Ict in Landstede. November 2003 ITS Nijmegen Dana Uerz Madeleine Hulsen Leonard Houben.

Transcriptie

1 Ict in Landstede November 2003 ITS Nijmegen Dana Uerz Madeleine Hulsen Leonard Houben ITS Nijmegen 2003

2

3 Ict in Landstede November 2003 ITS Nijmegen Dana Uerz Madeleine Hulsen Leonard Houben

4 ii

5 Inhoud Inleiding 1 1 Beleid en ict Beeld huidige inzet ict in onderwijs Visie op ict in het onderwijs Doelstellingen Beleidstypering en invoerstrategie Knelpunten Do s en dont s Afstemming binnen de beroepskolom 12 2 Ict-infrastructuur en voorzieningen Computers Randapparatuur Ict-infrastructuur Netwerkfunctionaliteiten voor docenten en deelnemers Open Leercentrum (OLC) Knelpunten Docenten over ict-voorzieningen Deelnemers over ict-voorzieningen 20 3 Ict-beheer en ondersteuning Personele inzet voor ict Extern inhuren van ict-diensten Beheer van software Knelpunten Docenten over ict-ondersteuning 27 4 Educatieve software Beschikbaarheid en kwaliteit Zelf ontwikkelen van elektronisch materiaal Kennisnet Knelpunten 32 5 Vaardigheden en opvattingen 35 Docenten 5.1 Ict-vaardigheden Knelpunten Opvattingen over ict 37 Deelnemers 5.4 Ict-vaardigheden Opvattingen over ict 40 iii

6 6 Ict in management Administratie en management Interne informatievoorziening Externe informatievoorziening Knelpunten 42 7 Ict in onderwijsondersteunende processen Algemeen Studieplanning en voortgang BPV Elektronische leeromgeving Elektronisch toetsen 44 8 Ict in het onderwijsleerproces 45 Docenten 8.1 Onderwijsaanpak/typering onderwijs Doorwerking ict-beleid van de onderwijseenheid Doelstellingen Invloed van ict op inrichting onderwijs Lesvoorbereiding en lesondersteuning Mate van ict-gebruik in de les Wijze van ict-gebruik in de les Veranderingen door ict Gebruik in de BPV Knelpunten 54 Deelnemers 8.11 Gebruiksfrequentie ict-toepassingen Mate van computergebruik Wijze van computergebruik BPV/voorbereiding op beroep 58 9 Samenvatting en conclusies Instellingsmonitor ict Landstede Beleid en ict Ict-infrastructuur en voorzieningen Ict-beheer en ondersteuning Educatieve software Vaardigheden en opvattingen Ict in management Ict in onderwijsondersteunende processen Ict in het onderwijsleerproces Conclusies 67 iv

7 Inleiding Achtergrond onderzoek Dit is het eindrapport van de instellingsmonitor ict Landstede, onderdeel van de ICT-onderwijsmonitor bve 2002/2003. In opdracht van het Ministerie van OCenW brengt het ITS jaarlijks de stand van zaken met betrekking tot ict in de bve-sector in kaart. In 2000/2001, 2001/2002 en 2002/2003 is hiertoe bij alle bve-instellingen een quick scan ict afgenomen, in combinatie met dieptestudies bij enkele instellingen. In het najaar van 2003 heeft het Landstede deelgenomen aan deze instellingsmonitor ict. Achtergrondinformatie Landstede Landstede is ontstaan uit een aantal opeenvolgende fusies van scholen. In totaal zijn er 12 onderwijsclusters, ieder met een eigen clusterdirectie. Deze kennen een eigen verantwoordelijkheid en rapporteren aan het College van Bestuur. Daarnaast zijn er diverse diensten (P&O, ICT, Financiën en Facilitaire Dienstverlening, Communicatie & Marketing en Onderwijs), die samen het Servicebureau vormen. De dienst ICT is een Shared Service Center en heeft een eigen directie. De dienst sluit SLA s (dienstverleningsovereenkomsten) af met unitdirecties en levert voortgangsrapportages aan het College van Bestuur. Landstede is een instelling voor voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs, educatie, training en opleidingen. De school is verdeeld in verschillende onderwijseenheden (clusters), verspreid over 45 (fysieke) locaties: Voortgezet onderwijs (Thomas a Kempis College; vmbo-gymnasium) Beroepsonderwijs (opleidingen bouwkunde, dierverzorging, elektrotechniek, gezondheidszorg, internationale handel/groothandel, landbouw, recreatie & toerisme, uiterlijke verzorging & mode, welzijn, detailhandel, economie/administratie, facilitaire dienstverlening, ict, juridische dienstverlening, logistiek, sport & bewegen, uniformberoepen, werktuigbouwkunde) Educatie (incl. Internationale Schakelklas) Training en opleiding Overig onderwijs (o.a. internationale school, Joan Cele Instituut, Stichting Valentijn) Ondernemingen en diensten (o.a. reisbureau, leerlingenhuisvesting) Welzijn en milieu (kinderopvang, sociaal-cultureel werk, kringloopwinkel) Hiernaast kent Landstede ook individuele onderwijsbegeleiding en een trajectbureau voor zorgbehoevende leerlingen. De school telt ruim 800 docenten en circa deelnemers en heeft een algemeen christelijke signatuur. 1

8 Uitvoering Voor de instellingsmonitor van Landstede zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: een aantal voorbereidende gesprekken met de directie ICT, het CVB en overige directies; bestudering van de documenten: - Het Statuut, Landstede dienst ICT, versie 1.1, 2001; - Business Plan , Landstede dienst ICT, versie 1.2, 2003; - Algemene Voorwaarden en Regelingen (AVR) met betrekking tot de ictdienstverlening van Landstede, Landstede dienst ICT, versie 1.3, 2002; - Servicegids voor medewerkers, Landstede; - Samenvatting strategienota ; een gesprek met het College van Bestuur en de directeuren van de diensten F&FD, P&O, C&M en ICT; een gesprek met de directeuren van het Thomas a Kempis College en de eenheden in Zwolle en Harderwijk; een gesprek met zeven medewerkers van de dienst ICT; een gesprek met de ict-coördinatoren van het Thomas a Kempis College en de eenheden Zwolle GSW, Zwolle UTF, Zwolle Economie, alle eenheden van Harderwijk, Harderwijk Educatie en de dienst P&O; twee groepsgesprekken met (respectievelijk negen en zes verschillende) docenten; een Excel-vragenlijst voor de ict-coördinatoren van de eenheden; een internetvragenlijst voor docenten, uitgezet via ; een internetvragenlijst voor deelnemers en leerlingen, uitgezet via de eenheden. De genoemde activiteiten vonden plaats in het najaar van Respons Ict-coördinatoren De gevraagde gegevens over infrastructuur, hardware en beheer zijn door 7 van de 12 ict-coördinatoren verstrekt. Van de mbo-eenheden in Harderwijk, alle eenheden in Raalte en van Educatie NWO zijn geen gegevens ontvangen. De mbo-eenheden in Harderwijk waren wel vertegenwoordigd in het groepsgesprek met de ict-coördinatoren. Docenten In totaal zijn 687 docenten benaderd voor de internetvragenlijst. Hiervan hebben 232 docenten (34%) de vragenlijst ingevuld. 2

9 Responsgroep docenten, per eenheid en totaal, aantallen en percentages aantal % respons Thomas a Kempis College (TAK) Harderwijk Economie Harderwijk Techniek Zwolle Economie Zwolle Gezondheidszorg, Sport & Welzijn (GSW) Zwolle Uiterlijke Verzorging, Toerisme & Facilitaire Dienstverlening (UTF) Educatie Harderwijk (en omgeving) Educatie Ommen/Vollenhove (en omgeving) (NWO) 8 57 Educatie Zwolle Harderwijk Gezondheidszorg, Dienstverlening & Welzijn (GDW) 9 18 Raalte MBO (Landbouw/GDW/Economie) Educatie Raalte 4 27 Totaal De respons was het hoogst bij Harderwijk Techniek (66%). Vanwege het geringe aantal respondenten bij Harderwijk GDW, Raalte MBO en Educatie Raalte worden de docenten van deze eenheden verder niet meegenomen in de rapportage. Bij Zwolle Economie, Educatie Harderwijk en het TAK was de respons matig, maar omdat er in deze eenheden toch een redelijk aantal deelnemers heeft meegedaan aan de monitor (zie verder) is besloten deze toch mee te nemen. Het aantal respondenten bij Educatie NWO is laag (n=8), maar omdat het toch om bijna 60% van alle aanwezige docenten gaat, zijn deze ook meegenomen in de rapportage. In totaal zijn bij de rapportage 209 docenten betrokken. Bijna alle docenten (97%) die de vragenlijst hebben ingevuld, verzorgen onderwijs aan de BOL-opleidingen en eenderde van de docenten (ook) aan de BBLopleidingen. Tweederde van de docenten geeft beroepsgerichte vakken en 15 procent geeft algemene vakken. Bijna 20 procent verzorgt vakken in beide richtingen. Van de docenten van het TAK geeft iets meer dan de helft (56%) onderwijs op zowel vmbo, havo als vwo. In totaal hebben ongeveer evenveel vrouwen als mannen de vragenlijst ingevuld. De verdeling verschilt echter wel per eenheid. Bij de mbo-opleidingen zijn er (met uitzondering van Zwolle GSW) meer mannen en bij educatie meer vrouwen. De docenten bij educatie zijn gemiddeld iets ouder dan de mbo-docenten en de docenten van het TAK. Deelnemers/leerlingen In totaal hebben 2723 deelnemers mbo/educatie en 890 leerlingen van het Thomas a Kempis College de internetvragenlijst ingevuld. Bij Raalte Landbouw en het TAK is de deelname het grootst (resp. 72 en 63%). De deelnemers van Raalte mbo en Educatie Raalte worden vanwege ontbrekende gegevens elders niet meegenomen in de monitor. 3

10 In rapportage opgenomen responsgroep deelnemers mbo/educatie, naar eenheid (aantallen, percentages) aantal respondenten totaal % respons Thomas a Kempis College Harderwijk Economie Harderwijk GDW Harderwijk Techniek Raalte Landbouw Raalte Economie Raalte GDW Zwolle Economie Zwolle GSW Zwolle UTF Educatie Harderwijk (en omgeving) Educatie NWO (Noord-West Overijssel) Educatie Zwolle Educatie Raalte Totaal De verdeling van de responsgroep over de opleidingsrichtingen is redelijk evenwichtig. Bijna de helft van de deelnemers zit in het eerste jaar. De meeste mbodeelnemers volgen een BOL-opleiding (87%), waarvan 64 procent op niveau 4. Van de opleiding GDW in Harderwijk en GSW in Zwolle hebben relatief veel deelnemers van opleidingen op niveau 3 deelgenomen (zo n 30 procent). De deelname vanuit educatie betreft hoofdzakelijk NT2-leerders (57%) en deelnemers Basiseducatie (29%). Er hebben meer vrouwen dan mannen deelgenomen aan de enquête (resp. 67 en 33%). De samenstelling van de responsgroepen is afhankelijk van de eenheid. Bij het Thomas a Kempis College blijkt de grootste groep deelnemende leerlingen het vmbo te volgen (53%); 21 procent van de leerlingen zit op het havo en ruim een kwart van de leerlingen (26%) volgt het vwo. De leerlingen zijn redelijk gelijkmatig verdeeld over de eerste vier leerjaren. Bij havo en vwo hebben geen leerlingen deelgenomen uit het vijfde en zesde leerjaar. Van de deelnemende vmbo-leerlingen die voor een leerweg hebben gekozen volgt 56 procent de kaderberoepsgerichte leerweg. De basisberoepsgerichte leerweg en de gemengde leerweg worden beide door 22% van de leerlingen gevolgd. Geen enkele deelnemende leerling volgt de theoretische leerweg. Er hebben evenveel vrouwelijke als mannelijke leerlingen aan de enquête deelgenomen (resp. 51 en 49%). Rapportage In onderstaande tabel is voor de overige eenheden te zien van welke responsgroepen (directies, ict-coördinatoren, docenten, deelnemers en leerlingen) gegevens zijn verwerkt. Van het TAK, Educatie Harderwijk en alle eenheden in Zwolle zijn bij alle doelgroepen de gewenste gegevens verkregen. Voor Harderwijk Economie, 4

11 GDW en Techniek hebben de ict-coördinatoren alleen deelgenomen aan het gesprek. De Excel-vragenlijst is hier niet ingevuld. In de hoofdstukken Ictinfrastructuur en voorzieningen en Ict-beheer en ondersteuning zijn deze eenheden daarom niet in de tabellen opgenomen. Van Harderwijk GDW ontbreken vanwege een te lage respons ook de gegevens van docenten in de rapportage. Van de onderwijseenheden uit Raalte is geen informatie verkregen van directie, ictcoördinatoren en docenten en is de respons op de vragenlijsten bij zowel deelnemers als docenten onvoldoende. Deze eenheden worden daarom in het vervolg van deze rapportage buiten beschouwing gelaten. Gebruikte gegevens per eenheid directie ict-coördinatoren docenten deelnemers/ leerlingen TAK Harderwijk Economie + + * + + Harderwijk GDW + + * - + Harderwijk Techniek + + * + + Raalte Landbouw Raalte Economie Raalte GDW Zwolle Economie Zwolle GSW Zwolle UTF Educatie Harderwijk (e.o.) Educatie NWO Educatie Zwolle * Alleen deelname aan gesprek; geen Excel-vragenlijst ingevuld. In het rapport worden de resultaten hoofdzakelijk in tabelvorm weergegeven. Eerst worden de gegevens Landstedebreed gepresenteerd en vervolgens vindt er een uitsplitsing plaats naar eenheid. Omwille van de overzichtelijkheid zijn bij de presentatie voor de afzonderlijke eenheden de meeste tabellen ingekort. Dat betekent dat antwoordcategorieën zijn samengevoegd en soms niet alle antwoordcategorieën zijn opgenomen. Er zijn afzonderlijke tabellenboeken per eenheid aan Landstede ter beschikking gesteld waarin de complete tabellen zijn opgenomen. Bij de interpretatie van de gegevens dient rekening te worden gehouden met verschillen in respons. Bij Educatie NWO is het aantal deelnemende docenten en deelnemers vrij laag. Bij Zwolle GSW en Educatie Harderwijk is de respons procentueel aan de magere kant. De gegevens van deze eenheden moeten daarom met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. 5

12 6

13 1 Beleid en ict 1.1 Beeld huidige inzet ict in onderwijs Landstede centraal Volgens het CvB en de diverse diensten wordt ict hoofdzakelijk in administratie- en beheersprocessen ingezet. Ict is hierbij onmisbaar. Het gebruik door docenten in het onderwijsproces is minder ontwikkeld en wordt omschreven als ad hoc en weinig gestructureerd, waardoor sprake is van eilandautomatisering. Men heeft weinig zicht op het ict-gebruik door deelnemers, maar vermoedt dat dit hoofdzakelijk in de open leercentra (OLC s) plaatsvindt. De onderwijseenheden In alle onderwijseenheden wordt volgens de directies gebruik gemaakt van ict. De mate waarin en wijze waarop dit gebeurt verschilt echter sterk tussen en binnen eenheden. Vrijwel alle eenheden merken op dat ict in management en administratie breed wordt ingezet. Vooral het gebruik van in de communicatie is hoog. Wel signaleert men een aantal knelpunten wat betreft de betrouwbaarheid van het netwerk en de koppeling van systemen. Verwacht wordt dat deze knelpunten worden opgelost als standaardiseringsprocessen verder doorgang vinden, waardoor het ictgebruik in administratieve en managementprocessen nog verder toe zal kunnen nemen. De inzet van ict in het onderwijsleerproces verschilt sterk per eenheid. Het gebruik loopt uiteen van ondersteunend en incidenteel tot zeer intensief. Bij Harderwijk GDW en Zwolle GSW wordt het minst gebruik gemaakt van ictmogelijkheden, aldus de directie. Het ict-gebruik betreft hoofdzakelijk tekstverwerking en spreadsheets. Zwolle GSW is voorzichtig gestart met het gebruik van Blackboard (e-learning). Bij het TAK en educatie wordt frequent gebruik gemaakt van methodegebonden software. Wel verschilt de wijze waarop dit gebeurt. Bij het TAK is de gebruikte software veelal vakgebonden en leidt het gebruik nauwelijks tot vernieuwingen in het onderwijsleerproces. Bij educatie wordt ict nadrukkelijk benut voor het individualiseren en flexibiliseren van het onderwijs. Harderwijk Economie en Techniek en Zwolle Economie maken, naar eigen zeggen, het meest gebruik van ict. Naast de standaardapplicaties wordt in Harderwijk ook veelvuldig gebruik gemaakt van beroepsspecifieke toepassingen, zoals boekhoudprogramma s en Auto- CAD. In Zwolle Economie zetten alle opleidingen simulatieprogramma s in en wordt geëxperimenteerd met een elektronische leeromgeving. Deelnemers maken daarnaast veelvuldig gebruik van het OLC. Het gaat daarbij vooral om het maken van werkstukken en verslagen op de computer en het zoeken van informatie via internet. Heel af en toe wordt de computer ook gebruikt voor individuele studieopdrachten (zelfstandig leren). Net als op centraal niveau wordt door de directies van de eenheden geconstateerd dat het gebruik van ict nog te vrijblijvend en te weinig gestructureerd is. Het ictgebruik is sterk afhankelijk van de docent: lang niet alle docenten zijn voldoende ict-minded en geschoold. Vooral het didactisch gebruik van ict is nog te beperkt. 7

14 1.2 Visie op ict in het onderwijs Landstede centraal Op dit moment blijkt de invloed van ict op de onderwijsvormen nog beperkt, maar centraal wordt er vanuit gegaan dat de onderwijstijd achter de computer de komende jaren zal stijgen. In het onderwijsleerproces zal dan ook een integratie met ict moeten plaatsvinden. Hierbij speelt internet een rol en zal elektronisch toetsen een plaats krijgen. Landstede zal eigen programmatuur moeten gaan ontwikkelen, of inkopen. Het creëren van eenheid op het gebied van ict bij de onderwijseenheden is een eerste doel. Van daaruit zal ook eenheid in het administratieve systeem ontstaan. Het CvB geeft ook aan dat eerst onderzoek nodig is om na te gaan aan welke informatie en toepassingen behoefte is. Een gecoördineerde vraag van docenten ontbreekt op dit moment nog. Wel wordt benadrukt dat ict nooit een doel op zich kan zijn, maar altijd ondersteunend aan het onderwijsleerproces moet blijven. Dit betekent dat ict meestal niet meer dan een aanvullend hulpmiddel zal zijn en alleen daar waar het binnen het onderwijsconcept gevraagd wordt ook didactisch vernieuwend ingezet zal worden. De onderwijseenheden De visie op ict als hulpmiddel wordt door alle eenheden onderschreven. Wel verwacht men dat ict als hulpmiddel steeds meer onmisbaar zal gaan worden. Ook zien de meeste eenheden een rol weggelegd voor ict waar het gaat om zelfstandig leren en competentiegericht leren, maar de exacte invulling daarvan is nog niet uitgewerkt. Slechts drie eenheden zien mogelijkheden voor nieuwe onderwijsvormen met behulp van ict. Harderwijk Economie en Techniek verwachten een ontwikkeling naar zelfstandig leren met behulp van ict en een belangrijkere rol voor ict in de communicatie met deelnemers. Voor Educatie Zwolle zal ict een belangrijke factor zijn bij de vormgeving van afstandsleren en docentonafhankelijk leren, de portfolioontwikkeling van deelnemers en de beschikbaarheid van informatie voor zowel deelnemers als docenten. 1.3 Doelstellingen Landstede centraal De hoofddoelstelling ten aanzien van ict in Landstede vloeit voort uit de eerder omschreven visie op ict in het onderwijs, namelijk het ontwikkelen van een stabiele, optimaal functionerende ict-infrastructuur ter ondersteuning van de onderwijsprocessen. Daarnaast worden door de directeur dienst ICT het opzetten van basisadministratie (gegevenssets) en ontsluiting van beschikbare informatie als belangrijke doelstellingen voor de komende twee jaar genoemd. De onderwijseenheden Het doel om de technische infrastructuur van ict te optimaliseren wordt door alle eenheden onderschreven. Hierbij worden met name ook de standaardisatie van het netwerk en de kwaliteit van de computers genoemd. Ook het nascholen van medewerkers wordt relatief vaak als doel genoemd, vooral wat betreft de didactische inzet van ict. Harderwijk Economie en Techniek, Zwolle GSW en Educatie Zwolle gaan hierin nog een stap verder en willen ict inpassen in het didactische concept. 8

15 Andere doelstellingen die door de onderwijseenheden worden nagestreefd zijn: - aanbieden van een digitale portfolio (Educatie Harderwijk en Harderwijk Economie en Techniek); - het toegankelijk maken van ELO s en het uitbreiden van simulaties (Zwolle Economie). 1.4 Beleidstypering en invoerstrategie Landstede centraal Missie: Jouw talent, jouw toekomst Landstede beschouwt zichzelf als een maatschappelijke onderneming met als primaire taak het verzorgen van waardevol onderwijs. Waardevol onderwijs betekent voor Landstede vanuit de christelijke inspiratie in de eerste plaats waardenvol onderwijs. Het beleid dat Landstede uitzet, steunt op drie pijlers: eigentijds onderwijs, maatschappelijke inbedding en kwaliteit van de organisatie. Bij eigentijds onderwijs gaat het om alle zaken die betrekking hebben op de inhoud en de organisatie van de primaire processen. De nadruk ligt de komende jaren op zingeving, flexibilisering, informatisering en huisvesting. Voor de maatschappelijke inbedding moet het product van Landstede een maatschappelijke meerwaarde realiseren. De kwaliteit van de organisatie omvat alle zaken die voorwaardelijk zijn voor de realisatie van de in de twee andere pijlers beschreven doelen. De focus ligt daar de komende jaren op professionalisering, ondernemerschap en goed werkgeverschap. Landstede wil een maatschappelijke onderneming zijn, die op de lange termijn een bepalende partij is op de markt van vraag en aanbod in onderwijs en bedrijfsleven. De verantwoordelijkheden liggen zoveel mogelijk op niveau van de afzonderlijke onderwijseenheden. In het organisatiemodel zien we dan ook een platte organisatie met het CvB en daaronder naast elkaar de onderwijseenheden en de diensten. Landstede is op dit moment bezig met de omslag van een decentrale ict-structuur, die vooral technisch gericht was, naar een centrale organisatie van de ictvoorzieningen. Hiertoe is de dienst ICT op centraal niveau opgericht. Twee jaar geleden is men gestart met het beleidsmatig neerzetten van de informatievoorziening. Zo is ict in een aparte portefeuille gekomen en is er een professionaliseringslag gemaakt. Het doel is binnen vier jaar een totaal geïntegreerde informatievoorziening te bewerkstelligen met als uitgangspunten ict-innovatie marktgericht maken in plaats van technisch gericht en ontwikkeling van een professionele dienstverlening. Er is sprake van een omslag van onderwijscultuur naar bedrijfscultuur. De dienst ICT omschrijft de volgende speerpunten in het ict-beleid: - het implementeren van noise; - inrichten van functioneel beheer; - standaardiseren van de huidige infrastructuur; - afstandsleren/e-learning; - Landstede intranet, kennisnet en -management; - inrichten en professionaliseren van een Shared Service Center. Het is opvallend te noemen dat in de niet-centrale structuur van de organisatie de invoering van ict op centraal niveau (de dienst ICT) is ondergebracht. In alle gesprekken komt naar voren dat dit onduidelijkheid met zich meebrengt wat betreft verantwoordelijkheden en taken. 9

16 De onderwijseenheden Invoering ict Bij de invoering van ict ligt op alle onderwijseenheden de nadruk op het verbeteren van de ict-infrastructuur. De meeste onderwijseenheden achten het daarvoor noodzakelijk de afstemming met de dienst ICT te verbeteren. Ook het inventariseren van behoeften van docenten en het ontwikkelen van ict-vaardigheden van docenten staat bij de meeste eenheden hoog op de agenda. Daarnaast wil een aantal eenheden nadrukkelijk ruimte bieden voor experimenten met ict, onder andere op het gebied van e-learning en digitale portfolio s. Bevorderen draagvlak Daar waar het beleid omgezet wordt in daadwerkelijk gebruik van ict in het onderwijs ziet een deel van de onderwijseenheden een belangrijke taak voor de ictcoördinatoren of functioneel beheerders (educatie, Harderwijk Economie en Techniek en Zwolle GSW). Deze functies dragen zorg voor korte lijnen naar de dienst ICT en bieden tevens ondersteuning aan docenten die vragen hebben op het gebied van ict in het onderwijs. Een ander deel van de eenheden noemt de inzet van ict in het onderwijs eerder de verantwoordelijkheid van de docententeams (Thomas a Kempis College, Harderwijk GDW, Zwolle Economie). Men wil de betrokkenheid van docenten vergroten door deelname aan cursussen te faciliteren, docenten directer aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid en het bespreekbaar maken van de rol van ict binnen de teams. Wel wordt er op alle niveaus op gewezen dat het motiveren van docenten geen eenvoudige opgave is. Zo wordt opgemerkt dat het te snel invoeren van innovaties en het verplicht stellen van deskundigheidsbevordering of het gebruik van bepaalde toepassingen averechts kan werken. Rol van de docent Volgens de directies en CvB is de rol van de docent wel aan het verschuiven, maar is dit niet expliciet het gevolg van meer inzet van ict in het onderwijs. De docent wordt geconfronteerd met nieuwe vormen van leren (ervaringsleren, zelfstandig leren, afstandsleren), waardoor rollen en taken veranderen. Wel wordt erkend dat ict in deze onderwijsvernieuwingen een belangrijke rol kan spelen en dat in dat kader ook andere eisen aan kennis en vaardigheden van docenten worden gesteld. Ict-beleidsplannen Slechts twee van de acht deelnemende onderwijseenheden heeft het ict-beleid vastgelegd in een schriftelijk beleidsplan. Bij het Thomas a Kempis College, Educatie Zwolle en Educatie Harderwijk is een dergelijk plan in ontwikkeling. De overige eenheden beschikken niet over een ict-beleidsplan. Ict-investeringsplannen zijn vaker beschikbaar. Alleen bij Harderwijk GDW, Economie en Techniek ontbreekt ook een investeringsplan. De bestaande beleids- en investeringsplannen worden doorgaans één keer per jaar geëvalueerd. Alleen bij Harderwijk Economie en Techniek is er geen evaluatie, maar er vindt wel structureel overleg plaats met de dienst ICT over de dienstverlening. 10

17 1.5 Knelpunten Landstede centraal Volgens het CvB is een belangrijk knelpunt dat de professionalisering van de dienst ICT en die van de onderwijseenheden niet gelijk loopt. De dienst ICT heeft in de afgelopen jaren zoals gepland een professionaliseringsslag gemaakt. De onderwijseenheden blijven hierbij in meer of mindere mate achter. Dit veroorzaakt soms problemen in communicatie en afstemming. Voor de dienst ICT is het belangrijkste knelpunt dat ict en informatievoorziening vaak als een bedreiging worden gezien en niet als een nuttig instrument. De eenheden (de opdrachtgevers) zijn onvoldoende op de hoogte van informatiemanagement en mogelijkheden. Ook ontbreekt het bij de directies van de onderwijseenheden aan commitment, aldus de dienst ICT. De onderwijseenheden Er bestaan verschillen in ervaren knelpunten op de diverse onderwijseenheden. Hoewel alle eenheden de nodige knelpunten formuleren, wordt toch ook opgemerkt dat met de komst van de dienst ICT op het gebied van ict-voorzieningen en randvoorwaarden al het nodige verbeterd is. Desondanks zien alle onderwijseenheden wel ergens mogelijkheden voor vooruitgang. Het Thomas a Kempis College vindt de kosten van het aanschaffen en onderhouden van computers het belangrijkste knelpunt; dit neemt een steeds groter deel in van het totale schoolbudget. Ook is er onvoldoende vertrouwen in de capaciteiten van de dienst ICT. De inrichting van de gebouwen vormt tevens een belemmering voor het optimaal gebruik van ict. Harderwijk Economie en Techniek vinden de grote storingsgevoeligheid van de computers en het netwerk vooral problematisch in combinatie met de enorme omvang en de snelle groei in de ict-ontwikkelingen. Ook hier ziet men gebrekkige kennis van ict bij de docenten als probleem. Harderwijk GDW geeft als knelpunt aan dat er teveel storingen in de computers en netwerk zijn. Dit is met name storend omdat toch al te weinig docenten geïnteresseerd zijn in ict. Tevens ziet de eenheid dat het de docenten aan kennis ontbreekt over de mogelijkheden van gebruik van ict in de lessen. Zwolle Economie ziet een gebrek aan deskundigheid van ict bij docententeams en onderwijsassistenten. Daarnaast wordt de betrouwbaarheid van de ictrandvoorwaarden slecht genoemd. Zwolle GSW ervaart knelpunten in de attitude van een groot aantal docenten die geen afscheid wil nemen van oude werkvormen. Daarnaast functioneert de infrastructuur niet goed en is er een gebrek aan goed bruikbare software. Educatie Harderwijk en Educatie NWO zien als knelpunten het beheer, het overwinnen van teleurstellingen en dat het niet duidelijk is wat de kosten zijn ten opzichte van de investeringen. 11

18 Educatie Zwolle noemt als knelpunten het gebrek aan afstemming tussen de verschillende locaties. De locaties zijn onderling ook niet met elkaar verbonden met een goed werkend netwerk en er is een inefficiënt gebruik van de bestaande middelen. De eenheid mist een ict-toekomstvisie. 1.6 Do s en dont s Harderwijk Economie en Techniek - het is fijn dat er geëxperimenteerd kan worden, terwijl tegelijkertijd de dienst ICT voor stabiliteit zorgt. Hierbij moeten docenten wel (beperkte) vrijheden behouden, bijvoorbeeld in verantwoordelijke teams; - er moet een sluitend registratiesysteem zijn voor de hard- en software; - bij alle toepassingen moet ook documentatie aanwezig zijn met name bij het netwerk; - de koppeling van ict aan het didactisch concept (probleemgestuurd onderwijs) is succesvol gebleken. Harderwijk GDW - eerst de voorzieningen op niveau werkend hebben en daarna kan er pas een uitbouw zijn van ict in de lessen. Zwolle Economie - vooraf goed nadenken of je wel een centrale ict-dienst wilt en wat de consequenties daarvan zijn; - het vormen van teams heeft ertoe geleid dat er nagedacht wordt over onderwijs en welke hulpmiddelen je daarvoor nodig hebt. Zwolle GSW - zorg dat alle toepassingen eerst werken; - maak de invoering van ict niet uitsluitend afhankelijk van de innovatiebereidheid van docenten. Educatie Harderwijk/NWO - zeg niet te vroeg dingen die (misschien) niet waar te maken zijn, hierdoor ontstaat teleurstelling; - de taalverwervingsprogramma s zijn een succes. De deelnemers hebben hierdoor meer plezier. 1.7 Afstemming binnen de beroepskolom Voor het merendeel van de onderwijseenheden speelt ict nog nauwelijks een rol in de afstemming binnen de beroepskolom. Alleen het TAK houdt zich hiermee structureel bezig. De afstemming binnen de beroepskolom is hier al jaren een item, maar het blijkt een moeizaam proces. Gegevens van leerlingen (leerlingdossiers) worden niet goed overgedragen. Om hierin verbetering te brengen is men in het kader van het Zwols model bezig met de ontwikkeling van een digitaal portfolio. Ook de andere eenheden zien hierin wel mogelijkheden, maar men is van mening dat een dergelijk project op centraal niveau zou moeten worden gecoördineerd. Al aanwezige ervaring met en kennis over digitale portfolio s binnen Landstede zou op bredere schaal verspreid moeten worden, zodat men van elkaar kan leren. 12

19 2 Ict-infrastructuur en -voorzieningen 2.1 Computers Aantal deelnemers, aantal computers en kwaliteit computers, per onderwijseenheid Zwolle Educatie TAK Eco GSW UTF Ha Zw aantal vmbo-deelnemers aantal BOL-deelnemers aantal BBL-deelnemers totaal aantal deelnemers totaal aantal computers aantal computers voor onderwijsdoeleinden % multimedia-computers % computers met internetverbinding deelnemer-computerratio* 10:1 4:1 12:1 11:1 5:1 2:1 *Deze ratio is berekend over het totaal aantal ingeschreven deelnemers, er is dus geen rekening gehouden met de mate van aanwezigheid van deelnemers (bijv. BBL-deelnemers, BPV-periodes). Gemiddeld genomen is er op Landstede per zeven à acht deelnemers één computer voor onderwijsdoeleinden beschikbaar (niet in tabel). Dit is vrijwel gelijk aan de landelijke deelnemercomputerratio (zie ICT in cijfers bve 2002/2003). Wel bestaan er grote verschillen tussen de onderwijseenheden. De deelnemercomputerratio is het meest gunstig voor Educatie Zwolle en Zwolle Economie (respectievelijk 2:1 en 4:1). Zwolle GSW, Zwolle UTF en het TAK blijven hierbij wel wat achter; gemiddeld is per 10 à 12 deelnemers een computer beschikbaar. Bij de berekening van de deelnemercomputerratio is uitgegaan van het totaal aantal deelnemers per onderwijseenheid. Er is dus geen rekening gehouden met de mate waarin deelnemers al dan niet aanwezig zijn op de instelling (bijvoorbeeld percentage BBL-deelnemers, BPV-periodes). Vrijwel alle computers zijn geschikt voor multimediatoepassingen en beschikken over een internetverbinding. 2.2 Randapparatuur Randapparatuur per onderwijseenheid, in aantallen Zwolle Educatie TAK Eco GSW UTF Ha Zw inkjetprinter laserprinter scanner digitale fotocamera beamer/schermprojectie digitale opnameapparatuur cd-writer cd-server

20 Op Landstede is randapparatuur in ruime mate aanwezig. Alle onderwijseenheden beschikken over meerdere printers, scanners, digitale fotocamera s, beamers en cd-writers. Digitale opnameapparatuur is met name op Zwolle GSW aanwezig. Daarnaast is alleen op Zwolle Economie en Zwolle UTF een digitaal videobewerkingssysteem aanwezig. Zwolle Economie beschikt bovendien net als Zwolle GSW over apparatuur voor videoconferencing en meerdere webcams. 2.3 Ict-infrastructuur Het merendeel van de organisatie beschikt over internet via een centraal netwerk (WAN) en een lokaal netwerk (LAN). Het verder uitrollen van het netwerk (zowel WAN als LAN) is een van de speerpunten in het ict-beleid. De meeste onderwijseenheden hebben Novell als platform. Het TAK, Zwolle Economie, Zwolle UTF en Educatie Zwolle maken ook gebruik van Windows NT. Landstede voert van een standaardisatieproject uit dat alle platformbesturing onder Windows2000 moet brengen. Niet alle locaties zijn op het netwerk (WAN) aangesloten. De verbindingen tussen de verschillende locaties (of het ontbreken daarvan) worden zowel door de ictcoördinatoren als de docenten als problematisch ervaren. Intranet is (nog) niet beschikbaar. Daar zijn wel plannen voor, maar de aandacht is eerst uitgegaan naar de externe informatievoorziening (internet). Kennisnet Alle onderwijseenheden beschikken over een kennisnetaansluiting (via nl.tree). Volgens de dienst ICT is echter niet iedereen hiervan op de hoogte of in staat daarmee te werken. Dit beeld wordt bevestigd in het onderzoek: drie van de vijf ict-coördinatoren zijn niet op de hoogte van de kennisnetaansluiting. Landstede heeft een contract met nl.tree voor vijf jaar. 2.4 Netwerkfunctionaliteiten voor docenten en deelnemers Een groot deel van de in de vragenlijst opgenomen netwerkfunctionaliteiten is op alle onderwijseenheden voor alle docenten beschikbaar. Zo hebben alle docenten toegang tot en internet, afzonderlijke userdirectories en algemene en educatieve programmatuur. Ook onderwijsondersteunende programmatuur, chatten en schijfruimte op het net zijn op een enkele uitzondering na vrijwel overal voor alle docenten via het netwerk toegankelijk. Administratieve- en managementprogrammatuur zijn meestal alleen voor een selecte groep docenten toegankelijk. De beschikbaarheid van andere netwerkfunctionaliteiten verschilt per onderwijseenheid. 14

21 Functies via netwerk beschikbaar voor docenten, per onderwijseenheid (- = niet, + = selecte groep, +++ = allen) Zwolle Educatie TAK Eco GSW UTF Ha Zw eigen, persoonlijk adres internet afzonderlijke userdirectories algemene programmatuur educatieve programmatuur onderwijsondersteunende programmatuur chatten schrijfruimte op het net video ? audio ? nieuwsgroepen ftp administratieve en managementprogrammatuur bevoegdheid tot plaatsen van internetpagina's Ook voor deelnemers zijn uitgebreide netwerkfunctionaliteiten beschikbaar. Op vrijwel alle eenheden hebben deelnemers via het netwerk toegang tot en internet, afzonderlijke userdirectories en algemene, educatieve en onderwijsondersteunende programmatuur. Op de mbo-eenheden in Zwolle (Economie, GSW, UTF) kunnen deelnemers daarnaast ook meestal allemaal beschikken over nieuwsgroepen, audio en video en kunnen zij ook chatten via het netwerk. Op Educatie Harderwijk heeft een selecte groep deelnemers bevoegdheid tot het plaatsen van internetpagina s. Functies via netwerk beschikbaar voor deelnemers, per onderwijseenheid (- = niet, + = selecte groep, +++ = allen) Zwolle Educatie TAK Eco GSW UTF Ha Zw eigen, persoonlijk adres internet afzonderlijke userdirectories algemene programmatuur educatieve programmatuur onderwijsondersteunende programmatuur chatten schrijfruimte op het net video audio nieuwsgroepen ftp bevoegdheid tot plaatsen van internetpagina's Open Leercentrum (OLC) Niet alle locaties van Landstede beschikken over een OLC. Wel geldt voor de eenheden zonder OLC dat steeds vaker lokalen beschikbaar zijn voor zelfstandig werken van deelnemers (ook s avonds). De zes onderwijseenheden waarvan de ict-coördinatoren gegevens over de ictvoorzieningen hebben doorgegeven, beschikken wel allemaal over een OLC (of 15

22 computerlokaal waar de deelnemers zelfstandig met de computer kunnen werken). Het aantal aanwezige computers en de organisatie van het OLC blijken wel te verschillen. Organisatie van en aantal computers in het OLC, per onderwijseenheid Zwolle Educatie TAK Eco GSW UTF Ha Zw vrije inloop ja ja ja ja ja ja op afspraak nee ja ja nee ja nee ingeroosterde uren per deelnemersgroep nee ja nee nee ja ja aantal computers in OLC Bij Zwolle Economie en Educatie Harderwijk kunnen deelnemers zowel vrij als op afspraak in het OLC terecht en kunnen ook groepen worden ingeroosterd. Bij het TAK en Zwolle UTF is alleen vrije inloop mogelijk. Voor deelnemers van Educatie Zwolle is alleen het niet mogelijk om op individueel niveau een afspraak te maken, terwijl bij Zwolle GSW geen groepen kunnen worden ingeroosterd. In de meeste OLC s is permanent technische en inhoudelijke ondersteuning aanwezig. Alleen bij het TAK ontbreekt technische ondersteuning, terwijl bij Educatie Zwolle geen inhoudelijke ondersteuning aanwezig is. Deelnemers kunnen in het algemeen onbeperkt en gratis printen en scannen in de OLC s. Uitzondering is Educatie Harderwijk: daar moet soms betaald worden voor printen en er kan niet worden gescand. Chatten is in de OLC s in beperkte mate mogelijk. In alle gevoerde gesprekken wordt wel aangegeven dat over de toekomstige inrichting van ict zal moeten worden nagedacht. Een belangrijke ontwikkeling die hierbij moet worden meegenomen is het competentiegericht leren. De vraag wordt gesteld of het plaatsen van steeds meer en betere computers in het OLC wel de beste keuze is. Met name docenten geven aan in de toekomst meer flexibiliteit te wensen, bijvoorbeeld door één of meer computers (met internetaansluiting) in ieder klaslokaal te plaatsen of door over te stappen op het gebruik van laptops voor deelnemers en docenten. 2.6 Knelpunten De ict-infrastructuur en -voorzieningen leveren volgens de ict-coördinatoren in de meeste onderwijseenheden nauwelijks grote knelpunten op voor de verdere invoering van ict. Alleen verschillen tussen locaties in systemen vormen een probleem. Het TAK signaleert daarnaast problemen met de betrouwbaarheid en de kwaliteit van computers, terwijl Educatie Zwolle de bandbreedte van internet als belangrijk knelpunt benoemd. In de andere eenheden worden deze punten hooguit als klein knelpunt betiteld. 16

23 Knelpunten in de ict-infrastructuur en hardware, volgens ict-coördinatoren, per onderwijseenheid (- = niet, + = klein, +++ = groot) Zwolle Educatie TAK Eco GSW UTF Ha Zw systemen verschillen tussen locaties betrouwbaarheid van het computersysteem kwaliteit van de computers bandbreedte internetverbinding beschikbaarheid randapparatuur geschikte ruimten voor computers aantal beschikbare computers aantal computers met internetverbinding In de gesprekken worden door de ict-coördinatoren aanvullend nog het gebrek aan geschikte werkplekken voor docenten en het ontbreken van verbindingen tussen locaties als belangrijk knelpunt genoemd. Door de directie Harderwijk wordt opgemerkt dat het gegeven dat Landstede relatief vroeg aan de slag is gegaan met ict zowel een pluspunt als een minpunt vormt. Positief is dat mensen enthousiast raakten dat Landstede voorliep op andere roc s. Tegelijkertijd zijn in dat enthousiasme zeer veel toepassingen bedacht en ontwikkeld die niet altijd op elkaar waren afgestemd, waardoor de betrouwbaarheid van systemen is afgenomen. 2.7 Docenten over ict-voorzieningen Aan docenten is de vraag voorgelegd hoe tevreden zij zijn met de ict-voorzieningen op Landstede. Docenten zijn het meest tevreden over de - en internetvoorzieningen: meer dan driekwart van de docenten is hierover (zeer) tevreden. Over de beschikbaarheid en kwaliteit van computers en randapparatuur zijn de meningen meer verdeeld. Ongeveer de helft van alle docenten is hierover positief, tegelijkertijd geeft bijna 15 procent aan hierover zeer ontevreden te zijn. De meeste docenten (59%) beoordelen de toegang tot het netwerk vanuit thuis negatief. Bijna eenderde is hier zelfs zeer ontevreden over. Ruim 40 procent van de docenten is ontevreden over het merendeel van de aspecten van de ict-infrastructuur (niet in figuur). Vijftien procent is over (bijna) alles tevreden. De mate van tevredenheid over de beschikbaarheid van computers en randapparatuur neemt af met de mate van gebruik (docenten die ict vaker inzetten zijn minder tevreden). 17

24 Mate van tevredenheid van docenten over ict-voorzieningen op de instelling, in procenten (n=186) zeer ontevreden ontevreden tevreden zeer tevreden beschikbaarheid beschikbaarheid internet beschikbaarheid computers kwaliteit computers beschikbaarheid randapparatuur toegang Landstede informatiesystemen thuis % 20% 40% 60% 80% 100% De mate van tevredenheid van docenten over de diverse ict-voorzieningen verschilt sterk tussen de onderwijseenheden. Op de meeste onderwijseenheden zijn docenten behoorlijk tevreden over en internet. Uitzondering hierop is Educatie Zwolle, waar het merendeel van de docenten juist (zeer) ontevreden is. Verder valt op dat docenten van het mbo Zwolle (Economie, GSW en UTF) redelijk tevreden zijn over de toegankelijkheid van de Landstede-informatiesystemen (bijv. Blackboard) vanuit thuis. In de overige onderwijseenheden zijn docenten hier juist overwegend ontevreden over. Ook de beoordeling van de beschikbaarheid van computers wisselt, met als uitersten Harderwijk Economie waar slechts 13 procent van de docenten tevreden is en Educatie NWO waar meer dan 80 procent de beschikbaarheid positief beoordeelt. Docenten van Harderwijk (Economie en Techniek) zijn over het algemeen het minst tevreden met de ict-voorzieningen, vooral waar het gaat om beschikbaarheid en kwaliteit van apparatuur. Docenten van Zwolle GSW en UTF zijn gemiddeld positiever over de voorzieningen dan de overige docenten. Mate van tevredenheid van docenten over de ict-voorzieningen op de instelling, per onderwijseenheid (percentage (zeer) tevreden) Harderwijk Zwolle Educatie TAK Eco Tech Eco GSW UTF Ha NWO Zw beschikbaarheid beschikbaarheid internet beschikbaarheid computers kwaliteit computers beschikbaarheid randapparatuur toegang tot Landstedeinformatiesystemen vanuit thuis aantal Docenten ervaren relatief veel knelpunten rond de ict-voorzieningen. Meer dan de helft ervaart de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van computers als behoorlijk tot groot knelpunt. Ook de betrouwbaarheid van het interne netwerk en de snelheid 18

25 van de internetverbindingen worden, zij het in iets minder mate, als probleem gezien. Over het aantal computers met internet verschillen de docenten meer van mening. Ruim 40 procent noemt dit als behoorlijk tot groot knelpunt, terwijl bijna eenderde geen problemen op dit gebied ondervindt. Uit nadere analyses (niet in figuur) blijkt dat ruim 30 procent van de docenten alle genoemde aspecten op het gebied van ict-infrastructuur en -voorzieningen behoorlijk tot zeer problematisch vindt. Daarentegen ervaart 20 procent van de docenten géén grote knelpunten op dit gebied. Knelpunten in de ict-infrastructuur en -voorzieningen, volgens docenten (n=187) geen enigszins behoorlijk groot de snelheid van de internetverbinding het aantal computers met internetverbinding de betrouwbaarheid van het interne netwerk de kwaliteit van de computers het aantal beschikbare computers op school % 20% 40% 60% 80% 100% De betrouwbaarheid en kwaliteit van computers blijkt op de meeste onderwijseenheden problemen te geven. Uitzondering hierop zijn Zwolle GSW en UTF en het TAK, waar minder dan eenderde van de docenten dit als knelpunt betitelt. De betrouwbaarheid van het netwerk blijkt vooral voor de eenheden in Harderwijk en Zwolle Economie problematisch. De internetvoorzieningen zijn ook hier weer vooral een probleem bij Educatie Zwolle. Knelpunten in de ict-infrastructuur en -voorzieningen, per onderwijseenheid, volgens docenten (percentage behoorlijk tot groot knelpunt) Harderwijk Zwolle Educatie TAK Eco Tech Eco GSW UTF Ha NWO Zw aantal beschikbare computers kwaliteit van de computers betrouwbaarheid intern netwerk aantal computers met internetverbinding snelheid van de internetverbinding aantal Docenten signaleren dus duidelijk meer knelpunten ten aanzien van de ictvoorzieningen dan de ict-coördinatoren. Alleen voor het TAK geldt het omgekeerde: hier is de ict-coördinator juist minder positief over de betrouwbaarheid en kwaliteit van computers dan de docenten. In de aanvullende gesprekken met docenten wordt opgemerkt dat voor deelnemers weliswaar redelijk veel computers beschikbaar zijn, maar dat er voor docenten een tekort is aan pc s op de werkplek. Men is van mening dat een eigen pc op de werk- 19

26 plek of bijvoorbeeld een eigen laptop motiverend zal werken en de drempel voor ict-gebruik in en rond de lessen zal verlagen. 2.8 Deelnemers over ict-voorzieningen Ook deelnemers is gevraagd naar hun tevredenheid over de toegankelijkheid van ict-voorzieningen op school. Toegankelijkheid werd daarbij uitgelegd als kun je het gebruiken als je het nodig hebt. Mate van tevredenheid van deelnemers over de toegankelijkheid van ictvoorzieningen op school (n=3560) (zeer) ontevreden niet ontevreden/niet tevreden (zeer) tevreden computers printers scanners internet % 20% 40% 60% 80% 100% Deelnemers zijn over het algemeen redelijk tevreden over de ict-voorzieningen. Slechts eenvijfde tot een kwart van de deelnemers is (zeer) ontevreden over de toegankelijkheid van computers, printers, internet en . Alleen over de beschikbaarheid van scanners zijn deelnemers minder te spreken; bijna 40 procent is hierover (zeer) ontevreden. Voor alle onderwijseenheden geldt dat deelnemers het minst tevreden zijn over de scanners op school. Wel blijkt de mate van tevredenheid te verschillen. Net als bij de docenten blijken deelnemers van Harderwijk mbo het minst tevreden en die van Zwolle GSW en UTF het meest tevreden. Ook deelnemers van educatie (met name Educatie NWO) zijn relatief positief over de ict-voorzieningen. Docenten educatie hebben in de gesprekken vooraf wel aangegeven dat bij hun deelnemers het beeld wat vertekend kan zijn, doordat wat vaker sociaal-wenselijke antwoorden kunnen worden gegeven. Mate van tevredenheid van deelnemers over toegankelijkheid van ict-voorzieningen op school, per onderwijseenheid (percentage tevreden tot zeer tevreden) Harderwijk Zwolle Educatie TAK Eco GDW Tech Eco GSW UTF Ha NWO Zw computers printers scanners internet aantal

27 Computers thuis De meeste deelnemers (95%) kunnen thuis een computer gebruiken. Alleen voor de deelnemers van educatie ligt dit percentage iets lager; ongeveer driekwart van de deelnemers beschikt hier thuis over een computer. De overgrote meerderheid van de deelnemers die thuis een computer kunnen gebruiken, heeft daarbij ook de mogelijkheid om te internetten en/of te en (86%). Alleen bij Educatie Harderwijk en NWO ligt dit iets lager (respectievelijk 63% en 57%). In de gesprekken met docenten wordt opgemerkt dat men er soms te vanzelfsprekend vanuit gaat dat deelnemers thuis beschikken over een computer. Wanneer een deelnemer thuis geen computer heeft zou Landstede volgens een deel van de docenten best wat meer mee mogen werken aan een oplossing. Bijvoorbeeld via het verkopen van tweedehands computers of het bieden van een financiële bijdrage. Docenten kunnen immers ook via de pc-privéregeling relatief goedkoop een computer aanschaffen. 21

28 22

29 3 Ict-beheer en ondersteuning 3.1 Personele inzet voor ict Aantal fte s voor ict-ondersteuning en -beheer, per onderwijseenheid Zwolle Educatie TAK Eco GSW Utf Ha Zw ict-coördinatie 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,3 systeembeheer 1,3 2,5 1,9 0,8? 0,9 medewerker OLC 1,0 1,1 3,0 3,0 1,0 0,8 webmaster 0, ? multimedia-ontwikkeling 0, ? overige ict-functies 0,0 0,5 1,0 - -? totaal aantal ict-fte s 2,8 4,6 6,4 4,3 1,5 2,0 totaal aantal computers ict-fte s per 100 computers (excl. systeembeheer) 1,4 1,2 3,8 2,0 0,7 1,3 NB. applicatiebeheer, netwerkbeheer en medewerker helpdesk lopen via dienst ICT, geen directe gegevens beschikbaar. Niet in tabel opgenomen. De onderwijseenheden Zwolle GSW en UTF hebben aanzienlijk meer fte s beschikbaar voor ict dan de overige eenheden. Het betreft vooral fte s voor medewerkers OLC en bij GSW ook voor overige ict-functies (o.a. instructeur digitale vaardigheden). Bij Educatie Harderwijk valt het aantal ict-fte s lager uit. Dit komt mogelijk door ontbrekende gegevens bij systeembeheer, wat een vertekend beeld kan geven. De ict-organisatie De ict-organisatie is momenteel nog volop in ontwikkeling. Vanuit de behoefte aan een meer marktgerichte en professionele ict-dienstverlening heeft Landstede in 2002 de ict-organisatie gecentraliseerd in de dienst ICT. Landstede is op dit moment druk bezig met een omslag van onderwijscultuur naar bedrijfscultuur, waar het de organisatie van ict betreft. De dienst ICT valt onder het CvB, maar staat naast de onderwijseenheden en de overige diensten. De dienst ICT functioneert als een zelfstandig serviceverlenend bedrijf en heeft een eigen directie, beleidsplan en voortgangsrapportage. De dienst ICT levert diensten aan de verschillende onderwijseenheden en brengt daarvoor kosten in rekening. De klant-leverancierrelatie wordt in de vorm van contracten en opdrachten vastgelegd. Uitgangspunt hierbij is dat het niveau van dienstverlening op de individuele behoefte van de opdrachtgever afgestemd wordt. De reguliere dienstverlening wordt in de vorm van een Service Level Agreement (SLA) overeengekomen. De ict-coördinatoren van de diverse onderwijseenheden fungeren daarbij als contactpersonen. De dienst ICT bestaat uit drie serviceteams op regioniveau en twee specialistenteams. De serviceteams zijn verantwoordelijk voor het dagelijkse ict-beheer op de verschillende locaties. In elke regio is een aantal eenheden samengevoegd, zodanig dat iedere regio qua aanwezige ict-middelen ongeveer gelijk is. Het serviceteam bestaat uit een teamleider en 4 tot 6 vaste teamleden, incidenteel aangevuld met externe krachten. Ieder team is gehuisvest op de grootste locatie in de betreffende regio. Voor ondersteuning van de regionale serviceteams zijn toepassing- en systeemspecialisten beschikbaar, die Landstedebreed opereren. 23