Hartfalen bij de geriatrische patiënt: waar huisarts en cardioloog elkaar (zouden moeten) vinden. Marc Goethals OLV Aalst Grimbergen 14 november 2015
|
|
- Fanny Hendrickx
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hartfalen bij de geriatrische patiënt: waar huisarts en cardioloog elkaar (zouden moeten) vinden Marc Goethals OLV Aalst Grimbergen 14 november 2015
2 BM 05/02/ /8/2015: NYHA 4 met notie van orthopnoe 10/7/2015: stop aldactone huisarts owv hypotensie (?) 07/08/2015: jicht R/ Arcoxia Nooit gehoord van zout en vochtbeperking, drinkt 7-8 glazen water per dag KO: CVD moeilijk te zien, L: crepitaties ½, matig oedeem, Cheyne Stokes AH, BD 100/60
3 BM 05/02/1935
4
5 BM 05/02/1935 Voorgeschiedenis COPD 12/2012: AAA > Stentgraft (UZ) 05/2013: Coronaro (UZ): EF 42%, wandatheromatose 05/15: cardioloog A: HF diagnose/vkf > toevoegen Pradaxa en Aldactone (naast lasix 40 mg), Coversyl, etc 5/15: coronaro (AZ) EF 35%, wandatheromatose 29/6/15: cardioversie (UZ) 4/8/15: consultatie cardio (UZ) ivm visusstoornis (cholesterolembolen?) neemt Zocor en Pradaxa 10/8/15: consultatie cardioloog B: CRT? 12/8/15: consultatie cardioloog C: HF
6 BM 05/02/ /8/2015: behandeling: Lasix 40 mg 1 x 1/dag Pradaxa 2 x 110 mg/dag Kredex 6,25 mg 2 x 1/dag Coversyl 5 mg 1 x 1/dag Asaflow 80 mg 1 x 1/dag Zocor 20 mg 1 x 1/dag
7 BM 05/02/1935 Labo 14/8/2015: Hgb 12,4 g%, MCV 85 fl TF saturatie 10% (nl > 20%) egfr 44 ml/min Na 140, K 4,3 PROBNP pg/ml HS troponine 31,6 (nl < 14)
8 BM 05/02/1935 Echocardiogram: LVEF 25% LV dimensie: ED 67 (nl 42-59), ES 57 mm Mitralisinsufficientie graad 2, TI graad 1 Pulmonale hypertensie (?)
9 BM 05/02/1935 Diagnose? HFrEF: hartfalen (HF) met gereduceerde EF, LBBB Ferriprief, niet anemisch Matige nierinsufficientie Was er iets mis gelopen? Staken spironolactone Behandelen jicht met NSAID
10 BM 05/02/1935 Beleid: Pradaxa 110 mg 2 x 1/dag Kredex 6,25 mg 2 x 1/dag Zocor 20 mg 1/dag Burinex 1 mg ipv Lasix 40 mg Spironolactone 25 mg per dag Asaflow/Arcoxia STOP! Coversyl 5 mg 1 >> ½
11 BM 05/02/ /8/2015: NYHA 2, euvolemisch, 88,2 > 82 kg, BD 100/60 EKG: sinus, 82/min, QRS afgenomen tot 120 ms Labo: Hemoconcentratie: Hgb van 12,4 > 14,1 g% egfr: van 44 > 48 ml/min Na 137/K 4,4 PROBNP: > 4182 Wat met therapie? Verhogen BB: kredex 6,25 van 2 x 1, naar 2 x 1,5
12 BM 05/02/ /10/2015: NYHA 2, euvolemisch Labo: PROBNP gedaald tot 3025 pg/ml bij egfr 46 ml/min, Na 140, K 4.2 EKG sinusritme 62/min LBBB QRS 132 ms Echo: geen PH, LVEF 35%, niet restrictieve vulling Wat nu?
13 NSAID and hospital admission of HF (OR) Page J and Henry D Arch Intern Med 2000: 160:777
14 HF met gedaalde LVEF (HFrEF) Eerst recompenseren : euvolemisch maken met zoutbeperking, vochtbeperking, lisdiuretica/spironolactone (soms combinatiepreparaat aldactazine) Verhouding lisdiuretica/spironolactone hangt af van evolutie nierfunctie/electrolyten Indien voldoende BD meteen LAGE dosis ACEI/ARB opstarten Bij VKF: lanoxine (digoxinemie < 1.0) en antico (of NOAC indien egrf stabiel > 30 ml/min), GEEN BB (of CA antagonisten ) in ACUTE SETTING Wanneer euvolemisch: lage dosis BB: Bisoprolol (2.5 mg) 1 x ½ >> 1 x 10 mg Carvedilol (6.25mg) 2 x 1/2 >> 2 x mg Nebivolol (5 mg) 1 x 1/4 >> 1 x 10 mg Selozok (25mg metoprolol succinaat) 1 x 1/2 >> 1 x 200 mg
15 HF met gedaalde LVEF (HFrEF) Dosis BB om de 2 weken traag optitreren tot Frequentie < 55/min of Bereiken target dosis uit studies (biso 10, carvedilol 50, nebivolol 5-10, metoprolol 200) Indien te lage tensie: Eerder ACEI/ARB (tijdelijk) laten vallen dan BB Nagaan of dosis diuretica niet te hoog is (hypovolemie) Indien hyperkaliemie: Controleren of geen hemolyse is Verhouding lisdiuretica/spironolactone aanpassen Eerder ACEI/ARB laten vallen dan MRA (spironolacton) Evt kayexalaat
16 HF met gedaalde LVEF (HFrEF) Controle NF en electrolyten (Na, K, CL, totaal CO2), PBO telkens dosis diuretica wordt aangepast of bij intercurrente verstoring vochtbalans (koorts, diarree, jicht, colchicine,..) Naarmate LVEF herstelt vaak noodzaak aanpassen dosis lisdiuretica/spironolactone Spironolactone à la tête du client is meestal essentieel BB worden eens ingesteld en verdragen NOOIT GESTAAKT Ivabradine (Procoralan): indien sinusaal en HR >75/min bij maximaal getolereerde BB, kan risico VKF verhogen
17 Take home messages Diagnose HF is moeilijk: documenteer dmv PROBNP/steeds met egfr en algemeen labo, NF, Na, K, totaal CO2 Instrueer patiënt dat het dweilen is met de kraan open zonder zout- en vochtbeperking en HERHAAL! Gebruik geen NSAID bij HF/jicht (en in het algemeen) maar colchicine in lage dosis, evt medrol, verlaag diuretica zo nodig of zet ze enkele dagen on hold
18 Take home messages Spironolactone (of eplerenone, Inspra) is een hoeksteen: Zoek de minimaal effectieve dosis binnen marge van euvolemie, nierfunctie en electrolyten Verloop van nierfunctie en electrolyten onvoorspelbaar: regelmatige controle en zeker bij iedere dosis aanpassing Spironolactone therapie is geen alles of niets behandeling: marges tussen 12,5 mg om de twee dagen en 200 mg per dag Zorg voor betrouwbaar kalium: in het labo of afcentrifugeren Bij hypotensie/hyperkaliemie: verlaag dosis ACEI/ARB
19 Take home messages BB hebben een veel groter impact op LVEF, prognose en plotse dood risico (-50%) dan ACEI/ARB: Starten/optitreren steeds bij euvolemische patient Zeer geleidelijk dosis verhogen: om de twee weken, evalueer de tolerantie Bij herstel LVEF stijgt de BD en moet de dosis lisdiuretica/spironolactone worden geherevalueerd ONDERBREEK NOOIT BB! Bij symptomatische hypotensie herevalueer dosis lisdiuretica/spironolactone en verlaag zo nodig ACEIARB ACEI/ARB in target dosis niet echt essentieel
20 MM 01/05/1929 9/7/2015: spoedopname met ischemische rustpijn en niet genezende wonde rechter onderbeen (sinds 21/5/2015) 13/07/2015: PTA rechter A Femoralis superficialis en poplitea Postoperatief toenemend oedeem rechter been 6/8/2015: advies cardio owv oedeem, HF?
21 MM 01/05/1929 Anamnese: pijn in onderste ledematen, vooral s nachts, geen dyspnoe (!) Klinisch onderzoek: CVD tot de kaakhoek Lever pulsatiel Cor PIP, holosystolisch lekgeruis 3/6 L4 Oedeem OL rechts > links Rechter been warm, linker been koud, vertraagde capillaire vulling, afwezige pulsaties
22 MM 01/05/1929 Voorgeschiedenis: 2000: pancreas carcinoom R/curatieve Whipple 2004: HF met normale LVEF, hypertensie, voorkamerfibrillatie, paroxismaal > persisterend 2004: pacemaker DDD o.w.v. SSS PTA OL: 2012 (2x), 2013, 2014, 2015,.. 4/2014: hartfalen, opname geriatrie, ascites, TI 4/4, oedeem,.. 2/2015: pacemaker wissel > VVI owv VKF
23 MM 01/05/1929
24 MM 01/05/1929 Labo 11/8: Hgb 8,7 g%, MCV 82 fl, egfr 41 ml/m² Na 139, K 4,4 Fe 32, TF saturatie 5,6%, Ferritine 29 PROBNP 4494 pg/ml CA 19,9: 21 (nl < 27)
25
26 Wat is uw diagnose? VKF Hartfalen: HF met gedaalde LVEF? HF met normale LVEF? Valvulaire cardiomyopathie? Anemie (ferriprief?) Nierinsufficientie Tricuspiedinsufficientie Ascites (cfr CT abdomen 4/2014) Maligniteit? (cfr ante)
27 Echocardiogram Linker kamer: LVEF 55%, LVED 43 mm (39-53), LVES 25 mm Linker atrium: volume index 57 ml/m² (< 29) Mitralisinsufficientie: 2/4 Tricuspiedinsufficientie: 4/4 met stuwingslever Lichte pulmonale hypertensie
28 MM 01/05/1929 Behandeling: Xarelto 15 mg 1/dag Bisoprolol 10 mg 1/dag Vasexten 10 mg 1/dag Burinex 1 mg 1/dag Creon 3 x 1/dag Zestril 20 mg 1/dag Wat denkt u van deze behandeling? Evidence based? Logisch en doordacht?
29 MM 01/05/1929 Welk beleid? Burinex 2 mg en Aldactone 12,5 mg per dag Vasexten STOP Bisoprolol 10 mg afbouwen en stop Lanoxin cfr digoxinemie < 1,0 ng/ml Zestril gestaakt na 3 dagen owv hypotensie Injectafer 1000 mg IV Xarelto > Marevan (?)
30 MM 01/05/1929 Resultaat: 4 kg lichter tussen 11/8 en 19/8 CVD nl, geen ascites, geen hepatomegalie, TI 2/4 en.. Geen claudicatio linker been meer 16/10/2015: PROBNP 1412 pg/ml (tov 4497) egfr: 64 ml/min (tov 41)
31
32 TOPCAT
33 Subgroups.. Of the 22 prespecified subgroups, only the eligibility stratum was associated with a significant treatment interaction. Spironolactone significantly reduced the rate of the primary outcome among patients enrolled on the basis of an elevated natriuretic peptide level but not among those enrolled on the basis of a previous hospitalization for heart failure.
34 Besluit De resultaten van de TOPCAT bewijzen geenszins dat spironolactone niet werkzaam is bij HFpEF: Atypische weinig zieke populatie, grote regionale verschillen Diagnostiek van HFpEF blijft moeilijk: noodzaak van objectieve parameters Optitreren tot targetdosis is geen goede strategie, in tegendeel: zoeken naar een minimaal effectieve dosis is een betere optie
35 < 80 <110
36 Take home messages HFpEF diagnose Moeilijk! Documenteer dmv PROBNP (altijd met egfr!), Rx thorax, echocardiogram Vaak is VKF het in het oog springend gegeven HF gemaskeerd door VKF/comorbiditeit HFpEF behandeling BB/ACEI/ARB/spironolactone geen bewezen meerwaarde (EBM) Maar spironolactone werkt wel bij veel ptn met HF met bewaarde LVEF Werkt ook zeer goed als antihypertensivum Cave hemolyse kalium stalen Bij echte hyperkaliemie eerder ACEI staken dan spironolactone Dosering is delicaat: zoek de minimaal effectieve dosis en geen streefdosis VKF en HFpEF Uiteraard antico/noac Behandel in de eerste plaats het HF Ritme controle blijft eerste optie maar na herstel van euvolemie (zn cardioversie) Rate controle bij voorkeur met digoxine (cave digoxinemie < 1,0) Vermijdt hoge dosis BB Vermijdt calcium antagonisten lenient rate controle versus strict rate controle
37 DANK U!
38 G.P. 19/02/ /04/1999 : Hartdecompensatie waarvoor opname. 21/04/1999 : L + R hartcatherisatie met coronarografie LVEF 5%, LVEDVI 170 ml/m², saturatie a. pulmonalis 44%, normale coronairen. 22/04/1999 : Elektrofysiologisch onderzoek nonsustained VT op telemetrie, niet induceerbaar met EFO. 30/04/1999 : opname screening voor harttransplantatie.
39
40
41
42
43 ESC Guidelines 2012
STAPPENPLAN ACUUT HARTFALEN
STAPPENPLAN ACUUT HARTFALEN DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM DesignChoice De Hartkliniek Logo ontwerp BRANDING - DE HARTKLINIEK 5 STAP 1 ONTSLAG UIT HET ZIEKENHUIS 1. Patiënt krijgt mee: brochure,
Nadere informatieHartfalen voor de huisarts. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist
Hartfalen voor de huisarts Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-intensivist Hartfalen voor de huisarts Hartfalen: een groeiende epidemie Duwen en trekken: 2 types hartfalen Hoe stel ik de diagnose? Behandeling
Nadere informatiechronisch hartfalen Johan Van Cleemput, MD, PhD cardiologie UZL
chronisch hartfalen Johan Van Cleemput, MD, PhD cardiologie UZL echocardio 1. HFrEF versus HFpEF 2. etiologie 3. vullingstoestand HFrEF versus HFpEF (systolisch HF) HFrEF symptomen en tekens van HF + systolische
Nadere informatieCardiale medicatie. Dr Selleslagh Nov 2014 INFORMATIE VOOR PROFESSIONELEN. DEHARTKLINIEK preventie diagnose & persoonlijke opvolging
Cardiale medicatie Dr Selleslagh Nov 2014 Anti arritmica Cordarone Tambocor/Apocard (niet bij hartfalen) Sotalex, b-blokkade, digitalis Gebruik bij VKF, VT, SVT B-blokkers Bisoprolol: Emconcor Carvedilol:
Nadere informatieHartfalen. Workshop Inwooncursus Domus Medica. Els Huyghe Verpleegkundig Specialist Hartfalen
Hartfalen Workshop Inwooncursus Domus Medica Els Huyghe Verpleegkundig Specialist Hartfalen Inhoud Voorstelling Casussen + Bespreking Vragen Voorstelling Voorstelling Verpleegkundig Specialist Hartfalen
Nadere informatieConnect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn
Connect Hartfalen Protocol 2: Diagnostiek en medicamenteuze behandeling in 1 e en 2 e lijn Patiënten met bewezen hartfalen: Patiënten die geen baat hebben bij begeleiding/diagnostiek en/of behandeling
Nadere informatieMedische therapie hartfalen m must-knows & novelties
Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties P. Debonnaire, MD, PhD Hartcentrum Sint-Jan Brugge Avondsymposium Hartfalen 17-1-2019 50% op hartfalen 5 jaar 2019: Noord-West Vlaanderen Transmuraal
Nadere informatieHartfalensymposium
Hartfalensymposium 22-05-2018 Hartfalen: medicatie en meer? Dr. Ward Heggermont Inleiding 3 A bowl a day keeps the doctor (or the HF nurse) away? 4 Explain, explain, explain! 5 Medicatie: deel van het
Nadere informatieDe oudere patiënt met comorbiditeit
De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers
Nadere informatieHartfalen: kunnen we het beter doen?
Hartfalen: kunnen we het beter doen? Dr. Irène Oudejans, klinisch geriater 17 Maart 2015 Inhoud Wat is hartfalen? Wanneer aan hartfalen denken? Hoe stel je de diagnose? Hartfalen Onderzoek GERiatrie Wat
Nadere informatieHartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018
Hartfalen in een notendop Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen definitie en classificatie Hartfalen is een klinisch syndroom gekarakteriseerd door symptomen en/of tekenen van congestie objectieve vaststelling
Nadere informatieInstellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur
Instellen van hartfalenmedicatie op het verpleegkundig poliklinisch spreekuur Marjan Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist 22 januari 2019 Hartfalen Hartfalen is een
Nadere informatieSamenvattingskaart chronisch hartfalen Huisarts en praktijkondersteuner
Samenvattingskaart chronisch hartfalen Huisarts en praktijkondersteuner Diagnostiek Verdenking hartfalen: Symptomen: moeheid of dyspnoe bij inspanning, orthopnoe, Tekenen: perifeer oedeem, pulmonale crepitaties
Nadere informatieRTA Hartfalen Chronisch hartfalen Regio Bernhoven-Synchroon
RTA Hartfalen Chronisch hartfalen Regio Bernhoven-Synchroon Versie Beheer 1.0 Bernhoven, Synchroon Layout aangepast op 28-03-2017 Distributielijst Huisartspraktijken Synchroon en medewerkers cardiologie
Nadere informatieCasuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen
Casuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Directeur Hartfalenkliniek Maastricht UMC+ Geen interesse conflict voor deze presentatie
Nadere informatiePolyfarmacie in de cardiologie
Polyfarmacie in de cardiologie CarVasZ congres 21 november 2014 Alina Constantinescu cardioloog Indeling Casus 1: - patient met hartfalen - belangrijkste medicatieklassen - introductie medicatie in de
Nadere informatieZorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen
Zorgzaam Leuven: Zorgpad Hartfalen Sociale dienst Thuisvpk Psycholoog Geriater Cardioloog Ziekenhuisapotheek Huisarts Apotheek Ergotherapeut Kinesist HF vpk Extramuraal zorgpad HF Transmuraal zorgpad HF
Nadere informatieSessie Electrofysiologie
Multidisciplinaire aanpak van de cardiale patie nt Sessie Electrofysiologie Dr Vanhuffel Christian Situatie Man, 68j Sociaal: Gepensioneerd Sportief, loopt nog frequent Geen ethyl abusus, occasioneel roker
Nadere informatieCardiorenaal syndroom
Cardiorenaal syndroom Symposium Chronische Nierschade 29-10-2012 Irene van der Meer nefroloog, HAGA ziekenhuis Huisarts-voorzitter: Marjon Tombrock (HA te Rijswijk) 1 Cardiorenaal syndroom Betekenis: Een
Nadere informatieOptitratie van hartfalenmedicatie
Optitratie van hartfalenmedicatie Richtlijnen en praktische casussen Dr. Edgard Prihadi Cardioloog ZNA Middelheim Edgard.prihadi@zna.be Dinsdag 12 maart 2019 Hartfalen: definitie Veroorzaakt door verminderde
Nadere informatieDe behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt. Loes Klieverik WES 11-03-2010
De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt Loes Klieverik WES 11-03-2010 Wat is oud?? Definitie Hartfalen Tekortschieten van de pompwerking van het hart en veranderingen in de neurohumorale activatie
Nadere informatieAfgelopen week in de pers
Afgelopen week in de pers Hartfalen treft in totaal ongeveer 230 000 Belgen. Iedere dag worden circa 40 nieuwe gevallen ontdekt. Door de vergrijzing, een toename van risicofactoren en een verbeterde prognose
Nadere informatieHF & AF: Antistolling
HF & AF: Antistolling Ron Pisters Cardioloog - Rijnstate ziekenhuis, Arnhem Nationale Hartfalendag 2017, Zeist Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieHartfalen : diagnose en definities
Hartfalen : diagnose en definities Dr. Flor Kerkhof Dr. Stefan Verstraete Dr. Filip De Vlieghere Cardiologie AZ Zeno hartfalensymposium Brugge 17/1/2019 Groei van hartfalen in Europa Prevalentie in Europa
Nadere informatieHartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog
Hartfalen Duo-avonden 20-4-2015 Jaco Houtgraaf, cardioloog Opbouw presentatie Inleiding Wat is het? Hoe ziet het eruit? Hoe ontstaat het? Behandeling Waar op te letten? Symptomen / klachten / dieet / vocht
Nadere informatieSAMENWERKAVOND HARTFALENMEDICATIE
SAMENWERKAVOND HARTFALENMEDICATIE 25-06-2019 Programma 20u30: Plenair gedeelte door dr. Edgard Prihadi Soorten hartfalen en hartfalenmedicatie Belang van optitratie van medicatie 21u00: Multidisciplinaire
Nadere informatieHartfalen en Nierfunctiestoornissen
Hartfalen en Nierfunctiestoornissen Dr. Kevin Damman Hartfalen Cardioloog, UMCG Groningen k.damman@umcg.nl Disclosures Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties:
Nadere informatieDr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017
Dr. Matthias Dupont Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Symposium Belgisch Cardiologische Liga 13/05/2017 Verenigde Staten: Zijn er Hartfalen-richtlijnen? American Heart Association (AHA): 2013 met update in
Nadere informatieHartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?
Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA
Nadere informatieKlinische les Links Hartfalen. IC/CC specialisatie Marco van Meer
Klinische les Links Hartfalen IC/CC specialisatie Marco van Meer Inhoud Definitie Gradaties Oorzaken (patho)fysiologie Gevolg Diagnostiek en monitoring Therapie Er komt een man bij de dokter: Definitie
Nadere informatieGezamelijke visie voor NW Vlaanderen. Dr lut Depoorter huisarts HABO
Gezamelijke visie voor NW Vlaanderen Dr lut Depoorter huisarts HABO Multidisciplinair extramuraal DOEL Door deze gestandaardiseerde, systematische en multidisciplinaire aanpak via een zorgtraject met huisarts/cardioloog,
Nadere informatie4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen
4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen Deel I Wat is hartfalen Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Deel II Chronische
Nadere informatieUpdates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose. Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL
Updates in hartfalen: Epidemiologie en diagnose Bert Vaes, MD, PhD IRSS UCL ACHG KUL 1. Definitie 2. Epidemiologie 3. Diagnose 4. Take home messages 1. Definitie hartfalen A - acute onset - slow onset
Nadere informatiePILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND. Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren
PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren INHOUD Presentatie (20-25 minuten) Inleiding Medicamenteuze behandeling atriumfibrilleren Geneesmiddelgroepen Bijwerkingen
Nadere informatieHartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte?
Hartfalen, nieuw leven voor een oude ziekte? Prof. dr. H.P. Brunner-La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Waarnemend Hoofd Cardiologie Maastricht UMC+ Lid bestuur werkgroep hartfalen NVvC Disclosure
Nadere informatieAcute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter. Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis
Acute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis 5-6-2019 Inhoud Introductie Instabiele patiënten Stabiele patiënten Rhythm control vs rate control ECV vs
Nadere informatieHartfalen. Lianne van der Leeuw & Joke van Driel
Hartfalen Lianne van der Leeuw & Joke van Driel Programma Hartfalen Wat is hartfalen, oorzaken, diagnostiek, symptomen en behandeling De patiënt centraal; de juiste zorg, op juiste plaats Wat is de rol
Nadere informatieCBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010. Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011
CBO RICHTLIJN HARTFALEN Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010 Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011 ESC guidelines Richtlijn is gebaseerd op de ESC Guidelines for the
Nadere informatieCHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland. Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo
CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo Nationale Hartfalendag 29 september 2017 Dr. Gerard Linssen, cardioloog, ZGT Disclosure
Nadere informatieMedicatie bij Hartfalen Synchroon/Bernhoven
Medicatie bij Hartfalen 24-11-2016 Synchroon/Bernhoven NHG: Voorlichting en leefstijlinterventies Vermijd het gebruik van NSAID s zoveel mogelijk. Adviseer dagelijks te wegen. Instrueer patiënt met betrekking
Nadere informatieHartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties
Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Disclosure Bart Kremers Werkzaam bij Apotheek Ravenstein en GIC-helpdesk van de KNMP Geen contacten/belangen mbt farmaceutische industrie Hartfalen-medicatie
Nadere informatieHARTFALEN casusschetsen
HARTFALEN casusschetsen 1 Casusschetsen Hartfalen 4 maart 2003 Casusschets 1 Boer, 72 jaar Voorgeschiedenis: Bekend met COPD en recidiverende bronchitiden. Anamnese: Sinds 1 week last van hevige benauwdheid
Nadere informatieDe impact van de telegeneeskunde op de samenwerking tussen huisartsen en cardiologen
De impact van de telegeneeskunde op de samenwerking tussen huisartsen en cardiologen Telegeneeskunde bij ritmestoornissen Dr. Vijgen & Dana Berti Maatschappelijke trend: Digitalisering Digitalisering o
Nadere informatieVersie juni
HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel
Nadere informatieUpdates in Hartfalen. Dr. Walter Droogne Dr. Gabor Vörös Dr. Miek Smeets Prof. Dr. Bert Vaes
Updates in Hartfalen Dr. Walter Droogne Dr. Gabor Vörös Dr. Miek Smeets Prof. Dr. Bert Vaes Interactieve sessie Smartphone, tablet of laptop Via provider of Wifi Testvraag Wie van deze personen is Walter
Nadere informatieProgramma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014
Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg Programma Welkom en inleiding NHG standaard AF de standaard en ontwikkelingen Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 resultaten van pilot studie Diagnostiek en behandeling
Nadere informatieModerne Behandeling van Hartfalen
Epidemiologie hartfalen Moderne Behandeling van Hartfalen Prof. dr. H.P. Brunner La Rocca Hoofd Divisie Structurele Hartziekte Departement Cardiologie Maastricht UMC+ Sterfte daalt, maar lijden neemt toe
Nadere informatieChronisch Atriumfibrilleren
Chronisch Atriumfibrilleren Wanneer terugverwijzen naar de huisarts? Dr. C.J.H.J. Kirchhof, cardioloog Alrijne Zorggroep, Leiderdorp Disclosure potential conflicts of interest Geen Atriumfibrilleren 165
Nadere informatieHARTFALEN. Workshop HA opleiding VUMC April 2015. Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts hart- en vaatziekten
HARTFALEN Workshop HA opleiding VUMC April 2015 Judith Tjin-A-Ton Kaderhuisarts hart- en vaatziekten (Auteurs: Ester Wesseling/Robert Zegers/Judith Tjin-A-Ton) Voorkomen hartfalen 3 Programma cursusdag
Nadere informatieBoezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB
Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren Ontbreken van relatie tussen sinusknoop activiteit en ventriculaire activiteit Elektrische activatie uit meerdere
Nadere informatieNationale Hartfalendag 2018
Richtlijn palliatieve zorg 2018 Concrete adviezen tav medicatie in NYHA III-IV hartfalen Louise Bellersen cardioloog, RadboudUMC, Nijmegen Nationale Hartfalendag 2018 Vrijdag 28 september 2018 Disclosure
Nadere informatieAls het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde
+ Als het hart faalt. Dr. Sofie Moreels Cardiologie-Intensieve geneeskunde + + Wie behandelt hartfalenpatiënten? HF bij cardioloog HF bij huisarts Ongekend HF met symptomen Asymptomatisch HF Inadequate
Nadere informatieDiureticagebruik bij Hartfalen
Diureticagebruik bij Hartfalen Kevin Damman, Hartfalen Cardioloog UMCG Groningen k.damman@umcg.nl Disclosure belangen spreker Kevin Damman Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties: Bedrijfsnamen Sponsoring
Nadere informatieAtriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog?
Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog? Epidemiologie 1 op de 4 volwassenen in westerse wereld ontwikkelt AF In 2030 naar schatting 120.000 tot 215.000 nieuw AF per jaar Prevalentie hoger bij oudere,
Nadere informatieMedicatie review bij ouderen. Studiedag Geriatrie Dinsdag 30 mei 2017 Apr. Lorenz Van der Linden Ziekenhuisapotheek UZ Leuven
Medicatie review bij ouderen Studiedag Geriatrie Dinsdag 30 mei 2017 Apr. Lorenz Van der Linden Ziekenhuisapotheek UZ Leuven GER cijfers GER: 95-100%: 5 geneesmiddelen 55-60%: 10 geneesmiddelen Ooit geïndiceerd
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Samenvatting In de diagnose en prognose van hartfalen hebben B-type Natriuretisch Peptide (BNP) en N-terminaal probnp (NT-proBNP) in de afgelopen jaren hun waarde bewezen. Tegenwoordig
Nadere informatieDe medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica
De medicamenteuze behandeling van VKF Do s & Don ts Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica 1 Voorkamerfibrillatie 2 Meest voorkomende aritmie wereldwijd Immense
Nadere informatieRol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt
Rol van ST2 in ADHF CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt Overzicht Inleiding Huidige praktijk in het beleid van ADHF Cardiale biomerkers Wat is ST2? Meetmethode
Nadere informatieInfobrochure. Extramuraal zorgpad hartfalen. Zuid- en Midden-West-Vlaanderen
Infobrochure Extramuraal zorgpad hartfalen Zuid- en Midden-West-Vlaanderen Dit zorgpad werd ontwikkeld en goedgekeurd door: De diensten cardiologie van AZ Groeninge (Kortrijk) AZ Delta (Roeselare) O.L.V.
Nadere informatieCasus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert
Casus geriatrie Symposium klinische farmacie 06 oktober 2012 Veerle Grootaert VG: permanente VKF, TIA, syst. Hartfalen, Dementie (MMSE = 15/30) RVO op geriatrie: val met rugpijn ontregelde INR =7 hartslag
Nadere informatieConcept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4
Concept Zorgprogramma hartfalen zorggroep Synchroon versie 4 Inhoud: - 1.Inleiding, hartfalen, regio, zorggroep Synchroon, zkh Bernhoven - 2.Doelstelling, visie - 3. Achtergrond - 4.Ketenzorg hartfalen
Nadere informatieHoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker
Hoe hartfalen te herkennen Mark Valk, huisarts onderzoeker vroegdiagnostiek hartfalen Leusden 24 april 2012 2 Disclosure Geen belangenverstengeling Komt het vaak voor? 0,8% tussen de 55 en 64 jaar 3% tussen
Nadere informatiePerioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners
Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of
Nadere informatieZorgpad Atriumfibrilleren (AF)
Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines
Nadere informatieCardio-oncologie. Hartfalen en chemotherapie. dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC. Geen disclosures
Cardio-oncologie Hartfalen en chemotherapie dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC Geen disclosures Introducing a new subspecialty of Cardiology.. Doel Preventie, diagnosticering en behandeling
Nadere informatieKlinische farmacie op geriatrie: een getuigenis. Lorenz Van der Linden (UZLeuven) Zaterdag 06 oktober 2012
Klinische farmacie op geriatrie: een getuigenis Lorenz Van der Linden (UZLeuven) Zaterdag 06 oktober 2012 HET VERHAAL Het verhaal 2002 2007: apotheker 2007 2008: ziekenhuisapotheker stage op NKO/MKA (UZLeuven)
Nadere informatieBehandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC
Behandeling van atrium fibrilleren op de IC Mirjam Wikkerink, ANIOS IC AF op IC 15% van de patiënten, meestal in de eerste 72 uur na ontstaan van sepsis Verminderde atriale contractie, hoge ventriculaire
Nadere informatieCasusbespreking Toedieningstijdstippen. Symposium Klinische Farmacie Leuven Apr. Sofie Desmet 8 oktober 2011
Casusbespreking Toedieningstijdstippen Symposium Klinische Farmacie Leuven Apr. Sofie Desmet 8 oktober 2011 Medische voorgeschiedenis Patiënt: vrouw, 81 jaar - Chronische VKF - Arteriële hypertensie -
Nadere informatieApril & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen
April & September 2016 Alexandra Kleberger, M ANP Palliatieve zorg omtrent Hartfalen Deel I Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli
Nadere informatiePIONEER-HF. Impact van resultaten voor hartfalen behandeling. Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid
PIONEER-HF Impact van resultaten voor hartfalen behandeling Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid Disclosure potential conflicts of interest (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieDuo avond 20 april 2015. Hartfalen van ziekte tot zorg, we hebben elkaar nodig
Duo avond 20 april 2015 Hartfalen van ziekte tot zorg, we hebben elkaar nodig Doel hartfalenpolikliniek Intensieve begeleiding Instructie en begripsvorming Optitreren van medicatie Coördinatie van zorg
Nadere informatieHartfalen en cardiomyopathie. POH symposium Ikazia ZH 16 okt 2018 Mireille Emans, cardioloog Kati Messemaker, vios hartfalen
Hartfalen en cardiomyopathie POH symposium Ikazia ZH 16 okt 2018 Mireille Emans, cardioloog Kati Messemaker, vios hartfalen Hartfalen The very essence of cardiovascular practice is recognition of early
Nadere informatieHartfalenzorg in de regio Alkmaar & Den Helder
Hartfalenzorg in de regio Alkmaar & Den Helder Inhoudsopgave Inleiding... 3 Protocol 1: Verdenking Hartfalen in de 1 ste lijn... 4 Protocol 2: Diagnostiek, behandeling en controle in de 2 e lijn... 6 Protocol
Nadere informatieDIABETISCHE NEFROPATHIE
DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieinfobrochure voor patienten infobrochure voor patienten Succesvol omgaan met Hartfalen
Succesvol omgaan met Hartfalen Succesvol omgaan met Hartfalen 0-90-90-0 10-0-0-65 40% black Inhoud Inleiding... 3 Wat is de functie van het hart?... 4 Wat is hartfalen?... 6 Wat is de oorzaak van hartfalen?...
Nadere informatieHARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN
HRTFLEN BEHNDELRCHTLJNEN Voor meer informatie zie hartfalen.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 Wat is de definitie van hartfalen? De richtlijn van de European Society of Cardiology (ESC)
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn. Chronisch hartfalen. Samenvattende adviezen voor diagnostiek, medicamenteuze behandeling en begeleiding
Multidisciplinaire richtlijn Chronisch hartfalen Samenvattende adviezen voor diagnostiek, medicamenteuze behandeling en begeleiding Multidisciplinaire richtlijn Chronisch hartfalen Samenvattende adviezen
Nadere informatieHARTFALEN achtergronden casusschetsen
HARTFALEN achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. Achtergronden casusschetsen Hartfalen INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
Nadere informatieLeerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.
NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling
Nadere informatie16/03/2017. Navorming voor HAVAC anno 2017
Navorming voor HAVAC anno 2017 Cardiorenaal dilemma 2 Dr Magdalena Michalak nefroloog Dr Petra Belkova cardioloog CASUS 3 71-jarige 01/2015 verwijzing naar de cardiorenale raadpleging omwille van toename
Nadere informatieTransmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010
Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.
Nadere informatieHartfalen. Programma 1-11-2012. UFO 1 november 2012 Tom Schalekamp
Hartfalen UFO 1 november 2012 Tom Schalekamp Programma Verschijningsvormen, epidemiologie, diagnostiek Behandeling hoofdlijnen Behandeling in relatie tot pathofysiologie Afzonderlijke middelen bij hartfalen
Nadere informatieartseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel
i artseninformatie Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase GezondheidsZorg met een Ziel 2 Inhoud 1 Richtlijnen voor beleid van bloedverdunners in een peri-operatieve fase...
Nadere informatieNurse Specialist in Hartfalen: What s in a name
BWGCVN Nurse Specialist in Hartfalen: What s in a name Jan Vercammen Hartfalenverpleegkundige ZOL Genk Voorzitter Belgian Heart Failure Nurses Wat is hartfalen Definitie: The inability of the heart to
Nadere informatie# $% &% ' ()))* +, - "./ -.. -, 0 -- % 1.! ', ', +. - % - 2 3, 4 5# 666! " %-
!" # $%&%'()))* +,-"./-.. -,0--%1.!', ', +.-%-2 3, 4 5# 666!"%- 7 $- 1-7,8 " 7 7 %- - - 9 - -: ;())6)))
Nadere informatieHartfalen LH Takens, Cardioloog Martini Zh
Hartfalen LH Takens, Cardioloog Martini Zh Indeling Definitie Bouw hart / bloedsomloop Fysiologie normale pompfunktie Onderzoekmethoden Ziektes leidend tot en wat we zien bij hartfalen Behandeling hartfalen
Nadere informatieUniversity of Groningen. BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem
University of Groningen BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieDyspnoe. Duo-dagen IJsselland ziekenhuis. Jaco Houtgraaf, Cardioloog. 16 en 17 april 2015
Dyspnoe Duo-dagen IJsselland ziekenhuis 16 en 17 april 2015 Jaco Houtgraaf, Cardioloog Opbouw presentatie 1. Inleiding 2. Etiologie 3. Diagnostiek 4. Casuïstiek 5. Take-home messages 25-5-2015 Voettekst
Nadere informatieSAMEN STERK VOOR PALLIATIEVE ZORG
SAMEN STERK VOOR PALLIATIEVE ZORG Wie wij zijn Ton van Oosten gespecialiseerd hartfalenverpleegkundige Sandra van Soesbergen gespecialiseerd longverpleegkundige Gespecialiseerd verpleegkundige Omring Doel:
Nadere informatieConnect Hartfalen Regionale transmurale afspraak Hartfalen Rotterdam-Rijnmond Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid
Connect Hartfalen Regionale transmurale afspraak Hartfalen Rotterdam-Rijnmond Mireille Emans Cardioloog Ikazia ZH Maatschap Cardiologen Rijnmond-Zuid Hartfalen The very essence of cardiovascular practice
Nadere informatieDisclosure. Wat steekt u op. Waar denkt u over na. Rode vlaggen en co-morbiditeit bij COPD INLEIDING HET IS ZWARTWIT EN HET LOOPT IN DE WEI
Disclosure Rode vlaggen en co-morbiditeit bij COPD Geen belangenverstrengeling voor deze presentatie Hans Sportel, huisarts Ruurlo Waar denkt u over na Wat steekt u op Dyspnoe en haar DD COPD en co-morbiditeit
Nadere informatieInvasieve diagnostiek bij hartfalen patiënten (casuistiek)
Invasieve diagnostiek bij hartfalen patiënten (casuistiek) CNE Interventie Cardiologie 26 januari 2016 Alina Constantinescu, cardioloog, Erasmus MC Definitie hartfalen Klinisch syndroom waarbij patient
Nadere informatieApril 2016 Alexandra Kleberger, M ANP. Palliatieve zorg omtrent Hartfalen
April 2016 Alexandra Kleberger, M ANP Palliatieve zorg omtrent Hartfalen Deel I Wat is hartfalen? Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Hartfalenpoli Vragen Deel
Nadere informatieInhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA)
Inhoud Verpleegkunde Cardiologie Han van der Borgh Verpleegkundige aspecten bij: Angina Pectoris Acuut coronair syndroom Prinz Metal Decompensatie cordis Cardiogene shock P.C.I./STENT/ spoed CABG in perifeer
Nadere informatieMultidisciplinaire behandeling van patient met een renaalcelcarcinoom
Multidisciplinaire behandeling van patient met een renaalcelcarcinoom Introductie via een case-report Dr. Karen Heyrman, huisarts Initiële symptomen? Klassieke triade: (10%) Hematurie Flankpijn Palpabele
Nadere informatieAllemaal Beestjes. Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017
Allemaal Beestjes Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017 Voorgeschiedenis Vrouw, 68 jaar Diabetes type 2 (1995), hypertensie (2010), chronische nierinsuffiëntie (2012) Presentatie op de SEH In de nacht
Nadere informatie