PESACH - xsp. - het apart zetten van het Pesachlam - het slachten van het lam - in de avondschemering - de maaltijd, de laatste plaag en de uittocht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PESACH - xsp. - het apart zetten van het Pesachlam - het slachten van het lam - in de avondschemering - de maaltijd, de laatste plaag en de uittocht"

Transcriptie

1 PESACH - xsp Volgens Leviticus 23 wordt het mo'ed, dat volgt op de Shabbat, Pesach genoemd. In werkelijkheid worden onder Pesach vier verschillende mo'adiem gerekend: Pesach, het feest van de Ongezuurde Broden, de Eerstelingen, en de Omerperiode. Aangezien al deze mo'adiem een relatie hebben met Pesach, worden ze heden ten dage samengebald in wat het Pesachseizoen genoemd wordt. Onze studie van de Omerperiode hebben wij echter gekoppeld aan de les over Shavuot. Pesach PESACH (xsp) en ONGEZUURDE BRODEN (twcmh gx) Exodus 12:3 Exodus 12:6 Exodus 12: het apart zetten van het Pesachlam - het slachten van het lam - in de avondschemering - de maaltijd, de laatste plaag en de uittocht 1. De tijd Interpretaties van in de avondschemering : ~ybr[h!yb (ben ha'arbajim) a. "Tussen de twee avonden" b. Tussen zonsondergang en de duisternis (Karaïeten, Samaritanen) c. Tussen het minderen van de zon en het onder zijn van de zon (Josephus, Misjna en de huidige praktijk) d. Volgens de Misjna (Pesachiem 1:1) begon de jaarlijkse zoektocht naar zuurdesem op de avond van de 14 de Nisan, dat is de avond voor de dag van de 14 de Nisan. Dit betekent dan dat volgens de oude Joodse traditie het Pesachlam op de middag van de 14 de Nisan werd geslacht en dat het gedenkmaal van deze gebeurtenis plaatsvond op de avond van de 15 de Nisan. In onze huidige terminologie en naar onze Westerse cultuur zag het er als volgt uit. Laten we aannemen dat de zoektocht naar zuurdesem plaatsvindt op maandag 1 april: De zoektocht naar zuurdesem: Het slachten van het Pesachlam: De sedermaaltijd: 2. De gebeurtenis maandagavond 1 april 14 de Nisan dinsdagmiddag 2 april 14 de Nisan dinsdagavond 2 april 15 de Nisan De Tora geeft ons opdracht om de 15 de Nisan apart te zetten als een gedenkdag: "Want Ik zal in deze nacht het land Egypte doortrekken en alle eerstgeborenen, zowel van mens als dier, in het land Egypte slaan en aan alle goden van Egypte zal Ik gerichten oefenen, Ik, de Here" (Exodus 12:12). In de avondschemering van de 14 de Nisan, voordat de 15 de aanbrak, werd het Pesachlam geslacht. Het bloed van het lam werd aan de beide deurposten en de bovendorpel van de Hebreeuwse huizen gestreken en diende als een teken voor de Heer dat Hij aan dat huis zou voorbijgaan, wanneer de doodsengel zou komen om de eerstgeborene te doden. Daarna moest het lam gebraden worden en door de hele familie opgegeten. 3. De gedachtenis Pesach is dus de tijd om de laatste plaag, de dood van de eerstgeborenen, te gedenken. In de nacht van Pesach trok de doodsengel van huis tot huis, zowel bij de Egyptenaren als de Israëlieten, en doodde iedere eerstgeborene. God had echter opdracht gegeven dat ieder huis waarop het bloed van een Pesachlam gestreken was, beschermd zou zijn tegen de dood. Al haar bewoners zouden in leven blijven. De bewoners moesten het offerlam eten, tezamen met bittere kruiden en ongezuurde broden. Deze plaag bereidde de weg voor het tweede aspect van deze historische gebeurtenis, de uittocht (exodus) van de Israëlitische slaven uit Egypte. De viering van Pesach duurt een dag. Het werd oorspronkelijk gevierd door het eten van een gebraden lam, bittere kruiden en ongezuurde broden. De Israëlieten moesten het overhaast eten omdat God hen op een uiterst wonderbare manier uit de slavernij en uit Egypte zou leiden. 10

2 Ongezuurde broden 1. De tijd Van de 15 de tot de 21 ste Nisan. De Israëlieten kregen de opdracht om op de hielen van Pesach - in feite begint het dezelfde avond en duurt zeven volle dagen - tevens het feest van ongezuurde broden te vieren. 2. De gebeurtenis De tekst in Exodus luidt: "Onderhoudt dan het (feest der) ongezuurde broden, want op deze zelfde dag leid Ik uw legerscharen uit het land Egypte. Daarom moet gij deze dag onderhouden in uw geslachten als een altoosdurende inzetting" (Exodus 12:17). 3. De gedachtenis Het Pesachoffer herinnert aan de plaag. Het feest van ongezuurde broden herinnert aan de uittocht. De tekst geeft aan dat, terwijl Pesach specifiek gegeven is om de plaag te gedenken van de dood van de eerstgeborenen en de bevrijding daarvan, door vertrouwen te stellen op het bloed van het Pesachoffer, het feest van de ongezuurde broden gegeven is om het hele gebeuren van de uittocht te gedenken. Het feest werd onderhouden door een hele week brood te eten dat niet gerezen was, omdat er geen zuurdesem in was. Dit brood ("matse" genaamd) vormt een beeld van het feit dat de kinderen van Israël zo vlug weggetrokken zijn uit Egypte dat er geen tijd was om het brood te laten rijzen. Beide als een geheel gezien - In onze tijd worden alle zeven dagen van het feest "Pesach" genoemd. In feite wordt dat al zo gedaan vanaf de periode van de Tweede Tempel. Josephus zegt dat de term "Pesach" gewoonlijk zowel voor Pesach gebruikt wordt, als voor het feest van de ongezuurde broden. 1 Dat gebruik zien we ook al in de Tenach: Exodus 34:25; Ezechiël 45:21; Deut. 16:16; 2 Kronieken 30:13,21 en Ezra 6:22. In essentie is Pesach een dag waarop specifiek de dood van de eerstgeborenen en de redding door het bloed van het lam worden herdacht. Ongezuurde broden begint op Pesach en duurt een week. Het specifieke van deze week is dat er ongedesemd brood wordt gegeten. Het doel van het feest is dat de uittocht van de Israëlieten uit Egypte naar de vrijheid, welke overhaast plaatsvond, herdacht wordt. Het historisch belang voor Israël 1. De traditionele Joodse benaming Z'man Cheroeteenoe, wntwrx!mz, of "De tijd van onze bevrijding". Volgens de Thora duurt het Pesachfeest een dag. Deze ene dag is echter van enorm historisch belang voor Israël. Dit vinden we terug in de traditionele Joodse benaming voor deze dag: Z'man Cheroeteenoe, wntwrx!mz, of "De tijd van onze bevrijding." Het is de tijd waarin het volk Israël door de sterke hand van God bevrijd is uit de slavernij van Egypte en uit het land Egypte is weggevoerd. 2. Veel verwijzingen in de Tenach Pesach is gedurende de gehele Joodse geschiedenis een van de belangrijkste mo'adiem. Aangezien deze feestdag de belangrijkste viering was van de vrijheid en de onafhankelijkheid van Israël, is het geen wonder dat "de regelmatige verwijzingen in het Oude Testament naar die bevrijding een bron van hoop vormden voor de toekomstige verlossing van het volk." 2 3. De doodstraf Inderdaad geldt: "het grote belang van de riten van Pesach verschaften dit feest een bijzondere centrale plaats in het godsdienstige leven van het antieke Jodendom." 3 We zien bijvoorbeeld dat het niet vieren van Pesach in de Thora een van de redenen is voor het voltrekken van de doodstraf (Numeri 9:13). Daarbij komt dat regelmatig in de Tenach het vieren van Pesach opnieuw opgestart wordt, zoals in de tijd 11

3 van Jozua (Jozua 5:10-11) en tijdens de koningen Hizkia (2 Kronieken 30:1) en Josia van Juda (2 Koningen 23:22-23; 2 Kronieken 35:18). 4. Na de terugkeer uit de ballingschap Bovendien is Pesach een van de feesten die de Judeërs die uit de ballingschap uit Babel teruggekeerd waren, vierden. We kunnen dit lezen in Ezra 6:22. Tenslotte is er overvloedig bewijs dat Israël Pesach vierde gedurende de periode van de Tweede Tempel, toen de Messiaanse verwachtingen zeer hoog waren. 5. Niet altijd een gelukkige tijd Het is zeker niet zo dat Pesach altijd een gelukkige tijd geweest is voor het volk Israël. Josephus vertelt, bijvoorbeeld, over het Pesachfeest dat vlak voor de verwoesting van de Tweede Tempel heeft plaatsgevonden. Hij vertelt ons dat de stad Jeruzalem dat jaar - het jaar 70 van onze jaartelling - aangegroeid was tot meer dan twee miljoen mensen. Omdat de Romeinen de stad belegerden en uiteindelijk innamen, werden de meeste van deze arme feestvierders jammerlijk het slachtoffer van deze situatie. De meeste van de gelovigen zijn door hongersnood en door het zwaard gedood. Josephus schrijft derhalve: "Nu was het hele volk door een lotsbeschikking opgesloten in een gevangenis en de stad was, terwijl de oorlog haar omringde, volgepakt met mensen. Het aantal slachtoffers was dan ook groter dan welke menselijke of goddelijke oorzaak ooit eerder bewerkt had." 4 6. De toekomstige uittocht Ondanks dergelijke tragische gebeurtenissen is Pesach altijd het symbool bij uitstek geweest voor de hoop van het Joodse volk op verlossing en bevrijding. Dit vinden we bijzonder in de geschriften van de Bijbelse profeten. Jeremia schrijft, bijvoorbeeld, dat Pesach zal dienen als een model voor een grote toekomstige bevrijding die God zal bewerken voor het volk Israël, wanneer Hij hen op een wonderbare wijze vanuit de verstrooiing terug zal voeren naar het land (Jeremia 16: 14-15). Ezechiël kijkt ver vooruit naar de Messiaanse tijd, wanneer Yeshua terug zal keren naar de aarde en als koning zal regeren te Jeruzalem. De profeet verklaart dat een van de dingen waar de Messias voor zal zorgen zal zijn dat Israël weer Pesach zal vieren op een manier die de Heer waardig is (Ezechiël 45:21-24). De betekenis voor de geloofsleer Pesach is een feest vol theologie. Kijk eens naar de volgende theologische termen die met regelmaat gebruikt worden om de historische gebeurtenissen van Pesach te beschrijven. Het is niet moeilijk het geestelijke belang hiervan in te zien. 1. Verlossing De definitie - De eerste en belangrijkste soteriologische (redding) leer verbonden met Pesach is de leer van de verlossing. Verlossing heeft te maken met het bevrijden van slaven door het betalen van een som geld. De verlossing uit Egypte - Dit is natuurlijk de belangrijkste boodschap van Pesach. De slaven waren de Israëlieten. De meesters waren de Egyptenaren. Het boek Exodus vertelt ons dat het een zware en brute slavernij was. De kinderen van Israël werden totaal gedomineerd door hun Egyptische meesters. Het was een zware tirannie waaraan de kinderen van Israël hulpeloos overgeleverd waren. Ze waren niet in staat zichzelf te bevrijden. Ze hadden een verlosser nodig. En dat is precies wat de Heilige voor Israël gedaan heeft. Ze werden uit de slavernij weggevoerd door een groot wonderwerk van God, dat Hij ten uitvoer bracht toen de doods engel aan de huizen voorbij ging waar het bloed van het Pesachlam aan gestreken was. Dit werk vond zijn hoogtepunt toen God Israël door Zijn sterke en uitgestrekte arm uit Egypte leidde. Ze werden bevrijd uit het slavenjuk opdat zij hun nieuwe meester, de Heer hun God, zouden kunnen dienen. 12

4 Verlossing van de zonde - Op dezelfde manier beschrijft het B'riet Chadasja (Nieuwe/Vernieuwde Verbond) de wrede tirannie waar alle mensen onder lijden wegens de slavernij onder de zonde. De zonde is zo dominant dat we niet alleen beschreven worden als slaaf aan de zonde (Romeinen 6), maar ook als geestelijk dood wegens de zonde! (Efeziërs 2:1). Omdat de ketenen waarmee de zonde ons gevangen hield zo sterk waren, was er iemand anders nodig om ons te verlossen. We konden het zelf niet bewerken. Daarom heeft God Yeshua aan de boom laten gaan, opdat Hij verzoening zou brengen voor onze zonden. God zond de Geest van God om ons tot leven te wekken. Hij heeft de verzoening voor ons individueel toegepast en heeft ons geïdentificeerd met de dood, de begrafenis en de opstanding van Messias. Daar komt nog bij, zoals in Efeziërs 2 staat, dat zelfs het vermogen om in Yeshua te geloven, om zo de volbrachte verlossing te ontvangen, een geschenk is geweest van God Zelf. Aldus kunnen we zeggen dat onze verlossing van begin tot einde een genadegave is. Daar komt bij dat er een prijs betaald is om te verlossen. Het B'riet Chadasja vertelt ons dat het bloed van Messias ons verlost heeft. Het bloed van Messias is de losprijs die betaald is om ons vrij te zetten. d. Vrijheid om te dienen - Tenslotte wordt ons ook geleerd dat we niet vrij gemaakt zijn om te doen wat we maar willen. Omdat de Messias ons gekocht heeft met Zijn bloed, zijn we nu Zijn eigendom! Dit lezen we duidelijk in 1 Korintiërs 6:19-20: "... en dat gij niet van uzelf zijt. Want gij zijt gekocht en betaald. Verheerlijkt dan God met uw lichaam." 2. Bevrijding De definitie - Naast het thema verlossing komen bij Pesach ook de thema's bevrijding en redding sterk naar voren. Er zijn drie termen die we voortdurend met elkaar kunnen verwisselen bij het bestuderen van deze leer. Dat zijn bevrijding, redding, en gespaard zijn voor. De bevrijding tijdens de exodus - Naast het thema verlossing komen bij Pesach ook de thema' s bevrijding en redding sterk naar voren. Er zijn drie termen die we voortdurend met elkaar kunnen verwisselen bij het bestuderen van deze leer. Dat zijn bevrijding, redding, en gespaard zijn voor. Misschien is het beste beeld van Pesach dat bij deze concepten past, wanneer we ons de kinderen van Israël voorstellen aan de oever van de Rietzee. Hier ligt een watervlakte voor hen die ze niet kunnen oversteken, rechts en links van hen ligt een dodelijke woestijn, en het tot de tanden gewapende Egyptische leger komt in grote haast naderbij. Terwijl het gevaar van een totale uitroeiing zo nabij was, leidde Moshe hen naar de oever van de zee, stak zijn staf voor zich uit en riep: "Vreest niet, houdt stand, dan zult gij de verlossing des Heren zien!" (Exodus 14:13) Op het moment dat ze geconfronteerd werden met de volledige hulpeloosheid van hun situatie, kwam God hun te hulp en bevrijdde hen. Onze redding - Dit is precies wat er is gebeurd in ons geestelijk leven. Op een soevereine wijze heeft God de gebeurtenissen in ons leven zo bewerkt dat we op een punt gekomen zijn waarop we ons zijn gaan realiseren dat we geestelijk volledig hulpeloos waren om ons te kunnen redden uit de slavernij van de zonde en de gevolgen daarvan. Op het punt aangekomen waar we geen stap meer verder konden, is Hij in ons leven gekomen en heeft ons gered. Galaten 4:4 zegt met het oog hierop: "Maar toen de volheid des tijds gekomen was, heeft God Zijn Zoon uitgezonden..." 3. Heiliging De definitie - Heiliging betekent: apart gezet worden voor een speciaal doel. Er wordt niet noodzakelijk ethisch correct handelen mee bedoeld. Centraal staat het idee van apart gezet zijn. De Israëlieten - Een van de redenen waarom de Heer Israël verlost en bevrijd heeft, is om de kinderen van Israël los te maken van de ketenen van de zonde, opdat ze Hem volledig zullen kunnen dienen. Dat is toch wat Moshe voortdurend eist van farao met de woorden: "Laat mijn volk gaan, om mij te dienen in de woestijn" (Exodus 7: 16) Het idee waar hier uitdrukking aan gegeven wordt, is dat de. Heer Israël geheiligd heeft. Hij heeft Israël apart gezet van de rest van hun wereld en tot Zichzelf gebracht opdat ze Hem zouden kunnen dienen. Dit is wat de Schrift bedoeld wanneer Israël "een heilig volk" (Exodus 19:6) wordt genoemd. Heiligheid verwijst daarbij niet zozeer naar hun daden of leefstijl, maar naar het feit dat God ze apart heeft gezet voor Zichzelf. We kunnen op dit punt zeggen dat ze vanwege het feit dat ze heilig zijn ook moeten leven naar wat ze zijn: een heilig volk, dat een heilig leven leidt. 13

5 Alle gelovigen - Op dezelfde manier heeft God alle gelovigen van alle eeuwigheid af apart geplaatst en uitverkoren om eeuwig leven te beërven. Op het bepaalde moment in tijd en plaats in de geschiedenis is Messias gestorven voor onze zonden. Door in Hem te geloven, heeft God ons gemaakt tot een nieuwe schepping en noemt ons "heiligen", waarmee Hij aangeeft dat wij voor Hem apart gezet of geheiligd zijn. Heiliging betreft verleden, heden en toekomst: Van eeuwigheid her Efeziërs 1:3 1 Korintiërs 6:11 (aoristus) Heden Hebreeën 10:14 1 Petrus 3:15 Toekomst 1 Thessalonissenzen 3:13; 5:23 1 Johannes 3:2 Het eten van de matse, brood zonder zuurdesem, is een goed beeld van onze heiliging. Zuurdesem is een Bijbels beeld voor de zonde. Wanneer we brood eten zonder zuurdesem, dan beeld ons dat af als een verlost volk waar alle zonde uit weggenomen is. De viering van het feest 1. Er is geen door God aangewezen plaats meer om het Pesachoffer te brengen We kunnen de manier waarop in de Bijbel Pesach en Ongezuurde Broden werd gevierd niet meer nadoen omdat er eenvoudigweg geen mogelijkheid meer is om een Pesachlam te offeren. Er is geen door God aangewezen plaats meer waar het Pesachoffer gebracht kan worden en vanaf de vernietiging van de Tweede Tempel is er nooit meer zo een plaats geweest. 2. Vernieuwingen tijdens de periode van de Tweede Tempel Ook in de dagen van de Tweede Tempel echter had het Joodse volk al aan de rite van de oorspronkelijke Bijbelse viering allerlei nieuwe zaken toegevoegd. Veel Bijbelgeleerden verwijzen voor de oorsprong van deze gebruiken naar de tijd van de Bijbelse Ezra, de wetgeleerde. Het zingen van de Hallel - Een Bijbelgeleerde, Abraham P. Bloch geeft als suggestie dat de eerste stap in de ontwikkeling van een vernieuwde Pesachviering plaatsvond toen de gewone Israëlieten zich gingen voegen bij het koor van de Levieten tijdens het zingen van de Hallelpsalmen ( ) in de Tempel. Traditioneel werden deze psalmen gezongen tijdens de feesten, in het bijzonder wanneer tijdens het Pesachfeest de lammeren geslacht werden. De seder thuis - Bloch zegt dan dat deze ontwikkeling nog een stap verder ging toen het Hallel gezongen ging worden tijdens de privévieringen in de huizen in Jeruzalem. Dit, zegt hij, was het begin van wat wij heden ten dage de Pesachseder noemen. 5 De Mishna - We hebben ruimschoots bewijzen in de Mishna (Tractaat Pesachiem) dat tijdens de late periode van de Tweede Tempel, veel van de gebruiken die het joodse volk heden ten dage in de seder thuis verrichten, toen al in de seder in Israël thuis gedaan werden. Het woord "seder" (rds) is een Hebreeuws woord dat "orde" betekent. Het geeft aan dat er een vaste orde of ritueel is voor het vieren van Pesach. Daarbij komt dat er zowel in de Jeruzalemse Talmoed als in de Babylonische Talmoed bewijsmateriaal te vinden is dat er zelfs in de periode van de Tweede Tempel buiten Jeruzalem individuele vieringen thuis geweest zijn, uiteraard zonder het gebruik van een Pesachlam. - 4 bekers wijn - De kiddoesj (wijn) - Het kind stelt de vragen - De vader geeft de antwoorden - Het eten van de in de Bijbel geboden spijzen - Hallel 14

6 Zoals eerder gezegd, is een groot deel van de orde die heden ten dage gebruikt wordt voor de viering van Pesach al tijdens de late periode van de Tweede Tempel gebruikt. Dat zijn onder anderen: het uitspreken van een inleidende kiddoesj over de wijn, het indopen van de kruiden, de drie vragen (heden ten dage vier) die door een kind gesteld worden, de vader die de vragen beantwoordt, het nuttigen van de door de Bijbel bevolen spijzen: het Pesachlam, de bittere kruiden en de matses, het drinken van vier bekers wijn, en het zingen van de Hallel. De Haggada - Heden gebruiken de meeste van ons een boek om ons door de seder heen te leiden. Dit wordt een Haggada genoemd. Dat komt van het Hebreeuwse woord, l'hagid, dyghl, "vertellen." De eerste keer dat naar wij weten de term Haggada gebruikt is om te verwijzen naar de Pesachseder, was in het midden van de derde eeuw van onze jaartelling in Babylon. 6 De eerste versie van een geschreven Haggada vinden we in een gebedsboek dat is samengesteld door Rav Amram Gaon, rond het jaar 850 van onze jaartelling. In deze siddoer vinden we de eerste complete tekst van een Haggada. De Haggada die het meest lijkt op onze huidige versie is samengesteld door de Rambam en staat in zijn Mishnah Torah (12 de eeuw van onze jaartelling). De eerste losse versies van de Haggada zijn niet verschenen voor de 12 de eeuw. 7 De Haggada bevat teksten uit de Bijbel, uit de Midrasj (vroeg-rabbijns commentaar op de Bijbel), uit de Mishna, en andere teksten van onbekende of betwiste oorsprong. Het is samengesteld met slechts één doel voor ogen: om de mensen die deelnemen aan de seder het verhaal van Pesach te vertellen. Als de Haggada op de juiste manier begrepen wordt en aangepast wordt aan de standaard van de Bijbel, kan het een geweldig instrument zijn om ieder van ons te helpen in de Pesachviering thuis. Natuurlijk moeten alle Pesachvieringen de oorspronkelijke Bijbelse gebeurtenissen en spijzen vermelden. Er moet ook een sfeer van aanbidding en vreugde heersen, alsook moet er ruimte zijn om de belangrijke leerstellingen van Pesach, inclusief de dood en opstanding van Messias, te bespreken. DE EERSTELINGEN (~yrwbybh ~wy) De basis van de mo ed van de eerstelingen Tijdens het feest van de Ongezuurde Broden vindt een mo'ed plaats, dat vaak over het hoofd gezien wordt, waarin de eerstelingen (eerste vruchten) van de gerst, met kaf en koren, aan de Heer aangeboden worden. Het is het offer van de eerstelingen. 1. De twee mo'adiem van de eerstelingen Later, nadat 49 dagen afgeteld zijn, is er een ander offer van de eerstelingen, namelijk het offer van de tarweoogst. In het licht daarvan, verwijzen we naar het offer van de Pesachweek als het "eerste offer van de eerstelingen." Zo lezen we in Leviticus 23:10-11: "Spreek tot de Israëlieten en zeg tot hen: Wanneer gij komt in het land dat Ik u geef, en de oogst daarvan binnenhaalt, dan zult gij de eerstelingsgarve van uw oogst naar de priester brengen, en hij zal de garve voor het aangezocht des Heren bewegen, opdat gij welgevallig zijt; daags na de sabbat zal de priester die bewegen." 2. De problemen Hoewel het zo eenvoudig klinkt, is dit offer omringd met controversen. De problemen komen voort uit twee oorzaken. Ten eerste is er een flink verschil van mening over de vraag wanneer dit offer moet plaatsvinden. Het probleem is dat de tekst van de Thora zegt dat de mo'ed van de eerstelingen gevierd moet worden: "daags na de Shabbat" (Lev.23:11). Naar welke Shabbat gedurende de Pesachweek verwijst de tekst? Er zijn twee mogelijkheden: a. De 7 de dag, Shabbatdag, van de Pesachweek "De priester kaste van de Sadduceeën hield eraan vast dat de Shabbat waar hier naar verwezen wordt, de Shabbat is tijdens de Pesachweek." 8 Volgens de Sadduceeën moest het offer dus altijd gebracht worden op de zondag die volgde op de Shabbat van de Pesachweek. 15

7 b. De dag van Pesach zelf, aangezien deze een dag van Shabbatsrust genoemd wordt. De Farizeeën, de voorlopers van de rabbijnen, meenden dat Shabbat in deze context niet letterlijk "Shabbat" betekent maar "rustdag", en dat met die rustdag de dag van Pesach bedoeld wordt." 9 Volgens de Farizeeën moest het offer gebracht worden op de tweede dag van Pesach. De controverse beperkte zich echter niet tot het verschil tussen de Sadduceeën en de Farizeeën. De Karaïeten, een klein Joodse groep tijdens de Middeleeuwen die de autoriteit van de rabbijnen verwierpen, stemden in met de Sadduceeën. De grote meerderheid van de Joden is echter tot op de dag van vandaag trouw gebleven aan de uitleg van de Farizeeën. We moeten niet vergeten dat er ook nog andere meningen zijn. Bijvoorbeeld: "de Falasja's [nogal een negatieve naam] uit Ethiopië leggen deze woorden zo uit: de dag nadat Pesach voorbij is..." 10 Ten tweede is er de betekenis van de "omer" - in Leviticus 23:10, rmw[. Volgens Michael Strassfeld betekent het woord "omer" letterlijk "een maat." 11 Wanneer we echter de andere plaatsen bekijken waar het woord in de Tenach gebruikt wordt (naast onze passage in Leviticus wordt het nog vier keer gebruikt 12 ), dan zien we al snel dat de primaire betekenis van het woord "schoof" is, zoals het ook meestal vertaald wordt. 13 De hoeveelheid graan die op dit eerste Eerstelingenfeest geofferd moest worden, was een schoof gerst, die een hoeveelheid moest hebben van een omer. Wat heeft de mo ed van de eerstelingen voor Israël betekent? 1. Moeilijk vast te stellen Het is moeilijk om precies vast te stellen wat dit mo'ed betekend heeft voor het volk Israël in die dagen. De reden daarvoor is dat er zo weinig geschreven materiaal over is. 2. Een feest met een dubbele betekenis Wat we wel weten is dat door deze feestdag de dubbele betekenis van de Pesachweek benadrukt werd, namelijk het gedenken van de verlossing en het danken voor het land. De verlossing stond centraal gedurende Pesach en Ongezuurde Broden. Het land stond centraal tijdens de eerste Eerstelingen. 3. Een vreugdevol vooruitzien op de dingen die nog komen. Tijdens de Pesachweek begon de eerste graansoort, namelijk gerst, te rijpen. Volgens veel gezaghebbende stemmen (zie de discussie hierboven) werden de eerste gerijpte schoven van de gerstoogst (de omer) tijdens de Pesachweek op het feest van de Eerstelingen geofferd. De afsluiting van dit landbouwfeest zou 50 dagen later plaatsvinden op Shavuot, wanneer de eerstelingen van de nieuwe tarweoogst in de Tempel geofferd zouden worden. Natuurlijk zijn alle eerstelingenfeesten vreugdevolle feesten. Het beste en mooiste van de nieuwe oogst werd aan de Heer geofferd, uit dank voor wat Hij de aarde had doen voortbrengen, alsook in vertrouwen vooruitlopend op de overvloedige oogst die te rijpen stond. We hebben de volgende samenvatting van het feest van de Eerstelingen: "In verslagen die daarmee overeenstemmen lezen we dat in de tijd waarin de Tempel nog in Jeruzalem stond, de pelgrims ook na het vieren van de Pesachavond nog in de stad bleven. Op een bepaald moment van die week ging men ertoe over om voor het altaar van God een omer van de vroegst gerijpte gerst te bewegen, waarmee de telling van de 49 dagen begon waarin de gerstoogst op de verschillende akkers door het gehele land Israël tot rijping zou komen - een telling die zelf tot haar volle rijping zou komen op het feest van Shavuot. En na de zevende dag keerden zij terug naar huis." 14 De betekenis voor de geloofsleer 1. Aanvaarding Er is een aspect dat dit offer sterk doet verschillen van het tweede eerstelingenoffer dat op Shavuot gebracht moest worden en dat we binnenkort zullen behandelen. De tekst in Leviticus 23:11 zegt ons: "En 16

8 hij zal de garve voor het aangezicht des Heren bewegen, opdat gij welgevallig zijt" (cursivering is van de auteur). Het feit dat de hele schoof (garve) voor de Heer bewogen werd, betekent dat zowel het kaf als het koren aan de Heer geofferd werden, "opdat gij welgevallig zijt." 2. Het beeld in de Thora Dit verschaft ons een levendig beeld in de Thora waarin we onszelf mogen zien als aanvaard in Messias. a. In Messias zijn we een nieuwe schepping. Het "graan" is een beeld van de nieuwe schepping. b. Als nieuwe scheppingen hebben we een "voorhang" van vlees, waar de zonde heerst. Het "kaf" is een beeld van de voorhang van het vlees. c. God heeft ons onvoorwaardelijk aanvaard. Romeinen 5:8 3. De opstanding van Yeshua? Er zijn nogal wat gelovigen die menen dat Yeshua op de mo'ed van de eerstelingen opgestaan is uit de dood. De kwestie van de tijd en datum van Zijn dood en opstanding is veel te gecompliceerd voor onze studie Flavius Josephus, Antiquities of the Jews XJV.2.1 and XVII 9.3. The International Standard Bible Encyclopedia. "Passover", p Abraham P. Bloch, The Biblical and Historical Background of the Jewish Holy Days, p Flavius Josephus, The Jewish War, VI Bloch, op. cit., pp Idem., p Philip Goodman, The Passover Anthology, pp Idem., p Idem. Michael Strassfeld, The Jewish Holidays: A Guide and Commentary, p. 49. Idem., p. 47. Zie Deuteronomium 24:19; Rut 2:7,15; en Job 24:10. Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon, p Arthur I. Waskow, Seasons of Our Joy, p

Voordat in Leviticus de zeven feesten aan bod zijn wordt eerst een wekelijks feest benadrukt. Welke heilige samenkomst is dat?

Voordat in Leviticus de zeven feesten aan bod zijn wordt eerst een wekelijks feest benadrukt. Welke heilige samenkomst is dat? De zeven feesten. Voordat in Leviticus de zeven feesten aan bod zijn wordt eerst een wekelijks feest benadrukt. Welke heilige samenkomst is dat? Leviticus 23:2-3 2 Spreek tot de Israëlieten en zeg tegen

Nadere informatie

SHAVUOT - tw[wbx. DE PERIODE VAN HET TELLEN - SFIERAT HA'OMER (rmw[h tryps) De fundamenten. 1. De plaats: Leviticus 23:15-16.

SHAVUOT - tw[wbx. DE PERIODE VAN HET TELLEN - SFIERAT HA'OMER (rmw[h tryps) De fundamenten. 1. De plaats: Leviticus 23:15-16. SHAVUOT - tw[wbx Deze mo'ed is nauw verbonden met het Pesachseizoen door middel van de periode van het tellen. Daarom zullen we de periode van het tellen en Shavuot tezamen bestuderen, hoewel de periode

Nadere informatie

DAG DATUM TIJDSTIP GEBEURTENIS BIJBELTEKST 4 dagen voor Pesach

DAG DATUM TIJDSTIP GEBEURTENIS BIJBELTEKST 4 dagen voor Pesach 063. Tijdschema en - pagina 1 4 dagen voor 5 dagen voor 3 dagen voor 4 dagen voor 2 dagen voor 3 dagen voor 1 dag voor 2 dagen voor 1 dag voor 10 Nisan De Israëlieten moesten per gezin een gaaf, mannelijk,

Nadere informatie

Wanneer begint het Pascha?

Wanneer begint het Pascha? Waarom Juda de Omer telt vanaf de eerste dag van Ongezuurde Broden door Tony Robinson Page 1 Wanneer begint het Pascha? Ezechiël 45:21 In de eerste maand, op de veertiende dag van de maand, zal voor u

Nadere informatie

Deel 1 PESACH EN PASEN

Deel 1 PESACH EN PASEN Deel 1 PESACH EN PASEN Pesachmaaltijd Foto Wikipedia Pesach en Pasen En in de eerste maand, op den veertienden dag der maand, is het pascha den Heere. Numeri 28:16 1. Inleiding Helaas weten velen in ons

Nadere informatie

Pesach / Feest der Ongezuurde broden. Sjemot 12: Jozua 5: 2 6: 1 Johannes 12: 20 28a

Pesach / Feest der Ongezuurde broden. Sjemot 12: Jozua 5: 2 6: 1 Johannes 12: 20 28a Pesach / Feest der Ongezuurde broden Sjemot 12: 48 51 Jozua 5: 2 6: 1 Johannes 12: 20 28a Een bijzondere feestweek is gisteravond begonnen met de viering van de Sedermaaltijd. Dit is een maaltijd ter ere

Nadere informatie

Virtuele Sederschotel

Virtuele Sederschotel Virtual Seder Plate Virtuele Sederschotel Klik op een onderdeel van de Seder-schotel voor verklaringen, geschiedenis, en meer! Sederschotel De Sederavond van Pesach is één van de meest gevierde Joodse

Nadere informatie

Komt tot de bruiloft

Komt tot de bruiloft LEER HEM KENNEN 20 bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Komt tot de bruiloft 1 Ds. F. van Roest zondag 30 november Christus eten wil zeggen: Zijn wezen, Zijn verdiensten, Zijn krachtige werking

Nadere informatie

Door welke gebeurtenis waren de vijanden van Israël bang geworden voor Gods volk?

Door welke gebeurtenis waren de vijanden van Israël bang geworden voor Gods volk? Besnijdenis en Pascha in Gilgal. Door welke gebeurtenis waren de vijanden van Israël bang geworden voor Gods volk? Jozua 5:1 1 Toen al de koningen van de Amorieten aan deze zijde van de Jordaan, namelijk

Nadere informatie

Lukas 22, Jezus: meer dan Pesach

Lukas 22, Jezus: meer dan Pesach Lukas 22,15-20 - Jezus: meer dan Pesach Viering Heilig Avondmaal Liturgie Voorzang Ps 81,1.2.4 Stil gebed Votum / zegengroet Zingen Ps 133,3 Gebed Lezen uit de Bijbel: - Ex 12,1-20 Zingen: Ps 105,16.17

Nadere informatie

Pesach / Pasen. Het Pesachfeest.

Pesach / Pasen. Het Pesachfeest. Pesach / Pasen. Dit jaar, 2015, valt Pesach precies samen met het Paasfeest, zoals wij dat vieren. Vrijdagavond (Goede Vrijdag) begint het Pesachfeest. Dit wordt ook wel Seideravond genoemd, naar de maaltijd,

Nadere informatie

De feesten van de Heer. C. Noorlander

De feesten van de Heer. C. Noorlander De feesten van de Heer C. Noorlander Kerkelijke feesten Datum Goede Vrijdag Vrijdag vóór Pasen Pasen 1 e zondag (en maandag) na 1 e volle maan in de lente Hemelvaartsdag 6 e donderdag na Pasen Pinksteren

Nadere informatie

Witte donderdag 21 april 2011

Witte donderdag 21 april 2011 Witte donderdag 21 april 2011 Op Witte donderdag dagen we je uit om je avond vorm te geven rond een eenvoudige maaltijd (bij de voorbereiding op Goede vrijdag en Pasen is soberheid op zijn plaats). Dat

Nadere informatie

DE CEDERMAALTIJD. BIBLESPACE 10 APRIL 2017 Pagina 1

DE CEDERMAALTIJD. BIBLESPACE 10 APRIL 2017 Pagina 1 Het is traditioneel een feestdag, maar niet met de paashaas of met de lekkere paaseieren, ook niet een eigen gemaakt lentefeestje op z n paasbest, maar een aandenken aan het nieuwe verbond van Jezus Christus!

Nadere informatie

Jesjoea opgewekt uit de dood als eersteling Jesjoea beweegoffer van de eerstelingen 1 Korinthe 15:20-28 Eersteling Messias als Eersteling

Jesjoea opgewekt uit de dood als eersteling Jesjoea beweegoffer van de eerstelingen 1 Korinthe 15:20-28 Eersteling Messias als Eersteling FOB 7 9 april 2016 We zijn aan het einde van het FOB aangekomen.. dag 7 Het begon met Pesach en afgelopen donderdag herdachten we de opstandingdag. Donderdag? Op de deels herstelde Zadok kalender was dat

Nadere informatie

Jezus in het midden van de Bijbelse feesten

Jezus in het midden van de Bijbelse feesten Jezus in het midden van de Bijbelse feesten 21 jan 2018 Kees Noorlander 1 Kerkelijke feesten Datum Goede Vrijdag Vrijdag vóór Pasen Pasen 1 e zondag (en maandag) na 1 e volle maan na 21 maart Hemelvaartsdag

Nadere informatie

U daalde neer van Uw troon om mens te zijn. Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Van het kruis naar het graf. Uit het graf weer opgestaan.

U daalde neer van Uw troon om mens te zijn. Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Van het kruis naar het graf. Uit het graf weer opgestaan. U daalde neer van Uw troon om mens te zijn. Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Van het kruis naar het graf. Uit het graf weer opgestaan. Heer, ik prijs Uw grote naam. Vorige week 1 Korintiërs

Nadere informatie

Welke instelling heeft God bepaald en waarom mag er niet gegeten worden wat gezuurd is?

Welke instelling heeft God bepaald en waarom mag er niet gegeten worden wat gezuurd is? Heiliging van de eerstgeborenen. Welke instelling heeft God bepaald en waarom mag er niet gegeten worden wat gezuurd is? Genesis 13:1-3 1 Toen sprak de HEERE tot Mozes: 2 Heilig voor Mij alle eerstgeborenen:

Nadere informatie

Matteüs 26,28 Het kruis van Christus: zijn bloed voor ons vergoten

Matteüs 26,28 Het kruis van Christus: zijn bloed voor ons vergoten Matteüs 26,28 Het kruis van Christus: zijn bloed voor ons vergoten De betekenis van het kruis van Christus (2) Liturgie Voorzang: Gez 90 (was GK 15) Votum/groet Zingen: Ps 113,1.2 Wet Zingen: Gez 155,3.4.5

Nadere informatie

Welke plaag moesten zij aankondigen; wanneer zou de vijfde plaag een feit worden en had Gods volk last van deze plaag?

Welke plaag moesten zij aankondigen; wanneer zou de vijfde plaag een feit worden en had Gods volk last van deze plaag? De overige plagen in Egypte. Welke plaag moesten zij aankondigen; wanneer zou de vijfde plaag een feit worden en had Gods volk last van deze plaag? Genesis 9:2-5 2 Want als u hun weigert te laten gaan

Nadere informatie

Pascha. Feest van de ongezuurde broden

Pascha. Feest van de ongezuurde broden Concept 12-4-2015 Pascha en Feest van de ongezuurde broden Deuteronomium 16:8 Zes dagen zult gij ongezuurde broden eten, en aan den zevenden dag is een verbods dag den HEERE uw God; dan zult gij geen werk

Nadere informatie

Pesach Pasen Heilig Avondmaal.

Pesach Pasen Heilig Avondmaal. Pesach Pasen Heilig Avondmaal. Vanavond, maandag 14 april, begint Pesach (ook wel Pascha genoemd) en het Feest van de ongezuurde broden met de Sedermaaltijd. Ons Pasen, het Paasfeest, is terug te leiden

Nadere informatie

INLEIDING BIJBELSE FEESTEN

INLEIDING BIJBELSE FEESTEN INLEIDING BIJBELSE FEESTEN Hieronder worden in het kort de tien Feesten van JHWH 1 en de twee Joodse feesten Chanoeka en Poerim beschreven. Waarom deze tweedeling? Zijn het dan niet allemaal Joodse feesten?

Nadere informatie

bouwen in Jeruzalem, in Juda. Wie nu onder u tot enig deel van zijn volk behoort, de Here, zijn God, zij met hem, hij trekke op.

bouwen in Jeruzalem, in Juda. Wie nu onder u tot enig deel van zijn volk behoort, de Here, zijn God, zij met hem, hij trekke op. - 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit

Nadere informatie

Preek Witte Donderdag 2017

Preek Witte Donderdag 2017 Lieve Gemeente, Vanavond is een bijzondere avond. We vieren Avondmaal, zo maar op een doordeweekse avond. We denken daarbij aan de laatste maaltijd die Jezus heeft gehouden met zijn leerlingen. En in de

Nadere informatie

Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min.

Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min. Pesachmaaltijd Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Van de Pesachmaaltijd proeven, en zelf charoset maken. Bijbelteksten Matteüs

Nadere informatie

De middelste van de Opgangsfeesten

De middelste van de Opgangsfeesten De middelste van de Opgangsfeesten C.J. van den Boogert De Opgangsfeesten Het Wekenfeest behoort tot de drie zogenaamde Opgangsfeesten of Pelgrimsfeesten. De opdracht daartoe werd gegeven in Exodus 23:14

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Naar aanleiding van de lezingen vandaag, over het ophouden van de manna uit Jozua 5 en het teken van brood en vis uit Johannes 6, wil ik graag twee

Nadere informatie

3. Jezus is een Jood Romeinen 15:7-13, Mattheüs 5: De verwachting van de Messias in het Oude Testament...

3. Jezus is een Jood Romeinen 15:7-13, Mattheüs 5: De verwachting van de Messias in het Oude Testament... Inhoud Pagina Voorwoord... 7 1. Israël, Gods eerstgeboren zoon... 9 Exodus 4:21-23; 19:5-6 2. Jezus, Gods eniggeboren Zoon... 15 Johannes 1:1-18, Romeinen 1:1-7 3. Jezus is een Jood... 21 Romeinen 15:7-13,

Nadere informatie

Seider en avondmaal door Pieter A. Siebesma

Seider en avondmaal door Pieter A. Siebesma Seider en avondmaal door Pieter A. Siebesma Van 30 maart tot 5 april viert de Joodse gemeenschap dit jaar Pesach. De viering begint op de Seideravond. Een goede aanleiding om eens stil te staan bij de

Nadere informatie

- 1 - De profeet Haggaï en wij. We beginnen te lezen in Haggaï hoofdstuk 1:1a

- 1 - De profeet Haggaï en wij. We beginnen te lezen in Haggaï hoofdstuk 1:1a - 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit

Nadere informatie

De profeet Haggaï en wij. Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken.

De profeet Haggaï en wij. Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. - 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit

Nadere informatie

Preek over Matt. 26 : 17 30

Preek over Matt. 26 : 17 30 Preek over Matt. 26 : 17 30 Het nieuwe Pascha Preek over Matt. 26 : 17 30 Gemeente van Christus, Heb je weleens een doventolk aan het werk gezien? Een doventolk is iemand die met gebaren duidelijk maakt

Nadere informatie

Leviticus 23:1 e.v. De feesttijden van de Heer, die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn Mijn feesttijden

Leviticus 23:1 e.v. De feesttijden van de Heer, die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn Mijn feesttijden Spreker: Arno Lam Datum: 14-06-2015 Leviticus 23:1 e.v. De feesttijden van de Heer, die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn Mijn feesttijden Pesach Ongezuurde Broden Eerstelingenfeest Pinksterfeest

Nadere informatie

Jozua en het beloofde land

Jozua en het beloofde land Materiaal bij preek 4 Jozua en het beloofde land 1) Voor de bespreking van de preek van 14 januari a. suggestie voor een werkvorm We gaan aan het werk in groepjes van 3. Elk groepje krijgt een stapeltje

Nadere informatie

A a n t e k e n i n g e n

A a n t e k e n i n g e n A a n t e k e n i n g e n I n l e i d i n g De avond die bekend staat als het Laatste Avondmaal is het belangrijkste onderdeel van de Pesachviering. Pesach betekent letterlijk (over)springen. Denk maar

Nadere informatie

ETS-Bijbelcursus. Exodus. Inhoud van de les. Doelstellingen van deze les

ETS-Bijbelcursus. Exodus. Inhoud van de les. Doelstellingen van deze les ETS-Bijbelcursus Exodus Inhoud van de les Opening Inleiding en achtergrond Exodus Indeling en inhoud Exodus Pauze Pesach De tabernakel Afsluiting Doelstellingen van deze les De cursisten hebben een globale

Nadere informatie

Thema: De Joodse feesten

Thema: De Joodse feesten Thema: De Joodse feesten (Dia 1) De oudtestamentische feesten: Wat hebben ze ons nog te zeggen? Inleiding De benaming Joodse feesten zou aanleiding kunnen geven om te denken, dat deze feesten voor het

Nadere informatie

alles in zijn eigen rangorde... en op de bestemde tijd

alles in zijn eigen rangorde... en op de bestemde tijd 3 maart 2019 Urk in de natuur een bekend fenomeen: vroege bloeiers (sneeuwklokje, krokus) terugkerende trekvogels (ooievaar, zwaluw) ontwakende winterslapers (egel, eekhoorn) geboorte in de lente (lammeren,

Nadere informatie

Eucharistie vieren. Dankzegging

Eucharistie vieren. Dankzegging Eucharistie Eucharistie vieren viering van de eucharistie is in de Kerk van levensbelang. Het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) noemt de viering van het EDe sacrament van de eucharistie bron en hoogtepunt

Nadere informatie

Seidermaaltijd met kinderen

Seidermaaltijd met kinderen Seidermaaltijd met kinderen pagina 1 Seidermaaltijd met kinderen Hoe leer je het meest? Door al je zintuigen te gebruiken! Met deze eenvoudige (en beperkte) Seidermaaltijd kun je je kinderen leren wat

Nadere informatie

Over de betekenis van Bijbelse voorjaarsfeesten

Over de betekenis van Bijbelse voorjaarsfeesten Over de betekenis van Bijbelse voorjaarsfeesten Aangedragen door de Rankwerkgroep Israël, Februari 2016 In het oude testament stelt God een aantal feesten 1 in, zoals het Pascha. Er is veel over deze feesten

Nadere informatie

ETS-Bijbelcursus. Leviticus. Inhoud van de les. Doelstellingen van deze les

ETS-Bijbelcursus. Leviticus. Inhoud van de les. Doelstellingen van deze les ETS-Bijbelcursus Leviticus Inhoud van de les Opening Inleiding en achtergrond Leviticus Boodschap en inhoud Leviticus Pauze Feesten in de Thora Afsluiting Doelstellingen van deze les De cursisten kunnen

Nadere informatie

Mozes, openbaart De Engel des Heren (Jezus?) openbaarde zich (2) Ongerechtigheid..(7,9). onbekwaam geen spraakvaardigheid Kende God dan Mozes niet?

Mozes, openbaart De Engel des Heren (Jezus?) openbaarde zich (2) Ongerechtigheid..(7,9). onbekwaam geen spraakvaardigheid Kende God dan Mozes niet? Mozes, een mens zoals iedereen geschapen uit vlees en bloed, werd door God geroepen tot een bijzondere opdracht. (Exod.3). Mozes betekent: Eruit gehaald. God roept nog steeds mensen om een bijzondere opdracht

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

Binnenkomst in stilte in de donkere kerk. We zingen:

Binnenkomst in stilte in de donkere kerk. We zingen: Jaargang 8, nummer 19 Voorganger: ds. Piet Jan Rebel Koor o.l.v. Tanja van Dijk Piano: Myrre van Dijk, David van Dijk Zaterdag 20 april 2019 Paaswake Een nacht vol hoop Binnenkomst in stilte in de donkere

Nadere informatie

Vrienden van onze Heer Jezus Christus,

Vrienden van onze Heer Jezus Christus, Overdenking 24 maart 2016, Witte Donderdag, in de Sixtuskerk 1 e lezing Ex. 12: 1-14 We zingen als antwoordpsalm 81: 1, 4, 7, 8, 9 2 e lezing Lucas 22: 7-20 We zingen Lied 558: 1, 2, 4 Door Ds A.J. Wouda

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Joden

Werkstuk Levensbeschouwing Joden Werkstuk Levensbeschouwing Joden Werkstuk door een scholier 2267 woorden 26 april 2007 5,8 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Video 1: Het Jodendom en de sjabbat De Sjabbat is het einde van de week,

Nadere informatie

Voorbeeld brief 2de eeuw 2 Petrus)

Voorbeeld brief 2de eeuw 2 Petrus) Voorbeeld brief 2de eeuw 2 Petrus) 1 PROS GALATAS 1931 Sir Chester Beatty 1931 Sir Chester Beatty 1931 Sir Chester Beatty P A U L O C PAULUS WIE WAS DEZE MAN? Muurschildering van de apostel Paulus in een

Nadere informatie

- 1 - Paas- Pinkster- en Loofhuttenfeest (en hun betekenis voor ons)

- 1 - Paas- Pinkster- en Loofhuttenfeest (en hun betekenis voor ons) - 1 - Paas- Pinkster- en Loofhuttenfeest (en hun betekenis voor ons) De Heere had door de dienst van Mozes tegen het volk Israël gezegd, dat er jaarlijks drie feesten gehouden moesten worden. Zoals wij

Nadere informatie

Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626

Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 VIERING VAN DE HEILIGE DOOP IN DE SINT MICHAËLKERK OPENING Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 Begroeting

Nadere informatie

Witte Donderdag Duinzichtkerk, 17 april 2014

Witte Donderdag Duinzichtkerk, 17 april 2014 Witte Donderdag Duinzichtkerk, 17 april 2014 PROTESTANTSE WIJKGEMEENTE ARCHIPEL/BENOORDENHOUT Hartelijk welkom in de Duinzichtkerk Vandaag beginnen wij de viering van de drie dagen van Pasen. Wij gedenken

Nadere informatie

Week 1: Dagen tellen. p Lezen!

Week 1: Dagen tellen. p Lezen! 14 p Lezen! Misschien heb je het vandaag wel gevraagd Welke datum is het? Je telt de maanden van het jaar en de dagen van de week. Tellen is belangrijk. Dat is niet alleen nu zo, dat was het ook in de

Nadere informatie

LES 10 EEN PASCHA EN EEN DOORPAS OP DE BELOFTEWEG. Exodus 1-14

LES 10 EEN PASCHA EN EEN DOORPAS OP DE BELOFTEWEG. Exodus 1-14 LES 10 EEN PASCHA EN EEN DOORPAS OP DE BELOFTEWEG Exodus 1-14 THEMA: Het onderwijzen van de volledigheid van de behoudenis in Christus. Wij gaan voor een paar ogenblikken doen alsof. Stel dat jouw land

Nadere informatie

het Pascha zelf en het feest der ongezuurde broden. Paas- Pinkster- en Loofhuttenfeest (en hun betekenis voor ons)

het Pascha zelf en het feest der ongezuurde broden. Paas- Pinkster- en Loofhuttenfeest (en hun betekenis voor ons) - 1 - Paas- Pinkster- en Loofhuttenfeest (en hun betekenis voor ons) De Heere had door de dienst van Mozes tegen het volk Israël gezegd, dat er jaarlijks drie feesten gehouden moesten worden. Zoals wij

Nadere informatie

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS? AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op

Nadere informatie

Witte Donderdag. 29 maart Johanneskerk Leersum

Witte Donderdag. 29 maart Johanneskerk Leersum Witte Donderdag 29 maart 2018 Johanneskerk Leersum fresco uit de Dom van Orvieto Voorganger: Ds. Arend Altena Organist: Ton Blom VOORBEREIDING INTROITUS: God zij ons gunstig en genadig Psalm 67: 1 en 3

Nadere informatie

Van Pasen naar Pinksteren Van Pinksteren naar het Loofhuttenfeest. 1. Pesach (Pasen) 2. Sjawoeot (Pinksteren) 3. Soekot (Loofhuttenfeest)

Van Pasen naar Pinksteren Van Pinksteren naar het Loofhuttenfeest. 1. Pesach (Pasen) 2. Sjawoeot (Pinksteren) 3. Soekot (Loofhuttenfeest) Van Pasen naar Pinksteren Van Pinksteren naar het Loofhuttenfeest 1. Pesach (Pasen) 2. Sjawoeot (Pinksteren) 3. Soekot (Loofhuttenfeest) De betekenis van het feest Wat is de oorspronkelijke betekenis?

Nadere informatie

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8 [1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding

Nadere informatie

Opmerkelijke openbaringen over het Loofhuttenfeest

Opmerkelijke openbaringen over het Loofhuttenfeest Opmerkelijke openbaringen over het Loofhuttenfeest Inleiding Loofhuttenfeest, zoals alle andere Bijbelse feesten is een herdenkingsfeest en profetisch feest. Het kijkt terug op de uittocht uit Egypte en

Nadere informatie

MAALTIJD VAN DE HEER. ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal. Vrije Evangelische Gemeente Heerde. Pastorale Handreiking 6

MAALTIJD VAN DE HEER. ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal. Vrije Evangelische Gemeente Heerde. Pastorale Handreiking 6 MAALTIJD VAN DE HEER ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal Vrije Evangelische Gemeente Heerde Pastorale Handreiking 6 MAALTIJD VAN DE HEER In de Protestante kerken spreken we over twee sacramenten

Nadere informatie

Pastorale Theologie Christologie. Christologie Inleiding. Indeling. Christus: God en Mens Afwijkende leren: Concilie van Chalcedon (AD 451)

Pastorale Theologie Christologie. Christologie Inleiding. Indeling. Christus: God en Mens Afwijkende leren: Concilie van Chalcedon (AD 451) Pastorale Theologie Christologie Centrum voor Pastorale Counseling v.z.w. Christologie Inleiding Christus: God en Mens Afwijkende leren: Docetisme Adoptianisme Concilie van Chalcedon (AD 451) Unio Personalis:

Nadere informatie

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = We vieren de dienst aan tafels in de voorhal

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = We vieren de dienst aan tafels in de voorhal Orde van de maaltijdviering op Witte Donderdag 2018 (29 maart 2018) Kerk: Brugkerk, Kroonplein 1 te Lemelerveld Aanvang: 18.00 uur Muzikale begeleiding: Anky Pekkeriet Voorganger: ds. Kees Benard = = =

Nadere informatie

De 4 winden. Openbaring 7:1-3. De verzegeld. Openbaring 7:4-8. De grote menigte. Openbaring 7:9-17. De onbevlekte eerstelingen. Openb.

De 4 winden. Openbaring 7:1-3. De verzegeld. Openbaring 7:4-8. De grote menigte. Openbaring 7:9-17. De onbevlekte eerstelingen. Openb. Les 6 voor 9 februari 2019 De 144.000 verzegelde mensen worden geïntroduceerd in twee passages: Openbaring 7 en 14: 1-5. In de eerste passage staan ze omdat het Lam komt. In de tweede hebben ze geweigerd

Nadere informatie

De feesttijden des Heren

De feesttijden des Heren De feesttijden des Heren De feesttijden des Heren 1 van 32 Leviticus 23 (lezen) DE WEKELIJKSE SABBAT Als de Heer de feesttijden, door Mozes, aan de Israëlieten bekend maakt, begint Hij met een feest dat

Nadere informatie

PARASHA METZORA Leviticus 14: 1 15: 33

PARASHA METZORA Leviticus 14: 1 15: 33 PARASHA METZORA Leviticus 14: 1 15: 33 En drie zijn er die getuigen op de aarde: de Geest, het water en het bloed; en deze drie zijn één. 1 Johannes 5: 8 We zien een beweging van buiten naar binnen om

Nadere informatie

36 En terwijl zij hierover spraken, stond Hij zelf in hun midden. Pasen (de opstanding)

36 En terwijl zij hierover spraken, stond Hij zelf in hun midden. Pasen (de opstanding) - 1 - Pasen (de opstanding) De Heer is waarlijk opgestaan en daar gaan we over lezen in Lucas 24:33 De Heere Jezus had Zich tijdens het avondeten aan de twee Emmaüsgangers als de opgestane Heer geopenbaard.

Nadere informatie

Witte Donderdag. Duinzichtkerk, 28 maart 2013 PROTESTANTSE WIJKGEMEENTE DUINZICHTKERK/VREDESKAPEL

Witte Donderdag. Duinzichtkerk, 28 maart 2013 PROTESTANTSE WIJKGEMEENTE DUINZICHTKERK/VREDESKAPEL Witte Donderdag Duinzichtkerk, 28 maart 2013 PROTESTANTSE WIJKGEMEENTE DUINZICHTKERK/VREDESKAPEL Hartelijk welkom in de Duinzichtkerk Vandaag beginnen wij de viering van de drie dagen van Pasen. Wij gedenken

Nadere informatie

Welke voorbereidingen trof Jozua; wat valt daarbij op en is het goed om alles grondig uit te zoeken?

Welke voorbereidingen trof Jozua; wat valt daarbij op en is het goed om alles grondig uit te zoeken? De profetische aspecten uit het boek Jozua deel 2 Welke voorbereidingen trof Jozua; wat valt daarbij op en is het goed om alles grondig uit te zoeken? Zie Jozua 2:1, zie Jozua 2:10-11, 24 Voordat Jozua

Nadere informatie

Gemeente van Christus Lucas 22:1-20

Gemeente van Christus Lucas 22:1-20 Gemeente van Christus Lucas 22:1-20 Waarom vieren we Avondmaal? Ik denk dat het heel verschillende antwoorden zou opleveren, als we dat eens aan elkaar zouden vragen. Op de belijdeniskring hebben we het

Nadere informatie

Zondagmorgen 10 januari

Zondagmorgen 10 januari Zondagmorgen 10 januari 1 e zondag na Epifanie, kleur wit, viering HA, Voorganger: Ds. J.E. Schelling Organist: Dhr. Bastiaan van der Pijl Dienst van de Voorbereiding Orgelspel Mededelingen door de kerkenraad

Nadere informatie

Zondag 18, vraag en antwoord 46,47,48 en 49.

Zondag 18, vraag en antwoord 46,47,48 en 49. Voor 16 jaar en ouder! Over de hemelvaart van Christus. Zondag 18, vraag en antwoord 46,47,48 en 49. Vraag 46 : Wat verstaat gij daarmee : opgevaren ten hemel? Antw : Dat Christus voor de ogen van Zijn

Nadere informatie

Israëls toekomst - op weg naar shalom. Jeruzalem, Jeruzalem u hebt niet gewild. Zie, er komt een dag voor de Here

Israëls toekomst - op weg naar shalom. Jeruzalem, Jeruzalem u hebt niet gewild. Zie, er komt een dag voor de Here Jeruzalem, Jeruzalem u hebt niet gewild Zie, er komt een dag voor de Here Nebukadnezar Kores Babel Meden 606 536 ballingschap Nebukadnezar Darius Babel Meden 606 537 ballingschap Jeremia Daniël Daniël

Nadere informatie

Succesvolle gemeenten

Succesvolle gemeenten Succesvolle gemeenten Worden geleid door het Woord En hebben vaders (en moeders) nodig Succesvolle gemeenten Wat is succes? Geluk, een goede uitslag, klapper, knaller, resultaat, een goede afloop, topper

Nadere informatie

Deze bijeenkomst gaat over de pesachmaaltijd waarbij de uittocht uit Egypte wordt herdacht.

Deze bijeenkomst gaat over de pesachmaaltijd waarbij de uittocht uit Egypte wordt herdacht. Het pesachmaal Leeftijd: 9-12 Thema: avondmaal, Jezus, Pasen Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de pesachmaaltijd waarbij de uittocht uit Egypte wordt herdacht. Doelen van deze bijeenkomst:

Nadere informatie

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:

Dit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over: Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE

Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:

Nadere informatie

FOB dag 7 Een doorgangs feest met profetisch lading.

FOB dag 7 Een doorgangs feest met profetisch lading. FOB dag 7 Een doorgangs feest met profetisch lading. Even resumerend; vandaag is het de zevende dag 7 FOB volgens de zon-sterren kalender. Vanuit de equinox telden we naar dag 14 aviv en vervolgens 7 dagen

Nadere informatie

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = We vieren de dienst aan tafels in de voorhal

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = We vieren de dienst aan tafels in de voorhal Orde van de maaltijdviering op Witte Donderdag 2017 (13 april 2017) Kerk: Brugkerk, Kroonplein 1 te Lemelerveld Aanvang: 18.00 uur Muzikale begeleiding: Wim Pardoen Voorganger: ds. Kees Benard = = = =

Nadere informatie

De Bijbel wijst God als de schrijver ervan.

De Bijbel wijst God als de schrijver ervan. De profeet Zacharia en de vierde droom. Wie is de bron van elk profetisch Woord? 2 Petrus 1:21 21 Want de profetie is voortijds niet voortgebracht door de wil van een mens, maar de heilige mensen Gods,

Nadere informatie

Hij is van plan om mensen voorspoed te brengen (Jeremia 29:11) Hij heeft behagen in Zijn volgelingen (Psalm 147:11)

Hij is van plan om mensen voorspoed te brengen (Jeremia 29:11) Hij heeft behagen in Zijn volgelingen (Psalm 147:11) Les 4 voor 28 april 2018 En ik zag een andere engel, die hoog aan de hemel vloog. En hij had het eeuwige Evangelie, om dat te verkondigen aan hen die op de aarde wonen, en aan elke natie, stam, taal en

Nadere informatie

3 Aangaande zijn Zoon, gesproten uit het geslacht van David naar het vlees. De boekenlegger in het Boek

3 Aangaande zijn Zoon, gesproten uit het geslacht van David naar het vlees. De boekenlegger in het Boek - 1 - De boekenlegger in het Boek We vergelijken in deze uitleg de Heere Jezus met het Boek en de mens (onszelf) als de boekenlegger. Onze bevrijding van de zonde is niet gebaseerd op wat wij kunnen doen

Nadere informatie

DE UITTOCHT UIT EGYPTE

DE UITTOCHT UIT EGYPTE Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:

Nadere informatie

Wie is Jezus, deel 2. les 5b FOLLOW

Wie is Jezus, deel 2. les 5b FOLLOW Wie is Jezus, deel 2 les 5b DEEL 2B FOLLOW JEZUS, DE REDDER Joh 4:7-9,22 Jezus deed in dit verhaal een aantal dingen die niet gebruikelijk waren. Hij sprak alleen met een vrouw. Dit was ook nog eens een

Nadere informatie

het pinksterfeest pentèkostè (Gr) = vijftigste : 4 pascha kruisiging

het pinksterfeest pentèkostè (Gr) = vijftigste : 4 pascha kruisiging het pinksterfeest Leviticus 23 pentèkostè (Gr) = vijftigste : 4 pascha kruisiging 1 Korinthe 5 : 7 Want ook ons pascha, Christus, is geslacht. Lukas 22 : 15 Ik heb er vurig naar verlangd dit pascha met

Nadere informatie

Inleiding over het kernwoord zonde

Inleiding over het kernwoord zonde Inleiding over het kernwoord zonde Door Eline Lezen: Mattheüs 5 : 21 t/m 48 Zingen: Psalm 6 : 1 en 4 1. Waarom moeten wij weten wat zonde is? Toen ik deze inleiding begon te maken vroeg ik me af wat ik

Nadere informatie

Welk goed nieuws kondigde Maleachi aan?

Welk goed nieuws kondigde Maleachi aan? Maleachi en Gods tempel. Welk goed nieuws kondigde Maleachi aan? Maleachi 3:1 die voor Mij de weg bereiden zal. 1 Zie, Ik zend Mijn engel, Plotseling zal naar Zijn tempel komen die Heere, Die u aan het

Nadere informatie

Wat zal aan het einde der tijden gebeuren?

Wat zal aan het einde der tijden gebeuren? Zacharia en de reiniging van zonden. Wat zal aan het einde der tijden gebeuren? Zacharia 12:9 9 En het zal te dien dage geschieden, dat Ik zal zoeken te verdelgen alle heidenen, die tegen Jeruzalem aankomen.

Nadere informatie

Ik werd verlost (Efeziërs 1:7; Kolossenzen 1:14)

Ik werd verlost (Efeziërs 1:7; Kolossenzen 1:14) Les 10 - Redding Ik werd verlost In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Ik werd verlost (Efeziërs 1:7; Kolossenzen 1:14) Schreef Paulus zijn brief aan de Efeziërs aan gelovigen

Nadere informatie

Inhoud: Het Lam van God door Jurgen Hofmann

Inhoud: Het Lam van God door Jurgen Hofmann Inhoud: Lam van God Gods oordeel over ons Voorbeeld van onze slechtheid De straf voor ons Het Lam van God Pagina 1 van 5 Lam van God Jezus wordt het Lam van God genoemd. Zoals Johannes de Doper in Johannes

Nadere informatie

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN AVONDMAAL VIEREN Het Avondmaal is meer dan zomaar een maaltijd. Om dat te begrijpen, is dit boekje gemaakt. Vooral is daarbij gedacht aan de kinderen, omdat zij met

Nadere informatie

Het laatste avondmaal volgens Leonardo da Vinci

Het laatste avondmaal volgens Leonardo da Vinci Het laatste avondmaal volgens Leonardo da Vinci Verwijder al op de eerste dag alle gist uit de huizen Op de eerste dag van het feest van het Ongedesemde brood kwamen de leerlingen naar Jezus toe en vroegen:

Nadere informatie

Preek Hemelvaartsdag 2019/Wezenzondag 1

Preek Hemelvaartsdag 2019/Wezenzondag 1 Preek Hemelvaartsdag 2019/Wezenzondag 1 Lieve Gemeente, Afgelopen Donderdag was het Hemelvaartsdag. De dag waarop we gedenken dat Jezus voorgoed naar de hemel gaat. De leerlingen moeten nu definitief afscheid

Nadere informatie

3 Ten aanzien van Zijn Zoon, Die wat het vlees betreft geboren is uit het geslacht van David. De boekenlegger in het Boek

3 Ten aanzien van Zijn Zoon, Die wat het vlees betreft geboren is uit het geslacht van David. De boekenlegger in het Boek - 1 - De boekenlegger in het Boek We vergelijken in deze uitleg de Heere Jezus met het Boek en de mens (onszelf) als de boekenlegger. Onze bevrijding van de zonde is niet gebaseerd op wat wij kunnen doen

Nadere informatie

Joodse feesten. Joodse feesten

Joodse feesten. Joodse feesten Joodse feesten Mogen christenen joodse feesten vieren? Misschien denk je bij geloven en kerk niet direct aan feest vieren. Toch zegt God in de Bijbel dat feestvieren erg belangrijk is! Hij zegt zelfs in

Nadere informatie

Hoe bereken je de Dag der Eerstelingen

Hoe bereken je de Dag der Eerstelingen Dit document is een script van onderwijs dat is bedoeld om via video te worden getoond. In de video worden relevante tekst, dia s, media en afbeeldingen getoond om de presentatie te vergemakkelijken. Daarom

Nadere informatie

Zondag 9 oktober over de maaltijd van de Heer. Lezing: 1 Korinthe 10 : 14 t/m 17, 11: 17 t/m 26

Zondag 9 oktober over de maaltijd van de Heer. Lezing: 1 Korinthe 10 : 14 t/m 17, 11: 17 t/m 26 Zondag 9 oktober 2016 - over de maaltijd van de Heer Lezing: 1 Korinthe 10 : 14 t/m 17, 11: 17 t/m 26 Vandaag vieren we met elkaar als gemeente avondmaal. Heilig Avondmaal. Eigenlijk gebruik ik die woorden

Nadere informatie

30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest

30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest Themaoverzicht Groep 1 1. In het begin 2. Noach 3. God belooft 4. Abraham 5. Isaak 6. Jakob en Esau 7. Jakob 8. Jozef 9. Dromen 10. Jozef de onderkoning 11. Mozes 12. Mozes naar de farao 13. God straft

Nadere informatie

WITTE DONDERDAG Protestantse Gemeente Beverwijk 24 MAART uur Grote Kerk

WITTE DONDERDAG Protestantse Gemeente Beverwijk 24 MAART uur Grote Kerk WITTE DONDERDAG Protestantse Gemeente Beverwijk 24 MAART 2016 18.30 uur Grote Kerk DIENST VAN SCHRIFT EN TAFEL Voorganger: Ds. Dick van Arkel Ouderling: Jan Kramer Diaken: Tanneke van den Boor en Jaap

Nadere informatie