15 of 10 keer solidair voor een duurzame gezondheidszorg? Johan Polder

Transcriptie

1 15 of 10 keer solidair voor een duurzame gezondheidszorg? Johan Polder Masterclass NieuweZorg 3.0 Nunspeet, 14 januari 2016

2 Zorguitgaven,

3

4 VvAA; Arts & Auto, aug. 2010

5 30% van de economische groei door betere voeding en gezondheid

6 Economische wereldgeschiedenis in 1 plaatje (Bron: Gregory Clark, 2010)

7

8 Welvaart en Levensverwachting Bron:

9 Welvaart en Levensverwachting Bron:

10

11

12 Robert Fogel (2004) The Escape from Hunger and Premature Death, The increasing share of global income spent on healthcare expenditures is not a calamity; it is a sign of the remarkable economic and social progress of our age (p. 107). Public policy should not be aimed at suppressing the demand for health care. Expenditures on health care are driven by demand, which is spurred by income and by advances in biotech that make health interventions increasingly effective (p. 95).

13 Zorguitgaven en solidariteit 1. Waar we het geld aan uitgeven 2. Waarom de zorguitgaven stijgen

14

15 Wat gaven we uit aan ziekenhuiszorg in 2011? NZA: 17,0 miljard (marktscan 2012, jaarrekening+uitvraag, ) omzet medisch specialistische zorg VEKTIS: 17,7 miljard (levering uit BASIC/IZIS aan KvZ ) kosten medisch specialistische hulp VWS: 18,6 miljard (volgens aansluittabel CBS=>KvZ, ) BT10: CVZ: 19,3 miljard (website zorgcijfers, geraadpleegd ) medisch specialistische zorg ) CBS: 22,7 miljard (Zorgrekeningen, statline ) Ziekenhuizen, specialistenpraktijken OECD: 23,0 miljard (Afgeleid uit Zorgrekeningen, ) HP 1: expenditures on hospitals services

16

17 Gezonde mensen zijn solidair met zieke mensen 1

18 Gemiddelde zorguitgaven per Nederlander

19 Jongeren en volwassenen zijn solidair met ouderen 2

20 Totale zorguitgaven, naar leeftijd en geslacht AWBZ

21 Mannen zijn solidair met vrouwen in het financieren van de formele zorg die zelf niet nodig hebben Vrouwen zijn solidair met mannen in het geven van mantelzorg die ze zelf niet ontvangen 3

22

23 Ziekenhuiszorg naar diagnose en inkomen Bron: RIVM, 2012 (nog niet gepubliceerd) inkomensdecielen ziekenhuis prevalentie per inwoners d1 d2 d3 d4 d5 d6 d7 d8 d9 d10 Infectieuze en parasitaire ziekten 14 18,2 25,2 14,0-2,1-1,4-3,5-4,2-15,4-12,6-11,9 Nieuwvormingen 88-13,2 3,7 3,5 2,0 1,8 0,1 1,0 1,6-0,7-4,8 Ziekten bloed en bloedbereid. organen 12 6,8 27,1 12,7 6,8-8,5-2,5 2,5-11,0-5,9-21,2 Endocriene-, voedings,- stofw.ziekten 21 16,5 27,2 21,4 8,7 0,0-7,3-7,3-14,6-15,0-25,7 Psychische stoornissen 12 26,8 67,5 21,1 8,1 1,6-12,2-17,1-12,2-27,6-30,1 Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 139-8,0 3,2 9,8 5,9 4,4 0,9 0,2-1,0-6,6-8,4 Ziekten van hart- en vaatstelsel ,8 6,9 11,5 9,4 6,6 1,0 0,6-4,6-10,2-16,9 Ziekten van de ademhalingsorganen 92 0,9 19,8 13,1 10,4 7,0-2,8-7,3-13,7-16,6-25,9 Ziekten van de spijsverteringsorganen 113-0,1 14,3 9,9 5,9 3,1 2,2-3,1-6,7-10,5-15,1 Ziekten huid, onderhuids bindweefsel 17-0,6 23,7 14,2 1,2 3,0 8,3 3,6-7,7-7,7-24,3 Ziekten spieren, beend., bindweefsel ,8-2,2 5,6 9,5 9,3 7,6 4,2 3,6-4,2-15,6 Ziekten urinewegen en gesl.organen 80-2,7 12,2 7,6 4,2-1,5-0,5-3,5 1,1-7,8-7,2 Compl. zw.schap, bevalling, kraambed 82-13,6-4,9-6,3-10,2-10,8-4,8 2,2 9,0 16,6 30,8 Aandoeningen van de perinatale perio 36-9,3-10,2-8,2-12,1-8,0-2,2 4,1 8,0 15,4 10,7 Aangeboren afwijkingen 13-9,9 1,5 6,9-1,5 5,3-3,1 1,5 0,8 2,3-9,2 Symptomen, onvoll. omsch. ziekteb ,2 17,7 12,0 8,8 7,6-1,3-4,0-6,1-12,2-18,6 Ongevalsletsels en vergiftigingen 78 5,8 20,0 8,8 5,8 1,4-1,9-3,5-9,0-13,0-15,3 Andere contacten gezondheidsdiensten 167-6,7 9,1 7,5 3,8 1,6-0,5-2,3-5,1-5,3-6,4 Ext. oorz. van letsels, vergiftiging 103 3,6 18,5 11,4 7,7 0,9-1,6-5,0-8,6-12,4-16,9

24 Langdurige zorg 55+, naar inkomen Marija Bočkarjova, Jan Rouwendal, Johan Polder, Netspar, december 2015

25 Langdurige zorg 55+, naar huur/koophuis Marija Bočkarjova, Jan Rouwendal, Johan Polder, Netspar, december 2015

26 Langdurige zorg 55+, naar vermogen box 3 Marija Bočkarjova, Jan Rouwendal, Johan Polder, Netspar, december 2015

27 Mensen die veel verdienen zijn solidair met mensen die weinig verdienen Omdat ze meer premie betalen én minder zorg gebruiken 4

28 Zorgkosten van een ongezonde leefstijl

29 Mensen die gezond leven zijn solidair met mensen die ongezond leven 5

30

31 Spreiding van DBC-kosten over GGD-regio s Kosten per inwoner (euro) 949 gemiddeld range 90 standaard deviatie RIVM, Lany Slobbe, Work in progress

32 Lany Slobbe, work in progress

33 Regio s met lage zorgkosten zijn solidair met regio s met hoge zorgkosten 6

34 Laatste levensjaar, ziekenhuiszorg

35 NRC, 19 mei 2012

36 Levenden zijn solidair met stervenden 7

37 Joris Slaets Ik denk dat mensen nu vaak te laat sterven. Mensen gaan uit van het eeuwige leven, en de medische wereld wakkert dat aan Volkskrant, 2 juni 2012

38 Individuele levensloop zorguitgaven Bron: Wong, 2012

39 Lorenzcurve: kalenderjaar versus levensloop Bron: Wong, 2012

40 Mensen zijn solidair met zichzelf in de toekomst 8

41 Van ziekte naar gezondheid Bron: Wouterse, 2013 Slechte gezondheid Gemiddelde gezondheid Goede gezondheid Chronische ziekte Functionele beperkingen Ervaren gezondheid Cognitie Functioneren bovenlichaam Beperkingen bij activiteiten Depressieve symptomen

42 De dubbele boodschap van Healthy ageing Bron: Wouterse, Journal of Health Economics, 2013 Levensverwachting vanaf 65 jaar Cumulatieve zorguitgaven vanaf 65 jaar

43 Ongezonde mensen zijn solidair met gezonde mensen 9

44 Toekomstbeeld CPB Van der Horst, 2011

45

46 De toekomst is solidair met het heden 10

47 Zorguitgaven en solidariteit 1. Waar we het geld aan uitgeven 2. Waarom de zorguitgaven stijgen

48

49 Handen aan het bed zijn solidair met de hoofden aan de top van de zorgsector 11

50 Prijs- en volume ontwikkeling, Bron: CBS Zorgrekeningen (index, 1998=100) * volume prijs

51 Trends: prijs/volume uitgaven : -Totale groei (prijs+volume) lager dan in Maar volumegroei juist hoger. NB prijs/volume-splitsing mbv CBSdeflatoren (sectorspecifiek). Vergelijking voor subset uitgaven, vergelijkbaar

52

53 Health Affairs, september 2011

54 Zorgkosten van reuma, : brede introductie TNF-alfaremmers ziekenhuis 2007: extramurale vergoeding TNF-alfa 2012: overheveling zhsbudget TNF-alfa : +16% pj : +59% pj : +2,3%

55 Het onverzadigbare pakket.

56

57 Het collectieve pakket is solidair met niet-kosteneffectieve zorg 12

58 *2020 *2019 *2018 *2017 *2016 *2015 *2014 *2013 *2012 * En eenmaal in het pakket. Groei ziekenhuisbehandelingen (klinisch+dag) (bron: CBS-LMR) + extrapolatie aanname: gebruik+comorbiditeit zorg blijft op niveau 2010 niveau 1995: 1,74 miljoen niveau 2010: 2,79 milj,niveau *2020: 3,10 miljoen behandelingen comorbiditeit behandelbeleid behandelbeleid behandelbeleid demografie Bron: Slobbe, RIVM, 2012

59 Absolute production x 1000 Productie en verwijzingen GGZ RIVM, 2013 Absolute production Mental Health Care Institutions Hospital days Part-time therapy Sheltered housing Ambulant contacts Year * Total referral Primary mental health care Secondary mental health care

60 Gepast en Ongepast gebruik van zorg Bron: Skinner, 2008 Rotte eieren van de Gezondheidszorg

61 We zijn niet alleen solidair met de gouden eieren maar ook met de rotte eieren van de gezondheidszorg 13

62 Het paradigma van de prikkel

63 Het paradigma van de prikkel

64 Rughernia: operaties per inwoners Bron: ZN, 2013

65 Zorgaanbieders zijn solidair met beroeps- en branchegenoten die het volume opdrijven 14

66 Medicalisering

67 Nuchtere Nederlanders zijn solidair met hypochonders, vreesachtigen en mensen met overspannen verwachtingen van de gezondheidszorg 15

68 Solidariteit in de verzorgingsstaat 1. Onpersoonlijk Anoniem Recht en plicht (aanspraak en premie) Professionele hulpverleners 2. Welbegrepen eigen belang Geen overlast Zorg uit handen genomen Solidair met jezelf in de toekomst 3. Begrensd Maar in de praktijk: nagenoeg onbegrensd door wettelijke aanspraken en vage criteris (PGB, Zorgtoeslag, Rugzakjes, ) Margo Trappenburg, NTVG lezing, november 2013.

69

70 Paul Schnabel (oud directeur Sociaal Cultureel Planbureau) De verzorgingsstaat bevorderde zowel de individualisering als het consumentisme De verzorgingsstaat is er eerst en vooral voor onszelf En is van een collectieve garantie van bestaanszekerheid tot een individueel trekkingsrecht op de collectieve welvaart geworden En daaraan failliet gegaan. Van Paars 2 naar Rutte II. Sociaal Cultureel Planbureau, Den Haag 2013.

71 10 keer solidair voor een duurzame gezondheidszorg Zorg dat de toekomst solidair kan blijven met het heden En begrens daarom de huidige solidariteit

72 Het temmen van Janus de Koekoekskip 1. Wijsheid en kennis 2. Rechtvaardigheid 3. Matigheid 4. Moed en vasthoudendheid 5. Geloof 6. Hoop 7. Liefde