Een digitaal tijdperk

Transcriptie

1 de AANSLAG! Een uitgave van de Rotterdamse Fiscalisten Vereniging Christiaanse Taxateur Jaargang 24, nummer /2015 Docenten over het thema: MR. DR. Q.W.J.C.H. KOK PROF.MR.DRS. H.P.A.M. VAN ARENDONK Kantoorinterviews met: OTTERSPEER, HAASNOOT & PARTNERS HOUTHOFF BURUMA Verder: POLITIEKE JONGERENPARTIJEN EN HUN MENING OVER FISCALITEIT INTERVIEW OUD-CT ERS MASTERSTUDENTEN AAN HET WOORD Een digitaal tijdperk

2 Alleen kennis van de fiscale wetgeving is onvoldoende Werk aan je praktische vaardigheden als belastingadviseur De financiële wereld verandert continu. Om een goede fiscalist te zijn, is alleen kennis van de fiscale wetgeving onvoldoende om het vak goed uit te kunnen oefenen. Niet alleen vaktechniek, maar ook andere vaardigheden maken dat je het verschil kunt maken voor je klant. Het Beroepsvaardigheidsprogramma van RB Opleidingen is een waardevolle zelfs noodzakelijke aanvulling op de fiscale kennis die je in huis hebt. Het biedt je de handvatten om professioneel op te treden voor en naar je klant. rbopleidingen.nl

3 Inhoudsopgave de AANSLAG! 3 Inhoudsopgave Thema-artikel Docentartikel 6 Bilge Kucukali, Tweedejaars student Fiscaal Recht Hervormingsdrift in een digitaal tijdperk 18 Mr. dr. Q.W.J.C.H. Kok Hoogleraar belastingrecht EUR en verbonden aan EY De uitdagingen van de digitale economie Interview oud- CT ers Docentartikel 34 Chris Spanjersberg en Marcel Wiebes over buitenlandervaringen, politiek en digitalisering 36 Prof. mr. drs. H.P.A.M. van Arendonk Emeritus hoogleraar Fiscaal Recht Van het papieren naar het digitale tijdperk 4 Redactioneel 5 Van de Voorzitter 6 Thema-artikel 8 Fotopagina TJP-introductiesessie 10 Interview Facultaire Studenten Raad 11 Interview Universiteitsraad 12 Kantoorinterview Otterspeer, Haasnoot & Partners 13 Fotopagina tentamentrainingen EY en Meijburg & Co 16 Interview Register Belastingadviseurs 17 Interview Nederlandse Orde van Belastingadviseurs 18 Docentartikel mr. dr. Q.W.J.C.H. Kok 20 Fiscaliteit in Perspectief 21 Thuis bij 22 Fotopagina Eerstejaarsactiviteit poolen en Ledenborrel 23 Fotopagina Sinterklaasborrel i.s.m. EY 24 Kantoorinterview Houthoff Buruma 26 Prijsvraag 27 Luxembourg Leaks 28 Masterstudenten aan het woord 30 Fotopagina kantoorbezoek en tentamentraining Loyens & Loeff 31 Fotopagina TJP i.s.m. PwC en de Belastingdienst 32 Fiscaliteit en jongerenpolitiek 34 Interview oud-ct ers 36 Docentartikel prof. mr. drs. H.P.A.M. van Arendonk 38 Interview CT er in The Battle of Excellence 39 Artikel proces EHRM 40 De Tien 42 Fotopagina Actievendiner en CT on ice 43 Fotopagina Nieuwjaarsborrel i.s.m. Pereira 44 De Stelling 46 Column, Agenda & Prijsvraagwinnaar

4 4 de AANSLAG! Redactioneel & Colofon De Aanslag is het verenigingsblad van de R.F.V. Christiaanse-Taxateur en verschijnt vier keer per jaar. Dit jaar zal De Aanslag is digitale vorm verdergaan. Editie Jaargang 24 / Nummer 2 Hoofd- en eindredactie Valérie Visser Redactie Artjom Bagramjan Bilge Kucukali Amarins Veringa Linda Wisse Met dank aan: Zhannet Aidinian Prof. mr. drs. H.P.A.M. van Arendonk Laura Batenburg de Jong Rik Blokland Pieternel van den Brink Lisanne Hofman Gerben Kloosterziel Mr. dr. Q.W.J.C.H. Kok Gijs van Krimpen Mark van Leeuwen Agnes Maassen Emiel ter Marsch Thomas van Meijeren Giorgio Peterse Eva van Sliedregt Ruben Smit Dhr. Frits Sobels Dhr. Chris Spanjersberg Dimitri van Tienhoven Esmée To Lukas van der Veen Dhr. Wil Vennix Elene Walgenbach Dhr. Marcel Wiebes De stellingdeelnemers Redactieadres Erasmus Universiteit Rotterdam De Aanslagredactie Kamer H13-11 Postbus DR Rotterdam Telefoon: Website: aanslag@christiaanse-taxateur.nl Adverteren Voor inlichtingen over adverteren kunt u contact opnemen met Joris Jiskoot (commissarisextern@christiaanse-taxateur.nl). Ontwerp en vormgeving Orangebook Almanakken & Verenigingsbladen Drukkerij Orangebook Almanakken & Verenigingsbladen Colofon Redactioneel Waarde lezer, Het jaar 2014 ligt alweer achter ons; een nieuw jaar staat ons te wachten. We kunnen er weer hard tegenaan. Net als de CT, hebben jullie vast goede voornemens gemaakt om van 2015 een nóg succesvoller jaar te maken. Januari, de maand van de goede voornemens, is alweer ten einde. We bevinden ons nu in februari, velen zijn gemaakte goede voornemens waarschijnlijk alweer vergeten. De CT heeft dit jaar ook een goed voornemen: ons verenigingsblad digitaliseren. Een voornemen dat we niet zomaar vergeten. Juist ook na januari zullen we met dit voornemen aan de slag gaan. In het teken van duurzaamheid en steeds verdergaande digitalisering zal dit de allerlaatste Aanslag zijn die op papier uitkomt. Steeds meer mensen beschikken over mobiele telefoons, laptops, e-readers en tablets. Dit maakt het lezen vanaf papier eigenlijk overbodig. De tijden zijn veranderd en wij veranderen mee, zoals filosoof Augustinus van Hippo met zijn volgende spreuk ooit beaamde: Tempora mutantur et nos mutamur in illis. De CT gaat met haar tijd mee. Mee met het Digitale Tijdperk, wat tevens het thema van deze Aanslag zal zijn. We kunnen wel zeggen dat de eenentwintigste eeuw een eeuw is die in het teken staat van digitalisering. Als het aan staatssecretaris Wiebes ligt wordt de blauwe envelop afgeschaft en doen we aangiftes gewoon online. Belastingadviseurs raadplegen wettenbundels via hun pc of tablet. Daarnaast doen de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) en het Register Belastingadviseurs (RB) aan e-learning. Niet alleen de fiscaliteit heeft te maken met de alsmaar verdergaande digitalisering. Ook in de zorg speelt digitalisering een grote rol, het zogenaamde e-health. De staatsecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, heeft als voornemen om binnen vijf jaar mogelijk te maken dat chronisch zieken zelfstandig metingen kunnen uitvoeren en de mogelijkheid krijgen om via een beeldscherm met een zorgverlener te kunnen communiceren. Nu ben ik hier een beetje sceptisch over; veel bejaarden kunnen nauwelijks met een computer omgaan. Onze jonge generatie daarentegen is grootgebracht met de computer en loopt rond met hippe smartphones. Een digitale Aanslag is dus niet meer dan logisch. Door deze Aanslag zal u meer inzicht krijgen over Een Digitaal Tijdperk. Bilge zal in het thema-artikel uiteenzetten wat voor invloed een digitaal tijdperk heeft op de fiscaliteit. Verder zal mr. dr. Kok in het docentartikel de uitdagingen van de digitale economie bespreken. Emeritus hoogleraar Van Arendonk zal in zijn artikel schrijven over de verandering van het papieren naar het digitale tijdperk. Naast de thema-gerelateerde artikelen hebben we de kantoren Otterspeer, Haasnoot & Partners en Houthoff Buruma geïnterviewd. Daarnaast hebben we contact opgenomen met de vier grootste politieke jongeren partijen en gevraagd welke invloed de fiscaliteit op hun werkzaamheden heeft. Ook hebben we de directeur van de NOB en de voorzitter van het RB gevraagd om voorlichting te geven over hun vereniging. Dit is nog maar een fractie van wat er allemaal in dit blad te lezen valt! Geniet van deze allerallerlaatste papieren uitgave van De Aanslag. We wensen u veel leesplezier! Met vriendelijke groet, namens de Aanslagcommissie 2014/2015 Valérie Visser Oplage 850 exemplaren XXIIste bestuur der R.F.V. Christiaanse-Taxateur Laura Batenburg de Jong - Voorzitter Marco Flinterman - Secretaris Peter Adriaanse - Penningmeester Joris Jiskoot - Commissaris Extern Jasmina Akkouh - Commissaris Intern Valérie Visser - Commissaris Media

5 Van de Voorzitter de AANSLAG! 5 Van de Voorzitter Waerde lezer, Momenteel staat u op het punt de allerlaatste papieren Aanslag ooit te lezen. Ja u leest het goed, de allerlaatste! Maar niet getreurd. Ondanks dat fiscalisten stoffig en ouderwets worden bevonden, gaat de CT wel met de tijd mee. Wij leveren de nieuwe generatie fiscalist, niet meer stoffig. Het is dus ook tijd voor een nieuw tijdperk voor De Aanslag. Namelijk het Digitale Tijdperk. De Aanslag gaat digitaal, voortaan zullen het fiscale nieuws, verenigingsberichten en foto s via een websiteplatform met u gedeeld worden. Aangezien we midden in een digitaal tijdperk zitten is dit een logische stap. Inmiddels is de mobiele telefoon absoluut niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Kijk om je heen in de trein of in college, iedereen heeft zo n apparaatje, de een nog mooier dan de andere, de een nog dunner en innovatiever. Ook zie je in college tegenwoordig bijna iedereen aantekeningen maken op een laptop of tablet. Of het college wordt helemaal in digitale vorm via de webcam gegeven. Mijn zusje volgt het nieuws via Facebook en zelfs m n oma speelt tegenwoordig scrabble op een Ipad. De digitale apparatuur is dus echt volledig ingeburgerd in onze maatschappij. Het thema van deze laatste Aanslag, Een digitaal tijdperk, is naar mijn mening dan ook geheel op zijn plaats. Afgelopen maanden waren de borrels ook weer een doorslaand succes. De Goedheiligman en zijn beste Pieterbaas brachten ons een bezoekje. Sessie drie, vier en vijf van het Tax Jurisprudence Program hebben inmiddels plaatsgevonden. De 24 deelnemers verdiepen zich steeds verder in de fiscale materie die wordt aan gereikt en bediscussieerd door verschillende kantoren. Tentamentrainingen hebben plaatsgevonden om onze leden zo goed mogelijk voor te bereiden op hun tentamens. Een actieve leden kerstdiner heeft plaatsgevonden en we hebben met z n allen geschaatst. Persoonlijk mijn favoriete activiteit van het jaar. Daarnaast heeft de skireis plaatsgevonden; een aantal fiscalisten rees af naar het mooie Flaine, samen met de JFR en JFAS. En natuurlijk werd het reisgezelschap samengesteld. Dit jaar zal de CT met een groep van 24 gemotiveerde studenten een fiscaal-rechtsvergelijkend-onderzoek gaan uitvoeren in het exotische Bangkok. Misschien heeft de Thaise Belastingdienst wel een nog innovatiever aangifteprogramma, we gaan het zien Verder staat ook de jaarlijkse Fiscale Bedrijvendag alweer voor de deur. Hierbij wil ik het graag laten, ik zal je niet langer ophouden voordat je kunt gaan genieten van deze allerlaatste Aanslag. Graag wil ik je bij deze nogmaals uitnodigen voor al onze activiteiten. Proost op het Digitale Tijdperk! Met vriendelijke groet, namens het XXIIste bestuur der R.F.V. Christiaanse-Taxateur, Laura Batenburg de Jong Voorzitter 2014/2015 Binnen de fiscaliteit zien we ook steeds vaker dat digitalisering een rol gaat spelen. De Belastingdienst heeft het momenteel zelfs al mogelijk gemaakt een geheel vooraf ingevulde aangifte inkomstenbelasting te downloaden, die alleen nog maar gecontroleerd hoeft te worden. Leuker kunnen ze het niet maken, wel makkelijker. Wie weet wat ze komende jaren nog voor ons in petto hebben. De fiscale kantoren investeren in ICT ers om programma s en tools te ontwikkelen die het werk van de fiscalist makkelijker en overbodig maken. (Persoonlijk ben ik niet zo n fan van deze ontwikkeling, ik studeer wel met het achterliggende idee ooit een baan vinden.) De CT probeert ook zo veel mogelijk mee te gaan met deze digitale hype. Informatie wordt verstuurd via s, niet meer via briefpost of de postduif. Ons geliefde verenigingsblad moet nu ook echt geloven aan digitalisering. Gaan we hierin verder? Een app staat zeker op ons verlanglijstje. Maar de Almanak zal gewoon de Almanak blijven, het boek der boeken, in tastbaar boekvorm. Voorlopig zullen kantoorbezoeken en tentamentrainingen ook gewoon nog fysieke activiteiten blijven en de maandelijkse borrel zal gewoon de maandelijkse borrel blijven. Gezellig bijkletsen met je studiegenoten in een café met een biertje of cola in je hand.

6 6 de AANSLAG! Thema-artikel Hervormingsdrift in een digitaal tijdperk De werking van Nederlandse fiscale faciliteiten voor innovatie Door: Bilge Kucukali 1 Geef mij maar de lusten, niet de lasten. De Belastingdienst is misschien wel de beste scharrel van verschillende multinationals. Ethische aspecten van belastingbesparing hebben dan ook de laatste tijd vaak aandacht gekregen in de media. Denk daarbij aan de heftige reacties van de samenleving op de handelingen van multinationals als Starbucks en Vodafone. Terwijl de wet bepaalt wat een fair share is, vragen wij ons wellicht onder het genot van die overheerlijke Starbuckskoffie - af of er wel ruimte is voor een ethische tax planning. In de tussentijd bepalen multinationals, aan de hand van de modernste fiscaaltechnische middelen, de som en locatie van de te betalen belasting. Tijden veranderen, het belastingsysteem wordt ingewikkelder en het fiscale spel wordt steeds scherper gespeeld, waardoor men steeds meer behoefte krijgt aan een vereenvoudigd, goed georganiseerd en transparant belastingsysteem. Het bedrijfsleven is dynamisch en belastingdiensten passen hun handhavingsstrategieën hierop aan. De vertrouwelijke relatie tussen belastingdiensten, fiscaal dienstverleners en belastingplichtigen wordt onder de loep genomen door de landen die aangesloten zijn bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Deze vertrouwensrelatie is gebaseerd op een aantal principes, zoals wederzijds begrip, onpartijdigheid, proportionaliteit, openheid en transparantie. Om naar een vereenvoudigd belastingsysteem toe te komen, wordt het één en ander mogelijk gemaakt via digitale innovaties. Het begin dat is gemaakt door fiscale processen digitaal te regelen blijkt achteraf weinig te vereenvoudigen. Digitalisering boekt vooruitgang, maar zou meer vordering kunnen bieden in de wereld van kunstmatige intelligentie, waarin progressief denken de boventoon voert en verandering noodzakelijk is voor progressie. Het laatste had de socialist en vrijdenker George Bernard Shaw ooit beaamd: Progress is impossible without change, and those who cannot change their minds cannot change anything. Fiscale faciliteiten in een digitaal jasje Computers kunnen ons een helpende hand bieden bij het oplossen van complexe vraagstukken. Denk daarbij aan het zoeken van documenten aan de hand van documentnummers (bijv. LJN, ECLI, V-N- en BNB-nummers), het genereren van een overzicht van documenten die gerelateerd zijn aan de zoekopdracht (bijv. arresten en ondersteunende of weerleggende informatie bij de onderbouwing van een mogelijk rechtsgevolg) en het genereren van een overzicht dat een waarschijnlijkheid van een mogelijk rechtsgevolg uitdrukt. Bij dat laatste is nog niet duidelijk of er wel een systeem bestaat dat deze technische ondersteuning biedt. In de afgelopen jaren is veel informatie beschikbaar gekomen in een digitale vorm. Ondernemingen maken gebruik van boekhoudsoftware voor het vastleggen van bepaalde transacties en het inzichtelijk maken van processen. Daarnaast zijn ook rechtsbronnen (zoals de Staatscourant, het Staatsblad, het Tractatenblad, kamerstukken, boeken, tijdschriften als NTFR/ Ars Aequi, jurisprudentie en wetgeving) digitaal te verkrijgen. Een probleem is wellicht de verspreiding van de enorme hoeveelheden aan informatie in digitale vorm, waardoor alles doornemen lastig wordt. Een mogelijk rechtsgevolg kan zo makkelijk over het hoofd gezien worden, omdat niet alle informatie kan worden doorgenomen. De huidige opzoeksystemen zijn slechts systemen die ons helpen met zoeken naar documenten in een grote database. Een dergelijk systeem kan dus niet zelfstandig een fiscaal vraagstuk oplossen, waardoor het voor de zoekende persoon cruciaal is om bij het zoeken van informatie zo efficiënt mogelijk te werk te gaan. Om relevante informatie te vinden, bieden de systemen de mogelijkheid om te zoeken aan de hand van gegevens die de karakteristieken van bepaalde gegevens beschrijven (metadata), maar ook aan de hand van de ingevoerde tekst (bijv. via Google). Dus of de relevante documenten worden gevonden, hangt voor een deel af van de zoekvraagformulering. Van belang is ook de grootte van de database en de kwaliteit ervan. Als het systeem in staat is docu- In dit thema-artikel zal ik een analyse maken van de hervormingen in fiscale vereenvoudigingsprocessen. Daarbij zullen enkele voorbeelden, met betrekking tot de vraag welke rol de digitalisering speelt in het oplossen van fiscale vraagstukken, de revue passeren. Na deze bespreking, vanuit maatschappelijke perspectieven bezien, ontworpen om binnen het huidige belastingsysteem te komen tot vereenvoudiging en regulering, besluit ik met voorzichtige conclusie dat deze innovaties niet continu lijken te getuigen van toenemende sympathie voor het idee van het digitaliseren van het fiscale regime.

7 Thema-artikel de AANSLAG! 7 mentnummers te herkennen, dan kan eenvoudig naar andere (relevante) documenten gelinkt worden. Hier bestaat het probleem dat informatieproducenten (bijv. de Belastingdienst, rechters, uitgevers, enz.) een eigen database en toegangsportal gebruiken, waardoor een uniform documentformaat en metadata niet mogelijk wordt gemaakt. Dus wat gebeurt is dat een grote hoeveelheid aan informatie wordt verspreid, terwijl het linken naar documenten wordt beperkt tot de eigen database. Uniformering van de wijze waarop documenten worden opgeslagen, maakt het mogelijk om documenten samen te voegen om hierna aan de hand van metadata efficiënt naar relevante informatie te zoeken. Het zou mooi zijn als uniformiteit in documentformaat en metadata door de informatieproducenten en de overheid mogelijk zou worden gemaakt. Er bestaan wel systemen waarin cijfermatige informatie geüniformeerd is, bijvoorbeeld extensible Business Reporting Language (XBRL). XBRL is een wereldwijde standaard om financiële gegevens via het internet uit te wisselen. Dergelijke data uitwisselingsstandaarden maken het mogelijk relevante informatie over landsgrenzen te delen. De XBRL-bestanden zijn direct leesbaar voor softwareapplicaties, waardoor kostenbesparing plaatsvindt op het gebied van het verzamelen, verwerken en aanleveren van informatie. Denk daarbij aan de kostenbesparing, waarbij jaarrekeningen voor de Kamer van Koophandel, de aangifte winst uit onderneming en de vennootschapsbelasting vanuit de eigen boekhouding of via de accountant rechtsreeks worden aangeleverd aan de overheid. Deze jaarlijkse besparing voor het Nederlandse bedrijfsleven is geschat op maar liefst 350 miljoen euro. Computer science: voordelen en nadelen Steeds meer (administratieve) werkzaamheden worden geautomatiseerd, omdat de computer nu eenmaal veel sneller is. Een adviseur kan een cliënt sneller van informatie voorzien, dan in eenzelfde situatie zonder computer. Ook digitale rechtspraak is een hot topic geworden: een rechter zou bijvoorbeeld binnen 24 uur al een uitspraak kunnen doen. Verder is het mogelijk om via digitale stukken in te dienen bij de belastingkamers van de hoven. Digitalisering kan echter ook mislukkingen met zich meebrengen, bijvoorbeeld in het geval dat communicatie via een webformulier of een webportaal mislukt, omdat de verzender een te oude of niet voldoende beveiligde webbrowser gebruikt. De firewall van de verzender kan ook de communicatie weigeren. Problemen kunnen ook ontstaan als DigiD niet functioneert, zoals in de maand augustus van 2013 gebeurde door de Distributed Denial-of-Service-aanvallen (DDoS-aanvallen). DDoS-aanvallen zijn pogingen uitgevoerd door meerdere computers tegelijk om een computer, computernetwerk of dienst onbruikbaar te maken voor de gebruiker. Het disfunctioneren van DigiD kan in dergelijke situaties worden toegerekend aan de overheid en vanwege de verplichtstelling bij het digitaal loket misschien ook aan de rechterlijke macht. Er zijn niet veel uitspraken beschikbaar omtrent dit domein, en de bestaande jurisprudentie is slechts casuïstisch. Om terug te komen op de voordelen van de hiervoor besproken digitalisering: er kan op personeelskosten bespaard worden. Er is wellicht minder personeel nodig en belastingadvies wordt waarschijnlijk een stuk goedkoper. In een ideale situatie zou de computer het rechtsvindingproces kunnen leiden en zo aan de hand van een concrete casus, feiten en wetten een juist rechtsgevolg afleiden. Dit is op het moment lastig door de inconsistentie en complexiteit van het belastingrecht. Daarnaast is de vertaling van informatie naar een computertaal problematisch. De betrouwbaarheid van de uitkomst van het systeem is hierdoor discutabel. Het recht moet in ieder geval zo dicht mogelijk benaderd worden! Het belastingrecht is dynamisch: het is in beweging met nieuwe wetten en vernieuwende jurisprudentie. Hierdoor is het belangrijk om het systeem regelmatig bij te houden. De computer kan vragen, waarbij behalve kennis van de rechtsfeiten ook kennis van de contextuele reikwijdte in de casus nodig is, moeilijk beantwoorden. Een computer kan zicht verder niet inleven in de situatie van de belanghebbende, terwijl bepaalde zaken gevoelig kunnen liggen in het belastingrecht. Dit kan afdoen aan de kwaliteit van het belastingadvies dat wordt gegeven door de computer. Spanning tussen hervormingsambitie en uitvoerbaarheidsrealiteit De financiële crisis heeft ervoor gezorgd dat er ineens meer aandacht kwam voor de fiscale aspecten van globalisering. Anders dan voorheen staat tegenwoordig ook de ontvangstenkant van de overheidshuishouding in de belangstelling. Internationale belastingfraude komt in crisistijden in een heel ander (waarden) perspectief te staan. BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) is thans een topic en zal tot een concreet beleid van de OESO moeten leiden. De OESO wil met het BEPS-project de mogelijkheden beperken om de internationale belastingdruk te verlagen en oefent daarmee enorme druk uit op ondernemingen die internationaal actief zijn. Aandachtspunten zijn bijvoorbeeld het voorkomen van winstverschuivingen via de transfer pricing systematiek die door bepaalde concerns wordt gehanteerd. De OESO stelt in het BEPS voor om acties te ondernemen tegen misbruik van transfer pricing. De vraag is natuurlijk wat de OESO-lidstaten vervolgens met de gemaakte afspraken zullen doen, vooral wanneer de economische tijden (en dus ook de belastinginkomsten) beter worden. Transparantie en internationale gegevensuitwisseling zijn hier belangrijke thema s. Bij internationale gegevensuitwisseling zal ongetwijfeld de digitale overheid centraal staan. Zonder digitalisering is namelijk een internationale gegevensuitwisseling niet effectief. De toekomst zal uitwijzen of de hiervoor vereiste werkprocessen in internationaal verband uitvoerbaar zijn.

8 8 de AANSLAG! Thema-artikel Vaak wordt gesuggereerd dat de computer het werk van de fiscalist grotendeels zal overnemen. Hierdoor valt te voorspellen dat in de toekomst de fiscalist zich zal specialiseren in die gebieden waar digitalisering tekort schiet. Het bouwen van een kennissysteem dat het niveau van de menselijke fiscalist bereikt, zie ik nog niet aan de horizon, vanwege het feit dat een kennissysteem alleen zal redeneren op basis van de ter beschikking staande rechtsnormen en rechtsfeiten. Morele overwegingen zullen dus niet gemaakt worden, en dat is in mijn optiek juist cruciaal in een tijdperk waar maatwerk centraal staat in de verleende service. Er is helaas niet veel van digitalisering terechtgekomen in vergelijking met de vorderingen in de wereld van kunstmatige intelligentie. Dit kan grotendeels te maken hebben met het feit dat weinig onderzoekers zich op dit onderzoeksveld plaatsen. Ontwikkelingen in de online-technologie kunnen hard gaan en grote gevolgen met zich meebrengen, waardoor bepaalde kosten hoog oplopen. Hoe het model op de markt gepresenteerd zal worden, is dan weer een andere vraag. Hierover is mij niet veel bekend, maar het onderwerp heeft mijn aandacht en roept meerdere vragen bij mij op: Zullen ICT, nanotechnologie en life sciences convergeren en nieuwe, baanbrekende toepassingen kennen? Zullen bedrijven zich hier op wagen? Wie biedt? Conclusie In een digitaal tijdperk kunnen fiscalisten (nog) niet goed functioneren. Verschillende databases moeten tegenwoordig worden doorzocht om aan informatiemateriaal te komen. Problematisch is echter dat een grote hoeveelheid aan bruikbare informatie verspreid is op het internet, waardoor een grote kans bestaat dat een belangrijke informatie uit het oog wordt verloren. Verder staat de digitale overheid centraal als het gaat om de effectiviteit van internationale gegevensuitwisseling die nodig is voor de uitvoering van het BEPS-project. Met dit project wordt de OESO in staat gesteld acties te ondernemen tegen belastingfraude. De toekomst zal het één en ander uitwijzen over de uitvoerbaarheid van het BEPS-project. Tot slot ben ik ingegaan op hervormingsdrift in digitalisering. Deze acht ik aanwezig, maar de digitalisering is niet zo ver gevorderd dat de computer de kans op bepaalde rechtsgevolgen kan berekenen. Dit zou in de toekomst misschien mogelijk kunnen zijn op een niveau waar digitalisering en kunstmatige intelligentie samenkomen. Computers kunnen dan zelfstandig fiscale vraagstukken oplossen en grote gevolgen voor de adviespraktijken doen ontstaan! 1 Tweedejaars student Fiscaal Recht en redactielid van De Aanslag

9 Fotopagina TJP-introductiesessie de AANSLAG! 9 TJP-introductiesessie Op 13 oktober jongstleden vond de TJP-introsessie plaats. Hierna werden er al sessies door De Bont Advocaten, PwC, de Belastingdienst en BDO verzorgd. Aan de 24 deelnemers werd gedurende deze sessie uitgelegd wat men kon verwachten van het Tax Jurisprudence Program. Na de sessie kon met nog even napraten onder het genot van een drankje. Binnenkort staat alweer de sessie met Meijburg & Co op het programma. Deze sessie zal gaan over People Services.

10 10 de AANSLAG! Interview lid van de Faculteitsraad Interview lid van de Faculteitsraad Zhannet Aidinian Door: Linda Wisse Paspoort Naam: Zhannet Aidinian Leeftijd: 21 jaar Studie: Fiscaal Recht Favoriete plek in Rotterdam: de Oude Haven Zhannet Aidinian is 21 jaar oud, derdejaars student Fiscaal Recht en daarnaast vice-voorzitter van de Faculteitsraad (het decentrale medezeggenschapsorgaan van een faculteit) van de Erasmus School of Law. De studentleden van de Raad worden eens per jaar gekozen door studenten van de faculteit. Waar houdt de Faculteitsraad zich vooral mee bezig en wat zijn jullie doelstellingen? Zoals bekend is de Faculteitsraad het medezeggenschapsorgaan van de Erasmus School of Law. Binnen deze raad hebben studenten de mogelijkheid om van zich te laten horen. De Faculteitsraad adviseert het bestuur van de faculteit over allerlei besluiten. Onze hoofddoelstelling is om de stem van de student naar voren te brengen bij verschillende besluiten binnen de faculteit. Studenten hebben daarnaast de mogelijkheid om contact op te nemen met één van onze leden en aan te geven waar ze tegenaan lopen tijdens te studie. Op de eerst volgende vergadering zullen de punten, die door de studenten naar voren zijn gebracht, worden besproken, waarbij onder andere de decaan van de faculteit aanwezig is. Van belang is vooral dat studenten kennismaken met de Faculteitsraad. Velen weten namelijk niet van het bestaan van de raad af. Hoe meer studenten weet hebben van het bestaan ervan, hoe meer punten wij kunnen aandragen tijdens de vergaderingen. Zo krijgen wij een beter beeld van wat er bij studenten speelt. Hoe ben je op het idee gekomen om deel uit te maken van de Faculteitsraad? Vorig studiejaar zag ik een bericht op Law- Web staan over de verkiezingen voor de Faculteitsraad en de Universiteitsraad. Naar aanleiding van dit bericht heb ik mij gelijk verkiesbaar gesteld en campagne gevoerd om gekozen te worden. Ik vind het van belang dat de student evenveel bijdrage kan en moet leveren bij de besluiten die binnen het onderwijs worden genomen. Het is naar mijn mening van groot belang dat de stem van de student terug te zien is in alle besluiten die voor de studenten worden genomen. Ik meen dit te kunnen bereiken door deel uit te maken van de Faculteitsraad. Wat is het verschil tussen de Faculteitsraad en Universiteitsraad? Hebben jullie ook onderling veel contact over bepaalde zaken? De Faculteitsraad is het medezeggenschapsorgaan van de faculteit, in mijn geval de Rechtenfaculteit. De Universiteitsraad is daarentegen de medezeggenschapsorgaan van de gehele universiteit. Het verschil heeft dus te maken met het niveau waarin de raden georganiseerd zijn. In het begin van het studiejaar was er een borrel georganiseerd om nader kennis te maken met alle leden van de verschillende Faculteitsraden van de universiteit en de Universiteitsraad. Toen hebben we een aantal leden van de Universiteitsraad gesproken. Tot nu toe hebben we geen contact gehad over bepaalde zaken, maar misschien vindt dit nog wel later in het jaar plaats. Hoe is de samenwerking tussen jou en de andere leden binnen de Faculteitsraad? De samenwerking tussen mij en de andere leden van de Faculteitsraad verloopt erg goed. We hebben in september kennis gemaakt tijdens de introductieborrel die door de Universiteitsraad was georganiseerd. Via WhatsApp communiceren wij nu geregeld met elkaar en houden wij elkaar op de hoogte van wat er binnen de verschillende studies speelt. De Faculteitsraad bestaat uit vijf studenten en vijf docenten. De groep studenten is erg divers samengesteld, zodat alle rechten gerelateerde studies binnen de Erasmus school of Law goed vertegenwoordigd worden. Zo is één van de leden een student Criminologie en een ander weer een student van het Mr.drs.-programma. Wat zijn jouw bezigheden naast de Faculteitsraad en in welke fase van jouw studie zit je? Ik zit momenteel in het derde jaar van mijn bachelor en hoop deze dit jaar af te ronden om volgend jaar aan mijn master te kunnen beginnen. Naast de studie werk ik als EUR-ambassador, waarbij ik de universiteit op verschillende middelbare scholen in heel Nederland vertegenwoordig. Als ambassador heb ik de taak om aankomende studenten voor te lichten over de studies in Rotterdam. Daarnaast ben ik actief bij de Belastingwinkel. Uiteraard ben ik ook actief bij onze mooie studievereniging R.F.V. Christiaanse-Taxateur, waar ik de TJP-sessies, samen met Laurens en Jasmina, verzorg. Wat zijn jouw toekomstplannen? Mijn plan is om de studie over twee jaar af te ronden en vervolgens aan de slag te gaan bij een leuk kantoor! Welk kantoor dat precies zal zijn, dat weet ik nog niet. Gelukkig heb ik nog genoeg tijd om mij te oriënteren.

11 Interview lid van de Universiteitsraad de AANSLAG! 11 Interview lid van de Universiteitsraad Mark van Leeuwen Door: Bilge Kucukali Paspoort Naam: Mark van Leeuwen Leeftijd: 23 jaar Studie: bachelor Fiscaal Recht, bachelor Rechten en master Financial Economics Favoriete plek in Rotterdam: de Kuip Veel studenten weten eigenlijk niet dat er een Universiteitsraad is en/of wat deze inhoudt. Daarom heeft de Aanslagcommissie Mark van Leeuwen gevraagd om meer te vertellen over de Universiteitsraad. Mark van Leeuwen zit binnen de Universiteitsraad in de Commissie Onderwijs, Onderzoek en Studentenzaken. Kun je wat over jezelf vertellen? Mijn naam is Mark van Leeuwen. Ik ben 23 jaar en sinds dit jaar lid bij de R.F.V. Christiaanse-Taxateur. In 2010 ben ik begonnen met het Mr. drs.-programma. Tijdens de bachelor Bedrijfseconomie werd duidelijk dat Fiscaal Recht voor mij de beste combinatie van rechten en economie bood. Na enig gedoe met de inschrijving voor de opleiding Fiscaal Recht is het gelukt om per september in te stromen in het tweede jaar. Naast studeren ben ik met ingang van vorig collegejaar actief lid in de Faculteits- en Universiteitsraad voor zowel de Erasmus School of Economics (ESE) als voor de Erasmus School of Law (ESL). Wat is de Universiteitsraad? De Universiteitsraad vertegenwoordigt op centraal niveau de studenten en medewerkers van de EUR. De Universiteitsraad is een spreekbuis voor alle studenten en heeft regelmatig overleg met het College van Bestuur over het beleid op het terrein van onderwijs, onderzoek, personeel, bestuurlijkeen infrastructurele zaken. De Raad bestaat uit vierentwintig leden, waarvan twaalf studenten afkomstig Deze studentleden worden jaarlijks gekozen door medestudenten. De Universiteitsraad vergadert in principe elke maand plenair (de Universiteitsraadvergadering ) en heeft aansluitend een vergadering met het College van Bestuur (de Overlegvergadering ). Bij deze vergaderingen zijn alle leden van de Raad aanwezig. Daarnaast wordt maandelijks vergaderd in commissies, waarin telkens een deel van de Raad zitting heeft. Hoe ben je er op gekomen om iets voor de U-raad te betekenen? De Universiteitsraad is het hoogste medezeggenschapsorgaan op de universiteit. Dit betekent dat je als student veel invloed kunt uitoefenen. Bovendien is het een goede manier om op te komen voor de belangen van medestudenten. Bestuurlijke ervaring is daarbij mooi meegenomen. Wie kunnen er lid van de Universiteitsraad worden (verschillende disciplines)? De Universiteitsraad bestaat uit twee geledingen. De eerste geleding wordt gevormd door studenten van de verschillende faculteiten op de Erasmus Universiteit Rotterdam. De andere, tweede geleding, bestaat uit personeelsleden. De studentengeleding bestaat uit, zoals eerder gezegd, twaalf leden. Namens de ESL nemen twee studenten plaats in de raad. Naast mijzelf is dat Hendrik van t Foort. Iedere student op de ESL die zijn BSA (bindend studieadvies) heeft gehaald kan zich verkiesbaar stellen en deelnemen aan de verkiezingen. Wat doet de Universiteitsraad en wat is jouw taak hierin? De Universiteitsraad verdedigt de rechten van studenten bij belangrijke beslissingen die door het College van Bestuur van de universiteit worden genomen. Het College van Bestuur is het centrale bestuursorgaan van de universiteit. Vanuit de Universiteitsraad bewaken twee studentleden de specifieke belangen van ESL studenten. Het behartigen van die belangen vindt op veel manieren plaats. Ik zal een concreet voorbeeld geven waar ik persoonlijk bij betrokken ben geweest. Vorig jaar was het voor ESL-studenten verplicht om een digitaal boekenpakket aan te schaffen bij de faculteit. Indien je dit boekenpakket niet had aangeschaft kon het zijn dat je van deelname aan tentamens of onderwijsgroepen werd uitgesloten. Dit kan natuurlijk niet! Met het betalen van collegegeld heeft een student recht om onderwijs te volgen en tentamens af te leggen. Daarbij kan de universiteit geen extra verplichte kosten rekenen voor het aanschaffen van literatuur. Sla art WHW er maar eens op na! Wat zijn volgens jou de ontwikkelingen in het onderwijs en de ontwikkelingen op informatiegebied? De ontwikkelingen op informatiegebied in het onderwijs gaan razendsnel. Maar kunnen nog sneller. De ESL is met haar digitale vrijdagmiddag colleges goed op weg. Veel meer is mogelijk. Daarvoor moet binnen de universiteit worden gekeken naar ontwikkelingen bij andere faculteiten. Denk eens aan het programma Shakespeak (online tijdens college vragen stellen) dat wordt gebruikt op de ESE. Weg met het hokjes denken! De snelle ontwikkelingen vereisen samenwerken, creatief denken en de input van iedereen. Heb je suggesties die het onderwijs op de ESL of ESE kunnen verbeteren, digitaal of niet, aarzel niet om contact met me op te nemen.

12 12 de AANSLAG! Kantoorinterview Otterspeer, Haasnoot & Partners Kantoorinterview Otterspeer, Haasnoot & Partners Door: Artjom Bagramjan & Valérie Visser Schuin tegenover de Kunsthal in Rotterdam bevindt zich in het historische Scheepsvaartkwartier het kantoor Otterspeer, Haasnoot & Partners (OHP). Hier werken op dit moment negen fiscalisten, waaronder één werkstudent. Het kantoor, dat oorspronkelijk is opgericht door Willem Otterspeer en Jan Haasnoot, bestaat inmiddels twintig jaar. De focus ligt bij Otterspeer, Haasnoot & Partners op internationaal belastingrecht, Europees belastingrecht en vennootschapsbelasting. Daarnaast komen er ook zaken met betrekking tot de omzetbelasting en loonbelasting voorbij, aangezien het advies vaak overkoepelend is en hier meerdere disciplines bij betrokken worden. Het kantoor heeft zes expertisegebieden, namelijk: internationaal structureren, fiscale begeleiding bij fusies en overnames, Europees en internationaal belastingrecht, innovatiebox en IP planning, transfer pricing en het tonnage regime. Het klantenbestand van OHP bestaat voornamelijk uit nationale en internationale ondernemingen (in het geval van particuliere ondernemingen tevens hun aandeelhouders), rederijen, pensioenfondsen en investeringsmaatschappijen. Dit is te vergelijken met dat van de Big Four kantoren. Om meer over het kantoor te weten te komen zullen we als Aanslagcommissie, Rik Blokland en Emiel ter Marsch interviewen. Rik Blokland Naam: Rik Blokland Leeftijd: 29 jaar Studie: Fiscale Economie & Financiële Economie Kantoor: Otterspeer, Haasnoot & Partners Favoriete plek in Rotterdam: Scheepsvaartkwartier Één van de fiscalisten bij Otterspeer, Haasnoot & Partners is Rik Blokland. Rik is in 2004 begonnen met de studies Financiële Economie en Rechten aan de Erasmus Universiteit, maar na een interessant hoorcollege van prof. dr. Leo Stevens besloot hij ook Fiscale Economie te studeren. Verder was hij erg actief bij de Stichting Belastingwinkel Rotterdam, waar hij tevens in 2007 een bestuursfunctie heeft vervuld. In zijn derde jaar is hij begonnen als werkstudent bij een Big Four kantoor op de fusie- en overnameafdeling. Inmiddels werkt Rik ruim een jaar bij Otterspeer, Haasnoot & Partners. In dit interview zal blijken hoe hij hier terecht is gekomen en hoe hij het vindt om hier te werken. Wat zijn je karaktereigenschappen en wat doe je graag in je vrije tijd? Wat mij typeert is het feit dat ik erg ondernemend ben. Verder ben ik een doorzetter, enthousiast en een doener. Mijn hobby s zijn hardlopen, wielrennen en skiën. Ook heb ik een gezin en vind ik het heel belangrijk om veel tijd met mijn vrouw en twee kinderen door te brengen. Hoe ben je bij dit kantoor terecht gekomen? Bij mijn vorige werkgever dacht ik een tijd lang na over wat ik nu zelf wilde als fiscalist. Ik heb meerdere keren gedacht om voor mijzelf te beginnen, maar binnen het werk dat ik zo leuk vind om te doen het geven van (internationaal) fiscaal advies vanuit het perspectief van de transactie en/of onderneming is dat lastig aangezien je een goed netwerk nodig hebt en tevens collega s om fiscaal inhoudelijk mee te kunnen sparren. Ik kende Willem Otterspeer al langer en heb hem toen om advies gevraagd. Gezien mijn ruime ervaring bij een Big Four kantoor, vroeg hij mij bij hem te komen werken en zodoende mijn ondernemerschap binnen Otterspeer, Haasnoot & Partners verder te ontplooien. Nu werk ik voor bestaande klanten van Otterspeer, Haasnoot & Partners en werk ik aan de opbouw van mijn eigen praktijk waarbij ik nieuwe contacten op doe via allerlei (netwerk) evenementen en ons kantoor. Hoe lang zijn je werkdagen? De gemiddelde werkdagen zijn hier voor iedereen, dus ook als werkstudent, acht uur van 9.00 uur tot uur. Zelf werk ik vaak meer dan acht uur per dag. Het opbouwen van mijn eigen praktijk en mezelf verder en breder ontwikkelen kost nu eenmaal tijd, die ik er graag in stop. Dat is dus een bewuste keuze. In het weekend probeer ik niet te werken; hooguit lees ik wat vakliteratuur of werkgerelateerde artikelen.

13 Kantoorinterview Otterspeer, Haasnoot & Partners de AANSLAG! 13 Welke activiteiten heb je verricht tijdens je studententijd en wat hebben ze bijgedragen aan je studie? Ik ben als medewerker begonnen bij de Stichting Belastingwinkel Rotterdam en daar heb ik later nog de functie van voorzitter bekleed. Ook heb ik in de Raad van Advies en Toezicht en een commissie gezeten. Ik was dus voornamelijk actief bij de SBR en iets minder bij de CT. De SBR heeft voor mij in die zin bijgedragen aan mijn ontwikkeling, dat je leert omgaan met verschillende soorten mensen. Je leert de waarheid boven tafel te krijgen en een aangifte zo goed mogelijk af te werken. De relatie tussen de klant en jijzelf staat centraal. Fiscaalinhoudelijk gezien was het werk niet uitdagend. Het meest interessante was het contact met de persoon aan de overkant; het leren advies geven en de sociale kant van het vak. Hoe heb je de overbrugging van studeren naar werken ervaren? Dat ging geleidelijk bij mij. Ik deed al heel veel dingen tegelijk in mijn studententijd: het studeren van Fiscale Economie, Financiële Economie en Rechten, daarbij mijn werk voor de SBR en uiteindelijk ook het werkstudentschap bij een Big Four kantoor. Eigenlijk zat ik dus al in een druk ritme. Toch is de mindset bij de overgang naar werken natuurlijk anders. Je kunt niet meer vrij je eigen dag indelen. Dit was in het begin wel even wennen, maar al snel ging dit me goed af. Wat zijn je werkzaamheden binnen het kantoor? Wat ik doe is het geven van (internationaal) fiscaal advies, op verschillende vlakken. Wat ik daarbij het leukst vind om te doen, is met een onderneming kijken hoe het er aan toe gaat in financieel, economisch en organisatorisch opzicht. Het samen kijken naar de huidige juridische, financiële, commerciële en fiscale structuur en het zo optimaal mogelijk organiseren hiervan is erg leuk om te doen. Dit draait dan om (internationaal) fiscaal structureren, transfer pricing en Europees en internationaal belastingrecht. Daarbij komt dan wellicht de innovatiebox of het tonnage regime terug. Verder begeleid ik ook fusies en overnames vanuit een fiscaal perspectief. Hier kijk je wederom met de ondernemer mee. Het is dan wel noodzakelijk dat je de historie van de ondernemer kent en daarom ga je dus weer samen met de klant naar de onderneming kijken. We werken voornamelijk voor (reeds) bestaande en steeds meer nieuwe klanten waarmee er een langdurige klantrelatie is of wordt opgebouwd. Soms heb je ook eenmalige projecten, zoals de eenmalige fiscale begeleiding bij de verkoop van een onderneming. Het fijne aan werken op klantenbasis is, dat de relatie tussen jou en de klant heel duidelijk is. Die relatie is ook heel belangrijk, omdat je je werk pas goed kunt doen als je interesse toont en weet waarom iemand iets doet of wil doen. Vergeleken met mijn vorige werkgever heb ik nu vaker direct klantcontact, waardoor ik zelf mijn agenda kan bepalen en mijn commer ciële kant meer kan laten gelden. Wat is je meest interessante zaak tot nu toe geweest? Dat zijn er zoveel, maar momenteel loopt deze interessante zaak; dit betreft een onderneming die met ons kijkt naar zijn fiscale toekomst. De onderneming levert momenteel consultancy diensten en ontwikkelt ook software. De onderneming gaat de komende tijd meer verschuiven van een consultancy onderneming naar een IT-onderneming. Tevens wil de onderneming verder internationaal gaan uitbreiden en zijn fiscale positie optimaliseren. Samen met de onderneming kijken wij nu naar deze ontwikkelingen vanuit een juridisch, financieel en commercieel oogpunt en kijken wij hoe deze ontwikkelingen fiscaal optimaal nationaal en internationaal gestructureerd kunnen worden. Hoe vind je de sfeer binnen het kantoor? Er heerst hier een prettige werksfeer. Iedereen heeft zijn eigen kamer. We zijn een kantoor; er wordt gewoon gewerkt en we lunchen elke dag met z n allen. Dat is het sociale moment van de dag waar iedereen ook echt de tijd voor neemt. Wij hebben overdag misschien wat minder interactie met collega s dan bij een Big Four kantoor het geval is, maar uiteindelijk ben je een bedrijf en moet er gewerkt worden. Tussen het werken door wordt er natuurlijk wel eens een praatje gemaakt. Om de band tussen collega s te versterken worden er naast de lunches ook meerdere keren per jaar kantooruitjes georganiseerd. Het thema van De Aanslag is digitalisering en fiscaliteit, wat merk je daarvan? Tegenwoordig is de basis fiscale informatie beschikbaar op het internet. Ik heb wel eens klanten die dan bellen en zeggen: Ik heb al het een en ander via internet uitgezocht en volgens mij is dit en dit aan de hand. Ik wil alleen graag even antwoord op deze ene vraag Vervolgens geef ik netjes antwoord op hun vraag, maar zeg erbij dat er misschien nog wel even samen gekeken dient te worden naar de fiscale structuur, om deze toch zo optimaal mogelijk te krijgen. De klant heeft dan namelijk wel antwoord op zijn vraag, maar nog niet het optimale advies wat hij zoekt. Je merkt door digitalisering dat je als kantoor niet meer alleen basis fiscale informatie kunt verkopen, je gedetailleerde kennis en ervaring dienen direct naar voren te komen. Verder doen wij aan modellering bij fusies en overnames en hebben we tevens een model gebouwd voor de berekening van de rentevergoeding op de op basis van EU recht ten onrechte ingehouden dividendbelasting. Het échte advieswerk is natuurlijk niet via digitale weg mogelijk. De fiscale informatie en bedrijfsinformatie zal altijd (met de klant) moeten worden geïnterpreteerd. Heb je nog advies voor de fiscale studenten? Voor fiscaal juristen heb ik als advies dat ze moeten zorgen dat ze de basis van het boekhouden begrijpen en dus balansen en winst- en verliesrekeningen kunnen interpreteren, want in fiscale planning en structurering is dat heel belangrijk. Voor fiscaal economen aan de andere kant, zorg juist dat je bepaalde juridische zaken beheerst en begrijpt. De nuances, de scherpte van een jurist op fiscale wetgeving is belangrijk. Dus zorg dat je als fiscaal jurist ook wat van de economische aspecten bezit en als fiscaal econoom ook wat van de juridische aspecten bezit, dan zit je goed. Het is in het begin vooral belangrijk om je op inhoud te focussen. De kwaliteit van het advies geven komt vanzelf. Probeer bovendien iets breder te zijn dan het fiscale vakgebied. Zo zul je meer begrijpen wat een onderneming doet en wat er als adviseur van jou verlangd wordt.

14 14 de AANSLAG! Kantoorinterview Otterspeer, Haasnoot & Partners Emiel ter Marsch Naam: Emiel ter Marsch Leeftijd: 23 jaar Studie: Fiscaal Recht Kantoor: Otterspeer, Haasnoot & Partners Favoriete plek in Rotterdam: de Oude Haven Emiel ter Marsch is sinds 1 juli 2014 werkzaam als werkstudent bij Otterspeer, Haasnoot & Partners. Hij heeft enige tijd als student-assistent gewerkt aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en zit inmiddels in de masterfase van de studie Fiscaal Recht. Ook is hij actief bij studentenvereniging Laurentius. In de winter geeft Emiel snowboard- en skiles in Oostenrijk. Welke karaktereigenschappen maken jou geschikt voor dit werk? Qua karakter ben ik vrij rustig en ingetogen. Voor het werk hier moet je een enorme zelfstandigheid bezitten en deze eigenschap bezit ik ook. Zelfstandigheid is belangrijk aangezien je vaak een casus voor je neus krijgt, welke je zelfstandig dient op te lossen. Natuurlijk krijg je wel begeleiding wanneer je er naar vraagt, maar mijn insteek is om de casus zo veel mogelijk zelf op te lossen. Dat legt dan wel een bepaalde druk op je schouders. Verder moet je hard door kunnen werken. Wat zijn je hobby s? Toen ik mijn middelbare school had afgerond wilde ik er eerst een jaar tussenuit voordat ik zou gaan studeren. Ik heb toen besloten om een hele winter te werken bij een skischool in Oostenrijk. Daarvoor heb ik een cursus Duits gedaan om het gat tussen de zomervakantie en het winterseizoen op te vangen. Zo heb ik mijn grootste hobby s kunnen uitvoeren; skiën en snowboarden. Verder heb ik ook nog een jaar of twaalf aan tennis gedaan. Hoe ervaar je het studentenleven? Ik ben in mijn eerste jaar lid geworden van Laurentius. Daar heb ik het erg leuk gehad met mijn jaarclub en dispuut. Tegenwoordig ben ik vooral actief binnen mijn dispuut, waar ik ook een jaar bestuur heb gedaan. Daarnaast ben ik ook actief geweest bij de SBR, waar ik mede de Landelijke Aangifte Dag heb georganiseerd. Het geeft een goed gevoel om zoveel mensen te helpen met aangiften. Dit tekent wel mijn tijd de afgelopen drie à vier jaar. Ben je lid van de CT en heeft de CT iets bijgedragen aan je studie? Ik ben lid van CT, inderdaad. Wat fijn is aan de CT is de contacten met studiegenoten die je overhoudt door borrels en andere activiteiten. Naast dat ik veel naar borrels ben geweest, heb ik ook meegedaan aan tentamentrainingen. Ik was laatst nog bij de tentamentraining voor het vak Verdieping inkomstenbelasting. Verder ben ik twee maal bij de Bedrijvendag aanwezig geweest. Ook dat waren erg leuke ervaringen. Vooral de Bedrijvendag is erg nuttig; op zo n dag zie je in één keer de verschillen tussen bedrijven. Hoe ervaar je het combineren van je werk en het studeren? Wat mij vooral opvalt is dat wat ik hier doe totaal anders is dan wat ik op de universiteit geleerd heb. Op de universiteit leer je toch voornamelijk de grote lijnen van een bepaald vakgebied. Je vult tijdens colleges bijvoorbeeld nooit een aangifte vennootschapsbelasting in; dat doe ik hier op kantoor juist regelmatig. Wat ik dus merk is dat je bepaalde dingen die je op de universiteit alleen in de theorie leert, opeens moet toepassen in de praktijk. Het maakt het juist heel interessant dat je veel dieper op de stof ingaat. Ook tijdens de technische besprekingen bij Otterspeer, Haasnoot & Partners op de maandag, merk ik dat de stof nog veel verder reikt dan dat je op de universiteit leert. Ik merk dan dat ik nog aan het begin sta en slechts basiskennis bezit, ook al zit ik in mijn master. Ik werk één dag in de week bij Otterspeer, Haasnoot & Partners, qua tijd is het heel goed te combineren met studeren. Voor mij is vooral de samenhang tussen studie en werk mooi, omdat je dingen uit de praktijk kunt toepassen tijdens colleges en andersom. Hoe ben je bij Otterspeer, Haasnoot & Partners terecht gekomen? Ik ben via via in contact gekomen met Willem Otterspeer. In de kerstvakantie van het afgelopen collegejaar heb ik wederom in Oostenrijk les gegeven. Daar kwam ik in contact met een van de ouders van mijn cursisten, die partner bleek te zijn bij Ploum Lodder Princen. Aangezien dat kantoor zich met andere zaken bezighoudt dan de fiscaliteit, bracht zij mij in contact met een goede kennis en dat was Willem Otterspeer. Zo is het balletje gaan rollen. Dit gebeurde afgelopen december, vervolgens heb ik in februari gesolliciteerd en vanaf 1 juli ben ik hier aan de slag gegaan. Erg grappig dat ik door mijn baan duizend kilometer verderop hier een baan heb kunnen vinden. Op welke afdeling werk je? Zoals al eerder naar voren is gekomen richt dit kantoor zich met name op internationaal belastingrecht, Europees belastingrecht en de vennootschapsbelasting. Nu vul ik hoofdzakelijk aangiften vennootschapsbelasting in, waarbij allerhande fiscaal inhoudelijke punten naar boven komen die soms verder uitgezocht en geanalyseerd dienen te worden. Dit doe ik vooral de laatste tijd en hier leer ik heel veel van. Hiervoor deed ik vooral fiscaal uitzoekwerk. Ik kreeg dan bijvoorbeeld een casus, waarbij ik bepaalde specifieke fiscale zaken uit die casus uit moest zoeken en hier verslag over moest doen. Wat vind je specifiek het leukst aan je werk? Wat ik leuk vind aan het werk is het onbekende; het voortborduren op datgene wat je hebt geleerd op je universiteit. Het beste voorbeeld is het invullen van die aangiften vennootschapsbelasting. Je hebt zoiets nog nooit gezien en nu ineens moet je daar echt voor gaan. Hoe zie jij de toekomst voor je? Dat durf ik nog niet te zeggen. De toekomst is een moeilijk uit te stippelen weg. Ik heb het erg naar mijn zin hier en vennootschapsbelasting vind ik een heel interessant onderwerp, dit is momenteel het vakgebied waarin ik werkzaam wil zijn. Heb je nog advies voor studenten? Ik heb eerst organisatorisch werk gedaan, dat was in de tijd dat ik student-assistent was. Hierdoor heb ik discipline ontwikkeld en nu ben ik bezig met het werken aan mijn vakinhoudelijke kennis. De discipline die ik gedurende mijn student-assistentschap heb opgebouwd, kan ik nu nog steeds toepassen op het inhoudelijke. Het is belangrijk eerst discipline op te bouwen en je vervolgens te focussen op vakinhoudelijke kennis. Dit focussen op vakinhoudelijke kennis zal dan een stuk beter gaan. Discipline hoef je natuurlijk niet alleen bij een student-assistentschap te ontwikkelen, dat kan ook prima door het doen van commissies en dergelijke.

15 Fotopagina tentamentrainingen EY en Meijburg & Co de AANSLAG! 15 Tentamentraining Verdieping vennootschapsbelasting i.s.m. EY De tentamentraining Verdieping vennootschapsbelasting in samenwerking met EY vond plaats op 27 oktober jongstleden. Drie uur lang zwoegden de fiscale masterstudenten om zich zo goed mogelijk voor te bereiden voor het tentamen. Tentamentraining Verdieping inkomstenbelasting i.s.m. Meijburg & Co Op donderdag 30 oktober jongstleden vond nog een tentamentraining plaats voor de masterstudenten van Fiscaal Recht. De tentamentraining voor het vak Verdieping inkomstenbelasting werd verzorgd door Meijburg & Co. We hopen dat alle aanwezigen baat hebben gehad bij deze tentamentraining en hun tentamen succesvol hebben afgelegd.

16 16 de AANSLAG! Interview Register Belastingadviseurs Interview Register Belastingadviseurs Mr. W.J.M. Vennix Het Register Belastingadviseurs (RB) is een actieve en praktijkgerichte beroepsvereniging die de belangen behartigt van ruim aangesloten leden. Het RB overlegt intensief met overheid en politiek en biedt informatie en daadwerkelijke hulp bij de praktijkuitoefening. Het Register Belastingadviseurs heeft kwaliteit hoog in het vaandel staan en biedt daarom een uitgebreid Permanente Educatieprogramma aan. Daarnaast biedt RB Opleidingen een breed scala aan opleidingen aan op diverse niveaus. Om meer te weten te komen over wat deze beroepsvereniging precies inhoudt hebben wij mr. W.J.M. Vennix, voorzitter van het RB, geïnterviewd. Kunt u vertellen wat uw functie als voorzitter van het RB inhoudt? In juni dit jaar ben ik aangetreden als voorzitter van het RB. Als voorzitter ben ik het eerste aanspreekpunt voor de leden van het RB, maar ook daarbuiten; het boegbeeld voor de vereniging. Het is voor ons erg belangrijk om ons ook op externe zaken te richten. Daarom praten we veel met leden en kantoren, waarmee we willen onderzoeken wat het RB eigenlijk voor de leden inhoudt. Daarnaast zijn deze contacten goed om verbeterpunten te evalueren en om te kijken of leden eventueel iets voor onze vereniging kunnen betekenen. Uitkomsten van dit onderzoek vertalen we naar concrete actiepunten. Eén van de punten die hieruit is voortgevloeid, is het opstellen van een programma voor jonge leden van het RB. Een net afgestudeerde student kan lid bij ons worden, maar de overgang van theorie naar praktijk wordt niet als eenvoudig ervaren. De kennis is er vaak wel, maar het in praktijk brengen hiervan blijkt vaak lastig te zijn. Het is voor onze vereniging en leden belangrijk om een grote rol in dit leerproces spelen, vandaar dat wij bezig zijn om het al bestaande beroepsvaardigheidsprogramma voor de jonge leden van het RB op te frissen en uit te breiden. Wat is uw achtergrond en hoe bent u bij het RB terechtgekomen? Nadat ik in 1991 ben afgestudeerd, had ik al wat aanbiedingen van advieskantoren op zak, maar ik zag toevallig een vacature voor fiscaal journalist van de Federatie van Belastingadviseurs in Den Haag. Schrijven heeft mij altijd wel aangetrokken en daarom leek deze vacature mij ontzettend interessant. Docenten adviseerden mij om het te proberen en zo geschiedde. Uiteindelijk besloot ik toch de praktijk in te gaan om een basis op te kunnen bouwen; ik zag mijzelf niet een leven lang schrijven. Ik werkte vier dagen in de week bij een belastingadvieskantoor. Tussendoor bleef ik echter nog steeds artikelen of columns schrijven. Zo ben ik ook redactielid van het Weekblad Fiscaal Recht. In 2006 trad het toenmalige Federatiebestuur en bloc af en werd me gevraagd om bestuurslid te worden, dat kon of wilde ik toen niet weigeren. Dit jaar werd mij deze voorzittersfunctie bij het RB aangeboden, wat ik gelukkig kan combineren met mijn werkzaamheden in de praktijk. Dit brengt mij dus van alles, waardoor ik een mooie afwisseling heb van klanten, praktijk en het voorzitterschap. RB-leden actief zijn variëren in omvang, op de grootste zijn tot plm. 150 RB-leden actief, daarnaast hebben we ook een flinke groep eenpitters en ZZP ers in ons ledenbestand. Jaarlijks hebben we een RB-dag, waar de ledenvergadering en een congres plaatsvinden. Hierbij zijn zo n 700 tot 900 leden aanwezig. Onze organisatie bestaat uit verschillende groepen. Zo hebben wij Jong RB, specifiek voor leden tot en met 35 jaar. Voor deze groep hebben we speciale bijeenkomsten waar niet alleen fiscaal technische zaken, maar ook soft skills aan de orde komen. Daarnaast hebben we ook een aantal specialistengroepen. Vanuit deze groepen kunnen procedures worden opgesteld, zoals nu het geval is met de btw in de medische sector. Verder hebben we tien regionale studiekringen, die ieder circa acht bijeenkomsten per jaar hebben. Het RB biedt ook landelijke programma s aan met acht lezingen, die gratis zijn voor de leden. Bij deze evenementen kunnen onze leden met elkaar in contact komen. Zo bouwt men een netwerk op; dit kan erg handig zijn. Binnen het RB hebben we ook een Commissie Wetsvoorstellen. Tevens vindt er vaak overleg plaats met het Ministerie, SRA, NOB en NBA. Wat is het duidelijkste onderscheid tussen RB en NOB? Onze leden zijn, zoals eerder genoemd, vooral werkzaam in de MKB-praktijk. Dit is wel een andere praktijk dan de Big Four, waar veel NOB-leden werkzaam zijn. Zo is het BEPS-probleem vooral aan de orde bij de NOB, terwijl het bij ons minder speelt. Wij hebben vooral met nationale praktijken te maken. Uiteraard is een deel van onze klanten ook actief in het buitenland, maar dit betreft meestal geen internationale structuren. Grote kantoren doen zelf vaak veel met studiepunten (PE) en hebben een beroepsorganisatie niet per se nodig. De NOB bemoeide zich daar dan ook lange tijd niet mee. Bij het RB wordt er veel aangeboden op het gebied van PE. Vooral voor kleinschaligere kantoren is het nuttig als zij een beroep kunnen doen op ons vaktechnisch bureau voor ondersteuning. Zo hebben wij een helpdesk opgezet en bieden wij modellen en praktijkhandleidingen aan. Hoe ervaart u de digitalisering in de fiscaliteit? Komen jullie dit ook tegen bij het RB? Het is geweldig! Voor jonge mensen is het niet meer voor te stellen hoe je vijfentwintig jaar geleden aan informatie kwam. Het was afwachten op nieuwe informatie, je moest actief op zoek. Tegenwoordig heeft men alles binnen handbereik en hoef je je weinig in te spannen; als men wetsvoorstellen wil hebben, zijn die binnen vijf minuten binnen. Eind jaren 80 had je iets wat voor die tijd ontzettend modern was, namelijk Fiscafax. Elke dag werd een A4 met belangrijke, actuele fiscale zaken toegestuurd. Er is nu zoveel informatie beschikbaar, waardoor filteren belangrijk wordt. Ik vind het dan ook de taak van uitgevers en beroepsorganisaties om hier ondersteuning bij te bieden. Verder is het RB volop bezig met e-learning (ook wel blended learning). Leden kunnen online cursussen volgen, al zal het klassikale model wel blijven bestaan. Aan netwerken is namelijk nog steeds behoefte. Wil je na het lezen van dit artikel meer weten over het RB? Kijk dan op: Wat houdt het RB in? Het RB is een fusie van de Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs en het College van Belastingadviseurs. Onze leden zijn voor het overgrote deel actief in de MKB-sfeer. De kantoren waarop

17 Interview Nederlandse Orde van Belastingadviseurs de AANSLAG! 17 Interview NOB Dhr. F.H.J. Sobels Wanneer je bent afgestudeerd is de kans groot dat je aan de slag zult gaan bij een belastingadvieskantoor. Als je bij een aangesloten NOB-kantoor aan de slag gaat, zal je als aspirant-lid in aanmerking komen voor het volgen van een drie-jarige opleiding bij de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB). Na het volgen van deze opleiding ben je gewoon lid. De NOB is een soort keurmerk voor belastingadviseurs, aangezien belastingadviseur geen beschermd beroep is. De NOB behartigt de belangen van de leden, dat gebeurt op allerlei manieren. Directeur van de NOB, dhr. F.H.J. Sobels, is geïnterviewd om meer informatie over de vereniging te verschaffen. Wat is uw achtergrond? Ik ben fiscalist en heb hiervoor een aantal jaren gewerkt als inspecteur vennootschapsbelasting in Den Haag. Sinds 1990 werk ik voor de NOB, waar ik eerst vijf jaar lang directeur van de opleiding ben geweest. Daarna ben ik algemeen directeur geworden. Echter bemoei ik me nog steeds met de opleiding en hier ben ik dan ook de eindverantwoordelijke voor. Wat houdt de NOB als organisatie in? De NOB is de vereniging van de universitair geschoolde belastingadviseurs. Het beroep van belastingadviseur is niet bij de wet geregeld. Iedereen kan zich dus belastingadviseur noemen. Dit is één van de redenen dat de NOB er is; de NOB is een soort keurmerk. Als lid van de NOB moet je namelijk aan een aantal criteria voldaan hebben, welke later aan bod zullen komen. Wij hebben een ledenbestand van bijna 5000 leden, waarvan 55% werkzaam is bij een Big Four kantoor, Loyens & Loeff of BDO. De overige 45% van onze leden werkt bij middelgrote kantoren, zoals Mazars, de gerenommeerde advocatenkantoren of werkt zelfstandig. Ons hoofddoel is het behartigen van de belangen van de leden. Dit doen wij in verschillende opzichten. Wij overleggen veel met de Belastingdienst en het Ministerie. Zo hebben wij een bestuurscommissie, de Commissie Wetsvoorstellen, die zich bezighoudt met het becommentariëren van wetsvoorstellen. De commentaren kun je op onze site vinden. De NOB wordt vaak al in een vroeg stadium van het ontstaan van wetgeving betrokken. Voor ons is het goed onderhouden van contact met de Belastingdienst en het Ministerie dus erg belangrijk. Naast bestuurscommissies, waar de Commissie Wetsvoorstellen er één van is, hebben we nog zeven specialistensecties. Voorbeelden hiervan zijn de omzetbelasting, tax assurance en Europees fiscaal recht en internationaal recht. We zijn nu voornamelijk bezig met het internationale vestigingsklimaat van Nederland. Nederland dient een fiscaal aantrekkelijk land te blijven. Dit is zowel belangrijk voor de Nederlandse economie als voor onze leden. Als organisatie zijn we verder vrij bijzonder georganiseerd. We hebben een heel klein bureau met slechts vijftien fte, maar we hebben ruim driehonderd leden die zich actief voor de vereniging inzetten waardoor we heel krachtig kunnen optreden. Waar bemoeit de NOB zich verder als organisatie mee? We doen veel om ons vak bekend te maken aan scholieren en studenten. Om te zorgen dat er voldoende aanwas blijft, hebben wij bijvoorbeeld een scholierenpakket ontwikkeld in samenwerking met de Vereniging van Economieleraren (VECON) en de Belastingdienst. Hiermee kunnen middelbare scholieren op aansprekende wijze warm worden gemaakt voor het fiscale vak. Op de website zijn filmpjes terug te vinden met uitleg over het fiscale vak en de studie. Zo treedt ook prof. dr. Sigrid Hemels op in een van onze filmpjes waarin zij de studie Fiscaal Recht promoot, maar bijvoorbeeld ook Joop van den Ende met zijn belastingadviseur. Daarnaast doen wij, in samenwerking met onafhankelijk onderzoeksinstituut Sociaal Economisch Onderzoek (SEO), iedere paar jaar onderzoek naar de arbeidsmarkt voor fiscalisten. Het laatste rapport uit 2013 vind je op onze site. In juni 2015 verwachten we hier een nieuw rapport van. In juni weten we dus weer een beetje hoe de markt er voor jullie voorstaat. Ik moet zeggen: de markt voor fiscalisten is nog steeds erg goed, vrijwel iedereen komt aan een baan. Wat interessant is, is het feit dat de Belastingdienst de laatste tijd weer mensen aanneemt, dat hebben ze heel lang niet gedaan. Wel kan ik adviseren om ervaring op te doen naast het studeren, wat op allerlei manieren kan, bijvoorbeeld met een bijbaan of door actief te zijn binnen een studieof studentenvereniging. Wat houdt de NOB-opleiding in? De Beroepsopleiding Belastingadviseurs van de NOB duurt drie jaar. In die periode ben je aspirant lid; je werkt voornamelijk en volgt daarnaast bij ons de opleiding. De opleiding bestaat uit veertig halve dagen en varieert van technische cursussen tot vaardighedencursussen. De vaardighedencursussen kunnen bestaan uit beargumenteren, presenteren of onderhandelen. Dit zijn voorbeelden van typische dingen die je niet op de universiteit leert, maar wel bij ons. We hebben ook een heel breed scala aan fiscaal technische cursussen. De opleiding is een heel praktische opleiding en bedoeld als aanvulling op de universitaire opleiding. Wij hebben permanent zo n 950 mensen in opleiding. We bieden op jaarbasis 37 verschillende cursussen aan. Je kunt heel veel keuzes maken uit ons programma. Ook komt het voor dat kantoren een bepaald traject kiezen. Na de opleiding, wanneer je gewoon lid van de Orde bent, hebben wij ook een programma in het kader van de Permanente Educatie van de leden. Daar hebben wij allerlei vaktechnische cursussen, maar laatst hebben wij bijvoorbeeld ook een e-learning module op het terrein van de WWFT uitgebracht. Leden hebben de verplichting om jaarlijks twintig PE-uren te halen. Wat zijn de eisen om lid te mogen worden van de NOB? Allereerst kun je alleen lid worden als je gesolliciteerd hebt bij een aangesloten NOB-kantoor. Een NOB-kantoor is een kantoor waar NOB-leden werken. Op onze site en vereiste dat een lid de fiscale master heeft behaald heeft met voldoende studiepunten. Hiervoor geldt de eis; er zijn 52 fiscale, 9 civielrechtelijke en 9 economische punten vereist. Wanneer leden ook advocaat zijn en de beroepsopleiding van de NOvA volgen, is het mogelijk om een forse vrijstelling te krijgen. Wat is het hoofdvoordeel van lid zijn van de NOB? Ons hoofdvoordeel is dat wij letterlijk de belangen van de leden behartigen en dit doen we dus op allerlei verschillende manieren, zoals ik al eerder heb gezegd. We behartigen de belangen door opleidingen aan te bieden, contact te hebben met de Belastingdienst en te praten met verschillende Tweede Kamerleden. Wil je na dit interview meer weten over NOB? Kijk dan op:

18 18 de AANSLAG! Docentartikel mr. dr. Q.W.J.C.H Kok De uitdagingen van de digitale economie Door: Reinout Kok 1 1. Inleiding De afgelopen jaren is er in de media veel te doen over de belastingheffing van multinationals. De kritiek is dat ze met name door gebruik te maken van verschillen tussen de belastingstelsels van landen te weinig belasting betalen. Anders gezegd, ze betalen hun fair share (wat dat dan ook moge zijn) niet. Zeker in economisch moeilijke tijden, wanneer de belastingopbrengsten van landen sowieso onder druk staan, vindt dergelijke kritiek gemakkelijk een gehoor. Tegen die achtergrond is de OESO gestart met het zogenoemde BEPS-project. BEPS staat voor base erosion and profit shifting : het uithollen van de belastinggrondslag en het verschuiven van winsten (naar laagbelaste landen). Doel van dit project is base erosion en profit shifting tegen te gaan en de belastingheffing meer te laten aansluiten bij de economische realiteit. Om dit doel te bereiken heeft de OECD een vijftiental actiepunten geformuleerd. Het eerste actiepunt is Addressing the Tax Challenges of the Digital Economy. Samengevat zijn de doelstellingen van dit actiepunt als volgt: Identify the main difficulties that the digital economy poses for the application of existing international tax rules and develop detailed options to address these difficulties, taking a holistic approach and considering both direct and indirect taxation. Issues to be examined include, but are not limited to, the ability of a company to have a significant digital presence in the economy of another country without being liable to taxation due to the lack of nexus under current international rules, the attribution of value created from the generation of marketable location-relevant data through the use of digital products and services, the characterisation of income derived from new business models, the application of related source rules, and how to ensure the effective collection of VAT/GST with respect to the cross-border supply of digital goods and services. Such work will require a thorough analysis of the various business models in this sector. 2 Op 16 september 2014 is het rapport betreffende dit actiepunt met aanbevelingen verschenen hoe om te gaan met de uitdagingen van de digitale economie. In deze bijdrage zal ik een samenvatting geven van het rapport. Het hele rapport, inclusief bijlagen, is circa tweehonderd bladzijden. 2. Algemeen Een belangrijke conclusie in het rapport is dat er in principe geen speciale regels moeten komen om om te gaan met belastingheffing in de digitale economie. Het zou namelijk ondoenbaar zijn om een scherpe scheidslijn te trekken tussen de digitale economie en de reële economie. Het is echter wel zo dat de business 1 Hoolgeraar belastingrecht Erasmus Universiteit Rotterdam en verbonden aan Ernst & Young Belastingadviseurs LLP te Amsterdam. 2 Tabel A.2 uit het Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting van de OESO. modellen in de digitale economie de risico s van base erosion and profit shifting verergeren. Een voorbeeld: het is voor Amazon, omdat die geen fysieke winkels heeft, veel makkelijker om winsten te verschuiven over de wereld dan dat voor de Rotterdamse boekhandel Donner is. Anderzijds worden er echter wel opties in overweging gegeven die alleen de belasting van de digitale economie betreffen, zoals de bespreking van de mogelijkheid om een belasting op bits te heffen. Omdat het actiepunt over de digitale economie samenvalt met andere actiepunten van het BEPS-project, die nog niet allemaal zijn afgerond, zal de OESO blijven doorwerken op het terrein van de belastingheffing van de digitale economie en is alleen daarom al het in september 2014 gepubliceerde rapport niet het laatste woord van de OESO op dit terrein. 3. De onderdelen van het rapport Het rapport bestaat uit diverse hoofdstukken. Hieronder behandel ik deze hoofdstukken kort. Sommige onderwerpen heb ik omwille van het overzicht samengevoegd. 3.1 Fundamentele uitgangspunten van belastingheffing Het rapport gaat eerst in op de fundamentele uitgangspunten waaraan belastingsystemen zouden moeten voldoen. Hierbij wordt verwezen naar de voorwaarde dat een belastingstelsel neutraal, efficiënt, voorspelbaar (qua toepassing) en eenvoudig, effectief en eerlijk, en flexibel moet zijn. 3.2 ICT en de opkomst van nieuwe business modellen Door de ontwikkelingen in de ICT zijn er nieuwe business modellen opgekomen. In het rapport bespreekt de OESO deze business modellen van de digitale economie. Hierbij kan worden gedacht aan: E-commerce App stores Online advertenties Cloud computing Betalingssystemen High frequency trading Participative networked platforms Vanuit belastingperspectief is er een aantal kenmerken van de digitale economie. In mijn ogen is de belangrijkste de mobiliteit. Het gaat om de mobiliteit van de aanbieders van producten of diensten, en om de mobiliteit van de afnemers. Producten en diensten kunnen door iedereen ter wereld aan iedereen ter wereld worden aangeboden. 3.3 Mogelijkheden tot base erosion en profit shifting in de digitale economie en het tegengaan daarvan In het rapport wordt geïnventariseerd wat de belastingplanningstechnieken zijn die in de digitale economie worden gehanteerd. Het gaat daarbij niet om structuren die specifiek voor de digitale economie zijn, maar de digitale economie heeft wel ken-

19 Docentartikel mr. dr. Q.W.J.C.H Kok de AANSLAG! 19 merken die het eroderen van de grondslag en het verschuiven van winst (naar laagbelastende jurisdicties) eenvoudiger maakt. Een voorbeeld van een vraagstuk: als de Bijenkorf in Rotterdam mode verkoopt, is het op zich redelijk duidelijk waar de winst wordt gemaakt. Zowel de koper als de verkoper bevinden zich in Nederland. Indien dezelfde Rotterdamse koper via een website (bijvoorbeeld Zalando 3, een Duits bedrijf), die wordt gehost vanaf een server in Ierland mode koopt, die vanuit een warenhuis in België wordt verstuurd, is dat veel minder duidelijk. Wordt de winst gemaakt in Duitsland, in Ierland, in België of in Nederland, of in elk land een deel? En in het verlengde daarvan, wie mag de winst belasten? In het internationale belastingrecht geldt dat landen de winst van een in het buitenland gevestigd bedrijf mogen belasten indien dat buitenlandse bedrijf via een vaste inrichting ondernemingsactiviteiten ontplooit. Maar kan men nu zeggen dat het Duitse Zalando in dit voorbeeld een vaste inrichting in Nederland en/of Ierland en/of België heeft, en zo ja, is daar dan überhaupt wel (veel) winst aan toe te rekenen? Een ander actiepunt, actiepunt zeven, van het BEPS-project handelt over vaste inrichtingen. De vraag of er in een land al dan niet sprake is van een vaste inrichting is namelijk zeker niet een vraag die alleen relevant is voor de digitale economie. Op 31 oktober 2014 werd een conceptrapport gepubliceerd. De bedoeling is dat er in de toekomst, sneller dan thans, tot aanwezigheid van een vaste inrichting kan worden geconcludeerd. Dit zal dan ook gevolgen voor de belastingheffing van de digitale economie kunnen hebben. Daarnaast gaat het betreffende hoofdstuk uit het rapport ook nog in op enkele btw aspecten van de digitale economie. Het rapport schrijft geen specifieke maatregelen voor. Wel worden diverse opties besproken, zoals op het terrein van de nexus het aanpassen van de regels voor het aanwezig achten van een vaste inrichting. Een andere optie is de introductie van een bronbelasting op bepaalde betalingen voor digitale producten of diensten. 4. Tot slot In het bovenstaande is een zeer korte samenvatting gegeven van het rapport over actiepunt één van het BEPS-project van de OESO. Het rapport, inclusief bijlagen, beslaat circa tweehonderd bladzijden en daarom was het uiteraard niet mogelijk om alles in detail te behandelen. Ook is er in zekere zin nog sprake van werk en uitvoering, Er dient nog verder te worden nagedacht door de OESO en de diverse opties die nu zijn voorgesteld, zullen technisch nog moeten worden verdiept. Vervolgens is het aan de landen van de OESO, en de andere landen die het BEPS-project een warm hart toedragen, om de voorstellen om te zetten in wetgeving en verdragen. Al met al is het BEPS-project, en dus ook actiepunt één, interessant en belangrijk. De toekomst van de (multinationale) belastingheffing wordt vandaag geschreven. Voor wie op zoek is naar een scriptie-onderwerp op het terrein van het internationale belastingrecht, zal in de diverse BEPS-actiepunten zeker iets van zijn of haar gading kunnen vinden. 3.4 Meer algemene uitdagingen betreffende de belastingheffing van de digitale economie Naast de algemene base erosion en profit shifting uitdagingen die niet alleen in de digitale economie gelden, maar daar wel van groot belang kunnen zijn, gaat de OESO ook in op wat meer specifieke issues van de digitale economie. De OESO identificeert een aantal aandachtsgebieden: Nexus de mogelijkheid om digitaal ergens aanwezig te zijn, zonder dat dat tot onderworpenheid aan belastingheffing leidt. Dit punt vertoont veel overlap met het in de vorige paragraaf gegeven voorbeeld van Zalando. Maar het kan ook om puur digitale diensten gaan, zoals het over het internet kunnen spelen van games. Data door digitale interactie met afnemers (van diensten en producten) wordt een veelheid aan data en informatie gegenereerd (bijvoorbeeld informatie die Facebook over zijn gebruikers heeft). Hoe kan daar waarde aan worden toegekend en waar vindt daarover belastingheffing plaats? Karakterisering van inkomen bij digitale diensten is het vaak niet duidelijk hoe het inkomen dat daardoor wordt gegenereerd, moet worden gekarakteriseerd. Iemand maakt bijvoorbeeld gebruik van cloud computing. De betaling die hij daarvoor doet, valt die bijvoorbeeld in het royalty artikel onder verdragen, of onder een bepaling die ziet op betalingen voor technische dienstverlening (sommige verdragen bevatten daar een specifieke regeling voor) of ondernemingswinst? 3 Dit voorbeeld is fictief. Mij is niet bekend waar Zalando haar servers en warenhuizen heeft.

20 20 de AANSLAG! Fiscaliteit in Perspectief Fiscaliteit in Perspectief Door: Amarins Veringa Meningen zijn er om te delen en dus ook in deze editie worden interessante niet-fiscalisten gevraagd wat zij denken bij het onderwerp fiscaliteit en onze studie. Verschillende studenten van een andere faculteit of studie hebben hun gedachten hierover uitgelaten. Naam: Lisanne Hofman Leeftijd: 19 jaar Opleiding: Bedrijfskunde Universiteit: Erasmus Universiteit Rotterdam Fiscaliteit. Bij het woord fiscaliteit denk ik aan getallen, getallen met een zekere betekenis. Ik denk aan geld dat bij de overheid in de staatskas komt. Maar ik denk ook aan wetten en aan de uitdaging dan wel mogelijkheid deze te omzeilen of te manipuleren. Persoonlijk heb ik altijd bewondering gehad voor het vak fiscaliteit. Dit omdat het continu veranderd door overheidsmaatregelen en wijzigingen of aanvullingen aan de wet. Het is een bewegend vakgebied dat veel studie en kennis vergt. Desalniettemin ben ik van mening dat fiscaliteit een uiterst benodigd vakgebied is, privé dan wel in het bedrijfsleven. Alles en in iedereen heeft namelijk te maken met belasting in Nederland en geen enkele Nederlander betaalt graag te veel. Voor bedrijven, maar ook voor particulieren, is het een verplichte afdracht die liever aan iets anders wordt besteed. Hoe mooi is het dan, dat fiscalisten precies weten of het nu verstandig de schenking in dit jaar of in het volgende jaar te doen? Of om investeringen dit jaar nog te doen of door te schuiven naar volgend jaar. Dit bewijst maar dat fiscaliteit een benodigd vak is in het dagelijks- en bedrijfsleven en waar iedereen, behalve de staat, in principe, voordeel van heeft. Naam: Eva van Sliedregt Leeftijd: 19 jaar Opleiding: Rechtsgeleerdheid Universiteit: Erasmus University Rotterdam Fiscalisten zijn mensen die veel met de Belastingdienst te maken hebben. Daar waar de meeste mensen hard wegrennen als ze het woord belasting horen en nog harder gaan rennen als blijkt dat ze zich erin moeten gaan verdiepen, zoeken fiscalisten belastingen juist op. Gelukkig zijn er in ieder geval nog een paar mensen die van belastingen kunnen genieten... Ik denk dat ik mezelf wel bij team belasting kan indelen. Ik studeer Rechtsgeleerdheid en zit in mijn tweede jaar. Het vak Fiscaal Recht heeft op mij zo n goede indruk achter gelaten dat ik denk dat ik het er volgend jaar bij ga doen. Ik werk ook al bij een fiscaal advocatenkantoor. Er is ooit tegen me gezegd dat het fiscale wereldje bijna als een sekte is. Ik loop nu zelf al een tijdje rond in datzelfde wereldje, maar dat is me nog niet echt opgevallen. Of misschien ben ik al een van hen geworden... Naam: Esmee To Leeftijd: 19 jaar Opleiding: International Business Administration Universiteit: Erasmus University Rotterdam Als ik aan Fiscale Economie denk, dan denk ik gelijk aan geld, geld en nog eens geld. Stiekem houdt iedereen toch wel van geld, dus een studie waarmee je veel geld kunt verdienen en tegelijkertijd zoveel geld kunt blijven houden door uit te zoeken hoe je zo min mogelijk belasting hoeft te betalen, klinkt zeker goed. Of de studie me leuk lijkt is weer een ander verhaal. Al die cijfertjes, berekeningen, wetboeken en het leren van alle regeltjes lijkt me helemaal niks, maar als ik later bij een groot bedrijf werk, weet ik zeker dat we fiscale economen hard nodig zullen hebben. Leuker kunnen jullie het voor ons namelijk niet maken, maar makkelijker wel.