LSA Revisited WAMCA WELKE LESSEN ZIJN ER NOG TE LEREN? LSA congres 31 januari Prof. mr. A.J. Verheij

Transcriptie

1 WAMCA LSA congres Prof. mr. A.J. Verheij

2 Wet Afwikkeling Massaschade in Collectieve Actie > WAMCA Stb. 2019, 130: (nieuw) art. 3:305a BW, art. 1018b-m Rv en (nieuw) 119a Overgangswet > Van kracht per 1 januari 2020, geldt m.b.t. gebeurtenissen op of na 15 november 2016 > Memorie van Toelichting: Tweede Kamer , 34608, nr. 3 > Overzichtsartikel: W.H. van Boom, WCA-WCAM-WAMCA, Tijdschrift voor Consumentenrecht & Handelspraktijken 2019/4

3 Kenmerken WAMCA > Extra eisen aan 305a-organisatie > Veel bevoegdheden rechter > Opt-out én opt-in > Bijzondere regels proceskostenveroordeling

4 Onderwerpen > 2 soorten collectieve acties > Toen en nu ( ) > WAMCA: procedure & begroting personenschade

5 2 soorten collectieve acties > Algemeen belang actie: > Nieuwe Meer, Urgenda > Groepsbelang actie: > DES, Vuurwerkramp Enschede, Brand Volendam, PIP-borstimplantaten, Aardbevingen, Chroom-6, Staatsloterij, Dexia, Toeslagenaffaire, Staatsloterij

6 Toen en nu > WCA (1994) > WCAM (2005) > WAMCA (2020)

7 Collectieve schadevergoeding > Zuivere vermogensschade: > Beleggers > Consumenten (Dexia, strooischade) > (vooral) Personen- en zaakschade: > Vuurwerkramp Enschede > PIP-implantaten > Aansprakelijkheid Tabaksproducenten > Chroom-6 > Schietincident Alphen a/d Rijn > Aardbevingen Groningen > Hybride: toeslagenaffaire

8 Procedure WAMCA 1. Instellen vordering, registratie, 3 maanden wachten 2. Ontvankelijkheid, aanwijzing EB, bepaling groep, opt-out/opt-in 3. Beproeven (WCAM-achtige) schikking 4. Inhoudelijke beoordeling

9 Ontvankelijkheid 3:305a BW: 1. Stichting of vereniging met volledige rechtsbevoegdheid? 2. Belangen krachtens statuten behartigd? 3. Zijn belangen gelijksoortig?

10 Ontvankelijkheid 4. Zijn belangen van andere personen voldoende gewaarborgd? a. Rechtspersoon voldoende representatief? b. Toezichthoudend orgaan c. Passende en doeltreffende mechanismen voor participatie? d. Voldoende middelen voor kosten procedure? e. Ligt de zeggenschap in voldoende mate bij rechtspersoon? f. Algemeen toegankelijke internetpagina met daarop de volgende informatie:

11 Ontvankelijkheid > i. statuten rechtspersoon > ii. bestuursstructuur rechtspersoon > iii. laatst vastgestelde jaarlijkse verantwoording van toezichthoudend orgaan > iv. laatst vastgestelde bestuursverslag > v. bezoldiging leden bestuur en toezichthoudend orgaan > vi. doelstellingen en werkwijzen rechtspersoon > vii. overzicht stand van zaken lopende procedures > viii. i.g.v. bijdrage: inzicht in de berekening > ix. hoe kunnen belanghebbenden zich aansluiten en opzeggen?

12 Ontvankelijkheid g. voldoende ervaring en deskundigheid t.a.v. het instellen en voeren van een procedure 5. bestuurders betrokken bij oprichting rechtspersoon en hun opvolgers hebben geen rechtstreeks of middellijk winstoogmerk 6. voldoende nauwe band met de Nederlandse rechtssfeer (3 mogelijkheden) 7. heeft rechtspersoon voldoende getracht om tot een schikking te komen? > art. 3:305a lid 6 BW: uitzondering bij vordering met (i) ideëel doel + zeer beperkt financieel belang of (ii) wanneer de aard van de vordering of van de personen tot bescherming van wier belangen de rechtsvordering strekt daartoe aanleiding geeft

13 Ontvankelijkheid > Art. 1018c lid 1 Rv, dagvaarding bevat: 1. omschrijving van gebeurtenis(sen) waarop collectieve vordering betrekking heeft 2. omschrijving van belanghebbende personen 3. omschrijving van mate waarin feitelijke en juridische vragen gemeenschappelijk zijn 4. omschrijving van wijze waarop aan art. 3:305a is voldaan 5. gegevens om rechter in staat te stellen EB aan te wijzen

14 Ontvankelijkheid > Art. 1018c lid 2 Rv: > Eiser moet binnen 2 dagen na indiening collectieve vordering registreren in het centraal register > Art. 1018c lid 5(b): > Eiser moet voldoende aannemelijk maken dat het voeren van de collectieve vordering efficiënter en effectiever is dan het instellen van een individuele vordering door (i) gemeenschappelijkheid, (ii) aantal belanghebbenden, (iii) voldoende groot financieel belang > Art. 1018c lid 5(c): > indien de ondeugdelijkheid van de collectieve vordering niet summierlijk blijkt

15 Gelijksoortig? > Zijn feitelijke en juridische vragen voldoende gelijksoortig? > Medicijn veroorzaakt schade: Mensen < 20 jaar: blijvende beperkingen Volwassenen van jaar: circa 1 jaar ziek Volwassenen > 70 jaar: blijvende beperkingen

16 Oude rechtspraak > Gelijksoortigheid > O.a. ECLI:NL:RBGEL:2016:4141, rov. 4.3 > Causaal verband > ECLI:NL:RBOB:2016:3892, rov. 4.5 > ECLI:NL:RBAMS:2015:7495, rov. 4.5 > Zie verder C.M.D.S. Pavillon, Leent het materiële privaatrecht zich voor de afwikkeling van massaschade?, RMThemis 2019/4

17 WAMCA en schadebegroting Art. 1018i lid 2 Rv > De rechter draagt er zorg voor dat hij voor de toepassing van afd BW de schadevergoeding: 1. waar mogelijk in categorieën vaststelt, 2. dat de collectieve schadeafwikkeling in ieder geval bevat hetgeen staat in art. 7:907 lid 2, sub a-f BW, 3. dat de hoogte van de toegekende vergoedingen redelijk is en 4. dat de belangen van de benadeelden ook anderszins voldoende gewaarborgd zijn

18 DES > Onderscheid tussen DES-moeder, DES-dochters en DES-zonen > Per groep gerechtigden categorieën (dochters: 22, moeders: 2, zonen: 1) van ziektes met daaraan gekoppeld vaste bedragen > Geen hardheidsclausule

19 Smartengeld misbruik RKK 1. lichte gevallen compensatie tot 5.000; 2. In geval van betasting van intieme delen: compensatie van 7.500; 3. in geval van een langere periode van betasting van intieme delen, afhankelijk van frequentie, zwaarte en bijkomende omstandigheden: compensatie tussen en ; 4. in geval van eenmalige tot enkele malen verkrachting: compensatie van ; 5. in uitzonderlijke gevallen van seksueel misbruik of in gevallen bedoeld in categorieën 3 en 4 waarin de vermogensschade van de aanvrager door het seksueel misbruik substantieel is en het causaal verband tussen het seksueel misbruik en die schade niet aan gerede twijfel onderhevig is: compensatie tot een maximum van

20 Hoge Raad (aardbevingen) > ECLI:NL:HR:2019:1278, rov : > De omvang van een verplichting tot vergoeding van schade die bestaat in een aantasting in de persoon op andere wijze, laat zich niet min of meer forfaitair vaststellen nu dat niet verenigbaar is met het hoogst persoonlijke karakter van de vordering tot vergoeding van deze schade.

21 > Dat laat onverlet dat de rechter kan oordelen dat de aard en de ernst van de aansprakelijkheidvestigende gebeurtenis meebrengen dat de in dit verband relevante nadelige gevolgen daarvan voor bewoners van een bepaald gebied boven het Groningenveld zo voor de hand liggen, dat een aantasting in de persoon kan worden aangenomen ( ) en dat de rechter daarbij aannemelijk kan achten dat de door deze aantasting in de persoon geleden schade voor deze bewoners ten minste een bepaald bedrag beloopt.

22 Ervaringen VS > Class actions: art. 23 Federal Rules of Civil Procedure (FRCP) > Slechts 1 lid van de class procedeert > Art. 23(a) FRCP: vereisten van numerosity, commonality, typicality, adequacy of representation > Art. 23(b)(3): > - questions of law or fact common to class members predominate over any questions affecting only individual members > a class action is superior to other available methods for fairly and efficiently adjudicating the controversy

23 Claims resolution facilities > Dalkon Shield Claimants Trust > Dalkon Shield was een geboortebeperkings hulpmiddel > Circa 2,2 miljoen van verkocht in jaren 70 > Duizenden claims vanwege fysiek letsel en spontane abortussen > Rechter bepaalde oprichting van closed fund van $ miljard > 3 opties met elk verschillende procedures, bewijsmiddelen en formules ter vaststelling van vergoeding, arbitrage, vaste termijnen

24 Loslaten materiële recht? > Ja, zie bv. Agent Orange Product Liability Litigation, 611 F Supp 1396, (ED NY 1985) > Vinden Amerikanen dat erg? > Niet zolang er keuzemogelijkheid is voor benadeelden

25