Jeugd in cijfers. Gemeente Oss Publicatiedatum: maart 2013

Transcriptie

1 Jeugd in cijfers Gemeente Oss Publicatiedatum: maart 2013

2 Jeugd in cijfers: Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant Dit is de tweede uitgave van Jeugd in cijfers voor uw gemeente. Het doel van de reeks uitgaven is om u te ondersteunen bij een gedegen voorbereiding op de transitie van de jeugdzorg. Jeugd in cijfers biedt snel compacte en feitelijke beleidsinformatie over het huidige jeugdzorgstelsel in de provincie Noord-Brabant en binnen uw gemeente. Daarnaast houden we u op de hoogte van de landelijke activiteiten en de specifieke ontwikkelingen binnen Noord-Brabant op dit terrein. Deze tweede uitgave is in zijn geheel gewijd aan beleidsinformatie vanuit Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant (BJZ). Met genoegen presenteren we u deze informatie, die antwoorden geeft op vragen als: Hoeveel jeugdigen hebben contact met BJZ? Op welke taken doen zij het meest een beroep? Kloppen jeugdigen voornamelijk vrijwillig aan bij BJZ of krijgen ze juist vaker een maatregel van de rechter opgelegd? En voor welk type zorg ontvangen zij een indicatie? Het zijn vragen waarop BJZ Noord-Brabant via dit medium graag een zorg vuldig antwoord geeft. De cijfers in deze uitgave zijn specifiek voor de gemeente Oss. Voor cijfers van andere Brabantse gemeenten en cijfers op (sub)regio naal of provinciaal niveau verwijzen we u naar de website: In de derde editie van Jeugd in cijfers, die verwacht wordt rond de zomer vakantie van 2013, worden de gegevens van de specialistische jeugdzorgaanbieders gepresenteerd. 2 Jeugd in cijfers

3 In deze uitgave vindt u: Context Jeugd in cijfers Huidig jeugdzorgstelsel Verhouding tot landelijke cijfers Verdieping en toelichting De Brabantse Informatievoorziening Jeugd (BIJ) BJZ aan het woord Informatiebehoeften gemeenten Leveren van informatie niet eenvoudig Het verhaal achter de cijfers Taken BJZ Cliëntroutes naar BJZ Cijfers BJZ 2011 Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Zorgmeldingen Cliënten bij BJZ Instroom Jeugdigen bij BJZ Aanspraken op zorg Uitstroom Bijlage A: definities en begrippen Bijlage B: lijst met gebruikte afkortingen Een noot vooraf: overal waar we in deze uitgave spreken van jeugdigen gaat het over kinderen en jongeren tot 18 jaar 1. 1 De jeugdzorg is in beginsel bedoeld voor jeugdigen tot hun 18e levensjaar. Een verlenging tot maximaal 23 jaar is mogelijk, maar niet gebruikelijk. Het is dus mogelijk dat in de aantallen soms jeugdigen zijn opgenomen die ouder zijn dan 18 jaar. Gemeente Oss 3

4 4 Jeugd in cijfers

5 Context Jeugd in cijfers Betrouwbare en vergelijkbare cijfermatige kennis van het huidige jeugdzorgstelsel is van belang wanneer u zich als gemeente goed wilt voorbereiden op de aankomende transitie in de jeugdzorg. De reeks uitgaven Jeugd in cijfers beoogt een bijdrage te leveren aan deze kennis. Het genereren van dergelijke beleidsinformatie blijkt in de praktijk voor instellingen en onderzoeksbureaus een proces van vallen en opstaan te zijn. Huidig jeugdzorgstelsel Onderstaand figuur geeft in grote lijnen het huidige jeugdzorgstelsel weer. Eigen kracht Lokale veld WMO Functies: informatie en advies (vroeg) signaleren van problemen verwijzing naar lokaal en regionaal aanbod licht pedagogische hulp coördinatie van zorg Eerstelijns jeugd-lvb (MEE) Eerstelijns jeugd-ggz Bureau Jeugdzorg Raad voor de Kinderbescherming Aanpak kindermishandeling: AMK Zorgmeldingen Vrijwillig kader (drang) Gedwongen kader: jeugdbescherming jeugdreclassering Kinderrechter Kindertelefoon SEZ Aanspraken op zorg Specialistische Jeugdzorg Jeugd-LVB (AWBZ) Jeugd-GGZ (AWBZ/Zvw) Jeugd & Opvoedhulp (Wjz) JeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg) Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) Huisarts LVB Licht Verstandelijk Beperkt Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning AMK Advies- en Meldpunt Kindermishandeling GGZ Geestelijke Gezondheidzorg Wjz Wet op de jeugdzorg AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Zvw Zorgverzekeringswet SEZ Spoedeisende zorg Gemeente Oss 5

6 De pijlen geven stromen van jeugdigen aan. In het stelsel bestaan verschillende vormen van jeugdzorg, oplopend van zelf doen en eenvoudige zorg tot en met gespecialiseerde hulp. Jeugdigen komen niet altijd in de eenvoudige zorg binnen. Soms komen zij direct binnen bij de gespecialiseerde hulp omdat de problemen groot zijn en zij niet eerder in beeld waren bij de jeugdzorg. Zo blijkt uit de cijfers van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) dat juist jeugdigen in de leeftijdscategorie 0 t/m 5 jaar het vaakst zijn betrokken bij een gestart onderzoek bij het AMK. In de figuur worden de volgende onderdelen onderscheiden: Eigen kracht: Met eigen kracht bedoelen we het vermogen van jeugdigen, gezinnen en hun directe omgeving om zelf problemen het hoofd te bieden. Het lokale veld: Als het qua opvoeding en opgroeien even niet helemaal zelf lukt, dan kunnen ouders en jeugdigen een beroep doen op het lokale veld. Dit zijn professionals die werkzaam zijn in de directe omgeving van jeugdigen, zoals leerkrachten, wijkverpleegkundigen, huisartsen, maatschappelijk werkers en andere professionals al dan niet verenigd binnen het CJG. Vanuit dit lokale veld vindt advies en ondersteuning plaats op basis van de vijf functies van de Wmo 2 en hulp en begeleiding vanuit de eerstelijns LVB (MEE) en GGZ. Het versterken van de eigen kracht van jeugdigen, gezinnen en hun omgeving is vaak één van de kerntaken van het lokale veld. Bureau Jeugdzorg (BJZ): Blijkt de problematiek zwaarder dan waarvoor er in het lokale veld een aanbod gevonden kan worden, dan komt de jeugdige bij BJZ. 1 Een jeugdige en/of de ouders/verzorgers kunnen zich op eigen initiatief aanmelden of worden verwezen door een voorliggende voorziening (Vrijwillig kader). Voor een verwijzing in het vrijwillig kader is altijd medewerking van de jeugdige en/of de ouders/verzorgers nodig. 2 In het gedwongen kader komt een jeugdige bij BJZ vanwege een door de kinderrechter opgelegde kinderbeschermingsmaatregel of maatregel van jeugdreclassering. 3 Een jeugdige kan ook te maken krijgen met BJZ via derden die zich zorgen maken over de opvoedingssituatie of de ontwikkeling van het kind. Derden kunnen dit melden bij BJZ via een zorgmelding of AMK-melding. BJZ geeft advies en onderzoekt (vermoedelijke) situaties van kindermishandeling en brengt zo nodig de juiste hulp op gang. Zowel binnen het vrijwillig als het gedwongen kader kan BJZ indiceren voor de gespecialiseerde zorg (aanspraken op zorg) (zie voor verdere toelichting pag.14-15). Specialistische jeugdzorg: Specialistische jeugdzorg omvat alle jeugdzorg (Jeugd-GGZ, Jeugd-LVB en Jeugd & Opvoedhulp) die niet vrij toegankelijk is. De toegang tot deze specialistische jeugdzorg is enkel mogelijk na een indicatiebesluit of verwijzing van een indicatieorgaan. Voor de Jeugd-GGZ is de toegang voor specialistische behandeling en begeleiding geregeld via een indicatiebesluit van BJZ; behandeling (GGZ) is ook toegankelijk met een verwijzing van de (huis)arts of medisch specialist Vijf functies van de Wmo: informatie en advies, signaleren van problemen, toegang tot het hulpaanbod, lichtpedagogische hulp en coördinatie van zorg. Via de huisarts of medisch specialist bereiken de jeugdigen het vaakst de Jeugd-GGZ. 6 Jeugd in cijfers

7 De toegang tot de specialistische Jeugd-LVB is geregeld via een indicatiebesluit van het CIZ. Alle specialistische Jeugd & Opvoedhulp is geregeld via BJZ. Ook specialistische opvoedhulp voor kinderen met een beperking verloopt via een indicatiebesluit van BJZ. Daarnaast kan een jeugdige gedwongen worden om gebruik te maken van specialistische jeugdzorg. Daarvoor wordt de indicatie van BJZ door de kinder rechter bekrachtigd en voorzien van een machtiging gesloten jeugdzorg of machtiging uithuisplaatsing. Als jeugdigen de voor hen benodigde vorm(en) van zorg hebben afgerond stromen ze uit. Het is mogelijk dat jeugdigen uitstromen omdat ze de leeftijd van 18 jaar bereikt hebben. Eventueel is er dan nog een vervolg op de zorg via het lokale veld. Verhouding tot landelijke cijfers Vorig jaar zijn vanuit het landelijke transitiebureau factsheets met cijfers op gemeentelijk niveau uitgebracht. Deze cijfers gaven een eerste idee van de omvang van de specialistische zorg die op uw gemeente afkomt. Echter, deze cijfers waren van zo n algemene aard dat ze minder geschikt zijn voor een gedegen voorbereiding op de transitie. Momenteel worden op Rijksniveau nogmaals jeugdzorgcijfers verzameld. Het doel waarvoor landelijk de cijfers worden verzameld is echter van andere aard dan waarvoor we dat in Brabant doen. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Cebeon verzamelen data ten behoeve van het verdeelmodel; het model waarmee in de toekomst de jeugdzorggelden via het gemeentefonds worden verdeeld. De gegevens worden niet per se verzameld om beleidsinformatie op gemeentelijk niveau te genereren, maar om een goed onderbouwd verdeelmodel te ontwikkelen. Waarschijnlijk worden in de gemeentelijke septembercirculaire de eerste resultaten van het verdeelmodel gepresenteerd. Naar verwachting komen dan ook de algemene cijfers over zorggebruik (zoals in de factsheets vanuit het transitiebureau) en kosten op gemeentelijk niveau beschikbaar die door het SCP en Cebeon verzameld zijn. Het is mogelijk dat die landelijk gegenereerde cijfers een andere uitkomst lijken te geven voor uw gemeente dan de gegevens in onderhavige publicatie, maar het verschil in de praktijk blijkt een logische te zijn, bijvoorbeeld het gebruik van een andere definitie of andere periode (peildatum versus peiljaar). Houdt u daarom bij de vergelijking rekening met definities en aard van de cijfers. In bijlage A vindt u een toelichting op de definities die voor de cijfers in deze uitgave gebruikt zijn. Verdieping en toelichting Het is en blijft een uitdaging om compacte beleidsinformatie te selecteren uit een rijke bron van informatie. In deze uitgave hebben we de balans gezocht tussen de generieke basiskennis die nodig is voor een eerste indruk van BJZ en specifiekere kennis die een verdiepend inzicht geeft in de doelgroep van BJZ. Omdat dit medium niet tot doel heeft om u het uitgebreidere verhaal achter de cijfers te vertellen maar dit verhaal wel ruimte verdient, zullen we - BJZ en het PON - een inhoudelijke toelichting geven op deze uitgave en zo mogelijk uw verdiepende vragen beantwoorden. De wijze waarop kunt u lezen in het hoofdstuk BJZ aan het woord (pagina 10 e.v.). Gemeente Oss 7

8 De afgelopen tijd hebben verschillende verdiepende vragen ons bereikt, zoals: Doen er ook jeugdigen een beroep op BJZ die niet in Noord-Brabant wonen? Hoe vaak komen combinaties van zorg voor? Dus hoeveel jeugdigen doen bijvoorbeeld een beroep op de begeleiding naar zorg (indicatietraject) terwijl ze ook gebruik maken van jeugdbescherming? Dat geldt ook voor de aanspraken op zorg: hoe vaak krijgen jeugdigen zowel een aanspraak voor Jeugd & Opvoedhulp als voor de jeugd-ggz? Uiteraard is het streven om de verdiepingsvragen die voor alle gemeenten relevant zijn zo goed mogelijk te beantwoorden. Daartoe worden deze en overige verdiepingsvragen verzameld, beoordeeld op relevantie en wordt nagegaan of de cijfers gegenereerd kunnen worden vanuit de huidige managementinformatiesystemen. De opvolging van de vragen vindt u terug in de volgende uitgave van Jeugd in cijfers. Ook kunt u daarvoor terecht bij het onderdeel veelgestelde vragen (FAQ) van uw kennispartner de BIJ (Brabantse Informatievoorziening Jeugd): De Brabantse Informatievoorziening Jeugd (BIJ) Wanneer neemt u contact op met medewerkers van de BIJ? Een paar voorbeelden: U bent projectleider transitie jeugdzorg en uw gemeenteraad heeft u gevraagd een korte presentatie te geven over de stand van zaken van de decentralisatie. Ter ondersteuning van uw verhaal gebruikt u cijfers van het jeugdzorgstelsel. U vindt het lastig om de meest relevante gespreksonderwerpen uit het beschikbare materiaal te halen. Landelijk wordt er gewerkt aan het ramings- en verdeelmodel op basis waarvan uw gemeente vanaf 2015 gelden via het gemeentefonds krijgt uitgekeerd. Daarnaast wordt er gewerkt aan landelijke beleidsinformatie jeugd. U wilt weten wat de huidige stand van zaken is of u wilt uitleg over wat u ervan kunt verwachten. U kunt bellen, mailen of - na afspraak - langskomen bij de BIJ. De volgende mensen staan voor u klaar: Mariëlle Blanken Projectleider Jeugd in cijfers en de BIJ m.blanken@hetpon.nl (06) Carola Mes Projectleider databeheer jeugd c.mes@hetpon.nl (06) Eva Stultjens Onderzoeker frontoffice planbureau het PON e.stultjens@hetpon.nl (06) U kunt uw vraag ook stellen via: ikhebeenvraag@hetpon.nl. 8 Jeugd in cijfers

9 Gemeente Oss 9

10 BJZ aan het woord Samen werken aan efficiënte en effectieve jeugdzorg De contouren voor de nieuwe Jeugdwet beginnen steeds verder vorm te krijgen. Het voornemen is dat het wetsvoorstel in de zomer aan de Tweede Kamer zal worden gezonden. Ondertussen bent u zich aan het voorbereiden om de taakoverdracht rond de decentralisatie jeugdzorg zorgvuldig te laten verlopen. Een zeer uitdagende en complexe activiteit, vooral ook omdat in het Regeerakkoord een efficiency korting van 450 miljoen is opgenomen (15% van het huidige jeugdzorg budget). Wij verwachten dat naast deze korting, de decentralisatie leidt tot extra kosten ten opzichte van het huidige jeugdzorgstelsel. Dit als gevolg van een mogelijke versnippering van taken en extra administratieve lasten door de ontstane inkooprelatie/subsidie relatie tussen de gemeenten en de toekomstige jeugdzorg organisaties (die nu provinciaal of via het zorgkantoor, zorgverzekeraar, het Rijk en dergelijke geregeld is). Het is van belang dat de jeugdzorg slim geregeld wordt, zodat deze zo efficiënt en effectief mogelijk ingericht wordt en een goede jeugdzorg gegarandeerd blijft. Informatiebehoeften gemeenten Wij denken in de verschillende regio s reeds met u mee over de inrichting van het nieuwe jeugdzorgstelsel. Onze expertise over het huidige jeugdstelsel is erg groot. Wij weten waar de kansen en valkuilen zitten en kunnen u adviseren om het nieuwe stelsel zo efficiënt en effectief mogelijk in te richten. Om als gemeente de juiste beslissingen te kunnen nemen over de inrichting van de jeugdzorg is vanzelf sprekend informatie nodig. Informatie over bijvoorbeeld de ontwikkeling van de vraag van ouders en jeugdigen om de omvang en het soort contractering met zorgaanbieders te kunnen bepalen. Via Jeugd in cijfers vanuit de BIJ willen wij hier graag op inspelen en u van de juiste informatie voorzien. 10 Jeugd in cijfers

11 Leveren van informatie niet eenvoudig In de vorige uitgave van Jeugd in cijfers hebben wij al aangegeven dat het leveren van informatie niet eenvoudig is. We noemden hierbij een aantal valkuilen, deze zijn nog eens opgenomen in bijlage A. Hoe complex het leveren van informatie is, kunt u ook zien aan de hand van de uitleg over de definitie gemeente van herkomst die opgenomen is in bijlage A. Bij BJZ gaat het jaarlijks om ongeveer adressen en 209 gemeenten van herkomst. De bepaling van deze definitie is essentieel voor u als gemeente, omdat de gemeente van herkomst straks de gemeente is die inhoudelijk en financieel de verantwoordelijkheid heeft voor de jeugdige. Wij zijn in deze uitgave in grote lijnen uitgegaan van de voorlopige definitie gemeente van herkomst zoals gepubliceerd door het SCP. Indien de definitieve definitie straks hiervan mocht afwijken, dan zullen wij deze definitie overnemen en u hierover informeren in de volgende uitgaven van Jeugd in cijfers. Het verhaal achter de cijfers BJZ is graag bereid om een nadere toelichting te geven op de informatie in deze uitgave van Jeugd in cijfers in de vorm van masterclasses in de regio s. Wij zullen deze samen met het PON organiseren. Het doel van deze masterclasses is om het verhaal achter de cijfers met u te delen en ook uw vragen naar aanleiding van deze uitgave te beantwoorden. Wij hopen u allen op deze masterclasses te ontmoeten! Het is van belang om de jeugdzorg zo efficiënt en effectief mogelijk in te richten. Zo blijft een goede zorg voor jeugd gegarandeerd. Gemeente Oss 11

12 Taken BJZ In de huidige Wet op de jeugdzorg zijn de taken vastgelegd van Bureau Jeugdzorg (BJZ). Deze taken zijn divers. BJZ Noord-Brabant geeft kinderen en jongeren tot 18 jaar (met in bepaalde gevallen een uitloop tot 23 jaar) met opvoeding- en opgroeiproblemen en hun ouders/verzorgers informatie en advies en biedt de route naar passende hulp. De jeugdbeschermingmaatregelen ondertoezichtstelling, voogdij en jeugdreclassering voert BJZ zelf uit. Voor andere vormen van jeugdzorg regelt BJZ de toegang. Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, Spoed eisende Zorg en de Kindertelefoon maken eveneens deel uit van BJZ. In de provincie Noord-Brabant heeft BJZ zeven vestigingen met een publieksfunctie (Roosendaal, Breda, Tilburg, s-hertogenbosch, Oss, Helmond en Eindhoven) en een kantoor in Eindhoven waarin de ondersteunende diensten zijn gehuisvest. In 2011 werkten in Brabant circa 950 mensen bij BJZ en was het totale budget 63 miljoen euro. Toegang Medewerkers van de toegang bij BJZ stellen vast of een kind of gezin met ernstige en complexe opvoed- en opgroeiproblemen hulp nodig heeft en zo ja, welke hulp passend is. Dat kan zowel op pedagogisch gebied (provinciale jeugdzorg door organisaties voor Jeugd & Opvoedhulp) als op psychiatrisch gebied (zorg in het kader van de Zorgverzekeringswet of AWBZ). Verder voert BJZ casemanagement uit. Dit is het realiseren, volgen en evalueren van zorg. Indicatiestelling landelijk werkende instellingen BJZ geeft verder indicaties af voor de landelijk werkende instellingen (LWI). LWI s zijn instellingen die zorg verlenen aan specifieke doelgroepen, bijvoorbeeld mensen met een licht verstandelijke beperking. In de Wet op de jeugdzorg is bepaald dat BJZ de taken voogdij, gezinsvoogdij en jeugdreclassering uitvoert. De LWI s hebben in de wet geen bevoegdheid gekregen zoals deze geldt voor BJZ. In de huidige Wet op de Jeugdzorg is een overgangsbepaling opgenomen die het mogelijk maakt dat BJZ de voogdij, ondertoezichtstelling of jeugdreclassering laat uitvoeren door de LWI s. De overgangsbepaling is door de Minister van Justitie van toepassing verklaard op: Stichting Gereformeerde Jeugdbescherming (SGJ) William Schrikker Groep (WSG) Stichting Joods Maatschappelijk Werk (JMW) Stichting Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering Door middel van deze mandateringsregeling geeft BJZ de LWI de bevoegdheid om ten behoeve van cliënten die binnen de doelgroep van de betreffende LWI vallen de maatregelen ondertoezichtstelling, voogdij en jeugdreclassering uit te voeren. BJZ geeft alleen de indicatie en het mandaat af. Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en zorgmeldingen Iedereen die zich zorgen maakt over de opvoedingssituatie of de ontwikkeling van een kind kan dit melden bij BJZ via een zorgmelding bij de toegang van BJZ of een AMK-melding. BJZ is er voor iedereen (zowel uit de privéomgeving van een gezin als professionals) met vragen, zorgen of meldingen over (vermoedens van) 12 Jeugd in cijfers

13 kindermishandeling. Het maakt niet uit waar het vermoeden van kindermishandeling binnenkomt: bij het AMK of het aanmeldteam van de Toegang van BJZ (zorgmel ding). Achter de schermen wordt op basis van criteria 4 beoordeeld waar de melding wordt opgepakt. Denk bijvoorbeeld aan de vraag of de melder anoniem wil blijven. In dat geval pakt het AMK de melding op. BJZ geeft advies of consult aan de melder over de stappen die door hem genomen kunnen worden en biedt daarbij zo nodig ondersteuning. Daarnaast onderzoekt BJZ meldingen bij vermoedens van kindermishandeling. Bij ernstige problemen of als de veiligheid van een kind in gevaar is, schakelt BJZ hulpverlening in. Als ouders daar niet aan mee willen werken, verzoekt BJZ de Raad voor de Kinderbescherming om verder onderzoek te doen. De Raad kan de kinderrechter verzoeken een jeugd beschermingsmaatregel op te leggen. Indien de veiligheid van het kind of de ernst van de gemelde feiten daar aanleiding toe geeft, kan er tevens sprake zijn van een strafrechtelijke vervolging door het doen van aangifte bij de politie. Kindertelefoon De Kindertelefoon is voor alle jeugdigen tussen de 8 en 18 jaar die in vertrouwen willen praten en/of chatten over een probleem waarvoor zij hulp, advies of ondersteuning nodig hebben. Iedere dag, 365 dagen per jaar, is de Kindertelefoon van tot uur open. Jeugdbescherming Jeugdbescherming voert na een rechterlijke uitspraak diverse kinderbeschermingsmaatregelen uit. Dat gebeurt als ouders hun kind niet goed verzorgen of opvoeden en daarmee de veiligheid van het kind in het gedrang is, of als het kind een bedreiging vormt voor zichzelf of anderen. Bij een ondertoezichtstelling (OTS) krijgt het gezin hulp van een gezinsvoogd. Ouders blijven zelf verantwoordelijk voor hun kind. De kinderrechter kan ouders ontheffen of ontzetten uit hun gezag. Of er zijn geen ouders meer, omdat ze zijn overleden. In die situaties kan de kinderrechter BJZ belasten met het wettelijk gezag over deze kinderen. Zij komen dan onder voogdij van BJZ. Jeugdreclassering Jeugdreclassering begeleidt jongeren tussen de 12 en 18 jaar (met een uitloop naar 23 jaar) die met justitie in aanraking zijn gekomen. De begeleiding richt zich op het voorkomen van recidive en het bevorderen van resocialisatie. Spoedeisende zorg (24uurs crisisdienst) Spoedeisende zorg (SEZ) biedt 24 uur per dag en zeven dagen per week inter venties in crisissituaties voor alle sectoren van BJZ. Het gaat om nieuwe cliënten en, buiten werktijd, om crisis in situaties van bestaande cliënten. Zo nodig is er binnen twee uur een medewerker ter plaatse. In minder urgente situaties regelt het team SEZ binnen 24 uur hulpverlening. Uiterlijk binnen vier weken draagt spoedeisende zorg de cliënt over aan een regulier team binnen BJZ. Gesloten jeugdzorg BJZ coördineert de plaatsingen in de gesloten jeugdzorg (JeugdzorgPlus) voor de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. 4 Zie bijlage: Criteria AMK-melding (AMK bevoegdheid) Gemeente Oss 13

14 Cliëntroutes naar BJZ Jeugdigen en hun ouder/verzorger kunnen verschillende cliëntroutes naar BJZ afleggen. In de volgende figuur zijn deze routes schematisch weergegeven. Wijze van aanmelding bij Bureau Jeugdzorg Beroepsmatige verwijzing Kindertelefoon Spoedeisende zorg Aanmelding op initiatief van de jeugdige, ouder/verzorger AMKmelding Derden Zorgmelding Beoordeling van de aanmelding, AMK- en zorgmelding Vervolg aanmelding bij BJZ Informatie, advies, consult, verwijzing Onderzoek naar aanleiding van AMK- of zorgmelding Melding bij Raad voor de Kinderbescherming Instroom als cliënt van BJZ Vrijwillig kader Gedwongen kader Jeugdbescherming Jeugdreclassering Kinderrechter Maatregel Jeugdbescherming Kinderrechter Maatregel Jeugdreclassering Instromen via het vrijwillig kader kan gebeuren op eigen initiatief van de jeugdige (en ouders/verzorgers), via een beroepsmatige verwijzer, namens de jeugdige en ouders/verzorgers Instroom vindt plaats als, na beoordeling, BJZ besloten heeft dat gespecialiseerde hulp nodig is. als resultaat van een zorgmelding of AMK-melding. Instroom vindt plaats als de jeugdige en/of ouders/verzorgers, na onderzoek van de melding en in overleg met BJZ, besluit(en) vrijwillig mee te werken aan de hulpverlening. 14 Jeugd in cijfers

15 Instroom via het gedwongen kader Jeugdbescherming (JB): als de kinderrechter een jeugdige onder toezicht of voogdij stelt. Een kinderrechter legt in de meeste gevallen een JB maatregel op na onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming. BJZ kan op eigen initiatief of naar aanleiding van een melding door een derde, inschatten dat de veiligheid of ontwikkeling van een jeugdige bedreigd wordt en de Raad voor de Kinderbescherming verzoeken om onderzoek te doen. Jeugdreclassering (JR): als de kinderrechter begeleiding door de jeugdreclassering oplegt. Niet alle jeugdigen die zich aanmelden bij BJZ of binnenkomen middels een AMKof zorgmelding stromen in als cliënt bij BJZ. BJZ kan bij een AMK- of zorgmelding een melder advies en ondersteuning geven over hoe de melder het beste om kan gaan met de problematiek van de jeugdige. BJZ kan ook een jeugdige en/of zijn ouders/verzorgers advies geven en/of verwijzen naar de eerstelijnszorg. Cliënttraject Vanaf het moment dat een jeugdige als cliënt bij BJZ instroomt (via vrijwillig kader, JB of JR) start het zogenaamde cliënttraject. Binnen dit traject: Gaat BJZ desgewenst aan de slag met de indicatiestelling voor specialistische zorg, resulterend in één of meerdere aanspraken voor specialistische zorg (aanspraken op zorg). Voert BJZ casemanagement uit: na indicatiestelling volgt en evalueert de contactpersoon van BJZ het hulpverleningstraject en indien nodig wordt er een nieuwe indicatie gesteld. Voert BJZ de opgelegde JB en JR maatregelen uit. Binnen een cliënttraject kunnen verschillende zaken gelijktijdig of na elkaar lopen. We lichten dat hier toe met een voorbeeld, zodat u een beeld krijgt van het pad dat jeugdigen kunnen doorlopen bij BJZ. Het helpt u ook de hierna volgende cijfers beter te kunnen plaatsen. In bijlage A zijn nog andere cliënttrajecten als voorbeeld opgenomen. Cliënttraject 1 Een jeugdige stroomt in binnen het vrijwillig kader, bijvoorbeeld naar aanleiding van een onderzoek zorgmelding of AMK en ontvangt geïndiceerde zorg. Na enige tijd schat BJZ in dat de veiligheid en/of de ontwikkeling van de jeugdige met de gegeven zorg toch niet voldoende is beschermd. BJZ doet een verzoek aan de Raad voor de Kinderbescherming om onderzoek te doen. De Raad doet onderzoek, is van mening dat een OTS noodzakelijk is en brengt het verzoek in bij de kinderrechter, die een OTS-maatregel oplegt. Binnen het cliënttraject start nu een JB traject. Als de OTS-maatregel niet langer nodig is, wordt de zorg voortgezet in het vrijwillig kader. Het JB traject eindigt dan wel, maar het cliënttraject nog niet: er is immers een nieuw vrijwillig traject gestart. Gemeente Oss 15

16 16 Jeugd in cijfers

17 Cijfers BJZ 2011 In dit hoofdstuk presenteren we u verschillende typen cijfers van BJZ over het jaar 2011, waaronder standgegevens (een doorsnede van het aantal jeugdigen op peildatum 31 december 2011) en stroomgegevens (het totaal aantal jeugdigen in het jaar 2011). Daarnaast is er informatie op het niveau van unieke jeugdigen en informatie op het niveau van cliënttrajecten. In bijlage A treft u de definities van deze begrippen aan. In bijlage B zijn alle afkortingen verklaard. In de volgende publicatie van Jeugd in cijfers ontvangt u de cijfers over Waar relevant zetten we de aantallen af tegen het totaal aantal jeugdigen tot en met 17 jaar uit uw gemeente 5 en vergelijken we de gegevens van Oss met het gemiddelde van met uw gemeente vergelijkbare gemeenten, zoals Uden en Waalwijk 6. De vergelijkbare gemeenten zijn geselecteerd op basis van grootte en mate van stedelijkheid (aantal huishoudens per vierkante kilometer). 5 6 We vergelijken dan met de groep jeugdigen tot en met 17 jaar omdat een jeugdige maximaal 17 jaar mag zijn bij de aanvang van een zorgtraject. De jeugdzorg is in beginsel bedoeld voor jeugdigen tot hun 18e levensjaar. Een verlenging is mogelijk, maar niet gebruikelijk. Volledige lijst van vergelijkbare gemeenten: Bergen op Zoom, Etten-Leur, Oosterhout, Roosendaal, Uden, Veghel, Veldhoven en Waalwijk. Gemeente Oss 17

18 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) In onderstaande figuur worden gegevens over 2011 betreffende het AMK gepresenteerd. Omdat bij adviezen en consulten de gemeente van herkomst van de jeugdige niet geregistreerd wordt, kunnen wij van AMK-onderzoeken alleen informatie op gemeentelijk niveau inzichtelijk maken. In 2011 had BJZ provinciaal gezien te maken met adviezen, consulten en AMK onderzoeken. Instroom AMK 2011 Gemiddelde vergelijkbare gemeenten Aantal nieuwe aanmeldingen voor onderzoek Aantal gestarte onderzoeken LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen Kenmerken van de jeugdigen uit Oss betrokken bij een in 2011 gestart onderzoek 47% 53% Geslacht Meisje Jongen Onbekend % 7% Uitstroom AMK 2011 Gemiddelde vergelijkbare gemeenten 19% 37% Aantal afgeronde onderzoeken bij het AMK Leeftijd 36% LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen 0 t/m 5 jaar 6 t/m 11 jaar 12 t/m 14 jaar 15 t/m 17 jaar 18 jaar en ouder De gepresenteerde cijfers bij de in- en uitstroom AMK gaan over meldingen en onderzoeken en niet over jeugdigen. De kenmerken gaan wel over jeugdigen. Het aantal jeugdigen ligt hoger dan het aantal meldingen en onderzoeken, omdat één onderzoek immers kan gaan over meerdere jeugdigen (uit een gezin). Het totaal aantal meldingen en aangevangen onderzoeken bij het AMK in 2011 is voor de gemeente Oss meer dan het gemiddeld aantal van vergelijkbare gemeenten. 18 Jeugd in cijfers

19 Zorgmeldingen Om privacyredenen presenteren we < 5 indien het aantal zorgmeldingen minder is dan vijf. Instroom zorgmeldingen 2011 Gemiddelde vergelijkbare gemeenten In 2011 binnengekomen zorgmeldingen Kenmerken van de jeugdigen uit Oss betrokken bij een in 2011 binnengekomen zorgmelding 48% 52% 15% 19% 33% 7% 10% 47% 32% 36% Geslacht Leeftijd Herkomst Meisje Jongen Onbekend t/m 5 jaar 6 t/m 11 jaar 12 t/m 14 jaar 15 t/m 17 jaar 18 jaar en ouder autochtoon niet-westerse allochtoon westerse allochtoon niet geregistreerd Uitstroom zorgmeldingen 2011 Gemiddelde vergelijkbare gemeenten In 2011 afgeronde zorgmeldingen Op welke wijze zijn de zorgmeldingen afgerond? 20% 4% 5% 71% afgerond met verwijzing naar (niet geïndiceerde) hulp c.q. informatie/advies afgerond met vervolg indicatietraject BJZ ten behoeve van geïndiceerde zorg voortgezet met onderzoek AMK afgerond met melding aan de Raad voor de Kinderbescherming Als een zorgmelding bij het aanmeldteam van de Toegang van BJZ binnenkomt, wordt de melding daar beoordeeld en wordt besloten wat voor vervolg er aan de melding gegeven moet worden 6. Het aantal in 2011 binnengekomen nieuwe zorgmeldingen is voor Oss groter dan het gemiddelde van vergelijkbare gemeenten (77). Uit de cijfers op provinciaal niveau blijkt dat de meeste zorgmeldingen van de politie afkomstig zijn, dat is in ongeveer 50% van de gevallen. 6 Zie voor een uitgebreide toelichting op de cliëntroutes naar BJZ en de behandeling en beoordeling van meldingen, hoofdstuk BJZ aan het woord (pagina 14 en verder). Gemeente Oss 19

20 Cliënten bij BJZ In onderstaande figuur is de inzet vanuit BJZ voor jeugdigen uit Oss weergegeven. Instroom cliënttraject Aantal unieke jeugdigen met een nieuw cliënttraject in 2011 Aantal in 2011 gestarte nieuwe cliënttrajecten Nieuwe cliënttrajecten gestart in: Vrijwillig kader Gedwongen kader jeugdbescherming jeugdreclassering Wat zijn de kenmerken van jeugdigen die in 2011 instroomden? Geslacht jongen 288 meisje 123 Leeftijd 0 t/m 5 jaar 48 6 t/m 11 jaar t/m 14 jaar t/m 17 jaar jaar en ouder 8 LET OP: dit zijn de trajecten waarmee een nieuw cliënttraject is gestart, het zijn niet het totaal aantal gestarte trajecten Herkomst autochtoon 285 niet-westerse allochtoon 28 westerse allochtoon 25 niet geregistreerd 73 Jeugdigen bij BJZ Aantal unieke jeugdigen met een cliënttraject waarbij BJZ betrokken is op peildatum 31 december Aanspraken op zorg Het aantal in 2011 aangevangen trajecten aanspraak op geïndiceerde zorg Jeugd & Opvoedhulp (Wjz) Jeugd-GGZ (AWBZ) Jeugd-GGZ (Zvw) LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen Uitstroom Aantal beëindigde trajecten in het gedwongen kader in 2011 Jeugdbescherming (voorlopige) OTS (voorlopige) voogdij Jeugdreclassering LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen Op welke manier is BJZ betrokken? Aantal jeugdigen per taak van BJZ op peildatum 31 december Begeleiding naar hulp 180 (incl. indicatiestelling, onderzoek zorgmelding, melding Raad voor de Kinderbescherming) 2. Uitvoering jeugdbescherming 167 (voorlopige) onder toezicht- 136 stelling (OTS) (voorlopige) voogdij Uitvoering jeugdreclassering Lopende zorgtrajecten 300 (reguliere en gesloten jeugdzorg) LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen Wat is de gemiddelde trajectduur in het gedwongen kader? Gemiddelde trajectduur van de beëindigde trajecten jeugdbescherming in dagen (voorlopige) OTS 824 (voorlopige) voogdij Gemiddelde trajectduur van de beëindigde trajecten jeugdreclassering in dagen Jeugd in cijfers

21 Instroom Jeugdigen stromen in bij BJZ op het moment dat ze geaccepteerd worden als cliënt van BJZ en er een cliënttraject wordt gestart vanuit het vrijwillig of gedwongen kader. Van een nieuw cliënttraject is sprake als BJZ op de aanvangsdatum van dat traject niet betrokken is bij hulpverlening aan de jeugdige. Wat is de wijze van instroom in het vrijwillig kader? Aantal in 2011 gestarte trajecten in vrijwillig kader 365 (100%) beroepsmatige verwijzer / AMK-melding 72 (20%) op eigen initiatief (incl. ouders/verzorgers) 246 (67%) op basis van signalen van derden (zorgmelding) 47 (13%) 7 Instroom cliënttraject Aantal unieke jeugdigen met een nieuw cliënttraject in Aantal in 2011 gestarte nieuwe cliënttrajecten Vrijwillig kader Gedwongen kader jeugdbescherming jeugdreclassering LET OP: dit zijn de trajecten waarmee een nieuw cliënttraject is gestart, het zijn niet het totaal aantal gestarte trajecten 411 (100%) 365 (89%) 46 (11%) Wat zijn de kenmerken van jeugdigen waarvoor in 2011 een cliënttraject aanving? 2% 12% 6% 7% 30% 70% 24% 25% 37% 18% 69% Geslacht Meisje Jongen Leeftijd 0 t/m 5 jaar 6 t/m 11 jaar 12 t/m 14 jaar 15 t/m 17 jaar 18 jaar en ouder Herkomst autochtoon niet-westerse allochtoon westerse allochtoon niet geregistreerd De jeugdigen en/of ouders/verzorgers die zich vrijwillig aanmelden bij BJZ hebben meestal al wel hulp in het voorliggende veld ontvangen. In totaal zijn 47 cliënttrajecten in het vrijwillig kader na een zorgmelding gestart. Let op: dit is dus niet het totaal aantal zorgmeldingen dat bij BJZ binnengekomen is, maar het aantal zorgmeldingen waarbij het onderzoek geresulteerd heeft in instroom bij BJZ ten behoeve van het toeleiden naar geïndiceerde zorg of een melding aan de Raad voor de Kinderbescherming. In totaal zijn er voor Oss 211 zorgmeldingen binnengekomen. Gemeente Oss 21

22 In 2011 zijn in Oss in totaal 400 unieke jeugdigen gestart met een nieuw cliënttraject bij BJZ, dat is 2,2% van het totaal aantal jeugdigen tot en met 17 jaar uit Oss (17.837). Dit aandeel is iets groter dan het gemiddelde percentage van vergelijkbare andere gemeenten (2,0%). In 2011 zijn in het vrijwillig en gedwongen kader samen 411 cliënttrajecten gestart. Omdat sommige jeugdigen meerdere keren in een jaar met een cliënttraject starten, is dit aantal groter dan de 400 unieke jeugdigen met een nieuw cliënttraject. Kenmerken van de jeugdigen en wijze van instroom In 2011 stroomden meer jongens dan meisjes uit Oss in bij BJZ. Daarvan is het grootste deel van Nederlandse herkomst (69%). 49% is jonger dan 12 jaar en 51% is 12 jaar of ouder. Jeugdigen bij BJZ We maken een doorsnede op peildatum 31 december 2011 om u een beeld te geven van het totaal aantal jeugdigen waarbij BJZ betrokken is en in welk kader. Hiermee krijgt u een indruk van het aantal jeugdigen waarvoor u straks verantwoordelijk bent. Jeugdigen bij BJZ Aantal unieke jeugdigen met een cliënttraject waarbij BJZ betrokken is op peildatum 31 december Op welke manier is BJZ betrokken? Aantal jeugdigen per taak van BJZ op peildatum 31 december Begeleiding naar hulp (incl. indicatiestelling, onderzoek zorgmelding, 180 melding Raad voor de Kinderbescherming) 2. Uitvoering jeugdbescherming 167 (voorlopige) onder toezichtstelling (OTS) 136 (voorlopige) voogdij Uitvoering jeugdreclassering Lopende zorgtrajecten 300 (reguliere en gesloten jeugdzorg) LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen 8 Let op. Voor de 31 (voorlopige) voogdijtrajecten geldt dat we een afwijkende afleiding van de gemeente van herkomst hebben gehanteerd. Deze trajecten zijn niet toegekend aan de gemeente van de juridische gezagsdrager, maar hebben het adres van de cliënt bij aanvang van het cliënttraject als uitgangspunt. Dit kan betekenen dat deze jeugdigen met een voogdijtraject in de toekomst niet tot uw gemeente gerekend worden (zie hoofdstuk BJZ aan het woord voor verdere toelichting). 22 Jeugd in cijfers

23 Op 31 december 2011 zaten 555 unieke jeugdigen in een cliënttraject bij BJZ. Dit is 3,1% van het totaal aantal jeugdigen t/m 17 jaar in Oss (17.837). Dit aandeel is iets groter dan het gemiddelde percentage van vergelijkbare gemeenten (2,7%). Van de jeugdigen tot en met 17 jaar in Oss staan 136 jeugdigen op 31 december 2011 (voorlopig) onder toezicht van BJZ (0,8%); 31 jeugdigen (0,2%) zitten in een (voorlopig) voogdijtraject en 54 jeugdigen (0,3%) hebben een JR maatregel opgelegd gekregen. Mogelijk zijn er bij deze aantallen ook jeugdigen met zowel een JB als een JR maatregel. Vergeleken met het gemiddelde van vergelijkbare gemeenten is het percentage jeugdigen in Oss met een (voorlopige) OTS wat groter (0,5%), met een (voorlopig) voogdij traject even groot (0,2%) en met een JR maatregel even groot (0,3%). Kenmerken van jeugdigen in het gedwongen kader In onderstaande tabel zijn de kenmerken van de jeugdigen met een gedwongen maatregel op peildatum 31 december 2011 opgenomen. tabel Kenmerken van jeugdigen in het gedwongen kader op 31 december 2011 Kenmerken Geslacht Jeugdigen met een maatregel jeugdbescherming (167) (voorlopige) (voorlopige) OTS (136) voogdij (31) Jeugdigen met een maatregel jeugdreclassering (54) jongen 74 (54%) 17 (55%) 45 (83%) meisje 62 (46%) 14 (45%) 9 (17%) Leeftijd 0 t/m 5 jaar 30 (22%) 4 (13%) 0 (0%) 6 t/m 11 jaar 49 (36%) 11 (35%) 0 (0%) 12 t/m 14 jaar 33 (24%) 3 (10%) 1 (2%) 15 t/m 17 jaar 24 (18%) 13 (42%) 29 (54%) 18 jaar en ouder 0 (0%) 0 (0%) 24 (44%) Herkomst autochtoon 99 (73%) 19 (61%) 29 (54%) niet-westerse allochtoon 23 (17%) 6 (19%) 17 (31%) westerse allochtoon 14 (10%) 6 (19%) 4 (7%) niet geregistreerd 0 (0%) 0 (0%) 4 (7%) Gemeente Oss 23

24 Aanspraken op zorg Een van de taken van BJZ is het begeleiden van jeugdigen naar hulp. Daaronder valt ook het indiceren voor specialistische jeugdzorg. Wanneer een jeugdige voor het eerst een aanspraak krijgt op geïndiceerde zorg dan geven we dit weer als een traject aanspraak op zorg. Als de jeugdige aansluitend aan de eerste indicatie opnieuw een indicatie voor geïndiceerde zorg uit dezelfde financieringsbron ontvangt (herindicatie), valt dit onder hetzelfde traject aanspraak op zorg 9 en is deze niet apart geteld als aanspraak. Aanspraken op zorg 10 Het aantal in 2011 aangevangen trajecten aanspraak op geïndiceerde zorg Jeugd & Opvoedhulp (Wjz) Jeugd-GGZ (AWBZ) Jeugd-GGZ (Zvw) LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen 9 10 Zie voor verdere toelichting het voorbeeld cliënttraject 1 in het hoofdstuk BJZ aan het woord (pag. 10 en verder). Let op. Met deze gegevens willen wij inzichtelijk maken hoe vaak BJZ vaststelt dat er voor een jeugdige een zorgtraject moet worden opgestart. Dit betekent nog niet dat deze aanspraken ook daadwerkelijk zijn uitgemond in het gebruik van zorg. De daadwerkelijke zorgconsumptie van Jeugd & Opvoedhulp en jeugd-ggz kan alleen worden vastgesteld met gegevens van de jeugdzorg- en GGZ-aanbieders. Deze koppeling en informatie willen we later dit jaar geven. 24 Jeugd in cijfers

25 Uitstroom Om de uitstroom uit de jeugdzorg voor de gemeente Oss goed in beeld te brengen, zouden we het aantal in 2011 beëindigde cliënttrajecten moeten presenteren. Immers, het cliënttraject is de periode waarin de jeugdige of zijn of haar ouders/verzorgers te maken heeft met jeugdzorg, gedwongen of vrijwillig. Beëindiging van een cliënttraject door einde van het zorgtraject kunnen we niet goed in beeld brengen 11. Gegevens van de jeugdzorg- en GGZ-aanbieders geven hier een beter zicht op (zie de volgende uitgave van Jeugd in cijfers). In deze paragraaf kunnen we daarom alleen ingaan op uitstroom vanuit de jeugdbescherming en jeugdreclassering. Het gaat hierbij niet om het aantal unieke jeugdigen dat is uitgestroomd, maar om het totaal aantal beëindigde trajecten in het gedwongen kader in Een jeugdige kan meerdere trajecten gehad hebben in één jaar. De uitstroomgegevens kunnen niet gekoppeld worden aan de instroomgegevens, want beëindigde trajecten kunnen ook voor aanvang van het peiljaar gestart zijn. Bovendien betekent uitstroom in het gedwongen kader niet dat een jeugdige ook is ingestroomd in het gedwongen kader. Deze jeugdige kan immers ook via het vrijwillig kader zijn ingestroomd en later in zijn cliënttraject een JB maatregel opgelegd hebben gekregen en zo uitstromen via JB. Uitstroom Aantal beëindigde trajecten in het gedwongen kader in 2011 Jeugdbescherming (voorlopige) OTS (voorlopige) voogdij Jeugdreclassering LET OP: dit zijn geen aantallen jeugdigen Wat is de gemiddelde trajectduur in het gedwongen kader? Gemiddelde trajectduur van de beëindigde trajecten jeugdbescherming in dagen (voorlopige) OTS 824 (voorlopige) voogdij Gemiddelde trajectduur van de beëindigde trajecten jeugdreclassering in dagen Dit komt doordat de gegevensuitwisseling tussen BJZ en de jeugdzorgaanbieders nog niet in alle gevallen optimaal functioneert. Gemeente Oss 25

26

27 Bijlage A Definities en begrippen Valkuilen bij het werken met cijfers Cijfers gebaseerd op een peildatum presenteren als jaarcijfers; Spreken over aantallen jeugdigen terwijl het bijvoorbeeld aantallen zorgaanspraken zijn; Gegevens over het indiceren van zorg interpreteren als gegevens over het gebruik van zorg; Rapporteren over unieke jeugdigen terwijl er dubbeltellingen in zitten. Peildatum versus peiljaar Cijfers op peildatum zijn zogenaamde standgegevens. Zij geven aan bij hoeveel jeugdigen BJZ betrokken is op die datum. Cijfers op peiljaar zijn zogenaamde stroomgegevens. Zij geven weer hoeveel jeugdigen trajecten gestart dan wel afgesloten hebben. Het is niet mogelijk om de gegevens uit een peiljaar en een peildatum met elkaar te vergelijken. Unieke jeugdigen versus jeugdigen In de tabellen met cijfers wordt een onderscheid gemaakt tussen unieke jeugdigen en jeugdigen. Op deze manier krijgt u een beeld van: hoeveel jeugdigen uit uw gemeente een beroep doen op BJZ (unieke jeugdigen), hoe de jeugdigen verdeeld zijn over de verschillende trajecten ofwel de gebruiksvolumen van de diensten van BJZ (jeugdigen). Voorbeeld unieke jeugdige Als een jeugdige zowel een jeugdbeschermings- als een jeugdreclasseringsmaatregel opgelegd gekregen heeft, is er sprake van maar één unieke jeugdige. Het is immers een en dezelfde persoon. Voorbeeld jeugdige Bij Jeugdigen in zorg telt deze jeugdige twee keer mee: een keer bij de jeugd bescherming én een keer bij de jeugdreclassering. We spreken bij de cijfers het meest over jeugdigen omdat we dan beter kunnen weergeven welke werkzaamheden worden uitgevoerd. Gemeente Oss 27

28 Cliënttraject Vanaf het moment dat een jeugdige als cliënt bij BJZ instroomt (via vrijwillig kader, JB of JR) start het zogenaamde cliënttraject. Binnen dit traject: Gaat BJZ desgewenst aan de slag met de indicatiestelling voor specialistische zorg, resulterend in één of meerdere aanspraken voor specialistische zorg (aanspraken op zorg). Voert BJZ casemanagement uit: na indicatiestelling volgt en evalueert de contactpersoon van BJZ het hulpverleningstraject en indien nodig wordt er een nieuwe indicatie gesteld. Voert BJZ de opgelegde JB en JR maatregelen uit. Binnen een cliënttraject kunnen verschillende zaken gelijktijdig of na elkaar lopen. In de hoofdtekst (pagina 15) is een voorbeeld van een cliënttraject opgenomen. Hieronder lichten we dit voorbeeld toe met een figuur. Daarna volgen nog twee voorbeelden en figuren. Cliënttraject 1 Een jeugdige stroomt in binnen het vrijwillig kader, bijvoorbeeld naar aanleiding van een onderzoek zorgmelding of AMK en ontvangt geïndiceerde zorg. Na enige tijd schat BJZ in dat de veiligheid en/of de ontwikkeling van de jeugdige met de gegeven zorg toch niet voldoende is beschermd. BJZ doet een verzoek aan de Raad voor de Kinderbescherming om onderzoek te doen. De Raad doet onderzoek, is van mening dat een OTS noodzakelijk is en brengt het verzoek in bij de kinderrechter, die een OTS-maatregel oplegt. Binnen het cliënttraject start nu een JB traject. Als de OTS-maatregel niet langer nodig is, wordt de zorg voortgezet in het vrijwillig kader. Het JB traject eindigt dan wel, maar het cliënttraject nog niet: er is immers een nieuw vrijwillig traject gestart. Cliënttraject 1 Start cliënttraject Einde cliënttraject indicatietraject Onderzoek RvdK in zorg bij specialistische zorg in specialistische zorg Jeugdbeschermingstraject 28 Jeugd in cijfers

29 Cliënttraject 2 De jeugdige stroomt in binnen het vrijwillig kader en ontvangt een indicatie voor specialistische jeugdzorg. BJZ blijft betrokken via casemanagement. Na een half jaar volgt een tweede indicatie voor gespecialiseerde zorg. Aan het einde van deze tweede zorgperiode is geen hulp meer noodzakelijk en de cliënt stroomt uit. Het cliënttraject eindigt. De twee aaneengesloten perioden van gespecialiseerde zorg noemen we een zorgtraject. Cliënttraject 2 Start cliënttraject Einde cliënttraject indicatietraject Onderzoek RvdK in zorg bij specialistische zorg in zorg bij specialistische zorg Cliënttraject 3 Een jeugdige stroomt in naar aanleiding van een JR maatregel. Na afloop van de maatregel besluit de jeugdige (en ouders/verzorgers) in overleg met BJZ tot voortzetting van hulp in het vrijwillig kader. Het JR traject eindigt maar het cliënttraject niet, want er wordt een vrijwillig traject gestart. Na enige tijd wordt in overleg besloten dat hulp niet meer noodzakelijk is en de cliënt stroomt uit. Het cliënttraject eindigt. Cliënttraject 3 Start cliënttraject Einde cliënttraject in zorg bij specialistische zorg Jeugdreclasseringstraject Gemeente Oss 29

30 Nieuw cliënttraject De instroomgegevens betreffen de trajecten waarmee een nieuw cliënttraject is gestart. Het zijn niet het totaal aantal gestarte trajecten. Het is mogelijk dat in de loop van een traject dat gestart is in het vrijwillig kader een jeugdbeschermingsof jeugdreclasseringsmaatregel volgt. In de instroomgegeven zijn deze JB of JR trajecten niet meegerekend. Andersom kan bij een cliënttraject dat gestart is in het gedwongen kader in de loop der tijd ook een zorgtraject in het vrijwillig kader worden opgestart. Criteria AMK-melding (AMK bevoegdheid) Inzet van specifieke onderzoeksbevoegdheden (van het AMK) is noodzakelijk indien: een derde een anonieme zorgmelding wil doen: dat wil zeggen dat de melder zijn naam niet bekend wil maken bij de jeugdige en/of de ouders/verzorgers; ouders/verzorgers een direct met hen besproken anonieme melding zouden kunnen herleiden tot de melder; het vermoeden bestaat dat het direct informeren van de ouders/verzorgers voor de jeugdige, andere minderjarigen uit het gezin, en/of andere betrokken personen (melder en medewerkers) een ernstige bedreiging vormt én deze bedreiging niet beheersbaar te maken of weg te nemen is; een open onderzoek door de Toegang gevaar oplevert voor de jeugdige, bijvoorbeeld als de jeugdige zelf een melding doet; de ouders/verzorgers niet bereikbaar zijn na een zorgmelding van derden. Gemeente van herkomst Met de transitie van de jeugdzorg is de definitie van de gemeente van herkomst in een ander perspectief komen te staan. De hoofdregel is dat de gemeente waar de persoon die gezag heeft over de jeugdige is ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie (GBA), de inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheid heeft voor de jeugdige. Dit lijkt een eenvoudige regel, maar is uiterst complex. Stel dat zowel vader als moeder samen het gezag hebben over hun minderjarig kind, maar niet dezelfde woonplaats hebben, dan is de gemeente van de ouder bij wie het kind feitelijk verblijft dan wel laatstelijk heeft verbleven verantwoordelijk. Laatstelijk ver bleven voorkomt dat een jeugdige juridisch geen woonplaats heeft als de jeugdige pendelt tussen beide met gezag belaste ouders terwijl zij gescheiden wonen. Maar wat is de plaats van herkomst bij een jeugdige die onder voogdij is geplaatst? Dan ligt het gezag over de jeugdige niet meer bij de ouders maar bij de voogd. De vestigingsplaats van de organisatie waar de voogd in dienst is, is dan volgens de definitie de gemeente van herkomst. Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gaat op dit moment hiervan uit. Dit zou voor Noord-Brabant betekenen dat de gemeente Eindhoven zowel financieel als inhoudelijk verantwoordelijk is voor al deze cliënten. Omdat dit de Brabantse gemeenten geen inzicht geeft over het aantal jeugdigen onder voogdij in hun gemeente hebben we gekozen om hier een andere afleiding van de definitie te hanteren. Wij gaan uit van de woonplaats van de jeugdige op het moment dat de voogdij wordt uitgesproken. 30 Jeugd in cijfers

31 Herkomst van een jeugdige De herkomst van een jeugdige geeft aan met welk land een jeugdige is verbonden op basis van het geboorteland van zijn ouders of van zichzelf. Allochtone jeugdigen worden gedefinieerd als jeugdigen van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Niet-westerse allochtone jeugdigen zijn jeugdigen met als herkomst groepering een van de landen in Afrika, Latijns-Amerika of Azië (exclusief Indonesië en Japan) of Turkije. Westerse allochtone jeugdigen zijn allochtonen met als herkomstgroepering een van de landen in Europa (exclusief Turkije), Noord- Amerika, Oceanië, Indonesië of Japan. Uit de definitie van allochtone jeugdigen volgt automatisch dat autochtone jeugdigen zijn gedefinieerd als jeugdigen van wie beide ouders in Nederland zijn geboren d.d. 5 maart Gemeente Oss 31