Handleiding bij de digitale les bij de familiemusical Kinderen voor Kinderen

Transcriptie

1 Handleiding bij de digitale les bij de familiemusical Kinderen voor Kinderen Liedjes schrijven Kinderen voor Kinderen is al vele jaren een enorm succes. Dit jaar verschijnt alweer het 35 ste album van het Kinderkoor. Voor het eerst komt er ook een Kinderen voor Kinderenfamiliemusical op de planken: Waanzinnig gedroomd. Basisschoolleerlingen kunnen zelf een lied maken voor de voorstelling. Het winnende lied wordt echt vertolkt in de musical én komt op de nieuwe cd van Kinderen voor Kinderen. Maar hoe doe je dat, een lied schrijven? In deze digitale les leren de kinderen dit stap voor stap. In de les komen de kerndoelen basisonderwijs Nederlands en Kunstzinnige oriëntatie aan bod: Kerndoel 9 De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Kerndoel 54 De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om ermee te communiceren. Kerndoel 55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. Kerndoel 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. In de lesbeschrijving staan per onderdeel de tussendoelen om uiteindelijk de tekst te kunnen schrijven. Ook staan er extra opdrachten beschreven die optioneel zijn. De hele les duurt ongeveer 55 minuten. Daarna gaan de leerlingen de tekst schrijven. In de lesbeschrijving vindt u per onderdeel de geschatte duur. U kunt de les in één keer geven of de oefeningen verdelen over meerdere momenten. De les is geschikt voor groep 4 tot en met 8. Bij de rijmoefening vindt u een gemakkelijke en een moeilijke variant. U kunt de les klassikaal geven op het digitale schoolbord, of individueel of in groepjes op de computer. Aan het eind schrijven de leerlingen hun eigen lied. U kunt ervoor kiezen om met de hele klas een lied te schrijven, in groepjes, of ieder kind een eigen tekst te laten maken. Meer informatie over de wedstrijd leest u op de laatste pagina van deze handleiding. Op het beginscherm staan alle onderdelen van de les. Linksonder op iedere pagina kunt u de handleiding downloaden als pdf. Het woordweb en de rijmoefeningen kunt u ook printen. Handig wanneer er bijvoorbeeld niet voldoende computers aanwezig zijn voor alle leerlingen. U vindt de printversies van het woordweb en de rijmoefening in deze handleiding.

2 Lesbeschrijving Klik op de bovenste opdracht: Wat maakt een liedje goed? 2 minuten Doelen: introductie van het onderwerp, aansluiting bij belevingswereld van de leerlingen de leerlingen leren waaraan een goed lied voldoet Mylène en Rosanne zijn ook jurylid bij deze wedstrijd. Kenmerken volgens hen: makkelijk mee te zingen het blijft in je hoofd zitten het lied doet iets met je Voor de leerlingen zelf een lied gaan maken, leren ze wat een lied een goed lied maakt. In het filmpje vertellen Mylène en Rosanne die afgelopen jaar Nederland vertegenwoordigden op het Junior Eurovisiesongfestival wat zij een goed lied vinden en waarom. Klik op het driehoekje om het filmpje te starten. Rechtsonder kunt u op ieder moment terug of juist verder in de les. Klik na het kijken op verder.

3 12 minuten Doelen: leerlingen maken kennis met het thema van een lied leerlingen luisteren naar muziek en associëren met beelden/woorden De leerlingen gaan luisteren naar twee liedjes. Dit zijn andere liedjes dan het nummer waarop de leerlingen uiteindelijk een tekst gaan schrijven. U kunt voor iedere leerling het woordweb drie keer printen, voor beide liedjes een web, en een web voor de eindopdracht (zie opdracht aan de slag met je eigen song). Natuurlijk kan het web ook op de computer ingevuld worden. In de witte vakjes schrijven de leerlingen woorden die in hen opkomen als ze naar de muziek luisteren. In het gele vak in het midden noteren ze waar het liedje over gaat. Dit is het thema. Extra Wij hebben hier twee liedjes gekozen, maar u kunt nog veel meer liedjes gebruiken. Zorg ervoor dat het onbekende liedjes zijn, zodat de leerlingen vrij kunnen associëren. In plaats van een woordweb kunt u er bijvoorbeeld voor kiezen om de leerlingen een tekening te laten maken bij wat ze horen. Denk hierbij ook aan kleurgebruik (hoor ik zwart, pastel of rood?). Leerlingen schrijven een verhaal bij de muziek. Dit verhaal gebruiken ze later bij het maken van hun liedtekst. Klik rechtsonder op verder. Liedje 1: Boekenwurm, thema: lezen Liedje 2: Ik ben wie ik ben, thema: jezelf zijn/iemand niet beoordelen op zijn uiterlijk

4 3 minuten Doelen: de leerlingen kennen de criteria waaraan een goed lied moet voldoen de leerlingen weten wat een thema is In de vorige opdracht hebben de leerlingen geleerd wat een thema is. In dit filmpje vertelt zangeres en jurylid van deze wedstrijd Maaike Ouboter hoe zij een liedje schrijft. Misschien kennen kinderen Maaike van haar hit Dat ik je mis. Maaike haalde vorig jaar de finale van het televisieprogramma De beste singer-songwriter van Nederland. De zangeres schrijft haar eigen teksten en begeleidt zichzelf op gitaar. Eventueel kunt u Maaike bij de kinderen introduceren door op YouTube haar optreden bij De beste singersongwriter van Nederland te laten zien De tips van Maaike: een lied moet over één ding gaan goed denken of alle woorden geschikt zijn voor het thema bedenk voor wie je de tekst schrijft welke woorden komen in je op als je aan die persoon en het thema van het liedje denkt? Klik op het driehoekje om het filmpje te starten. Klik na het kijken op verder.

5 8 minuten Doelen: de leerlingen leren met hulp van de tips bij de icoontjes hoe ze hun eigen thema kunnen kiezen vakantie. Maar gaat je liedje over een gewond vogeltje, dan hoort daar een rustige melodie bij en wordt het liedje serieus. De leerlingen weten wat een thema is en wat belangrijk is bij het bepalen van het thema. De tekst die ze aan het eind van de les schrijven, moet gaan over muziek. Hoe ze dit thema verder invullen, mogen ze helemaal zelf bedenken. Voor deze les staat het thema dus al vast, maar hoe kies je eigenlijk een thema? Ieder icoontje op het scherm bevat een tip. koptelefoon: wat vind je leuk? Kies een thema dat je goed kent. Daar weet je namelijk veel over en dan is het makkelijker om een liedje te schrijven. Als je bijvoorbeeld een hele lieve hond hebt, kun je dat als thema kiezen. Maar als je niet zoveel van honden weet, is het niet zo handig om dat als thema te kiezen. microfoon: wat vind jij belangrijk? Is er iets dat jij zo belangrijk vindt dat je het aan iedereen wilt vertellen? Wil je vertellen dat je boos bent over de hondenpoep op straat, zeg je graag hoe lief je konijn is of wil je dat iedereen weet hoe goed jij bent in rekenen? Dan is dat misschien een goed thema voor jou. muzieknoot: vrolijk of serieus? Wil je een vrolijk liedje maken, of juist een heel serieus liedje? Daar moet je wel rekening mee houden als je het thema kiest. Want bij een vrolijke melodie hoort een vrolijk thema zoals de zon of recorder: houd het kort Maak je thema niet te ingewikkeld. Hoe korter je kunt zeggen waarover je liedje gaat, hoe beter. Soms kun je een ingewikkeld onderwerp ook makkelijk zeggen. In plaats van ik vind het stom dat ik iedere avond een half uur eerder dan mijn zus naar bed moet kun je ook als thema kiezen naar bed. Dat is korter en dus beter, want het thema van je liedje komt waarschijnlijk vaak terug in de tekst. Verzin daarom ook andere omschrijvingen van je thema. ipod: vraag het aan vrienden Weet je echt niet waarover jouw lied zou moeten gaan? Vraag dan aan je vrienden of klasgenoten welk thema ze bij jou vinden passen. Misschien noemen ze wel een thema waar jij nog niet aan had gedacht. tamboerijn: woorden Heb je een thema gekozen? Schrijf dan in het woordweb alles op waar je bij dat thema aan denkt. Dat mag alles zijn wat je ziet, hoort, voelt of denkt bij dit thema. Niet alleen losse woorden kun je invullen, je mag ook korte zinnen opschrijven. Weet je even niets meer? Vraag dan aan je klasgenoten waar zij aan denken bij jouw thema. Bespreek alle tips met de leerlingen. Klik op verder.

6 5 minuten Doelen: leerlingen maken kennis met rijmen in songteksten leerlingen leren verschillende manieren om te rijmen leerlingen weten wat rijmschema s zijn Maaike weet als tekstschrijver heel veel van rijmen. Zij legt uit: rijmen kan op veel manieren welk rijmschema zij graag gebruikt dat je moet uitkijken dat het geen sinterklaasgedicht wordt dat de woorden belangrijker zijn dan de uiteindelijke rijm Klik op het driehoekje om het filmpje te starten. Na het kijken, kunt u op de cijfers 1,2 en 3 klikken voor meer tips: tip 1 Ieder lied heeft een rijmschema. Daaraan kun je zien welke zinnen op elkaar rijmen. Het rijmschema AABB betekent dat de eerste twee zinnen op elkaar rijmen en de derde en de vierde zin ook op elkaar rijmen. ABAB is ook een rijmschema. Dan rijmen de eerste en de derde zin op elkaar en de tweede en de vierde zin. De leerlingen schrijven zelf een rijm met beide rijmschema s. Lees ze voor aan de klas en kijk of de leerlingen de rijmschema s ontdekken. tip 2 Kun je er maar niet opkomen wat er rijmt op een woord? Bedenk dan of je het ook anders kunt zeggen. Er rijmt bijvoorbeeld niet zoveel op liedje, maar er rijmen wel veel woorden op song. Extra: Een ander woord met dezelfde betekenis heet een synoniem. Er bestaan ook synoniemenwoordenboeken. Bedenk een paar woorden die moeilijk rijmen en laat de leerlingen op zoek gaan naar alternatieven. tip 3 Heb je een zin waar niets op rijmt? Zet de woorden in de zin dan in een andere volgorde. Dan staat er een ander woord achteraan en rijmt het misschien wel. In plaats van Ik lust echt geen spruitjes kun je ook zeggen Spruitjes lust ik echt niet. Dan zeg je hetzelfde, maar kun je andere woorden op de zin laten rijmen. Klik na het lezen op verder. Extra: De leerlingen gaan op zoek naar liedjes met rijmschema AABB en met ABAB. Ze kunnen een quiz maken voor hun klasgenoten die de rijmschema s moeten herkennen.

7 Doelen: leerlingen weten welke woorden rijmen leerlingen kunnen zelf rijmwoorden verzinnen leerlingen begrijpen de theorie over rijmschema s en kunnen hier zelf mee werken Na de theorie over rijmen, gaan de leerlingen oefenen. Ze kunnen kiezen voor een makkelijke of een moeilijke opdracht. Allebei kan natuurlijk ook. Klik op makkelijk of moeilijk. 10 minuten Doelen: De leerlingen slepen de losse woorden naar de open plaatsen om het liedje te laten rijmen. Is het antwoord goed, dan verschijnt er een, is het antwoord fout, dan komt een in beeld. U kunt dit scherm ook printen. In dat geval verbinden de leerlingen de woorden met lijnen met de open plekken. Als alle antwoorden ingevuld zijn, kunt u het liedje beluisteren. hoe? Ik, ik, ik Ik heb een gympentic Ik heb ze echt in elke kleur k Heb meteen een goed humeur Als ik mijn veters strik Ik, ik, ik Ik heb een gympentic Pimpelpaars of roze-groen Nee, ik kan er niks aan doen Want die gympen dat ben ik Ik heb ze in oranje Maar ook in kanariegeel Ik heb ze met en zonder franje Het zijn er echt ontzettend veel Blauwe als ik niet zo blij ben Met glitters voor het nieuwe jaar Zo gek als jij maar kan bedenken Voor elke dag een ander paar

8 Klik op verder voor het volgende filmpje of op terug en dan op ik ga de moeilijke oefening doen als u ook de moeilijke variant wilt proberen. Extra: Op internet zijn oneindig veel liedteksten op rijm te vinden. Print ze uit (of laat de leerlingen dit zelf doen) en maak een aantal rijmwoorden onleesbaar. Schrijf de rijmwoorden waaruit de leerlingen kunnen kiezen op het blad zodat ze deze weer met lijnen kunnen verbinden met de lege plekken. 10 minuten Bij de moeilijke variant staan de antwoorden er niet bij, maar verzinnen de leerlingen deze zelf. Dit scherm kunt u ook printen. Als de leerlingen alle woorden hebben ingevuld, kunt u het liedje beluisteren zodat de leerlingen hun antwoorden kunnen controleren. hoe? De hele tekst vindt u ook hieronder. Ze hoeven niet precies dezelfde woorden gebruikt te hebben als in de originele songtekst, ook andere vondsten kunnen goed zijn. Als ik door de stad loop, vraag ik me vaak af Waarom zijn alle mensen zo nors en zo kortaf? Steeds maar sjagerijnig en nooit s in hun schik Waarom zijn er zo weinig figuren zoals ik? Ik ben iemand die nooit moppert en nooit gromt en ik zal je eens vertellen hoe dat komt Ik word altijd wakker met een wijsje in m n hoofd k loop de hele dag te zingen en te f luiten Elke morgen wakker met een wijsje in m n hoofd als ik binnenkom, dan rinkelen de ruiten Het is gewoon een wonder, het is gewoon geluk Wakker met een wijsje, en m n dag kan niet meer stuk en m n dag kan niet meer stuk Klik op verder om door te gaan. Extra: Op internet zijn oneindig veel liedteksten op rijm te vinden. Print ze uit (of laat de leerlingen dit zelf doen) en maak een aantal rijmwoorden onleesbaar. Laat de leerlingen hun eigen rijmwoorden invullen. Laat daarna de originele tekst horen.

9 5 minuten Tjeerd Oosterhuis is ook jurylid bij deze wedstrijd. Hij is muzikant, liedjesschrijver, componist en muziekproducent. In het filmpje vertelt hij hoe je een liedje opbouwt met coupletten en refrein en wat een metrum is. Belangrijk om te onthouden: De belangrijkste boodschap zit in het refrein en wordt herhaald. weetje 1 Wist je dat de Nederlander Ad Visser in 2006 een lied heeft geschreven met 1050 coupletten? Het lied duurde wel acht uur en drie kwartier. weetje 2 Wist je dat ons volkslied het Wilhelmus vijftien coupletten heeft? Ieder couplet begint met een van de letters van de naam van Willem van Nassau Klik op het driehoekje om het filmpje te starten. Na het kijken, kunt u op de cijfers 1 en 2 klikken voor leuke weetjes. Klik op verder om door te gaan. 10 minuten + schrijven songtekst Na alle theorie en tips gaan de leerlingen nu bijna zelf aan de slag. In het eerste deel van het filmpje vertelt jurylid, acteur en een van de schrijvers van het script van de voorstelling Roeland Fernhout dat de voorstelling Waanzinnig Gedroomd over Guus gaat, een jongen van 9 jaar die zijn vader afgelopen jaar is verloren. Hij is met zijn moeder naar een nieuwe stad verhuisd en komt daar in een nieuwe klas. In de klas wordt nogal veel gepest, omdat de kinderen elkaar alleen maar irritant vinden. In de musical beleven we hoe de muzikale jonge meester Jip de klas omtovert tot een leuke groep die weer plezier met elkaar heeft.

10 Hoe? Door samen muziek te maken en elkaar door liedjes iets te vertellen wat ze anders nooit zouden durven. Want muziek verbindt. Voordat meester Jip weer vertrekt, schrijft de klas voor hem een lied. Een lied over wat ze hebben geleerd van hem, wat muziek nu voor hen betekent: alles kan veranderen door muziek je kunt elkaar beter begrijpen, omdat muziek iets doet wat in woorden niet te omschrijven valt muziek dringt je hart binnen zonder dat je het door hebt muziek kan je zelfs bij iemand brengen die je heel erg gemist hebt Dat is dus het lied dat de leerlingen nu zelf mogen verzinnen en schrijven. Waarom is muziek maken zo leuk? En wat doet muziek met je? Heb je al een bijzondere ervaring gehad bij het luisteren naar muziek? Heb je je iets kunnen herinneren wat je al lang vergeten was? Kon je een keer wegdromen? Wat voelde je toen? En is je al een keer opgevallen dat grote mensen soms ook weer kinderen worden bij het luisteren naar een liedje? In het tweede deel van het filmpje vertelt Tjeerd Oosterhuis hoe het lied waarbij de leerlingen een tekst gaan maken ongeveer klinkt. Hij vertelt ook waaraan het lied moet voldoen. Klik op het driehoekje om het filmpje te starten. Na het kijken downloadt u de muziek en schrijven de leerlingen hun eigen tekst. Hierbij gebruiken ze de tips en oefeningen die ze eerder voor het eerste liedje gebruikt hebben. Nu beginnen ze met een nieuw woordweb. Nog even alle stappen op een rij: Stappenplan: 1. Download het songbedje, luister naar de muziek. Wat komt er in je op? 2. Bespreek samen het thema van het lied - Muziek : Wat betekent muziek voor jou? Wat voel je? Wat voor beelden zie je? Wat voor woorden komen spontaan in je op? (vul deze in op je woordweb) 3. Wat zijn de belangrijkste zinnen of woorden? Kun je hiermee een refrein schrijven? 4. Kun je als je een refrein hebt ook de coupletten schrijven? 5. Kijk kritisch naar je tekst als deze af is. Waar gaat het over? Wat wil je eigenlijk zeggen? Staan er ook dingen in die hier niets mee te maken hebben? Zo ja schrap die dan. 6. Kijk en luister nog eens naar alle tips die in deze les gegeven werden. Voldoet jouw liedje aan de eisen? Pas eventueel nog iets aan. 7. Zing of lees je liedje voor publiek (je klasgenoten, juf, meester, vader, moeder, opa, oma, broer, zus alles kan) en vraag om kritiek. Zo kun je je tekst nog beter maken! 8. Als je klaar bent, stuur je je liedje per mail naar: liedjeswedstrijd@waanzinniggedroomd.nl Of per post naar: Waanzinnig Gedroomd Johannes Vermeerplein DV Amsterdam Je mag zelf kiezen hoe je het liedje instuurt. Bijvoorbeeld een mp3 tje, gewoon een getypte tekst, een creatief filmpje, een knutselwerk, jij mag het zeggen!

11 printversie rijmoefeningen

12 printversie rijmoefeningen

13 printversie woordenweb

14 Meer informatie Speeldata Waanzinnig Gedroomd is volgend theaterseizoen ruim honderd keer te zien in de Nederlandse theaters. De precieze data en theaters worden in april bekendgemaakt. De première is 19 oktober in het DeLaMar Theater Amsterdam. Cast Daar zijn we volop naar aan het zoeken. Kinderen kunnen zich nog aanmelden voor de audities. Ze kunnen kijken op Er spelen ook volwassenen mee in de voorstelling. De cast wordt in april bekendgemaakt. Voor wanneer moeten we het liedje insturen? De deadline is 28 februari. Hoe wordt de winnaar gekozen? Uit alle inzendingen kiest de jury per provincie één winnaar. Deze twaalf winnende liedjes worden vervolgens ingezongen door de Mylène en Rosanne. Vanaf 10 maart staan de liedjes op de website en kan het Nederlandse publiek stemmen op hun favoriete liedje. De liedjesschrijvers die in de top drie belanden, krijgen een exclusieve workshop van de jury, waarna de jury begin april bekendmaakt wie de winnaar is! Wat gebeurt er uiteindelijk met je liedje? Je liedje komt op de 35ste cd van Kinderen voor Kinderen Je liedje krijgt een belangrijke plek in de Kinderen voor Kinderen familiemusical Waanzinnig Gedroomd Het Kinderen voor Kinderen-koor zingt jouw liedje tijdens de bijzondere jubileumuitzending in Carré in Amsterdam. Kan ik ook iets winnen wanneer mijn liedje wordt uitgekozen? Zeker! Je bent eregast bij de première van de familiemusical WAANZINNIG GEDROOMD op 19 oktober 2014 in het theater DeLaMar in Amsterdam (max 4 personen).