Voorwoord 11 Inleiding 13

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Bepaal de financiële haalbaarheid van je plannen Het ondernemingsplan De investeringsbegroting Het financieringsplan De exploitatiebegroting De liquiditeitsprognose De privébegroting Het uurtarief 29 2 Zorg dat je administratie op orde is Bewijzen is bewaren Het ordenen van de administratie Uren-, ritten- en kilometerregistratie Administratie en belastingen 42 3 Leer de financiële overzichten te lezen De drie belangrijkste financiële overzichten De functie van financiële overzichten 47 4 De balans: hoe gezond is je onderneming? Wat is een balans? Het bezit van je onderneming (activa) De financiering van het bezit (passiva) Kengetallen van gezondheid 64 6

2 INHOUD 5 De winst- en verliesrekening: hoe succesvol is je onderneming? Wat is een winst- en verliesrekening? Hoe wordt winst bepaald? Kostensoorten De indeling van de winst- en verliesrekening Kengetallen van financieel succes 82 6 De exploitatiebegroting: het vertalen van plannen in cijfers De uitgangspunten van een goed plan Het opstellen van een exploitatiebegroting Analyseren en bijsturen 90 7 Het liquiditeitsoverzicht: kun je de rekeningen betalen? Hoe kan een winstgevend bedrijf failliet gaan? Liquiditeitsvraagstukken in de dienstverlening Cash of winst Het beheersen van de cashflow Zorg dat je boekhouding op orde is Wat is een boekhouding? Zelf doen of uitbesteden? Voor welke boekhoudmethode kies je? Administratiekantoor of accountantskantoor? Boekhouden in het kort 114 7

3 FINANCIËN VOOR ZZP ERS 9 Debiteurenbeheer: een goede klant is een betalende klant Het managen van je geld Stap 1: besluit of jij deze klant wilt Stap 2: leg afspraken vast Stap 3: zorg dat jouw factuur in behandeling wordt genomen Stap 4: kom in actie als de betaling uitblijft Belastingzaken Ondernemer voor de inkomstenbelastingen Met welke belastingen krijg je te maken? De Verklaring arbeidsrelatie Het urencriterium De beginselen van de inkomstenbelasting Fiscale faciliteiten binnen de inkomstenbelasting Zakelijke kosten Omzetbelasting Planning van je belastingbetaling Middeling en verliezen verrekenen Weet hoe je risico s kunt beheersen Verzekeringen in Nederland Het risico van vraaguitval Het risico van ziekte en arbeidsongeschiktheid Bedrijfsrisico s 170 8

4 INHOUD 12 Zorg voor een goede oude dag Analyse van je persoonlijke situatie en wensen Pensioen Oudedagsreserve Lijfrenteverzekering Banksparen Pensioen-bv Kies de juiste rechtsvorm Welke factoren spelen een rol bij de keuze? De eenmanszaak De besloten vennootschap Rechtsvormen voor samenwerkingsverbanden 198 Begrippenlijst 201 Bijlage 1: Schematische weergave belastingberekening eenmanszaak 203 Bijlage 2: Overzicht rechtsvormen zzp ers 206 Over de auteur 207 Register 209 9

5 Niet alles wat telt, kan geteld worden; Niet alles wat kan worden geteld, telt. Albert Einstein 10

6 Voorwoord Ik heb dit boek geschreven om ondernemend Nederland financieel bewust te maken. Ik geloof namelijk ten diepste dat een onderneming nog succesvoller kan zijn als de financiën op orde zijn. Het gebrek aan financiële kennis bij ondernemers leidt er vaak toe dat prachtige ideeën óf nooit het levenslicht zien, óf een vroege dood sterven. Dat is zonde en het is bovendien niet nodig. De kloof tussen het belang van financiën enerzijds en het tekort aan aandacht ervoor anderzijds, vormde voor mij de uitdaging. Het resultaat is een zeer toegankelijk en praktisch boek, waarin alles staat wat je als zzp er moet weten om je onderneming financieel gezond te maken én houden. Het was een feest om dit boek te schrijven, om ordening aan te brengen in de hoeveelheid aan beschikbare informatie en om de essentie boven tafel te brengen. Ik ben veel dank verschuldigd aan alle mensen die hoofdstukken wilden meelezen en die hun specialistische kennis deelden ten behoeve van dit boek. Dank Pieter Seegers van de belastingdienst, Wil van Hees van de Kamer van Koophandel, Henk-Jan van Drie, Ansfried Snijders, Diana van Dijk, Christophe Thole, Richard de Rooij, Marcel van Kempen, Geurt-Jan Heijnekamp en Hubrien Meijaard, voor het controleren van mijn teksten op inhoudelijke juistheid en leesbaarheid. Dank Koen Grauwelman van de Kamer van Koophandel, voor je goede contacten en doorverwijzingen naar mensen die mij konden helpen. Dank Ina Boer, uitgever, en Eefje Gerits, redacteur, voor het vertrouwen en de heldere communicatie. Dank Bart Schat. Je vond mijn boek net zo belangrijk als ikzelf en je maakte nooit een punt van de vele schrijfuren. Tot slot, dank aan alle ondernemers die hun ervaringen wilden delen. Februari 2011, Femke Hogema 11

7 10 Belastingzaken De belastingwet- en regelgeving in Nederland is niet eenvoudig. Er zijn diverse belastingsoorten, aftrekposten, regels, voorwaarden en uitzonderingen. Het is belangrijk om enigszins op de hoogte te zijn van het belastingklimaat. Ten eerste heb je je aan de regels te houden. Doe je dat niet, dan kun je serieuze sancties voor je kiezen krijgen en kan zelfs het voortbestaan van je onderneming in gevaar komen. Ten tweede kan het je veel geld besparen als je weet hoe het zit. Het is niet nodig om alles in detail te weten. Daar heb je je fiscalist of accountant voor. Maar als je de grote lijnen snapt, kun je de juiste vragen aan je fiscaal adviseur stellen en kun je hem de juiste informatie geven. Hierdoor kan hij efficienter en effectiever voor je aan de slag gaan. Ik vind belastingzaken nog steeds niet echt leuk, maar nu ik zicht heb op de voor mij belangrijkste zaken, vind ik het niet langer vervelend. Ik kan mijn boekhouder sinds kort ook heel gerichte vragen stellen, en dat geeft dan wel weer een goed gevoel. Dit hoofdstuk geeft geen volledig overzicht van de belastingwetgeving in Nederland. Daar is de belastingwetgeving te omvangrijk voor. Het geeft wel inzicht in belangrijke begrippen, voorwaarden en voordelen voor ondernemers. De in dit hoofdstuk genoemde tarieven en percentages hebben betrekking op Kijk voor de tarieven over andere jaren en de meest recente informatie op de site van de belastingdienst ( En neem voor jouw specifieke situatie contact op met je fiscaal adviseur. 133

8 FINANCIËN VOOR ZZP ERS Tip Je kunt het Handboek Ondernemen gratis bij de belastingdienst aanvragen ( downloaden en bestellen, ondernemer worden, starterspakket) Ondernemer voor de inkomstenbelastingen Zzp ers zijn belangrijk voor de Nederlandse economie. Het is een grote groep (begin 2011 ruim ) die een behoorlijke bijdrage aan de schatkist levert. Als ondernemer loop je risico s. Zzp ers zijn bijvoorbeeld niet automatisch verzekerd voor ziekte en hebben geen recht op een werkloosheidsuitkering. Daar staat wat tegenover. Om het ondernemerschap te stimuleren, hebben ondernemers recht op diverse fiscale voordelen. Hierdoor is de totale belastinglast van ondernemers uiteindelijk vaak lager dan voor werknemers in loondienst. Op deze fiscale voordelen (aftrekposten, aftrekbaarheid van bedrijfskosten) heb je alleen recht als je daadwerkelijk ondernemer bent. Hoewel de term zzp er in de volksmond veel wordt gebruikt, heeft deze juridisch gezien geen betekenis. Formeel gezien kent de belastingdienst binnen de inkomstenbelastingen drie mogelijkheden: je bent werknemer, je bent resultaatgenieter of je bent ondernemer. Een ondernemer is een natuurlijke persoon die voor eigen rekening en risico een onderneming drijft. Tot zover is het heel helder. De belastingdienst is echter minder eenduidig over de criteria waaraan je moet voldoen om de status ondernemer te krijgen. Je zou zeggen dat je ondernemer bent als je een dienstverleningscontract hebt en maandelijks facturen verstuurt, en dat je werknemer bent als je een arbeidscontract hebt en maandelijks loon ontvangt. Zo zwart-wit is het helaas niet. Of je werknemer, resultaatgenieter of ondernemer bent, hangt af van de feitelijke omstandigheden in het betreffende jaar. De belastingdienst kijkt onder andere naar de activiteiten die je hebt uitgevoerd, de mate van zelfstandigheid, het aantal uur dat je in je onderneming hebt gestopt, je presentatie naar de 134

9 10 BELASTINGZAKEN buitenwereld, het risico dat je draagt en of je winst hebt gemaakt. Het definitieve oordeel over je status ligt bij de belastingdienst. In paragraaf 10.3 staan enkele criteria die de belastingdienst hanteert om te bepalen of je ondernemer voor de inkomstenbelastingen bent. Paragraaf 10.4 gaat over het urencriterium. Voldoende uren maken (1.225 per jaar) is ook een belangrijke voorwaarde om voor fiscale voordelen in aanmerking te komen. Aan de hand van deze paragrafen kun je voor jezelf een redelijke inschatting maken of je voor de inkomstenbelastingen ondernemer bent. Wanneer je een bv hebt, speelt het vraagstuk of je al dan niet als ondernemer wordt gezien geen rol. Een bv wordt geacht een onderneming te drijven. Wanneer je een eenmans-bv hebt met maar één opdrachtgever, loopt de opdrachtgever wel een risico om voor loonheffing en sociale premies te worden aangeslagen. Een VARdga kan daarom wel relevant zijn. Zie verder paragraaf Met welke belastingen krijg je te maken? Als je een onderneming start, moet je je aanmelden bij de belastingdienst. Deze aanmelding gebeurt voor ondernemers met een eenmanszaak automatisch bij (verplichte) registratie bij de Kamer van Koophandel in de vestigingsplaats. Ondernemers met een bv dienen zich apart aan te melden bij de belastingdienst. Na aanmelding zal de belastingdienst beoordelen voor welke belastingen de onderneming belastingplichtig is. Belastingen zijn heffingen die een algemeen nut dienen. Iedereen heeft dagelijks met belastingen te maken. Werknemers hebben naast de inkomstenbelasting ook te maken met verplichte werknemersverzekeringen, zoals de Werkloosheidswet en de Ziektewet. Voor deze verzekeringen draagt de werkgever verplicht sociale verzekeringspremies af. Welk soort premies en belastingen op jou van toepassing zijn, hangt af van de gekozen rechtsvorm en als 135

10 FINANCIËN VOOR ZZP ERS je een eenmanszaak hebt van je status (ondernemer, resultaatgenieter of werknemer). De belangrijkste belastingen waar je mee te maken kunt krijgen zijn: Inkomstenbelasting (IB). Iedereen die inkomen geniet, betaalt inkomstenbelasting. Zzp ers met een eenmanszaak betalen inkomstenbelasting over de winst uit de eenmanszaak. Er zijn grote verschillen tussen het betalen van inkomstenbelasting voor werknemers of ondernemers. Ondernemers kunnen zakelijke kosten aftrekken en hebben recht op diverse aftrekposten, zoals zelfstandigenaftrek, startersaftrek, MKB-winstvrijstelling, enzovoort. Voor ondernemers met een bv vindt de uiteindelijke afrekening van het inkomen ook plaats via de aangifte inkomstenbelasting. Loonbelasting (LB). Een directeur-grootaandeelhouder is loonheffing verschuldigd over het salaris dat hij zichzelf uitbetaalt (in principe minimaal per jaar). De bv moet aangifte loonbelasting doen. Vennootschapsbelasting (VPB). Ondernemers met een bv of een andere rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid betalen vennootschapsbelasting over de winst. Dividendbelasting. De directeur-grootaandeelhouder van een bv die zichzelf winst uitkeert, betaalt hierover dividendbelasting. Omzetbelasting (btw). Omzetbelasting of btw (belasting toegevoegde waarde) is belasting die wordt geheven over de omzet. Afhankelijk van het product dat je verkoopt of de dienst die je levert ben je al dan niet btw-plichtig. Als je btw-plichtig bent, kan het tarief 0%, 6% of 19% zijn. Naast de premie voor de ziektekostenverzekering moet iedereen een inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet aan de overheid betalen. Via deze bijdrage betaal je mee aan de kosten 136

11 10 BELASTINGZAKEN van de Nederlandse gezondheidszorg. Alhoewel de bijdrage geen belasting is, wordt deze wel via de aangifte inkomstenbelasting afgerekend. Ondernemers betalen 5,65% over de winst uit onderneming (gemaximaliseerd op ). Hiervoor ontvang je een aparte aanslag. Werknemers in loondienst betalen deze bijdrage ook. De werkgever regelt de inhouding en afdracht. Voor werknemers in loondienst is het percentage hoger. Voor de directeurgrootaandeelhouder van een bv geldt dat de bv de inkomensafhankelijke bijdrage inhoudt en afdraagt. Aangezien de directeurgrootaandeelhouder van een bv zichzelf salaris van minimaal per jaar uitbetaalt, bedraagt de bijdrage 5,65% over Wanneer je als directeur-grootaandeelhouder verzekerd bent voor werknemersverzekeringen, dan bedraagt het percentage 7,75% over De Verklaring arbeidsrelatie De Verklaring arbeidsrelatie (VAR) is in het leven geroepen ter bescherming van de opdrachtgever. Een bedrijf draagt voor werknemers in loondienst verplicht premies sociale verzekeringen af. Voor zelfstandigen die de opdrachtgever inhuurt worden deze premies niet afgedragen. Omdat een eenduidige definitie van ondernemerschap ontbreekt (zie paragraaf 10.1), loopt een opdrachtgever risico als hij een zzp er inhuurt. Wanneer de belastingdienst achteraf oordeelt dat er toch geen sprake was van ondernemerschap, maar van een dienstverband, wordt de opdrachtgever geconfronteerd met naheffingen loonbelasting en premies. Het maken van heldere contractuele afspraken is belangrijk, maar geeft in dit verband onvoldoende zekerheid aan de opdrachtgever. Daarom is de VAR in het leven geroepen. De belastingdienst bepaalt dan vooraf of je ondernemer bent. Als je een VAR-wuo (winst uit onderneming) of VAR-dga (directeur-grootaandeelhouder) kunt overleggen, heeft je opdrachtgever de garantie dat hij voor jou over het betreffende jaar geen sociale premies hoeft af te 137

12 FINANCIËN VOOR ZZP ERS dragen. Mocht de belastingdienst achteraf alsnog oordelen dat je over het afgelopen jaar toch niet aan de criteria om ondernemer te zijn voldeed, dan heeft dit consequenties voor jouw fiscale voordelen, maar de opdrachtgever loopt geen risico. Indien je een VAR-row (resultaat uit overige werkzaamheden) ontvangt, kun je je opdrachtgever geen zekerheid geven of hij loonheffing en sociale premies moet afdragen. De opdrachtgever moet dan zelf toetsen of er sprake is van een dienstverband. Is de opdrachtgever van mening dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, dan zal hij loonheffing en premies inhouden en afdragen. Is de opdrachtgever van mening dat er geen sprake is van een (fictief) dienstverband, dan zal hij geen afdracht doen. De belastingdienst kan achteraf toch constateren dat er sprake was van een (fictief) dienstverband. In dat geval zal de opdrachtgever alsnog loonheffing en sociale premies moeten afdragen. Wanneer je door de belastingdienst als row er (resultaatgenieter ) wordt aangemerkt, heeft dat nadelige consequenties voor je fiscale voordelen. Omdat je niet als ondernemer wordt gezien, kom je niet voor alle aftrekposten in aanmerking. Wanneer je van mening bent dat je ten onrechte een VAR-row hebt gekregen, kun je een bezwaar of herzieningsverzoek bij de belastingdienst indienen. Een VAR is niet verplicht. Een VAR dient om vooraf helderheid te hebben over je status en om de opdrachtgever de garantie te geven dat hij geen risico loopt om achteraf nog een naheffing sociale lasten te krijgen. De opdrachtgever moet wel toetsen of de uitgevoerde werkzaamheden kloppen met de vermelding op de VAR. De VAR is een gratis verklaring die de belastingdienst voor de duur van één jaar verstrekt. Je kunt online een formulier invullen en versturen ( downloaden en bestellen, zakelijk, verklaring arbeidsrelatie). De VAR vraag je aan voor een bepaald soort werkzaamheden. Als je meerdere (verschillende) werkzaamheden uitvoert, kun je hiervoor meerdere 138

13 10 BELASTINGZAKEN verklaringen aanvragen. In het aanvraagformulier worden diverse vragen gesteld over het aantal opdrachtgevers en de relatie met de opdrachtgevers, de aard van de werkzaamheden, je (verwachte) inkomsten en je bedrijfsvoering. Aan de hand van deze vragen beoordeelt de belastingdienst of je zelfstandig ondernemer voor de inkomstenbelastingen bent. Welke criteria de belastingdienst gebruikt om dit te beoordelen, is niet bekend. De belastingdienst beoordeelt de antwoorden in onderlinge samenhang. De punten waar de belastingdienst op let bij de beoordeling of je als ondernemer wordt beschouwd zijn: Winst. Een onderneming streeft naar winst. Als het niet je bedoeling is om winst te maken, of als het je niet lukt om (op termijn) winst te maken, is er waarschijnlijk geen sprake van een onderneming. Zelfstandigheid. Een zelfstandig ondernemer heeft een bepaalde mate van vrijheid in de wijze waarop hij zijn werkzaamheden uitvoert en de tijden waarop hij dat doet. Uiteraard heb je je ook als zelfstandige aan bepaalde aanwijzingen te houden, maar wanneer je zonder enige vrijheid exacte instructies van de opdrachtgever uitvoert, is er veelal sprake van een gezagsverhouding. In dit geval gaat het waarschijnlijk om een werkgever/ werknemer-verhouding en niet om ondernemerschap. Tijdsinvestering. Je moet voldoende tijd aan je onderneming besteden om deze rendabel te maken. Besteed je veel tijd aan je onderneming zonder dat het rendement oplevert, dan is er wellicht geen sprake van een onderneming. Kapitaal. Om een onderneming te drijven, heb je meestal kapitaal nodig. Je moet bijvoorbeeld investeren in machines en inventaris. Je hebt uitgaven voor reclame, administratiekosten, verzekeringen en dergelijke. Je moet wellicht btw voorfinancieren of je bouwt een buffer op voor mindere tijden. Voldoende kapitaal om een onderneming te starten en draaiend te houden is een indicatie voor het hebben van een onderneming. 139

14 FINANCIËN VOOR ZZP ERS Opdrachtgevers. Het is voor ondernemers belangrijk om meerdere opdrachtgevers te hebben. Je wilt continuïteit voor je onderneming en je wilt het risico van wanbetaling door klanten verkleinen. Als je meerdere opdrachtgevers hebt, neemt je zelfstandigheid toe. Over het algemeen houdt men aan dat je als zzp er minimaal drie opdrachtgevers moet hebben om als ondernemer te worden aangemerkt. Wanneer je als interimprofessional werkzaam bent, is het mogelijk dat je één jaar of langer bij dezelfde klant zit. Dit hoeft niet per se te betekenen dat je status als zelfstandige in gevaar komt. De belastingdienst zal in dit geval ook kijken naar het aantal opdrachtgevers dat je in voorgaande jaren had en bij zijn afweging de andere criteria ook meewegen. De belastingdienst is extra alert als je nu als zelfstandige werkt voor een opdrachtgever waar je voorheen in loondienst was, maar het is niet verboden. Presentatie. Als ondernemer ben je afhankelijk van opdrachten. Om opdrachten te krijgen, zul je je onderneming moeten presenteren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan visitekaartjes, een huisstijl, reclame en een website. Je presentatie als ondernemer draagt positief bij aan je beoordeling als zelfstandige. Risico. In de definitie van ondernemer ligt besloten dat je voor eigen risico een onderneming drijft. Dit betekent dat je geen garantie hebt op inkomen; je bent afhankelijk van opdrachten én van de betaling van je facturen. Daarnaast word je niet doorbetaald in vakanties en bij ziekte. Loop je ondernemersrisico, dan is er waarschijnlijk sprake van ondernemerschap. Er is niet één manier om de VAR in te vullen zodat je het bewijs van zelfstandigheid krijgt. Vul de verklaring juist en eerlijk in. Wees daarbij bewust van bovenstaande criteria die de belastingdienst hanteert bij het beoordelen van de VAR. De belastingdienst zal de antwoorden in onderlinge samenhang beoordelen. 140

15 10 BELASTINGZAKEN 10.4 Het urencriterium Om in aanmerking te komen voor de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek en andere fiscale voordelen voor de inkomstenbelasting, moet je ondernemer zijn én je moet voldoen aan het urencriterium. Je voldoet in principe aan het urencriterium als de volgende twee voorwaarden op jou van toepassing zijn: Je besteedt als ondernemer in het betreffende kalenderjaar minimaal uur aan het feitelijk drijven van je onderneming(en). Dit aantal uren vormt meer dan 50% van het totaal gewerkte aantal uren in dat jaar. Voor het urencriterium tellen alle uren mee die je aan het feitelijk drijven van je onderneming hebt besteed. Het gaat hier uiteraard om de declarabele (gefactureerde) uren, maar ook de tijd die je kwijt bent aan reizen, je website, de administratie, workshops en seminars, netwerken en acquisitie telt mee. Als je maar kunt uitleggen dat je deze uren hebt besteed ten behoeve van je onderneming. Start halverwege het kalenderjaar De ureneis geldt per kalenderjaar (1 januari tot en met 31 december). Als je halverwege het jaar ondernemer wordt, moet je toch de volledige uur aan je onderneming besteden om in aanmerking te komen voor bepaalde fiscale voordelen. Je mag het aantal uren dus niet naar rato berekenen. Zwangerschap Ben je zwanger geweest en heb je daardoor je werk als ondernemer onderbroken? Dan tellen de niet-gewerkte uren over in totaal zestien weken toch mee als gewerkte uren. 141

16 FINANCIËN VOOR ZZP ERS Starters De tweede voorwaarde geldt niet als je in één van de vijf voorgaande jaren geen ondernemer was. Beginnende ondernemers worden dus coulanter behandeld: zij mogen er nog een baan naast hebben, als ze maar uur aan de onderneming besteden. Je moet kunnen aantonen dat je aan het urencriterium voldoet. Het best kun je een urenadministratie bijhouden, waarin je per dag noteert hoeveel uur je aan iedere activiteit hebt besteed. Ook voor jezelf is het handig als je een urenoverzicht bijhoudt. Je krijgt inzicht in de verhouding declarabele/niet-declarabele uren. Je ontdekt bijvoorbeeld hoeveel tijd je kwijt bent aan administratie, netwerken, enzovoort. Dit inzicht helpt je bij het maken van een juiste kostprijs- of uurtariefberekening en bij het opstellen van je exploitatiebegroting. Een eenvoudige urenadministratie kun je downloaden op De beginselen van de inkomstenbelasting Inkomsten zijn in Nederland onderverdeeld in drie soorten: inkomen uit werk en woning, inkomen uit aanmerkelijk belang en inkomen uit sparen en beleggen. Deze inkomens zijn voor de belastingheffing ondergebracht in drie boxen: box 1, 2 en 3. Binnen iedere box gelden andere tarieven. De uiteindelijke belastingaanslag vindt plaats over het verzamelinkomen: de optelling van de inkomens uit box 1, 2 en 3. In bijlage 1 staat een schematische weergave van de belastingberekening met een ingevuld (fictief) voorbeeld. Box 1: inkomen uit werk en woning Ben je ondernemer met een eenmanszaak, dan wordt de winst uit onderneming (na aftrek van relevante aftrekposten) belast in box 1. De winst uit onderneming betreft de winst voor belasting. Dit 142

17 10 BELASTINGZAKEN is de omzet minus de bedrijfskosten. Zie paragraaf 5.4. De winst voor belasting wordt gezien als het inkomen. Of je dit inkomen daadwerkelijk aan jezelf uitbetaalt, of dat je het in je onderneming laat zitten, doet voor de belastingberekening niet ter zake. Omdat je ondernemer bent, heb je recht op diverse aftrekposten (zie paragraaf 10.6). Over het resterende bedrag wordt progressief belasting geheven. Ook ondernemers met een bv hebben te maken met box 1. De uiteindelijke afrekening over het inkomen vindt plaats in box 1. Belasting over het belastbaar inkomen wordt geheven volgens een aantal schijven (zie tabel 10.1). Belastbaar inkomen (werk/ Belastingpercentage (tot 65 jaar) woning) Schijf ,00% Schijf ,95% Schijf ,00% Schijf en hoger 52,00% Tabel 10.1 Belastingschijven box Box 2: inkomen uit aanmerkelijk belang In box 2 worden de inkomsten uit aanmerkelijk belang belast. Dit betreffen inkomsten (dividend) uit bedrijven waar je vijf of meer procent van de aandelen bezit. Ben je directeur-grootaandeelhouder van je eigen bv, dan valt het dividend dat je jezelf uitkeert in box 2. Het tarief van box 2 bedraagt 25%. Dit betreft dus niet het reguliere salaris. Op het reguliere salaris wordt door de bv loonheffing ingehouden en afgedragen. Box 3: inkomen uit sparen en beleggen In box 3 wordt je vermogen belast. Tot je vermogen behoort je spaargeld, aandelen die niet tot het aanmerkelijk belang behoren, een tweede woning en een kapitaalverzekering (niet de kapitaal- 143

18 FINANCIËN VOOR ZZP ERS verzekering eigen woning). De belastingheffing (30%) vindt plaats over 4% van je gemiddeld vermogen minus het heffingsvrije deel van De belastingdienst gaat ervan uit dat je ten minste 4% rendement per jaar op je vermogen maakt. Of je die 4% wel of niet maakt, doet voor de berekening niet ter zake. Het gemiddeld vermogen bereken je als volgt: (vermogen op 1 januari van het betreffende jaar + vermogen op 31 december van het betreffende jaar) / 2. Hier haal je het heffingsvrije deel van vanaf. De formule voor de belastingberekening is: gemiddeld vermogen 4% 30%. Aangezien 4% 30% gelijk is aan 1,2%, kun je ook rekenen met 1,2% over je gemiddeld vermogen minus het heffingsvrije deel. Zie bijlage 1 voor een voorbeeldberekening Fiscale faciliteiten binnen de inkomstenbelasting Aftrekposten verlagen het belastbaar inkomen van een zzp er met een eenmanszaak, en dus ook de uiteindelijke belastingheffing. Om aftrekposten toe te mogen passen, moet je door de belastingdienst erkend zijn als ondernemer (zie paragraaf 10.1). Daarnaast moet je voor diverse aftrekposten voldoen aan het urencriterium (zie paragraaf 10.4). Deze paragraaf geeft een overzicht van de belangrijkste aftrekposten. De volledige en meest recente informatie staat op Resultaatgenieter Indien je van de belastingdienst een VAR-row (resultaat uit overige werkzaamheden) hebt ontvangen, word je niet gezien als ondernemer. Je komt daarom niet voor alle aftrekposten in aanmerking. Je mag zakelijke kosten zoals reiskosten wel opvoeren, maar je heb geen recht op onder andere de zelfstandigenaftrek en de startersaftrek. Met ingang van 2010 mag je wel gebruikmaken van de MKB-winstvrijstelling. 144

19 10 BELASTINGZAKEN Zelfstandigenaftrek Iedere ondernemer met een eenmanszaak die aan het urencriterium voldoet, heeft recht op zelfstandigenaftrek (zie tabel 10.2). Het bedrag van de aftrek is afhankelijk van de winst. Hoe hoger de winst, hoe lager de aftrek. Als je ouder bent dan 65 jaar, gelden lagere aftrekposten. De zelfstandigenaftrek mag met ingang van 1 januari 2010 alleen nog worden verrekend met de winst uit onderneming en niet langer met andere inkomsten, zoals loon of een VUT-uitkering. Voor starters wordt een uitzondering gemaakt. Zij mogen nog steeds drie jaar lang de zelfstandigenaftrek inclusief startersaftrek verrekenen met ander inkomen. Winst Aftrek Meer dan Maar niet meer dan Tabel 10.2 Zelfstandigenaftrek 2011 (jonger dan 65) Startersaftrek De startersaftrek is een verhoging van de zelfstandigenaftrek. De eerste drie jaar mag je extra aftrekken. Ook voor de startersaftrek moet je voldoen aan het urencriterium. Als je na het eerste jaar je onderneming één of twee jaar staakt, mag je de startersaftrek doorschuiven naar het volgende jaar. Binnen vijf jaar mag je de startersaftrek drie keer toepassen. Als je 65 jaar of 145

20 FINANCIËN VOOR ZZP ERS ouder bent, heb je recht op een lagere aftrekpost. Als je arbeidsongeschikt bent, heb je recht op extra startersaftrek. Aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk Wanneer je vijfhonderd uur of meer besteedt aan speur- en ontwikkelingswerk, kun je in aanmerking komen voor een extra aftrekpost van Onder speur- en ontwikkelingswerk vallen bijvoorbeeld technisch wetenschappelijk onderzoek en het ontwikkelen van een technisch nieuw product of proces. Om voor deze aftrek in aanmerking te komen, moet je ondernemer zijn en voldoen aan het urencriterium. Daarnaast heb je een verklaring nodig van Agentschap NL (voorheen Senter Novem), waarin Agentschap NL verklaart dat de door jou uitgevoerde werkzaamheden inderdaad onder speur- en ontwikkelingswerk vallen. Zie voor meer informatie Als je starter bent, kan de aftrek onder bepaalde voorwaarden worden verhoogd met Wanneer je een bv hebt, zijn er ook fiscale faciliteiten voor speur- en ontwikkelingswerk. Meewerkaftrek Als je partner onbetaald meewerkt in jouw onderneming, bijvoorbeeld door het doen van de administratie of het maken van je website, dan mag je een bepaald bedrag van de winst aftrekken. Je moet wel zelf voldoen aan het urencriterium. Het aftrekbare bedrag is afhankelijk van de winst en van het aantal door je partner meegewerkte uren. De meewerkaftrek gaat lopen vanaf 525 meewerkuren. Hoe meer uren, hoe hoger de aftrek. Bij 525 uur bedraagt de aftrek 1,25% van de winst en vanaf uur bedraagt de aftrek 4% van de winst. MKB-winstvrijstelling De MKB-winstvrijstelling stelt een vast percentage van de winst vrij van belasting. Sinds 1 januari 2010 hoef je niet meer aan 146

21 10 BELASTINGZAKEN het urencriterium te voldoen om in aanmerking te komen voor de MKB-winstvrijstelling. De MKB-winstvrijstelling bedraagt 12% van de winst, maar na aftrek van de ondernemersaftrek. De ondernemersaftrek is een optelling van de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek, de aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk, de meewerkaftrek en de stakingsaftrek. Ook ondernemers die naast een baan een onderneming hebben kunnen gebruikmaken van de winstvrijstelling. Toen ik de overstap maakte van een eenmanszaak naar een bv, moest ik ineens met de belastingdienst afrekenen. Ik had geen idee dat de oudedagsreserve een uitgestelde belastingschuld met zich meedroeg. Nu adviseer ik andere ondernemers om de oudedagsreserve óf op de juiste manier óf niet te gebruiken! Oudedagsreserve De oudedagsreserve (OR) is een fiscale faciliteit voor ondernemers met een eenmanszaak om te sparen voor de oude dag. Jaarlijks mag je tot maximaal 12% van de winst, met een maximum van , van de winst aftrekken. Over dit deel hoef je dus geen belasting te betalen. Veel administratiekantoren of accountants houden automatisch rekening met de oudedagsreserve. Hiermee creëren ze een mooie belastingbesparing in het lopende jaar. Daar is ook niets mis mee, maar veel ondernemers zijn zich niet bewust van het feit dat ze hiermee een uitgestelde belastingschuld opbouwen. Vroeg of laat moet er met de belastingdienst worden afgerekend. Het is dus zaak om ten minste het belastingdeel apart te zetten, bijvoorbeeld op een spaarrekening. Overigens heb je met het toevoegen aan de oudedagsreserve nog geen voorzie- 147