Hoogwaardige renovatie beter dan sloop
|
|
- Frederik de Smedt
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoogwaardige renovatie beter dan sloop 24 Artikel Hoogwaardige renovatie beter dan sloop In Nederland worden verouderde sociale huurwoningen vaak gesloopt. Als toch voor renovatie wordt gekozen, zijn de maat regelen meestal weinig vooruitstrevend en is de toekomst bestendigheid van de woningen beperkt. In dit onderzoek, naar de renovatie van een specifieke galerijflat uit de jaren zestig, is het passiefhuisprincipe gehanteerd [1]. Met dit principe wordt een lager energieverbruik en een hoger comfortniveau gerealiseerd dan in de huidige nieuwbouw gangbaar is. Ten opzichte van sloop en nieuwbouw zijn de bouwkosten en de milieubelasting van deze renovatie aanzienlijk lager. ing. Rick Jeths en dr. Edward Prendergast mobius consult bv, Driebergen Dit artikel is gebaseerd op de resultaten van het afstudeerwerk van ing. R. Jeths, onder begeleiding van dr. E. Prendergast van mobius consult en drs. ing. H.M. Nieman van Christelijke Hogeschool Windesheim. In Nederland zijn woningen verantwoordelijk voor een vijfde deel van het totale energiegebruik. Uit het beleidsprogramma van het kabinet blijkt dat het voornemen is de EPC voor nieuwe woningen en woongebouwen in 2011 aan te scherpen van 0,8 naar 0,6 en in 2015 naar 0,4. Voor het bereiken van de gewenste energiebesparing is het echter essentieel om tevens de bestaande woningvoorraad aan te pakken. In 2030 bestaat ruim 75 procent van de woningvoorraad uit woningen gebouwd voor 2004 [2]. In 2050 is dit nog bijna 65 procent. Uitgedrukt in energiegebruik zal het aandeel van bestaande woningen nog veel groter zijn. Er is dus een enorme energiebesparing te realiseren, indien de bestaande woningvoorraad op passiefhuisniveau gebracht kan worden. Voor bestaande woningen is het lastig om wettelijke eisen te stellen. Sinds 1 januari 2008 dient bij transactiemomenten een energiecertificaat (energielabel) overhandigd te worden, dat net als bij huishoudelijke apparatuur aangeeft in welke energieklasse het bouwwerk valt. Het doel is dat eigenaars eerder geneigd zullen zijn te investeren in energiebesparende maatregelen. Zoals inmiddels blijkt, verloopt de invoering van het energielabel niet zonder problemen en moet de effectiviteit van deze maatregel nog bewezen worden. Passiefhuisprincipe Het concept passief bouwen is bedacht door professor Adamson van de Universtiteit van Lund. Het concept is verder ontwikkeld en verspreid door het Passiv Haus Insitut (PHI) in Darmstadt onder leiding van Dr. Wolfgang Feist. Het principe van een passiefhuis is dat deze heel energiezuinig én heel comfortabel is. In Nederland is een aantal nieuwbouwprojecten gebouwd volgens het passiefhuisprincipe. Ook in de bestaande bouw zijn momenteel projecten in uitvoering. Het betreft onder andere een deel van de Roosendaalse wijk De Kroeven door Aramis Wonen en het project Sleephelling op het Noordereiland in Rotterdam door De Nieuwe Unie. Een passiefhuis dient aan de onderstaande specificaties te voldoen [3,4]: De jaarlijkse energievraag voor ruimteverwarming en -koeling bedraagt maximaal 15 kwh/m 2 a Het totale jaarlijkse primaire energiegebruik voor ruimteverwarming en -koeling, ventilatie, warmtapwater, verlichting en huishoudelijke apparatuur bedraagt maximaal 120 kwh/m 2 a Dit wordt gerealiseerd met een zeer goed geïsoleerde, koudebrugvrije en zeer kierdichte schil. Ventileren geschiedt door mechanische toevoer en mechanische afvoer van ventilatielucht met warmteterugwinning. Hierdoor wordt het warmteverlies beperkt en kan een traditioneel verwarmingssysteem achterwege blijven. Door de hoge Rc-waarden van 6,5 tot 10 (m 2 K)/W en een samengestelde U-waarde van het glas en het kozijn van circa 0,8 W/(m 2 K) spelen lineaire warmteverliezen (koudebruggen) een belangrijke rol. Een passiefhuis is zeer comfortabel. Door de goede isolatie zijn de oppervlaktetemperaturen hoog en door de driedubbele beglazing vindt er geen koudeval plaats. De gebalanceerde ventilatie en de goede kierdichting zorgen dat tocht achterwege blijft. De ruimtetemperatuur is vrijwel constant en gelijkmatig. In de zomer blijft het binnenklimaat acceptabel, door goede zonwering en nachtventilatie. Rekenmethode Passive House Planning Package (PHPP) is een in Duitsland ontwikkeld ontwerpinstrument voor passiefhuizen. Met behulp van deze rekenmethodiek wordt de energievraag en het totale primaire energiegebruik bepaald. Deze energievraag is onafhankelijk van het toegepaste verwarmingssysteem. Dit in afwijking van de EPC, waarbij het (primaire) energiegebruik maatgevend is. Hierdoor kan een hoge energievraag tot op zekere hoogte
2 Hoogwaardige renovatie beter dan sloop 25 Artikel worden gecompenseerd door het toepassen van efficiënte installaties. De voor het eerst in 1998 uitgegeven rekenmethode heeft reeds in veel projecten bewezen dat de uitkomst een goede voorspelling geeft van de praktijk. Bouwkundige maatregelen De bouwkundige maatregelen om de woning te renoveren naar passiefhuisniveau bestaan uit thermische isolatie, luchtdichting, vervanging kozijnen en beglazing en maatregelen ten behoeve van zomercomfort. Referentiewoning In de jaren zestig zijn circa woningen volgens het Elementumprincipe gerealiseerd, een systeembouwmethode. Voor het onderzoek is voor deze gebouwen onderzocht hoe een passiefhuisstandaard kan worden gerealiseerd. De hoofddraagconstructie bestaat uit massieve verdiepingshoge prefab betonnen wanden in de dwarsrichting van de woning. De vloeren bestaan uit beton en zijn 180 mm dik. De vloeren van de galerij en balkons zijn opgelegd op betonnen consoles. De langsgevels bestaan uit traveebrede en verdiepingshoge houten montagepuien. De gebouwen zijn voorzien van een collectief centraal verwarmingssysteem en natuurlijke ventilatie door middel van shuntkanalen. Het gekozen woningblok is een galerijflat bestaande uit een bovengrondse onderbouw met berg- en installatieruimten en negen bouwlagen met woningen. Per bouwlaag zijn elf woningen gesitueerd. Het gebruiksoppervlak van een woning bedraagt 86 m 2. Thermische isolatie Door de kopgevels, het dak en de onderzijde van de verdiepingsvloer van woningen die grenzen aan de bergingen te voorzien van 200 tot 300 mm isolatie, wordt een warmteweerstand Rc van 7,3 tot 9,0 (m 2 K)/W gerealiseerd. De bestaande houten montagepuien in de langsgevels kunnen worden vervangen door houtskeletbouwelementen met I-liggers [5]. De isolatiedikte bedraagt 400 mm en de warmteweerstand Rc is 10,3 (m 2 K)/W. Om een passiefhuis te realiseren, is het essentieel de lineaire warmteverliezen te minimaliseren. Elk lineair warmteverlies dient in detail te worden berekend. De twee maatgevende lineaire warmteverliezen bevinden zich ter plaatse van de langsgevels, namelijk de dragende wanden in de dwarsrichting van de woning en de aansluiting van de galerij- en balkonplaten. Deze warmteverliezen worden beperkt door de kopse kanten van de dragende wanden en de volledige galerijplaten te voorzien van 60 tot 100 mm isolatie. Opgemerkt wordt dat het verliesoppervlak van de flatwoningen beperkt is. Hierdoor is het eenvoudiger het passiefhuisniveau te bereiken
3 Hoogwaardige renovatie beter dan sloop 26 Artikel Langsgevel aansluiting galerij. dan bij bijvoorbeeld een vrijstaande woning. Mede hierdoor is het mogelijk te volstaan met relatief grote lineaire warmteverliezen. Luchtdichting Conform het passiefhuisprincipe mag de karakteristieke luchtdoorlatendheid qv;10;kar maximaal circa 0,15 dm 3 /s/m 2 bedragen. De gerealiseerde waarde dient achteraf en tijdens de uitvoering in de praktijk gemeten te worden. Een goede detaillering, een zorgvuldige uitvoering en het toepassen van tapes en manchetten dragen bij aan het realiseren van de eis. Kozijnen en beglazing Ramen zijn een zwakke plek in de gebouwschil. De warmteweerstand van de transparante delen is vele malen lager dan van de niet transparante schildelen. De op het zuiden georiënteerde ramen laten echter door zonnestraling meer warmte binnen dan er door verloren gaat, mits ze zeer goed geïsoleerd zijn. In de grafiek is voor een tussenmiddenflatwoning de relatie weergegeven tussen het glaspercentage van de zuidgevel, de netto warmtewinst in de winterperiode en de temperatuuroverschrijding in de zomerperiode. De netto warmtewinst is het resultaat van het transmissieverlies door de ramen en de zonnewarmtewinst door het glas. De temperatuuroverschrijding is uitgedrukt in het aantal uren dat de binnenluchttemperatuur hoger is dan 25 C. Aanvullende voorzieningen om temperatuuroverschrijding in de zomerperiode te voorkomen, zoals spuiventilatie of zomernachtventilatie, zijn hierin niet meegenomen. Door het overstek van de galerijen en balkons zijn al goede voorzieningen aanwezig voor het weren van de zon in de zomerperiode. Zomercomfort Het Bouwbesluit stelt geen eisen ten aanzien van temperatuuroverschrijding. Wel wordt in de EPN een fictief energiegebruik in rekening gebracht gerelateerd aan de oplopende temperatuur in de zomerperiode. De gedachte hierachter is, dat bewoners (inefficiënte) koelapparatuur aanschaffen als blijkt dat de binnentemperatuur in de zomermaanden hoog is. Andere instanties hebben wel eisen opgesteld ten aanzien van oververhitting. Het GIW heeft als norm gesteld dat de maximale PMV-overschrijdingsuren > 0,5 niet meer dan 300 uur mag bedragen. Met de door het GIW gestelde CLO-waarden en metabolismen komt een PMV van 0,5 in de woonkamer overeen met 26,5 C. In de Toolkit Duurzame Woningbouw worden drie niveaus gehanteerd, waarbij de binnenluchttemperatuur maximaal 100 tot 400 uur boven 25 C is. In de richtlijnen van passiefhuis wordt van oververhitting gesproken, indien de binnenluchttemperatuur 10 procent van alle uren in een jaar hoger is dan 25 C. Dit komt overeen met 876 uur. In vergelijking met de voorgaande eisen is de eis voor passiefhuizen laag. Voor een op het zuiden georiënteerde tussenmiddenwoning is het percentage van alle uren dat de binnenluchttemperatuur hoger is dan 25 C zonder spui- en zomernachtventilatie 9,1 procent. Door zowel spui- als zomernachtventilatie toe te passen met een ventilatievoud van 1,0, daalt dit percentage naar 1,2 procent. Voor dit relatief lage ventilatievoud zijn geen aanvullende voorzieningen benodigd, maar kan worden volstaan met één draai-kiepraam of klepraam per ruimte. Installatietechnische maatregelen De installatietechnische maatregelen om de woning te renoveren naar passiefhuisniveau betreffen de ventilatie, warmtapwatervoorziening en verwarming. Ventilatie Om het warmteverlies via basisventilatie te beperken, wordt een gebalanceerd ventilatiesysteem met hoge mate van warmteterugwinning (WTW)
4 Hoogwaardige renovatie beter dan sloop 27 Artikel Passiefhuisprincipe. Netto warmtewinst en oververhittingspercentage bij glaspercentage zuidgevel tussenmiddenwoning toegepast. Voor de zomersituatie dient een 100 procent bypass aanwezig te zijn, zodat de eventuele koelere buitenlucht niet wordt opgewarmd door de warme binnenlucht. Het warmteverlies wordt verder beperkt door de kanalen te isoleren en de WTW-unit zo dicht mogelijk bij de thermische schil te plaatsen, zodat koude luchtkanalen in de woning beperkt blijven. In het Bouwbesluit worden voor verblijfsgebieden, verblijfsruimten en overige ruimten eisen gesteld ten aanzien van ventilatie. In PHPP wordt de ventilatiecapaciteit bepaald op basis van de bezettingsgraad of het aantal keukens, bad- en toiletruimten. Voor de bezettingsgraad wordt 35 m 2 vloeroppervlakte per persoon gehanteerd en voor de ventilatiecapaciteit 30 m 3 /h per persoon. Bij een ruimtehoogte van 2,6 meter (Bouwbesluiteis nieuwbouw) is de ventilatiecapaciteit 0,33 dm 3 /s/m 2. Ondanks het toepassen van een HR WTW-unit gaat er door ventileren warmte verloren, zodat de ventilatiecapaciteit direct invloed heeft op de warmtevraag van de woning. In tabel 1 is voor een tussenwoning de invloed van de ventilatiecapaciteit op de warmtevraag weergegeven voor de verschillende uitgangspunten. De vereiste ventilatiehoeveelheden conform PHPP zijn klein ten opzichte van de eis uit het Bouwbesluit. Het is daarom zeer belangrijk om de ventilatie-efficiëntie te waarborgen. Gekozen is om binnen dit project uit te gaan van de ventilatiehoeveelheden conform het Bouwbesluit, waarbij 55 procent van het gebruiksoppervlak als verblijfsgebied is aangemerkt. Ook de geluidproductie van de WTW-installatie is een belangrijk aspect. In PHPP wordt geadviseerd in verblijfsruimten een karakteristiek geluidsniveau van maximaal 25 db(a) te hanteren. Bij de flatwoning worden de collectoren op het dak geplaatst. Tevens is het mogelijk collectoren in de borstwering op te nemen. Door de verticale plaatsing neemt echter het rendement van de collectoren af. In de berekening is een zonneboiler met een oppervlak van 2,4 m 2 per woning op het dak geprojecteerd. Elke woning wordt voorzien van een individueel boilervat. De warmwaterleidingen dienen zeer goed geïsoleerd te worden, de isolatiedikte moet groter zijn dan 40 mm. Door de geprojecteerde situering van de installatieruimte, tussen de badkamer en keuken, zijn de leidinglengten van de installatie naar de tappunten zeer beperkt. De zonneboiler levert gemiddeld per woning 14 kwh/m 2 a, dit is 45 procent van de warmtapwatervraag. Verwarming Als afgiftesysteem ligt een luchtverwarmingsunit of een laag temperatuursysteem met radiatoren of vloerverwarming voor de hand. Door toepassing van luchtverwarming kan een traditioneel distributiesysteem voor verwarming achterwege blijven. Omdat slechts zeer beperkt warmte geleverd hoeft te worden, kan zonder comfortproblemen luchtverwarming worden toegepast. Eindresultaat na reguliere renovatie. Warmtapwater De warmtapwatervraag is moeilijk te verminderen en wordt zelfs verhoogd bij toepassing van hotfill-apparatuur. Er dient dus een energiezuinige opwekking gerealiseerd te worden. In Nederland zijn veel huishoudens aangesloten op het gasnet. Een combinatie van een conventionele HR-ketel met een zonneboiler ligt daarom voor de hand. uitgangspunt capaciteit [dm 3 /s/m 2 ] warmteverlies [kwh/m 2 a] PHPP, bezettingsgraad 0,33 8,6 PHPP, keuken, badkamer en toilet 0,39 9,3 Bouwbesluit, 55% verblijfsgebied* 0,50 10,4 Bouwbesluit, conform ruimte-indeling 0,70 12,6 * De minimum afvoercapaciteit in de keuken en natte ruimten dient wel te worden gerealiseerd Tabel 1: Invloed ventilatiecapaciteit op warmteverlies door ventilatie, flatwoning
5
6 Hoogwaardige renovatie beter dan sloop 29 Artikel Energiegebruik Met de genoemde bouwkundige en installatietechnische maatregelen is het energiegebruik van de woningen berekend. Deze zijn weergegeven in tabel 2. woningtype aantal Evraag;verw [kwh/m 2 ] Eprim;totaal [kwh/m 2 a] Tussenmidden Tussenboven Tussenonder Zijmidden Zijboven Zijonder Gemiddeld Eis Tabel 2: Jaarlijkse energievraag voor ruimteverwarming en jaarlijks primair energiegebruik inclusief huishoudelijke apparatuur voor op het zuiden georiënteerde woningen Zowel de flat als geheel als de woningen op zich voldoen aan de eis aan het maximale primaire energiegebruik. Aan de eis aan de maximale energievraag voor ruimteverwarming voldoet de flat als geheel wel, maar de individuele woningen niet allemaal. De middenwoningen voldoen ruimschoots en ook de tussenonderwoningen voldoen. De tussenbovenwoningen voldoen niet. Door het dak te voorzien van 400 mm in plaats van 300 mm isolatie, voldoen ook deze woningen aan de eis. Dan dient de dakrand echter verder verhoogd te worden. Bij de hoekwoningen wordt het slechtste resultaat bereikt. Dit komt door het grote(re) verliesoppervlak en de grotere lineaire warmteverliezen. Voor deze woningen is het technisch nauwelijks haalbaar aan de eis te voldoen. De oriëntatie van de flat speelt een belangrijke rol. Bij oost- of westgeoriënteerde woningen zijn de energievraag voor ruimteverwarming en het totale primaire energiegebruik circa 3 kwh/m 2 a hoger. De flat als geheel voldoet aan de eisen, maar er zijn meer individuele woningen die niet voldoen aan de energievraag voor ruimteverwarming. Energiebesparing Tussen de verschillende bepalingsmethoden voor het energiegebruik bestaan significante verschillen [6]. De resultaten van de verschillende methoden zijn niet één op één vergelijkbaar. De meest geschikte methode voor het bepalen van de energieprestatie van passiefhuizen is PHPP. Voor de vergelijking tussen de energieprestatie van de woningen voor en na de renovatie is de bestaande situatie van een tussenmiddenwoning in PHPP ingevoerd. In PHPP moeten alle onderdelen zeer gedetailleerd worden ingevoerd. Van de bestaande situatie zijn niet alle gegevens in detail bekend. Voor woningen met een slechte energetische kwaliteit zijn de details over het algemeen niet maatgevend. De vergelijking is gemaakt op basis van het jaarlijks energiegebruik voor ruimteverwarming, tapwater en ventilatie. Overig energiegebruik, zoals voor huishoudelijk apparatuur, is sterk bewonersafhankelijk en daarom niet meegenomen. woningtype bestaand gerenoveerd Zuidgeoriënteerd Oost of west-georiënteerd Tabel 3: Jaarlijks primair energiegebruik voor verwarming, tapwater en ventilatie, tussenmiddenwoning Plattegrond gerenoveerde tussenwoning. De jaarlijkse primaire energiebesparing van de renovatie van 108 flatwoningen naar passiefhuisniveau bedraagt circa kwh voor een zuidgeoriënteerde tussenmiddenwoning. Dit komt overeen met circa m 3 gas. Uitgaande van de huidige gasprijs van 0,70 per m 3 (inclusief BTW en energiebelasting) is de energiebesparing 980,- per jaar. De werkelijke energiebesparing is afhankelijk van het bewonersgedrag. Kosten Door gebruik te maken van een elementenraming zijn de bouwkosten voor het renoveren van 108 flatwoningen naar passiefhuisniveau geraamd op circa ,- exclusief BTW per woning. Dit is een forse investering. Er worden echter zo goed als nieuwe woningen gerealiseerd met een energetische kwaliteit die veel beter is dan de huidige nieuwbouwwoningen. De bouwkosten zijn bij sloop en nieuwbouw fors hoger dan bij toepassing van de besproken renovatie naar passiefhuisniveau. De technische levensduur van de woningen na renovatie bedraagt naar verwachting circa 50 jaar en is vergelijkbaar met nieuwbouwwoningen. Literatuur [1] Jeths, ing. R., Renovatie naar passiefhuisniveau, 2008 download op [2] Opstelten, Lj., Bakker, E.-J., Sinke, W.C., Bruijn, F.A. de, Borsboom, W.A., Krosse L., Potentials for energy efficiency and renewable energy sources in the Netherlands, 2007 [3] Passive Haus Institut (PHI), Passive Hause Planning Package 2007, 2007 [4] Boonstra, ir. C., Clocquet, ir. R., Joosten, ir. L., Passiefhuizen in Nederland, 2006 [5] Stichting Bouw Research, Referentiedetails Passief Bouwen, 2009 [6] Lagae, A., Franke, E., Wordt passiefhuistechnologie in Nederland via de EPN-methodiek gestimuleerd?, 2006
RENOVATIE NAAR PASSIEFHUISNIVEAU
8 3 2008 Bouwfysica RENOVATIE NAAR PASSIEFHUISNIVEAU Energiebesparing in de woningbouw is een belangrijk speerpunt in het beleid voor de komende jaren. Voor nieuwbouw heeft de minister al verdere EPC-verlagingen
Nadere informatieRENOVATIE NAAR PASSIEFHUISNIVEAU
8 3 2008 Bouwfysica RENOVATIE NAAR PASSIEFHUISNIVEAU Energiebesparing in de woningbouw is een belangrijk speerpunt in het beleid voor de komende jaren. Voor nieuwbouw heeft de minister al verdere EPC-verlagingen
Nadere informatiemoeilijk om wettelijke eisen te stellen. Sinds 1 januari 2008 dient bij transactiemomenten
Renovatie naar passiefhuisniveau Energiebesparing in de woningbouw is een belangrijk speerpunt in het beleid voor de komende jaren. Voor nieuwbouw heeft de minister al verdere EPC-verlagingen aangekondigd.
Nadere informatieEPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,
EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en
Nadere informatieConcepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
Nadere informatiePassief Bouwen: waarom en hoe?
Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort
Nadere informatieENERGIEBEHOEFTE WONINGBOUW
ENERGIEBEHOEFTE WONINGBOUW In t Hart van de Bouw ENERGIEBEHOEFTE WONINGBOUW Nederlandse Isolatie Industrie Postbus 8408 3503 RK UTRECHT 030-6623266 Vertegenwoordigd door: de heer ir. E. Las Nieman Raadgevende
Nadere informatieHarry Nieman Adviesbureau Nieman. Passief bouwen in Gietbouw. Een goede combinatie.
Harry Nieman Adviesbureau Nieman Passief bouwen in Gietbouw. Een goede combinatie. Duurzaam bouwen in beton =Het Passief bouwen concept= drs. ing. Harry Nieman Beton vakdagen Gorinchem 9 december 2008
Nadere informatievan naden en kieren, omdat er anders veel warmte verloren gaat.
Bij het bakken van een cake in de oven komt al voldoende warmte vrij om een woning te verwarmen. Klinkt dat vreemd? Dat is het namelijk niet. Een behaaglijke temperatuur wordt bereikt door een woning extreem
Nadere informatiePassief Bouwen: waarom en hoe?
Passief Bouwen: waarom en hoe? Ontwerpen en bouwen vanuit een visie ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Passief Bouwen Kenmerken o hoogwaardige thermische schil o goed comfort
Nadere informatieEnergieneutraal via de Passief bouwen route
Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet
Nadere informatiePassief Bouwen in de praktijk
Passief Bouwen in de praktijk Velve-Lindenhof: van idee tot realisatie ir. H.J.J. (Harm) Valk / ing. A.F. (André) Kruithof adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Projectomschrijving Ontwerpvisie Bouwfysische
Nadere informatieBouwbesluit en Passief Bouwen
Bouwbesluit en Passief Bouwen Welke (on)mogelijkheden zijn er vanuit de bouwregelgeving? ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Bouwbesluiteisen en Passief Bouwen Gezondheid
Nadere informatieBouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw
Bouwfysica van Passief Bouwen in houtskeletbouw Projectseminar Velve-Lindenhof ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Nieman Raadgevende Ingenieurs Inleiding Nieman Raadgevende Ingenieurs
Nadere informatieHoe maken we het mogelijk?
Energiezuinig Wonen Hoe maken we het mogelijk? Jaarlijkse energielasten 12.000,00 10.000,00 8.000,00 6.000,00 4.000,00 2.000,00 0,00 0 10 20 30 40 Jaar referentie passiefhuis+ Met conceptueel bouwen! Inhoud
Nadere informatieResultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG
Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG 3 november 2016 ing. A.F. (André) Kruithof Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma 1. Inleiding BENG indicatoren & voorlopige eisen 2. BENG-uitkomsten praktijkprojecten
Nadere informatie17-6-2013. Passief Bouwen. Passief Bouwen in de praktijk. Velve-Lindehof, Enschede. Stelling. Ontwerpvisie. Binnengasthuizen, Zwolle
Passief Bouwen Passief Bouwen in de praktijk Kennisdag Bouwfysica 2013 Passief bouwen' is een specifieke bouwstandaard met een comfortabel binnenklimaat, gedurende zowel het zomer- als het winterseizoen,
Nadere informatieOp weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie
Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg
Nadere informatieZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen
ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 22 maart 2016 Routekaart BENG 22-3-2016 2 BENG Drie indicatoren Lijkt op de PHPP 1. Energiebehoefte
Nadere informatieWoningen met EPC ( 0,8
Een initiatief van in samenwerking met 1 Woningen met EPC ( 0,8 Toelichting wijzigingen en bouwkundige aandachtspunten en duurzame energie - ontwerp- en adviesbureau BNA ir. F.W. den Dulk (Freek) 2 1 Onderwerpen
Nadere informatieSlimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen
Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen
Nadere informatieZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen
ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 10 december 2015 Routekaart BENG 9-12-2015 2 BENG wat gaat er veranderen Bijna EnergieNeutrale Gebouwen
Nadere informatie2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar?
Erik Franke Franke Architekten 1 oktober 2008 Den Haag 2008: 7 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar! 2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? 2020: 4,3 miljoen
Nadere informatieWonen in een passiefhuis
2 2 2010 Bouwfysica Wonen in een passiefhuis Voor het eerst binnenmilieu in passiefhuizen gemeten Passiefhuizen zijn hot. Passiefhuizen worden de norm in 2015. Passiefhuizen zijn volop in het nieuws. En
Nadere informatieADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG
ADVIES ENERGIECONCEPT BUREAU NIEMAN KLUSWONINGEN CAPADOSESTRAAT 9-11 DEN HAAG Beschrijving voorgesteld (energetisch) maatregelenpakket om EPC 0,2 te halen. De maatregelen die benodigd zijn om een EPC van
Nadere informatieTips berekenen EPC. EPN en Nieuwbouw. Modellering
EPN en Nieuwbouw Tips berekenen EPC Modellering Iedere bouwlaag dient als een aparte verwarmde zone gemodelleerd te worden. Indien bouwlagen, bijvoorbeeld tussenverdiepingen van een woongebouw, exact gelijk
Nadere informatieEnergieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0
Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieWOONLASTEN 4 15. Zijn de maandlasten voor huur + energie in een Passiefhuis lager dan in een normale woning? 4
PASSIEFHUIZEN COLUMBUSKWARTIER ALMERE VEEL GESTELDE VRAGEN PASSIEFHUIZEN EN WONEN IN EEN PASSIEFHUIS 2 1. Wat is een Passiefhuis? 2 2. Wat is het voordeel van een Passiefhuis? 2 3. Wat zijn bewonerservaringen
Nadere informatieNieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren. Eigenschappen rekenzones type rekenzone omschrijving interne warmtecapaciteit Ag [m²]
736 woongeb. 26 app Halfweg - Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren F2 0,79 Algemene gegevens projectomschrijving Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren variant F2 straat /
Nadere informatieKleinschalige energetische renovatie
Kleinschalige energetische renovatie Kantoor plus bovenwoning van label G naar A+ de Haas & Partners Adviseurs Duurzaam Gebouwde Omgeving Van componenten naar concept Bouwkundig Ventilatie Installaties
Nadere informatieGrip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?
Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Masterclass door Clarence Rose, DNA in de Bouw / Azimut Bouwbureau en Carl-peter Goossen, DNA in de Bouw / BouwNext 2 Masterclass Introductie NZEB-tool
Nadere informatieMiel Karthaus Martijn de Gier
Miel Karthaus Martijn de Gier Fig 1 1/5 13 3 5 1 17 12 11 18 2 11 31 16 15 12 14 8 7 4 6 22 21 20 19 9 10 e versus WarmBouwen 8 Verhouding tussen warmteweerstand en warmtestroomdichtheid
Nadere informatieEnergieprestatie van gebouwen
Energieprestatie van gebouwen NEN 7120 en energieconcepten 2012 ing. Lars van de Kamp Nieman Raadgevende Ingenieurs Eerste ervaring NEN 7120 NEN 7120 Een verzwaring? Voor en nadelen standaard rijtjeswoning
Nadere informatieAlgemene gegevens. Indeling gebouw. Infiltratie. Bouwkundige transmissiegegevens. Open verbrandingstoestellen
12-07-331 appartementen Voorthuizen - appartementen basis 0,60 Algemene gegevens projectomschrijving appartementen variant basis adres postcode / plaats bouwar categorie woningbouw aantal woningbouw-eenheden
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
4 juli 2007 19:11 uur Blz. 1 / 8 cursus Luc Volders - 2-7-2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: FB Projectgegevens: testpand 1234AB Software: EPA-W Kernel 1.09 07-06-2007 Vabi Software
Nadere informatieDuurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel.
Duurzame energie Er wordt tegenwoordig steeds meer gebruik gemaakt van duurzame energiesystemen in gebouwen. Hiermee wordt op een natuurlijke wijze duurzame energie gewonnen om de woningen te verwarmen
Nadere informatieEnergielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie
Energielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie Door Eric van Zee, april 2008 Energie steeds groter deel van de woonlasten De kosten voor verwarming en warm tapwater vormen een steeds
Nadere informatieOmschrijving. EPC 0-woning Leek, Groningen, Projectsamenvatting
EPC 0-woning Leek, Groningen, 2009 Omschrijving Deze demonstratiewoning voor duurzaam, energieneutraal en levensloopbestendig bouwen met zijn EPC = 0, gebruik van zonne-energie en aardwarmte en gebruik
Nadere informatieK I N J O Y K I N R O O I. 14 februari 2013
K I N J O Y K I N R O O I 14 februari 2013 I N D E X 1. LOCATIE 1.1 ligging projectgebied 1.2 locatie 1.3 bestaande situatie 1.5 ligging waterwoningen 2. EILAND 2.1 eiland 3. WATERWONING 3.1 situatie
Nadere informatieZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten
ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 12 praktijkprojecten grondgebonden 2 1 Fitten naar BENG Alle woningen zijn op BENG gebracht Combinatie van
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe
energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)
Nadere informatieIn 10 stappen een Active House
In 10 stappen een Active House Wat is een Active House? Een Active House is een woning waar de mens centraal staat en elementen als energie, milieu en comfort in balans zijn. Dit resulteert in een gezonde,
Nadere informatieBenchmark rekentools ruimtewarmtevraag Januari 2016
Benchmark rekentools ruimtewarmtevraag Januari 2016 Inhoudsopgave 1. Introductie... 3 2. Aanpak... 4 3. Resultaten... 5 3.1 TRNSYS... 5 3.2 PHPP... 5 3.3 Uniec (EPC)... 6 4. Discussie... 7 5. Bijlage:
Nadere informatieBouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte
Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)
Nadere informatieSchilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII
Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken
Nadere informatieJBo/ /NRe Rotterdam, 29 januari 2003
Notitie 20021236-4: Het ClimaRad ventilatieconcept en het thermische binnenklimaat in de zomerperiode. JBo/20021236-4/NRe Rotterdam, 29 januari 2003 1. Inleiding. In opdracht van Brugman Radiatoren is
Nadere informatieToolkit R c & EPC woningbouw
Toolkit R c & EPC woningbouw Energie & Duurzaamheid Bouwregelgeving Brandveiligheid Bouwfysica Akoestiek Flexibele schil Programma Introductie Wijzigingen Bouwbesluit 2012 Toekomst Termen & begrippen Rc
Nadere informatieappartementwoningen E/E = 0.887
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\WORKSD~1\REFERE~1\OPGELE~1\AFROND~1\RESULT~1\EMG&BE~1\EMG\APPA... Projectomschrijving : appartementwoningen Omschrijving bouwwerk : AgentschapNL referentiewoningen
Nadere informatieProceedings passiefhuis-symposium 2006 DHV
Proceedings passiefhuis-symposium 2006 69 Haalbaarheid van gietbouw in de passiefhuisstandaard en vergelijking van klimatisatieconcepten Chiel Boonstra DHV C1 ABSTRACT In Europa is de Passief huis technologie
Nadere informatie17. HOE-woning Bart Geurts, Nieman Raadgevende Ingenieurs. Eigenschappen rekenzones type rekenzone omschrijving interne warmtecapaciteit Ag [m²]
- basis 0,11 Algemene gegevens projectomschrijving variant basis adres postcode / plaats bouwar categorie woningbouw aantal woningbouw-eenheden in berekening 1 gebruiksfunctie woonfunctie datum opmerkingen
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
Beta Testbedrijf E. van Dijk 007 Kleveringweg 12 2616 LZ Delft info@vabi.nl Delft, 8 februari 2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: Opdrachtgever BV A. Bee Projectgegevens: Voorbeeldproject
Nadere informatieHet gebruik van dynamische gebouwsimulatiemodellen bij renovatie
Het gebruik van dynamische gebouwsimulatiemodellen bij renovatie Maurice Jong Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) Afdeling Duurzame Energie in de Gebouwde Omgeving (DEGO) Postbus 1 1755 ZG PETTEN
Nadere informatiePassiefbouwen. Waarom Passiefbouwen? Wat is Passiefbouwen? Wat zijn de voordelen van Passiefbouwen? Wat zijn de (meer)kosten van Passiefbouwen?
Passiefbouwen Waarom Passiefbouwen? Wat is Passiefbouwen? Wat zijn de voordelen van Passiefbouwen? Wat zijn de (meer)kosten van Passiefbouwen? Waarom is er niet meer Passief gebouwd? Waarom Passiefbouwen?
Nadere informatieZeer energiezuinige woning ondergewaardeerd in EPN?
smart buildings ir. D.W.L. Jansen, ir. B.J. de Boer, ir L.J. Joosten, ir. J.M. Boonstra Effect maatregelen volgens - en PHPP-methodiek Zeer energiezuinige woning ondergewaardeerd in? Een recent uitgevoerde
Nadere informatieBijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)
Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c
Nadere informatieConceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten
Conceptoplossingen door samenwerking Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Waarom bouwen we zoveel muren en slaan we zo weinig bruggen? Brink Climate Systems 1903 Smederij te Assen 2013 Fabrikant
Nadere informatiePassief Bouwen. Carl-peter Goossen
Passief Bouwen Carl-peter Goossen Je weet iets en je heb er kennis van Je weet iets maar heb er geen kennis van Je weet het niet en je hebt er ook geen kennis van. 28 oktober: Klimaatneutraal bouwen: haalbaar
Nadere informatiemetselwerk N 23.80 5.00 90 minimaal ramen N 9.20 1.00 90 0.60 geen minimaal
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\resultaten EMG BENG\EMG & BENG resultaten\beng\appartementen\appartement
Nadere informatie6-11-2012. Programma. Luchtdichtheid en Passief Bouwen. Passief Bouwen. Ontwerpvisie. Eisen Passief Bouwen. Bouwkundige kenmerken
Programma Passief Bouwen: hoe en wat? Luchtdichtheid en Passief Bouwen van ontwerp tot realisatie Luchtdichtheid Luchtdichtheidsklassen Ontwerpaspecten Uitvoeringsaspecten Projectvoorbeelden ir. H.J.J.
Nadere informatieEnergiestudie equivalent opwekkingrendement externe warmtelevering Utrecht
Energiestudie equivalent opwekkingrendement externe warmtelevering Utrecht Gevolgen voor de energieprestatie van nieuwbouwwoningen conform eisen 2015 Rapportnummer D 3004-5-RA-001 d.d. 9 maart 2016 Energiestudie
Nadere informatieEnergietransitie. Bouw op onze kennis
Energietransitie Bouw op onze kennis Programma Introductie Energieverbruik van een woning Energieverbruik in de praktijk Energieneutraal + Opslag van energie Bewoner centraal Wat doen wij? Een greep uit
Nadere informatieIntakeformulier Professionele Woningbeheerder. EPA - Intake formulier. Professionele Woningbeheerder
Bijlage 2A: Intakeformulier Professionele Woningbeheerder EPA - Intake formulier Kenmerk: Professionele Woningbeheerder Invulinstructie: = tekst of werkelijke waarde invullen = aankruisen indien van toepassing
Nadere informatieBestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie?
Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie? Even voorstellen Simon van der Kamp Brink Climate Systems Adviseur installatieconcepten Brink Customize Lizette Koorn IsoBouw Systems Project manager woningbouw
Nadere informatieWonen in een passiefhuis
2 2 2010 Bouwfysica Wonen in een passiefhuis Voor het eerst binnenmilieu in passiefhuizen gemeten Passiefhuizen zijn hot. Passiefhuizen worden de norm in 2015. Passiefhuizen zijn volop in het nieuws. En
Nadere informatieDuurzaamheid & energiebesparing in de woningbouw! Onze wereld vraagt erom.
Duurzaamheid & energiebesparing in de woningbouw! Waar ligt de schat begraven??? HET PARETO PRINCIPE B&U-sector GWW-sector CO2-emissie 2007: CO2-emissie 2008: CO2-emissie 2009: Focus op exploitatieperiode
Nadere informatieKe u ze p l a n e n e rg i e - e n i n stallatieconcept. K e i z e r l i b e l Te r B o r c h 2 9 n o v e m b e r
Ke u ze p l a n e n e rg i e - e n i n stallatieconcept K e i z e r l i b e l Te r B o r c h 2 9 n o v e m b e r 2 0 1 7 C o n t a c t g e g e v e n s BV Bouwbedrijf KOOI Appingedam Kanaalweg 4 9902 AN
Nadere informatieBENG. Update
BENG Update 21-12-2018 Congres EPG 2.0 d.d. 20 november 2018 Tijdens het NEN-congres op dinsdag 20 november 2018 maakte het ministerie van BZK de nieuwe concept geadviseerde BENG-eisen bekend. Ook werd
Nadere informatieWoningventilatie en renovatie
Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en
Nadere informatieEnergie voor de toekomst I TVVL Kennisplein
1 2 2 1 PODIUM ENERGIE VOOR DE TOEKOMST 3 3 BENG-eisen Laatste stand en ontwikkelingen door: André Kruithof ENERGIE VOOR DE TOEKOMST TVVL KENNISPLEIN 4 2 BENG de opvolger van de EPC Bijna EnergieNeutrale
Nadere informatieDNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities. Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext
DNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext Diverse groepen binnen de DNA gaan op basis van no cure no pay CPO s nieuwe stijl oprichten met
Nadere informatiemetselwerk W 13.40 3.50 90 minimaal ramen W 3.00 1.65 90 0.60 handmatig minimaal
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\def EPG berekeningen\vrijstaande woning\vrijstaande-woning
Nadere informatieVvE s met Energie. Onderzoek VvE Schiezicht 10 april 2014 Wouter van den Acker PKW
VvE s met Energie Onderzoek VvE Schiezicht 10 april 2014 Wouter van den Acker PKW Inhoud Het Energiemodel Bestaande situatie Trias Energetica Maatregelen Scenario s Hoe verder? Energieadvies voor Schiezicht
Nadere informatie7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS:
TANGRAMHUIS 7 STAPPEN VOOR ENERGIEBESPARING IN EEN TANGRAMHUIS: 1 - ZON - Maak gebruik van de zon, de enige kostenloze energieleverancier! Onze woningen worden naar de zon georiënteerd, dat wil zeggen
Nadere informatieVermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen
Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen Jan Aerts projectcoördinator ISSO Inhoud Comfort, energiegebruik en kosten Bepalen vermogen verwarmen Bepalen vermogen
Nadere informatieWie zijn wij? drs. ing. Jourdain Martens. ! Directeur. ir. Anne-marije Scheffe. ! Ingenieur
road2zer0 Wie zijn wij? drs. ing. Jourdain Martens! Directeur ir. Anne-marije Scheffe! Ingenieur Opbouw presentatie! Over Bouwformatie! Achtergrondinformatie regelgeving! Onderzoeksopzet! Resultaten! Conclusie
Nadere informatiebouwfysisch rapport bouwbesluitberekeningen
bouwfysisch rapport bouwbesluitberekeningen behorende bij aanvraag omgevingsvergunning betreffende activiteit bouwen voor de nieuwbouw (herbouw) van strandpaviljoen Beachclub Lekker in Vrouwenpolder. 1.
Nadere informatieProjectgegevens. Openbaar Belang Binnengasthuisstraat 1 8022 NH, Zwolle T. (038) 45 67 222 E. info@openbaarbelang.nl. Projectteam PROJECT
Energieconcept Projectgegevens PROJECT De groene verbinding Nieuwbouw 15 duurzame woningen Pallandtmarke te Zwolle OPDRACHTGEVER Openbaar Belang Binnengasthuisstraat 1 8022 NH, Zwolle T. (038) 45 67 222
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015
energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik
Nadere informatieEnergiezuinige woningen met een EPC van 0,4: kies het concept dat je wenst!
Energiezuinige woningen met een EPC van 0,4: kies het concept dat je wenst! December 2014 Toolkit Selectietool Per 1 januari 2015 gaan we de volgende stap maken naar een EPC van 0,4 om uiteindelijk eind
Nadere informatieAardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober
Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen
Nadere informatiemetselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\def EPG berekeningen\twee-onder-een kap\twee onder een
Nadere informatieNTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1
NTA 8800 Nieuw tijdperk energieprestatie 1 Toekomstvisie overheid 2015 1 juli 2018 2019 2020 tussenperiode 2050 50% EPC aanscherping Overheids-gebouwen Aansluitplicht aardgas BENG nieuwbouw vervalt Nieuwbouw
Nadere informatiemetselwerk W 13.40 5.00 90 minimaal ramen W 3.00 1.00 90 0.60 handmatig minimaal
Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\resultaten EMG BENG\EMG & BENG resultaten\beng\vrijstaande
Nadere informatieVoor de toets is gebruik gemaakt van tekeningen van Temmink bouwprojecten met projectnummer FORC16001.
NOTITIE Datum 14 juli 2017 Projectnaam Vakantiewoningen Hoeve Kroep An Vorden Werknummer Van Yvonne Thijs-van Langen Deerns Nederland B.V. Bouwfysica & Energie Grote Voort 5 8041 AM Zwolle T 088 3740 160
Nadere informatie0,60. Algemene gegevens. Indeling gebouw. Infiltratie. Bouwkundige transmissiegegevens. Open verbrandingstoestellen
(Rooding) - Algemene gegevens projectomschrijving variant adres Molweg 28 postcode / plaats 3784 VC Terschuur bouwar 2014 categorie woningbouw aantal woningbouw-eenheden in berekening 1 gebruiksfunctie
Nadere informatieInhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal
Inhoud Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures Woningen nieuw en renovatie utiliteit: scholen en kantoren als voorbeeld Uitdagingen richting energieneutraal RVO en energieneutrale gebouwen
Nadere informatiePassiefhuizen. Arch. Alexis Versele KaHo Sint-Lieven 01 10 2008. Cedubo. Alexis Versele - Passiefhuizen 1. Alexis Versele - Passiefhuizen 2
Passiefhuizen Arch. Alexis Versele KaHo Sint-Lieven 01 10 2008 Cedubo Alexis Versele - Passiefhuizen 1 Alexis Versele - Passiefhuizen 2 1 Lage - energiewoningen - passiefhuizen Motivaties Ecologisch Eco
Nadere informatieBouwfysisch rekenen. voorspelt resultaten
1 Bouwfysisch rekenen Passiefhuis Specialist European certified passive house designer voorspelt resultaten Passiefhuis Veranderingen energie denken Van EPG naar NZEB 6-8 oktober 2015 Carl-peter Goossen
Nadere informatieDuurzame woningverbetering
Duurzame woningverbetering Op weg naar energieneutraal Houten, 20 februari 2017 Kees Stap Gemiddelde energierekening Maandrekening Gemiddeld energieverbruik jaar 15% 1500 m3 aardgas 5% 80% verwarming warmwater
Nadere informatie1. Inleiding. 2. Uitgangspunten. Notitie. 2.1 Berekeningswijze
Notitie Project Isover/Energiebesparing bestaande bouw Betreft Onderzoek naar effect op Energie-index (EI) Ons kenmerk E.2012.1379.00.N001 Versie 001 Datum 8 maart 2013 Verwerkt door RLO HW Contactpersoon
Nadere informatiePresentatie Het morfologisch ontwerpproces in het project Vroomshoop Carl-peter Goossen
Oog voor samenhang In samenwerking met Presentatie Het morfologisch ontwerpproces in het project Vroomshoop Carl-peter Goossen 1 22 Zorgappartementen te Vroomshoop 3 Duurzaamheid Moeten we het glas verduurzamen
Nadere informatieOpnameformulier woningen voor EP-certificaat
Opnameformulier woningen voor EP-certificaat Hieronder worden de opnameformulieren gegeven die een EPA-adviseur nodig heeft om een opname van de woning op papier te kunnen verrichten. Om het opnameformulier
Nadere informatieAll-electric woningconcept
All-electric woningconcept Kwalitatieve en kwantitatieve vergelijking tussen 3 energieconcepten Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. Vergelijking energieconcepten 3. Uitwerking all-electric
Nadere informatieNIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL
NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL Gefeliciteerd, u gaat straks uw eigen woning (ver) bouwen! Dit betekent heel veel mogelijkheden en complexe vraagstukken. En moet u dan ook nog iets met
Nadere informatieEPN-berekening. Ventilatieberekening
EPN-berekening Ventilatieberekening Inzake het plaatsen van een Recreatieverblijf op een terrein gelegen aan de Noordendolfer 2b-17 te Zoutelande i.o.v. Top Totaal (comm. Koppejan) (rapport 13-13-bf) Werknummer
Nadere informatieEnergie Index berekening (EI)
1 Energie berekening (EI) Tussenwoning Molenwijk Malden: schuine woningen, 138 stuks. Wat is een Energie : Het berekent het energieverbruik van de woning en geeft dat aan met een getal tussen de 0 en 5.
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Woningen energieneutraal renoveren: hoe doe je dat? Leer hoe bestaande woningen energieneutraal te renoveren zijn. Met als belangrijkste ingrediënten: terugdringen van de energiebehoefte
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatie