ASN Bank Issuepaper. Risicolanden. Vrede en veiligheid. laten mensen tot. ontwikkeling komen

Transcriptie

1 ASN Bank Issuepaper Vrede en veiligheid laten mensen tot ontwikkeling komen

2 ASN Bank Issuepaper maart A Inleiding In deze ASN Bank Issuepaper komen achtereenvolgens aan bod: A. Inleiding B. Wat is een risicoland? C. Hoogrisicolanden D. E. Laagrisicolanden F. Ondernemingen G. Bijlage Ondernemingen 1 die actief zijn in risicolanden, lopen een verhoogd risico om betrokken te raken bij schendingen van de mensenrechten. In deze issuepaper zetten wij op een rij welke categorieën risicolanden de ASN Bank onderscheidt als het gaat om ondernemingsactiviteiten. B Wat is een risicoland? In elk land lopen ondernemingen het risico de mensenrechten te schenden. Dat risico is echter niet in elk land even groot. In landen waar de mensenrechten goed bij wet zijn geregeld en goed worden gehandhaafd, lopen ondernemingen minder risico dan in landen waar dat niet zo is. Wij beoordelen ondernemingen daarom ook op de landen waar zij actief zijn en de soort activiteiten die zij daar uitvoeren. Daarvoor maken wij onderscheid tussen laagrisicolanden, risicolanden en hoogrisicolanden. Hoogrisicoland De bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank stellen de volgende eisen aan landen bij investeringen in staatsobligaties: Voor landen geldt als uitgangspunt dat zij niet verantwoordelijk zijn voor ernstige schendingen van mensenrechten volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de daaruit voortkomende internationale mensenrechtenstandaarden. Staatsobligaties van landen die verantwoordelijk zijn voor de volgende ernstige schendingen van het internationaal recht worden daarom uitgesloten: - Marteling - Genocide of volkerenmoord - Misdrijven tegen de menselijkheid - Oorlogsmisdaden. In elk land lopen ondernemingen het risico de mensenrechten te schenden 1 De term onderneming gebruiken wij hier als verzamelterm; wij bedoelen daarmee alle mogelijke investeringen van de ASN Bank, behalve staatsobligaties ASN Bank Issuepaper 23 maart 2009

3 Wij vinden een land een hoog risicoland als het risico zeer groot is dat het zich schuldig maakt aan een of meer van deze ernstige schendingen De landen die wij om bovengenoemde reden uitsluiten bij investeringen in staatsobligaties, rekenen wij eveneens tot de landen met een hoog risico voor ondernemingen. Wij vinden een land een hoogrisicoland als het risico zeer groot is dat het zich schuldig maakt aan een of meer van deze ernstige schendingen. Dat betekent tevens dat: - de overtreding gemaakt moet zijn met goedkeuring van of in opdracht van het regime van het land; - het om een actuele dreiging (risico) gaat en niet om een overtreding die in het verleden (door een ander regime in het zelfde land) is begaan. Dit laatste betekent dat wij vooral beoordelen welk risico een regime loopt om in de toekomst een overtreding te begaan. Risicoland De term risicoland gebruiken wij voor alle landen die slecht scoren op het gebied van corruptie en het functioneren van de overheid. Laagrisicoland Alle overige landen zijn landen met een laag risico. Hoewel ondernemingen die in deze landen actief zijn een lager risico lopen, moeten ook zij getoetst worden op criteria als corruptie en mensenrechten. Actief in risicolanden Ondernemingen die in risicolanden actief zijn, kunnen maatregelen nemen om schending van mensenrechten te voorkomen. De volgende bedrijven komen daardoor in aanmerking voor het ASN Duurzaam Aandelenfonds. Het Britse Electrocomponents distribueert elektronische en industriële componenten. Het heeft werknemers wereldwijd. Elektrocomponents is actief in risicolanden Oman, Qatar, Saudi-Arabië, China en Israël. Het sterk opgezette ketenbeheer vermindert de risico s. Electrocomponents onderschrijft de conventies van de ILO, de Internationale Arbeidsorganisatie, en spreekt zich publiekelijk uit tegen kinderarbeid en dwangarbeid. Daarnaast scoort het bedrijf zeer hoog op veiligheid en werknemersvertegenwoordiging. Omron maakt onder meer onderdelen en systemen voor automatisering van fabrieken. Het heeft meer dan werknemers, onder meer in risicolanden als China, Venezuela en Taiwan. Omron heeft een uitgebreid mensenrechtenbeleid gepubliceerd. Het leeft het Global Compact van de Verenigde Naties na, evenals de standaarden van de ILO. Het beleid behandelt gelijke rechten, vakbondsvrijheid, gedwongen arbeid en kinderarbeid. Intern wordt het mensenrechtenbeleid actief uitgedragen en gecontroleerd. Ook het personeelsbeleid van Omron is goed. Het biedt gelijke kansen en rechten, gezinsvriendelijke arbeidsvoorwaarden en opleidingsmogelijkheden. Smith & Nephew ontwikkelt, produceert en verkoopt medische hulpmiddelen, bijvoorbeeld heup-, knie- en schouder-implantaten. Het Britse bedrijf heeft wereldwijd vestigingen, onder andere in risicolanden zoals China, Indonesië, India, Maleisië, Pakistan, Filippijnen, Zuid-Afrika en Zuid-Korea. Smith & Nephew heeft een uitgebreide ethische gedragscode geformuleerd. Het heeft zich gecommitteerd aan de principes van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en rapporteert jaarlijks over zijn sociale criteria. 65 Hoogrisicoland Land met een zeer hoog risico op een ernstige vorm van schending van het internationale recht. Risicoland Land met een aanmerkelijk risico op het gebied van corruptie en op slecht functioneren van de overheid. Laag risicoland Alle overige landen.

4 66 C Hoogrisicolanden Met behulp van gerenommeerde indexen selecteren wij de landen die een zeer hoog risico lopen op de volgende ernstige schendingen van de mensenrechten: - Marteling Volgens het VN-verdrag tegen marteling is marteling iedere handeling waardoor opzettelijk hevige pijn of hevig leed wordt toegebracht door of met instemming van een overheidsfunctionaris. Dit betreft zowel lichamelijke als geestelijke pijn of leed. Het doel daarvan kan zijn het verkrijgen van inlichtingen, bestraffing en intimidatie of dwang. 2 - Genocide De misdaad van het stelselmatig en opzettelijk uitroeien van een ethnische groep of een deel daarvan. 3 - Misdrijven tegen de menselijkheid In het Statuut van het Internationaal Strafhof zijn misdrijven tegen de menselijkheid gedefinieerd als moord, uitroeiing, slavernij, deportatie, willekeurige gevangenneming, marteling, verkrachting, vervolging op politieke, raciale of religieuze gronden en andere onmenselijke daden, indien zij deel uitmaken van een wijdverbreid of stelselmatig patroon. - Oorlogsmisdaden Volgens VN-normen zijn veel zaken ook in een oorlog niet toegestaan. Bepaalde wapens zijn bijvoorbeeld altijd verboden, zoals landmijnen en clusterbommen. Verder zijn ook marteling, lijfstraffen en het nemen van gijzelaars verboden in oorlogstijd. Dit punt gaat over oorlogsmisdaden en geldt dus zijn de landen met een betrekkelijk hoog risico op schending van de mensenrechten, waar ook corruptie onder valt voor landen die (momenteel) in een oorlog verwikkeld zijn. Wij beschouwen in ieder geval landen die in een oorlog kernwapens (inclusief vuile bommen ) en andere controversiële wapens gebruiken, als landen die oorlogsmisdaden begaan. D zijn de landen met een betrekkelijk hoog risico op schending van de mensenrechten, waar ook corruptie onder valt. Dit betreft landen die niet samenwerken in de strijd tegen witwassen en terrorisme en landen met een hoog risico op corruptie. 4 E Laagrisicolanden De laagrisicolanden zijn alle landen die wij niet als hoogrisicoland of risicoland hebben benoemd. Dat neemt niet weg dat wij ondernemingen die actief zijn in die landen, toetsen op hun beleid en prestaties (zie paragraaf F Ondernemingen). Afgekeurd op beleid voor risicolanden Wanneer ondernemingen geen beleid hebben voor hun activiteiten in risicolanden, keuren wij ze af voor onze beleggingsfondsen. Een voorbeeld is Seoul Semiconductors, waarin het ASN Milieu & Waterfonds belegde. Seoul Semiconductors is gespecialiseerd in de productie van verlichtingsapparatuur, waaronder leds. Het bedrijf is gevestigd in Zuid-Korea en heeft ruim negenhonderd werknemers. Seoul heeft een ISO gecertificeerd milieumanagementsysteem. Verder beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen ontbreekt echter. Hoewel Zuid-Korea een risicoland is, hanteert Seoul Semiconductors geen beleid voor mensen- en arbeidsrechten. Evenmin heeft het een verantwoord ketenbeleid. Daardoor voldoet het niet aan onze uitsluitingscriteria. 2 Bron: Amnesty International 3 Bron: Amnesty International 4 Hierbij volgt de ASN Bank het Integriteitbeleid Klant van SNS Reaal ASN Bank Issuepaper 23 maart 2009

5 F Ondernemingen Wij mijden investeringen in 67 In de tabel hierna ziet u hoe wij het onderzoek uitvoeren om ondernemingen te selecteren die actief zijn in de verschillende soorten risicolanden. Dit risico verschilt ook per sector. Voor de indeling van dit sectorrisico gebruiken we de indeling die de IFC (International Finance Corporation) hanteert. 5 ondernemingen die actief zijn in hoogrisicolanden... In de eerste kolom staat het sectorrisico. In de kolommen 2 tot en met 4 is een onderscheid gemaakt naar type landen. U ziet hoe wij ondernemingen in de verschillende categorieën landen toetsen, afhankelijk van het risico van de sector waarin zij actief zijn. Sectorrisico Hoog Gemiddeld Laag of positieve impact Hoogrisicolanden Mijden Mijden Extra onderzoek Extra onderzoek Extra onderzoek Laagrisicolanden (alle andere landen) Toelichting op de tabel - Sectorrisico hoog Sectoren als olie en gas, mijnbouw, bosbouw, infrastructuur etc. Dit is categorie A zoals de IFC benoemt: projects expected to have significant adverse social and/or environmental impacts that are diverse, irreversible, or unprecedented. - Sectorrisico gemiddeld Bijvoorbeeld kleding, software, it, retailproducten. Dit is categorie B zoals de IFC benoemt: projects expected to have limited adverse social and/or environmental impacts that can be readily addressed through mitigation measures. - Sectorrisico laag of positieve impact Vooral activiteiten zoals een verkoopkantoor of activiteiten waarvan juist de bevolking profiteert en niet het regime, zoals onderwijs, gezondheid etc. Dit is categorie C zoals de IFC benoemt: projects expected to have minimal or no adverse impacts, including certain financial intermediary projects. - Mijden Wij mijden investeringen in ondernemingen die actief zijn in hoogrisicolanden, behalve als: de onderneming essentiële humanitaire diensten of producten levert die juist bijdragen aan de mensenrechten in dat land (bijvoorbeeld door levering van medische voorzieningen) of kan garanderen dat zij niet direct en niet indirect betrokken is bij ernstige mensenrechtenschendingen door een land én kan garanderen dat haar activiteiten niet in strijd zijn met onze bijzondere beleggingscriteria. - Extra onderzoek Dit onderzoek moet de vraag beantwoorden of de onderneming voldoende garanties kan geven dat haar activiteiten voldoen aan onze bijzondere beleggingscriteria in landen waar de regelgeving en handhaving op dit gebied onvoldoende geregeld zijn. - Deze toetsing geeft antwoord op de vraag of de activiteit van de onderneming voldoet aan de lokale wet- en regelgeving. 5

6 68 G Bijlage Mensenrechtencriteria voor ondernemingen De bijzondere beleggingscriteria van de ASN Bank sluiten investeringen uit in ondernemingen die zich bewezen stelselmatig schuldig maken aan de volgende mensenrechtenschendingen: Gelijke behandeling: - Ondernemingen die geen gelijke behandeling en non-discriminatie garanderen. Wapens en veiligheid: - Ondernemingen die zich mengen in of profiteren van oorlogsmisdaden of actief zijn in wapenproductie of wapenhandel. Voor de ASN Bank betekent dit dus dat zij ook afziet van elke vorm van financiering van, of investering in ondernemingen actief in de ontwikkeling, productie, distributie van of handel in wapens. Wapens zijn alle soorten conventionele wapens, munitie, onderdelen van wapens, ondersteunende technologieën en samenhangende expertise. Voor een exacte definiëring van het begrip wapen volgt de ASN Bank de lijst die door de EU is opgesteld (Common Military List of the European Union). Deze lijst omvat een brede opsomming van wapens, onderdelen, chemicaliën maar ook ICTproducten en dienstverlening. De ASN Bank sluit ook ondernemingen uit die producten produceren die naast een civiele toepassing primair in wapens worden toegepast. 6 - Ondernemingen waarbij de uitvoering van de beveiliging van de onderneming niet voldoet aan de rechten van de mens. Nationale soevereiniteit en mensenrechten: - Ondernemingen die de nationale soevereiniteit en mensenrechten niet respecteren door het niet volgen van wetgeving. - Ondernemingen die betrokken zijn bij corruptie. - Ondernemingen waarbij de bedrijfsactiviteiten leiden tot verslechtering van de gezondheid of de woonsituatie of toename van de armoede. - Onderneming die culturele, sociale en economische rechten schenden. Consument: - Ondernemingen die onveilige, kwalitatief slechte of schadelijke producten zoals tabak of gokspelen leveren. Milieubescherming: - Ondernemingen die geen bescherming van het milieu bieden door niet te handelen in overeenstemming met nationale en internationale richtlijnen en wetten. Kinderen: - Ondernemingen die geen bescherming bieden tegen uitbuiting van het kind. Werknemers: - Ondernemingen die dwangarbeid hanteren. - Ondernemingen die geen gezonde en veilige arbeidsomstandigheden bieden of betrokken zijn bij seksuele uitbuiting en/of betrokken zijn bij de exploitatie van pornografie. - Ondernemingen die geen rechtvaardige en adequate beloning geven. - Ondernemingen die geen vakbondsvrijheid bieden. 6 Voor deze producten wordt de term dual-use -producten gebruikt. ASN Bank Issuepaper 23 maart 2009