Omgevingszorg in uitvoering J A A R V E R S L A G

Transcriptie

1 Omgevingszorg in uitvoering J A A R V E R S L A G

2 Ovoor

3 Wat doet de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid? De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) draagt bij aan een veilige, gezonde, leefbare en duurzame, vitale regio Zuid-Holland Zuid door vergunningen te verlenen, toezicht en handhaving uit te voeren en overheden in Zuid-Holland Zuid te ondersteunen bij de ontwikkeling en het beheer van ruimte. Vitale regio Het gebied waarin we leven moet niet alleen aangenaam zijn om in te wonen. Het is ook belangrijk dat bedrijven zich hier kunnen vestigen of uitbreiden. Dat brengt werkgelegenheid met zich mee en dynamiek in het bedrijfsleven. Omgevingsbeheer is gericht op het vinden van een juiste balans tussen economie en milieu waarbij we ons allemaal prettig voelen. Maar dat evenwicht brengt tegelijk ook spanning met zich mee, want welke belangen wegen zwaarder? Het mag duidelijk zijn dat het zoeken naar een zorgvuldig evenwicht nodig is. In die zoektocht staat het bewaken van veiligheid, gezondheid, leefbaarheid en duurzaamheid centraal. Aan de andere kant is genoeg werk, mogelijkheden voor ondernemers en een goed draaiende economie essentieel voor het welzijn van mens en maatschappij.

4

5 Balans Hierbinnen het evenwicht vinden met oog voor verschillende belangen: dat is de uitdagende taak van OZHZ. OZHZ voert taken uit voor de negentien regiogemeenten en de provincie Zuid-Holland. Het afhandelen van milieuklachten van inwoners van Zuid-Holland Zuid hoort hier ook bij. Daarnaast is de inrichting van de ruimte iets waarover OZHZ meedenkt. Hoe richten we onze omgeving in en hoe zorgen we er vervolgens goed voor? Op basis van ruime gebiedskennis over luchtkwaliteit, bodem en geluid, maar eveneens op het gebied van externe veiligheid en verkeer en vervoer adviseert OZHZ haar opdrachtgevers. Risico s Door ervaringen het afgelopen jaar met grotere incidenten in onze omgeving, wordt het werk van OZHZ steeds sterker afgemeten aan de ernst van risico s die er zijn voor de omgeving als we niets zouden doen. De grens tot waar risico s nog acceptabel zijn wordt bepaald door de gemeentebesturen en het provinciaal bestuur. Waar de prioriteiten liggen en wat de kwaliteit moet zijn van de wettelijke milieutaken, dát zijn dus keuzes van de gemeenten en provincie. Hoe dat vervolgens wordt opgepakt en de daadwerkelijke uitvoering ervan behoren tot de taken van OZHZ. Focus Dit boekwerkje legt de focus op een aantal activiteiten van OZHZ in het eerste jaar van haar bestaan: Wij belichten ons werk vanuit de vraag wat de bijdrage is aan gezondheid, veiligheid, leefbaarheid en duurzaamheid in onze regio. In dit jaarverslag hopen wij dat u een beter beeld krijgt van wat wij doen en waarom. Leo de Jong Directeur Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid

6 Een vitale regio Bedrijvigheid levert een primaire levensbehoefte: er moet brood op de plank, de economie moet draaien en de producten die gemaakt en vervoerd worden, hebben we elke dag nodig. Dat we ons veilig en prettig voelen in onze woonomgeving en geen gevaar, schade of hinder ondervinden van bedrijven: dat is even belangrijk. OZHZ is een gespecialiseerde dienst die helpt om zorgvuldige afwegingen te maken zodat een goede balans ontstaat tussen milieu en economie. Zodat inwoners erop kunnen rekenen dat in hun regio letterlijk en figuurlijk ruimte is voor ontwikkelingen zonder onaanvaardbare risico s. Dat is waar OZHZ voor staat! OZHZ draagt bij aan een veilige, gezonde, leefbare en duurzame, vitale regio.

7

8

9 Groene handhaving op de Tweede Maasvlakte Zeldzame vogels in de duinen, tientallen zeehonden op een drooggevallen zandplaat voor de kust, kitesurfers aan de horizon en de contouren van Europoort. Dat is natuur, recreatie en industrie op de vierkante kilometer. Het is economisch van belang dat het havengebied bij Rotterdam ruimte krijgt om blijvend een partij van wereldformaat te zijn. Maar we hebben ook te maken met leefbaarheid. Leefbaarheid voor de mens, die woont, werkt en recreëert in dit dichtbevolkte gebied en leefbaarheid in ecologisch opzicht. Heel verschillende belangen dus, met veel verschillende partijen. Voor de kust van Zuid-Holland verrijst nu de Tweede Maasvlakte. Deze kon er alleen komen als het verdwijnen van natuurgebied gecompenseerd zou worden (Europese regelgeving). Met de komst van de Tweede Maasvlakte wordt enerzijds het uitbreiden van industriële ontwikkeling in balans gebracht met anderzijds het ontwikkelen van natuurgebied. Activiteiten in deze rustgebieden zijn natuurlijk niet toegestaan. Om dat te controleren zijn in dit veelzijdige gebied meerdere instanties actief, voornamelijk als toezichthouder. De regie daarop wordt gedaan door OZHZ in opdracht van de provincie Zuid-Holland sinds In 2011 werden er ruim 0 overtredingen geteld, de meeste bestaan uit het betreden van één van de vijf rustgebieden voor zeehonden en watervogels. Er is in het afgelopen jaar ook een duidelijke toename te zien in het aantal overtredingen door kitesurfers door de toenemende populariteit van deze sport en het gunstige weer in 2011.

10 Een 100% veilige samenleving bestaat niet. Soms kan er iets mis gaan, zoals de incidenten in Moerdijk en Kijfhoek in 2011 illustreerden. Overheden en andere partijen doen er alles aan om de risico s te beperken. OZHZ heeft hierin een belangrijke rol.

11 Taak bij incidenten OZHZ nam zowel tijdens als na de brand in Moerdijk (januari 2011) monsters in het gebied voor analyse door haarzelf en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De resultaten zijn vervolgens in RIVM-rapporten gebundeld. Deze rapporten hadden een tweeledig karakter. Niet alleen kon er een beeld mee worden geschetst van de omgevingsrisico s; ook werden met de informatie de getroffen gemeenten geadviseerd, zodat die op hun beurt de communicatie naar verontruste burgers, bedrijven en samenwerkingspartners konden optimaliseren. Zo wilden bewoners bijvoorbeeld weten of hun kinderen nog veilig buiten konden spelen en (landbouw)ondernemers of hun producten nog wel veilig waren voor consumptie.

12 Ook tijdens het incident met de brandende treinwagon met ethanol in de nacht van 14 op 15 januari 2011 op rangeerterrein Kijfhoek in Zwijndrecht, waren medewerkers van OZHZ actief. Naast het leveren van informatie voor de inwoners, controleerde OZHZ de mogelijke bodem- en grondwaterverontreiniging en besprak maatregelen om het grondwater te beschermen. Met Prorail, de Spoorwegpolitie en het waterschap werden afspraken gemaakt om de vervuilde grond schoon te maken. Het ging hier overigens om een schone brand ; ethanol verbrandt volledig en is biologisch goed afbreekbaar.

13 Risicobeheersing Door vooraf mogelijke risico s binnen een gebied of bij een bedrijf in kaart te brengen, kan OZHZ gemeenten en provincie adviseren bij het inrichten van bedrijfsterreinen en woonwijken. Dat is onder andere gebeurd bij het grootste rangeerterrein van Nederland: rangeerterrein Kijfhoek in Zwijndrecht. Dit terrein grenst aan de gemeenten Hendrik-Ido-Ambacht, Barendrecht en Ridderkerk. Om te waarborgen dat de veiligheid in de nabije omgeving ook in de toekomst op een goed niveau blijft heeft OZHZ een nieuwe vergunning opgesteld, die in 2012 definitief wordt. Bovendien beoordeelt OZHZ in opdracht van de gemeenten of realisatie van bouwplannen in de omgeving van Kijfhoek niet leidt tot onaanvaardbare risico s.

14 Evenementen zoals Sinterklaas Niet alleen bij risicovolle bedrijven maar ook bij spraakmakende activiteiten komt OZHZ om de hoek kijken. Zo was dit het geval bij de landelijke intocht van Sinterklaas in Dordrecht op 12 november Hierbij waren circa vijftigduizend bezoekers op de been en keek de rest van Nederland op de televisie mee naar pittoreske beelden van de oude binnenstad van Dordrecht. OZHZ was, in het kader van een multidisciplinaire aanpak, nauw betrokken bij de voorbereidingen van dit festijn en toetste samen met andere overheden of het evenement en locatie voldeed aan de voorwaarden voor de openbare orde en veiligheid. Niets werd aan het toeval overgelaten en alle locaties waar dit feest plaatsvond, werden nauwgezet gecontroleerd. Zo is op advies van constructeurs van OZHZ de last op de gietijzeren brug van het Scheffersplein anders verdeeld, zodat een kwetsbaar deel van de brug werd ontzien en geen risico s ontstonden op een onveilige situatie tijdens dit kinderfeest.

15 Vervoer De regio Zuid-Holland Zuid kenmerkt zich door grote hoeveelheden vervoer via snelwegen, waterwegen, spoorwegen en buisleidingen. Vervoer kan leiden, en leidt in de praktijk vaak, tot knelpunten in de leefomgeving. OZHZ ontwikkelt zich stapsgewijs tot een expertisecentrum 'vervoer en omgevingskwaliteit'. Een van deze stappen is het opstellen van zogenaamde signaleringskaarten, waarmee knelpunten op het gebied van de leefomgeving op een topografische kaart gemarkeerd worden. In 2011 is voor de Drechtsteden een signaleringskaart externe veiligheid gemaakt en voor de gemeente Sliedrecht een signaleringskaart luchtkwaliteit. Externe veiligheid geeft het risico weer van een activiteit op zijn directe omgeving. In 2012 ligt de nadruk meer op het signaleren van ruimtelijk-economische ontwikkelingen die invloed hebben op de regio, en het informeren van onze opdrachtgevers over de gevolgen op de leefomgeving van die ontwikkelingen. De signaleringskaarten hebben daarbij een belangrijke rol.

16 Vernieuwend toezicht biedt voordelen Vernieuwend toezicht is de manier waarop in Dordrecht sinds 2011 het toezicht op bedrijven, gebouwen, openbare ruimte en infrastructuur wordt georganiseerd. OZHZ heeft samen met de gemeente Dordrecht de nieuwe manier van toezicht ontwikkeld en voert dit toezicht ook uit voor de gemeente. De toezichtprioriteiten zijn gebaseerd op de risico s voor de burger in Dordrecht. En dat levert voordelen op: een vei-liger leefomgeving voor inwoners van Dordrecht en meer grip op onveilige, risicovolle situaties. Prioritering op basis van risico s De keuzes die gemaakt worden voor wel of niet controleren van een bepaalde bedrijfsgroep is in de nieuwe werkwijze verbonden aan de hoogte van risico s. Leefbaarheid in de stad en veiligheid in openbare gebouwen hebben prioriteit gekregen. Er bevinden zich vaak grotere groepen mensen binnen. De bouwkundige staat van het gebouw en de brandwerende voorzieningen moeten dan strict op orde zijn, om de veiligheid van de bezoekers te garanderen. Bedrijven die hierbij niet hoog op de ranglijst staan, krijgen veel minder vaak een inspectie.

17 Controles in 2011 Er werden zes middelbare scholen gecontroleerd op de naleving van bouw, brandveiligheid en milieuvoorschriften. Bij horeca, cafés en restaurants zijn 41 van dit soort controles uitgevoerd. En dat had opvallende resultaten, want bij meer dan 66% van de gehouden geïntegreerde controles werden overtredingen aangetroffen en moest aangespoord worden op herstel van de gebreken. Het ging bij de overtredingen vooral om tekortkomingen van bouwkundige brandveiligheidsaspecten. Zoals bijvoorbeeld onvoldoende brandwerendheid van brandwerende scheidingen en het blokkeren van de nooduitgang. Uit deze resultaten blijkt de meerwaarde van het vernieuwend toezicht. Gevaarlijke situaties komen sneller aan het licht en worden sneller verholpen.

18 gezond Blootstelling aan schadelijke stoffen is inherent aan onze geïndustrialiseerde maatschappij. Een belangrijke taak is om de uitstoot van gevaarlijke stoffen te beperken, zodanig dat de volksgezondheid niet in gevaar komt. OZHZ is aan zet als het gaat om de emissieproblematiek van bedrijven. Omdat deze bedrijven ook van belang zijn voor werkgelegenheid en economie is het beperken van emissies maatwerk. Ook is de rol van OZHZ in de ketenaanpak (zowel bij de voedselketen als de afvalketen) versterkt.

19 Scheepsafvalstoffenbesluit: voortrekkersrol Op 1 november 2009 is het Scheepsafvalstoffenbesluit Rijn- en binnenvaart (SAB) in werking getreden. Voor OZHZ betekent dit een nieuwe taak: het toezicht houden op de verzameling, de afgifte, de inname en verwerking van afval van scheepslading. Dat wil zeggen de controle op het schoonmaken van een schip nadat dit gelost heeft. Het overslagbedrijf dat lading in ontvangst neemt is verantwoordelijk voor het volgens een bepaalde reinigingsstandaard opleveren van het laadruim van het schip. OZHZ denkt verder dan het lokale risico. De trend hierin is, dat de hele keten van belang is. Ter voorkoming dat afvalstoffen ongecontroleerd in het milieu (bijvoorbeeld de voedselketen) komen, heeft OZHZ dit integraal met andere partners opgepakt.

20

21 Glasfabriek produceert al volgens toekomstige Europese normen De Glasfabriek in Leerdam produceert per dag ruim kilo product. De productieovens van de glasfabriek stoten bij het produceren van glas allerlei afvalstoffen uit, zoals CO2, stikstof en zware metalen. In opdracht van de provincie controleert OZHZ geregeld of uitstoot van de Glasfabriek binnen de vastgestelde normen voor een gezonde leefomgeving blijft. In 2010 is de fabriek uitgebreid. Dat moest worden vastgelegd in de vergunning. Binnen de glassector is een groot aantal partijen actief. Zo ook op Europees niveau. De Europese kaders op het gebied van emissies worden streng door OZHZ vertaald, zodat de glasfabriek goed in Europees verband kan opereren. Op die manier kan de Glasfabriek blijven produceren, zonder de gezondheid van de omgeving - nu en in de komende jaren - in gevaar te brengen.

22 Asbest Asbest is een verzamelnaam voor een groep mineralen die zijn opgebouwd uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. Asbest is gevaarlijk voor de gezondheid wanneer asbestvezels vrijkomen en worden ingeademd. Ketentoezicht asbest en bouw- en sloopafval Asbest is verboden. Asbest wat in het verleden is toegepast moet dus gesaneerd worden. Dit wordt met zorg gedaan. OZHZ houdt toezicht op alle schakels in de keten opdat op een verantwoorde manier met asbest wordt omgegaan. Juist omdat er meerdere partijen bij het toezicht betrokken zijn is onderlinge afstemming cruciaal zodat de keten van toezicht op asbest over het hele traject (van sloop tot en met berging) goed gesloten is. Door OZHZ is enkele jaren geleden een Handboek ketentoezicht asbest en bouw- en sloopafval Zuid-Holland Zuid opgesteld. Hiermee is effectieve afstemming, informatiedeling en samenwerking bij het toezicht houden op asbest dat afkomstig is van bouw- en sloopafval, bereikt. Zo is het mogelijk om sneller overtredingen te signaleren en handhaving in te zetten om ongewenste situaties te beëindigen. Voor wat betreft afvalberging van asbest gelden in Nederland strenge eisen. In ons land zijn vier stortplaatsen die asbest mogen verwerken, waaronder Derde Merwede Haven in Dordrecht. Vanaf 2011 ziet OZHZ toe dat dit gebeurt volgens de vergunde voorschriften. In 2011 is discussie ontstaan over het toezicht op de berging van afval op deze locatie in voorgaande jaren. Deze discussie loopt nog en er zijn diverse onderzoeken naar ingesteld.

23

24 leefbaar Bedrijven geven soms ook overlast. De rol van OZHZ is om deze overlast zodanig te verminderen dat kan worden voldaan aan de geldende geluids- of geurnormen.

25 Projectteam voor een leefbare woonomgeving Om brandveiligheid te vergroten en overlast te voorkomen werkt OZHZ samen met diverse partijen. In 2011 bezocht een projectteam panden. Daarvan is in 2 gevallen overgegaan tot handhaving. Inmiddels lopen er ook vele juridische procedures, als onderdeel van deze daadkrachtige aanpak.

26 Geluidshinder Geluidsoverlast van verkeer of industrie is hinderlijk voor de mensen die in de buurt wonen. OZHZ is in 2002 gestart met gesubsidieerde saneringen om geluidsoverlast in woongebieden te beperken. Aan de hand van (akoestisch)- onderzoek worden geluidreducerende maatregelen genomen, zoals het aanbrengen van geluidwerend glas, andere kozijnen of onzichtbare aanpassingen binnen in de woning. OZHZ begeleidt de aanbesteding, realisatie en oplevering van de uitvoering. Sinds 2002 zijn er maar liefst woningen voorzien van geluidwerende maatregelen, in 2011 zijn 1 woningen onder handen genomen. Dit project is bijna afgerond.

27 Overlast melden OZHZ beschikt over een Wachtdienst die 24 uur per dag bereikbaar is. Inwoners in de provincie Zuid-Holland kunnen hier dag en nacht terecht met overlastmeldingen op het gebied van het milieu. Bedrijven zijn verplicht bedrijfsincidenten met mogelijke gevolgen voor het milieu via dit nummer te melden. Het telefoonnummer van de Milieutelefoon is:

28 duurzaam Inrichtingen en infrastructruur zijn onvermijdelijk van invloed op ecologische waarden. De taak van OZHZ is de balans te borgen tussen bedrijvigheid, de natuur en erfgoed (natuurbeschermingswet en monumentenwet). Op alle vlakken duurzaam bezig zijn, daar gaat het om. Dit wordt ook wel aangeduid met triple P People, Planet, Profit oftewel mensen, milieu en winst.

29 Bodemkwaliteitskaart: duurzaam en efficiënt grondverzet OZHZ faciliteert het reguleren van het gebruik van grond door diverse marktpartijen. Hiertoe beschikt zij sinds 2011 over een interactieve bodemkwaliteitskaart. Met behulp van deze kaart is het gemakkelijk te achterhalen of het hergebruik van grond mogelijk is volgens het bodembeleid van de regio Zuid-Holland Zuid. De uiteindelijke doelstelling is het behouden van bodemwaarden.

30 Energie: bedrijven laten kansen liggen Het ultieme doel met betrekking tot energie is de bescherming van het klimaat. Essentieel daarbij is het spaarzaam gebruik van fossiele brandstoffen. OZHZ geeft bedrijven inzicht in hun energieverbruik en geeft via haar reguliere bedrijfscontacten tips om dit te veranderen. Voor deze bedrijven heeft een spaarzamer gebruik van energie als primair voordeel dat zij financieel succes boeken.

31 Sloopvergunning: oog voor monumentale historie OZHZ heeft samen met de gemeente Binnenmaas in 2011 de mogelijkheden van een maatwerksloopvergunning bekeken voor de Suikerfabriek in Puttershoek. Deze fabriek is niet meer in gebruik en een deel komt in aanmerking voor sloop. Er is gezocht naar maatwerk omdat het gaat om een bedrijfshistorisch gebouw. De Suiker Unie was van oudsher één van de grote werkgevers in het gebied en speelde een belangrijke rol in de historie van de Hoeksche Waard. Reden te meer voor gemeente Binnenmaas om de markante Suikerfabriek te behouden als gemeentelijk monument. Namens de provincie Zuid-Holland verleende OZHZ vorig jaar de sloopvergunning voor een aantal bedrijfspanden; andere delen worden ontzien, waardoor ook enkele opvallend mooie monumentale details, zoals een wandreliëf en tegeltableau bewaard blijven. Hiermee wordt cultureel erfgoed behouden.

32 Ketenproject amalgaan Amalgaan is een kwikverbinding en belastend voor het milieu. Het dient als materiaal voor vullingen en wordt gebruikt door tandartsen. Vanwege de schadelijkheid van het product, is het van belang dat het wordt ingeleverd bij erkende verwerkers. OZHZ heeft de keten doorgelicht en ervoor gezorgd dat een ieder op de hoogte is van de juiste regels en procedures.

33 Van 73.0 tot 99.0 db Van 68.0 tot 73.0 db Van 63.0 tot 68.0 db Van.0 tot 63.0 db Van.0 tot.0 db Van.0 tot.0 db Van 43.0 tot.0 db Van 0.1 tot 43.0 db * Corr. art. 110g Wgh -5 db/-2 db Legenda Ruimte voor ontwikkeling OZHZ helpt de gemeenten met het maken van slimme keuzes om hun omgeving in te richten. Alle informatie en deskundigheid die OZHZ in huis heeft (of daartoe toegang heeft bij andere organisaties) wordt aan gemeenten beschikbaar gesteld. Een instrument hiertoe is de Regionale Verkeers- en Milieukaart (RVMK). Dit is een rekenmodel dat laat zien wat de gevolgen van infrastructurele wijzigingen of ruimtelijke ontwikkelingen op het gebied van verkeer, luchtkwaliteit en geluid zijn

34

35 COLOFON Tekst en samenstelling Fotografie Vormgeving Team Communicatie OZHZ Rob Niemantsverdriet, Rotterdam Intocht Sint / Brand Moerdijk - Gerben van den Boom Avondopname Kijfhoek - Ralph Kämena eyedesign BNO, Zwijndrecht Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid Postbus AN Dordrecht

36 OZHZ gaat op verantwoorde wijze om met het milieu. Al onze uitingen worden daarom gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.