Straatnieuws, april 2006
|
|
- Heidi Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Straatnieuws, april 2006 Daklozen, zwervers, verslaafden: zijn ze vastgelopen door een akelige jeugd, zwak karakter of door allerlei ongelukkige sociale omstandigheden? Volgens René Kahn, hoogleraar psychiatrie en afdelingshoofd psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, is dakloosheid meestal een gevolg van veranderingen in de grijze cellen. Is er een daklozenbrein en hoe ziet dat er uit? Ditty Eimers In het begin van de negentiende eeuw geloofde een beroemde wetenschapper dat je alleen maar over iemands hoofd hoefde te aaien om zijn karakter, talenten en gebreken vast te stellen. Speciale hersendelen zouden door stug oefenen of aangeboren gaven tot grote, voelbare knobbels uit kunnen groeien: de wiskundeknobbel, talenknobbel of eerlijkheidsbobbel. "Helemaal niet zo gek gedacht", vindt vooraanstaand hersenonderzoeker René Kahn. "Het idee dat ieder hersendeel verantwoordelijk is voor een bepaalde functie, is juist. Alleen de techniek om dat netjes aan te tonen bestond toen nog niet." Inmiddels is die techniek er wel: de hersenscan. "Daardoor weten we dat vrijwel al onze gevoelens, gedrag en eigenschappen een aanwijsbare plaats in de hersenen hebben", zegt Kahn. Ook de gedachte dat je hersenen kan trainen, blijkt te kloppen. "Net als bij spieren. Gebruik je een deel van de hersenen veel, dan worden de cellen groter en gaat de capaciteit omhoog." En andersom? "Het tegendeel is helaas ook waar: wat je niet gebruikt, verdwijnt." In zijn boek "Onze hersenen" verkent hij de smalle grens tussen normaal en abnormaal. Het brein is nog steeds het meest onbegrepen deel van ons lichaam, vertelt Kahn in zijn werkkamer in het Utrechts Medisch Centrum. Daarom intrigeert het hem ook zo. "Als je echt iets wilt doen aan de grenzen van ons kunnen, moet je hersenonderzoeker worden." Hoe groot is het deel van de hersenen dat in kaart is gebracht? "Hooguit tien, twintig procent. We weten veel minder van de hersenen dan van het hart of de lever. Hersenonderzoek is moeilijk. Wil je de lever bestuderen, dan kun je bij een hond kijken. Dat orgaan werkt vrijwel hetzelfde bij de mens. Maar de overeenkomst tussen honden- en mensenhersenen is niet bijzonder groot. Wij zijn toch iets verder gekomen dan snuffelen aan de plas van de buurman." 1 / 6
2 Een gat in de schedel boren en er een stukje hersenweefsel uitpeuren is ook lastig "Ja, dat kan je niet straffeloos doen. Dan beschadig je de hersenen als geheel. Maar gelukkig hebben we sinds een jaar of twintig de hersenscan. Daarmee kun je zonder nadelige gevolgen heel nauwkeurig vaststellen welk deel van de hersens actief is. Dat heeft onvoorstelbaar veel opgeleverd over de functie van de hersenen." Gedrag van daklozen, zwervers en junks heeft vaak te maken met veranderingen in de hersenen, zegt u in uw boek. Wat ziet u als u een dakloze in uw hersenscanner plaatst? "Dat hangt af van de reden waarom hij dakloos is geworden. Als hij zijn huis uit is gegooid omdat hij zijn huur niet kon betalen, is er aan de hersenen weinig bijzonders te zien. Maar is hij dakloos geworden door grote hoeveelheden alcohol, dan is het een ander verhaal. Dan is zijn brein flink gekrompen. Heel veel grijze stof is verloren gegaan en hij heeft veel extra vocht in zijn hoofd." Eigen schuld, dikke bult: had hij maar niet zo veel moeten zuipen "Dat zijn van die vreselijke opmerkingen. Zelfs artsen hoor ik nog regelmatig zeggen dat verslaafden mensen zonder ruggengraat zijn. Onzin. Wat er precies gebeurt bij verslaving weten we nog niet. Maar het is wel duidelijk dat het te maken heeft met een verstoorde functie in de hersenen. Van alle mensen die verslavende middelen gebruiken, raakt maar 17 procent daadwerkelijk verslaafd. Dat komt niet omdat ze slappelingen zijn, maar omdat hun hersenen zich aanpassen aan de verslavende stof en dan niet meer zonder kunnen." Kunt u een verslavingsknobbel aanwijzen in de hersenen? 2 / 6
3 "Nou nee, maar bij verslaving draait het om een klein hersendeeltje, midden in de hersenen. Het ziet eruit als een M& M pinda. Dat is ons motivatiecentrum, het helpt ons bij het scheppen van geluk. Het stofje dat de motivatieboodschappen naar andere delen van de hersenen overbrengt, heet dopamine. Verslavende middelen zorgen voor een enorme toename van dopamine in ons motivatiecentrum. Ze nemen de productie als het ware over. Het gevolg is dat prikkels die ons normaal motiveren zoals verlangen naar seks, macht of een mooie auto, geen effect meer hebben. Het enige dat de verslaafde nog in beweging brengt, is de verslavende stof zelf. Die zorgt immers voor een normale hoeveelheid dopamine. Juist het hersensysteem, dat nodig is om de verslaving te doorbreken, is dus in handen van die verslaving." Maar de een wordt wel verslaafd en de ander niet. Komt dat toch door een rotjeugd of is het erfelijk? "Dat weten we nog niet. Er is tot nu toe helaas weinig interesse geweest om mensen met verslaving medisch te onderzoeken. Maar we weten uit onderzoek bij apen dat macht beschermt tegen verslaving. Succesvolle apen raken niet verslaafd, ook al krijgen ze de kans zichzelf verslavende stof toe te dienen. Terwijl apen onderaan de pikorde gemakkelijk verslaafd raken." Even terug naar uw hersenscanner. Hoe oogt het brein van een verwaarloosde zwerver in Hoog Catharijne, die verward is en in zichzelf praat? "Het is bekend dat een aanzienlijke groep mensen op straat is beland vanwege onbehandelde schizofrenie. Twintig, dertig jaar geleden werd nog gedacht dat de psychoses die bij die ziekte horen, louterend zouden werken. Grote onzin. Schizofrenie is een verwoestende ziekte, die de hersenen langzaam kan slopen. Dat geldt nog sterker voor mensen die geen medicijnen gebruiken en voortdurend psychotisch zijn. Je ziet dat de voorste delen van de hersenen en delen van de slaapkwabben, aan de zijkant, steeds kleiner worden." En de kakofonie aan stemmen die diezelfde man zegt te horen: is dat inbeelding? "Natuurlijk beelden mensen zich geen stemmen in! Dat is terug te voeren op zichtbare activiteiten in de hersenen. Normaal gesproken bevindt het taalcentrum zich in de linkerhersenhelft. Als daar in de vroege jeugd beschadigingen optreden, kan de rechterhelft de 3 / 6
4 taalfunctie overnemen. Bij schizofreniepatiënten zie je taalactiviteit in beide hersenhelften. Hoe meer hersenactiviteit je in de rechterhersenhelft ziet, des te meer heeft iemand last van stemmen. Veel schizofreniepatiënten hebben verder het idee dat hun gedachten zijn overgenomen door anderen. Ook dat is terug te zien in de hersenen. Het gebied waar de vrije wil zit is aangetast." O, dus we hebben een hersenkwab waarin onze vrije wil huist? "Ik simplificeer een beetje, maar in de achterhoofdskwab is een plek waar we onderscheid maken tussen het ik en onze omgeving. Je inleven in anderen heb je nodig om te leren en normaal te functioneren. Maar bij schizofreniepatiënten werkt het gebiedje dat het standpunt van de ander' vertegenwoordigt te hard." Jarenlang was hersenonderzoek verdacht. Nu is het een hype om alles biologisch te verklaren. Maar hoe zit het met de invloed van de omgeving? "Geen enkele hersenonderzoeker is alleen in de hersenen geïnteresseerd. Wij weten als de beste dat de omgeving invloed op de hersenen heeft. Een ziekte als verslaving is juist te begrijpen door een verstoorde wisselwerking tussen hersenen en de omgeving. Weet u wat het is? Veel mensen zijn beperkt in hun denken als het om ziekten in de hersenen gaat. Ze denken: het is een afwijking in de hersenen, dat kan dus niet veroorzaakt worden door sociale misstanden. Dat zult u mij niet horen zeggen." Toch klinkt het alsof mensen robotten zijn. We zijn toch niet alleen een product van onze hersens? "We zijn gelukkig geen automaten. Door die grote hersenschors kunnen we tegen onszelf 4 / 6
5 zeggen: ik heb misschien de neiging om verslaafd te raken, maar ik doe het niet." Wat betekent uw onderzoek voor de behandeling van verslaafden en daklozen met psychiatrische problemen? "We laten te veel zieke mensen onbehandeld. In hoeverre hebben mensen the right to rot?', zei een Tweede Kamerlid ooit. Ik denk dat veel daklozen onnodig lijden onder ziektes als schizofrenie en verslaving. Wat mij betreft mag de drempel verder verlaagd worden om mensen tegen hun zin te behandelen. Bij sommige mensen denk ik: als ze medicijnen zouden slikken, zouden ze binnen een paar weken een heel ander bestaan kunnen hebben." Ook als hun ziekte jarenlang is verwaarloosd? "We hadden hier pas een man die letterlijk in vuilniszakken leefde. Hij was jarenlang niet behandeld. We hebben hem anti-psychotica gegeven en hij ging sterk verbeterd de deur uit. Opknappen kan, ook als je jarenlang hebt gezworven." U lijkt me een echte pillenman "Bij psychoses moet je medicijnen slikken, ja. De kans dat iemand goed reageert is groot, ook bij mensen die al jaren ziek zijn. Natuurlijk zijn er bijwerkingen, maar dat geldt ook voor antibiotica. Ik verwacht dat we in de toekomst meer kunnen repareren. We onderzoeken nu of het zin heeft om mensen die stemmen horen te behandelen met magnetische golven. De gedachte is dat je daarmee hun overactieve hersengebied uit kan zetten, waardoor de stemmen verdwijnen. We gaan ook een groot hersenonderzoek opzetten naar verslaving. Ik kan me bijzonder kwaad maken dat verslaving nog steeds als sociaal probleem wordt gezien. Het is een medisch probleem, dat we hoog nodig medisch moeten gaan onderzoeken. Wellicht kunnen we een medicijn tegen verslaving ontwikkelen." Heeft praten ook nog zin? 5 / 6
6 "Pillen werken vaak sneller, maar ik ben niet tegen gesprekstherapie. Veel studies geven aan dat angst en onzekerheid verminderen door praten. Bijvoorbeeld bij mensen die depressief zijn of een angststoornis hebben. We weten ook waarom. Praten activeert een gebied inde hersenen waarmee we onze emoties kunnen leren reguleren." En hersentraining? "Daar moet ik voorzichtig mee zijn. Met training kun je geen wonderen verrichten. Je kunt er waarschijnlijk wel voor zorgen dat je hersenen fit blijven. Gewoon door een beetje te rennen en fitnesstraining. Daar worden je hersens zichtbaar groter en fitter van." 6 / 6
4.1 Omcirkel het juiste antwoord.
4.1 Vraag 1 Het begrip vitaliteit heeft vooral te maken met... A. aankomen en afvallen B. gezondheid en geluk C. dansen en bewegen D. werk en carrière Vraag 2 Hoe vind je de meest betrouwbare informatie
Nadere informatie6,7. Verschillende vormen van schizofrenie: Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus 2004 6,7 75 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Mijn profielwerkstuk gaat over schizofrenie. Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat het me interessant
Nadere informatiePsychiatrie. De Stemmenpolikliniek
Psychiatrie De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 0 Stemmen horen 0 Klachten en symptomen 0 Oorzaken De behandeling 0 Doel 0 Voor wie 0 Tijdsduur 0 De inhoud van de behandeling 0 Coping-training 0 Psycho-educatie
Nadere informatiewat doet alcohol eigenlijk met je lichaam?
de kater komt later ziek door te veel alcohol Je hebt te veel alcohol gedronken. Dit heeft je zo ziek gemaakt dat we je met spoed moesten opnemen in ons ziekenhuis. Waarschijnlijk ben je - net als je ouders/verzorgers
Nadere informatieVolkskrant zaterdag 28 september 2013 Volkskrant zaterdag 28 september 2013 De angst voor de hersenwetenschappen is ongegrond. De hersenwetenschappen zijn niet het begin, maar juist het einde van het
Nadere informatieOver ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk!
Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk! Hoe werk je met een spreekbeurtwerkplan? Het eerste deel bestaat uit vragen. Met een moeilijk woord noemen we dat theoretisch onderzoek. In het tweede deel vind
Nadere informatieMeer informatie MRS 0610-2
Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken
Hersenen Inhoud Inleiding De hersenen Waar bestaan je hersenen uit? Hersenafwijkingen Voor de gek houden Slot Waar komt mijn informatie vandaan? Ik heb het onderwerp gekozen, omdat ik net een boek uit
Nadere informatieParanormaal of psychisch gestoord? Wat te doen als er problemen zijn?
Paranormaal of psychisch gestoord? Wat te doen als er problemen zijn? door Kees Aaldijk transpersoonlijk coach en therapeut 06-142 742 93 www.transpersoonlijk.nl gepubliceerd in Spiegelbeeld januari 2010
Nadere informatieGezondheid & Voeding
1 miljoen aan de antidepressiva, aandacht, geborgenheid en warmte zijn de oplossing Er zijn 1 miljoen mensen in Nederland die antidepressiva gebruiken, dat is dus 1 op de 17 mensen om ons heen. Dat is
Nadere informatieDe Stemmenpolikliniek
Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 1 Stemmen horen 1 De behandeling 2 Kennismaking 3 De inhoud van de behandeling 3 Behandelaars 4 Vragen 4 Belangrijke adressen
Nadere informatieWie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld
Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld meer liefde 39 Oefen je met de buitenwereld meer evenwicht
Nadere informatieVerslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan
ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms
Nadere informatieKOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen
KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?
Nadere informatiePatiëntenbrochure. Antidepressiva. Afbouwen of doorgaan?
Patiëntenbrochure Antidepressiva Afbouwen of doorgaan? Antidepressiva Afbouwen of doorgaan? Heeft u - in overleg met uw (huis)arts - besloten te stoppen met het gebruik van de antidepressiva? Of overweegt
Nadere informatieAnorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk?
Anorexia Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Anorexia nervosa. Anorexia is een ernstige ziekte waarbij degene die het heeft zichzelf min of meer uithongert. Deze patiënten zijn dan ook extreem mager.
Nadere informatieDit is prostaatkanker
Dit is prostaatkanker blaas prostaat De prostaat ligt onder de blaas. Hij is zo groot als een walnoot. De prostaat doet vocht bij de zaad-cellen. Zo krijg je sperma. Bij kanker veranderen de cellen in
Nadere informatie6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015
6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015 Het is al weer lang geleden dat jullie iets van ons hebben gehoord en dat komt omdat er veel is gebeurd. We hebben namelijk heel veel analyses kunnen doen op
Nadere informatieMindfulness voor kinderen Introductie
Mindfulness voor kinderen Introductie Mindfulness voor kinderen - Introductie Mindfulness algemeen Wat? Geschiedenis Waarom? Hoe? Mindfulness kinderen Mindfulness voor kinderen Mindful Kids training Mindful
Nadere informatieVertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington? Waarom creatine?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington?
Nadere informatieWij hebben dit onderwerp gekozen omdat het slecht is voor de gezondheid en wij willen vertellen waarom dit slecht is.
Roken Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het slecht is voor de gezondheid en wij willen vertellen waarom dit slecht is. Inleiding In restaurants,wijkcentra,kantines van sporthallen en op het werk roken
Nadere informatieChapter 14. Samenvatting
Samenvatting Inleiding Schizofrenie is een chronische en ernstige psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door abnormale gedachten en verstoord gedrag. De eerste beschrijving van schizofrenie dateert
Nadere informatieJante Schmidt Alistair Niemeijer Carlo Leget Evelien Tonkens Margo Trappenburg. Waardigheidscirkel
Jante Schmidt Alistair Niemeijer Carlo Leget Evelien Tonkens Margo Trappenburg De Waardigheidscirkel De Waardigheidscirkel Samenvatting Jante Schmidt Alistair Niemeijer Carlo Leget Evelien Tonkens Margo
Nadere informatieOnvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Groepsbehandeling bij SOLK
Onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten Groepsbehandeling bij SOLK Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U wilt beter leren omgaan met uw klachten van pijn en
Nadere informatiePsychische. problemen. bij ouders. Wat doe je met ouders die in de knoop zitten?
Psychische problemen bij ouders Wat doe je met ouders die in de knoop zitten? Alles over psychische problemen bij je ouders IKMAAKDEKLIK.be Een onlineplatform voor kinderen van ouders met psychische problemen.
Nadere informatie2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel.
Werkstuk door een scholier 1417 woorden 10 april 2001 4,8 34 keer beoordeeld Vak Biologie 1.Verhelder onduidelijke begrippen en termen. Geen onduidelijke begrippen. 2.Wat is nu precies het probleem? 2.1:
Nadere informatieOnderaan de lege tabel vind je een paar voorbeelden. Jouw tabel kan er uiteraard heel anders uit zien!
Naam: Datum: Instructies: Als we van streek zijn of ongelukkig vergeten we vaak de (belangrijke) positieve dingen in ons leven en de dingen die juist goed verlopen. Onze herinneringen en gedachten hebben
Nadere informatieDe overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft
Nadere informatieVerlies, verdriet en rouw
Verlies, verdriet en rouw Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0233 Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene brengt wellicht
Nadere informatiehttp://www.bloedsuiker.nl/nieuwsbrief/439/3772/diabetes-de-erfelijkheid-van-diabete...
Page 1 of 5 De erfelijkheid van diabetes type 2 Een samenspel van genen en leefstijlfactoren door Irene Seignette Diabetes type 2 is erfelijk. Maar wat bepaalt nu of iemand daadwerkelijk diabetes type
Nadere informatieHoe ontstaat hyperventilatie?
Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.
Nadere informatieEr zijn verschillend oorzaken bij hersenletsel. Deze oorzaken worden verdeeld in 3 groepen.
Boekverslag door S. 1258 woorden 21 maart 2015 5.8 5 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Niet aangeboren hersenletsel NAH De afkorting NAH staat voor niet aangeboren hersenletsel. Dit wil zeggen dat er
Nadere informatieAntipsychotica. Soms nodig, meestal niet. En waarom afbouwen zo belangrijk is...
Antipsychotica Soms nodig, meestal niet En waarom afbouwen zo belangrijk is... Inhoud Vooraf 3 Antipsychotica, wat doen ze? 4 Colofon Tekst Hedda van het Groenewoud Met medewerking van Bas Castelein, arts
Nadere informatieSOCIALE FOBIE PATIËNTENINFORMATIE
SOCIALE FOBIE PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Iedereen is wel eens angstig of gespannen in sociale situaties. Veel mensen vinden het vervelend om een praatje voor een groep mensen te houden, of om alleen
Nadere informatieTo blow or not to. blow? Inhoud. Informatiebrochure over cannabisgebruik bij een psychose. Inleiding. 1. Een psychose. 2. Cannabis
Inhoud To blow or not to Inleiding 1. Een psychose blow? Informatiebrochure over cannabisgebruik bij een psychose 2. Cannabis 3. Risico op een psychose door cannabisgebruik 4. Redenen om cannabis te gebruiken
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieBertha Middendorp MIGRAINE. De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval
Bertha Middendorp MIGRAINE De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval Inhoud Deel 1 12 Inleiding 15 Mijn migraine 21 Hypnose 26 Verhalen uit de praktijk Deel
Nadere informatieHersenonderzoek en intelligentie
45 Hersenonderzoek en intelligentie U werkt als psycholoog-onderzoeker aan de universiteit. Binnenkort bezoekt u samen met een collega het symposium Hersenen en intelligentie. U hebt afgesproken dat ieder
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Duizeligheid
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Duizeligheid z Deze brochure geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. 1 Wat is duizeligheid? Iedereen
Nadere informatieDomstad PsychologenPraktijk Drs. T. Havelaar, Gezondheidszorgpsycholoog
Naam: Datum: Instructies: Als we van streek zijn of ongelukkig vergeten we vaak de (belangrijke) positieve dingen in ons leven en de dingen die juist goed verlopen. Onze herinneringen en gedachten hebben
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Cara
Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt door een scholier 1387 woorden 2 mei 2002 7,7 79 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Heb jij wel eens geprobeerd een paar minuten door een rietje adem te halen?
Nadere informatieElk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker
Elk goed idee kan uitgroeien tot een succesvolle behandeling tegen kanker Eerst een technische vraag. Wat is een glioblastoom? Een glioblastoom is een hersentumor. Hoe ernstig is het als dit bij je wordt
Nadere informatie1. Ouder en beter Inleiding
1. Ouder en beter Inleiding Wat kan er fascinerender zijn dan ons brein? Het produceert de meest fantastische gedachten. Alles wat we weten over werelden zo ver weg als andere zonnestelsels of zo klein
Nadere informatieDe letterlijke betekenis van schizofrenie. 1.2 De psychotische perioden en verschijnselen naast deze perioden
Werkstuk door een scholier 2422 woorden 18 mei 2002 8.1 83 keer beoordeeld Vak ANW Hst. 1 wat houdt schizofrenie in? 1.1 De letterlijke betekenis van schizofrenie Schizofrenie is een erfelijke hersenziekte
Nadere informatieWerkstuk MS 2009 gr. 8 Door Ehlana Haring 2 G H MS
Werkstuk MS 2009 gr. 8 Door Ehlana Haring G H 2 MS Inleiding MS de afkorting van Multiple Sclerose. De oorzaak van MS is nog steeds niet bekend. Meestal treft MS mensen tussen hun twintig- en veertigste
Nadere informatieAngststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst
ggz voor doven & slechthorenden Angststoornissen Als angst en paniek invloed hebben op het dagelijks leven Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst Herkent u dit? Iedereen
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen
Nadere informatieInleiding Hoe het allemaal begon Soorten psychofarmaca, werking, bijwerkingen en indicatiegebieden
Inhoud Inleiding 9 1 Hoe het allemaal begon 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Gebruik van medicatie in de psychiatrie vóór 1950 13 1.3 De eerste antipsychotica 16 1.4 De tweede generatie antipsychotica 17 1.5 De
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Nederlandse samenvatting Lateralisatie en schizofrenie
Nederlandse samenvatting Lateralisatie en schizofrenie 255 256 De twee hersenhelften, de hemisferen, van het menselijke brein verschillen zowel in vorm als in functie. In sommige hersenfuncties, zoals
Nadere informatieDepressie bij ouderen
Depressie bij ouderen Bij u, uw partner of familielid is een depressie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat een depressie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de
Nadere informatieZelfbeschadiging inventarisatie en behandeling
1 Zelfbeschadiging inventarisatie en behandeling Over de eerste keer dat je jezelf beschadigde 1. ik deed het omdat ik het wilde en van plan was 2. het gebeurde toevallig/per ongeluk 3. leek gewoon te
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Wie van u zit of Facebook? Ik vind het een prachtig medium om op te delen en op de hoogte te blijven van elkaars wel en wee. Maar er zitten ook nadelen
Nadere informatieBenzo de baas. Succesvol zelf uw slaap- en kalmeringsmiddelen afbouwen
Werkboek van Benzo de baas Succesvol zelf uw slaap- en kalmeringsmiddelen afbouwen Dit werkboek helpt u om stap voor stap te stoppen met slaap- en kalmeringsmiddelen. Over zes weken kunt u weer zonder
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Depressies
Praktische opdracht ANW Depressies Praktische-opdracht door een scholier 1714 woorden 27 februari 2002 7,9 16 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Deze brochure gaat over depressies. Op het moment hebben
Nadere informatiePuberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn
Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Gedrag komt nooit alleen. Vier factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van gedrag. Kindfactor Opvoedvaardighedenfactor Ouderfactor
Nadere informatieVerlies, verdriet en rouw
Verlies, verdriet en rouw Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene
Nadere informatieUit een inleiding en gesprek te Gouda 14 mei 2008 -
Jaargang 9 nr. 10 ( 3 juni 2008) Non-dualiteit van de ervaring Uit een inleiding en gesprek te Gouda 14 mei 2008 - Ja, we hebben het hier steeds over het herkennen van non-dualiteit. Het is duidelijk:
Nadere informatiewerkstuk van Sanne Ende.
Verslag door S. 2914 woorden 9 december 2015 5,3 27 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer http://www.nationalezorggids.nl/ggz/nieuws/17804-verslaving-aan-sociale-media-neemt-toe.htmlmaatschappijleer werkstuk
Nadere informatieZelfbeeld. Voortgezet onderwijs
Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd bestuderen wetenschappers hoe mensen over zichzelf nadenken. Dat gebeurt ook bij de Universiteit Leiden: daar doen wetenschappers bij het Brain & Development Onderzoekscentrum
Nadere informatieb) Wat vind jij ervan dat er speciaal voor kinderen een boek over kanker is a) Welke vorm van kanker had Jacintha? geschreven? Leg uit waarom.
Gezondheid kanker op pagina 4/5 van Kidsweek. A B C a) Welke ziekte heeft Jacintha gehad? b) Hoe heet het boek waar Jacintha aan meegeholpen heeft? c) Ken jij iemand in jouw omgeving die kanker heeft?
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere
Nadere informatieJeanette aan de Stegge. Schilderen met emoties
Jeanette aan de Stegge Schilderen met emoties 2 Jeanette aan de Stegge is als schilderes voornamelijk bekend vanwege haar treffende portretten. Ze heeft als bijna geen ander de gave om de persoonlijkheden
Nadere informatieAlcoholintoxicatie 1
Alcoholintoxicatie 1 Je hebt teveel alcohol gedronken en dit heeft dusdanige effecten op je lichaam gehad dat een opname in het ziekenhuis noodzakelijk was. Doordat je teveel gedronken hebt kan er van
Nadere informatieVoorlichting Koning Willem 1 College te Den Bosch
Nieuwsbrief december 2016 Voorlichting Koning Willem 1 College te Den Bosch In deze Nieuwsbrief Eskil aan het woord Partners van... Movie night Stichting specsavers Sociale vaardingsheids training Vrijwilliger
Nadere informatieDe ramadan met een eetstoornis: 'Elk jaar een drama'
De ramadan met een eetstoornis: 'Elk jaar een drama' Voor veel moslims begint zondag de ramadan. Vasten brengt voor gelovigen met een eetstoornis gezondheidsrisico's met zich mee. Erover praten blijkt
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatieVan onbekend naar verslaafd
Van onbekend naar verslaafd Onbekend 1 Als je iets niet kent en niet weet wat het is, dan mis je het ook niet. Zoals een ongeboren baby het ervaart. Je mist niets. Behoefte 2 Noodzakelijk om in leven te
Nadere informatieOnbegrepen lichamelijke klachten
Onbegrepen lichamelijke klachten Er zijn veel mensen met onbegrepen lichamelijke klachten, klachten waarvoor men (nog) geen verklaring heeft kunnen vinden op lichamelijk gebied. Onderzoek, doorsturen naar
Nadere informatieGedwongen opname met een IBS of RM *
Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke
Nadere informatieBLOWEN WETEN WAT U DOET. Informatie over cannabisgebruik bij een psychose
BLOWEN WETEN WAT U DOET Informatie over cannabisgebruik bij een psychose INLEIDING Ervaring van een gebruiker "Ik blow sinds mijn dertiende. En ik weet nu dat ik psychotisch ben geweest. Lang dacht ik
Nadere informatieWat is emotionele pijn eigenlijk?
Wat is emotionele pijn eigenlijk? Door de enorme stappen die het laatste decennium zijn gezet in hersenonderzoek, wordt steeds meer duidelijk dat emotionele pijn net zo erg kan zijn als fysieke pijn. Emotionele
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieHet volume lager zetten met dantroleen helpt ZvH muizen Calcium en neuronen calcium
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Het volume lager zetten met dantroleen helpt ZvH muizen Dantroleen,
Nadere informatieIk heb een postnatale/postpartum depressie
Ik heb een postnatale/postpartum depressie Ik kan nu volledig zeggen dat ik last heb van een postnatale/postpartum depressie. Dit durfde ik niet hardop te zeggen omdat mijn huisarts de eerste keer toen
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor cliënt en naasten. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor cliënt en naasten Zorgprogramma Doen bij Depressie Versie 2013-oktober Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen en welke oorzaken
Nadere informatieWe gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt.
Een stigma kan gezien worden als een stempel met negatieve lading dat mensen met psychische aandoeningen opgedrukt krijgen door de omgeving of maatschappij. Dit wordt door velen zo ervaren. Wat ook voorkomt
Nadere informatieBianca Wagenaar-Swart Preventiewerker
Bianca Wagenaar-Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Preventie Behandeling Nazorg Alcohol, roken, drugs, medicijnen, gamen, gokken Programma
Nadere informatieKlantreis Terugval dakloosheid. Disgover
Klantreis Terugval dakloosheid Disgover PERSONA S Persona - Mark Netwerk/milieu Eigenwijs Sociaal Beïnvloedbaar Kort lontje Mark is 52 jaar, heeft geen contact meer met zijn familie. Door een slechte jeugd
Nadere informatieHerdenking van de overledenen van NAS en Pauluskerk, zondag 24 november 2013, 17.00 uur, Vijverhofstraat. Lezingen uit de bijbel
Herdenking van de overledenen van NAS en Pauluskerk, zondag 24 november 2013, 17.00 uur, Vijverhofstraat Lezingen uit de bijbel - Psalm 117 (gezongen) - Mattheus 5: 1-12 en Openbaring 7: 2-4 en 9-17 Overdenking
Nadere informatieEen depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen
Een depressie P unt P kan u helpen volwassenen Iedereen is wel eens moe, somber en lusteloos. Het is een normale reactie op tegenvallers, een verlies en andere vervelende gebeurtenissen. Wanneer dit soort
Nadere informatieSportief bewegen met reumatoïde artritis. Reumatoïde artritis
Sportief bewegen met reumatoïde artritis Reumatoïde artritis Sportief bewegen met reumatoïde artritis...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een
Nadere informatieBewustwordingscampagne1 Doe1Eens1Goed1Gek 1doorbreekt1taboe1 rond1psychoses1bij1jongvolwassenen11
1 Bewustwordingscampagne1 Doe1Eens1Goed1Gek 1doorbreekt1taboe1 rond1psychoses1bij1jongvolwassenen11 Naarschattingkampenjaarlijks1op3Belgischejongerenmetpsychischeproblemen Naarschattingkampttot3%vandeBelgischejongerenmetpsychosegevoeligheid
Nadere informatieLeren omgaan met gedachten, gevoelens, emoties en pijn
Leren omgaan met gedachten, gevoelens, emoties en pijn Toespraak van Jiun roshi op de eerste dag van een vijfdaagse zen-retraite, geredigeerd en enigszins ingekort door Myoko Sint Het is vandaag de eerste
Nadere informatieWaar gaat het YOUth-onderzoek over?
Waar gaat het YOUth-onderzoek over? Youth betekent jeugd in het Engels, kinderen dus. En YOU is met hoofdletters omdat het staat voor Youth Of Utrecht: jeugd van Utrecht. We onderzoeken namelijk alleen
Nadere informatieOpstel Levensbeschouwing boeddhisme
Opstel Levensbeschouwing boeddhisme Opstel door Ayton 1267 woorden 17 januari 2018 4,7 5 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Verslag Boeddha (Boeddhisme) Van Ayton van Barreveld S1G Inhoud Inleiding
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 7 Inleiding 11
Inhoudsopgave Voorwoord 7 Inleiding 11 1 Gevoel en verstand in de liefde 15 2 De partnerkeuze 21 3 Mythes over de liefde 29 4 De liefde ontraadseld 35 5 Verbetering begint bij jezelf 43 6 De vaardigheden
Nadere informatieSuïcidepreventie. Marian de Groot Directeur handicap + studie Mede namens 113-Online
Suïcidepreventie Marian de Groot Directeur handicap + studie Mede namens 113-Online Missie en visie @113 Taboe op praten over zelfmoord doorbreken Drempels bij zoeken en vinden van hulp verlagen Landelijk
Nadere informatieVerslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth
Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling in de GGz dr. C.A. Loth Cijfers 1,2 miljoen alcoholisten/problematische drinkers 1,8 miljoen dagelijkse gebruikers benzo s, 22 % gebruikt
Nadere informatieEh, de spreekbeurt is al over twee weken. Er is wel een beetje haast bij.
Van: Jelle Huygens Datum: 12 juni 2012 Onderwerp: Spreekbeurt Aan: Dick Swaab Hoogedelgeleerde heer Swaab, Mijn zus Ionica en ik hebben binnenkort een spreekbeurt. We hebben het brein als onderwerp gekozen.
Nadere informatieWerkstuk ANW Gentherapie
Werkstuk ANW Gentherapie Werkstuk door een scholier 2605 woorden 27 april 2003 5,8 40 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Het onderwerp dat wij hebben gekozen is: genezen met gentherapie. Wij hebben voor
Nadere informatieGastspreker deze avond is Pauline Okkerse GZ-psycholoog en orthopedagoog-generalist bij SWZ.
Hoe werken de Hersenen? Een beschadiging aan je hersenen zorgt ervoor dat je hersenen niet meer normaal functioneren. De plaats van de beschadiging bepaalt de gevolgen en de klachten. Naast zichtbare gevolgen
Nadere informatieWerkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het
Werkbladen Uitdaging! Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het één ten koste van het ander? Waar word jij gelukkig van? De uitdaging van deze tool is dat je je eigen antwoorden bepaalt. We raden
Nadere informatiePsychische. problemen. bij ouders. Wat doe je met ouders die in de knoop zitten?
Psychische problemen bij ouders Wat doe je met ouders die in de knoop zitten? Alles over psychische problemen bij je ouders Similes Vereniging voor gezinsleden van mensen met psychiatrische problemen tel.
Nadere informatieWat gebeurt er als de mens zichzelf volledig begrijpt?
De vijfde revolutie Wat gebeurt er als de mens zichzelf volledig begrijpt? De wereld staat aan de vooravond van een revolutie, zeggen toponderzoekers in de neurowetenschappen. Dankzij geavanceerde hersenscantechnieken
Nadere informatieElektroconvulsietherapie
Specialist op het gebied van intensief forensische zorg Elektroconvulsietherapie Wat is ECT? Wat is ECT? ECT is een behandeling die wordt toegepast bij een aantal psychiatrische aandoeningen. Het gaat
Nadere informatieMultiple sclerose (MS) Poli Neurologie
00 Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie 1 Inleiding U heeft MS. Deze woorden veranderen in één keer je leven. Gevoelens van ongeloof, verdriet en angst. Maar misschien ook opluchting, omdat de vage klachten
Nadere informatieINHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN
INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk
Nadere informatieHersenweefsel voor onderzoek
Hersenweefsel voor onderzoek De Nederlandse Hersenbank voor Psychiatrie Psychiatrische ziekten zijn aandoeningen die gepaard gaan met veel lijden, niet alleen van de getroffenen zelf, maar ook van hun
Nadere informatie