Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam"

Transcriptie

1 CONCEPT 13 juni 2014 Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam Op naar een bloeiend toekomstperspectief Gemeente Menterwolde

2 Voorwoord Voor u ligt het bedrijfs- en exploitatieplan van de Heemtuin Muntendam. In dit plan is de visie, de zogenaamde stip op de horizon, gepresenteerd met het bijhorende exploitatieplan. De stip op de horizon betreft de verzelfstandiging van de Heemtuin. Het Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam zal leiden tot een sluitende exploitatie zonder structurele bijdrage van de gemeente en een verantwoorde verzelfstandiging van de Heemtuin. Het verzelfstandigden betreft een samenwerking met verschillende partners die de Heemtuin een warm hart toe dragen, maar die ook financieel bijdragen. De stip op de horizon is ook om de huidige doelstellingen van de Heemtuin te behouden en aan te geven hoe de huidige activiteiten uit te breiden en te versterken. De rol van de gemeente is een regisserende rol. Er zal vanuit de gemeente geen bijdrage in de exploitatie van de Heemtuin worden gedaan. De fase waarin het opstellen van het bedrijfs- en exploitatieplan zich nu bevindt, is gericht op de implementatie; dit betekent dat de inventarisatiefase en de uitwerkingsfase hebben plaatsgevonden en dat na goedkeurig van het onderliggende bedrijfs- en exploitatieplan voor de Heemtuin verdere uitwerkingsgesprekken plaats vinden met de diverse partners (o.a. WerkPro, Staatsbosheer, Novo, De Zijlen en de projecten rondom duurzaamheid Menterwolde) om tot uitvoering van het bedrijfs- en exploitatie plan te komen.

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Doelstelling Werkwijze plan van aanpak Kaders SWOT-analyse Aandachtspunten beleid Actuele ontwikkelingen Potentiële doelgroepen Afwegingskader Activiteiten en diensten Verbindingen Top Concepten Duurzaamheid Horeca Groen Re-integratie en zorg Rust en ruimte Conclusies Organisatiestructuur Heemtuin Huidige organisatiestructuur Toekomstige organisatiestructuur Toekomstige Rechtsvorm Marketing en promotie Exploitatieplan Inleiding Exploitatie begroting Baten Inkomsten horeca Inkomsten winkel Subsidies Bijdragen Lasten Salarissen en sociale lasten Overige personeelskosten Afschrijvingskosten Overige bedrijfskosten Interestlasten Vennootschapsbelasting... 32

4 6.5 Spinoff activiteiten Bedrijfsresultaat (cumulatief) Bijlage 1. Bijlage 2. Bijlage 3. Samenstelling klankbordgroep Uitkomsten inventarisatie klankbordgroep Exploitatiebegroting

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Tot voor kort was de exploitatie van de Heemtuin Menterwolde in handen van de Stichting Menterheem. Het bestuur van de stichting heeft per 1 januari 2014 besloten om de exploitatie te beëindigen vanwege een verschil van inzicht over de wijze waarop de Heemtuin zich richting de toekomst zou moeten ontwikkelen. Om de diensten en activiteiten op de Heemtuin Muntendam blijvend aan te kunnen bieden, dient een nieuw concept te worden bedacht, waarin plaats is voor (ver)hieuwende activiteiten en ideeën, waarmee de Heemtuin Muntendam steviger op de kaart wordt gezet. Daarmee samenhangend dient een bijpassende organisatiestructuur en -vorm te worden opgezet die moet leiden tot de verzelfstandiging van de Heemtuin Muntendam. De vertaling van het nieuwe concept en de organisatorische en financiële onderbouwing ervan dienen te worden opgenomen een sluitend bedrijfs- en exploitatieplan. 1.2 Doelstelling In het bedrijfs- en exploitatieplan wordt ingegaan op de nieuwe organisatiestructuur, activiteiten en diensten die binnen het nieuwe concept worden aangeboden. Een financiële onderbouwing en een voorstel voor een passende organisatievorm maken hiervan eveneens onderdeel uit. In het plan van aanpak worden de stappen omschreven om middels een nieuw te vormen concept voor de Heemtuin een bedrijfs- en exploitatieplan op te stellen. Naast een omschrijving van het te volgen proces wordt in het plan van aanpak ingegaan op concrete ideeën en activiteiten die zouden kunnen worden toegevoegd aan de Heemtuin met als doel om deze aantrekkelijker te maken voor een groter en breder publiek. Eveneens geeft het plan van aanpak een richting aan voor de toekomstige organisatiestructuur- en vorm van de Heemtuin. Het voorliggende plan van aanpak Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Menterwolde moet leiden tot een sluitende exploitatie zonder structurele bijdrage van de gemeente en een verantwoorde verzelfstandiging van de Heemtuin. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 5 van 38

6 1.3 Werkwijze plan van aanpak Klankbordgroep Om de ideeën die er leven voor het vergroten van de aantrekkelijkheid van de Heemtuin in beeld te brengen, is ervoor gekozen om deze te inventariseren onder een samen te stellen klankbordgroep van diverse betrokken partijen en particulieren. De klankbordgroep bestaat uit de huidige samenwerkingspartners die een rol spelen op en rondom de Heemtuin en andere betrokken partijen en particulieren die de Heemtuin een warm hart toedragen. De uitkomsten van de klankbordgroep worden in dit plan van aanpak benoemd en vormen naast een algemene analyse van de Heemtuin en actuele ontwikkelingen een belangrijk input waarop het voorliggend plan van aanpak is gebaseerd. Afbeelding 1. Plan van aanpak Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 6 van 38

7 Nieuw concept Door het houden van een aantal bijeenkomsten wordt gezamenlijk een nieuw concept bedacht en verder uitgedacht voor de Heemtuin, waarin nieuwe activiteiten en ideeën naast de bestaande een plaats moeten krijgen. De leden van de klankbordgroep worden hierbij ook van harte aangemoedigd hierin zelf te participeren. Om het nieuwe concept niet te breed te laten worden, heeft inkadering van deze activiteiten en ideeën plaats gevonden. Hiervoor is gekeken naar aansluiting bij het huidig beleid en actuele ontwikkelingen rondom natuurbeleving, natuureducatie en toerisme. Haalbaarheid Naast een inventarisatie van alle ideeën en activiteiten die tijdens de bijeenkomst van de klankbordgroep op tafel zijn gekomen en komen, is nauwgezet gelet op de haalbaarheid ervan in de breedste zin van het woord. Zowel financiële als organisatorische aspecten spelen hierbij een rol. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 7 van 38

8 2 Kaders Voor het bepalen van de toekomstige mogelijkheden voor de Heemtuin Muntendam is het belangrijk om te weten in welke kader de Heemtuin nu staat in relatie tot actuele ontwikkelingen en huidig beleid op gebied van natuurontwikkeling en recreatie en toerisme. Aan de hand hiervan kunnen de kansen ten aanzien van de ontwikkelingsmogelijkheden worden bepaald en ook de doelgroepen waarop de Heemtuin zich moet richten. 2.1 SWOT-analyse Om de kansen en mogelijkheden voor de Heemtuin in beeld te krijgen is het goed om te weten waar de kansen en sterkte punten liggen. Om hier globaal inzicht in te krijgen, is een SWOT-analyse gemaakt op basis van de huidige setting van de Heemtuin. Sterkte Natuurbeleving Natuureducatie Dagbesteding Werkervaringsplek Groenbeheer/-onderhoud Groen/natuur Kruidentuin/behoud zeldzame flora Rust Locatie/plek Natuurlijke omgeving Gebouw met potentie Zwakte Horeca Bekendheid/promotie Bezoekersaantal Doelgroep Duurzaamheid Gezondheid/voeding Buitenspelen Beweging Winkelverkopen Economisch zwakke regio Bij sterkte zijn de kernkwaliteiten van de Heemtuin aangegeven die nu een belangrijke rol spelen en die mogelijk nog uitgebouwd kunnen worden. De Heemtuin biedt voor allerlei aspecten die te maken hebben met de natuur, natuurbeleving en natuureducatie volop mogelijkheden en biedt afgeleid daarvan een goed podium als het gaat om informatie over gezondheid en voeding. Bij zwakte zijn de onderwerpen aangegeven die er nu wel zijn, maar in onvoldoende mate. Belangrijkste aspect is dat er te weinig bezoekers komen om aan de doelstelling voor een sluitende exploitatie te kunnen voldoen. Een verbetering van de bekendheid door promotie/marketing en een bewuster doelgroepenbeleid kunnen daaraan bijdragen. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 8 van 38

9 Kansen Omgevingseducatie (beleving) Samenwerking/partnerschap MVO Nieuwe doelgroepen Gezondheid/bewegen Bedreigingen Geen verantwoorde exploitatie Organisatiestructuur Ingehaald worden door markt De genoemde kansen moeten de basis vormen voor de ontwikkeling van een nieuw concept voor de Heemtuin. Als kansen wordt met name gezien de omgevingseducatie gebaseerd op beleving. Door te ervaren leer je. De kansen moeten worden aangewend om nieuwe doelgroepen aan te trekken. Naast de kansen zijn de bedreigingen genoemd die noodzaak geven tot het ontwikkelen van een nieuw concept. 2.2 Aandachtspunten beleid Provincie Groningen De provincie geeft in haar beleidsnota natuur Groningen groen van Wad tot Westerwolde aan hoe ze om wil gaan met de in 2012 ingezette decentralisatie van natuurbeleid naar provincies. Het provinciaal beleid is erop gericht voldoende ruimte te bieden voor natuurontwikkeling en natuurbeheer dat bijdraagt aan bescherming van soorten. Belangrijke beleidsaspecten zijn inzetten voor een duurzame samenleving en inspelen op de behoefte van mensen aan rust, ruimte en groen. Initiatieven van onderop worden daarbij gestimuleerd. Verder vindt de provincie dat natuur midden in de maatschappij moet staan en moet bijdragen aan het welzijn van de mens. De toegankelijkheid en het beleven van natuur, evenals educatie op scholen en in de gebieden zelf door natuurorganisaties. Marketing Groningen Vanuit het toeristisch marketing bureau Marketing Groningen wordt voor zowel de stad Groningen als de provincie met name ingezet op een integrale benadering als het gaat om toerisme in relatie tot onderwijs, cultuur en economie. Deze integrale benadering geldt ook voor de relatie tussen stad en ommeland. Het doel van de organisatie is om meer bezoekers naar de provincie Groningen te halen in samenwerking met lokale en regionale overheden, koepelorganisaties en toeristische ondernemers. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 9 van 38

10 2.3 Actuele ontwikkelingen Toenemende belangstelling rust, ruimte en natuur Door toegenomen welvaart en vrije tijd is er tegenwoordig meer belangstelling voor wonen en recreëren in een groene omgeving. De grondhouding van bewoners in Groningen tegenover de natuur is de afgelopen decennia sterk in positieve zin veranderd. Er is sprake van rentmeesterschap en gebruiksnatuur is populair geworden. Burgers, bedrijven en maatschappelijk organisaties Voor natuurbeleid geldt dat burgers, bedrijven en maatschappelijk organisaties steeds vaker een rol willen en kunnen spelen in het natuurbeleid en beheer. Hoe meer ruimte aan dit soort initiatieven wordt geboden, des te beter het is voor natuur en daarmee ons welzijn. Vitale ouderen Mede door de goede gezondheidzorg en toegenomen welvaart nemen ouderen langer actief deel aan de maatschappij. Een groot deel van die welvaart zit ook bij de ouderen, waardoor deze door de toenemende vergrijzing een interessante doelgroep is. 2.4 Potentiële doelgroepen Op basis van de sterke kanten van de Heemtuin en de kansen die er liggen gebaseerd op een quick scan van de markt (bron: Brand Strategy Research model/ism Advies) komen in potentie drie belangrijke hoofddoelgroepen naar voren: de zakelijke markt de (groot)ouders met kinderen (dagrecreatie) de (levens)genieters (dagrecreatie) Een belangrijk algemene kenmerk van de beoogde doelgroep is dat zij behoren tot de groep geïnteresseerd Nederland. Deze groep is ook door Marketing Groningen benoemd als voor Groningen meest interessante doelgroep. De belangrijkste kenmerken van deze groep zijn: minimaal MBO opleiding; minimaal modaal inkomen; meer dan gemiddelde belangstelling voor natuur, (cultuur)historie en kunst (ook de kinderen); genieters; hechten waarde aan kwaliteit; bereid te betalen voor een kwalitatief product; willen verhalen mee terug nemen naar huis. Deze groep is echter nog steeds breed. Specifiek voor de Heemtuin kan gekeken worden naar de indeling van doelgroepen volgens de zogenaamde Leefstijlatlas. In onderstaand schema wordt inzicht geboden in de leefstijlen die bij kunnen dragen aan een goede doelgroepenbepaling. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 10 van 38

11 De vier onderscheiden leefstijlen laten zich vervolgens vertalen naar zeven belevingswerelden. In dit plan van aanpak en op basis van de quickscan beschouwen wij de volgende belevingswerelden als het meest interessant voor de Heemtuin. Daarmee worden andere belevingswerelden voor de Heemtuin overigens niet uitgesloten. Ondernemend Paars Recreanten uit de paarse belevingswereld laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 11 van 38

12 beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg voor ondernemend paars ingestelde recreanten. Zij zijn op zoek naar een bijzondere ervaring. Centraal staat cultuur, daarnaast sportiviteit en activiteit. Creatief en Inspirerend Rood Recreanten uit de rode belevingswereld zijn in het algemeen creatief en op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Ze gaan graag buiten de gebaande paden. Karakterkenmerken als onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend passen goed bij deze recreanten. Het onbekende is juist spannend en prikkelend. Recreatie betekent, naast sport en ontspanning, ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen. Ingetogen Aqua Recreanten uit de aqua belevingswereld zijn bedachtzaam, breed geïnteresseerd in cultuur en denken na over wat zij kunnen betekenen voor de maatschappij. Ze beschrijven zichzelf als ruimdenkend, rustig, geïnteresseerd in anderen en serieus. In deze groep vinden we relatief vaak empty nesters, die weer tijd hebben voor hun eigen interesses, maar ook de grootouders met kleinkinderen. Inspirerende maar ook vaak rustige activiteiten horen daar bij. Ze verdiepen zich graag in kunst en cultuur, willen nog volop meedoen met de maatschappij van vandaag en alle veranderingen die zij daarin zien. Deze recreanten houden ook van sportieve activiteiten, bijvoorbeeld wandelen, fietsen, nordic walking. Gezellig Lime Gezellig lime recreanten zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen. Recreëren is even lekker weg met elkaar. Daarbij staat samen zijn, gezelligheid en (sportieve) ontspanning centraal. De lime recreant stelt daarbij niet van die bijzondere eisen. Een braderie of rommelmarkt is heel gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen! Lekker vrij zijn, rust en doen waar je op dat moment zin in hebt, dat telt voor de recreanten uit de lime belevingswereld. Daarbij wordt wel een beetje op de kosten gelet, je kunt tenslotte je geld maar één keer uitgeven. 2.5 Afwegingskader Vanuit de beleidsaspecten van de provincie en de manier waarop Marketing Groningen met promotie en toerisme in algemeen zin omgaat, liggen er volop aanknopingspunten om de kansen die de Heemtuin biedt te realiseren. Om tot een selectie van activiteiten en diensten (zie hoofdstuk 3) te komen die aansluiten bij de in dit hoofdstuk geschetste kaders, wordt onderstaand afwegingskader (afbeelding 2) gebruikt om de nieuwe activiteiten en ideeën te toetsen op hun geschiktheid. Opgemerkt wordt dat niet voor alle ideeën en activiteiten met onderstaand kader een afweging kan worden gemaakt Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 12 van 38

13 en dat aanpassing aan de kaders gedurende het traject ook plaats kan vinden. Afbeelding 2. Afwegingskader 1. Nieuwe activiteit 5. Onderdeel nieuw concept 2. Toets kaders 4. Financieel/ begroting 3. Uitwerken Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 13 van 38

14 3 Activiteiten en diensten Op basis van de eerste bijeenkomst kunnen de eerste verbindingen worden gelegd, wanneer de categorieën, aandachtspunten en verdienmodellen worden gecombineerd. Uitgangspunt is dat marketing en promotie voor het leggen van de verbindingen een prominente rol spelen, maar dat deze los staan van de activiteiten op zich. Ongeacht welk idee/initiatief wordt uitgevoerd, duidelijk is dat daar marketing en promotie aan vooraf zal gaan. Uit de te leggen verbindingen wordt een top 10 opgemaakt. De top 10 is gebaseerd op de ideeën die het meest naar voren zijn gekomen tijdens de eerste bijeenkomst en waarvan gedacht wordt dat deze de meeste kans van slagen hebben. Aangezien niet alle ideeën van de top 10 in een keer kunnen worden uitgevoerd is onderscheid gemaakt tussen realisatie op kortere of op de langere termijn. Uitgangspunt voor de kortere termijn is dat relatief eenvoudig te realiseren ideeën hieronder vallen (0-1 jaar). Voor de realisatie van de ideeën waarbij meer voorbereidingstijd en afstemming tussen partijen nodig is, geldt de langere termijn (1 jaar en langer). 3.1 Verbindingen A. Binden commerciële partijen aan de Heemtuin: donateurschap lokaal bedrijfsleven, particulieren B. Verbindingen leggen met de omgeving, verschillende zorginstanties, projecten met de omgeving opzetten C. Totaalpakket bieden door horeca, educatie en natuurbeleving met elkaar te combineren. D. Zorginstanties en gemeente leveren personeel vanuit de dagbesteding en in het kader van re-integratie E. Kleine low-budget activiteiten in combinatie met commerciële (grotere) activiteiten/evenementen 3.2 Top 10 In tabel 3 wordt tien activiteiten en diensten benoemd, waarop kan worden ingezet om op korte dan wel lange termijn te realiseren. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 14 van 38

15 Tabel 3. Top 10 activiteiten en diensten Om het aantal activiteiten dat verder uitgewerkt moet worden te kaderen heeft een verdiepingsslag met een aantal aan de klankbordgroep deelnemende partijen plaatsgevonden. In deze verdiepingsslag zijn de concepten zoals in onderstaande gepresenteerd en zijn de opmerkingen verwerkt in de conclusies. 3.3 Concepten Uit de top 10 zijn 5 concepten gedistilleerd. De concepten zijn een samensmelting van de top 10 en de genoemde thema s binnen deze top 10. Reden om tot concepten over te gaan zijn: geeft duiding aan de belangrijkste bevindingen uit de top 10 is een praktische uitvoerbaarheid om tot een enkel concept te komen is een manier om tot een haalbaarheid te komen die in getallen kan worden uitgedrukt; de concepten hebben een bottum up karakter dat betekent dat de concepten draagvlak hebben bij de diverse deelnemende partijen. Voor de uitwerking van de Heemtuin ten behoeve van de exploitatiebegroting is vanuit de verschillende activiteiten en diensten een vijftal concepten samengesteld. De vijf concepten zijn gebaseerd op de thema s en bevindingen. Duurzaamheid Duurzaamheid is een divers concept. Zo kan het worden geïnterpreteerd als het aanbieden van en koken met eigen streekproducten (o.a. ecologisch/duurzaam/verantwoord tuinieren) uit de Heemtuin, maar ook door het structureel inzetten van re- integranten. Duurzaamheid is dan geborgen door het duurzaam inzetten van arbeid. Daarnaast kan nog gedacht worden aan voorlichting/voorbeelden van duurzame manieren van Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 15 van 38

16 energie opwekken (zon, wind etc.) (windmolens langs N33) en bouwen (gebouw is nl. ook duurzaam gebouwd), recycling en biobased. Horeca Horeca is veelzijdig: het kan dienen om mensen een kop koffie aan te bieden die toevallig langskomen, maar ook breder door maaltijden voor lunch, diner (grote kaart) en arrangementen aan te bieden. Daarnaast wordt horeca ingezet bij evenementen, bv de kunst10 daagse, oogstfeesten en het faciliteert schooluitjes en uitjes in het algemeen. Tot slot kunnen kookcursussen worden gehouden waarbij gekookt wordt met eigen producten. Duidelijk is dat de horeca een belangrijk verdien model is voor de Heemtuin: het brengt inkomsten binnen en heeft te maken met relatief weinig loonkosten omdat de inzet wordt verzorgd door re integranten. Groen Dit concept heeft een duidelijk link met het beleven en beheer en onderhoud van de natuur en dan wordt specifiek gedoeld op gebruik van de tuin, (school)moestuinen, het natuurgebied Tussen de Venen van Staatsbosbeheer. Ook de natuur- en milieueducatie voor de scholen valt onder dit concept, net zozeer als de boomgaard en de moestuin van de Heemtuin. Re-integratie en zorg De huidige Heemtuin heeft als doelstelling dat het plek is voor re integranten en hen voldoende ruimte zal geven om te kunnen re-integreren. Op dit moment zijn een 35 tal re-integranten werkzaam bij de Heemtuin. Zij werken voornamelijk in het beheer en onderhoud van groen (en gebouwen) en kleinschalig in de horeca. Het is duidelijk dat de re-integratie een belangrijke pijler is omdat het naast de doelstelling van de Heemtuin ook de loonkosten voor de verschillende activiteiten laag houdt. Het is van belang deze doelstelling te hanteren en eventueel uit te breiden. Daarbij is het idee re-integranten een certificaat te laten behalen t.b.v. de doorstroming naar de arbeidsmarkt. Rust en ruimte Rust en ruimte duidt op het recreatieve karakter van de Heemtuin. De Heemtuin biedt ruimte, letterlijk, om te recreëren in de vorm van wandelpaden en het benutten van het natuurgebied Tussen de Venen van Staatsbosheer. Daarnaast kan het ook de functie hebben om te picknicken of gewoon de rust te kunnen vinden. Het verdienmodel dat achter dit concept zit, is dat donateurs (bedrijven/particulieren) kunnen worden geworven die de Heemtuin jaarlijks sponseren of dat entreegelden worden geheven bij fietsroutes en wandelpaden (bijv. speur- en doe-tochten) of bij (seizoens-)evenementen. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 16 van 38

17 Het komt er op neer dat de concepten horeca, re-integratie en rust en ruimte en groen de meeste aandacht kregen. De volgende conclusies vanuit de verdiepingsslag kunnen worden getrokken: 3.4 Conclusies Re-integratie Re-integratie is ondersteunend aan en voor activiteiten in de Heemtuin Dat is nu ook het geval en zal zeker moeten blijven en de wens is dit te handhaven en uit te breiden. re-integratie levert nu maar een bepaalde inzet voor de horeca dat zou kunnen worden vergroot; zorg levert nu een bepaalde inzet voor de Heemtuin dat kan worden uitgebreid. de samenwerking tussen De Zijlen en werkzoekenden van de gemeente Menterwolde zinspeelt op een samenwerking om de loonkosten te kunnen verlagen. Horeca: Tijdens de bijeenkomst bleek al snel dat het verdienmodel de horeca moet zijn. De discussie spitste zich toe op de verbinding me de re integranten. voor de horeca is besloten dat het op de korte termijn extra opbrengsten kan opleveren en dat hiervoor de huidige inzet kan worden gebruikt met daarbij de stellige opmerking dat de inzet moet worden vergroot, zeker bij piekdagen/-momenten. Daarbij is voor het verdienmodel horeca en voor de langere termijn een meer professionele inzet nodig. Dit zou door een ondernemer kunnen worden opgepakt. Horeca is een vak en dat moet je professioneel aanpakken en aanbieden. Er is kortom een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de korte termijn en lange termijn (groeimodel) en een onderscheid voor werkzaamheden: re integranten of professionele inzet. Van der Valk is geïnteresseerd om foto s e.d op te hangen en extra informatie te vergaren over de Heemtuin zodat uitjes/arrangementen kunnen worden aangeboden aan de klanten van Van der Valk. Belangrijk voor de Heemtuin en daarmee de horeca is hoe de Heemtuin te kunnen vermarkten (onderdeel marketing en promotie). Met gebruik van eigen groente en fruit (horeca, horecaopleiding, kookcursussen, winkel etc.) Belangrijk is om een bepaald concept voor de horeca neer te leggen. Bezoekers nemen een verhaal mee terug, waarbij zij een tweede, of derde keer langskomen. Groen: inzet van re-integranten en zorg cliënten voor beheer en onderhoud groen en natuur en aanleg nieuwe elementen (o.a. blotevoetenpad). het werven van donateurs die jaarlijks de Heemtuin sponseren: bijv. het adopteren van een boom (in boomgaard), paar m2 tuin. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 17 van 38

18 het inrichten van een blotevoeten pad/belevenis pad en het duidelijk kenbaar maken dat de Heemtuin een dergelijk pad heeft. het aanbieden van groenten pakketten en informatie rondom gezonde voeding en voedsel. Rust en ruimte: het promoten en laten zien dat de Heemtuin een mooie, fijne plek is voor iedereen. Tot rust komen, genieten en de natuur beleven/recreëren. Maar ook een werkplek voor bedrijven (vergaderfaciliteiten, presentaties e.d.). Ontspanning na inspanning. Vertrek-/middelpunt voor het ontdekken van de ruimte en natuur op de Heemtuin/Tussen de Venen, maar zeker ook in het omliggende landschap voor tal van activiteiten/bestemmingen (bijv. belevenis pad, Adriaan Tripbos). Algemeen Duidelijk is dat de Heemtuin potentie heeft en dat de doelstelling van de Heemtuin niet uit het oog moet worden verloren. Ook is helder en zeker bij de deelnemers van deze verdiepingsslag, dat financiele middelen belangrijk zijn voor het voortbestaan. Wat ook heel duidelijk naar voren komt is dat veel aan PR en marketing gedaan moet worden. Dan is het wel nodig om te weten waar je voor staat en wat de Heemtuin te bieden heeft. De Heemtuin heeft een basis nodig om te weten wat ze is en wat ze doet en dat hiermee een zekere structurele geldstroom gepaard gaat. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 18 van 38

19 4 Organisatiestructuur Heemtuin 4.1 Huidige organisatiestructuur De huidige organisatie van de Heemtuin bestaat uit een voortzetting van de organisatiestructuur zoals die onder de stichting Menterheem werd gevoerd. Vanaf 1 januari 2014 valt de organisatie onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Deze bestaat uit de organisatiestructuur zoals aangegeven in afbeelding 3. De gemeente had in de voormalige organisatiestructuur niet meer dan een controlerende rol aangezien zij eigenaar is van de Heemtuin en aan de stichting het gebruiksrecht had verleend. Zolang de Heemtuin al bestaat, heeft de gemeente garant gestaan voor een sluitende begroting wat jaarlijks geresulteerd heeft in een bijdrage van gemeentezijde. De organisatiestructuur bestond enerzijds uit het aanbod van personeel vanuit de re-integratie en de zorginstellingen naast een aantal vaste werknemers ten behoeve van natuur en milieueducatie en horeca. Alle onderdelen waren onlosmakelijk met elkaar verbonden en samen vormden zij de Heemtuin. Uit de gezamenlijkheid werd ook een begroting gevoerd. Afbeelding 3. Huidige organisatiestructuur re-integratie en zorginstellingen groen- en natuurbeheer Heemtuin Heemtuin Heemtuin Heemtuin natuur en milieu educatie horeca Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 19 van 38

20 4.2 Toekomstige organisatiestructuur Op basis van de bevindingen vanuit de bijeenkomst met de klankbordgroep en de wens van de gemeente voor een regierol, wordt duidelijk dat de Heemtuin, om het richting de toekomst te kunnen handhaven, meer marktgericht moet worden gexploiteerd. Dit vereist een meer bedrijfsmatig en meer commerciële benadering om zo tot een sluitende begroting te komen. Vanaf 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de Jeugdzorg, de invoering van de Participatiewet en verdere overheveling taken vanuit de AWBZ naar de Wmo. De gemeenten gaan in het kader van de decentralisaties meer verantwoordelijkheden en taken krijgen voor deze drie onderdelen. De gemeente Menterwolde heeft in haar beleidsplannen omschreven hoe zij denkt om te gaan met deze decentralisatie. De spil van de nieuwe manier van werken die met de decentralisatie samenhangt, wordt gevormd door het gemeentelijk Maatschappelijk Activeringscentrum (MAC). De Heemtuin krijgt hierin eveneens een positie als opleidingscentrum (BBL) en een plek waar re-integranten arbeidsvaardigheden opdoen. De gemeentelijke doelstelling is om een brede maatschappelijke organisatie voor werk en dienstverlening op te zetten waarin de reintegratie op de Heemtuin onderdeel van uitmaakt. Een organisatie die activiteiten en begeleiding biedt aan mensen die (nog) niet zelfstandig op de reguliere arbeidsmarkt terecht kunnen. Alle hiermee samenhangende activiteiten moeten bedrijfsmatig worden opgezet. De op te zetten organisatie biedt mogelijkheden voor re-integratie, activering, zorg en diensten. Voor iedereen een passend traject, van arbeidsmatige dagbesteding en participatie tot begeleiding en coaching op de reguliere arbeidsmarkt. Uitgaande van een meer bedrijfsmatige benadering wordt in afbeelding 5 een voorstel gedaan voor een toekomstige organisatiestructuur. De definitieve structuur kan op onderdelen nog worden aangepast aan de wensen en eisen van de deelnemende partijen, mate van inspraak en de exploitatie technische haalbaarheid van de diverse onderdelen. Dit wordt in de implementatiefase definitief gemaakt. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 20 van 38

21 Afbeelding 5. Voorstel toekomstige organisatiestructuur Reintegratie Zorg Gezondheid Evenementen Horeca Natuurbelevenis Bedrijfsvoering Natuur-en milieueducatie In het onderstaande worden de verschillende onderdelen toegelicht. Re-integratie Vanuit de gemeente wordt een deel (circa 30%) van alle re-integranten in de gemeente op de Heemtuin ingezet met name voor het groen- en natuurbeheer en ondersteuning in de horeca en bedrijfsvoering. Zorg Vanuit de zorginstellingen worden cliënten ingezet op de Heemtuin met name voor groen- en natuurbeheer als dagbesteding. Natuurbelevenis Onder natuurbelevenis vallen vele activiteiten (o.a. blote voetenpad, bewegingstuin, buitenspelen, belevenispad en survivalbaan) en evenementen die bijdragen aan het vergroten van het bezoekersaantal. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 21 van 38

22 Natuur- en milieueducatie Vanuit de scholen komen veel scholieren natuur- en milieueducatie volgen. Dit draagt bij aan het verspreiden van kennis over de natuur, het milieu en natuurbeleving en daarmee ook aan de bekendheid van de Heemtuin. Horeca Voor de horeca zien wij een belangrijke functie als financiële drager van de Heemtuin. Uitgangspunt is dat er door de aanvullende activiteiten meer bezoekers worden aangetrokken die vervolgens langer op de Heemtuin verblijven en zo eerder geneigd zijn wat te gaan besteden in de horeca. Voor de horeca zal dit betekenen dat het restaurant een breder assortiment aanbiedt. Het geniet de voorkeur vanwege de gewenste en noodzakelijke professionaliteit de horeca op termijn volledig uit te besteden aan een horecaondernemer in combinatie met de eigen organisatie. Gezondheid Onder gezondheid worden meerdere activiteiten geplaatst die ook raakvlakken hebben met de andere onderdelen. Vanuit de horeca als het gaat om gezonde voeding, vanuit natuurbeleving school-, moes- en pluktuin en informatie over hele basale zaken zoals weten wat je eet en hoe dat geteeld wordt. Evenementen Evenals de horeca zien wij voor de te organiseren evenementen eveneens een belangrijke rol weggelegd. Jaarlijks worden een twee of meer grotere evenementen en/of aantal activiteiten georganiseerd, waarvoor bij entree en/of deelname betaald moet worden, ondanks het huidige uitgangspunt om een bezoek aan de Heemtuin laagdrempelig te houden. Bedrijfsvoering Om de organisatie van de Heemtuin bedrijfsmatiger aan te sturen wordt het onderdeel bedrijfsvoering toegevoegd bestaande uit een manager, administrateur, PR medewerker en de huisvesting. De gemeente heeft de rol van regisseur en bestuurder. 4.3 Toekomstige Rechtsvorm Doel en activiteiten van de Heemtuin De doelstellingen van de Heemtuin zijn van oorsprong: het bevorderen van natuurbeleving natuurbehoud en natuurontwikkeling natuur- en milieueducatie de bevordering en uitvoering van (kleinschalige) natuurrecreatie het bieden van zinvol vrijwilligerswerk het bieden van plekken voor sociale activerings- en reintegratietrajecten het stimuleren van cultuurtoerisme Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 22 van 38

23 Gezien de doelstelling van de Heemtuin, ook voor de toekomst, kan de Heemtuin worden aangemerkt als een zogenaamde non-profitorganisatie. Het doel van deze organisaties is niet om 'echt een grote' winst te maken. Hun doel is zoveel mogelijk kwaliteit of diensten te lenen voor het budget dat ze krijgen (vanuit de overheid of hun leden). Belangrijk is wel dat ze hun financiële huishouding op orde hebben. Ook zij moeten namelijk quitte draaien om niet failliet te gaan, net als commerciële bedrijven. Dat non-profit organisaties geen winst nastreven betekent overigens niet dat ze geen winst maken. Ze willen wel degelijk winst maken om de organisatie te laten bestaan, en de doelen na te streven. Dit is ook het doel van de Heemtuin; continuïteit. De meest voor de hand liggende rechtsvormen voor een instelling als de Heemtuin zijn een stichting of een vereniging. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 23 van 38

24 5 Marketing en promotie In de bijeenkomst met de verschillende partners kwam ook naar voren dat marketing en promotie rondom de activiteiten belangrijke items zijn waar de Heemtuin zich in de toekomst op zal moeten richten. Hiermee zal de aandacht voor de Heemtuin voor de verschillende doelgroepen (mensen die altijd een aantal keren per jaar komen, schoolkinderen, ouderen, ouders et cetera) moeten worden uitgebreid. In tabel 4 zijn de opmerkingen over marketing en promotie samengevoegd. Tabel 4. Marketing / promotie activiteiten Belangrijk is dat duidelijk is wat de stip op de horizon is, waar willen wij met de Heemtuin naar toe met al de verschillende activiteiten die zij onder haar hoede heeft. Hoe kan met de huidige inzet van middelen (website, flyers, radioprogramma etc.) de bekendheid van de Heemtuin worden vergroot. Hierbij moet zeker ook gedacht worden aan marketing/promotie voor Over de grens. In de implementatie fase zullen de huidige communicatie middelen worden uitgebreid al dan niet met een professioneel communicatiebureau. Zodat op korte termijn de bekendheid kan worden vergroot waardoor een direct effect op de toeloop van de Heemtuin is te meten. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 24 van 38

25 6 Exploitatieplan 6.1 Inleiding Het doel is om de Heemtuin te kunnen verzelfstandigen waarbij de huidige activiteiten worden gehandhaafd of uitgebreid. Om inzicht te krijgen in wat een verzelfstandiging betekent voor de huidige en nieuwe activiteiten en wat dit betekent op financieel gebied, is een exploitatiebegroting opgesteld. In de volgende fase, de implementatiefase wordt deze begroting definitief gemaakt op basis van de gesprekken die nog lopen met de verschillende partners. In het onderstaande zijn de activiteiten benoemd, inclusief aannames en uitgangspunten, die in de exploitatiebegroting zijn opgenomen. De activiteiten die zijn opgenomen zijn gebaseerd op de informatie verkregen uit de klankbordgroep avonden en uit de gesprekken met initiatiefnemers en partners die hebben aangegeven deel te willen nemen aan de verzelfstandiging van de Heemtuin. Uit de genoemde ideeën, activiteiten en verdienmogelijkheden/modellen komt duidelijk naar voren dat de bestaande activiteiten versterkt zouden moeten worden met een aantal trekkers in de vorm van reguliere activiteiten in het jaar en grotere evenementen. En dat deze trekkers ook commercieel en structureel van aard moeten zijn. Tegelijkertijd zal ook het kleinschalige en de low-budget insteek centraal moeten staan. Er kan dan voorzichtig al een eerste conclusie worden getrokken dat de bestaande en eventueel toe te voegen kleine low-budget activiteiten versterkt zullen worden door een aantal structureel (grotere) commerciële dragers. Belangrijk is oog te houden voor een goede balans tussen de oorspronkelijke gedachte van de Heemtuin en de nieuwe toe te voegen activiteiten. Wel is duidelijk geworden dat de Heemtuin zich professioneler/bedrijfsmatiger en commerciëler mag manifesteren. Om deze professionaliseringslag te kunnen maken is het van beang om een partner te selecteren die zowel het inhoudelijke als financiele onderdeel kan dragen, naast de wat kleinere nieuwe initiatiefnemers die zich ook hebben gemeld. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 25 van 38

26 6.2 Exploitatie begroting In het exploitatieplan wordt de financiële vertaling van het nieuwe concept gegeven in de vorm van een meerjarige exploitatiebegroting voor een periode van 5 jaar. Voor een onderbouwing van de financiële uitgangspunten die voor de exploitatiebegroting zijn gehanteerd, wordt verwezen naar bijlage 3. Voor de vergelijking met het afgelopen jaar is de begroting 2013 eveneens bijgevoegd in de laatste kolom. De initiatieven in onderstaande exploitatiebegroting zijn gerubriceerd naar baten en lasten en in de tijd uitgezet. Voor de exploitatiebegroting is een groeimodel gehanteerd. Reden om dit te hanteren is dat niet direct het eerste jaar de inkomsten zoals voorgesteld zullen binnenkomen. Er is een termijn gesteld van 5 jaar om de Heemtuin zelfstandig te kunnen exploiteren. Ook is het raadzaam en wordt een vervlechting van werkzaamheden nagestreefd; niet de verschillende inkomsten naast elkaar, maar een invulling en schakeling naast elkaar, zodat er sprake is van een constante inkomstenbron. In onderstaande worden eerste de baten toegelicht aan de hand van de doelstellingen en aannames die zijn gedaan, vervolgens is dat gedaan voor de kosten. Alles onder voorbehoud, het is een indicatie van de haalbaarheid. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 26 van 38

27 Tabel 5. Exploitatiebegroting Baten Inkomsten horeca Doelstelling: handhaven kleine kaart uitbreiden met een grote kaart. Hiervoor is het nodig gekwalificeerd personeel in dienst te hebben en een kok die verantwoordelijk is voor de grote kaart (en de capaciteit heeft om personeel aan te sturen etc.) Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 27 van 38

28 Aannames: Voor de inkomsten uit de horeca wordt rekening gehouden met een groeimodel uitgaande van van de (reguliere) bezoekers in jaar 1 die gemiddeld 2,50 per persoon (bijv. koffie en iets erbij) besteden. Daarnaast wordt er vanuit gegaan dat in jaar 1 het belevenispad/blote voetenpad wordt gerealiseerd en extra bezoekers genereert. Uitgegaan wordt van bezoekers in jaar 1 en bezoekers in jaar 2 die gemiddeld 7,50 per persoon voor een arrangement besteden. uitbreiding van de kleine kaart (met cateringaanbod) richting een grote kaart. Dit genereert vanuit de reguliere bezoekers aanvullende bestedingen. Uitgangspunt in jaar 1 is dat 5% van de reguliere horecabezoekers gemiddeld 35,00 besteedt. Er wordt rekening gehouden met aftrek van inkoopprijs van 25% van de horecaomzet. Inkomsten winkel Doelstelling: Inkomsten uit winkelverkopen (o.a. groente, fruit, dagbestedingsproducten etc.) vergroten. Belangrijk is dit onderdeel goed weg te zetten middels marketing en promotie. Aannames Stijging in jaar 1 van en in de volgende jaren een 10% stijging van de omzet. Er wordt rekening gehouden met aftrek van inkoopprijs van 50% van de winkelomzet. Educatie (NME) inclusief loonkosten Doelstelling: - educatie ; scholen laten participeren Aannames: zelfde uitgangspunten als in 2013 (zie bijlage 3). Verhuur vergaderruimte Doelstelling: Omzet vergroten op de korte termijn vier keer per maand de vergaderruimte verhuren Aannames: periode 6 maanden, 50 per keer (zie bijlage 3) Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 28 van 38

29 Verhuur kas (practicumruimte) Doelstelling: omzet vergroten op de korte termijn 4 keer per maand de kas verhuren Aannames: periode 6 maanden, 25 per keer (zie bijlage 3) Cursussen (koken, schilderen, kinderknutsel, kinderfeestje, hovenierscursussen) Doelstelling: het benutten van de ruimte en mogelijkheden die er zijn om cursussen/vermaak te geven. Hiermee wordt ook de relatie gelegd met de inwoners van Menterwolde om hen gelegenheid te bieden dat er cursussen zijn en hier aan deel te nemen. Het groen van de Heemtuin benutten i.s.m. de re-integranten De mogelijkheid bieden om low budget feestjes te organiseren Aannames: zie bijlage 3 Rondleidingen (Heemtuin, Tussen de Venen) Doelstelling: vergroten van de bekendheid van de Heemtuin de rust en ruimte bieden voor diegenen die dat zoeken Aannames: zie bijlage 3 Oogstfeesten Doelstelling: Het organiseren van wat grotere evenementen draagt bij aan de naamsbekend en de bekendheid in het algemeen van de Heemtuin; het is een (economische) trekker die laat zien wat de Heemtuin in huis heeft! Aannames zie bijlage 3 Abonnementen fruit- en groentepakketten Doelstelling: het op korte termijn vergroten van de omzet het aanbieden van pakketten draagt bij aan de duurzaamheid en de trend om gezond te eten de Heemtuin kan voorzien in deze pakketten; door personeel (reintegranten) Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 29 van 38

30 mogelijkheid om de moestuinen te vergroten Aannames zie bijlage 3 Picknick pakketten Doelstelling het op korte termijn vergroten van de omzet verbreden verblijfsmogelijkheden op de Heemtuin Aannames zie bijlage 3 BBQ arrangementen Doelstelling het op korte termijn vergroten van de omzet verbreden verblijfsmogelijkheden op de Heemtuin Aannames zie bijlage 3 Trouwlocatie Doelstelling het op korte termijn vergroten van de omzet bijdrage naamsbekendheid Aannames zie bijlage 3 Subsidies Op dit moment wordt er niet uitgegaan van structurele subsidies in de exploitatiebegroting. Voor wat betreft de aanleg (initiële investeringen) van de nieuwe activiteiten/ideeën (bijv. blote voetenpad/belevenispad) en lopende activiteiten wordt uitgegaan dat financiering ervan buiten de exploitatiebegroting van de heemtuin wordt geregeld. Dit betekent dat de aanleg/realisatie in principe kostendekkend plaats moet vinden al dan niet in combinatie met de inzet van zorg cliënten en re-integranten. Aanbevolen wordt een verdergaande subsidiescan (Europees, landelijk, provinciaal, gemeentelijk) uit te voeren. Anderzijds dient bekeken te worden in hoeverre jaarlijks terugkerende subsidies en bijdragen kunnen worden aangewend ten behoeve van de lopende exploitatie van de Heemtuin. Bijdragen Bijdrage gemeente re-integratie: op dit moment (2014) werken er circa 35 re-integranten op de Heemtuin/Tussen de Venen. Met het opzetten van extra activiteiten en diensten is de verwachting dat dit aantal in jaar 1 toeneemt met 5 personen. Uitgaande van het succesvol doorlopen van werkervaringstrajecten (o.a. certificaat goed werknemerschap) is de verwachting dat re-integranten sneller kunnen doorstromen naar de Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 30 van 38

31 reguliere arbeidsmarkt. Uitgangspunt is dat dit een besparing oplevert van 10% op de gemeentelijke re-integratiekosten, waarvan vervolgens 50% als bijdrage voor de plaatsing van de re-integranten in de Heemtuin aan de exploitatiebegroting ten goede komt. Eenzelfde exercitie wordt op dit moment bekeken voor De Zijlen voor het plaatsen van zorg cliënten. Ook zal uitgaande van MVO een aantal organisaties/bedrijven benaderd worden voor het in dienst nemen van re-integranten. Bijdrage SBB: SBB verzorgt het beheer en onderhoud van het gebied Tussen de Venen, onderdeel van Heemtuin Muntendam. Ook bij SBB staan de onderhoudsbudgetten onder druk. Uitgaande van een te realiseren besparing op dit punt door het inzetten van zorg cliënten en reintegranten wordt een deel van deze besparing bijgedragen aan de exploitatiebegroting van de Heemtuin. Donateurschappen: voor donateurschappen wordt uitgegaan van het aantrekken van 5 grote partijen, per partij per jaar. Daarnaast worden 100 particulieren aangetrokken, 100 per particulier per jaar. 6.4 Lasten Salarissen en sociale lasten Uitgangspunt is dat de Heemtuin binnen haar organisatiestructuur een bedrijfsvoeringsonderdeel heeft. Vanaf jaar 1 wordt er vanuit gegaan dat hierin een manager (1 fte), assistent/administrateur (0,6 fte) en promotie en acquisitie (0,4 fte) zijn opgenomen. Eveneens wordt een kok (0,6 fte) ten behoeve van het aanbieden van de grote kaart in de horeca opgenomen. Overige personeelskosten Hieronder zijn bedragen opgenomen voor onder andere verzuimverzekering, ARBO, bedrijfskleding, reiskosten WW en overig. De overige personeelskosten zijn afgeleid van de bestaande begrotingen 2013 en eerste helft Afschrijvingskosten Er is geen rekening gehouden met afschrijvingskosten van bestaande of nieuw aan te schaffen roerende en/of onroerende zaken. Overige bedrijfskosten De overige bedrijfskosten betreffen onder andere kantoor- en organisatiekosten, overige kosten, energiekosten etc. Er is geen rekening gehouden met huurbetalingen. De overige bedrijfskosten zijn afgeleid van de bestaande begrotingen Interestlasten Er is geen rekening gehouden met interestlasten. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 31 van 38

32 Vennootschapsbelasting Er wordt rekening gehouden met 25% vennootschapsbelasting over het gerealiseerde bedrijfsresultaat. 6.5 Spinoff activiteiten Naast de beschreven activiteiten die plaats vinden op en rondom het nieuwe concept van de Heemtuin zijn er nog een aantal duurzaamheidsprojecten die gerelateerd zijn aan de Heemtuin. Het betreft onder andere de inrichting/gebruik van een drietal leegstaande (winkel)panden in Muntendam die voor re-integratieprojecten (bijv. recycling/opknappen oude fietsen etc.) zullen worden aangewend. Tevens zit hier nog een leefbaarheidsaspect in dat bijdraagt aan een plezieriger centrum (geen lege panden). Deze duurzaamheidsprojecten en mogelijk nog toe te voegen overige projecten/activiteiten zijn vooralsnog niet opgenomen in exploitatiebegroting en verdienen nog nadere uitwerking. 6.6 Bedrijfsresultaat (cumulatief) Uitgaande van de voorgaande ontwikkeling van de baten en lasten wordt verwacht binnen een periode van 5 jaar een sluitende exploitatiebegroting voor de Heemtuin te kunnen realiseren. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 32 van 38

33 Bijlage 1. Samenstelling klankbordgroep Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 33 van 38

34 Samenstelling klankbordgroep De klankbordgroep bestaat uit de huidige samenwerkingspartners die een rol spelen op en rondom de Heemtuin en andere betrokken partijen en particulieren die de Heemtuin een warm hart toedragen. De klankborgroep is als volgt samengesteld: Bij het samenstellen van de klankbordgroep is rekening gehouden met een vertegenwoordiging van de partijen en die reeds bij de Heemtuin betrokken zijn, maar ook partijen en personen die de Heemtuin een warm hart toedragen. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 34 van 38

35 Bijlage 2. Uitkomsten inventarisatie klankbordgroep Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 35 van 38

36 Inventarisatie Om de ideeën die er leven voor het vergroten van de aantrekkelijkheid van de Heemtuin in beeld te brengen, is ervoor gekozen om deze te inventariseren vanuit een klankbordgroep bestaand uit diverse betrokken partijen en particulieren. Voor de samenstelling ervan wordt verwezen naar bijlage 1. Bijeenkomst klankbordgroep Op 18 maart jongstleden is de eerste bijeenkomst van de klankbordgroep geweest. De eerste bijeenkomst van de klankbordgroep had een sterk inventariserend karakter, waarbij de eerste ideeën voor het verrichten van extra diensten vanuit de Heemtuin of aanvullende activiteiten naar boven zijn gekomen. Tijdens de bijeenkomst is een matrix ingevuld waarbij de activiteiten en ideeën per categorie (Zorg, Educatie, Horeca, Re-integratie, Gezondheid, Natuurbeleving) zijn geïnventariseerd. Ook werd duidelijk door de bijeenkomst waar de aandachtspunten liggen voor de Heemtuin. Kader Randvoorwaarden en uitgangspunten Ondanks dat de eerste bijeenkomst het karakter had van een brainstormsessie zijn in het begin van de bijeenkomst wel een paar randvoorwaarden c.q. uitgangspunten gesteld voor het denkkader voor die avond, te weten: vertrekpunt Heemtuin (schaalniveau, laagdrempelig, soort activiteiten) vergroten aantal activiteiten op/rondom de Heemtuin haalbare exploitatie organisatievorm van belang gezamenlijk benoemen van ideeën, activiteiten, kansen benadering per categorie: (Zorg, Educatie, Horeca, Re-integratie Natuurbeleving) gericht op synergie streven naar win-win situaties Tijdens de bijeenkomst werd al snel duidelijk dat er meer bezoekers naar de Heemtuin moeten komen, waarmee (financiële) dragers (zoals horeca, betaalde activiteiten) gevoed zouden moeten worden door het organiseren van extra activiteiten op en rondom de Heemtuin. Matrix en aandachtspunten De eerste bijeenkomst van de klankbordgroep had zoals gezegd een sterk inventariserend karakter, waarbij de eerste ideeën voor het verrichten van extra diensten vanuit de Heemtuin of aanvullende activiteiten naar boven zijn gekomen. Tijdens de bijeenkomst is een matrix ingevuld waarbij de activiteiten en ideeën per categorie (Zorg, Educatie, Horeca, Re-integratie, Gezondheid, Natuurbeleving) zijn geïnventariseerd. Ook werd duidelijk door de bijeenkomst waar de aandachtspunten liggen voor de Heemtuin: Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 36 van 38

37 vergroten BEREIK Heemtuin voor zowel jong als oud leg ook de focus van activiteiten op de OMGEVING van de Heemtuin. openingstijden JAARROND zomer en winter (meer) grote EVENEMENTEN (financiële dragers) KOSTENVERMINDERING (bijv. organisatiestructuur, energiebesparing/opwekking) OPBRENGSTENVERGROTING (extra activiteiten, meer bezoekers) REURING creëren (als eerste aanjager op de korte termijn) (bijv. kunstroute, radioprogramma etc.) SCHOLEN en schoolkinderen ook als doelgroep meenemen in de vorming van de Heemtuin VERBINDINGEN leggen met (bestaande) voorzieningen en bedrijfsleven COMBINEREN laagdrempelig met commercieel Per categorie zijn in tabel 1 de ideeën en activiteiten weergegeven. Verschillende ideeën en activiteiten kunnen onder meerdere categorieën vallen. Tabel 1. Ideeën/activiteiten naar categorie voor de Heemtuin Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 37 van 38

Exploitatiebegroting Heemtuin Muntendam Tussen de Venen

Exploitatiebegroting Heemtuin Muntendam Tussen de Venen Exploitatiebegroting Heemtuin Muntendam Tussen de Venen (2015) (2013) BATEN jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 Inkomsten (horeca/winkel) 43.275 48.798 53.159 57.938 61.739 49.500 Overige inkomsten 25.640

Nadere informatie

Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam

Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam CONCEPT 25 juni 2014 Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam Op naar een bloeiend toekomstperspectief Gemeente Menterwolde Voorwoord Voor u ligt het bedrijfs- en exploitatieplan van de Heemtuin

Nadere informatie

Exploitatiebegroting Heemtuin Muntendam Tussen de Venen

Exploitatiebegroting Heemtuin Muntendam Tussen de Venen Exploitatiebegroting Heemtuin Muntendam Tussen de Venen (2015) (2016) (2017) (2018) (2019) (2013) BATEN jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 Inkomsten (horeca/winkel) 48.675 55.683 61.410 67.760 73.364 49.500

Nadere informatie

TOERISTISCHE NAAMSBEKENDHEID GEMEENTE SOEST resultaten internetenquête 2013

TOERISTISCHE NAAMSBEKENDHEID GEMEENTE SOEST resultaten internetenquête 2013 TOERISTISCHE NAAMSBEKENDHEID resultaten internetenquête 2013 Opdrachtgever : Gemeente Soest, Nynke Minkema Auteur : VVV Soest, Carla van Asten Datum : 24 april 2013 Inhoud Doel onderzoek Conclusies en

Nadere informatie

Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10. Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten op het boerenerf

Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10. Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten op het boerenerf Adviescommissie 30 maart 2010 Dagelijks bestuur 8 april 2010 / 10 juni 2010 (mondeling) Algemeen bestuur 1 juli 2010 Aantal bijlagen: 1 Agendapunt: 10 Onderwerp Vervolg kleinschalige recreatieknooppunten

Nadere informatie

Verblijfsrecreatie 5 november 2012

Verblijfsrecreatie 5 november 2012 Verblijfsrecreatie 5 november 2012 Welkom 1. Opening 2. Voorstelrondje 3. Inleiding - Terugblik - Doel van de avond - Leefstijlen(onderzoek) 4. Inleiding Verblijfsrecreatie - Verblijfsrecreatieparadox

Nadere informatie

Beleidsplan. Stichting Feanetië. Beleidsplan Stichting Feanetië

Beleidsplan. Stichting Feanetië. Beleidsplan Stichting Feanetië Beleidsplan Stichting Feanetië 2019 Heerenveen, 3 december 2018 Beleidsplan Stichting Feanetië 2019 1 Inhoud 1. Inleiding: een korte beschrijving van de stichting Feanetië 3 2. Analyse sterke/zwakke punten

Nadere informatie

Verslag Themabijeenkomst Recreatie en Toerisme

Verslag Themabijeenkomst Recreatie en Toerisme Verslag Themabijeenkomst Recreatie en Toerisme Datum bijeenkomst: 22 oktober 2012 Auteur: Els Holsappel Locatie: Landal GreenParks Coldenhove in Eerbeek (met dank aan gastheer Martin Bes) Aanwezig: 60

Nadere informatie

Collegevoorstel. Onderwerp. Samenvatting. Voorstel Reg. nr.: Afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling

Collegevoorstel. Onderwerp. Samenvatting. Voorstel Reg. nr.: Afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling 15-1 Collegevoorstel 1410136 Afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling Onderwerp Toekomst huisvesting bibliotheek en Podium Boxtel Samenvatting De cultuur sector is vanwege de economische situatie volop

Nadere informatie

Beleidsregel tussentijdse aanvragen 'Back to Basics'

Beleidsregel tussentijdse aanvragen 'Back to Basics' Beleidsregel tussentijdse aanvragen 'Back to Basics' Voor u ligt de beleidsregel tussentijdse aanvragen 'Back to Basics'. Dit betreft een tijdelijke beleidsregel voor de periode 2014 en 2015, tot de aanvang

Nadere informatie

: invoering Participatiewet in Oost-Groningen

: invoering Participatiewet in Oost-Groningen Voor het kiezen van de datum voor de raadsvergadering --> Klik op het knopje ernaast om een raadsvergaderdatum te selecteren.onderstaande velden worden door tekstverwerking ingevuld!!!stuur DIT RAADSVOORSTEL

Nadere informatie

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding Omgevingsvisie Giessenlanden Plan van aanpak V1.3 Inleiding De omgevingsvisie van de gemeente Giessenlanden moet inspireren, ruimte bieden en uitnodigen. Een uitnodiging aan burgers, bedrijven en instellingen

Nadere informatie

Visiedocument en Activiteitenplan 2013

Visiedocument en Activiteitenplan 2013 Visiedocument en Activiteitenplan 2013 1. Inleiding In Leusden is in september 2006 gestart met het project Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. De Gemeente Leusden, het bedrijfsleven en de maatschappelijke

Nadere informatie

Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014

Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Inleiding Uit onze gemeentelijke armoedemonitor 1 blijkt dat Leeuwarden een stad is met een relatief groot armoedeprobleem. Een probleem dat nog steeds

Nadere informatie

monitor 2018 sociale firma s Amsterdam

monitor 2018 sociale firma s Amsterdam monitor 2018 sociale firma s Amsterdam introductie In het kader van de ontwikkeling van de Sociaal Werkkoepel heeft De Omslag de opdracht gekregen om te inventariseren wat het perspectief is van sociaal

Nadere informatie

Dorpsvisie Middelstum

Dorpsvisie Middelstum Dorpsvisie Middelstum 2016-2020 INLEIDING In 2015 eindigt de periode van de dorpsvisie 2005-2015 In balans voor de toekomst. De projecten uit de dorpsvisie zijn zo goed als gerealiseerd. Voor Stichting

Nadere informatie

Startnotitie Toeristische visie gemeente Bergen 2015-2025

Startnotitie Toeristische visie gemeente Bergen 2015-2025 Startnotitie Toeristische visie gemeente Bergen 2015-2025 1 1. Inleiding Gemeente Bergen beschikt niet over een toeristische visie. Voor een gemeente waarvan het toerisme een grote economische peiler vormt,

Nadere informatie

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010 Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid 2011-2014 Welkom in Veendam 3 December 2010 Recreatief & Toeristisch beleid 1. Introductie 2. Recreatief en Toeristisch Product Veendam 3. College Programma

Nadere informatie

Beschut werk in Aanleiding

Beschut werk in Aanleiding Beschut werk in 2015 1. Aanleiding Op 1 januari jl. is de Participatiewet in werking getreden. Een nieuwe voorziening onder deze wet is beschut werk nieuwe stijl 1. Gemeenten zijn onder deze wet verplicht

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL EN ON ITWERPBESLUIT

RAADSVOORSTEL EN ON ITWERPBESLUIT PUHMEftEÜG f c. RAADSVOORSTEL EN ON ITWERPBESLUIT Agendanummer 11-04 Registratienummer raad 605317 Behorend bij het B&W-advies met registratienummer 605114 Moet in elk geval behandeld zijn in de raadsvergadering

Nadere informatie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal

Nadere informatie

Verslag overleg werkgroep R&T, MKB en agrarische sector vestigings- en ondernemersbeleid met stakeholders toeristische promotie

Verslag overleg werkgroep R&T, MKB en agrarische sector vestigings- en ondernemersbeleid met stakeholders toeristische promotie Verslag overleg werkgroep R&T, MKB en agrarische sector vestigings- en ondernemersbeleid met stakeholders toeristische promotie Datum : 20 november 2017 Locatie : Gemeentehuis Leens Aanwezig : Edwin van

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum

Nadere informatie

Voor het evenementenbeleid stellen wij voor ,-- beschikbaar te stellen.

Voor het evenementenbeleid stellen wij voor ,-- beschikbaar te stellen. Staten voorstel nr. PS/2016/380 Investeringsvoorstel Evenementenbeleid 2017-2019 Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij 31.05.2016 2016/0180465 mw. H.AJ. Meelissen, telefoon 038 499 74 88 e-mail H.Meelissen@overijssel.nl

Nadere informatie

SAMENGEVOEGDE BEGROTING 2016

SAMENGEVOEGDE BEGROTING 2016 SAMENGEVOEGDE BEGROTING 2016 Stichting Hoogvliegers (SHV) Stichting Ambulancevliegtuig (SAV) Status Begroting 2016 In bewerking bij penningmeester en administratiekantoor In concept gereed, ter goedkeuring

Nadere informatie

RIC Leefstijlmethode

RIC Leefstijlmethode RIC Leefstijlmethode Optimaliseringsinstrument voor marketing en productontwikkeling 1 INTRODUCTIE Ernst Ossewaarde Jan Jaap Thijs Tinco Lycklama Suzanne van Laar 2 1 Selectie projecten Publiek > o.a.

Nadere informatie

Agenda Toerisme De toekomst van het toerisme is Schouwen-Duiveland

Agenda Toerisme De toekomst van het toerisme is Schouwen-Duiveland Agenda Toerisme 2018-2026 De toekomst van het toerisme is Schouwen-Duiveland Aangeboden door het Platform Toerisme Schouwen-Duiveland Recron, Hiswa, KHN, VSSK, VHP, Vekabo, gemeente, Kenniscentrum Kusttoerisme,

Nadere informatie

verblijfsrecreatie noord-veluwe in beeld

verblijfsrecreatie noord-veluwe in beeld verblijfsrecreatie noord-veluwe in beeld Oldebroek Hattem Elburg Heerde Harderwijk Nunspeet Epe Ermelo Putten vitale vakantieparken op de noord-veluwe De gemeenten op de Noord-Veluwe en de provincie Gelderland

Nadere informatie

Stadskanaal Noord Projectenagenda 2014-2015

Stadskanaal Noord Projectenagenda 2014-2015 Stadskanaal Noord Projectenagenda 2014-2015 Programma / Projectenagenda Stadskanaal Noord 2014-2015 Dit stuk beschrijft het programma en de projectenagenda van Stadskanaal Noord. Het programma vloeit voort

Nadere informatie

BEDRIJVEN INVESTERINGSZONE (BIZ)

BEDRIJVEN INVESTERINGSZONE (BIZ) BEDRIJVEN INVESTERINGSZONE (BIZ) biz BEDRIJVENINVESTERINGZONE EINDHOVEN VOORWOORD De SOEC (Stichting Ondernemersfonds Eindhoven Centrum) is in 2011 opgericht om het centrum van Eindhoven op een doordachte,

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Praktijkcase Samen Winnen Paardensport Paardensport Nuth. Datum: 29-09-2015 Auteur: Cristan Segers, Huis voor de Sport Limburg

Praktijkcase Samen Winnen Paardensport Paardensport Nuth. Datum: 29-09-2015 Auteur: Cristan Segers, Huis voor de Sport Limburg Praktijkcase Samen Winnen Paardensport Paardensport Nuth Datum: 29-09-2015 Auteur: Cristan Segers, Huis voor de Sport Limburg Inhoudsopgave 1: Inleiding 3 2: Proces 2.1 Verkennen van eigen en andere organisaties

Nadere informatie

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de Kadernota Evenementen 2016-2020 van de Provincie Groningen Kadernota Evenementen 2016-2020 van de provincie Groningen Het huidige evenementenbeleid heeft een looptijd tot en met 2015. In deze kadernota

Nadere informatie

DE KNOPPEN GAAN OPEN!

DE KNOPPEN GAAN OPEN! DE KNOPPEN GAAN OPEN! Jaarplan 2016 Stichting Belmonte Arboretum Inleiding 2016 wordt een jaar van overgang, van een tuin zonder veel mogelijkheden naar een tuin met een verbouwd Koetshuis, een tuin waar

Nadere informatie

Groengebied Amstelland AB 10-11-2011 Agendapunt 9 eerder door het bestuur behandelde notities over rol en positie GGA BIJLAGE 1 DISCUSSIENOTITIE

Groengebied Amstelland AB 10-11-2011 Agendapunt 9 eerder door het bestuur behandelde notities over rol en positie GGA BIJLAGE 1 DISCUSSIENOTITIE Groengebied Amstelland AB 10-11-2011 Agendapunt 9 eerder door het bestuur behandelde notities over rol en positie GGA BIJLAGE 1 DISCUSSIENOTITIE Bestuurlijke begeleidingsgroep Visie Amstelland Aantal bijlagen:

Nadere informatie

De gemeente formuleert de volgende uitgangspunten voor de deelname aan het project in de Boterhuispolder:

De gemeente formuleert de volgende uitgangspunten voor de deelname aan het project in de Boterhuispolder: VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van september 2015 Besluit nummer: 2015_Raad_00029 Onderwerp: Boterhuispolder: vaststellen uitgangspunten - Besluitvormend Beknopte samenvatting: De Boterhuispolder is een

Nadere informatie

b Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Financiën helder en op orde

b Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Financiën helder en op orde gemeente Eindhoven Inboeknummer 12bst01585 Dossiernummer 12.38.651 18 september 2012 Commissienotitie Betreft startnotitie over Sturen met normen: domein 'flexibiliteit'. Inleiding Op 28 augustus is in

Nadere informatie

DE MARKT VAN MORGEN IN VEENENDAAL

DE MARKT VAN MORGEN IN VEENENDAAL DE MARKT VAN MORGEN IN VEENENDAAL SWOT 24 juni 2015 www.ioresearch.nl AGENDA 1. Bevolkingsontwikkeling 2. De markt in beeld 3. Bezoekers aan het woord 4. SWOT-analyse 5. Van kansen naar acties 6. Vervolg

Nadere informatie

Aangrijpingspunten voor beleid inzake streekproducten

Aangrijpingspunten voor beleid inzake streekproducten RAPPORTAGE QUICK SCAN Aangrijpingspunten voor beleid inzake streekproducten in de provincie Overijssel maart 2010 RAPPORTAGE QUICK SCAN Aangrijpingspunten voor beleid inzake streekproducten in de provincie

Nadere informatie

GEMEENTE OLDEBROEK. Samenvatting

GEMEENTE OLDEBROEK. Samenvatting GEMEENTE OLDEBROEK Voorstel van het college aan de raad Raadsvergadering d.d. 12 november 2015 Agendapunt 06 Onderwerp: Subsidie Boerderijmuseum 'De Bovenstreek'. Portefeuillehouder: E.G. Vos-van de Weg

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 10 december 2008. Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011

Aan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 10 december 2008. Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011 Aan de raad AGENDAPUNT 3 Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011 Voorstel: 1. De kaders uit het beleidsplan 'Werken werkt!' vaststellen, zijnde: a. als doelstellingen: - het bevorderen van de mogelijkheden

Nadere informatie

BIJ. Waar het economische en het sociale met elkaar wordt verenigd en waar vanuit kennis delen initiatieven duurzaam kunnen groeien en bloeien...

BIJ. Waar het economische en het sociale met elkaar wordt verenigd en waar vanuit kennis delen initiatieven duurzaam kunnen groeien en bloeien... 4 PIJLERS PRAKTIJK ACHTERGROND WIE ZIJN WIJ Waar het economische en het sociale met elkaar wordt verenigd en waar vanuit kennis delen initiatieven duurzaam kunnen groeien en bloeien... TOON geeft leegstaande

Nadere informatie

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren Notitie versie 1.0 September 2016 Door Frea Haker (Gezond in ) Eveline Koks (Jongeren Op Gezond Gewicht) Anneke Meijer (Coördinatie Gezond Gewicht Fryslân

Nadere informatie

EXPLOITATIEBEGROTING DE BLINKERD 2.0

EXPLOITATIEBEGROTING DE BLINKERD 2.0 Concept Door Pirovano Planeconomie en Grondbeleid In opdracht van de Gemeente Bergen 12 januari 2013 Hoofdstuk: Doel en uitgangspunten INHOUD 1 Doel en uitgangspunten... 3 1.1 Doel van dit rapport... 3

Nadere informatie

De welzijnskoers Gemeente Roermond - afdeling Welzijn 2013

De welzijnskoers Gemeente Roermond - afdeling Welzijn 2013 1 De welzijnskoers 2013-2016 Gemeente Roermond - afdeling Welzijn 2013 2 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Aanleiding... 3 1 Welzijnsvisie Roermond... 3 2 Regeerakkoord Rutte II... 4 3 Het routeboek: de

Nadere informatie

Besluit college van Burgemeester en Wethouders

Besluit college van Burgemeester en Wethouders Registratienr: 2013/4543 Registratiedatum: Afdeling: Leefomgeving Agendapunt: 49-Va-09 Openbaar: Ja X Nee Reden niet openbaar: Onderwerp: Windpark gemeente Kranenburg (DE) Besluit: Kennis te nemen van

Nadere informatie

1. In te stemmen met de meerjarenovereenkomst 2013-2017. 2. Wethouder van de Wiel te mandateren voor ondertekening van de overeenkomst.

1. In te stemmen met de meerjarenovereenkomst 2013-2017. 2. Wethouder van de Wiel te mandateren voor ondertekening van de overeenkomst. Reg. nr.: 1310533 Afdeling: Ruimtelijke Ontwikkeling Onderwerp Meerjarenovereenkomst VVV Noordoost-Brabant 2013-2017 Samenvatting De huidige overeenkomst met de VVV (destijds de Regio-VVV genaamd) is verlopen.

Nadere informatie

Financieel Verslag 2014

Financieel Verslag 2014 Financieel Verslag 2014 IVN HELLENDOORN-NIJVERDAL INHOUD ALGEMEEN TOELICHTIING LASTEN EN BATEN 2014 TOELICHTING BALANS PER 31-12-2014 VASTSTELLING BIJLAGEN: - OVERZICHT LASTEN EN BATEN 2014 - BALANS PER

Nadere informatie

Stivas December 2016 Projectnummer 16ADV04 Plan van aanpak vervolgproces Integrale ontwikkeling Oostrand Dronten Plan van aanpak vervolgproces Oostrand Dronten 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Beschrijving

Nadere informatie

* * ADVIESNOTA AAN B&W. Postregistratienummer. Onderwerp en inhoud. Maatschappelijke opgaven Pact van West Friesland 19.

* * ADVIESNOTA AAN B&W. Postregistratienummer. Onderwerp en inhoud. Maatschappelijke opgaven Pact van West Friesland 19. ADVIESNOTA AAN B&W Onderwerp en inhoud Maatschappelijke opgaven Pact van West Friesland Postregistratienummer *19.0003788* 19.0003788 Vertrouwelijk Sector Afdeling Medewerk(st)er Grondgebiedzaken RO M.

Nadere informatie

Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2

Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 Startnotitie Visie winkelcentra Heemstede- fase 2 1. Inleiding In het collegeakkoord voor de periode 2014-2018 is als één van de doelstellingen geformuleerd: Het college zet zich in voor een florerende

Nadere informatie

Toeristische visie Regio Alkmaar

Toeristische visie Regio Alkmaar Toeristische visie Regio Alkmaar Conceptvisie en uitvoeringsagenda Proces Toeristische visie Wat Wanneer 1. Start met de Regio Alkmaar Februari 2. Eerste Regioavond 5 maart 3. Stakeholderbijeenkomst 1

Nadere informatie

Alteveer. Samen werken aan samenwerken. Programma en projectenagenda

Alteveer. Samen werken aan samenwerken. Programma en projectenagenda Alteveer Samen werken aan samenwerken Programma en projectenagenda 2018-2019 Februari 2018 Leeswijzer Dit document beschrijft het programma en de projectenagenda 2018-2019 van Alteveer. Het programma is

Nadere informatie

Strekt ter vervanging. Bijlage bij begroting. Plan van aanpak lokale invulling Floriade.

Strekt ter vervanging. Bijlage bij begroting. Plan van aanpak lokale invulling Floriade. Bijlage bij begroting Strekt ter vervanging Plan van aanpak lokale invulling Floriade. Inleiding Het Floriade-evenement is voor onze regio wellicht het meest in het oog springende evenement van de laatste

Nadere informatie

Stadslandbouw komt in het buitenland en Nederland in verschillende varianten voor. Essentiële kenmerken en randvoorwaarden van stadslandbouw zijn:

Stadslandbouw komt in het buitenland en Nederland in verschillende varianten voor. Essentiële kenmerken en randvoorwaarden van stadslandbouw zijn: 1 Aan: de Raad van de Gemeente Dordrecht dtv de raadsgriffier Postbus 8 3300AA Dordrecht c.c.: College van Burgemeester en Wethouders Dordrecht, 1 november 2011 Betreft: Stadslandbouw in Dordrecht Geachte

Nadere informatie

Opbrengst Netwerkbijeenkomst en Werkateliers

Opbrengst Netwerkbijeenkomst en Werkateliers Opbrengst Netwerkbijeenkomst en Werkateliers Beleef het Apeldoorns Kanaal September - November 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Opbrengst 3. Vervolg Let op: dit is een voorlopige opbrengst. We doorlopen samen

Nadere informatie

Vijf oplossingen om jongeren te betrekken bij de Provincie Utrecht

Vijf oplossingen om jongeren te betrekken bij de Provincie Utrecht Perikles Adviesgroep Vijf oplossingen om jongeren te betrekken bij de Provincie Utrecht Bart Haagsma, Mirthe de Kok, Bas Litjens, Bart van Santen, Montse van Schie en Annemijn Willemsen 21 maart 2016 Perikles

Nadere informatie

Projectplan Fruitrijk Fase 2

Projectplan Fruitrijk Fase 2 Projectplan Fruitrijk Fase 2 Ontwikkeling van een gebiedseigen attractie voor Rivierenland 1) Inleiding Uit de Monitor Vrijetijdseconomie, in opdracht van het RBT Rivierenland, is gebleken dat de economische

Nadere informatie

Oplegmemo met nadere toelichting matrix arbeidsmarkt

Oplegmemo met nadere toelichting matrix arbeidsmarkt Oplegmemo met nadere toelichting matrix arbeidsmarkt 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Eén van de pijlers van het coalitieakkoord 2014-2018 is: Iedereen aan het werk, niemand buiten de boot. De coalitie wil

Nadere informatie

Iedereen kan Vergroenen

Iedereen kan Vergroenen Iedereen kan Vergroenen Voorop in de Vergroening Prijsvraag 2013 Aanleiding Lentiz LIFE College is een school voor VMBO en MBO (AOC), in een sterk geürbaniseerde omgeving (Schiedam). Met een AOC midden

Nadere informatie

Bestuurlijke programmaopdrachten 2009-2010 Regio Groningen-Assen

Bestuurlijke programmaopdrachten 2009-2010 Regio Groningen-Assen Bestuurlijke programmaopdrachten - Regio Groningen-Assen stuurgroep 22 juni Bijlage 3 Bestuurlijke programmaopdrachten.doc Bestuurlijke programmaopdracht bereikbaarheid Verbetering en waarborging bereikbaarheid

Nadere informatie

De leden van de raad van de gemeente Groningen (050)

De leden van de raad van de gemeente Groningen (050) Voortgang en borging Kansen in Kaart J.Y. Bruining De leden van de raad van de gemeente Groningen (050) 367 62 68-6537682 - Geachte heer, mevrouw, In deze brief informeren wij u over de voortgang in het

Nadere informatie

Adviescommissie 16 november 2009 Dagelijks bestuur 26 november 2009 Algemeen bestuur 17 december 2009. Aantal bijlagen: - Agendapunt: 10

Adviescommissie 16 november 2009 Dagelijks bestuur 26 november 2009 Algemeen bestuur 17 december 2009. Aantal bijlagen: - Agendapunt: 10 Adviescommissie 16 november 2009 Dagelijks bestuur 26 november 2009 Algemeen bestuur 17 december 2009 Aantal bijlagen: - Agendapunt: 10 Onderwerp Vervolg recreatiemonitor Het algemeen bestuur besluit:

Nadere informatie

Lokaal economisch beleid

Lokaal economisch beleid Lokaal economisch beleid Op weg naar een dynamische agenda voor de toekomst Tweede ondernemersavond 13 oktober 2014 Programma Opening 19:30 Doel van de avond 19:35 Terugblik 1 e ondernemersavond 19:40

Nadere informatie

Periode 1 & 2: Manier van inleveren.

Periode 1 & 2: Manier van inleveren. Periode 1 & 2 Leerjaar: 3 Vak: Economie In de eerste twee periodes van het 3 e studiejaar ga je tijdens het vak economie bezig met het organiseren van een relatie dag voor jou stagebedrijf. Het doel, budget,

Nadere informatie

QUICK SCAN PROGRAMMABEGROTING 2008 LEIDSCHENDAM-VOORBURG EN RIJSWIJK

QUICK SCAN PROGRAMMABEGROTING 2008 LEIDSCHENDAM-VOORBURG EN RIJSWIJK 1 (2007/28317) QUICK SCAN PROGRAMMABEGROTING 2008 LEIDSCHENDAM-VOORBURG EN RIJSWIJK 1. ONDERZOEKSVRAGEN 1. Kan de raad met de programmabegroting beoordelen of de voorgenomen beleidsmaatregelen doeltreffend

Nadere informatie

Resultaten Conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2018

Resultaten Conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2018 Resultaten Conjunctuurenquête 1 e halfjaar 2018 Chris M. Jager Inleiding In juni en juli 2018 zijn in het kader van de conjunctuurenquête (CE) bijna 360 bedrijven benaderd. Doel van deze enquête is om

Nadere informatie

*A * Notitie Verblijfsrecreatie in Noordenveld

*A * Notitie Verblijfsrecreatie in Noordenveld Notitie Verblijfsrecreatie in Noordenveld Deze notitie betreft een aanvulling op de Recreatiebeleidsnota 2013-2018 Boeien, binden, beleven van de gemeente Noordenveld. De Recreatiebeleidsnota 2013-2018

Nadere informatie

Nadere regels voor subsidieverstrekking 2019

Nadere regels voor subsidieverstrekking 2019 Nadere regels voor subsidieverstrekking 2019 Van toepassing op subsidiëring vanuit het flexibel budget Het college van burgemeester en wethouders van Borger-Odoorn; gelet op artikel 149 Gemeentewet en

Nadere informatie

Cultuur en erfgoed door de ogen van de toerist. Jan Jaap Thijs & Annemiek Riefel Inspiratiesessie, 9 maart 2017

Cultuur en erfgoed door de ogen van de toerist. Jan Jaap Thijs & Annemiek Riefel Inspiratiesessie, 9 maart 2017 Cultuur en erfgoed door de ogen van de toerist Jan Jaap Thijs & Annemiek Riefel Inspiratiesessie, 9 maart 2017 Ondernemers aan het woord Eerste resultaten Opbouw Creatief en inspirerend Rood: 6,1% (gemiddeld

Nadere informatie

SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014

SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 In 2015 heeft het Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland, in opdracht van Regio Rivierenland, de Monitor Vrijetijdseconomie over 2014 laten

Nadere informatie

Jaarplan Inleiding

Jaarplan Inleiding Jaarplan 2018 Inleiding De rekenkamercommissie wil een bijdrage leveren aan de kwaliteit van het lokale bestuur en de raad goed in positie brengen. Zij streeft er naar onderzoeken uit te voeren die uitmonden

Nadere informatie

Meerjaren Beleidsplan Stichting WOON

Meerjaren Beleidsplan Stichting WOON Meerjaren Beleidsplan Stichting WOON definitief Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 2 Visie en missie Stichting WOON... Missie... Visie... Missie Woontrainingshuis Kortgerecht... Visie Woontrainingshuis

Nadere informatie

Quickscan Gasterij de Plaetse

Quickscan Gasterij de Plaetse Quickscan Gasterij de Plaetse - Type onderneming: Horeca - Rechtsvorm: Eenmanszaak/V.O.F. - Btw-Tarief: 6% & 21% - Locatie: Breda - Gewenste startdatum: Augustus 2017 - Personeel: Ja (±10 werknemers) -

Nadere informatie

Beoordeling: Het belangrijkste is altijd je argumentatie. Denk ook aan bronvermelding. Daarnaast let je op je Nederlandse spelling en vormgeving.

Beoordeling: Het belangrijkste is altijd je argumentatie. Denk ook aan bronvermelding. Daarnaast let je op je Nederlandse spelling en vormgeving. Periode 1 & 2 Leerjaar: 3 Vak: Economie : In de eerste twee periodes van het 3 e studiejaar ga je tijdens het vak economie bezig met het organiseren van een relatie dag voor jou stagebedrijf. Het doel,

Nadere informatie

Alleen organisaties met een culturele doelstelling en zonder winstoogmerk kunnen een aanvraag indienen.

Alleen organisaties met een culturele doelstelling en zonder winstoogmerk kunnen een aanvraag indienen. KUNSTPARTICIPATIE: OVER DEZE SUBSIDIE Met de programmalijn Kunstparticipatie wil het Fonds de vernieuwing van het aanbod van kunstbeoefening in de vrije tijd realiseren. Daarnaast wil het bijdragen aan

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015 Auteur: Wendy Verkerk- Klein Voorwoord Voor u ligt het eerste jaarverslag van TOV te Tiel. Februari 2015 is stichting Jij bent TOV opgericht waardoor we dit jaar

Nadere informatie

Beleidsregels subsidiering activiteiten en projecten KH2018 gemeente Ferwerderadiel

Beleidsregels subsidiering activiteiten en projecten KH2018 gemeente Ferwerderadiel Beleidsregels subsidiering activiteiten en projecten KH2018 gemeente Ferwerderadiel Voor de jaren 2017 en 2018 stelt het college op grond van Artikel 1.3 van de Algemene Subsidieverordening Ferwerderadiel

Nadere informatie

Onderwerp: Gewijzigde begroting 2014, ontwerpbegroting 2015 en scenariokeuze transitie werkvoorzieningsschap Zaanstreek-Waterland (Baanstede).

Onderwerp: Gewijzigde begroting 2014, ontwerpbegroting 2015 en scenariokeuze transitie werkvoorzieningsschap Zaanstreek-Waterland (Baanstede). Raadsvoorstel Raadsvergadering: 25 september 2014 Agendapunt: september 2014-9 Voorstelnummer: 9 Landsmeer, B&W vergadering 16 september 2014 Onderwerp: Gewijzigde begroting 2014, ontwerpbegroting 2015

Nadere informatie

Stappenplan op weg naar een beleidsplan Dorpscentrum Spaarndam

Stappenplan op weg naar een beleidsplan Dorpscentrum Spaarndam Stappenplan op weg naar een beleidsplan Dorpscentrum Spaarndam April 2015 Aanleiding In onder meer het Subsidieprogramma 2015 is aangegeven dat het college aan het eind van 2014 een beleidsplan aan zou

Nadere informatie

Gebruik In de bijlage (volgt nog) zijn gegevens opgenomen over het gebruik dagactiviteiten in 2015 in de regio.

Gebruik In de bijlage (volgt nog) zijn gegevens opgenomen over het gebruik dagactiviteiten in 2015 in de regio. Startnotitie Dagactiviteiten Huidige situatie In de huidige uitvoering van dagactiviteiten is een onderscheid in drie segmenten : dagactiviteiten voor jeugd, volwassenen en ouderen. Zij worden gescheiden

Nadere informatie

Aantal bijzondere woongebouwen. 76 (jaar 2011) (jaar 2011) 722 (jaar 2011) Dorpen (aantal 18) (bron: Tynaarlo in cijfers)

Aantal bijzondere woongebouwen. 76 (jaar 2011) (jaar 2011) 722 (jaar 2011) Dorpen (aantal 18) (bron: Tynaarlo in cijfers) Bijlage 2B Tynaarlo Kernenbeleid uitwerking Uitwerking feitelijke gegevens team Fysiek Aantal woonruimten, gespecificeerd naar aantal woningen, wooneenheden, bijzondere woongebouwen en recreatiewoningen

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Vrienden van Sypesteyn. Datum 1 maart Stichting Vrienden van Sypesteyn. Auteur

Beleidsplan Stichting Vrienden van Sypesteyn. Datum 1 maart Stichting Vrienden van Sypesteyn. Auteur Beleidsplan 2018-2022 Stichting Vrienden van Sypesteyn Datum 1 maart 2018 1 Auteur Stichting Vrienden van Sypesteyn 1. Inleiding Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan 2018-2022 van de Stichting Vrienden

Nadere informatie

Horen zien en zwijgen - CONFUCIUS -

Horen zien en zwijgen - CONFUCIUS - Horen zien en zwijgen - CONFUCIUS - Ontmoeting aan de Amstel In 2016 opent aan de promenade/boulevard in het hart van Uithoorn een nieuwe ontmoetingsplaats. Onder de naam Confucius wordt een plek gecreëerd

Nadere informatie

Thema 1: Hoe is over 10 jaar bij uw molenorganisatie het draagvlak bij het publiek georganiseerd?

Thema 1: Hoe is over 10 jaar bij uw molenorganisatie het draagvlak bij het publiek georganiseerd? Resultaten workshops Molencontactdag 22 november 2013 Thema 1: Hoe is over 10 jaar bij uw molenorganisatie het draagvlak bij het publiek georganiseerd? Groep blauw - Nicole Bakker: Werken met de molen

Nadere informatie

Stichting Vrienden van PARK VOSSENBERG

Stichting Vrienden van PARK VOSSENBERG Beleidsnotitie 2018-2022 Stichting Vrienden van PARK VOSSENBERG Opgesteld door het bestuur van Stichting Vrienden van Park Vossenberg Kaatsheuvel, 29 maart 2018 Inleiding Stichting Maasduinen vervult een

Nadere informatie

VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK. Registratienummer 39710/40486 Datum raadsvergadering 17 mei 2016 Datum B&W besluit 12 april 2016

VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK. Registratienummer 39710/40486 Datum raadsvergadering 17 mei 2016 Datum B&W besluit 12 april 2016 VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK Registratienummer 39710/40486 Datum raadsvergadering 17 mei 2016 Datum B&W besluit 12 april 2016 Portefeuillehouder C. Meuwissen Programma Wonen en leven

Nadere informatie

Kansen gebiedsontwikkeling Oer-IJ

Kansen gebiedsontwikkeling Oer-IJ Werkconferentie Oer-IJ Kansen gebiedsontwikkeling Oer-IJ Erik Grootscholte - lagroup lagroup 9 december 2016 2016-070 pr 01 Even voorstellen - lagroup lagroup 2 Agenda 1. Relevante trends en inzichten

Nadere informatie

This is APP! Jongerenparticipatie Gemeente Appingedam

This is APP! Jongerenparticipatie Gemeente Appingedam This is APP! Jongerenparticipatie Gemeente Appingedam ! De gemeente Appingedam wil jongeren actiever laten participeren in beleidsvorming, zodat ze beter kan inspelen op de behoeften van jongeren. Om dit

Nadere informatie

Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012

Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012 Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012 Welkom 1. Opening 2. Voorstelrondje en toelichting doel van de avond 3. Workshop 1 e deel 1. USP s en kernkwaliteiten 2. Leefstijlen 4. Pauze (20 min.) 1. Op

Nadere informatie

Financieel beeld van de gemeente Naarden, Muiden, Bussum September 2014

Financieel beeld van de gemeente Naarden, Muiden, Bussum September 2014 Financieel beeld van de gemeente Naarden, Muiden, Bussum September 2014 Inleiding In de fusieraad van 30 juni 2014 is gesproken over een consolidatie van de drie begrotingen en om inzicht te krijgen in

Nadere informatie

Aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Maassluis. Geacht college van Burgemeester en Wethouders,

Aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Maassluis. Geacht college van Burgemeester en Wethouders, Aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Maassluis Postbus 55 3140 AB Maassluis T 010 5919243 E info@adviesraadsamenlevingszakenmaassluis.nl I www.adviesraadsamenlevingszakenmaassluis.nl

Nadere informatie

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening ** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.

Nadere informatie

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050)

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) Nieuw Beschut J. den Hoedt De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) 367 41 57-5982290 1-11-2016 - - Geachte heer, mevrouw, We hechten groot belang aan het creëren van werk voor

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Verordening Re-integratie WWB, IOAW en IOAZ 2011 Gemeente Lemsterland. Opdracht aan het college. Aanspraak op ondersteuning.

Inhoudsopgave. Verordening Re-integratie WWB, IOAW en IOAZ 2011 Gemeente Lemsterland. Opdracht aan het college. Aanspraak op ondersteuning. Verordening Re-integratie WWB, IOAW en IOAZ 2011 Gemeente Lemsterland Inhoudsopgave Artikel 1: Artikel 2: Artikel 3: Artikel 4: Artikel 5: Artikel 6: Artikel 7: Artikel 8: Artikel 8a: Artikel 9: Artikel

Nadere informatie

Enquête toeristisch-recreatieve aanbod in Zuid-Limburg en de Euregio

Enquête toeristisch-recreatieve aanbod in Zuid-Limburg en de Euregio Enquête toeristisch-recreatieve aanbod in Zuid-Limburg en de Euregio Beoordeling van het vrijetijds- aanbod in Zuid- Limburg en de regio door de geënquêteerden Er is van alles te doen in de regio. Volgens

Nadere informatie

Beleidsplan Inloophuis de 7 sprong

Beleidsplan Inloophuis de 7 sprong Beleidsplan Inloophuis de 7 sprong 2014-2017 Versie: 15-07-2014 Status: definitief Doelgroep Het inloophuis is een plek voor iedereen. We richten ons niet op een specifieke doelgroep, maar staan open voor

Nadere informatie

IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP

IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP IBN biedt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer kansen door het optimaal benutten van talenten,

Nadere informatie

Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland Besluitvormend

Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland Besluitvormend VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 9 juni 2015 Besluit nummer: 2015_BW_00466 Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland 2015-2020 - Besluitvormend Beknopte samenvatting: LEADER

Nadere informatie

kansen voor de verblijfsrecreatie

kansen voor de verblijfsrecreatie kansen voor de verblijfsrecreatie kansen voor de verblijfsrecreatie In het programma Vitale Vakantieparken werken gemeenten, provincie, recreatieondernemers en vele andere partijen aan nieuwe perspectieven

Nadere informatie