende verplichtingen in staat is. Het toepassen van bestuursdwang of het geheel of gedeeltelijk intrekken van een vergunning als bestuurlijk sanctiemiddel is een zwaar sanctiemiddel. In het algemeen kan geconcludeerd worden dat, in het merendeel van de gevallen waarin gebruik moet worden gemaakt van een bestuurlijk sanctiemiddel, wordt gekozen voor een last onder dwangsom. De hoogte en duur van de dwangsom wordt evenals de duur van de begunstigingstermijn in de gemeente Zeewolde bepaald aan de hand van het gemeenschappelijk kader. Bij de verschillende overtredingen gaat de gemeente Zeewolde tot de volgende acties over. Bestuurlijke strafbeschikking Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa s) in dienst van gemeenten kunnen met het strafrechtelijke handhavingsinstrument 'bestuurlijke strafbeschikking' een bestraffende sanctie opleggen via het strafrecht. Voor het toepassen daarvan is geen besluit van de gemeenteraad nodig. De boetes worden geïnd door het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) en geldbedragen die uit de tenuitvoerlegging van de beschikking zijn verkregen, komen via een procesverbaalvergoeding deels ten goede aan de gemeente. De burger die de beschikking heeft ontvangen dient zelf het initiatief te nemen om bij het Openbaar Ministerie verzet aan te tekenen. Dit betekent voor de gemeente geen verzwaring van de ambtelijke capaciteit op de huidige werkwijze. Bij het kiezen voor de 'bestuurlijke strafbeschikking overlast' is er sprake van inkomsten uit de proces-verbaalvergoeding. De reden voor de gemeente Zeewolde om de bestuurlijke strafbeschikking op te nemen in het bestuurlijke sanctieinstrumentarium komt voort uit feit dat de politie definitief stopt met de invoering van processenverbaal (deze werden tot voor kort door de boa via de systemen van de politie aangebracht bij het Openbaar Ministerie). Om de boa dus zijn werkzaamheden uit te kunnen laten voeren is het noodzakelijk om de bestuurlijke strafbeschikking op te nemen in het instrumentarium. Voor verdere toelichting zie hoofdstuk 8: Recente en toekomstige ontwikkelingen. Strafrechtelijke handhaving Strafrechtelijke handhaving bestaat uit het opmaken van een proces verbaal (PV) door politie of de buitengewone opsporingsambtenaar en eventueel verdere vervolging door justitie/het OM. Hierbij kan het gaan om het toepassen van de volgende middelen: een uitgeven van een sepot (besluit tot geen vervolging), een transactie (het betalen van een sanctie of volgen van taak of leerstraf door de overtreder zodoende niet voor de rechter te hoeven verschijnen).

24 Hoofdstuk 6 Beschikbare capaciteit Deze nota formuleert het integrale handhavingbeleid. De uitvoering van dit beleid wordt geconcretiseerd in het handhavinguitvoeringsprogramma Dit programma impliceert prioritering op basis van de beleidsuitgangspunten en het ambitieniveau zoals dat is vastgesteld in deze nota. Het realiseren van de beleidsdoelen is mede afhankelijk van het beschikbaar hebben van middelen. Met middelen worden alle beheersmiddelen in de organisatie bedoeld die nodig zijn om adequate uitvoering te geven aan het beleid. In termen van bedrijfsvoering gaan de beheersmiddelen over personeel (handhavers, juristen en administratieve ondersteuning). De beschikbare middelen zijn dus de randvoorwaarden voor de uitvoering van het handhavingbeleid. Vandaar dat in dit hoofdstuk een inzicht wordt gegeven in de beschikbare middelen (aantal uren). 6.1 Beschikbare capaciteit toezicht & handhaving Beleidsveld capaciteit BWT 2224 RO 2268 Milieu 2915 APV/bijzondere wetten 1304 Brandweer 500 Bij de vastgestelde evaluatie van de vorige nota handhaving is aanbeveling 3 overgenomen. Aanbeveling 3 Uitbreiden capaciteit toezicht en handhaving voor kleine overlastfeiten (concreet voorstel komt bij de nieuwe nota handhaving medio 2012) Ter uitvoering hiervan wordt thans voorgesteld om voor de periode van uit te gaan van uitbreiding van de beschikbare capaciteit met 1 fte.

25 Hoofdstuk 7 Monitoring en evaluatie handhavingsresultaten 7.1 Monitoring en registratie Om een goed oordeel te kunnen vormen over de resultaten en de effecten van de handhaving is het essentieel dat er monitoring en registratie plaatsvindt van alle uit te voeren taken (toetsing, toezicht en handhaving). Onder monitoring wordt verstaan het periodiek meten van dezelfde parameters of indicatoren. Door monitoring en registratie wordt handhaving meetbaar. Natuurlijk zeggen deze getallen niet alles over het handhavingsproces. Wel maakt dit het handhavingsproces inzichterlijk(er) en kunnen handhavingsperiodes met elkaar worden vergeleken. In het jaarlijks op te stellen uitvoeringsplan worden de resultaten van de voorliggende periode kenbaar gemaakt. Voor het formuleren van indicatoren zullen allereerst de doelstellingen bepaald moeten worden. In dit kader kunnen in ieder geval de navolgende doelstellingen worden onderscheiden: Inputdoelstellingen (heeft betrekking op de inzet van de organisatie, bv. het in 2013 beschikbaar hebben van uren voor BWT taken. Prestatiedoelstellingen (heeft betrekking op de geleverde prestaties van de organisatie, vb.alle milieuobjecten met het risicoprofiel zeer groot risico worden jaarlijks integraal gecontroleerd). Naleefdoelstellingen (heeft betrekking op de mate waarin wettelijke voorschriften worden nageleefd, vb. het naleefgedrag van de objecten in het risicoprofiel zeer groot risico willen we in 2014 met 10% verbeteren ten opzichte van het referentiejaar 2013). De te benoemen indicatoren worden vervolgens, afhankelijk van de gestelde doelen, afgeleid uit het handhavingsprogramma en zijn (mede) afhankelijk van de uit te voeren toezichtvormen, zoals beschreven in de toezichtstrategie van dit beleidsplan. Om een goed oordeel te kunnen vormen over de resultaten en de effecten van de handhaving is het essentieel dat er monitoring en registratie plaatsvindt. 7.2 Verslaglegging en verbeteringen doorvoeren De resultaten van het uitvoeringsprogramma, inzichtelijk gemaakt aan de hand van een monitoringen registratiesysteem, dienen vervolgens neergelegd te worden in een jaarrapportage, zodat op grond daarvan conclusies kunnen worden getrokken die als basis kunnen dienen voor het gemotiveerd bijstellen van het eerder vastgestelde beleid (op onderdelen) en het daaraan te koppelen uitvoeringsprogramma. Opgemerkt wordt nog dat ook andere van belang zijnde invalshoeken of ontwikkelingen redenen kunnen zijn om het beleid bij te stellen, denk hierbij bijvoorbeeld aan bestuurlijke en ambtelijke visies en ambities, wijziging van taken en/of taakonderdelen dan wel gewijzigd in prioriteitsinstellingen van de uit te voeren toezicht- en handhavingstaken. Ook kunnen wijzigingen in de regelgeving en aanpassing van de organisatie redenen zijn om het beleid bij te stellen. De beleidsnota dient periodiek herschreven te worden en kan indien dit noodzakelijk is tussentijds worden aangepast en afgestemd op de huidige ontwikkelingen. De nota biedt overigens op een aantal punten behoorlijk wat rek en binnen de bandbreedte van het plan kunnen de accenten in de loop der tijd verschuiven. Dientengevolge kunnen in uitvoeringsprogramma s de doelen concreter worden weergegeven. Het is derhalve niet nodig/ wenselijk om de beleidsnota gelijktijdig met het uitvoeringsprogramma jaarlijks te herzien.

26 Verbeterpunten ten aanzien van de beleidsnota dienen geregistreerd te worden, zodat ze periodiek in de nota kunnen worden verwerkt.

27 Hoofdstuk 8 Recente en toekomstige ontwikkelingen 8.1 Landelijk Kader Handhaving van wet- en regelgeving staat momenteel op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau hoog op de politieke agenda. Het Rijksbeleid is erop gericht om de primaire verantwoordelijkheid veelal te leggen bij de burgers en bedrijven. Als gevolg hiervan is het Rijk bezig met een aantal wetswijzigingen, die ertoe leiden dat voor een aantal activiteiten niet vooraf meer een vergunning is vereist. Dit beperkt de administratieve last van de burgers en bedrijven. Dit betekent echter niet, dat de ambities hierbij tevens worden verlaagd. De insteek blijft dat de leefbaarheid en de veiligheid, duurzaam en veilig, moeten worden bewaakt. Door het toezicht vooraf te beperken wordt daarom door de Rijksoverheid een grotere verantwoordelijkheid toegekend aan het handhavingstraject. Alleen door dit op een adequaat niveau te brengen, kunnen de beleidsuitgangspunten worden bereikt. 8.2 Wet basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) De BAG is een belangrijk onderdeel van het stelstel van basis registraties. Met dit stelsel verbetert de overheid haar dienstverlening door belangrijke gegevens over onder andere personen, bedrijven en gebouwen binnen de overheid te delen. Over een paar jaar hoeft de overheid daardoor veel gegevens nog maar één keer op te vragen. Dit bespaart burgers en bedrijven tijd en moeite. Ook dragen de basisregistraties bij aan effectievere fraudebestrijding, de openbare orde en veiligheid en kostenbesparing. Veel van de wijzigingen die in de registratie moeten worden opgevoerd, moeten aangedragen worden door de toezichthouders. Met name bij vergunningsvrije bouwwerken zal dit de nodige extra handhavingscapaciteit vragen. 8.3 Regionale uitvoeringsdiensten (RUD) De commissie Mans/Oosting heeft de uitvoering van de toezicht- en handhavingstaken van de gemeenten in het omgevingsrecht onderzocht. In hun rapport `herziening handhavingsstelsel VROMregelgeving' werd geconcludeerd dat de toezicht en handhaving van het omgevingsrecht te gefragmenteerd is georganiseerd. Als vervolg daarop werd op rijksniveau besloten dat er 25 Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD) moesten worden gevormd. Deze RUD's krijgen een redelijk groot takenpakket toebedeeld met name op het gebied van vergunningverlening en handhaving van de milieutaken. 8.4 Nieuwe Drank en horecawet Het toezicht op de Dranken horecawet komt door deze wetswijziging in handen van de gemeenten. Voorheen was de Voedselen Waren Autoriteit (VWA) officieel toezichthouder. De capaciteit van de VWA bleek echter te beperkt. Om deze reden is er voor gekozen om de Drank-en Horecawet te decentraliseren naar de gemeenten. Het voornaamste doel: het alcoholmisbruik onder jongeren terugdringen. Een belangrijke wijziging is dat het bezit van alcohol op straat bij 16minners strafbaar wordt. Hiermee wordt niet alleen de verkoper, maar ook de jongere zelf verantwoordelijk voor het bij zich hebben van alcohol in de openbare ruimte. Als in een café jongeren onder de 16 worden

28 betrapt met alcohol, is niet alleen de ondernemer strafbaar, maar voortaan ook de 16minner. Het gebruik van alcohol door de 16-minners wordt echter nog niet als strafbaar bestempeld. Toezicht en handhaving komt nagenoeg geheel bij gemeenten te liggen. Het uitgangspunt van de decentralisatie is, als gezegd, dat gemeenten het toezicht efficiënter kunnen inzetten en vaker kunnen uitoefenen. Dit vraagt uiteraard wel om een uitbreiding van de huidige handhavingscapaciteit.

29 Bijlage 1 Probleemanalyse

30

31 Risicomodule handhaving omgevingsvergunning Module APV en bijzondere wetten Risico Terug naar totaaloverzicht 0 Prioriteitsblokken Klasse Opmaak Van tot en met I ZEER GROOT RISICO 8 10,0 punten II GROOT RISICO 6 8,0 punten III BEPERKT RISICO 5 6,0 punten IV KLEIN RISICO 4 5,0 punten V ZEER KLEIN RISICO 0 4,0 punten ONWAAR 1 Variabelen Code Beschrijving Effecten Naleving Totaal Naleving meetellen Klasse A08 Evenentenvergunning > 500 personen 8,2 3,3 8,2 I A37 Sluitingsuur w inkels en horecabedrijven 7,0 4,0 7,0 II A50 Vergunning Drank- en horecaw et 6,6 5,0 6,6 II A07 Evenementenvergunning personen 6,5 2,7 6,5 II A51 Ontheffing tijdelijk schenken alcoholische dranken 6,4 1,0 6,4 II A21 Snuffelmarktvergunning 5,4 1,0 5,4 III A16 Vergunning exploiteren sexinrichting\escort 5,3 1,0 5,3 III A15 Ontheffing bezigen vuurw erk 5,0 3,7 5,0 IV A46 Vergunning zondagsopenstelling 4,8 1,0 4,8 IV A47 Aanw ijzing max 12 koopzondagen 4,8 1,7 4,8 IV A06 Evenementemelding < 100 personen 4,4 1,0 4,4 IV A17 Ontheffing geluidshinder 4,2 1,0 4,2 IV A05 Vergunning bruikbaarheid van de w eg 4,2 3,7 4,2 IV A20 Vergunningen standplaatsen 3,9 1,0 3,9 V A62 honden (uitlaten) 3,6 4,0 3,6 V A63 achterlaten afval in openbaar gebied 3,5 3,3 3,5 V A52 ontheffing kamperen buiten kampeerterrein 3,5 1,0 3,5 V A23 Ontheffing vuur stoken 3,3 1,0 3,3 V A30 Speelautomaten exploiteren 2,8 2,7 2,8 V A49 Autow rakken\caravans 2,8 3,7 2,8 V A10 Gevaarlijke honden 2,7 1,0 2,7 V A34 Loterij organiseren 2,5 1,0 2,5 V A65 aanbieden huisvuil (ASV) 2,5 2,0 2,5 V A19 Vergunning inzameling geld of goederen 2,5 1,0 2,5 V A55 Ligplaatsen 2,4 1,7 2,4 V A12 Ontheffing bijen houden 2,0 1,0 2,0 V A64 overhangend groen 2,0 1,3 2,0 V A24 Avondw inkelopenstelling 1,7 0,0 1,7 V A56 Kapvergunning 1,0 0,0 1,0 V A57 In- en uitritvergunning 1,0 0,0 1,0 V

32