De Kunst van Veranderen Worstelen met dilemma s in de praktijk

Transcriptie

1 De Kunst van Veranderen Worstelen met dilemma s in de praktijk Marco de Witte Leergang Strategisch Gezondheidsmanagement, d.d. 4 maart 2014 Mob , dewitte@hgrv.nl 1

2 2

3 3

4 4

5 Waarom organisatieveranderingen mislukken? Ze struikelen precies over datgene wat veranderd moet worden, de attitudes en het gedrag van medewerkers en 5

6 De rotonde 11 Ochtendritueel 12 6

7 Niet remmen!! 13 De veranderkundige betekenis?! Van automatische piloot op handbediening? 7

8 Gedragsverandering Gedrag toont zich in relaties Het is sociaal, wederzijds op elkaar betrokken gedrag Ik heb er goed over nagedacht, het moet hier veranderen Impliciet zeg ik: jij moet veranderen!! Maar, ik ga niet over de verandering van de ander Veranderen eindigt op anderen, begint bij mijzelf Is een uitnodiging aan de ander ook te 16 8

9 Van rotonde naar polariteiten gaan - blijven geven - nemen samen - apart macht - onmacht lijden - geluk vorm - essentie 17 9

10 19 Energie om comfortzone te verlaten! 20 10

11 11

12 12

13 Energie en richting 26 13

14 14

15 15

16 16

17 Vouwen van A4-tjes Let goed op, ik vertel precies wat je moet doen! Betekenis wordt verleend door de ontvanger 17

18 Zorgvuldig communiceren?? 18

19 EXPERIENCE CHANGE! ACT Think Stelling: It is easier to act yourself in new ways of thinking, than think yourself in new ways of action 38 19

20 Verander jezelf!! Ga in twee rijen tegenover elkaar staan Ronde 1. Bekijk elkaar goed Draai met de ruggen naar elkaar toe en verander 5 dingen aan jezelf Draai terug, welke veranderingen zie je bij de ander Ronde 2. Draai met je ruggen naar elkaar toe en verander nog 7 dingen aan jezelf Draai terug, welke veranderingen zie je bij de ander Nabespreking: Wat voor gevoel had je tijdens de oefening? Wat leert het ons over veranderen? 39 Oefening Armen over elkaar! 20

21 8-stappen theorie van John Kotter Bereid de weg voor 1. Creëer gevoel voor urgentie 2. Verzamel een leidend team Maak een plan van aanpak 3. Ontwikkel een visie en strategie voor de verandering Zorg dat het gebeurt 4. Communiceer om draagvlak en betrokkenheid te creëren 5. Maak het anderen mogelijk te handelen 6. Genereer korte termijnsuccessen 7. Houd het tempo hoog Bestendig de nieuwe situatie 8. Creëer een nieuwe cultuur See, Feel, Change 21

22 populair onderwerp (1) nov 1859 sep 2007 mrt 2010 sep okt 2007 mrt 2010 okt 2010 populair onderwerp (2) jan nov 2006 okt 2008 sep

23 Rembrandt van Rijn, 'De anatomische les van Dr. Deyman', 1656 Stroomversnelling 23

24 Emoties: wat zijn dat? Een emotie is een razendsnelle mentale evaluatie (inschatting) van een situatie tegen eigen zorg en belangen (vrij naar N. Frijda, 2008) Voorgeprogrammeerde gedragspatronen voor dringende situaties (evolutionaire ontstane klant en klaar oplossingen) Het zijn gevoelens die gepaard gaan met verandering in actiebereidheid Negatieve evaluatie: verzet of zich onttrekken Positieve evaluatie: bereid zich in te zetten 24

25 25

26 Veranderbereidheid?? 51 Stap 1. Kijk 2 sec. naar volgende getal schrijf het dan op!

27 Stap 2. Kijk 2 sec. naar volgende getal schrijf het dan op! Stap 3. Kijk 2 sec. naar volgende getal schrijf het dan op!

28 Een wijdverbreide misvatting wat wij hopen bewust e gedacht en handel ing 28

29 Het onderzoek van Libet Conclusie: de hersenen nemen een besluit, de mens wordt zich daar 300 milliseconden later van bewust wat wij nu denken te weten bewust e gedacht en illusie handel ing onbewu ste process en 29

30 FRAMING 59 30

31 Hoe maak je een switch? Stuur de berijder aan Wat weerstand lijkt is vaak een gebrek aan duidelijkheid Geef kristalheldere (gedrags)instructies Berijder heeft richting nodig Motiveer de olifant De berijder probeert op kracht de olifant te sturen. Hou je niet vol. Wat luiheid lijkt, is vaak oververmoeidheid. Zorg ervoor dat olifant zelf in beweging komt en meewerkt De olifant heeft motivatie nodig Effen het pad 31

32 Stuur de berijder aan Wijs naar de eindbestemming Ansichtkaart, een kleurrijk emotioneel beeld van de nabije mogelijke toekomst Volg de lichtpuntjes: kiemen De berijder heeft probleemfocus terwijl hij oplossingsfocus nodig heeft. Lichtpuntjes maken de actieroute duidelijk Wat werkt en hoe kunnen we daar meer van doen? Onderzoek en kloon successen Schrijf cruciale acties voor Vage lange termijn doelen vertalen naar concrete gedragingen Berijder: positief Hij is visionair Bereid op korte termijn opofferingen te doen om lange termijn opbrengsten te behalen Slimme tacticus, geef hem routebeschrijving en hij zal perfect volgen Berijder: negatief Beperkte krachtreserves Verlamming indien geconfronteerd met onduidelijkheid en keuzes Dwangmatige focus op problemen in 32

33 Motiveer de olifant Vind het gevoel Het is emotie die de olifant motiveert Negatieve emoties hebben een vernauwend effect, positieve een verbredend Verklein de verandering: zo krijg je de olifant in beweging Maak verandering zo klein dat je zeker weten de overwinning haalt Kamerreddingsoperatie in 5 minuten Gevoel van voortgang is cruciaal, leg de lat laag. Hoop is brandstof voor olifant Maakt minder angst en weerstand, omdat het werkt, naar gevoel van zelfvertrouwen en trots, dan groeit de olifant. Laat je mensen groeien Effen het pad: de reis makkelijker maken Pas de omgeving aan Toewijzingsfout: ligt niet aan mensen, maar aan de situatie Systeem aanpassen dat gewenste gedrag makkelijker wordt en moeilijker maken van verkeerde gedragingen Cultiveer gewoontes (die zijn aan omgeving gekoppeld) We willen bij de groep horen, dus gedrag is besmettelijk Teachable moments: verhuizen Actieprikkels: de plaats, de tijd, de handeling voorstellen vergroot kans op het werkelijk doen (visualisatie) De gewoonte moet doelstelling sneller in zicht brengen: staand vergaderen Moet relatief gemakkelijk over te nemen zijn: zorg voor checklist (ontlast de berijder) Verzamel de troepen Je doet dingen omdat je ziet dat jouw groep ze doet: gedrag is besmettelijk Overgewicht, drinken is besmettelijk. Formuleer de groepsnorm, gedrag besmettelijk maken: hotelhanddoeken, 80% van de collega s levert de urenstaten wel op tijd in!, stop alvast iets in de 33

34 Padoplossingen Veiligheid: Middenstreep, wegbewijzering, verkeerslichten, verlichting snelwegen, automatisch schakelen, ABS, gordels, airbags, alcoholslot Kinderveilige stopcontacten, kinderveilige sluitingen op (medicijn)flessen Opzomeren Automatische back ups tegen crashen Afvallen? kleinere borden, (wijn)glazen, schalen, bekers.. chips niet uit de zak, maar in een schaaltje Winkelinrichting Plaats melkkoeling achterin, klanten besteden dan meer tijd in winkel, Schapinrichting Verplichte wandelroutes in IKEA Assortiment keuze in kantines (op scholen?!) Geur maakt orderlijker Frisdrankautomaten of watermachines? Kantoorinrichting Plaats kantoormeubilair zodat je direct oogcontact maakt met gesprekspartners (en niet het scherm!) Kantoortuinen bevorderen samenwerken Padoplossingen NUDGES Gokverslaving internet: Creditcard invriezen Sporten bevorderen: Abonnement kost E. 100,- maar je betaalt E. 150,- (iedere komst E. 5,- retour tot E. 100) Leg hardloopschoenen en sportuitrusting klaar voordat je gaat slapen Opstaan bevorderen: Koffiezetautomaat met timer (koffiegeur haalt je uit bed), wandelende wekker Steriele cockpit: gesprekken onder 3000 mtr. verbieden, alle info direct relevant voor vliegen Stilte-uren op kantoor Tussen 11 en 12 uur niet mailen, telefoneren, koffiegesprekken; geen afleiding, concentratie om te werken Klantgerichtheid bevorderen Automatische voice-response systemen uitzetten, direct klantcontact bejaarden vertragen het temp Schrijf introductiebrief: 34

35 Emotie als de sleutel Managers en medewerkers samenbrengen op een manier die niet alle primaire, limbische alarmbellen doet afgaan Overtuigen is uit den boze, manipuleren ook Ceo is normsteller! Het gezamenlijk verwerken van overvloedige, ongefilterde, onverdachte signalen, zoveel mogelijk op waarnemingsniveau. Waardefoto Benoemen van consequenties nu en later: Wat gebeurt er als we niets doen? Herwaarderen in het licht van consequenties van handelingsalternatieven 35

36 Kern van de zaak Rationele analyse + emotionele betekenis Analyseren, Denken en Veranderen is minder krachtig dan Zien, Voelen en Veranderen Sense-making Niet de zender, maar de ontvanger bepaalt de betekenis De verandering landt in een mix van betekenissen en ervaringen Alleen als de ontvanger zelf, in interactie, door herijking en herschikking daarvan zin geeft aan de verandering, verandert hij zijn gedragspatronen In dit proces van betekenisgeving spelen gevoelens een belangrijke rol Het hart van verandering is emotie Slotsom De zachte kanten zijn het hardst Verandermanagement = onzin - Managers zijn van de inhoud, zij analyseren en denken - Leiders geven betekenis, zij zien en voelen Het gaat om leiderschap - Wees snel in structuuringrepen, maar heb rust en aandacht voor gedrag - Geef betekenis aan gebeurtenissen en ruimte aan emoties - Laat in je eigen gedrag zien wat je van anderen vraagt!! 36

37 73 EXPERIENCE CHANGE! ACT Think Stelling: It is easier to act yourself in new ways of thinking, than think yourself in new ways of action 74 37

38 Dank voor uw aandacht dr. Marco de Witte Veranderkundige: bevlogen adviseur, (kern)docent en spreker over gedrags- en organisatieverandering HGRV Adviseurs Managers Kerndocent Verandermanagement AOG School of Management TSM Business School Erasmus Universiteit Rotterdam, FSW, Bestuurskunde Mobiel: Twitter: LinkedIn: Laatste boek: De Kunst van veranderen. Bewegen naar de kern 553?adpos=1t1&utm_term=de%20kunst%20van%20 38

39 39