UITVOERINGSREGELING WESTERSCHELDE en aanliggende wateren

Transcriptie

1 UITVOERINGSREGELING WESTERSCHELDE en aanliggende wateren

2 Opsteller : Veiligheidsregio Zeeland, afdeling CCR Revisie nr. Datum Omschrijving van de aanpassing Ter informatie Vaststelling c.q. autorisatie 0 Juli 2001 Eerste opzet van herziene versie van de uitvoeringsregeling Westerschelde en Vastgesteld door het SOVZ Juli 2001 aanliggende wateren april 2009 Revisie versie van de uitvoeringsregeling Westerschelde en aanliggende wateren op basis van (concept) rampbestrijdingsplan Westerschelde versie 8 en Handboek incident bestrijding op het water (waterrand) 1.1 juni 2009 Opmerkingen overleg PvD, J.M.J.B. verwerkt Besproken in het DT VRZ juni 2009 Opmerkingen J. Meijering verwerkt Besproken in RMO brandweer sep2009 Verwerking concept wet Veiligheidsregio s en opmerkingen Input Platform crisisbeheersing en RWS 1.4 nov 2009 Finaal concept 1.5 nov Finale versie DB VRZ Datum eerstvolgende review van de uitvoeringsregeling juni 2012 of als onderdeel van Rampbestrijdingsplan Deltawateren. Autorisatie door: Directeur VRZ: Ing. F.J.G.M. Captijn Mcdm Versie 1.5 nov 2009 pagina 1

3 INHOUD 1. OPZET EN DOEL van de UITVOERINGSREGELING Opzet van de uitvoeringsregeling Werkingsgebied en inwerkingtreding van de uitvoeringsregeling AFSPRAKEN TEN AANZIEN VAN Melding en alarmering Melding en Alarmering op de Westerschelde Incidentenmatrix in geval van incident op de Westerschelde Melding en Alarmering op het kanaal Gent- Terneuzen en de havengebieden Incidentenmatrix in geval van incident in het havengebied of kanaal Gent-Terneuzen ALARMERING eenheden/functionarissen Afspraken ten aanzien van de opschaling Afspraken voor de Westerschelde GRIP GRIP Afspraken voor het kanaal Gent Terneuzen of havengebied Afspraken ten aanzien van de Coordinatie Ongevalsituaties Rampsituaties Uitwerking Rampbestrijdingsprocessen naast het Proces Alarmering Processen Brandweer Proces 02 Bron- en effectbestrijding Proces 21 Verzorging/logistiek rampbestrijdingspotentieel Processen GHOR Proces 13 Geneeskundige hulpverleningsketen Processen Politie Proces 05 Ontruimen en evacueren Proces 06 Afzetten en afschermen Proces 07 Verkeer regelen Proces 23 Strafrechtelijk onderzoek Processen Gemeente Proces 03 Voorlichting Proces 32 Juridische ondersteuning Processen Rijkswaterstaat en Waterschappen Proces 26A Waterkwaliteitsbeheer Proces 27 Nautisch verkeersmanagement Processen Kustwacht Proces 33 Search and Rescue Voorbereide locaties Aanlandingsplaatsen Opstapplaatsen COT-W en overdragen slachtoffers Aanmeerplaatsen (overzetten materieel) Versie 1.5 nov 2009 pagina 2

4 7. Implementatie Meldkamer en overigen BijlageN Bijlage 1 definities Motorkapoverleg cq Stuurhutoverleg Coördinatieteam water (COT-W) Commando Plaats Incident (COPI) ROT Operationeel Leider Bijlage 2 samenvattend procesoverzicht Bijlage 3 afkortingen Bijlage 4 Verzendlijst Versie 1.5 nov 2009 pagina 3

5 1. OPZET EN DOEL VAN DE UITVOERINGSREGELING 1.1. Opzet van de uitvoeringsregeling De uitvoeringsregeling geeft aan hoe door alle betrokken partijen op de Westerschelde gewerkt wordt bij een scheepvaartincident. De regeling behelst: Afspraken ten aanzien van (door)melding (wie meld aan wie, hoe en wanneer) Afspraken ten aanzien van alarmering (wie doet dit, wanneer, en aan wie) Afspraken ten aanzien van opschaling (welk incident leidt tot welke opschaling) Afspraken ten aanzien van coördinatie (lokaal, regionaal) Afspraken over de leiding bij een incident (nautisch of veiligheid) Operationele samenwerkingsafspraken (opstapplaatsen bijv.) Dit in de context van incidenten waarvan in aanleg niet verwacht wordt dat deze tot een potentiële (dreigende) ramp kunnen leiden: strandingen, aanvaringen, brand aan boord etc. van schepen zonder gevaarlijke stoffen, op plaatsen waar geen gevaar voor het land ontstaat etc. Omdat je bij een eerste melding deze indicatie moet bevestigen en het zo kan zijn dat het beeld na analyse wel dreigend is sluit de uitvoeringsregeling aan op het rampbestrijdingsplan. In dit rampbestrijdingsplan (het thans geldende plan uit 1996) staat vermeld hoe het samenspel van bestrijding op het water en effectbeperking/-bestrijding op het land wordt geregeld. Tevens is het eerste inzetplan van de operationele diensten opgenomen Werkingsgebied en inwerkingtreding van de uitvoeringsregeling Deze regeling heeft betrekking op de volgende wateren en de aldaar gelegen havens, de Westerschelde en haar mondingen vanaf de grens buitengaats van het nautisch - beheersgebied van Rijkswaterstaat, tot de rijksgrens bij Doel, de sluizen te Terneuzen en het Kanaal van Gent naar Terneuzen tot aan de rijksgrens. Deze regeling is geldig ingeval van ongevallen op de Westerschelde en eerder omschreven wateren, Deze regeling is zodanig opgezet, dat geen hiaat optreedt in de hulpverlening door de overgang naar gebruik van het Rampbestrijdingsplan Westerschelde cq Rampenplan. Indien er sprake is van hantering van de Wrakkenwet (of andere waterstaatswetten) heeft Rijkswaterstaat de leiding over de toepassing ervan. In het havenschapgebied berust de toepassing van de Wrakkenwet bij het Dagelijks Bestuur Zeeland Seaports c.q. de havenmeester. Versie 1.5 nov 2009 pagina 4

6 2. AFSPRAKEN TEN AANZIEN VAN MELDING EN ALARMERING 2.1. Melding en Alarmering op de Westerschelde Deze procedure is geldig voor schepen varende en ten anker op de Westerschelde. SCC NOOT: De Kustwacht en de Gemeenschappelijke Meldkamer (GMK) van de Veiligheidsregio zijn wederzijds verantwoordelijk voor eerste melding en alarmering van SAR-incidenten en verzoeken om maritieme hulpverlening. De Kustwacht en de GMK van de Veiligheidsregio hebben een wederzijdse actieve informatieplicht over de voortgang van de alarmopvolging en incidentbestrijding op de ruime binnenwateren (BRON Convenant Kustwacht Veiligheidsregio KNRM) Melding van incident aan SCC Melding vanaf schip De kapitein meldt een incident (conform het Scheepvaartsreglement Westerschelde 1990) bij de Hoofdverkeersleider (HVL-SCC). Melding anders Anderen kunnen een incident melden (KLPD, RWS of burgers). Deze meldingen kunnen aan verschillende adressanten gemeld worden. Het is de verantwoordelijkheid van deze instanties om dit te melden bij het SCC of GMZ. Indien de melding via 112 bij GMZ binnenkomt, verifieert deze dat bij het SCC. Versie 1.5 nov 2009 pagina 5

7 Doormelding van SCC aan GMZ De HVL (SCC) neemt voor onderstaande incidenten contact op met de GMZ. Hierbij zijn 3 mogelijkheden 1. Het incident leidt tot melding van SCC aan GMZ: de HVL meldt het incident aan de GMZ. De GMZ informeert de RCvD. 2. Het incident leidt tot melding van SCC aan GMZ en tot alarmering van hulpdiensten door de GMZ : de HVL neemt contact op met de GMZ voor de melding en verzoekt tevens de RCvD contact op te nemen met de HVL. 3. Het incident leidt tot melding van SCC aan GMZ en tot alarmering van hulpdiensten door de GMZ en tevens tot het afkondigen van een GRIP-niveau: de HVL neemt contact op met de GMZ voor de melding en verzoekt tevens de RCvD contact op te nemen met de HVL. De HVL en RCvD stellen in gezamenlijk overleg het te hanteren GRIP niveau vast Incidentenmatrix in geval van incident op de Westerschelde Type Beroepsvaart Pleziervaart incident / Type vaartuig Brand actie SCC: melden actie SCC: melden actie GMZ: Alarmering actie GMZ: Alarmering GRIP: JA, 2 GRIP: Gevaarlijke actie SCC: melden actie SCC: nvt stoffen actie GMZ: Alarmering actie GMZ: GRIP: JA, 2 GRIP: Slachtoffers actie SCC: melden actie SCC: melden actie GMZ: Alarmering actie GMZ: Alarmering GRIP: GRIP: Milieu-effecten actie SCC: melden actie SCC: nvt actie GMZ: Alarmering actie GMZ: GRIP: JA, 2 GRIP: Stranding actie SCC: melden actie SCC: melden actie GMZ: actie GMZ: GRIP: GRIP: Stremming actie SCC: melden actie SCC: melden scheepvaart actie GMZ: actie GMZ: GRIP: GRIP: De effecten in geval van een stranding of stremming van de scheepvaart kunnen dermate divers zijn dat de HVL altijd aan de meldkamer kan verzoeken om direct contact met de RCvD. De matrix is indicatief en dient ter ondersteuning bij de beeld- en oordeelsvorming van de HVL. Noot: De situaties waarbij de RCvD wordt ingelicht zijn overeenkomstig de Nota Mulder (AB nov 2008) Versie 1.5 nov 2009 pagina 6

8 2.2. Melding en Alarmering op het kanaal Gent- Terneuzen en de havengebieden Deze procedure is geldig voor het kanaal Gent-Terneuzen en de havengebieden aan de Westerschelde SCC Melding van incident aan SCC Melding vanaf schip De kapitein meldt een incident (conform het Scheepvaartsreglement Westerschelde 1990) bij de Hoofdverkeersleider (HVL-SCC). Melding anders Anderen kunnen een incident melden (KLPD, RWS of burgers). Deze meldingen kunnen aan verschillende adressanten gemeld worden. Het is de verantwoordelijkheid van deze instanties om dit te melden bij het SCC of GMZ. Indien de melding via 112 bij GMZ binnenkomt, verifieert deze dat bij het SCC. Versie 1.5 nov 2009 pagina 7

9 Doormelding van SCC aan GMZ De HVL (SCC) neemt voor onderstaande incidenten contact op met de GMZ. Hierbij zijn 3 mogelijkheden 4. Het incident leidt tot melding van SCC aan GMZ: de HVL meldt het incident aan de GMZ. De GMZ informeert de RCvD. 5. Het incident leidt tot melding van SCC aan GMZ en tot alarmering van hulpdiensten door de GMZ : de HVL neemt contact op met de GMZ voor de melding en verzoekt tevens de RCvD contact op te nemen met de HVL. 6. Het incident leidt tot melding van SCC aan GMZ en tot alarmering van hulpdiensten door de GMZ en tevens tot het afkondigen van een GRIP-niveau: de HVL neemt contact op met de GMZ voor de melding en verzoekt tevens de RCvD contact op te nemen met de HVL. De HVL en RCvD stellen in gezamenlijk overleg het te hanteren GRIP niveau vast Incidentenmatrix in geval van incident in het havengebied of kanaal Gent- Terneuzen Type Beroepsvaart Pleziervaart incident / Type vaartuig Brand actie SCC: melden actie SCC: melden actie GMZ: Alarmering actie GMZ: Alarmering GRIP: JA, 1 GRIP: Gevaarlijke actie SCC: melden actie SCC: nvt stoffen actie GMZ: Alarmering actie GMZ: GRIP: JA, 1 GRIP: Slachtoffers actie SCC: melden actie SCC: melden actie GMZ: Alarmering actie GMZ: Alarmering GRIP: GRIP: Milieueffecten actie SCC: melden actie SCC: nvt actie GMZ: Alarmering actie GMZ: GRIP: JA, 1 GRIP: Stranding actie SCC: melden actie SCC: melden actie GMZ: actie GMZ: GRIP: GRIP: Stremming actie SCC: melden actie SCC: melden scheepvaart actie GMZ: actie GMZ: GRIP: GRIP: De effecten in geval van een stranding of stremming van de scheepvaart kunnen dermate divers zijn dat de HVL altijd aan de meldkamer kan verzoeken om direct contact met de RCvD. De matrix is indicatief en dient ter ondersteuning bij de beeld- en oordeelsvorming van de HVL. Versie 1.5 nov 2009 pagina 8

10 2.3. ALARMERING eenheden/functionarissen Indien er sprake is van een potentieel risico voor mens en milieu bepaalt de HVL in samenspraak met de RCvD of de melding wordt omgezet in een alarmering RCvD en HOvD (COPI) bepalen of inzet van het COT-W noodzakelijk is. Om tijd verlies te voorkomen wordt bij een GRIP2 incident op de Westerschelde het COT-W gealarmeerd en naar de UGS gedirigeerd (locatie v/d UGS is afhankelijk van beschikbaarheid Vaartuigen en Incidentgebied) Versie 1.5 nov 2009 pagina 9

11 3. AFSPRAKEN TEN AANZIEN VAN DE OPSCHALING 3.1. Afspraken voor de Westerschelde GRIP en Westerschelde Melding GRIP 2 GRIP 4 Voor een incident op de Westerschelde, worden de navolgende coördinatieniveaus aanbevolen : - Melding (geen GRIP-niveau); - GRIP-2; - GRIP-4. De achterliggende gedachte hiervoor is dat de bestrijding van een incident op de Westerschelde vaak dermate complex is waarbij zowel op operationeel niveau als op bestuurlijk niveau, direct veel partijen betrokken zijn Dit heeft betrekking op het melden van incidenten op de Westerschelde. De HVL meldt incidenten beschreven in beslismodel para / bij de GMZ. Bij incidenten op de Westerschelde kan afhankelijk van het incident en met name de incidentlocatie kan besloten worden om een COT-W in te richten.dit kan zowel aanvullend op een COPI zijn als in plaats van een COPI. Dit wordt bepaald door de Operationeel Leider Indien er naast een COPI een COT-W wordt ingesteld dan is het COT-W te beschouwen als een onderdeel van het COPI dat de specifiek nautische processen afhandelt en valt daarmee onder de verantwoording van de Leider COPI In aanvulling op het CoPI en het ROT wordt in deze fase ook het RBT ingesteld. Door het afkondigen van een GRIP-4 worden tevens die bestuurders ingeschakeld die nodig zijn om de afstemming met Belgische provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen te bewerkstelligen. - Iedere burgemeester blijft verantwoordelijk voor de bestrijding van de effecten van het incident voor de eigen gemeente/bevolking. De coördinerend burgemeester coördineert de effectbestrijding indien meer dan één gemeente betrokken is; - er wordt een RBT ingesteld onder leiding van de coördinerend burgemeester, dan wel de Voorzitter van de Veiligheidsregio (conform art 39 (concept Wet Veiligheidsregio s) GRIP 2 CoPI (gealarmeerd) Instantie Functionaris Gealarmeerd door Brandweer HOvD-B (kring Zvl) GMZ Brandweer OvD-B GMZ GHOR OvD-G incidentgebied GMZ Politie OvD-P GMZ Politie Voorlichter GMZ Gemeente AOV GMZ Brandweer IM (Plotter/notulist) GMZ (project informatielijn) Aanvullend RWS OvD-RWS SCC Kustwacht Liaison SAR (op aanvraag) KWC Versie 1.5 nov 2009 pagina 10

12 Opm 1:. Indien specifieke SAR deskundigheid in het COPI vereist is kan een SAR-liaison via het Kustwachtcentrum worden aangevraagd. Opm 2: 1 De Kustwacht stelt in overleg met de KNRM de SAR-liaison aan namens Kustwacht en KNRM COT-W (gealarmeerd) Instantie Functionaris Gealarmeerd door Brandweer HOvD-B water GMZ (vrije HOvD kring Zvl) Brandweer OvD-B water (kring Walcheren/Noord-Beveland) GMZ KLPD OvD Pw Meldkamer KLPD GHOR OvD G GMZ (niet incidentgebied) RWS OvD RWS (Vanuit het CoPI) SCC Noot: indien er geen COT-W geformeerd wordt kan de OvdP-W plaatsnemen in het COPI NB. De huidige opzet van het COT-W is voor de eerste opstart. In de toekomst is het niet uitgesloten dat ten eerste het team van HOvD-B en Ovd-B samengesteld zal worden vanuit de kring Walcheren/Noord-Beveland en Kring Zeeuws-Vlaanderen en ten tweede dat het COT-W een volwaardigere plaats als COPI te water naast het COPI krijgt met een eigen informatielijn naar het ROT ROT (gealarmeerd) Actiecentrum WVD / Rijkswaterstaat (gealarmeerd) Instantie Functionaris Gealarmeerd door Brandweer Regionaal GMZ Commandant van Dienst (OL) Brandweer Hoofd Sectie GMZ Brandweer Politie Districtchef GMZ Eventueel aangevuld met KLPD VRZ Communicatie GMZ adviseur GHOR HS GHOR GMZ Gemeente AOV-er GMZ Rijkswaterstaat Liaison GMZ Zeeland Rijkswaterstaat Zeeland VRZ Notulist GMZ VRZ Informatiemanager GMZ Defensie Liaison GMZ Instantie Functionaris Gealarmeerd door Brandweer WVD deskundige GMZ (in opdracht van Hoofd Sectie Brandweer) Rijkswaterstaat Nautische expert SCC Rijkswaterstaat Expert Waterkwaliteit SCC Inspectie Verkeer en Waterstaat & Milieu Expert Gevaarlijke Stoffen SCC Burgemeester Instantie Functionaris Geïnformeerd door (geïnformeerd) Gemeente Burgemeester GMZ Versie 1.5 nov 2009 pagina 11

13 GRIP 4 RBT (gealarmeerd) Instantie Functionaris Gealarmeerd door Gemeente Coördinerend GMZ burgemeester (voorzitter) Brandweer 2e Regionaal GMZ Commandant van Dienst Politie Korpschef politie GMZ Zeeland GHOR Regionaal GMZ Geneeskundig Functionaris Gemeente Coördinerend GMZ Gemeentesecretaris Gemeente AOV-er Gemeente GMZ Gemeente Voorlichter Gemeente GMZ Rijkswaterstaat Hoofd Ingenieur GMZ Zeeland Directeur RWS Zeeland Openbaar Ministerie Officier van Justitie GMZ Provincie Zeeland Liaison provincie GMZ Zeeland VRZ Notulist GMZ VRZ Informatiemanager GMZ 3.2. Afspraken voor het kanaal Gent Terneuzen of havengebied De GRIP voor de havengebieden en voor het Kanaal Gent - Terneuzen geschiedt conform de standaard afspraken. CoPI (gealarmeerd) Instantie Functionaris Gealarmeerd door Brandweer HOvD-B (Leider COPI) GMZ Brandweer OvD-B GMZ Politie OvD-P GMZ Politie Voorlichter GMZ GHOR OvD-G GMZ Gemeente AOV GMZ IM (Plotter/notulist) GMZ Overig Instantie Functionaris Gealarmeerd door (gealarmeerd) Waterpolitie OvD-Pw Meldkamer KLPD RWS OvD-RWS SCC Burgemeester Instantie Functionaris Geïnformeerd door (geïnformeerd) Gemeente Burgemeester GMZ Samenstelling van ROT, RBT, actiecentrum WVD/Rijkswaterstaat conform uitwerking voor Westerschelde Versie 1.5 nov 2009 pagina 12

14 4. AFSPRAKEN TEN AANZIEN VAN DE COORDINATIE In principe dient onderscheid te worden gemaakt tussen een ongevals- en een rampsituatie, met name voor wat betreft de bevoegdheden Ongevalsituaties De burgemeester heeft weliswaar ingevolge art. 173 Gemeentewet het opperbevel bij brand en ongevallen anders dan bij brand, voor zover de brandweer daarbij een taak heeft, doch dit opperbevel strekt zich niet uit over autoriteiten met eigen taken en bevoegdheden ten aanzien van de bestrijding van het ongeval, voor zover het door hen te voeren beleid betreft. Bij ongevallen op het water zijn zowel de Burgemeester, als de Hoofdingenieur Directeur van Rijkswaterstaat dan wel een daartoe aangewezen vertegenwoordiger, bevoegd ter zake van de ongevalbestrijding. Indien een havengebied bij het ongeval betrokken is, heeft tevens het betrokken Havenschap bepaalde bevoegdheden. Gezamenlijk en in onderlinge afstemming dient de aanpak van de ongevalbestrijding te worden bepaald. Het hangt onder meer af van de plaats en aard van het ongeval, de gevaarssituatie en de aard van de bestrijding c.q. de aanpak van het ongeval of de operationele bestrijding zal geschieden onder leiding van een Coördinatieteam Plaats Incident. Als primus interpares (eerste van gelijkwaardigen) fungeert de vertegenwoordiger van die parate dienst bij wie het zwaartepunt van de bestrijding c.q. de aanpak van het ongeval ligt Rampsituaties In geval van een ramp of ernstige vrees voor het ontstaan daarvan (dit ter beoordeling van de burgemeester), ligt de leiding- en organisatiestructuur voldoende duidelijk vast op basis van het bepaalde in de Wet Rampen en Zware Ongevallen of de (concept) wet op de Veiligheidsregio s. En treedt het Rampbestrijdingsplan Westerschelde in werking. Art. 11 van de Wet Rampen en Zware Ongevallen, bepaalt dat degene die de leiding over de brandweer heeft, tevens is belast met de operationele leiding ter plaatse tenzij de burgemeester een andere voorziening treft. Bij dit laatste kan gedacht worden aan situaties, waarbij het niet in de rede ligt de brandweercommandant te belasten met de operationele leiding. Met het oog hierop laat het artikel de mogelijkheid open de operationele leiding aan een ander dan de brandweercommandant op te dragen, bijvoorbeeld een waterstaatsautoriteit. Indien de Wet Veiligheidsregio s van kracht is en art 5 conform het voorliggende concept van kracht is dan heeft de Burgemeester het opperbevel over diegenen die aan de bestrijding van de ramp deelnemen. Versie 1.5 nov 2009 pagina 13

15 5. UITWERKING RAMPBESTRIJDINGSPROCESSEN NAAST HET PROCES ALARMERING In deze paragrafen worden de processen uitgewerkt die bij de bestrijding van ongevallen op het water een specifieke aanpak vereisen ten opzichte van de standaard procesbeschrijvingen van de disciplines, die opgenomen zijn in de gemeentelijke rampenplannen Processen Brandweer Proces 02 Bron- en effectbestrijding Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Brandweer Ladinggegevens (via SCC) Voor een effectieve bron- en effectbestrijding is kennis van de lading van een vaartuig cruciaal. De ladinggegevens worden vanuit het SCC aan het ROT (actiecentrum WVD/Rijkswaterstaat) doorgegeven (zie proces 26A). Stuwplan Naast kennis van de lading van een schip is kennis van de locatie van deze lading in/op het schip onontbeerlijk. Naast de ladinggegevens is het om die reden noodzakelijk dat er een stuwplan wordt opgevraagd. Het stuwplan kan via bemiddeling vanuit het SCC aan het ROT (actiecentrum WVD/Rijkswaterstaat) worden doorgegeven (zie proces 26A). Bergers Capaciteit en inzetbaarheid Op dit moment is de brandweer voor de bron- en effectbestrijding volledig afhankelijk van de inzet van bergers. De bergers hebben in en om de Westerschelde sleepboten beschikbaar die ingezet kunnen worden voor bronbestrijding. Op dit moment zijn geen bindende afspraken gemaakt over inzet, beschikbaarheid en inzetsnelheid. Relaties andere processen 13: Geneeskundige hulpverleningsketen 26A: Waterkwaliteitsbeheer Versie 1.5 nov 2009 pagina 14

16 Proces 21 Verzorging/logistiek rampbestrijdingspotentieel Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Brandweer Aanlandingsplaatsen & aanmeerplaatsen Andere partijen Er is een onderscheid gemaakt tussen: - Aanlandingsplaatsen: voor het inschepen van COT-W /overbrengen gewonden, opgenomen in par 5.1.; - Aanmeerlocaties: locaties waar groot materieel zoals containers op een schip kunnen worden geplaatst, opgenomen in par Bij een incident op de Westerschelde zal veelal gebruik worden gemaakt van het materieel van andere partijen. Hierbij kan gedacht worden aan: - Bergers (URS, Multraship & Polderman) - Verenigde bootlieden - Rijkswaterstaat - Veolia (fiets-voetveer Vlissingen-Breskens) - KNRM Relatie andere processen Versie 1.5 nov 2009 pagina 15

17 5.2. Processen GHOR Voor de GHOR gelden aanvullende activiteiten bij het proces geneeskundige hulpverlening voor incidentbestrijding op het water Proces 13 Geneeskundige hulpverleningsketen Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke GHOR Medische handelingen Ondersteuning door Brandweer Overdracht van water naar land Radio Medische Dienst Optreden op het water In de dagelijkse praktijk wordt in geval van slachtoffers aan boord van een varend schip de ambulancebemanning eventueel aangevuld met een arts door een reddingsboot van de KNRM naar het schip gebracht om daar medische handelingen te verrichten en/of het afvoeren van gewonden te begeleiden In geval van bijvoorbeeld brand op een schip zouden grijpreddingen uitgevoerd kunnen worden door medewerkers van de brandweer. Tevens kunnen de brandweermensen basis levensreddende handelingen uitvoeren. Zodra de slachtoffers of drenkelingen vanaf schepen naar de aanlandingsplaatsen aan de Westerschelde worden gebracht, wordt de zorg overgenomen door de ambulancedienst, eventueel gecoördineerd door de GHOR. Bij calamiteiten kan gebruik worden gemaakt van de Radio Medische Dienst (RMD). Bij ernstige ongelukken of ziekte aan boord kan de kapitein van een zeegaand schip een arts van de RMD van de KNRM om een advies vragen. De RMD wordt bemand door vijf artsen (huisartsen met een nautische achtergrond). Ze zijn door tussenkomst van het Kustwachtcentrum oproepbaar en kunnen binnen tien minuten contact leggen met de personen bij de hulpbehoevende. Indien de GHOR optreedt op het water (bv in het COT-W) is het optreden voornamelijk gericht op de liaisonfunctie en de beeldvorming ter plaatse. Relaties met 02: Bron- en effectbestrijding; 05: Ontruimen en evacueren. 33: Search and Rescue Versie 1.5 nov 2009 pagina 16

18 5.3. Processen Politie Actiecentra Politie Namens de politie Zeeland neemt een medewerker van het KLPD zitting in het COT- W. In het ROT wordt de politie vertegenwoordigd door de politie Zeeland. Om de afstemming en aansturing tussen het KLPD en de politie goed te laten verlopen en op tactisch niveau over voldoende nautische kennis te beschikken, zal bij het actiecentrum politie of in het ROT een liaison van het KLPD aanschuiven Proces 05 Ontruimen en evacueren Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Politie Betrokken diensten en instanties Bergers; Brandweer; Politie te water; KNRM; RWS; Gemeenten. Eigenstandige evacuatie schip Capaciteit overzetten opvarenden Registreren opvarenden Overzetten opvarenden aan land Betrokkenheid andere gemeente Relatie met andere processen Bij een calamiteit kunnen de opvarenden van het betrokken schip eigenstandig besluiten tot het verlaten van het schip. In veel gevallen zullen faciliteiten aan boord aanwezig zijn, waardoor de opvarenden van het betrokken schip op eigen kracht kunnen evacueren Externe capaciteit (schepen) organiseren voor het overzetten/ontruimen van de opvarenden van een schip. In eerste instantie kan aan de KNRM worden gedacht voor het ontruimen van een schip. Daarnaast kunnen opvarenden ook via bergers naar de vaste wal worden gebracht. De registratie van de opvarenden van het betrokken schip is van groot belang. Een lijst van opvarenden (bemanningslijst) kan worden opgevraagd bij de kapitein van het schip. Registratie van opvarenden zal in eerste instantie bij het inschepen van de opvarenden door of namens de politie geschieden. Een andere locatie om de opvarenden van het betrokken schip te registreren is bij de aanlandingsplaatsen op opvanglocaties. De overdracht van de opvarenden zal met de gemeente moeten worden afgestemd. De gemeenten kunnen daarbij genoodzaakt zijn om de processen '14: Opvang en verzorging' en '15: CRIB' opstarten. Het is mogelijk dat de opvarenden aan land worden gebracht in een gemeente die op dat moment niet bij de rampenbestrijding betrokken is. Desondanks zal in deze gemeente de processen '14 Opvang en verzorging' en '15 CRIB' worden uitgevoerd. 13 Geneeskundige hulpverleningsketen; 14: Opvang en verzorging; 15: CRIB. Versie 1.5 nov 2009 pagina 17

19 Proces 06 Afzetten en afschermen Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Politie Samenwerking KLPD, politie en RWS Dit proces gaat samen met het proces Nautisch verkeersmanagement. Op het moment dat er op de Westerschelde een calamiteit zich voordoet, zullen de nodige maatregelen getroffen moeten worden om het bron- en effectgebied voor onbevoegden af te zetten cq te markeren. Het proces Afzetten en afschermen is een verantwoordelijkheid van de politie, maar deze kan niet naar behoren worden uitgevoerd zonder de samenwerking met RWS. Relatie met andere processen 27: Nautisch verkeersmanagement Proces 07 Verkeer regelen Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Politie Verkeersinstructie Samenwerking KLPD, politie en RWS Relatie andere processen De HVL van RWS geeft namens de Gemeenschappelijke Nautische Authoriteit (GNA) conform het scheepvaartreglement Westerschelde en Scheepvaartverkeerswet verkeersaanwijzingen. Een en ander in afstemming met de bevoegdheden tot het geven van een verkeersaanwijzing dat een bevoegdheid van de politie is. Dit proces gaat samen met het proces Nautisch verkeersmanagement. Het proces Verkeer regelen is een verantwoordelijkheid van de politie, maar deze kan niet naar behoren worden uitgevoerd zonder de samenwerking met RWS. 27 Nautisch verkeersmanagement Proces 23 Strafrechtelijk onderzoek Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Politie Militaire vaartuigen (ander land) Militaire vaartuigen (Nederland) Op de Westerschelde varen regelmatig militaire schepen van andere landen. Indien zich een calamiteit voordoet waarbij deze schepen zijn betrokken, dan is het niet vanzelfsprekend dat de Nederlandse autoriteiten bevoegd zijn om deze schepen te betrekken in de uitvoering van een volwaardig strafrechtelijk onderzoek. Indien het een incident betreft waarbij een vaartuig van de Nederlandse krijgsmacht (marine, land- of luchtmacht) is betrokken, dan zal de politie in samenwerking met de Koninklijke Marechaussee het strafrechtelijk onderzoek verrichten. Versie 1.5 nov 2009 pagina 18

20 5.4. Processen Gemeente Proces 03 Voorlichting Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Gemeente Algemene toelichting Het doel van voorlichting is drieledig Informatievoorziening (situatie, verloop van de situatie, genomen maatregelen. Schadebeperking (mensen waarschuwen voor dreigende situaties). Betekenisgeving (betekenis geven aan crisissituatie en de gebeurtenis in een breder perspectief plaatsen) Afhankelijk van het type crisis kan een van deze doelstellingen meer nadruk krijgen. Voorlichting bij een incident (geen GRIP) Afhankelijk van het type incident zal de voorlichting plaatsvinden door RWS: bijvoorbeeld bij strandingen KLPD: bijvoorbeeld bij slachtoffers Veelal vindt er informeel afstemming met de VRZ plaats over de woordvoering Voorlichting bij een GRIP 1 Bij GRIP 1 gaat een politievoorlichter naar het COPI (conform GRIP regeling). Afhankelijk van het type incident kan voorlichting worden uitbesteed aan voorlichting RWS of voorlichting KLPD. Voorlichting bij een GRIP2 Bij een GRIP 2 wordt de voorlichting gecoördineerd door de communicatie adviseur VRZ die zitting heeft in het ROT. Er is informeel contact met de afdeling Voorlichting van de betrokken gemeente. Voorlichting GRIP-4 Bij een GRIP 4 wordt de voorlichting gecoördineerd door de communicatie adviseur die zitting heeft in het RBT. Alle gemeenten in het effectgebied worden betrokken bij de uitvoering van de communicatiestrategie Proces 32 Juridische ondersteuning Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Gemeente Afwijking landzee Bevoegdheden burgemeester Incidentbestrijding op de Westerschelde is anders dan incidentbestrijding op het land. Voor de Westerschelde gelden andere wetten en regelingen. Hieronder zijn een aantal opgenomen: - Scheepvaartreglement Westerschelde 1990 (proces Verkeersregulering); - Scheepvaartverkeerswet; - Wet vervoer gevaarlijke stoffen; - Internationale wetgeving m.b.t. vervoer van gevaarlijke stoffen; - Milieuwetgeving. In het Handboek Incidentbestrijding op het Water (april 2008) zijn de bevoegdheden van de burgemeester tijdens een incident op de Westerschelde nader uitgewerkt. Versie 1.5 nov 2009 pagina 19

21 5.5. Processen Rijkswaterstaat en Waterschappen Proces 26A Waterkwaliteitsbeheer Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Rijkswaterstaat Conform Inleiding Betrokken organisaties Activiteiten en verantwoordelijkheden Calamiteitenbestrijdingsplan Zeeuwse Rijkswateren Calamiteitenbestrijdingsplan Zeeuwse Rijkswateren: proces veiligstellen schip (pag. 44); proces veiligstellen lading (pag. 46); proces slepen en positioneren schip (pag. 48) Bij een zwaar ongeval of een ramp met één of meerdere schepen kunnen (milieu) gevaarlijke stoffen in het water terecht komen die de waterkwaliteit aantasten. Om de mogelijke gevolgen voor de waterkwaliteit en het milieu te voorkomen dan wel te beperken dient het proces Waterkwaliteitbeheer opgestart te worden. Het zorg dragen voor de kwaliteit van het water is vastgelegd in de milieuwetgeving, waaronder de Wet Milieubeheer, Wet verontreiniging oppervlaktewateren, Wet verontreiniging zeewater en in de Wrakkenwet. Teneinde de waterkwaliteit op een juiste en zo volledig mogelijke wijze te beschermen, wordt van de (eerstelijns) eenheden verwacht dat zij maatregelen treffen voor waterkwaliteitsbeheer. Activiteiten op het gebied van milieuverontreiniging, thermische verontreiniging, nucleaire besmetting en botulisme behoren tot het takenpakket van de waterkwaliteitsbeheerder. Waterschappen; Zeeland Seaports. In het Calamiteitenbestrijdingsplan Zeeuwse Rijkswateren is door Rijkswaterstaat Zeeland uitgewerkt op welke wijze en met welke middelen de verontreiniging van oppervlaktewater wordt bestreden. Veiligstellen schip Inleiding Doel Indien zich op het water een zwaar ongeval of ramp voordoet is het in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de kapitein om de veiligheid van zijn schip, de opvarenden en de lading te waarborgen. Indien de kapitein niet bij machte is om op eigen kracht het schip veilig te stellen, dan wordt dit proces opgestart. Het stabiliseren van de situatie van en op het schip opdat: De veiligheid van het schip, de opvarenden en de lading is gewaarborgd; Er geen gevaar bestaat voor verdere uitbreiding van de gevolgen van het ongeval; De gevaren voor het schip en de omgeving kunnen worden beperkt en bestreden; De continuïteit voor van het scheepvaartverkeer kan worden gewaarborgd; Verdere schade voor de omgeving, het milieu en de infrastructuur kan worden voorkomen. Versie 1.5 nov 2009 pagina 20

22 Bergingsplan Natte berging Droge berging In veel gevallen zal in samenspraak met de kapitein/reder, bergers, RWS en openbare hulpdiensten een bergingsplan worden opgesteld. In dit plan worden die zaken opgenomen om het schip veilig te stellen. Het is belangrijk om het bergingsplan in een vroeg stadium met betrokken partners te communiceren. Het bergen van gezonken schepen (en ladingen) Een natte berging kan via het verzekeringscircuit ter hand worden genomen door de veroorzakende partij. Indien betrokken partijen geen actie ondernemen kan de vaarwegbeheerder ingrijpen via het instrument Wrakkenwet. Het bergen van (nog) niet gezonken schepen (en ladingen). Het betreft hierbij om schepen die in problemen (en/of gevaar) verkeren: gestrande schepen; brandende schepen; schepen waarvan de voortstuwinginstallaties niet of onvoldoende functioneren. Onder droge berging valt ook: het bestrijden of voorkomen van milieuverontreinigingen; verloren gegane lading LOF In de maritieme sector wordt voor bergingsactiviteiten veelal gebruik gemaakt van Lloyd's Standard Form of Salvage Agreement beter bekend als "Lloyd's Open Form" (LOF). LOF werd indertijd ontworpen om een berger de kans te geven onmiddellijk assistentie te verlenen aan schepen in nood zonder vertraagd te worden door vaak tijdrovende discussies over de kosten van de te verlenen diensten. Als de scheepseigenaar een LOF contract overeenkomt plaatst hij daarmee het gehele probleem in handen van de berger. De verantwoordelijkheden en risico's gaan over op de berger op basis van de LOF "no cure - no pay" condities. De partijen komen dan een LOF overeen in de wetenschap dat indien achteraf blijkt dat geen overeenstemming kan worden bereikt omtrent de uiteindelijke betaling de mogelijkheid openstaat naar Arbitrage te gaan. De zaak wordt dan bekeken door een onafhankelijke Arbitrator die gekozen wordt uit een kleine groep zeer ervaren en terzake deskundige experts. Betrokken organisaties Bergers; Verzekeraars; Inspectie Verkeer en Waterstaat; KLPD; Openbare hulpverleningsdiensten; Gemeenten; Onderzoeksraad voor veiligheid. Veiligstellen lading Inleiding Definitie Doel Dit proces is er op gericht om het verlies van onderdelen en/of lading te beperken en de reeds verloren onderdelen en/of lading veilig te stellen dan wel op te ruimen. Het veiligstellen van de te water geraakte onderdelen en/of lading ter voorkoming dan wel beperking van gevolgen voor het overige scheepvaartverkeer en het milieu. Het zo snel mogelijk in veiligheidstellen dan wel opruimen van de verloren onderdelen en/of lading opdat: schade en hinder voor het overige scheepvaartverkeer zoveel mogelijk voorkomen dan wel beperkt wordt; schadelijke effecten voor het milieu voorkomen dan wel beperkt worden. Versie 1.5 nov 2009 pagina 21

23 Doelgroep Ladinggegevens (via SCC) De bij de ramp betrokken vaartuigen; Het overige scheepvaartverkeer; De in het water levende dieren en organismen. Voor een effectieve bron- en effectbestrijding is kennis van de lading van een vaartuig cruciaal. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het aanleveren van ladinggegevens. Zij vraagt deze gegevens op via Safe Sea Net (SSN). Gedetailleerde informatie kan worden opgevraagd bij Hazmat Zeebrugge of de Nederlandse Kustwacht. De ladinggegevens worden vanuit het SCC aan het ROT (actiecentrum Brandweer/Rijkswaterstaat) doorgegeven. Ladinggegevens (via kapitein aan CoPI) Stuwplan (via SCC) Naarmate een incident verloopt kan ook het CoPI aan lading- en stuwgegevens komen via de kapitein van het betrokken vaartuig. Deze aanvullende lading- en stuwgegevens worden vanuit het CoPI aan het ROT (actiecentrum Brandweer/Rijkswaterstaat) doorgegeven. Naast kennis van de lading van een vaartuig is kennis van de locatie van deze lading in/op het schip onontbeerlijk. Naast de ladinggegevens is het om die reden noodzakelijk dat er een stuwplan wordt opgevraagd. Rijkswaterstaat bemiddelt in het aanleveren van dit stuwplan. Het stuwplan wordt vanuit het SCC aan het ROT (actiecentrum Brandweer/Rijkswaterstaat) doorgegeven. Extern advies ladinggegevens Meteo Containers in het water Het actiecentrum Brandweer/RWS kan gebruik maken van extern advies, bijvoorbeeld BOT-mi. Bij de verspreiding van stoffen op en in het water moet worden gelet op het tij en de stroomrichting van het water. De prognose van de meteorologische en hydrologische gegevens zijn van belang voor het opstellen van een voorspelling voor de ontwikkeling van de aard en omvang van het bron- en effectgebied. Bij het te water raken van containers kunnen verschillende problemen ontstaan. Vaten met chemicaliën zullen bijvoorbeeld blijven drijven of zweven. De vaten met chemicaliën die zullen blijven drijven zijn over het algemeen gevuld met: alifatische en organische koolwaterstoffen, alcoholen, ketonen, ethers, esters, amines en aldehydes. De vaten met chemicaliën die waarschijnlijk zullen zinken bevatten: zuren, basen, glycolen, gechloreerde koolwaterstoffen, koolstofdisulfide, tolueen diisocyanaat. Drijvende of zwevende containers of vaten, zullen voor onbepaalde tijd blijven drijven of zweven en uiteindelijk aanspoelen. Containers of vaten met gevaarlijke stoffen kunnen een risico opleveren voor de opvarenden. Mensen en dieren op het land kunnen in contact komen met de containers of vaten en kunnen gewond raken door lekkage van de gevaarlijke inhoud. Daarnaast kunnen drijvende containers en vaten de scheepvaart hinderen. Drijvende voorwerpen blijven niet op dezelfde locatie, maar verplaatsen zich door de wind en de stroming Betrokken organisaties Bergers; Openbare hulpverleningsdiensten Gemeenten Hydro Meteo Centrum Zeeland RWS Versie 1.5 nov 2009 pagina 22

24 Slepen en positioneren schip Inleiding Doel Betrokken diensten en organisaties Vluchthaven Om de veiligheid van het schip te waarborgen kan het noodzakelijk zijn dat de kapitein hulp inschakelt van derden. Dit geschied mede in overleg met de autoriteiten omdat er belangen kunnen zijn die het schip te boven gaan. Het schip in veiligheid brengen; Eb en vloed kunnen worden weerstaan; Er geen gevaar is voor de omgeving; Het incident ongehinderd afgehandeld kan worden. Bergers; Zeeland Seaports; Openbare hulpdiensten (ROT); Gemeenten/provincie; Inspectie Verkeer en Waterstaat. Een vluchthaven is een ligplaats, waaronder ook een aangewezen ankerplaats, waar verdere afhandeling van een vaartuig met problemen kan plaatsvinden. Of een plaats een goede vluchthaven is, is afhankelijk van de aard van het betrokken vaartuig en de omstandigheden (weer- en wateromstandigheden). De omstandigheden van het vaartuig (de afmetingen en lading) en het type incident zullen maatgevend zijn voor het zoeken van een ligplaats. Een vluchthaven kan elke Nederlandse ligplaats (ook ankerplaats) aan de Westerschelde zijn. Overslag van gevaarlijke (gebiedsvreemde) stoffen kan op een aantal locaties aan de Westerschelde plaatsvinden. De volgende plaatsen komen in eerste instantie naar voren: Sloe (Vlissingen-Oost); Dow Chemical (Terneuzen). Onderstaande procedure wordt doorlopen om tijdens een incident te bepalen wat een passende vluchthaven is voor een vaartuig Bepalen vluchthaven De Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit (GNA) meldt bij de kapiteinskamer (KK) van Zeeland Seaports (ZSP) dat een vaartuig in nood assistentie behoeft en een vluchthaven zoekt. Zeeland Seaports bepaalt samen met de HVL-SCC welke vluchthaven moet worden gebruikt. Indien het een relatief eenvoudige calamiteit betreft kan verdere afhandeling plaatsvinden door de HVL en Zeeland Seaports. Bij ernstige problemen wordt de brandweer en gemeente/provincie (milieu) mede betrokken bij de bepaling van de vluchthaven. De Lokale Nautische Expert Groep (LNEG) komt bij een GRIP-2 of GRIP-4 situatie bijeen. De taak van de LNEG is om de te stellen voorwaarden voor de reis naar de vluchthaven te bepalen. In deze groep kunnen het GNA, Zeeland Seaports, KLPD, Loodswezen, Sleepdiensten en/of bergers zitting hebben. Vanuit de LNEG kan advies gevraagd worden aan andere organisaties, bijvoorbeeld IVW, brandweer en GHOR. De besluitvormingsprocedure rondom het toewijzen van een vluchthaven wordt vastgelegd in een advies in de vorm van een situatierapportage. Het uiteindelijke advies van de LNEG wordt door RWS aan het ROT voorgelegd. Versie 1.5 nov 2009 pagina 23

25 5.6. Proces 27 Nautisch verkeersmanagement Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Rijkswaterstaat Conform Inleiding Doel Verantwoordelijkheden Nautisch beheerders vs politie Calamiteitenbestrijdingsplan Zeeuwse Rijkswateren (pag. 40 tm/43): proces informeren scheepvaart; proces verkeersbegeleiding; proces verkeersregulering. De nautisch beheerder is verantwoordelijk voor de zorg voor een veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer Het proces vindt plaats zowel tijdens normale omstandigheden als bij incidenten. Het doel van het proces is tweeledig: Verkeersopstoppingen of verkeersstremmingen te voorkomen en/of op te lossen, zowel binnen als buiten het rampterrein, om belemmering in de hulpverlening en bestrijdingsactiviteiten zo veel mogelijk te voorkomen en een situatie van vlotte verkeersafwikkeling zo snel mogelijk te bereiken. Economisch schade zoveel mogelijk te beperken door het scheepvaartverkeer zo spoedig mogelijk weer doorgang te laten vinden eventueel via een alternatieve route. In de Scheepvaartverkeerswet is opgenomen dat het bevoegd gezag de verkeersaanwijzingen verstrekt. Deze aanwijzingen hebben betrekking op een veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer. De nautische beheerder (RWS) is verantwoordelijk voor het scheepvaartverkeer buiten en ter plaatse van het plaats incident. Het regelen van het verkeer is een wettelijke taak van de politie. Deze taak is neergelegd in de Politiewet Het verkeer regelen op grond van de Scheepvaartwet door de nautisch beheerder is een specifieke bepaling en prefereert boven de Politiewet. De activiteiten die behoren tot dit proces worden uitgevoerd door het Schelde Coördinatie Centrum (SCC). Afstemming met de politie is tijdens het incident van groot belang. Uitvoering (marifoon) Betrokken organisaties Relaties met andere processen Primair wordt voor het informeren en waarschuwen van de scheepvaart gebruik gemaakt van de marifoon. Niet al het scheepvaartverkeer heeft de beschikking over marifoon. Het proces dient zo ingericht te worden dat bij incidenten ook de noodzakelijke verkeersaanwijzingen aan vaarweggebruikers die niet de marifoon uitluisteren gegeven kan worden. KLPD RWS 06: Afzetten en afschermen; 07: Verkeer regelen; 24: Waarnemen en meten. Versie 1.5 nov 2009 pagina 24

26 5.7. Processen Kustwacht Proces 33 Search and Rescue Van toepassing op scenario Procesverantwoordelijke Kustwacht Conform Regeling inzake de SAR-dienst 1994 Overdracht van water naar land SAR Zodra de slachtoffers of drenkelingen vanaf de vaartuigen op het water naar de aanlandingsplaatsen aan de Westerschelde worden gebracht, wordt de coördinatie van de zorg overgenomen door GHOR. De SAR-dienst is belast met de opsporing en redding van in nood verkerende bemanningen en passagiers van vliegtuigen, schepen en off-shore mijnbouwinstallaties. Coördinatie en aansturing SAR Schelde Coördinatie Centrum: In de SAR-regeling zijn de Zeeuwse stromen aangeduid als toepassingsgebied, waardoor de SAR ook op de Westerschelde van toepassing is. De SAR-dienst maakt deel uit van de Kustwacht, ingesteld bij beschikking)van 26 februari Het kustwachtcentrum in Den Helder fungeert als het gecombineerde aëronautisch en maritiem reddingscoördinatiecentrum (artikel 4a) en behoort tot de aangelegenheden waarmee het Directoraat-Generaal Transport en Luchtvaart is belast. De directeur Kustwachtcentrum is, uit hoofde van zijn verantwoordelijkheid voor het functioneren van de SAR-dienst, belast met de coördinatie van de opsporing en redding. Bij optreden op het gebied van opsporing en redding binnen gebieden die gemeentelijk zijn ingedeeld, functioneert de Directeur Kustwacht, met inachtneming van zijn verantwoordelijkheid voor de operationele coördinatie op zee, onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het betreffende bevoegde gezag (Besluit Instelling Kustwacht, 2006) De SAR-activiteiten worden onder leiding van de Kustwacht uitgevoerd door de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij (KNRM). Het Schelde Coördinatie Centrum kan optreden als OSC voor de Westerschelde. Binnen Project Slagkracht 2 is een mogelijke verdere ontwikkeling naar het functioneren als Maritime Coordination Sub Center (MCSC) onderwerp van nadere studie en besluitvorming. Met opmaak: opsommingstekens en nummering Versie 1.5 nov 2009 pagina 25

27 Samenwerking SAR taken Nederland - België De aanvraag van vliegende SAR eenheden (ook uit België) geschiedt door het Kustwachtcentrum De KNRM verricht op de Westerschelde en het aangrenzende aanloopgebied haar SAR taken op basis van goede nabuurschap met de Belgische reddingsvaartuigen van de Vrijwillige Blankenbergse Zee Reddingsdienst en de Belgische organisatie VLOOT, een entiteit van de Vlaamse overheid, o.a. verantwoordelijk voor de organisatie van de inzet en de exploitatie van de 'Search and Rescue'-schepen aan de Belgische Kust. Hiervoor worden speciale reddingboten ingezet van uit de reddingsstations Blankenberge, Oostende, Nieuwpoort en Zeebrugge. De basis van deze samenwerking wordt gevormd door het Tractaat Generaal, de SAR Convention en de EU Regionale Samenwerking Rampenbestrijding Scheldemond2. Radio Medische Dienst Bij calamiteiten kan gebruik worden gemaakt van de Radio Medische Dienst (RMD). Bij ernstige ongelukken of ziekte aan boord kan de kapitein van een zeegaand schip een arts van de RMD van de KNRM om een advies vragen. De RMD wordt bemand door vijf artsen (huisartsen met een nautische achtergrond). Ze zijn door tussenkomst van het Kustwachtcentrum oproepbaar en kunnen binnen tien minuten contact leggen met de personen bij de hulpbehoevende. 1 IMO publicatie, SAR Convention, International Convention on Maritime Search and Rescue, 1979, 2006 Edition. 2 Handboek EU Regionale Samenwerking Rampenbestrijding Scheldemond. Versie 1.5 nov 2009 pagina 26

28 6. VOORBEREIDE LOCATIES Om de incidentbestrijding op de Westerschelde effectiever te laten plaatsvinden, zijn een aantal locaties voorbereid. Legenda kaart CoPI-standplaats - Opstapplaatsen bemanning blusactiviteiten - Aanlandingsplaatsen (opstapplaats CoPI & overzetten gewonden) - Aanmeerplaatsen (overzetten groot materieel) Lokatie - COT-W (brongebied, locatie afhankelijk van incident) - CoPI (effectgebied, locatie afhankelijk van incident, maar dicht bij aanlandingsplaats) - Poseidonsteiger (Vlissingen) - West buitenhaven (Terneuzen) - RWS-ponton (Hansweert) Zie 5.1 Zie Perscentrum - Gemeente brongebied - RCC of PCC - RBT - Gemeentehuis brongebied (in eerste instantie) - RCC of PCC Verantwoordelijk Brandweer Brandweer Brandweer Brandweer Gemeente Gemeente Versie 1.5 nov 2009 pagina 27

29 6.1. Aanlandingsplaatsen Opstapplaatsen COT-W en overdragen slachtoffers Water Zijde Haven Kern Terrein Voorzieningen Peil Eigenaar X Y Categ orie Westerschelde Noord Koopmanshaven Vlissingen Open Drijvende steiger Drijvende Ladder Loodswezen B steiger Westerschelde Noord Buitenhaven Vlissingen Open Drijvende steiger met Drijvende Ladder RWS A (Poseidonsteiger) loopbrug steiger Westerschelde Noord Buitenhaven (Marinesteiger) Vlissingen Gesloten Drijvende vlonders Drijvende Koninklijke Marine A steiger Westerschelde Noord Rondje-pontje Hoedekensk erke Open Drijvende steiger met loopbrug Drijvende steiger Loopbrug Gemeente Borsele B Westerschelde Noord RWS-ponton Oostremming Hansweert Open Drijvende steiger met Drijvende Loopbrug RWS A loopbrug steiger Westerschelde Zuid Veerhaven Perkpolder Gesloten Drijvende steiger met Drijvende Gemeente Hulst A loopbrug steiger Westerschelde Zuid West buitenhaven Terneuzen Open Drijvende steiger Drijvende RWS A Terneuzen steiger Westerschelde Zuid Oosthaven & Westhaven Breskens Open Drijvende steiger & Drijvende RWS A Breskens (Handelshaven/ Vissershaven) kadewand steiger Westerschelde Zuid Veerhaven Breskens Breskens Gesloten Drijvende steiger Drijvende Provincie A (Steiger BBA) steiger Kanaal Gent - Zuid Oostsluis (binnenvaartsluis) Terneuzen Gesloten Kadewand Vast peil RWS A Terneuzen Kanaal Gent - Zuid Middensluis Terneuzen Gesloten Kadewand Vast peil RWS A Terneuzen Kanaal Gent - Terneuzen Zuid Westsluis (Zeevaartsluis) Terneuzen Gesloten Kadewand Vast peil RWS A

30 Versie 1.5 nov 2009 pagina 29

31 6.2. Aanmeerplaatsen (overzetten materieel) Overslag groot materieel Water Zijde Haven Kern Terrein Voorzieningen Peil Kraan Eigenaar Bijzonderheden X Y Westerschelde Noord Buitenhaven (Handelskade) Westerschelde Noord Vlissingen-Oost Sloe Vlissingen Gesloten Kadewand/ drijvende st/loopbrug Vlissingen Gesloten Kadewand Wisselend peil Nee Zeeland Seaports Gesloten terrein, sleutelkluis brandweer en securicor Wisselend peil Ja Verbrugge Via portier Verbrugge (24/7), Havennummer Westerschelde Noord Sluizen-complex Hansweert Gesloten Kadewand Wisselend peil Nee RWS Westerschelde Zuid Haven Walsoorden Open Kadewand Wisselend peil Nee Hulst Kans op extreme waterbeweging/golfslag Westerschelde Zuid Containerhaven Braakmanhaven Katoen Natie Westerschelde Zuid Oosthaven & Westhaven Breskens (Handelshaven/ Vissershaven) Kanaal Gent - Terneuzen Kanaal Gent - Terneuzen Terneuzen Gesloten Vaste kadewand Wisselend peil Ja Katoennatie Sleutelkluis brandweer Breskens Open Drijvende steiger & kadewand Drijvende steiger Nee RWS Zuid Westsluis (Zeevaartsluis) Terneuzen Gesloten Kadewand Vast peil Nee RWS Zuid Verbrugge Terneuzen Gesloten Kadewand Vast peil Ja Verbrugge Versie 1.5 nov 2009 pagina 30