DeernsData. Inspelen op marktontwikkelingen. Project in beeld: Het Strijkijzer Haags Hoogtepunt

Transcriptie

1 DeernsData Project n beeld: Het Strjkjzer Haags Hoogtepunt Opdrachtgever aan het woord: Deerns partner bj bouw boegbeeld ASML n Tawan Inspelen op marktontwkkelngen Rondetafelgesprek: Uneke aanbestedngsprocedure Jeroen Bosch Zekenhus nummer 17 - december 2007

2 Inhoud Inspelen op marktontwkkelngen Aanbestedngsprocedure Jeroen Bosch Zekenhus 4 Specfeke huurderswensen n de Schecentrale 7 Luchtstromngenonderzoek Bloemenvelng Aalsmeer 8 FwHex toegepast n Deerns ontwerp 8 Opleverng neuwbouw Martn Zekenhus Gronngen 9 Het Strjkjzer Haags Hoogtepunt 10 De katalysator YES!Delft werkt bede kanten op 12 Koelen met levensduurkosten 15 Wereldwjd communceren vanaf Amsterdamse Zudas 16 Deerns partner bj bouw boegbeeld ASML n Tawan 18 Deerns Concept Studo begnt aan neuw sezoen 22 Schoon schp n cleanroom DBF 23 De Classc Express s gelanceerd! 24 Deerns Amsterdam offceel geopend 24 Neuwe data voor datacenterspecalsten 25 Luchthaven Qatar kest rume sop 26 Deerns groet ook buten Nederland 27 Neuw kantoor voor Wlo Nederland 28 In 2008: Deerns 80 jaar! Op 1 aprl 2008 s het tachtg jaar geleden dat de heren Paul Wessel Deerns en Drk Houtman ten overstaan van de notars verklaarden met elkander te hebben aangegaan ene maatschap, ten doel hebbende het exploteren van een advesbureau op technsch gebed. Inmddels s Deerns utgegroed tot een (nter)natonale topspeler op het gebed van technsche voorzenngen n de gebouwde omgevng. Met steeds meer van onze opdrachtgevers bewegen we mee naar projecten n neuwe markten. Internatonaal acteve archtectenbureaus, ndustrële ondernemngen en technologebedrjven schakelen ons steeds vaker n bj neuwbouwprojecten n het butenland. Met nternatonale actvteten en een sterk nternatonalserende groep medewerkers verbreden we onze blk, verrumen we onze ervarng en versterken we onze nnovatekracht ook ten behoeve van onze Nederlandse opdrachtgevers. In de Deerns Data kunt u regelmatg lezen over ons werk n de hudge markt, de ontploong van onze denstverlenng op bjvoorbeeld het gebed van kostenmanagement, cleanroomtechnologe, datacenterontwerp en duurzame energevoorzenng, maar ook over de actvteten de wj ondernemen om ons nnovatef en createf vermogen n de conceptfase van bouwprojecten te versterken. In het volgende nummer van Deerns Data zullen we u een kjkje gunnen n ons werk van de afgelopen tachtg jaar. Zorg dan ook dat u de specal net mst. Voorwoord Inspelen op lokale markten en behoeftes Bj de toename van onze densten op de Nederlandse markt, worden er de laatste jaren ook steeds meer butenlandactvteten ontplood. Herover nformeerden wj u reeds eerder n Deerns Dvers nr. 7. Natonaal of nternatonaal, bj alle projecten wordt er ngespeeld op lokale markten en behoeftes. Stjgende energeprjzen, duurzame techneken, neuwe contractvormen en de belangstellng voor levensduurkosten spelen herbj een belangrjke rol. Om deze reden staat deze utgave van Deerns Data n het teken van het nspelen op de marktontwkkelngen. Een goed voorbeeld van een butenlands hghtech project s de realsate van een productelocate voor ASML n Tawan. Herbj moeten specalsten omgaan met bouwvoorschrften ut een ver land en moeten ze rekenng houden met lokale nvloeden. Los van het fet dat de locate bnnen zeer korte tjd operatoneel moet zjn. Utgerust met de kenns van de neuwe fabrek van AMSL n Veldhoven, waarbj Deerns verantwoordeljk s voor het ontwerp, s dt een geweldge utdagng. Met de bouw van het Jeroen Bosch Zekenhus wordt voor het eerst n de Nederlandse zorgsector de aanleg van de gebouwgebonden elektrsche en werktugbouwkundge nstallates gegund aan bedrjven, de voor een perode van ten jaar de werkng van de nstallates garanderen. Meer en meer raken wj ervan doordrongen dat het opweegt om bj nvesterngsbeslssngen verder te kjken dan alleen naar de nvesterngskosten. In de deze Deerns Data leest u meer over het sturen op totale levensduurkosten. Naast deze nnovateve projecten besteden we ook aandacht aan YES!Delft. Snds twee jaar s Deerns sponsor van YES!Delft, een aan de TU geleerde organsate de technostarters ondersteunt bj het opstarten van een bedrjf. Dankzj YES!Delft kunnen de (jonge) ngeneurs een vlegende start maken en s er alle rumte om nnovateve deeën ut te werken. Deerns vndt het belangrjk deze ontwkkelngen te volgen en te ondersteunen. Waar mogeljk passen wj nnovateve deeën graag toe n onze projecten. r E.S. Hora Sccama Drecteur Deerns raadgevende ngeneurs DeernsData DeernsData

3 Rondetafelgesprek Prestate contract onderhoud n het zekenhus Uneke aanbestedngsprocedure Bosch zekenhus met dank aan Van Zanten en Deerns Lnks: Hans van Zanten, rechts: Toon van Merlo In 2011 wordt het neuwe Jeroen Bosch Zekenhus n s Hertogenbosch opgeleverd. Met 760 bedden, een vloeroppervlak van verkante meter en een parkeergarage voor 1100 auto s een belangrjke gezondhedsvoorzenng voor de rego. Maar er s nog ets dat het gebouw bjzonder maakt. Voor het eerst n de Nederlandse zorgsector s op ntatef van de opdrachtgever de aanleg van de gebouwgebonden elektrsche en werktugbouwkundge nstallates gegund aan bedrjven de voor een perode van ten jaar na opleverng de werkng van de nstallates garanderen. Met dank aan Van Zanten raadgevende ngeneurs en Deerns raadgevende ngeneurs, de de contracten hervoor hebben opgesteld. Hans van Zanten s een tevreden man. Al jaren probeert hj grote nstellngen ervan te overtugen dat de kwaltet van E en W nstallates sterk verbetert als de nstallateurs zch ook commtteren aan langdurg onderhoud. En endeljk heeft hj samen met Hendrk Scheper, manager beheer en onderhoud van Deerns, bj Toon van Merlo, clustermanager bouw en technek van het Jeroen Bosch Zekenhus, een wllg oor gevonden. Afgelopen zomer zjn met Imtech (E) en Hejmans dochter Burgers Ergon (W) de contracten getekend voor een langdurge relate. De genoemde ondernemngen leggen de nstallates aan en krjgen per jaar een bedrag voor onderhoud en het oplossen van storngen. Halen ze de normen, dan kunnen ze rekenen op een bonus. Zjn er te veel storngen of worden de net adequaat opgelost dan volgt een malus. Voordelen De voordelen voor alle partjen zjn dudeljk. De nstallateurs hebben naast de ntële opdracht voor een perode van ten jaar een zekere omzet en de zekenhusdrecte besteedt een aanzenljke porte werk en rsco ut. We zjn een leverancer van zorg. Net van water, gas, lcht, lften en klmaatbeheersng, zegt Toon van Merlo. Toen het beslut voor neuwbouw s gevallen, heb k meteen gezegd dat we een slag moeten maken n de nstallates. Ik zocht naar een andere aanpak de de kwaltet moet verhogen. We werkten al samen met Deerns en Van Zanten bj de technsche utwerkng van de neuwbouw en bj hen heb k de gedachte neergelegd. We begrepen elkaar meteen. De tjd s voorbj dat de mensen van de TD s zelf met de schroevendraaer aan de slag gaan om storngen op te lossen. Ze moeten functoneren als casemanagers, ntermedars tussen het zorgproces enerzjds en apparatuur en technc anderzjds. De TD bljft egenaar van de nstallates. Wj besteden geen kenns ut. Onze mensen houden n de gaten of de systemen optmaal functoneren, of er dngen ms gaan. Effcënter De technek n zjn algemeenhed s enorm snel ontwkkeld, vult Hendrk Scheper aan. Apparatuur en nstallates zjn ngewkkelder geworden en grotendeels geautomatseerd. Lften, verwarmng, koelng, energe; per verkante meter s de gebrukte technek n twntg jaar anderhalf keer omvangrjker geworden. Het lgt voor de hand om de nstallateurs, de de nstallates aangelegd hebben, ook een groot deel van het operatonele onderhoud te laten verrchten. Ze kennen de nstallates mmers. Zj weten waar eventuele knelpunten ztten, welke neuwe software nodg s, welke modfcates. Het s veel effectever om gespecalseerde technc te sturen. Waarbj de bedrjven ook mede zorgen voor de opbouw van onderhouds nformate, het managen van de bjbehorende systemen en de regstrate van het afhandelen van de klachten. De mensen van het Jeroen Bosch Zekenhus houden wel toezcht en stellen vast of de afspraken worden nagekomen. Ze zetten dus net meer hun egen TD ers n om storngen te verhelpen. Ze managen het contract. Prestatecontracten Toon van Merlo benadrukt dat het gaat om een volledg neuwe maner van ut en aanbesteden. We gaan over op prestatecontracten. Een dergeljk contract s gemakkeljker af te sluten met het bedrjf dat zelf de nstallates heeft gebouwd. Door de bonus malus clausule ben je verzekerd van snelle acte n geval van problemen. Sterker nog, problemen worden voorkomen, want de nstallateurs worden afgerekend op het aantal storngen en de snelhed van oplossngen. Bovenden bouw je een meer ntense relate op. Voor alle partjen nteressant, want een zekenhus wordt altjd >> 4 DeernsData DeernsData 5

4 Projectneuws Specfeke huurderswensen n de Schecentrale Bj neuwbouw s het een groot voordeel als de huurder van het gebouw al n een vroeg stadum bekend s. Specfeke huurderswensen kunnen dan al n het ontwerpstadum worden geïmplementeerd. Zo ook bj het project Schecentrale fase 4a n Rotterdam. Her s voor huurder RTV Rjnmond een nstallateontwerp op maat gemaakt. Van lnks naar rechts: Hendrk Scheper, Hans van Zanten en Toon van Merlo. utgebred, aangepast en verbouwd. De nstallateurs kunnen meegroeen en meer werk krjgen. Voor bedrjven n de toch zeer conjunctuurgevoelge bouwsector ongetwjfeld nteressant. Maar er lonkt nog meer. Nu gaat het om de gebouwgebonden nstallates, legt Hans van Zanten ut. Wellcht zjn deze contracten ook mogeljk n de netgebouwgebonden nstallates zoals IT, het onbemande dstrbutesysteem, de bevelgng en de bewakng. Uteraard zjn de contracten tot n detal utgeschreven. Maar n de samenwerkng zt rek. Verantwoordeljkheden kunnen verschuven, strategsch, tactsch en operatoneel. Besparngen Besparngen zjn net het doel op zch, zo zeggen de dre geïntervewden vrjwel tegeljk. Het gaat om de geleverde kwaltet. Desondanks lgt er een zware druk op de zorgsector om te besparen. De fnancerngsstructuur van de zorg verandert. Vastgoedbeheer wordt een belangrjk tem. Utendeljk denken we goedkoper ut te zjn, erkent Toon van Merlo. Op de langere termjn hebben we mnder mensen bj de TD nodg. Onderhoud wordt mmers door de bedrjven zelf gedaan. En omdat er materalen en nstallates van hogere kwaltet gebrukt worden, zjn de spullen duurzamer en gaan ze langer mee. Waarom? Omdat << nstallateurs zch n egen vlees zouden snjden als ze zouden bezungen op materaal en goede onderhoudsmensen. Deerns en Van Zanten en de betrokken medewerkers van de TD hebben de prestatecontracten tot n de detals utgewerkt. Een utdagng, zegt Hendrk Scheper, om de nstallates vanut het ontwerp vooraf te vertalen naar prestates voor het onderhoud later. Herbj hebben wj ook de mensen van de TD ntensef betrokken. Het vergt tjd en nspannng van edereen om zch goed voor te bereden op de neuwe stuate. We hebben nog tjd; n 2011 wordt het Jeroen Bosch Zekenhus opgeleverd. Daarna wordt het tenjarg contract van kracht met nog een opte van vjf jaar. In 2006 zjn de eerste contacten gelegd, n 2007 de contracten getekend. We hebben het dus over een totale perode van twntg jaar commtment naar elkaar. Vertrouwen Op bass van respect en vertrouwen en met een goede communcate. In transparante, vult Toon van Merlo aan. Dat geldt voor alle partjen en ook voor onze egen TD ers. Ik ben aangenaam verrast over hun coöperate en nbreng van deeën. Zj begrjpen heel goed dat het Het s een volstrekt neuwe methode n deze sector. Desgn to mantan zogezegd. anders kan, beter. Hun rol bljft belangrjk. We hebben allemaal hoge ambtes. De gaan we nu waarmaken. << De Schecentrale n het Lloydkwarter n Rotterdam s een voormalge elektrctetscentrale de s omgebouwd tot een AV-, flm- en ICT-campus. Er s sprake van een gefaseerde bouw. De generatorhal s omgebouwd tot tv- en flmstudo. Het accuhus s geschkt gemaakt voor medabedrjven en kunstenaars en de voormalge bedrjfskantne s aangepast voor een multmeda hotel met Grand Café en brassere. De verde en laatste fase van het project s de neuwbouw van twee gebouwen fase 4a en fase 4b. Industrële utstralng Deerns heeft voor fase 4a het ontwerp voor de werktugkundge, elektrotechnsche en transportnstallates gemaakt, de bestedngsgerede stukken opgesteld en de utvoerng begeled. Het gebouw s n maart van dt jaar opgeleverd. Het heeft een opvallende ndustrële utstralng met een butengevel van onbehandelde getjzeren platen. Voor een aangenaam werkklmaat s het gebouw utgerust met betonkernactverng. De gebalanceerde ventlate zorgt voor aanvullende koelng en verwarmng per rumte. RTV Rjnmond Een groot gedeelte van fase 4a wordt gehuurd door de regonale rado en tv-zender RTV Rjnmond. Door de hoge warmtelast n de studo s, edt- en regerumten s de bass klmaat voorzenng van het gebouw net voldoende. Naast de gekoelde ventlatelucht zjn voor aanvullende koelng plafonds met watervoerende panelen toegepast. Een ongebrukeljke oplossng voor rumten met veel elektronca, zoals een studo. Reden voor toepassng van koelplafonds zjn de gestelde akoestsche esen aan deze rumten. Door de open structuur van het koelplafond s deze akoestsch transparant en kunnen erboven geluddempende voorzenngen worden aangebracht. Verder produceert een koelplafond, n tegenstellng tot een ventlatorconvector, geen gelud. Herdoor voldoen deze rumten ook aan de gestelde NR-esen voor achtergrondgelud van nstallates. Met de nbouw van een dauwpuntsregelng wordt lekkage als gevolg van condensvormng voorkomen. Calamtetenzender Een andere specfeke gebrukerswens s een noodstroomaggregaat n combnate met een no-break voorzenng. RTV Rjnmond s voor de rego de calamtetenzender en moet ook onder bjzondere omstandgheden, zoals netutval, kunnen utzenden. Doordat deze wensen n de ontwerpfase bekend waren, zjn de benodgde voorzenngen al ntegraal n het bestek opgenomen. Aanpassngen n een later stadum, welke altjd kostenverhogend werken, zjn hermee voorkomen. << ng. V.J.G. Jansen Telefoon: (024) E-mal: v.jansen@deerns.nl DeernsData DeernsData

5 Kort Neuws Luchtstromngenonderzoek voor Bloemenvelng Aalsmeer Om de luchtkwaltet rondom de npandge los- en laadrumten van de Bloemenvelng Aalsmeer (VBA) te verbeteren, s Deerns gevraagd om onderzoek te doen naar de luchtstromngen n het gebouw. Met geavanceerde programma s als TRYNSYS/TRNFLOW en Computonal Flud Dynamcs (CFD)-methodek, berekenen en smuleren de experts van Deerns de maatregelen waarmee de luchtkwaltet verbeterd kan worden. Bloemenvelng Aalsmeer (VBA) s een begrp n de wereld. Voor de serteeltsector betekent Aalsmeer: de hele wereld onder één dak. Dé plek waar vraag en aanbod elkaar ontmoeten. Aanvoeren, verhandelen, dstrbueren, verwerken en transporteren: de marktplaats s dag en nacht n bedrjf. Doordat op veel locates npandg wordt verladen en er een verkeersweg dwars door het mmense gebouw van 800 bj 800 meter lgt, brengt de toenemende bedrjvghed een zekere mate van vervulng met zch mee. Roet en fjnstof de n het gebouw worden utgestoten door de vele vrachtwagens (deselmotoremsse), vormen een belangrjk punt van aandacht. Luchtkwaltet Recenteljk zjn deselmotoremsses als kankerverwekkende stof aangemerkt. Dt betekent dat de concentrate ervan zo laag als haalbaar moet zjn. Reden genoeg voor de VBA om te onderzoeken wat er gedaan kan worden om de luchtkwaltet te verbeteren. In navolgng van de adveswerkzaamheden voor gebedsdeel VBA Zud s Deerns begonnen met het doorrekenen van het centrumgebed. Afscheden In het project bnnenverladng wordt voorgesteld om de npandge laaddocks te compartmenteren, met andere woorden zoveel mogeljk af te scheden van de arbedsplaatsen. Het compartmenteren van het gebouw heeft echter nvloed op de luchtstromen n en rond het gebouw. Deerns onderzoekt welke. Om deze omvangrjke opdracht (het VBA Centrum gebouw beslaat m 2 aan vloeroppervlakte) goed ut te voeren, wordt er eerst een nventarsate gemaakt van de hudge stuate. Wanneer alle randvoorwaarden onderzocht en gedefneerd zjn, worden de dockportomgevngen en het gehele gebouw geanalyseerd aan de hand van verschllende smulateprogramma s. Smulateprogramma s Het gehele gebouw wordt doorgerekend met de smulateprogramma s TRYN SYS en TRNFLOW. Hermee krjgen we nzcht n de nvloed van de wnd en temperatuurverschllen op de luchtstromngen n het gebouw. Ook worden zo de verspredng van roetdeeltjes n beeld gebracht en de ventlatenveaus van de verschllende gebouwdelen. Als spn off wordt er doorberekend welke nvloed de oplossngen hebben op het energeverbruk. Doorlooptjd Voor het meer n detal doorrekenen van de dockports zelf wordt gebruk gemaakt van Computonal Flud Dynamcs (CFD). Met behulp van deze geavanceerde software en numereke techneken worden de vele egenschappen van luchtstromngen zoals dchthed, druk, warmte, turbulente en snelhed geanalyseerd. Met deze gegevens kan het ventlatesysteem worden geoptmalseerd. De doorlooptjd van het gehele project zal maxmaal 10 weken n beslag nemen. Daarna weet de Bloemenvelng n Aalsmeer met zekerhed wat de meest optmale maner s om te komen tot een gezondere werkomgevng. << dr r P.J.W. van den Engel Telefoon: (070) E-mal: p.vd.engel@deerns.nl Neuwe utvndng toegepast n Deerns ontwerp - FwHex deel 2 Het neuwe FwHex-systeem wordt voor het eerst toegepast n het nstallateconcept van het MSP kantoor op de campus van de TU Delft. Deerns verzorgt nu het totale elektrotechnsche en werktugbouwkundge ontwerp, nclusef gebouwgebonden faclteten als de lft en telecommuncate. Eerder dt jaar hebben de kostendeskundgen van Deerns een aantal ventlateconcepten voor de TU Delft doorgerekend waarbj het concept met het neuwe FwHex systeem als beste varant ut de bus kwam (ze Deerns Data 16). Het neuwe Mult Scale Physcs kantoor van de TU Delft moet voldoen aan de hoge ambtes van de TU op het gebed van duurzaamhed en energe effcency. Mede daarom s er voor het klmaatconcept met FwHex gekozen. FwHex staat voor fne wre heat exchanger. Het systeem maakt gebruk van het prncpe dat warmte heel effectef kan worden overgedragen van water naar lucht door de busjes van de warmtewsselaar te voorzen van vertnde koperdraadjes. Herdoor wordt de overdracht zodang geoptmalseerd dat al bj een temperatuurverschl van twee graden Celsus op effcënte wjze energe (warmte en koude) wordt overgedragen. Installatetechnsch ontwerp Neuwe technek zorgt voor neuwe aandachtspunten n de ontwerpfase. Zo moet er rekenng worden gehouden met het praktsche fet dat de unts, n tegenstellng tot conventonele systemen, onder het plafond utsteken. Maar ook zaken als wetgevng (de CEcertfcerng en EMC rchtljnen) vragen extra aandacht. Daarnaast moeten mogeljke neveneffecten van het systeem, de een negatef effect op het gebed van comfort kunnen hebben, goed worden ngeschat en voorkomen. Door vanaf het begn op conceptueel nveau mee te denken met zowel de utvnder als de opdrachtgever wordt het project ntegraal aangepakt en kan er snel met de bouw begonnen worden. Ondanks de ntegrate van deze neuwe technek zal de doorlooptjd voor het nstallatetechnsch ontwerp relatef kort zjn. Nog dt jaar moet met de bouw worden begonnen. End 2008 wordt het gebouw opgeleverd, maar daarmee s het project nog net afgerond. Gedurende het eerste jaar wordt de neuwe nstallate va het gebouw beheer systeem nauwgezet gevolgd om de exacte werkng n beeld te krjgen. Na deze evaluateperode zal bljken of het systeem op grote schaal toegepast kan worden. << Opleverng neuwbouw Martn Zekenhus Gronngen In de Deerns Data van aprl 2003 hebben we al over de neuwbouwplannen van het Martn Zekenhus gepublceerd. In dat artkel werd nader ngegaan op het ontwerpconcept van de neuwbouw: Industreel, Flexbel en Demontabel (IFD) bouwen. Deerns heeft een grote bjdrage geleverd door het nstallateconcept van de neuwbouw naadloos aan te laten sluten op het IFD ontwerp. Door dt concept kunnen functonele aanpassngen n de toekomst tegen aanzenljk lagere kosten worden gerealseerd. Daarnaast heeft Deerns een duurzaam energeconcept ontworpen. Dt concept staat garant voor een reducte van 48% van het energeverbruk. Voor de renovate van het bestaande gebouw heeft het Martn Zekenhus, op bass van de enorme CO2 reducte, een subsde van gekregen. Energezung zekenhus Door de ontwerpen van Deerns behoort het zekenhus tot de top 3 van energezunge zekenhuzen n Nederland. Tevens kon, door vroegtjdge beslutvormng, het opslagsysteem voor de neuwbouw voorbered worden op de koppelng met de oudbouw. Dt bespaart het Martn Zekenhus rum een half mljoen euro aan energekosten per jaar. Ook de gemeente Gronngen heeft het duurzame karakter van het project beloond. Het zekenhus heeft de tweede prjs gewonnen n de compette voor duurzaamste ondernemer van Gronngen De gemeente Gronngen rekt deze prjs ut aan bedrjven met de beste plannen om bj te dragen aan de beperkng van de CO2 utstoot. De komende tjd wordt besteed aan de medsche nrchtng van het neuwe zekenhus. End december vndt de verhuzng plaats en s het neuwe onderkomen volledg operatoneel. << 8 DeernsData DeernsData 9

6 Project n beeld Het Strjkjzer Haags Hoogtepunt De hoogste woontoren van Den Haag (130 meter) op een kavel van slechts 30 bj 35 meter Woontoren Het Strjkjzer bestaat ut 300 studo s voor jongeren en 51 luxe huurappartementen. Het gebouw heeft een aantal serres, 2 aparte entrees en n totaal 6 lften (nclusef goederenlft). Ook s er een Grand Café gevestgd, een wasserette en werkrumtes. Met een glazen lft s het panoramaterras op de 41ste verdepng te bereken. Het ontwerp van archtect Paul Bontenbal s geïnspreerd op het Flatron Buldng n New York. In eerste nstante heeft Deerns opdrachtgever Vesta geadvseerd bj het opstellen van het programma van esen. De taak van Deerns n het bouwteam was de controle op de utwerkng van het ontwerp. Na ontbndng van het bouwteam heeft Deerns de contracten gemaakt, de aanbestedng verzorgd en de utvoerng begeled van de W-, E- en Transport nstallates. Normaal heeft een woontoren van 130 meter genoeg aan 3 lften. Om de verschllende gebrukers van Het Strjkjzer voldoende prvacy te beden zjn er aparte lften voor de appartementen, de studo s en het panoramaterras gerealseerd. De 2 lften bj de studo s zjn echter net voldoende om de studenten-ochtendspts naar beneden op te vangen. Om de vervoerscapactet te verhogen stoppen de 2 studolften s morgens alleen op de even etages en wordt de panoramalft tjdeljk ngeschakeld voor de oneven etages. Rals voor de gevelonderhoudnstallate bovenn de toren. Het Strjkjzer s opgebouwd ut 6 vertcale straten, 6 schachten met 25 etages studo s en 12 etages luxe appartementen. Op elke etage bevnden zch 2 studo s of 1 appartement per schacht. De schacht bevat (zoals op de tekenng te zen) alle ledngen en nstallates. Iedere studo heeft een egen keuken en santar en per 2 wonngen s er een cv-ketel. Daardoor zjn deze klene wonngen later op eenvoudge wjze samen te voegen tot een appartement. De nstallates zjn voor het onderhoud vanut de gangen berekbaar va hoge en brede deuren. 10 DeernsData DeernsData 11

7 Achtergrondverhaal YES!Delft s de ntermedar tussen technsche unverstare kenns en de ondernemersmarkt. De stchtng s bjna dre jaar actef en boekt nu al successen. Net alleen de technostarters hebben voordeel bj het programma van YES!Delft. Ook het bedrjfsleven plukt de vruchten van deze katalysator. Markt en kenns komen samen tot verneuwng De katalysator YES! Delft Peter Hscocks bj de Masterclass Investor Readness werkt bede kanten op Lesley Fockema Andreae formulemanager YES!Delft In de moderne conferentezaal van YES!Delft spreekt formule manager Lesley Fockema Andreae enthousast over de geboekte successen. We hebben de afgelopen tjd dverse productlancerngen gehad. Een voorbeeld hervan s de Senz paraplu. Deze paraplu, de bestand s tegen wndkracht elf, s ontwkkeld door dre ndustreel ontwerpers van de TU Delft. Na een ontwkkelperode van slechts 1 jaar s de paraplu al terug te vnden n meng desgnwnkel n Europa en onlangs heeft Senz een strategsche overeenkomst gesloten met de marktleder op het gebed van parapluverkoop n Amerka. Succes door kennsoverdracht YES!Delft staat voor Young Entrepreneurs Socety en s op ntatef van de gemeente Delft en de TU Delft opgercht. De stchtng heeft als doel, het ondersteunen van technostarters bj het starten van hun bedrjf. Bjvoorbeeld door bedrjfsrumte beschkbaar te stellen. Maar we doen meer vult Lesley van YES!Delft aan. We hebben een formule ontwkkeld waarbj de geselecteerde ondernemers actef gestmuleerd worden om over het ondernemerschap na te denken en hoe ze daar voor hun egen bedrjf nvullng aan kunnen geven. Een onderdeel van deze formule s het bevorderen van contacten tussen technostarters en het bedrjfsleven. Dt doen we onder andere door het organseren van netwerkborrels en het aantrekken van bedrjven voor coachngs- en fnancerngstrajecten. De rol vervult Deerns en daar zjn we heel gelukkg mee. Ook bj deelname aan de door ons georganseerde masterclasses komen de technostarters n contact met deskundgen ut het bedrjfsleven. Masterclasses Onze masterclasses worden onder andere n samenwerkng met Delft TopTech ontwkkeld. Onlangs heeft de tweedaagse masterclass Investor Readness bj Deerns n Rjswjk plaatsgevonden. Omdat we het nvesteerdersvraagstuk net vanut de theore maar vanut de praktjk wlden benaderen, hebben we een vjftal nvesteerders aangetrokken om plaats te nemen n een jury. Onder ledng van Peter Hscocks en Paul Ormerod van the Cambrdge Entrepreneurshp Centre zjn na een dag basstheore alle busness cases opgesteld. Tenslotte hebben de technostarters hun busnessplan gepresenteerd en s het door de jury beoordeeld op teamsamenstellng, fnancën, cjfermatge onderbouwng en stratege. Elane Khoury Een van de deelneemsters aan de masterclass Investor Readness s Elane Khoury. Ze heeft n Israël chemsche technologe gestudeerd aan de unverstet van Hafa. In 2004 s ze naar Nederland gekomen waar ze aan de TU Delft bochemsche technologe s gaan studeren. Door haar afstudeeropdracht s ze op het dee gekomen om met behulp van elektrostatsche ontladngen luchtstromngen te creëren. Met andere woorden, wnd maken zonder gebruk te maken van een pomp of ventlator. Deze vndng s zo unek en de toepassngen zjn zo groot dat k er meer mee wlde dan alleen op dt onderwerp promoveren vertelt Elane spontaan na afloop van de masterclass. Deze technsche nnovate wl k commerceel toepassen en concreet maken. Omdat het systeem ook goed toepasbaar s om lucht te flteren heb k het bedrjf VFA (Vrus Free Ar) opgercht. Het luchtflter werkt als volgt. Met elektrostatsche ontladng wordt een centrfugale luchtstroom ontwkkeld >> 12 DeernsData DeernsData 13

8 Elane Khoury van VFA, werkzaam bj Deerns n een busvormge behuzng. Door de centrfuge en de hoge elektrostatsche ladngdchthed worden deeltjes als vrussen en bacterën geconcentreerd en kunnen ze, afhankeljk van de toepassng, op een bepaalde maner worden utgeflterd en grotendeels geëlmneerd door de elektroden. Het systeem s revolutonar door het gebruk van elektrostatsche egenschappen. Doordat er geen bewegende delen worden toegepast en het systeem zelfrengend werkt, s het uterst onderhoudsvrendeljk. Daarnaast s het eenvoudg n gebruk en kan het makkeljk worden ngepast. Hermee bedoel k dat het systeem zowel soltar maar ook als geïntegreerd onderdeel van een verwarmngs en ventlatesysteem opgenomen kan worden. Een ander verneuwend aspect wordt gevormd door het fet dat het systeem n een handomdraa aan veranderende condtes als luchtvochtghed, luchtdruk en luchtstroom s aan te passen. Samen met Deerns onderzoek k nu de toepasbaarhed van het systeem n zekenhuzen en vlegtugen. Vreemd land Doordat k redeljk neuw ben n Nederland s YES!Delft een utkomst voor mj. Het s normaal gesproken al een utdagng om je weg te vnden n een neuwe cultuur, laat staan dat je her ook nog eens een bedrjf wlt opzetten. Met name door het utgebrede netwerk en ntateven als deze masterclasses krjgt mjn bedrjf n een stroomversnellng handen en voeten. In eerste nstante heb k gebruk gemaakt van een bedrjfsrumte va YES!Delft, maar al snel moest k proeven doen met de testopstellng. Deze konden daar om velghedsredenen net plaatsvnden. Nu heb k een rumte gehuurd van de TU Delft waar k gebruk kan maken van de benodgde technsche faclteten. Op dt moment rcht k me meer op het busnessplan van mjn bedrjf. En daar kan k best wat hulp bj gebruken. Zeker omdat mjn nnovate zo breed toepasbaar s, s het moeljk om je kernmarkt te defnëren. Door YES!Delft ben k n contact gekomen met Deerns, één van de sponsoren van de stchtng. Aangezen Deerns n bjna alle markten actef s waar mjn product toegepast kan worden s dt een utstekende omgevng om mjn busnessplan onder begeledng van professonals meer vorm te geven. De masterclass Investor Readness heb k als heel leerzaam ervaren. Doordat k drect reacte kreeg van deskundgen ut de praktjk weet k nu dat zaken als de ontwkkelfasen en fasen van marktntroducte meer gedetalleerd utgewerkt moeten worden. Overgens was de jury overwegend postef over mjn presentate. Een aantal juryleden heeft zelfs gevraagd of k contact met hen op wl nemen. Katalysator Als formule manager bj YES!Delft volg k de successen van de organsate op de voet en k ze langzamerhand een sneeuwbaleffect ontstaan, legt Lesley ut. Met de groeende bekendhed van de stchtng wordt het netwerk steeds groter, en door voortschrjdend nzcht kunnen we nu ook beter nschatten op Masterclass Investor Readness bj Deerns welke maner we de technostarters kunnen ondersteunen. Zo beden we ook masterclasses aan op het gebed van nternatonalserng, fnancën, onderhandelen, sales en projectmanagement. Er bleek ook vraag te zjn naar kenns op het gebed van de zogenaamde softe factoren zoals persoonljke effectvtet en zelfontploong. Om her verbeterng n aan te brengen hebben we ntervsebjeenkomsten n het leven geroepen. De oprchters van de aangesloten bedrjven kunnen zch voor deze bjeenkomsten opgeven en onder begeledng werken aan vraagstukken als hoe krjg k mjn team weer op de rals?. Opvallend bj deze sesses s hoe snel de deelnemers zch kwetsbaar op durven te stellen. Dt s overgens ook een van de succesfactoren van het programma onderdeel. Overbruggen Naast Elane Khoury van VFA onderzoekt ook Actflow of er samenwerkngmogeljkheden zjn met Deerns. Actflow heeft een systeem ontwkkeld dat luchtgeledng bj auto s optmalseert, maar deze vndng s ook n andere branches zeer goed toepasbaar. Op deze maner kunnen technostarters praktjkervarng opdoen en referentes opbouwen. Tegeljkertjd kan Deerns nnovateve kenns aanbeden de sterk gerelateerd s aan zjn kernactvteten. Lesley Fockema Andreae: Het s geweldg nsprerend om te zen hoe de wsselwerkng tussen technostarters en het bedrjfsleven groet. We zen steeds meer concrete voorbeelden van de overbruggng tussen unverstare kenns enerzjds en marktontwkkelngen anderzjds. En daar s het ons utendeljk om te doen!. << Projectneuws Koelen met levensduurkosten Het NKI stroomljnt koelcapactet en bespaart een kwart op onderhoud In de loop der jaren zjn er bj het Nederlands Kanker Insttuut (NKI) vele koel-/vreskasten en koelkamers gerealseerd om aan de stjgende vraag naar koelcapactet te voldoen. Het zekenhus heeft alle 170 koelunts geïnventarseerd en heeft Deerns gevraagd een adves ut te brengen hoe n de toekomst op een meer eff cënte maner met koelen en vrezen kan worden omgegaan. D Hudge stuate 0 e kostendeskundgen van Deerns hebben dt vraag stuk aan de hand van de levensduurkostenmethode benaderd. Herdoor zjn net alleen aspecten als nvesterngs, onderhouds en energekosten meegenomen maar s er, technekoverschrjdend, ook gekeken naar de logsteke zekenhusprocessen. Levensduurkostenmodel Alle nformate s geïntegreerd n een rekenkundge applcate waarn dverse parameters, waaronder logsteke, zelf door het zekenhus kunnen worden gemuteerd. Door naast de gebrukeljke kentallen ook bjvoorbeeld de loopafstanden en tjden van en naar de koelunts en de gebruksfrequente n beeld te brengen, kunnen de optmale neuwe locates voor koel en vressystemen worden bepaald. Het levensduurkostenmodel rekent voor elke varant de neuw benodgde koel / vrescapactet ut met de bjbehorende nvesterngs, beheers, onderhouds, en logsteke kosten. De berekenngen hebben aangetoond dat alleen al door beheersmatge optmalsate de onderhoudskosten met een kwart kunnen dalen. Daarnaast zal een aanzenljke besparng worden gerealseerd op logstek gebed. << De graf eken tonen een moo voorbeeld van een levensduurkostenanalyse. Het geheel moet worden vergeleken. Het gaat net alleen om de technek maar ook om andere aspecten, zoals her het logsteke proces. U zet de nvloed factoren Netto Contante Waarde over 5 jaar, met n de bovenste graf ek ook de logstek. NCW NCW ng. 100 Hudge stuate 0 1,5 tussen varant tussen varant B.G.M. Karstenberg Telefoon: (070) E-mal: b.karstenberg@deerns.nl Alles centraal theoretsch Alles centraal theoretsch 14 DeernsData DeernsData 15

9 Projectneuws Wereldwjd communceren vanaf de Amsterdamse Zudas Doordachte communcate-nfrastructuur voor nternatonaal advocatenkantoor Aan de Amsterdamse Zudas staat het Baker & McKenze House, vernoemd naar de huurder van het pand. Baker & McKenze s een van s werelds grootste advocatenkantoren met meer dan 70 vestgngen n 38 landen. Internatonaal overleg door mddel van vdeoconferencng s dageljkse noodzaak. Deerns heeft het ultra moderne communcatenetwerk voor het neuwe kantoor ontworpen. Het Baker & McKenze House Het gebouw s onderdeel van het grootstedeljk project Mahler4 en om meerdere redenen een opvallend ontwerp. Archtect Mchael Graves heeft zch laten nspreren door de Nederlandse archtectuur ut de jaren 30. Een voorbeeld hervan s het gebruk van rood natuursteen en rode Dudok bouwstenen. Een ander opvallend punt s de gernge hoogte bnnen het project, ca. 30 meter. De meeste gebouwen eromheen zjn hoger dan 80 meter. Het ntereur s door JHK archtecten ontworpen. In het neuwe kantoor werken ongeveer 300 mensen, waaronder rum 170 advocaten, fscalsten en notarssen. Het advocatenkantoor heeft de beschkkng over meerdere vergaderrumtes en een separate rumte de s ngercht voor het houden van vdeoconferentes. Zo kan op een effcënte maner gecommunceerd worden met klanten en collega s over de hele wereld. Het conferentesysteem s slechts één van de dgtale gebrukerstoepassngen. Ook presentatesystemen, audosystemen en plasmaschermen zjn aangesloten op het centrale communcatenetwerk. De gebrukte apparatuur s state-of-the-art op het gebed van technek en utstralng en waar mogeljk naadloos verwerkt n het ntereur. Communcate nfrastructuur Aan de bass van deze nstallates lgt een doordachte communcate-nfrastructuur. Deze s goed afgestemd op de nrchtng en het gebruk en slut aan bj de veel voorkomende verhusbewegngen bnnen het kantoor. De bekabelngsnfrastructuur en de geïntegreerde oplossng voor telefone en communcatenetwerk spelen herbj een belangrjke rol. De geavanceerde audovsuele nstallate de s aangebracht, wordt volledg va het netwerk beheerd en bedend. Medewerkers de conferentes en presentates houden, worden door de helpdesk op afstand bjgestaan. Storngen en meldngen voor onderhoudsactvteten worden door de apparatuur va het netwerk verzonden aan de beheerder en worden proactef afgehandeld. Besparng n gebruk en op aanschaf De besparng voor Baker & McKenze zt n de doordachte opzet van de communcate nfrastructuur. Bj verhuzngen behoeven mnder wjzgngen aangebracht te worden n het netwerk, de telefoontoestellen en de gebrukersnstellngen op de telefoontoestellen. Harmen Wahab, Faclty manager Baker & McKenze: Ten opzchte van het vorge pand wordt gemddeld 1,5 uur per dag aan tjd bespaard. Een groot deel van deze besparng wordt door de neuwe systeemopzet gerealseerd. Naast de explotatevoordelen de Baker & Mckenze behaalt, s een aanzenljke besparng gerealseerd bj de aanbestedng. Mede doordat Deerns leverancersonafhankeljk heeft geadvseerd s rum 20% bespaard op de nvesterng n de telefone en netwerkapparatuur. Het Amsterdamse kantoor s nu hét voorbeeld voor de neuwbouw van kantoren wereldwjd. << ng. J.A. van Delft Telefoon: (070) E-mal: a.van.delft@deerns.nl 16 DeernsData DeernsData 17

10 Opdrachtgever aan het woord Deerns partner bj bouw boegbeeld ASML n Tawan René Steenkamp van ASML Projectleder namens Deerns Henk Vos Opdracht. Bouw bnnen anderhalf jaar een gloedneuwe fabrek met een cleanroom de aan de allerstrengste specf cates voldoet. Bnnen een scherp budget en dat ook nog eens op meer dan klometer afstand van je thusbass, te weten n Tawan. Onmogeljk? Natuurljk net. Bj ASML, want over deze topondernemng praten we, s dat woord ut het vocabulare geschrapt. De neuwbouw aan de andere kant van de wereld wordt zelfs tegeljk gerealseerd met een sgnf cante utbredng van het moedercomplex n Veldhoven. Daarvoor maken de chpmachnebouwers graag gebruk van de expertse van Deerns. We schrjven end 2006 als ASML beslut om n Tawan te nvesteren n een fabrek voor de refurbshment van gebrukte systemen en de reparate van door ASML geproduceerde en n de rego geleverde machnes. De facltet wordt n prncpe het Azatsch hoofdkantoor van ACE hetgeen staat voor ASML Center of Excellence. ACE n Tawan moet voorzen n een volwaardge productelocate en alle bjbehorende densten met plaats voor ongeveer 400 medewerkers. Achterlggende gedachte s (Azatsche) klanten beter en sneller van denst te zjn. Bovenden krjgt projectmanager Walter Postma het consgne om ook rekenng te houden met eventuele utbredng n de toekomst. Karakterstek Hoe dan ook, zegt Walter Postma, we gaan daar n Tawan een heel moo bedrjf opzetten. In februar dt jaar hebben we de opdracht geformuleerd, n oktober s de schop de grond n gegaan en n het derde kwartaal van 2008 vndt de opleverng plaats. Kjk naar de computermpresses en genet. Het wordt een karakterstek gebouw van zes verdepngen met alles erop en eraan. Een parkeerkelder, restaurant, cleanrooms de bestand zjn tegen aardbevngen en tyfoons, een tranng en testcenter; alles wat we wllen. In een scencepark twntg klometer ten zuden van de hoofdstad Tape. Een deale bass voor ASML n Azë. De mpresses van de archtect laten nderdaad een markant gebouw zen. Groen met veel glas, ngebed n een bergachtge omgevng. Maar de mooe plaatjes maskeren het vele werk dat n zeven maanden s verzet door de projectgroep onder ledng van Walter Postma. Er was nderdaad net heel veel tjd, geeft hj toe. Vrjwel onmddelljk na de beslssng hebben we mensen vrjgemaakt bnnen ASML. En we hebben een grote clam gelegd op de specalsten van Deerns. In aanvullng op het team van ca. 15 mensen van Deerns dat al fulltme voor ASML n Veldhoven bezg s met de ontwkkelng van de neuwbouw n Veldhoven, hebben we een extra crew van Deerns voor ACE ngezet. Dat zal ntern wel wat strubbelngen opgeleverd hebben. Geweldg project Erc Stuver, senor advseur bj Deerns en cleanroom specalst, knkt dplomatek. Voor Deerns s dt een geweldg project. Zo vaak krjg je net de kans om n Azë een bouwproject van deze omvang te ontwkkelen. Het spreekt voor zch dat we daarvoor alle zelen bjzetten. Het vrjmaken van extra mensen met deze expertse s n de hudge markt geen snecure. Uteraard s er meer dan eens lange avonden en weekenden doorgewerkt, vergaderd n Veldhoven en Tawan, geresd, gedscusseerd. Dat hoort er allemaal bj, maar het succes geeft veel energe. Deerns wordt vanaf de eerste dag bj het project betrokken. Een normale gang van zaken, zegt Nco Vermeulen, faclty specalst bj ASML. We werken al vele jaren samen met Deerns. De laatste jaren steeds ntensever. Dat heeft alles te maken met de groe van ASML. Er zjn zo veel projecten, daar heb je externe expertse bj nodg. Deerns s een betrouwbare, vaste partner met veel ervarng n dt soort technologsch ngewkkelde bouwprojecten. Een neuw gebouw neerzetten s soweso al geen smpele klus, laat staan op klometer afstand. Het vaststellen van een programma van esen s nog het meest overzchteljk. Dat doe je op bass van ervarng, zegt Walter Postma. We hebben fabreken n Veldhoven en Wlton, VS. We weten waaraan de cleanrooms moeten voldoen. Om nog een stapje verder te gaan, hebben we nput gevraagd van veel medewerkers de n de cleanrooms (gaan) werken. Wat kan er beter, wat moet er anders? Met de bass zjn we samen met de ngeneurs van Deerns gaan rekenen. Aannemer Eerste grote stap n het proces s het zoeken naar een geschkte aannemer. Dre kanddaten worden geselecteerd van we Marketech Internatonal Corp. utendeljk de opdracht verwerft. Een lokale aannemer, aldus Henk Vos, projectleder namens Deerns, en zelf betrokken geweest bj dverse Azatsche projecten n onder andere Tawan. Het heeft veel voordelen om met een plaatseljke partj zaken te doen. Hun mensen kennen de wetten en regels, weten de weg n vergunnngenland en kennen uteraard de cultuur. Bouwmethodek en aanpak zjn net vergeljkbaar met Nederlandse normen. Mensen gaan anders met elkaar om. Dat s net erg, het s zaak om respect te hebben voor elkaars opvattngen en samen te werken. Belangrjk, zeker als je aan een strak tjdschema vast zt. >> 18 DeernsData DeernsData 19

11 Van lnks naar rechts, René Steenkamp (ASML), Erc Stuver (Deerns), Walter Postma en Nco Vermeulen (bede ASML). Over ASML ASML werd opgercht n 1984 en s utgegroed tot s werelds grootste producent van lthografemachnes voor de fabrcage van chps. De ondernemng s wereldwjd actef en heeft vestgngen n Europa, Amerka en Azë. Vorg jaar boekte ASML een omzet van 3,6 mljard euro met rum 6000 medewerkers. In de hoofdvestgng n Veldhoven werken 3600 mensen. ASML werkt met Deerns raadgevende ngeneurs als vaste partner nzake de ontwkkelng van haar hghtech producte- en research faclteten. Het ASML Center of Excellence n Tawan Maar dat s net zalgmakend bj de keuze. Walter Postma: Prjs heeft een rol gespeeld en msschen meer nog de flexbltet. In de eerste fase van een ontwerp kom je als opdrachtgever regelmatg met neuwe wensen, vragen en aanpassngen. De andere twee gngen daar mnder flexbel mee om. Marketech was en s beter bered mee te denken. Dt bedrjf past het beste bj onze bedrjfsflosofe waarn kwaltet, betrouwbaarhed en snelhed n hoge mate bepalend zjn. Flexbltet hebben we nodg. Ook tjdens de bouw zelf. René Steenkamp, vanut ASML verantwoordeljk voor het hele nkoopproces rond de neuwbouw n Tawan, beaamt dat. We hebben heel stevg onderhandeld, waarbj we elkaars grenzen hebben opgezocht. Soms hard, maar wel far en respectvol, waarbj we merkten dat Marketech zch opstelde als partner. Utendeljk zjn we erut gekomen en wordt het gebouw volgend jaar opgeleverd. Vertalen Twee maanden neemt de keuze voor de aannemer n beslag. Vervolgens zjn vjf maanden voldoende om het gebouw op paper tot n de klenste detals ut te tekenen. De ngeneurs van Deerns vertalen de esen van ASML voor archtect en bouwer. Je begnt heel breed, aldus Nco Vermeulen, en werkt n een soort trechter naar het endresultaat. De wsselwerkng met de mensen van Deerns s daarn van onschatbare waarde geweest. We zjn veel obstakels en vraagstukken tegengekomen. Ook omdat je n een land werkt waar je op bouwgebed mnder ervarng hebt. De aardbevnggevoelghed en zware tyfoons lggen voor de hand. Maar dat s het probleem net, zegt Walter Postma. Daar weet men n Tawan mee om te gaan. Elk gebouw moet aan de strengste esen voldoen. In ons geval speelt er meer. Gerevseerde lthografesystemen moeten mmers voldoen aan dezelfde specs als neuwe machnes. De tolerantes zjn dus uterst laag. Elke mneme verstorng maakt de chpmachne onbrukbaar. Er mogen geen trllngen doordrngen n de cleanroom. En zelfs geen geuren. In de omgevng van ACE staan dverse LCD- en CD-fabreken. De stoten stoffen ut de wj weer wegflteren met specale apparatuur. We hebben gemerkt dat de bundelng van ervarng van ónze mensen, de van Deerns en van de plaatseljke experts het beste resultaat opleveren. Sterker nog, k durf te stellen dat wj n Tawan dngen leren de we n Veldhoven kunnen gebruken. De aannemer s met oplossngen voor bepaalde problemen gekomen waar wj net eens aan gedacht hadden. De kennstransfer de herdoor optreedt, brengt ons ook n Nederland weer verder. Erc Stuver erkent dat. Er s ook een Tawanees ngeneursbureau ngehuurd door ASML. Wj vnden dat prma. Je kunt net alles weten over bouwvoorschrften n een vreemd land. Tegeljkertjd houden wj gedurende het hele bouwproces een stevge vnger aan de pols als het gaat om het zeker stellen van de specfeke ASML esen. Of over materalen, vult René Steenkamp aan. We kopen daar materalen n waarmee we veel geld besparen. De spullen kunnen we wellcht ook n Veldhoven gebruken n onze neuwbouw. Net dat we zo snel wsselen van toeleverancer; we hechten sterk aan langdurge en hechte relates. Maar prjs s, naast kwaltet, logstek en technologe één van de pjlers van ASML s Value Sourcng stratege en bljft ook n onze branche een belangrjke factor. Boegbeeld Walter Postma en de anderen bnnen het projectteam pnnen zch net vast op een exacte opleverdatum. De esen zjn neergelegd en nu s het aan de aannemer om woord te houden. Derde kwartaal 2008, dat s zeker. Het vertrouwen s er. We zjn net van plan om er permanent bj te zjn om alles n de gaten te houden. We hebben een frontteam n Tawan geformeerd. Wj fungeren nu als backoffce. Natuurljk zullen we af en toe gaan kjken, omdat we beneuwd zjn en omdat we er zeker van wllen zjn dat onze kwaltetsesen ook daadwerkeljk worden gehaald. Dt wordt het boegbeeld van ACE. En de Algemeen Drecteur van ACE, Tony Chao, wllen we graag een moo hoofdkantoor aanbeden. << ng. E.M. Stuver Telefoon: (040) E-mal: e.stuver@deerns.nl 20 DeernsData DeernsData 21

12 Actueel Buten kaders Projectneuws Schoon schp n Cleanroom denken Deerns Concept Studo (DCS) begnt aan neuw sezoen De afgelopen jaren hebben de deelnemers aan de Deerns Concept Studo (DCS) fl nk aan de weg getmmerd. Het opledngsprogramma s volwassen geworden en er s ondersteunng geboden bj projecten en prjsvragen. Na twee sezoenen hebben alle deelnemers het opledngsprogramma succesvol afgerond. Tjd voor een neuwe lchtng. Met een jaarljkse besparng van m 3 aardgas Dutch BoFarmaceutcs (DBF) s gespecalseerd n het vervaardgen van utgebalanceerde en verantwoorde voedngssupplementen. Om deze hoogwaardge producten te produceren wordt gebruk gemaakt van gecondtoneerde rumten zoals cleanrooms. Om de hoge kwaltet van het producteproces te waarborgen s Deerns gevraagd naar een second opnon over de verschllende klmaatsystemen de n de loop der tjd zjn aangebracht. Bj het nterne opledngsnsttuut DCS lopen concept ontwkkelng, nnovatef en ntegraal ontwerpen, vsualseren en presenteren als een rode draad door het programma. De opledng bestaat dan ook ut de theoremodules methodsch ontwerpen, createf nnoveren, presenteren, vsualseren en doelmatg communceren. Voor sommge programmaonderdelen s samenwerkng gezocht met archtecten en opledngsnsttuten zoals hogescholen en unversteten. Aan andere lesonderdelen s nvullng gegeven door Deerns praktjk voorbeelden te behandelen. Praktsche nsteek Om het buten kaders leren denken n de praktjk te bevorderen worden dscussebjeenkomsten georganseerd met gerenommeerde archtectenbureaus. Tevens wordt er door DCS ers ondersteunng geboden bj lopende projecten en prjsvragen en zjn er werkgroepen n het leven geroepen de zch bugen over dverse createve concepten, maar ook over meer concrete zaken zoals natuurljke ventlate. De neuwe nzchten worden drect getoetst aan de praktjk, bjvoorbeeld met projectexcurses. Zo zjn De Hermtage n Amsterdam, Hogeschool InHolland n Rotterdam, Facultet Natuurwetenschappen, Wskunde en Informate aan de Radboud Unverstet Njmegen en ROC Postjesweg n Amsterdam bezocht. Deze bezoeken zorgen ervoor dat er aan de hand van de theoretsche kenns gedscusseerd wordt over goede punten en verbeterpunten. Met andere woorden: de theore gaat leven. Wntercourses Het anmo om deel te nemen aan de neuwe opledng s groot. Vanut Dutsland (Deerns dochter Schmdt Reuter) en Nederland hebben zch vele kanddaten aangemeld waarut 16 deelnemers zjn geselecteerd. Zj krjgen het komende wnter alles behalve rustg. Dt sezoen staan er weer zes bjeenkomsten gepland de samen de zogenaamde wntercourse van de Deerns Concept Studo vormen. De eerste bjeenkomst heeft n november plaats gevonden. Aangezen de opledng utgaat van het self learnng prncple zjn tjdens deze bjeenkomst door de deelnemers zelf doelen en plannen opgesteld, de bnnen de doelstellng en centrale thema s van DCS passen. Afgesproken s om n eerste nstante de focus te leggen op creatve problem solvng (CPS) en presenteren en vsualseren. Herbj worden archtecten en alumn betrokken om optmaal gebruk te maken van aanwezge kenns. << r D. Wesdorp Telefoon: (020) E-mal: d.wesdorp@deerns.nl O mdat de producte van voedngssupplementen en nutrceutcals nauwkeurge esen stelt aan de temperatuur (22 C ± 2K) en aan de relateve luchtvochtghed (tussen 40 en 60 %) s er een second opnon utgevoerd naar de klmaatnstallates van de producte apotheek. Op bass van deze second opnon hebben de specalsten van Deerns geadvseerd om de koelnstallate te vervangen en de koelcapactet te vergroten. Ook de regelnstallate moest worden vervangen. Er s gekozen voor een concept met de draadloze naregelngen, waardoor de werkzaamheden n de cleanroom tot een mnmum beperkt zjn gebleven. Aanvullend s er adves gegeven over de optmale bedrjfswjze van de neuwe nstallate. Energezung De koelnstallate maakt gebruk van het warmteterugwnnngsprncpe waardoor er, ondanks een grotere koelcapactet, relatef mnder vraag naar energe s. Voor het bereken van de RV es van 50% s het nodg om de lucht af te koelen tot ca. 10 C. Hervoor s een koelmachne opgesteld met een koelvermogen van 225 kw. Tjdens het koelen kan er 155 kw aan warmte terug gewonnen worden. Hervan wordt ca. 30% gebrukt om de lucht weer op te warmen tot 20 C zonder dat her verwarmngsketels aan te pas komen. Jaarljks levert dt een besparng op van m³ aardgas. Om het producteproces zo mn mogeljk te verstoren zjn de geadvseerde maatregelen n een zeer kort tjdsbestek utgevoerd. Nu ook de optmalsate van het neuwe systeem s utgevoerd beschkt DBF over optmale condtes, de op een energezunge maner tot stand worden gebracht, om hoogwaardge producten te leveren. << ng. G. Hendrks Telefoon: (040) E-mal: g.hendrks@deerns.nl DeernsData DeernsData

13 Kort Neuws De Classc Express s gelanceerd! Neuwe data voor datacenterspecalsten Deerns s snds jaren sponsor van het Prnses Chrstna Concours voor jong muzkaal talent. Elk jaar neemt een jaarljks groeende groep scholeren van 12 tot 18 jaar deel aan vele regonale ronden van dt concours voor klasseke muzek en jazz, en elk jaar geneten op de maner duzenden knderen van het maken van muzek voor een zaal vol ouders, vrenden en een professonele jury. Degenen de de endronden bereken, krjgen prjzen varërend van lessen door beroemde musc tot een butenlandse tournee of beurs. Dt jaar bestaat het Prnses Chrstna Concours veertg jaar, en ter gelegenhed daarvan heeft drecteur Jochem van Eeghen het dee opgevat om nu ook de muzek naar de knderen toe te gaan brengen. Met steun van sponsoren waaronder Deerns s een grote oplegger omgebouwd tot een utschufbare klene concertzaal, voorzen van talloze elektronsche snufjes om te kunnen spelen met akoestek, belchtng en flmbeelden. In deze zaal kan een klas van 30 knderen ztten; op het podum voorzen van pano kan door een klen gezelschap muzek gemaakt worden. Deze vrachtwagen, Classc Express gedoopt, zal de komende jaren per jaar 300 bassscholen aandoen om een bjzondere, nsprerende muzekles te geven; bj elke les zal een bekend muscus aanwezg zjn. Op 1 oktober 2007 s de Classc Express met een les aan een Haagse bassschool door mnster Plasterk ten doop gehouden. Heeft u knderen op de bassschool, dan kunnen zj mogeljk ook gepakt worden door de muzek bj een les n de Classc Express! Scholen kunnen zch overgens alleen aanmelden va de lokale muzekschool. << Kennsutwsselng en netwerken. Dat s de hoofddoelstellng van het rondtrekkende congres DatacenterDynamcs. Afgelopen september was het evenement weer n Amsterdam. Op verzoek van DatacenterDynamcs heeft Deerns er een presentate gehouden en zjn we met vele relates ut de branche aanwezg geweest. DatacenterDynamcs s de ledende bron van datacenternformate en de grootste bjeenkomst van professonals de zch bezg houden met het ontwerpen, bouwen en beheren van datacenters. Het congres heeft al plaats gevonden n steden als Duba, Dallas, Londen, Hongkong en Sydney. Op 27 september werd Amsterdam voor de derde keer aangedaan en werd het congres door rum 300 experts bezocht. Datacentertechnologe Deerns heeft de laatste decenna een vooraanstaande poste verworven op het gebed van datacentertechnologe. Deze poste s mede te danken aan de geheel onafhankeljke poste van Deerns en aan praktjkervarng de s opgedaan bj het ontwerpen en realseren van energezunge en bedrjfszekere datacenters voor een groot aantal nternatonale opdrachtgevers. Op verzoek van DatacenterDynamcs heeft Deerns advseur Joop Ierschot een presentate gehouden over de verschllende natonale standaarden en de harmonsate hervan. zjds de faclty managers (bjvoorbeeld explotate en energekosten beheersen). Doordat Deerns de taal van bede partjen spreekt, beden we geïntegreerde oplossngen aan. Zelfs wanneer de utgangspunten duurzaam zjn, kunnen we door ntenseve branstromsesses met alle bouwpartjen, een goede organsate en floormanagement flexbele datacenters ontwerpen de effcënt exploteerbaar zjn. RCDD Joop Ierschot s één van de twee RCDD s de bj Deerns werkzaam zjn. RCDD s de hoogste graad de gehaald kan worden bj de opledng de verzorgd wordt door de Buldng Industry Consultance Insttute (BICSI) en staat voor Regstered Communcaton Dstrbutor Desgner. << Zo spelen de natonale standaarden een grote rol bj het bepalen van de fyseke locate (onder andere welk land) van datacenters. Een ander belangrjk aspect bj het realseren van datacenters zjn de verschllende belangen van enerzjds de IT specalsten (bjvoorbeeld meer processorkracht en opslag) en ander J.C. Ierschot (RCDD) Telefoon: (070) E-mal: j.erschot@deerns.nl Presentate: Deerns Amsterdam offceel geopend Met de overhandgng van een bronzen beeldje (symbolserend samenwerkng ) aan vestgngsdrecteur Lucano dos Santos s Deerns Amsterdam off ceel geopend. De zesde Deerns vestgng n Nederland s al snds me operatoneel. Met de bezettng grotendeels op orde en volop projecten n utvoerng, s het tjd voor de echte openng. Voor de openng waren vele Deerns relates utgenodgd de nu of n de toekomst met de neuwe vestgng te maken krjgen. De gasttoespraak werd verzorgd door Hans van Heeswjk, van het geljknamge archtectenbureau. Naast het fet dat Deerns veelvuldg samen met dt bureau opdrachten utvoert, zoals de restaurate van de Hermtage n Amsterdam, was er nog een andere reden om just Hans van Heeswjk ut te nodgen bj deze openng. Het archtectonsch ontwerp van het Constellaton Buldng, de naam van het gebouw waar Deerns Amsterdam n s gevestgd, s van zjn hand. Met de toenemende fledruk kan Deerns zch nu beter op de vele klanten n de Amsterdamse rego rchten. Mnder n de fle staan betekent meer tjd voor de klant en een lagere mleubelastng. Daarbj speelt dat Deerns nu ook voor het technsch talent op de Amsterdamse arbedsmarkt een aantrekkeljke werkgever s. << 4 DeernsData DeernsData 5

14 Projectneuws Luchthaven Qatar kest rume sop Deerns als Independent Desgn Checker De luchthaven van Doha, de hoofdstad van het emraat Qatar, wordt utgebred. Wat formeel gesproken een utbredng s, s praktsch gezen de bouw van een neuwe luchthaven. Op een opgespoten stuk land, grenzend aan de bestaande luchthaven, wordt New Doha Internatonal Arport (NDIA) gerealseerd. Wanneer de eerste fase van dt project n 2009 wordt opgeleverd heeft de luchthaven een ntële capactet van 24 mljoen passagers per jaar (ongeveer de helft van Schphol). Deerns houdt als Independent Desgn Checker toezcht op het Specal Systems deel van het ontwerp. De voor dt project geselecteerde aannemers detalleren het voorontwerp verder ut. Zj zjn daarbj verplcht om een Independent Desgn Checker (IDC) n te schakelen de hun ontwerp toetst aan de (technsche) contractstukken en best ndustry practces. De bevndngen van de IDC worden, met het ontwerp, naar de opdrachtgever gezonden. Deerns s als IDC gekozen door de Jont Venture tussen Thales en Arnc. Zj zjn verantwoordeljk voor de Specal Systems. Voorbeelden hervan zjn de systemen voor toegangscontrole en brandvelghed, glasvezelnfrastructuur en datacommuncateapparatuur en systemen en applcates om alle vluchtgerelateerde nformate op te slaan en beschkbaar te maken voor gebrukers. Van 30% naar 90% detallerng Als IDC heeft Deerns n eerste nstante het 60% ontwerp van Arnc/Thales beoordeeld. Dt zjn ontwerpdocumenten de qua 26 DeernsData detallerng op 60% van een volledg ontwerp ztten. De documenten waarop het contract aan Arnc/Thales was gegund lag op 30%. In februar en maart 2007 s het 60% ontwerp voor het eerst gecontroleerd. Dat ontwerp s, mede op bass van de utkomsten van de controle, door de opdrachtgever teruggezonden met als code C revse & resubmt. Het commentaar s vervolgens verwerkt door Arnc/Thales waarna n me van dt jaar het 60% ontwerp opneuw aan de klant s aangeboden. Dt maal met succes: men kreeg groen lcht om met het 90% ontwerp verder te gaan. Het 90% ontwerp wordt eerst alleen aan de IDC aangeboden. Het IDC-commentaar wordt verwerkt voordat het ontwerp naar de opdrachtgever gaat. In augustus van dt jaar s door Deerns de eerste controle van het 90% ontwerp verrcht. Na verwerkng van het commentaar van Deerns s het ontwerp bj de opdrachtgever ngedend en s er goedkeurng ontvangen voor het merendeel van de systeemontwerpen. Voor de resterende systemen wordt het ontwerp op dt moment aangepast. Bouw Commssonng Nederland In Nederland verrcht Deerns dt soort actvteten onder de naam Bouw Commssonng Nederland. Bouw Commssonng s een jont venture tussen Deerns en van Zanten raadgevende ngeneurs. Door de rume ervarng de bede bureaus n het ontwerp- en utvoerngstraject hebben opgedaan, s Bouw Commssonng Nederland n staat om projecten zowel procesmatg als nhoudeljk te toetsen. << r D.A.H. Ejgendaal Telefoon: (070) E-mal: d.ejgendaal@deerns.nl Deerns voert crca drekwart van zjn actvteten ut n Nederland. Een toenemend aandeel n ons werk, levert echter ook projecten buten de landsgrens op. Ter llustrate herbj een overzcht van de nternatonale ontwkkelng van Deerns. Deerns groet ook buten Nederland Van oudsher s Deerns nternatonaal actef op het gebed van luchthavenontwerp. Als de technsche arm van de archtecten en planners van NACO (Netherlands Arport Consultants) hebben we n de afgelopen dre decenna tentallen luchthavens ontworpen n het Verre en Mdden-Oosten, Latjns Amerka en Europa. Op onze andere werkterrenen zjn we echter tot een jaar of vjf geleden goeddeels Nederlands gebleven. Dat veranderde met het beslut om de verdere groe van het bureau net meer alleen n Nederland, maar ook elders n West-Europa te laten plaatsvnden. Europese groe In Dutsland zjn nu twee vestgngen van Deerns succesvol, met samen een klene honderd medewerkers n Berljn en Keulen, onder de respecteveljke namen Planungsgruppe Berln-Brandenburg en Schmdt Reuter. In het Verengd Konnkrjk en n Frankrjk zjn samenwerkngsverbanden gevormd, de mogeljk n de toekomst tot ntensevere samenwerkng zullen leden. Va deze Westeuropese contacten doen we veel nzcht op n de werkng en ontwkkelng van de bouwen nstallatemarkt; denk aan de Brtse aanpak van prvate fnanced ntatve -projecten (n Nederland PPS projecten genoemd), of aan karaktersteken van de Dutse aannemngsmarkt de voorboden kunnen vormen van ontwkkelngen n Nederland. Uteraard levert dt Europese blkveld ook neuwe technologsche nzchten op. Een voorbeeld s de research, door onze Keulse collega s verrcht aan phase changng materals (PCM), waarmee we nu ook n Nederland waarde kunnen toevoegen. Zo heeft Deerns advseur Irn Bouwman een lezng gegeven over dt onderwerp op het semnar Bouwen met Staal. Omgekeerd s de luchthaven van Frankfurt voor Schmdt Reuter, dankzj de betrokkenhed van Deerns Arport Systems, de grootste opdrachtgever geworden. De groeende nternatonale presente ledt ook tot opdrachtrelates n andere landen, varërend van Belgë tot Rusland. Ook buten Europa ontwkkelt Deerns zch. Neuwe vestgngen Ter verdere versterkng van onze actvteten op luchthavengebed zjn de afgelopen tjd twee neuwe vestgngen geopend, n Duba en n het zudwesten van de Verengde Staten (Phoenx, Arzona). In bede kantoren ervaren we dat, behalve naar onze Arport System know-how, ook snel vraag ontstaat naar onze ervarng op andere terrenen. Met name voor onze praktsche ervarng met duurzame, energe-effcënte bouw s n bede rego s veel belangstellng; zowel n de VS, waar veel ntateven ontstaan om de enorme achterstanden op dt vlak n te halen, als n de Arabsche Emraten met hun onhoudbaar grote ecologsche voetafdruk. In het Mdden-Oosten bestaat bovenden grote nteresse n de Nederlandse stand der technek n de ntramurale gezondhedszorg. Met steeds meer van onze opdrachtgevers bewegen we mee naar projecten n neuwe markten. Internatonaal acteve archtectenbureaus, ndustrële ondernemngen en technologebedrjven schakelen ons steeds vaker n bj neuwbouwprojecten n Chna, Tawan en Inda landen waar we zeer succesvolle opdrachten utvoeren, maar ons overgens net snel met egen kantoren zullen vestgen. Met nternatonale actvteten en een sterk nternatonalserende groep medewerkers verbreden we onze blk, verrumen we onze ervarng en versterken we onze nnovatekracht ook ten behoeve van onze Nederlandse opdrachtgevers. We zullen onze thusbass noot verwaarlozen. << DeernsData 27

15 De aderen bljven zchtbaar Neuw kantoor voor Wlo Nederland De technek n gebouwen s te vergeljken met de aderen n een lchaam. Het moet goed functoneren en s vaak nauweljks zchtbaar. Dt s anders bj het neuwe kantoor van Wlo B.V. Her moet de technek just zchtbaar zjn! Foto: Benthem Crouwel Archtekten BV bna Wlo s een vooraanstaande producent van alle mogeljke pomptechnek voor toepassng n en om gebouwen, bjvoorbeeld voor verwarmng, koelng of drnkwatervoorzenng. Door de jaren heen s de organsate flnk gegroed. Om het gebrek aan rumte n het hudge kantoor op te lossen en n te spelen op verdere groe wordt een neuw kantoor gebouwd. Het utgangspunt: een dynamsch en nnovatef ontwerp waarbj spectaculare technek op een geïntegreerde maner zchtbaar s. Het neuwe gebouw zal onderdak beden aan kantoor- en opledngsrumte en een magazjn met werkplaats. Zchtbare technek De toonaangevende poste van Wlo s mede te danken aan de n de pompen toegepaste hoogwaardge technek. Just daarom wl de drecte de technek van het neuwe onderkomen een promnente rol laten spelen. Net alleen zchtbare technek, maar ook de gebouwvorm en locate verwjzen drect naar de kernactvtet van het bedrjf. Zo heeft het pand een groot overlopend overstek over het aangrenzende water en een busvormg volume. Door de specfeke wensen op technekgebed heeft Wlo Deerns gevraagd met archtectenbureau Benthem Crouwel mee te denken over het gebouwconcept. Technek en constructe zjn herdoor op een esthetsche wjze geïntegreerd. Zo zjn de wandgoten voor elektra en data n de kantoorrumten op gestleerde wjze zchtbaar. De technsche rumte n het hart van het gebouw heeft een glazen wand waardoor alle technek zchtbaar s. Ook aan de butenzjde s de geïntegreerde aanpak doorgevoerd. Bjvoorbeeld de n het dak verzonken dakgoten de het regenwater opvangen voor het grjswatercrcut. Gewchtg dak Daarnaast s er met de archtect meegedacht over het dak. Dt wordt utgevoerd met geprofleerde staalplaten. De nadelge egenschappen van dt materaal (verwarmt de rumte snel en zorgt voor mnder goede akoestek) zjn opgelost door twee technsche ngrepen. Door de stalen profelen gedeelteljk op te vullen met beton krjgt het dak meer massa en bljft er rumte over om de dakplaten te perforeren. Dt heeft een gunstge utwerkng op de rumteakoestek. Daarnaast worden er per profel lusvormge ledngen aangelegd waar water doorgeled wordt om de warmte af te voeren. Naar verwachtng kunnen de medewerkers n jul 2008 het neuwe pand betrekken. << ng. M.R. Bloem Telefoon: (070) E-mal: m.bloem@deerns.nl Colofon Deerns Rjswjk Flemnglaan 10 Postbus CE Rjswjk Telefoon: (070) Fax: (070) Deerns Amsterdam Telefoon: (020) Deerns Endhoven Telefoon: (040) Deerns Gronngen Telefoon: (050) Deerns Maastrcht Telefoon: (043) Deerns Njmegen Telefoon: (024) Hoofdredacte Sjoerd Hora Sccama Endredacte Erwn Beswerda Jeroen van Aken Joyce Rekerk Redacte Arne van Delft, Bernd Karstenberg Daan Ejgendaal, Davd Wesdorp Erc Lousberg, Erc Stuver Frank Veenswjk, Guy Hendrks Hendrk Scheper, Henk Djkstra Henk Vos, Jan Karel Mak Joop Ierschot, Melane Bloem Peter Buurman, Peter van den Engel Vncent Jansen Concept Van Zandbeek corporate communcate Ontwerp en grafsche vormgevng Klats+Posedon Createve Communcate Fotografe Fotoburo Thurng BV Scala photography Fotostudo [G2] Druk UntedGraphcs Nets ut deze utgave mag zonder voorafgaande toestemmng van de utgever worden overgenomen of vermengvuldgd. 28 DeernsData