september 2014 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Strijdbaar voorwaarts

Transcriptie

1 06 september 2014 uitgave van de algemene federatie van militair personeel Strijdbaar voorwaarts

2 @AnneMarieSnels voorzitter Anne-Marie Snels Defensiepersoneel verdient beter Het was deze zomer allesbehalve rustig. Nederland en de rest van de wereld werden opgeschrikt door de vreselijke ramp met de MH17. Die ramp veroorzaakt ongelooflijk veel verdriet bij alle nabestaanden en leidde tot nationale rouw. Bijna iedereen kent wel iemand die getroffen is door deze ramp, en namens de AFMP wil ik iedereen mijn deelneming betuigen en heel veel sterkte toewensen. Grote zorgen Deze ramp bracht tegelijkertijd aan het licht hoe belangrijk een sterk Defensieapparaat is. De bij de ramp betrokken Defensiemedewerkers toonden een tomeloze inzet. Defensie heeft zich daar van zijn beste kant laten zien. Maar de defensieorganisatie als geheel baart mij veel zorgen. Terecht, zo blijkt ook uit de enquête die we dit jaar opnieuw hielden. De enquêteresultaten laten zien dat ook het defensiepersoneel zich grote zorgen maakt, niet alleen over hun inkomen, maar ook over de kwaliteit van de Defensieorganisatie. Het vertrouwen van het personeel in de Defensietop, de minister en de politiek blijft onverminderd laag. Terwijl dat vertrouwen zo noodzakelijk en cruciaal is. Defensiepersoneel verdient beter Daar waar het draagvlak onder de bevolking voor extra investeringen in Defensie hoog is, zo blijkt uit tal van onderzoeken, dient de politiek dat concreet te vertalen in meer geld voor Defensie en zéker meer geld voor het personeel. Er zijn immers genoeg problemen op te lossen: een goed arbeidsvoorwaardenakkoord, de reparatie van de WUL, het AOW gat, de pensioenen, om maar een paar grote problemen te noemen. Defensiebegroting Het lijkt er op of Defensie er met Prinsjesdag geld bij kreeg, maar niets is minder waar. Er is een paar jaar terug 1 miljard structureel euro bezuinigd. Dit jaar wordt er 282 miljoen structureel bezuinigd. Als er dan 50 miljoen bij komt wordt er simpelweg minder bezuinigd. Er staan veel mooie woorden In de Defensiebegroting en Beleidsbrief, maar er gaat géén extra geld naar het Defensiepersoneel. En van mooie woorden kan het personeel niet eten! Manifestatie Voorafgaand aan Prinsjesdag hielden de AFMP, de Marechausseevereniging, De ABVAKABO, de VBM en de BBTV een manifestatie op het Plein in Den Haag. Dit was een kleinschalige manifestatie met zo n 150 kaderleden, de AFMP waardeert het zeer dat zij de spits afbeten. We hebben daarmee een eerste signaal aan de politiek én Minister Hennis afgegeven. Dat er méér geld bij moet voor het personeel wat al 4 jaar op de 0-lijn zit en waarvan de arbeidsvoorwaardenovereenkomst al bijna 600 dagen is verlopen. De minister probeert deze opkomst en de enquête-uitslag te bagatelliseren, dat gaat niet helpen om uw vertrouwen terug te winnen. Als ik werkgever was zou ik de uitkomsten uiterst serieus nemen! Hoe verder? Binnenkort starten de onderhandelingen over de arbeidsvoorwaarden, de 0-lijn is in ieder geval losgelaten. Het mag duidelijk zijn dat er flink geld bij moet, voor 2014 én Veiligheid heeft immers een prijs, het Defensiepersoneel verdient beter. Militairen en burgers hebben recht op goede arbeidsvoorwaarden. En blijft de werkgever halsstarrig en niks bieden? Dan gaan we de leden informeren en raadplegen. Dat doen we het liefst met alle Defensievakbonden. En boeken we geen succes in het overleg? Onze kaderleden zijn de Koekamp nog niet vergeten. Als het zover komt, hoop ik dat de AFMP ook een beroep op u mag doen. Want samen staan we sterk. Maar leest u eerst deze OpLinie maar eens, houdt ook de website de nieuwsbrief én mijn tweets goed in de gaten. Zo blijft u optimaal op de hoogte van alle ontwikkelingen. Chroom-6 We hebben onze handen ook vol aan het Chroom-6 dossier, de giftige verf. Ook daarover was (opnieuw) veel publiciteit deze zomer. We hebben de werkgever dringend verzocht het onderzoek te verbreden. Niet alleen de POMS sites te onderzoeken en de mensen die daar gewerkt hebben, maar een defensiebreed onderzoek te houden. Ik zei het al eerder, de veiligheid en gezondheid van defensiemedewerkers gaat boven alles! Met strijdbare groet, Anne-Marie Snels Voorzitter AFMP 02 september oplinie JULI

3 inhoud Minder bezuinigen blijft bezuinigen 04 De AFMP is uitermate teleurgesteld in de Defensiebegroting. Waar de Minister rept van een trendbreuk, kunnen wij die absoluut niet bespeuren. Eerdere bezuinigingen en reorganisaties worden doorgezet, hierop vindt geen bijstelling plaats. Er is, ondanks alle mooie woorden, volstrekt géén aandacht voor het personeel Manifestatie: defensiepersoneel verdient beter 07 #06 12 september hielden de vakbonden AFMP, VBM, MARVER, ABVAKABO en BBTV in Den Haag de manifestatie Defensiepersoneel verdient beter. Het was een succes, want de media pikten de boodschap dat de arbeidsvoorwaarden zijn verwaarloosd goed op. Vertrouwen niet hersteld 11 85% vindt dat minister Hennis het afgelopen jaar niet is gelukt om het vertrouwen te herstellen. Bijna 60 procent van het Defensiepersoneel (militairen en burgers) heeft geen vertrouwen in de top van Defensie. Dat blijkt uit een enquête gehouden door de vakbonden AFMP en VBM. Advies bij melden van misstand 26 Als je in de lijn melding maakt van een misstand binnen Defensie kun je heel wat over je heen krijgen. Er is dus moed voor nodig, maar ook kennis van de valkuilen. Bij het Adviespunt Klokkenluiders kun je sparren over de vraag of en hoe je een melding moet doen. Het adviespunt werkt samen met de AFMP. 16 Verder in dit nummer 13 POMS-locaties en gezondheid personeel 14 Serie vakbondshart: werver John Knottenbelt 16 Hulp bij problemen met uitstroom of doorstroom 20 Tolkenpardon 21 SHK: veel te vieren 22 Sociaal Juridisch Loket 23 Bankzitter 24 Veteranenberichten 29 Verenigingsnieuws 30 FNV Voordeel 32 Computerhoek 33 Puzzel 34 Servicepagina Lidmaatschap Er kan een moment komen dat u uw AFMPlidmaatschap op moet zeggen, bijvoorbeeld omdat u een baan buiten Defensie heeft aanvaard. Houdt u dan rekening met de opzegtermijn van 2 volle kalendermaanden. Voorbeeld: u zegt 15 januari op, het lidmaatschap wordt dan beëindigd per 1 april. U kunt opzeggen door middel van een brief aan AFMP/FNV t.a.v. Ledenadministratie, Postbus 157, 3440 AD Woerden, of la@afmp.nl. Het volgende verenigingsblad verschijnt op donderdag 6 november Kopij aanleveren is mogelijk tot en met maandag 13 oktober. Salarisbetaaldatum: vrijdag 24 oktober. Cover: Peter Roek oplinie september

4 werk en inkomen Defensiebegroting 2015: Minder bezuinigen blijft bezuinigen De AFMP is uitermate teleurgesteld in de Defensiebegroting. Er is, ondanks alle mooie woorden, volstrekt géén aandacht voor het personeel. Waar de Minister rept van een trendbreuk, kunnen wij die absoluut niet bespeuren. Eerdere bezuinigingen en reorganisaties worden doorgezet, hierop vindt geen bijstelling plaats. 04 oplinie september 2014

5 H et lijkt er op of Defensie er met Prinsjesdag geld bij krijgt, maar niets is minder waar. Een paar jaar terug is 1 miljard euro bezuinigd en in 2014 wordt er 282 miljoen euro bezuinigd. Dat zijn structurele bezuinigingen die gewoon doorgaan. Als er komend jaar 50 miljoen euro bij komt, betekent dat minder bezuinigen, geen geld er bij. Ook in de nabije toekomst blijft het een kwestie van hooguit minder snoeien. De regering belooft dat Defensie er in 2016 een bedrag van 150 miljoen bij krijgt en het jaar daarna 100 miljoen euro. Maar wordt die belofte ook waargemaakt? Er zijn immers ieder jaar opnieuw begrotingsonderhandelingen. En op 15 maart 2017 zijn er opnieuw verkiezingen. Ook dat zal van invloed zijn op de Defensiebegroting. Daarbij vinden veel investeringen pas ná 2015 plaats. Deze zijn vooral gericht op operationele capaciteit. De concrete maatregelen tonen pijnlijk duidelijk aan dat hiermee de brede inzetbaarheid van de krijgsmacht nauwelijks zal toenemen. foto ANP Martijn Beekman Van mooie woorden kun je niet eten In de Defensiebegroting wordt weliswaar ingezet op versterking van de operationele capaciteit, maar er wordt in 2015 géén extra geld vrijgemaakt voor het personeel. Terwijl dat hard nodig is. Het Defensiepersoneel staat al vier jaar op de nullijn en het arbeidsvoorwaardenakkoord is al 565 dagen verlopen. De rechtspositie, de werkgelegenheid, de inkomens en de arbeidsomstandigheden van het Defensiepersoneel zijn door minister Hennis en haar voorgangers jarenlang verwaarloosd. Het oplinie september

6 werk en inkomen De AFMP zag de bui al hangen en zorgde voor een alternatieve troonrede tijdens de manifestatie in Den Haag (zie rechterpagina). Foto: Peter Roek niet naar behoren gewaardeerd wordt. Het voornemen van Defensie om meer Reservisten in te zetten valt bij de AFMP ook in slechte aarde. Reservisten zijn vooral bedoeld voor specialistische functies, niét voor vervanging van regulier werk tegen een slechte beloning. Defensiepersoneel is er in inkomen fors op achteruit gegaan. Minister Hennis zegt keer op keer dat het personeel de spil van de Defensieorganisatie is, en daarmee het kostbaarste bezit. In de Beleidsbrief 2015 geeft zij opnieuw aan dat personeel de meest kritische succesfactor van de krijgsmacht is. AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels: Die mooie woorden zijn voor 2015 helaas niet vertaald in concrete maatregelen. En van mooie woorden kun je niet eten. Die waardering moet volgens de AFMP ook expliciet tot uitdrukking komen in de Defensiebegroting. Zowel in de beloning van het Defensiepersoneel, als in het oplossen van tal van andere problemen in de Defensieorganisatie die het personeel direct raken. Deze problemen worden blootgelegd in de enquête die de AFMP samen met de VBM hield onder 3216 (voormalig) Defensiemedewerkers en die de defensievakbonden op 12 september jl. presenteerde (zie ook onze website). Ongewenste uitstroom Omdat de beloning van het Defensiepersoneel fors achterblijft, leidt dat onder meer tot ongewenste uitstroom uit de Defensieorganisatie. Dat heeft ongewenste effecten voor de werkdruk van het zittend personeel. Veel teams zijn niet op sterkte. Bovendien verliest Defensie daarmee haar aantrekkingskracht. De instroom van nieuw personeel laat dan ook te wensen over. Investeer in personeel en vertrouwen! Het defensiepersoneel maakt zich grote zorgen, niet alleen over hun inkomen, Jarenlang loyaliteit van de medewerkers vragen en daar als organisatie en politiek nauwelijks iets tegen over stellen heeft wel zijn prijs en heeft het vertrouwen enorm geschaad. maar ook over de kwaliteit van de Defensieorganisatie. Terwijl dat vertrouwen zo noodzakelijk en cruciaal is. De grondwettelijke taken van Defensie en de omstandigheden waaronder die taken moeten worden uitgevoerd, vragen een krijgsmacht die als het er op aankomt slagvaardig kan optreden. Dit vraagt naast integer leiderschap en goed materieel, personeel dat blind kan vertrouwen op haar leiding. De defensieorganisatie valt of staat met de mensen en hun loyaliteit aan de organisatie, zíj maken de organisatie. Je vraagt aan defensiemedewerkers namelijk iets heel bijzonders; of hij of zij bereid is zo nodig zijn veiligheid (en leven) te riskeren voor de veiligheid (en het leven) van een ander. Vertrouwen en loyaliteit waren altijd een groot goed binnen de defensieorganisatie. Vertrouwen en loyaliteit zijn de belangrijkste basisvoorwaarden om als Defensie goed te kunnen functioneren. Maar jarenlang loyaliteit van de medewerkers vragen en daar als organisatie en politiek nauwelijks iets tegen over stellen heeft wel zijn prijs en heeft het vertrouwen enorm geschaad. Investeren in het herstel van vertrouwen, met specifieke aandacht voor zowel het inkomen, de personeelszorg, opleidingen als het materieel, zijn dus hoogst noodzakelijk. Die aandacht zien wij helaas niet terug in de Defensiebegroting. Bijzondere positie militair Verder maken wij ons grote zorgen over de opmerking dat Defensie meer aan wil sluiten bij het rijksbrede P & O beleid. Het kan én mag niet zo zijn dat de bijzondere positie van de militair Deelnemen aan missies De politiek roept om het hardst dat Nederland mee moet doen aan internationale missies en vredesoperaties (o.a. IS, Afghanistan). Maar door alle bezuinigingen van de afgelopen jaren wordt dat steeds moeilijker. De politiek is zich er onvoldoende van bewust dat bezuinigen op Defensie altijd tot gevolg heeft dat er navenant minder taken kunnen worden uitgevoerd. Doordat de politiek de ambities voortdurend op een té hoog niveau legt, zonder daarbij de bijbehorende financiële middelen te garanderen, worden tekorten op de exploitatie steeds opnieuw afgewenteld op het personeel. Dat het personeel daar ook een forse prijs voor betaalt blijkt onder meer uit de Patriotmissie in Turkije. Die wordt nu stopgezet, nadat vorig jaar- tegen onze zin in - door Defensie is afgeweken van de regels voor uitzendbescherming. De Defensieleiding erkent nu dat er een té zwaar beroep is gedaan op het personeel en dat dit een van de redenen is om deze missie niet te verlengen. Ook t.a.v. de missie in Mali zijn er (nog steeds) problemen. Waarborg veiligheid en gezondheid! Of Nederland wel of geen bijdrage levert aan internationale missies en vredesoperaties blijft een politieke keuze. Het defensiepersoneel mag echter wél van zowel de politiek als de Defensieleiding verwachten dat de Defensieorganisatie daarvoor voldoende geëquipeerd is. Wat ons betreft dient de veiligheid en gezondheid van Defensiepersoneel bij uitzendingen zo goed mogelijk gewaarborgd te zijn en altijd voorop te staan. 06 oplinie september 2014

7 Dat kan betekenen dat missies later starten dan de politiek wenselijk vindt. Om een internationale rol van betekenis te kunnen spelen zal er méér geïnvesteerd moeten worden in Defensie. Ook veiligheid heeft een prijs Vrede en veiligheid kosten geld. Het Kabinet en de Tweede Kamer zouden de komende jaren structureel honderden miljoenen en op termijn miljarden moeten investeren om Nederland weer echt een internationale rol van betekenis te laten spelen. Nederland investeert immers nu maar 0.87% van het bbp, om aan onze internationale verplichtingen te voldoen is 2% bbp nodig (bron: TK X nr 6). Dat betekent in feite dat het Defensiebudget op termijn verdubbeld moet worden. Minister-President Rutte moet de toezeggingen op de NAVO top in Wales dus ook waar gaan maken en concretiseren. Daar waar het draagvlak onder de bevolking voor extra investeringen in Defensie hoog is, zo blijkt uit tal van onderzoeken, dient de politiek dat concreet te vertalen in meer geld voor Defensie en specifieke vertaling naar het personeel. De roep van CDS Middendorp dat er structureel meer geld naar Defensie moet komt wat ons betreft té laat. De generaal zei tijdens een bijeenkomst van de Atlantische Commissie onlangs t.o. de NOS dat hij denkt dat de groeiende steun voor Defensie van korte duur is. Het actuele laagje support is gewoon dun, aldus Middendorp. Middendorp denkt dat zowel de mensen in de samenleving als in de politiek zich realiseren dat er een verandering moet komen bij Defensie, maar stelt wel dat het ijs dun is. Hij wil dat Nederland niet minder dan de NAVO-norm (2 procent van het bruto nationaal product) gaat uitgeven aan Defensie. Daar sluiten we ons volmondig bij aan. Investeren in personeel en vertrouwen is noodzaak. Veiligheid heeft zijn prijs, het defensiepersoneel verdient beter! Dat moeten politici zich goed realiseren. Defensiepersoneel verdient beter Manifestatie Vrijdag 12 september hielden de vakbonden AFMP, VBM, MARVER, ABVAKABO en BBTV - samen de vertegenwoordigers van driekwart van de Defensiemedewerkers - in Den Haag de manifestatie DEFENSIEPERSONEEL VERDIENT BETER. Doel: de werkgever en de politiek een duidelijk signaal geven dat het afgelopen moet zijn met de jarenlange verwaarlozing van de arbeidsvoorwaarden in deze sector. De manifestatie liep symbolisch vooruit op Prinsjesdag, de dag waarop bekend zou worden dat er jaarlijks minimaal 50 miljoen minder bezuinigd gaat worden. Minister Hennis vertelde dat de tijd van bezuinigingen voorbij zijn, maar dat is natuurlijk lariekoek. Minder bezuinigen blijft bezuinigen, en het personeel blijft wederom in de kou staan. Genoeg reden dus om een sterk signaal af te geven. Dat signaal is noodzakelijk, want er staan zware onderhandelingen voor de deur. In die zin kunnen we de manifestatie op het Plein ronduit succesvol noemen, want onze gezamenlijke boodschap kwam goed over. Diverse media (NOS, BNR Nieuwsradio, EenVandaag e.d.) waren aanwezig en besteedden er aandacht aan, evenals dagbladen als AD, De Telegraaf en Trouw. Overigens had niet alleen dit onderwerp hun warme belangstelling, want op het Plein vond ook de presentatie plaats van de enquête van de AFMP en de VBM naar het vertrouwen van Defensiepersoneel in Defensie (zie het volgende artikel in deze OpLinie, op pagina 11). Om even over twaalf ging de protestmars van de Lange Voorhout naar het Plein van start. De deelnemers werden opgesteld in rijen van twee. Op een militair waardige wijze bewogen de mannen en vrouwen in uniform zich voort, de burgers deden daar niets aan af. Voorop liepen AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels en VBM-voorzitter Jean Debie achter een oplinie september JULI

8 werk en inkomen Er wordt een onevenredig zwaar beroep op u gedaan groot spandoek met daarop de kernachtige samenvatting van hun boodschap: Defensiepersoneel verdient beter. Alternatieve troonrede Eenmaal op het Plein werden de deelnemers door dagvoorzitter Marga Miltenburg uitgenodigd plaats te nemen op de legergroene klapstoeltjes voor het podium. Haar welkomstwoord werd abrupt onderbroken door een opwindend muziekje dat de komst van een bijzondere gast aankondigde. Een imitatie koning Willem-Alexander stapte uit een auto en schreed over een lange rode loper naar het podium. Daar nam hij plaats op een troon en begon een alternatieve Troonrede voor te lezen. Kern van zijn betoog was dat het hem zeer aan het hart ging dat de arbeidsvoorwaarden van het Defensiepersoneel al jarenlang werden verwaarloosd. De afgelopen tien jaar is er 2 miljard euro op Defensie bezuinigd, zijn er arbeidsplaatsen vervallen en meer dan 1000 reorganisaties geweest. Ook nu wordt er nog volop bezuinigd. Dat brengt voor veel Defensiemedewerkers baan- en inkomensonzekerheid met zich mee. Dat heeft er toe geleid dat er onvoldoende personeel beschikbaar is, doordat veel personeel de organisatie heeft verlaten. Teams zijn onderbezet, er wordt een onevenredig zwaar beroep op u gedaan. En niet alleen op u, ook op uw thuisfront. Het wordt tijd voor boter bij de vis, sprak Willem-Alexander. Speciaal voor u. U moet gesteund worden in uw zware taak, materieel én moreel. Geen cent erbij AFMP-voorzitter Anne-Marie Snels en VBM-voorzitter Jean Debie lieten weten het roerend met Zijne Koninklijke Hoogheid eens te zijn. Snels: Defensiemedewerkers zitten al vier jaar op de nullijn. Al die tijd is er geen cent bijgekomen in hun portemonnee. De prijzen zijn wel gestegen, dus in koopkracht is men er fors op achteruitgegaan. Ook zijn door de bezuinigingen op Defensie allerlei versoberingen doorgevoerd in de bedrijfsvoering, zoals minder oefeningen. Daardoor krijgt het personeel aan het einde van de maand ook minder geld in zijn portemonnee. En militairen krijgen ook nog eens de gevolgen van allerlei kabinetsmaatregelen over zich heen, zoals stijgende zorgkosten, dalende huizenprijzen, hogere huren, hogere lokale lasten en afbrokkelende pensioenen. Ook werd de WUL-problematiek aangehaald. Het loon van de militairen is hierdoor met 4,7 procent gekort. Defensie compenseerde dat deels, maar de achteruitgang in loon bleef -1,5%. Wij vinden dat dit volledig en structureel moet worden gecompenseerd. De Minister heeft al twee keer een toezegging gedaan om een voorstel aan de vakbonden voor te leggen. Dat is nog steeds niet gebeurd. Afbrokkelen militair pensioen Anne-Marie Snels maakte zich sterk voor de pensioenen: Pensioen is uitgesteld loon. Er is door dit Kabinet met alle nieuwe pensioenwetgeving fors bezuinigd op de pensioenen. Dat heeft gevolgen voor militairen en burgers. En daarbij wordt de eindloonregeling van militairen heel hard aangepakt. De nieuwe voorstellen van Staatssecretaris 08 oplinie september 2014

9 We zitten in de hoek waar de klappen vallen H Stafofficier Niels vond de manifestatie belangrijk genoeg om een flink eind naar Den Haag af te reizen. Het is sowieso een signaal aan de politiek en de legerleiding dat er eindelijk iets aan het personeel gedaan moet worden. Dat er defensiebreed al teveel is bezuinigd is al in het nieuws geweest, wij willen laten zien dat er niet alleen op materieel gebied is gesneden maar ook in het personeel. De legerleiding roept dat personeel belangrijk is en dat personeel de kracht van de landmacht is. Dat willen we terugzien in waardering. Want als we er moeten zijn voor een missie dan staan we er altijd. Maar nu wij een keer wat vragen, krijgen we niets. We zitten in de hoek waar de klappen vallen. Daarbij worden we onevenredig gepakt door de WUL. En terwijl de rest van Nederland wel wordt gecompenseerd voor het AOW-gat worden wij dat niet. Langzaam komt nu in Nederland het besef dat we te ver zijn doorgeslagen met bezuinigen op Defensie. Als er nu meer geld naar Defensie gaat, moet dat binnen de organisatie evenredig besteed worden, dus ook aan ons, het personeel. De minister heeft al twee keer een toezegging gedaan om een voorstel voor de WUL aan de vakbonden voor te leggen. Dat is tot nu toe niet gebeurd. oplinie september

10 werk en inkomen Werklast is te hoog»willem is planner op een militair opleidingsinstituut. Ook hij woont niet echt naast de deur, maar hij heeft redenen genoeg om bij de manifestatie aanwezig te zijn. Omdat het nodig is en omdat ik eerlijk behandeld wil worden. De hele achterban bij ons is unaniem van mening dat de werklast te hoog is en dat het teveel stress oplevert, omdat er teveel is gesneden in de organisatie. Goed, de reorganisaties hebben dan wel wat minpunten naar voren gebracht, maar aan de menselijke kant hebben ze werkelijk niets gedaan. Alleen voor de materiële kant is gezorgd. Klijnsma gaan er verder toe leiden dat pensioenfondsen hogere financiële buffers op moeten bouwen. Als die plannen doorgaan zullen pensioenen jarenlang niet geïndexeerd kunnen worden. Dat is slecht voor de portemonnee van de ouderen van nu, want dat betekent inkomensachteruitgang. Maar dat is óók slecht voor jongeren. Ook hun pensioen wordt niet geïndexeerd waardoor zij later een fors lager pensioen hebben. Wat ons betreft kunnen die plannen dus bij het oud vuil worden gezet. De politiek moet sociale partners de tijd, de ruimte én de middelen geven om tot fatsoenlijke oplossingen te komen. Daarvoor moet óók minister Hennis zich, als werkgever van het Defensiepersoneel, hard maken. Bijzondere positie militair We wezen erop dat het kabinet en minister Hennis op geen enkele wijze rekening houden met de bijzondere positie van de militair, zijn verplicht leeftijdsontslag en het ontstaan van een AOW-gat van twee jaar. Militairen moeten verplicht met 60 jaar met leeftijdsontslag, de UKW. Militairen hebben dan een veel lager inkomen en bouwen na hun UKW nog maar beperkt pensioen op. Dat verplicht leeftijdsontslag komt door de aard van het werk, de bijzondere positie van de militair. Boven 60 jaar wordt het werk fysiek en mentaal haast onmogelijk. De VN-regels zeggen dat je na je 55e niet meer mag deelnemen aan een missie. De regering veronderstelt dat je dan maar gaat werken om je inkomen en je pensioen aan te vullen. Of je op je 60ste nog zo gemakkelijk aan een baan komt? De eerstvolgende keer dat de minister haar gezicht laat zien op het werk zal ik haar vragen of ze nooit meer wil zeggen dat ze waardering of respect voor ons heeft, want dan staat ze gewoon te liegen! Ik kan een goede CAO niet los zien van waardering of respect. Dus als je zulke woorden in de mond neemt en vervolgens er niet naar handelt door een knappe CAO af te sluiten en de WUL te repareren, dan ben je als minister voor mij geen knip voor de neus waard. Citaat uit het rapport Defensiepersoneel verdient beter In juli waren er werklozen, en werkgevers bieden oudere werkzoekenden nauwelijks kansen! Het Ministerie van Financiën legt Defensie voor elke militair die met UKW is een strafheffing op. Dit kost Defensie jaarlijks 160 miljoen euro, oplopend naar 170 miljoen in Dit is voor het kabinet eigenlijk broekzak-vestzak. Deze 160 miljoen moet vrijkomen voor de arbeidsvoorwaarden van het personeel. Hiermee kan onder andere het AOW-gat deels worden gecompenseerd. AOW-gat Anne-Marie Snels: Ah ja, het AOW-gat. Omdat militairen verplicht met UKW moeten krijgen ze allemaal te maken met een fors AOW-gat. Het inkomensverlies kan oplopen tot zo n 9500 euro per jaar. De huidige overbruggingsregeling is wat ons betreft volstrekt onvoldoende. De werkgever heeft ruim twee jaar lang geweigerd met ons te praten over een oplossing voor dit probleem. Nu gaan we praten, maar ondertussen gaat de rechtszaak die we hebben aangespannen gewoon door. We houden de druk op de ketel. Serieuze waarschuwing De werkgever, de minister én de politiek moeten deze manifestatie als een serieuze waarschuwing beschouwen. We gaan lastige onderhandelingen in, over o.a. de arbeidsvoorwaarden, pensioenen, het AOW gat en de UKW. Daar moet de werkgever daadwekelijk wat te bieden hebben. Anne-Marie Snels: Zo niet, dan gaan we onze leden informeren en raadplegen. Dat doen we het liefst met álle Defensievakbonden. Maar onze twee centrales organiseren wel ¾ van alle vakbondsleden bij Defensie, dat moet de werkgever én de Minister zich goed realiseren. En boeken we geen succes, dan is deze manifestatie vandaag de opmaat naar verdere acties. Onze achterban is de Koekamp (manifestatieterrein t.o. het Malieveld, 26 mei 2011, 5000 defensiepersoneel en 1200 militairen) nog niet vergeten! 10 september oplinie JULI

11 Geen herstel vertrouwen Meer dan de helft van het Defensiepersoneel (militairen en burgers) heeft geen vertrouwen in de top van Defensie. Een overgrote meerderheid vindt dat minister Hennis het afgelopen jaar niet gelukt is om het vertrouwen te herstellen. Dat blijkt uit een enquête gehouden door de vakbonden AFMP en VBM. De uitslag werd op 12 september gepresenteerd tijdens de manifestatie op het Plein in Den Haag. De enquête is een logisch vervolg op de eerste opiniepeiling van 2013 (zie kader). Deze keer hebben we gemeten in hoeverre het in 2013 alarmerend lage vertrouwen van het defensiepersoneel in Defensie was hersteld. Helaas moeten we concluderen dat dat nauwelijks het geval is. Bijna 60% heeft geen (enkel) vertrouwen in de top van Defensie. In 2013 was dat 65%. Bij degenen die Defensie al hebben verlaten komt het zelfde beeld naar voren. Daarnaast heeft 43,6% van de ondervraagden geen (enkel) vertrouwen in de top van het eigen defensieonderdeel. In 2013 was dat 49%. Wijzen deze cijfers er op dat de Minister en de Defensietop er in zijn geslaagd om het vertrouwen te vergroten? NEE!! Maar liefst 85% vindt dat de minister van Defensie er niet in is geslaagd om hun vertrouwen in de organisatie te vergroten. Een groot deel van de respondenten (65,5%) vindt dat Defensie geen duidelijke visie voor de toekomst van de organisatie heeft. Niet in belang personeel Meer dan 80% geeft in 2014 aan dat Defensie het personeel niet ziet als het belangrijkste kapitaal, ondanks de vele mooie woorden van de Minister. 8 van de 10 geënquêteerden zeggen ook dat Defensie niet in het belang van het personeel handelt. Het percentage dat ontevreden is over Defensie als werkgever is licht gedaald. Tegelijkertijd heeft iets meer dan een derde (34,2%) een neutrale houding op dit punt. Dat was in ,6%. De antwoorden op dezelfde vraag, maar dan specifieker gesteld, lijken in 2014 juist een grotere onvrede te openbaren. Op de stelling Ik ben tevreden over de wijze waarop Defensie als werkgever mij als werknemer behandelt, reageert 59,9% met (geheel) oneens. Geen waardering Driekwart (75,7%) van de actief dienenden vindt dat Defensie hen niet de financiële waardering geeft die hen toekomt. De inzetbaarheid van het materieel en de beschikbaarheid van reserve onderdelen is (sterk) verslechterd volgens een overgrote meerderheid. Ook de ondersteuning door personeelsfunctionarissen heeft ernstig te lijden onder de voortdurende bezuinigingen. Wel woorden, geen daden In de enquête van 2014 is de vraag opgenomen of en in welke mate de Ik ben militair in hart en nieren maar de laatste jaren is mijn liefde voor het bedrijf naar een dieptepunt gezakt. Dat een minister 500 dagen geen beslissingen maakt omtrent het beleid voor haar personeel is in mijn ogen waanzin! Het is niet meer dan fatsoenlijk om de verantwoordelijkheid te nemen, iets waar deze minister duidelijk gebrek aan heeft. Defensie is een zinkend schip aan het worden waarbij de kapitein allang verdwenen is en het personeel moedig probeert te hozen. Met pijn in mijn hart spreek ik deze woorden uit! Vervolg op enquête 2013 H Oktober 2013 heeft de AFMP een enquête gehouden onder meer dan 1000 defensiemedewerk(st)ers, militairen en burgerpersoneel. Deze enquête peilde voornamelijk de meningen en gevoelens van het actief dienend defensiepersoneel over de dat jaar op Prinsjesdag aangekondigde bezuinigingen. De resultaten van deze enquête waren schokkend. De uitkomsten trokken terecht de aandacht binnen Defensie, bij de media en bij de Kamerleden. Uit de resultaten, gepresenteerd in het rapport In het belang van het Defensiepersoneel, loyaliteit kent haar grenzen sprak urgentie: herstel van het vertrouwen vereist inspanning van alle betrokkenen. De Minister en de top van Defensie hebben bij herhaling bezworen hard te werken aan het vergroten van het vertrouwen. Nu, bijna een jaar later, hebben de grootste bonden bij Defensie, AFMP en VBM, een verdiepingsslag gemaakt. Met een nieuwe enquête, deze keer ook opengesteld voor post-actief personeel (militairen en burgers met leeftijdsontslag, dan wel gepensioneerden) hebben de bonden de temperatuur van de organisatie opnieuw gemeten. Aan de enquête deden mensen mee, hiervan zijn meer dan 1500 momenteel werkzaam bij Defensie. oplinie september

12 werk en inkomen Bagatelliseren»De wijze waarop minister Hennis meent de vrijdag 12 september gehouden Manifestatie en de uitkomsten uit de enquête via de NOS te moeten bagatelliseren gaat géén bijdrage leveren aan het herstel van dat vertrouwen. Ze liet die vrijdag aan de NOS weten dat in oktober al CAOgesprekken gepland staan. Er werken mensen bij Defensie, er stonden er vandaag honderd op het Plein. Ik heb de boodschap goed verstaan, maar ik ga het ook niet groter maken dan het is. Defensie gaat volgens haar financieel gezien moeilijke jaren tegemoet maar ze verwacht dat het daarna wel beter wordt. ondervraagden vertrouwen hebben in de besluitvorming van de politiek over Defensie. In 2014 heeft 88,5% van het defensiepersoneel weinig tot geen vertrouwen. In 2013 was dit 95,7%. AFMP en VBM hebben in dit onderzoek (2014) alle respondenten de vraag gesteld welke zaken de Minister moet aanpakken om het vertrouwen te vergroten. Bij de actief dienenden komen als belangrijkste zaken naar voren:» Een arbeidsvoorwaardenakkoord (onder meer om de salarisachterstand in te halen)» Oplossen van het AOW-gat» Goede personeelszorg» Geen bezuinigingen de komende drie jaar» Een waardevast pensioen Ook de postactieven onderschrijven het belang hiervan. Daarnaast vinden zij zorgen voor beter en voldoende materieel net iets belangrijker dan geen bezuinigingen de komende drie jaren. Grote zorgen De uitkomsten van deze opiniepeiling laten zien dat Defensie op personeelsen materieelgebied niet in staat is gebleken om het vertrouwen van het personeel te herwinnen. Ondanks de woorden van de minister - het defensiepersoneel is het belangrijkste kapitaal - merkt het personeel geen echte verbetering. De AFMP maakt zich grote zorgen dat de top van Defensie als werkgever nog steeds niet in staat is gebleken om het vertrouwen van het personeel te vergroten. De top van Defensie doet daarvoor ook geen enkele zichtbare moeite. De AFMP vraagt zich op basis van bovenstaande af hoe het gesteld is met de veerkracht van de organisatie. Als Defensie geen eerste prioriteit aan het personeel geeft dan geeft het personeel geen prioriteit (meer) aan Defensie. Loyaliteit kent immers haar grenzen. Het personeel ziet de afbraak van Defensie met lede ogen aan. Niettemin is dit personeel nu nog bereid om alles, inclusief het thuisfront, opzij te zetten voor deze organisatie. Geef dit personeel als werkgever de waardering die daarbij hoort. Die waardering beperkt zich niet enkel tot een financiële waardering, maar ook een goede personeelszorg en opleidingsmogelijkheden. Baan- en daarmee inkomenszekerheid voor de toekomst maken daarvan onderdeel uit. De woorden van de minister dat het defensiepersoneel het belangrijkste kapitaal is, leggen een zware verantwoordelijkheid op diezelfde minister in de richting van haar personeel en hun thuisfront. Onduidelijke visie Een onduidelijke visie van de organisatie en een deplorabele materiële situatie zorgen ervoor dat het vertrouwen van het personeel in Defensie als organisatie verder gaat tanen. Dit heeft tot gevolg dat professioneel en goed geschoold defensiepersoneel Defensie voortijdig gaat verlaten. Zij kiezen daarmee niet alleen voor meer zekerheid maar ook voor een organisatie waarin zij een groter vertrouwen hebben. AFMP zet vraagtekens bij de veerkracht van de organisatie De AFMP ziet dat dit niet alleen een sterke invloed heeft op de motivatie van het achterblijvend personeel ( werkdruk ) maar ook een impact op de aantrekkelijkheid van Defensie als werkgever. Deze zal verder verminderen. Defensie is méér dan geavanceerd materieel. Defensie moet óók een aantrekkelijke werkgever zijn voor (vaak hoog) gekwalificeerd personeel! Aanbevelingen Op basis van de enquête komt de AFMP tot drie dringende aanbevelingen voor de defensieorganisatie:» Werk aan het herstel van vertrouwen.» Toon goed werkgeverschap.» Bied het personeel de financiële waardering die hen toekomt. De AFMP wil zo snel mogelijk een arbeidsvoorwaardenakkoord dat de salarisachterstand wegwerkt, de WULproblematiek herstelt, het AOW-gat compenseert en een goed pensioen biedt. Bied het personeel daarnaast ook goede personeelszorg, goede opleidingsmogelijkheden en een bestaansen inkomenszekerheid ook na de actieve periode. En voor de politiek hebben we deze twee aanbevelingen:» Geef nadrukkelijk aan welke inzet op de middellange termijn van Defensie wordt verwacht.» Maak echte keuzes en accepteer de consequenties die dat op financieel, materieel maar vooral ook op personeel gebied heeft. 12 oplinie september 2014

13 werk en inkomen Gezondheid personeel laat Defensie koud Onduidelijkheid over VGB bij Haltafdoening»Het is nog onduidelijk of een jongere die bij Defensie wil gaan werken maar een HALT-afdoening krijgt, wel een Verklaring Geen Bezwaar (VGB) ontvangt. Daarom heeft Kamerlid Eijsink (PvdA) in de Tweede Kamer op 2 juli jl. wederom aandacht gevraagd voor deze kwestie. In een Halt-afdoening kunnen jongeren rechtzetten wat zij fout hebben gedaan, zonder dat zij in aanraking komen met het Openbaar Ministerie, bijvoorbeeld een schadevergoeding, excuses aanbieden of een leeropdracht uitvoeren. Eijsink wilde duidelijkheid over de gevolgen omdat gemeenten, bijvoorbeeld rondom Oud- en Nieuw, verschillend omspringen met een HALT-afdoening. En ook Defensie geeft verschillende signalen af. In een eerder overleg tussen de Kamer en de minister zei Hennis namelijk het volgende: Ik bestrijd in ieder geval dat die Halt-maatregel toch doorslaggevend wordt ( ).. Dan moet er sprake zijn van andere strafbare feiten, die op zichzelf al doorslaggevend zijn. Maar in een brief van 6 mei 2014 zegt de minister iets anders: Een Halt-afdoening is in geen enkel geval doorslaggevend voor het weigeren of intrekken van een VGB. Minister Hennis heeft toegezegw d dat er op korte termijn een kamerbrief komt waarin uitdrukkelijk wordt uitgesloten dat een HALT-afdoening bepalend is voor het afgeven van de VGB. Dit betekent dat Defensie dat in haar uitingen (veva-website en brochures) dit ook uitdrukkelijk moet communiceren. Ook bij de ROC s ligt een verantwoordelijkheid om leerlingen en de ouders te informeren De Volkskrant meldde op donderdag 21 augustus dat Defensie al 15 jaar weet van de blootstelling van medewerkers aan grote concentraties van de kankerverwekkende stof chroom-6 op de POM-sites Brunssum, Eygelshoven, Vriezenveen, Ter Apel en Coevorden. Voor de AFMP het zoveelste voorbeeld van de onverantwoorde wijze waarop Defensie omgaat met de veiligheid en de gezondheid van zijn personeel. Een en ander blijkt uit meetrapporten uit 1999 en 2002 die zijn opgesteld in opdracht van de landmacht en door de Volkskrant in de openbaarheid werden gebracht. Intussen zijn de rappporten nu ook in het bezit van de AFMP. De gegevens wijzen uit dat er op de militaire POMS-sites tot acht keer meer chroom-6 aanwezig was dan de norm destijds. In het eerste meetrapport uit 1999 staat dat chroom-6-verbindingen genotoxische kankerverwekkende eigenschappen hebben, hetgeen inhoudt dat iedere blootstelling in principe tot kanker kan leiden. Ontkennen en bagatelliseren Minister Hennis liet in juni weten dat zij geen aanwijzingen heeft dat medewerkers structureel zijn blootgesteld aan te hoge concentraties gevaarlijke stoffen. Deze uitspraak in combinatie met de meetrapporten bevestigen wederom de werkwijze van defensie wanneer dergelijke feiten aan het licht komen. Defensie weigert verantwoordelijkheid te nemen als het gaat om de gezondheid van haar medewerkers. We zien dat bij de Hawk-radar, de zaak Boy van Geffen, het fijnstof in Mali en nu ook bij dit dossier. Elke keer ontkent en bagatelliseert Defensie dit soort zaken. De gezondheid van haar medewerkers lijkt Defensie koud te laten. Het bijzondere aan het defensiepersoneel is dat zij soms uitgezonderd zijn van beschermende wetgeving, maar dit maakt van hen géén wegwerpartikel, reageert AFMP-voorzitter Anne- Marie Snels. De SP heeft Kamervragen gesteld over deze kwestie. De vragen en antwoorden van de Minister zijn te vinden op de website van de AFMP (als download in het gelijknamige artikel Gezondheid personeel laat Defensie koud ) Klachten? Meld het!»de AFMP plaatste eerder al een oproep om oud-medewerkers van de POMS-sites met gezondheidsklachten zich te laten melden. Inmiddels hebben een flink aantal leden zich bij ons gemeld. Daarnaast zijn er bij het ABP Zorgloket 430 meldingen binnengekomen. Een kwart hiervan heeft klachten, waarvan nog niet is vastgesteld of er een verband is met het werken met de giftige stoffen op een POMS-site. Denk je dat ook jouw gezondheid is geschaad door het werken met giftige stoffen op een POMSsite? En ben je lid of lid geweest? Meld het dan (ook) bij ons. Werk mee aan onderzoek Defensie»Defensie gaat onderzoek doen naar de POMS-sites. Het gaat om praktisch onderzoek naar de stoffen waarmee is gewerkt, naar de hoeveelheden ervan en naar de beschermingsmaatregelen die er zijn getroffen. Niet alle informatie uit het verleden is echter bekend. In het belang van dit onderzoek roepen wij leden en niet-leden op alle bruikbare historische informatie met ons te delen. Dat kan door een te sturen naar info@afmp.nl oplinie september

14 vakbondshart Tekst en foto s alex groothedde John Knottenbelt, werver: V a k b o n d s w e r k is net een virus De kracht van de AFMP zit m in de mensen met een groot vakbondshart. Kaderleden, raadsmannen, sectorhoofden, onderhandelaars, mc-leden, enzovoorts. Samen zijn ze de goed geoliede motor van de AFMP. Maar wie zijn ze en wat doen ze? In deze serie Vakbondshart zetten we telkens een bezielde functionaris in het voetlicht. Deze keer richten we de schijnwerper op John Knottenbelt, werver sinds onheuglijke tijden. heeft 6 jaar in het hoofdbestuur gezeten van OB en AFMP daarvoor heeft hij alle kaderfuncties wel zo n beetje gehad, van commissaris Algemene Zaken, secretaris, penningmeester en voorzitter van de afdeling tot en met voorzitter van het toenmalige district WEST. John Knottenbelt kent aardig wat mensen, maar heel veel mensen kennen John Knottenbelt. De meesten hebben hem meegemaakt tijdens een van die vele voorlichtingsdagen van Defensie waar hij op bevlogen wijze de AFMP aanbeveelt. Het had weinig gescheeld, of de AFMP had het zonder de werver met de donkerbruine stem moeten stellen. Want eigenlijk dacht John Knottenbelt (geboren in 1947) er helemaal niet aan om bij Defensie te gaan werken. Hij werkte in de horeca en dat beviel hem prima. Eerst bij de KLM, maar toen het restaurant Aviorama van Schiphol-Oost naar Schiphol-Centrum verhuisde was het gedaan met het gratis vliegen. Hij ging werken bij het Havenrestaurant aan het IJ in Amsterdam, en later bij het inmiddels verdwenen hotel annex café Suisse in de Kalverstraat. Ook dat beviel prima, maar toen werd de BTW ingevoerd en bedieningsgeld. Een biefstuk van een tientje was in één klap een paar gulden duurder. De horeca kwam in een dipje terecht en ik heb geen risico genomen; ik ging de dienst in. Zijn vader had hier de hand in. Hij had 21 maanden als krijgsgevangene in een kamp bij Leipzig gezeten. Veel heeft hij hierover nooit verteld. Maar hij zei wel altijd: ga de dienst in, dan heb je een goede baan. Daar had ik in het begin geen zin in. Maar uiteindelijk ging ik op mijn 21e, dus nogal laat, de dienst in. Hofmeester Eerst werkte John Knottenbelt negen maanden in Nieuw-Millingen, vervolgens 11 jaar op Ypenburg bij de illustere Piet Vollaard die John inwijdde in het hofmeesterschap en hem tussen neus en lippen door lid maakte van de AFMP (toen nog Ons Belang). Hij zei: vul nou effe dat formuliertje in, dan is het zo geregeld. Diezelfde avond was er een ledenvergadering en moest er een bestuurslid worden gekozen, maar het ontbrak aan kandidaten. John Knottenbelt werd toen op het schild gehesen. Ik wist van toeten noch blazen, maar werd wel met algemene stemmen gekozen omdat er maar 1 lid aanwezig was en ik de enige kandidaat was. John moet even grinniken. Hij Voorlichting Na zijn tijd in Ypenburg zat Knottenbelt 10 jaar bij de Luchtmachtstaf en nog eens tien jaar bij het Instituut Defensie Leergangen (IDL). Daar ging hij in 2002 met UKW. Ondanks zijn drukke baan bij de Luchtmacht en het IDL deed hij ook al voorlichtingswerk. Toen het voormalige hoofd van de sector Marine, Eef Eichelsheim, overleed, deed Knottenbelt het wervingswerk van de Marine erbij. Dat doet hij nog steeds, met dat van de andere krijgsmachtsonderdelen erbij. Belangrijk onderdeel van het werk is het onderhouden van de (goede) contacten op de diverse locaties. Dat wil nogal helpen bij het opzetten van het AFMP-kraampje, want daar heb je toch de nodige medewerking voor nodig. Maar het komt altijd wel goed. Als werver spreekt hij soms volle zalen toe. Ook iets wat je moet kunnen, want je zal maar dichtklappen op het podium tegenover een nieuwe opkomst. Aangestoken John s vakbondswerk blijft niet beperkt tot werven. Ze ruiken het als je met UKW gaat en dus tijd hebt. Voor ik het wist zat ik in allerlei werkgroepen en commissies. Dat zijn de PA-raad, de Klacht- en Adviescommissie, de werkgroep Veteranen en de commissie 14 oplinie september 2014

15 Ik doe dit werk al gruwelijk lang; Het is te leuk om ermee te stoppen Ledenwerving- en -binding. Daar ben ik een groot deel van de week mee bezig. En of dat bevalt? Jazeker: Het vakbondswerk is net een virus. Als je erdoor wordt aangestoken, blijf je het werk doen. Je helpt een hoop mensen, onder andere met rechtspositionele hulp, en dat geeft voldoening. Vergaderen is niet mijn ding, ik ben meer een doener. Maar ook dat hoort erbij, en ik vind: als je iets doet, doe het dan ook helemaal. Het is ook hartstikke leuk als het goed gaat met jouw (John maakt bij dit woord aanhalingstekens met zijn vingers) organisatie. Daarbij blijf ik in contact met mijn collega s, mensen bijvoorbeeld die begonnen zijn toen ik voorlichting gaf en die nu adjudant zijn of hoger. Ook blijf ik zo in contact met de jeugd. Wat me nu verbaast is dat vroeger op school bij maatschappijleer uitleg werd gegeven over de vakbonden, maar dat dat tegenwoordig niet meer gebeurt, behalve dan op de KMS, KMSL en de KMA. En van huis uit krijgen ze het ook niet meer mee. Ik vertel ze dat er geen slechte vakbonden zijn, maar dat de AFMP de beste is. Overtuigen Knottenbelt is ook nooit te beroerd om uit te leggen waarom het zo belangrijk is je te organiseren. Omdat het een gevaarlijk beroep is en vanwege de ingewikkelde regelgeving. En dat daarom liefst 90 procent van het defensiepersoneel georganiseerd is, tegenover gemiddeld een kwart bij burgers. Ik help jongeren ook met het beantwoorden van vragen. En ik vind het wel wat om ze te overtuigen dat ze lid moeten worden van een vakbond. Dat doe ik met voorbeelden. Ik geef aan dat ze gewond kunnen raken, en ik probeer ze in hun eigen taal te vertellen wat de AFMP dan voor ze doet. En dat de paar euro die ze maandelijks betalen een heel klein bedragje is als je ziet wat er tegenover staat. Met al die gratis verzekeringen hebben ze het geld er al uit voordat ze beginnen, en dat ze er zelfs aan kunnen verdienen. Zeker als het om de autoverzekering gaat. Te leuk om te stoppen John vervolgt: Ik doe dit werk al gruwelijk lang; het is te leuk om te stoppen. Aangezien ik geen type ben dat stil kan blijven zitten, kan ik dus maar beter dingen doen die ik leuk vind. Dat is overigens lang niet alleen vakbondswerk, zo blijkt als we na het maken van de foto nog even buiten blijven plakken en hij zijn onafscheidelijke shagje in de brand steekt. Enkele van zijn zes kleinzoons brengt hij beetje bij beetje de geduldige kunst van het vissen bij, en stopt ze af en toe wat materiaal toe dat hij voor een prikkie op de kop tikt. In het onderhoud aan zijn tuin en caravan gaan ook de nodige uren zitten, maar John is John: een zieke buurman die zelf zijn caravan niet meer kan onderhouden staat hij met raad en daad bij. Dat illustreert het sociale vakbondshart van John, dat altijd en overal klopt. Hij ziet als bijkomende taak het bijpraten van collega s op de werkvloer over wat de AFMP in het overleg aan het regelen is. Daarbij vertel ik vaak dat het een lange weg is. Zo hadden we vorig jaar al nieuwe arbeidsvoorwaarden moeten hebben. Degene die dan zegt dat de AFMP niets doet praat ik even bij, zodat hij met andere gedachten verder gaat. oplinie september

16 werk en inkomen Tekst alex groothedde Probleem met doorstroom of uitstroom? Redders in de nood Ben je interne of externe herplaatser en loop je tegen problemen aan waar je met Defensie niet uitkomt? Dan kun je altijd nog naar een onafhankelijke klachtencommissie stappen. Wat doen deze commissies en vooral: wat heb je er als burger of militair aan? 16 oplinie september 2014

17 Er zijn twee onafhankelijke commissies waar je terecht kunt met klachten over Defensie bij doorstroom of uitstroom. Ben je militair en wordt jouw Persoonlijk Ontwikkelplan (POP) niet goed uitgevoerd of schort het aan de begeleiding bij externe doorstroom? Dan stap je naar de Commissie POP (voluit: Commissie POP en uitvoering doorstroom en bemiddelingsproces). Of ben je een burger of militaire herplaatsingskandidaat en stagneert de uitvoering van je interne herplaatsing of het persoonlijk uitstroomplan (PUP) bij BBO (Begeleidings- en Bemiddelingsorganisatie Defensie) en/ of USG Restart? Dan kaart je dat aan bij de Centrale Toetsingscommissie (CTC). In beide commissies zijn de werkgever en de werknemers vertegenwoordigd. De centrales van militair en burgerpersoneel hebben een afgevaardigde in de twee commissies, die beide dezelfde onafhankelijke voorzitter hebben: Jan Peter Spijk, oud-directeur personeelsbeleid bij Defensie. Hem vragen we naar het reilen en zeilen van de commissies die aardig wat in de melk te brokkelen hebben. De adviezen zijn weliswaar niet bindend, maar ze worden tot dusverre wel altijd door Defensie opgevolgd. Bij iedere zaak komt de commissie apart bijeen en volgt een hoorzitting. Commissie POP Deze commissie behandelt klachten over het nakomen van de afspraken in het Persoonlijk OntwikkelPlan en daarnaast ook klachten over de zorgvuldigheid bij de bemiddeling en begeleiding naar de civiele arbeidsmarkt, wanneer een militair niet kan doorstromen naar Fase III van het Flexibel Personeelssysteem (FPS). Bij dat laatste gaat het over de reguliere uitstroom, dus los van de reorganisaties en het SBK. De dienst BBO heeft dan gedurende een jaar een begeleidingsverplichting om de overstap naar een burgerbaan goed te laten verlopen. In de Commissie POP is namens de centrales Jan Kleian (oud-voorzitter ACOM) vertegenwoordigd en een van de officieren van de vakbond GOV MHB. Of afspraken in POP s goed worden uitgevoerd en of de begeleidingsverplichting van BBO in het algemeen goed of minder goed wordt nagekomen is moeilijk te beoordelen. De commissie POP heeft nog niet zo vaak een hoorzitting gehad. Sinds de commissie is ingesteld (maart 2012) zijn er drie van deze bijeenkomsten geweest. Zo n hoorzitting wordt altijd gehouden aan de hand van binnengekomen verzoeken. Het is niet bekend waarom er zo weinig verzoeken zijn binnengekomen. Jan Peter Spijk: Onbekendheid met de commissie kan een reden zijn. Centrale Toetsingscommissie Hoe kaart je als herplaatsingskandidaat een probleem aan? Ook hier begint het met een schriftelijk verzoek, dat via post of kan worden ingediend bij de CTC. De secretaris kijkt naar de aard van het probleem. Zolang het geen informatieverzoek is wordt de commissie bij elkaar geroepen voor een hoorzitting. Dan wordt alleen die ene zaak besproken, dus alle focus daarop is verzekerd. De indiener van de zaak wordt tevoren gevraagd de kwestie te beschrijven. Het is dus handig om alle papierwerk van meet af aan goed bij te houden. Het operationeel commando en BBO wordt op hun beurt gevraagd hun visie op papier te zetten. Dan volgt de hoorzitting. Daar is behalve de burger of militair om wie de zaak speelt ook een vertegenwoordiger van de afdeling BBO aanwezig en een vertegenwoordiger van het operationeel commando, meestal in de rang van kolonel of hoger. De medewerker kan vanzelfsprekend een raadsman of vertrouwenspersoon meenemen. Als iedereen bij elkaar is gaat de deur dicht. Spijk: Als commissie hebben we de mogelijkheid in de beslotenheid van de commissie de meningen te spiegelen. Dat zijn open gedachtewisselingen. Mensen voelen Jan Peter Spijk, onafhankelijk voorzitter van de twee commissies waar je een klacht kunt indienen. zich niet geremd hun standpunt te geven. Als de hoorzitting is afgerond gaat het advies van de CTC tegelijkertijd naar de indiener, het operationeel commando en BBO. Hierdoor creëren we transparantie. En het goede nieuws is: onze adviezen worden altijd opgevolgd, hoewel ze formeel niet bindend zijn. Ingrijpend De CTC heeft tot dusverre meer werk te doen gehad dan de Commissie POP. Er zijn 35 hoorzittingen geweest. De verklaring is vrij eenvoudig. Jan Peter Spijk: Het gaat hier om overtolligheid en dat is veel ingrijpender dan wanneer je op een reguliere manier uitstroomt. Mensen maken bij reguliere uitstroom een klik in het denken; ze verleggen hun horizon naar buiten. Maar overtolligheid als gevolg van reorganisaties wordt meestal als gedwongen ervaren en dan raakt het de medewerker heel sterk in het hart. Bijna iedereen heeft zijn hart en ziel verpand aan Defensie. Het aantal van 35 ontevreden defensiemedewerkers zegt Spijk niet zoveel. Je moet erbij bedenken dat er honderden herplaatsingskandidaten zijn, met daartussen veel mensen die zelfredzaam zijn en de koe bij de hoorns vatten. Maar Do s and don ts bij herplaatsing afwachten. Houd zelf het initiatief! NIET steeds op hetzelfde spoor zoeken. Verleg je horizon. Zeker in de laatste fase, als blijkt dat interne herplaatsing niet gaat lukken. WEL breed oriënteren WEL overleg met het thuisfront hoe het zou zijn om een heel ander soort baan te hebben. Zo krijg je meer energie om je op een andere toekomst te richten WEL zoek aansluiting bij oud-collega s die eerder al een stap in een andere richting hebben gezet oplinie september

18 werk en inkomen Samenstelling Commissie van Advies POP/FPS (CvA POP/FPS)» BGen b.d. mr. J.P. Spijk voorzitter» KTZA mr. E.P.J. Schelkers plaatsvervangend voorzitter» Dhr. H.J. Kleian lid namens de Centrales van Overheidspersoneel» Dhr. M.E.M. de Natris plaatsvervangend lid namens de Centrales van Overheidspersoneel De directeur P&O dan wel een onder de directeur ressorterend afdelingshoofd van het OPCO; In geval de militair niet is tewerkgesteld bij het OPCO: de directeur P&O dan wel een onder de directeur ressorterend afdelingshoofd van het Defensieonderdeel waarbij de militair is tewerkgesteld Contact» Mw. C. van de Noort tel Samenstelling Centrale Toetsings Commissie (CTC)» BGen b.d. mr. J.P. Spijk voorzitter» KTZA mr. E.P.J. Schelkers plaatsvervangend voorzitter» Dhr. W. van den Burg lid namens de Centrales van Overheidspersoneel» Dhr. J.A.F. Stassen plaatsvervangend lid namens de Centrales van Overheidspersoneel De directeur P&O van het defensieonderdeel dan wel een onder de directeur ressorterend afdelingshoofd, lid namens de defensieorganisatie. Contact» Mw. C. van de Noort tel regie BBO is niet altijd voldoende geweest ook dan kunnen er zaken fout lopen. Wij zien natuurlijk alleen de ontevreden mensen. Ik hecht eraan te benadrukken dat we klaar staan om iedereen te ontvangen. Defensie én centrales vinden het erg belangrijk dat medewerkers hun eventuele klachten naar voren kunnen brengen. Onderzoek naar beleving Om een beter zicht te krijgen op de beleving van herplaatsingskandidaten hebben de centrales de Hoofddirectie Personeel (HDP) verzocht om hier onderzoek naar te doen. De uitkomsten van dit onderzoek worden na het zomerreces besproken met de centrales. Het aantal van 35 hoorzittingen kan op zich al wel een indicatie zijn dat er op het gebied van uitstroom iets scheef zit in de organisatie. Oud-AFMP voorzitter Wim van den Burg, namens de centrales lid van de CTC, wijst op een capaciteitsprobleem bij BBO en hij vindt dat dossiers vaak niet op orde zijn. Overgang hapert soms Jan Peter Spijk ziet twee verbeterpunten bij de uitvoering van het SBK. Dat komt deels door het bureaucratische karakter van de processen. Nummer een is de overgang van de eerste herplaatsingsfase, die drie maanden duurt, naar de tweede fase. Dat is een ingrijpend moment, want de herplaatsingskandidaat verlaat dan zijn onderdeel en wordt overgedragen aan BBO. Die overgang moet naadloos verlopen. Incidenteel gaat dat niet goed. Bijvoorbeeld omdat dossiers niet goed of niet op tijd worden overgedragen. Wij zeggen: besteed daar aandacht aan. Het tweede aandachtspunt is het dubbele karakter van de tweede fase van het herplaatsingstraject, die ook drie maanden duurt. Spijk: In het SBK staat dat er dan de overdracht is naar BBO, maar er staat óók dat gelegenheid wordt geboden om in dit blok nog intern Defensie voor functies te opteren. Aan de ene kant kan de herplaatsingskandidaat dus intern solliciteren, maar kijkt BBO ook of voor de medewerker een match is met een externe partner. Voor veel mensen is het lastig omgaan met die twee verschillende perspectieven. De CTC wil voorstellen om dit najaar in het georganiseerd overleg te bespreken of dit wel de optimale inrichting van het proces is. Dat gaan we nog formeel neerleggen bij de HDP en de centrales. Regierol BBO Dit onderzoek moet ook antwoord geven op de vraag (die de AFMP ook stelt) of BBO zijn regierol goed oppakt. Spijk: We zien dat in een aantal gevallen de regie niet voldoende is geweest. Zo zijn er in bepaalde gevallen onvoldoende contacten met de betrokkenen geweest. En bij andere zaken heeft de begeleiding onvoldoende vorm gekregen. In zulke gevallen adviseren wij de eerste of tweede herplaatsingstermijn te verlengen. Het komt voor dat de CTC vraagt om extra aandacht te geven aan interne of externe sollicitaties, als het operationeel commando of BBO in dat deel tekort is geschoten. Ons gaat het om een juiste uitvoering van het SBK en het zo goed mogelijk matchen van de verwachtingen met de realiteit. Maar het is niet eenvoudig om de schuld bij één partij te leggen. Uiteindelijk is het allemaal mensenwerk, en een communicatiestoornis zit in een klein hoekje. Geen reden tot pessimisme Spijk: Wij zijn benieuwd hoe de verdere uitvoering van de uitplaatsingsinspanningen verloopt. Veel mensen zitten nu in de derde fase; die van het aansluiting zoeken op de arbeidsmarkt. Wij hopen te zien dat veel militairen en burgers daar hun plaats krijgen en dat BBO en USG Restart voldoende in staat zijn om moeilijk bemiddelbare defensiemedewerkers, meestal van 45 jaar en ouder, te begeleiden. USG Restart zegt een voldoende breed netwerk van contacten te hebben om ook die mensen aan het werk te helpen. Wij moeten nog zien hoe dat zich manifesteert. Maar we hebben vooralsnog geen reden om pessimistisch te zijn. 18 oplinie september 2014

19 Of ik dezelfde auto wil als deze total loss is... 8% korting via AFMP Uw auto is uw trots bezit. Of u ziet m puur als een handig vervoermiddel. U kunt niet zonder, of juist wel. Voor iedereen vertegenwoordigt de auto een andere waarde. Daarom kunt u bij Univé kiezen uit verschillende all risk verzekeringen. Neem de All Risk Plus. De meest gekozen all risk autoverzekering. Onder andere met 1 jaar Nieuwwaardegarantie, gratis vervangende auto en bij schade regelen wij een uitstekende schadehersteller. Via AFMP ontvangt u ook nog eens 8% korting op uw autoverzekering. Kijk op unive.nl/afmp-marver of kom langs bij een vestiging bij u in de buurt. Hoe All Risk wilt u het hebben? oplinie september

20 werk en inkomen Tekst Anne-marie snels AFMP bepleit tolkenpardon Defensie zet bij buitenlandse missies regelmatig lokale tolken in. Dat is in het belang van de veiligheid van defensiemedewerkers én voor het welslagen van missies. Als vakbond AFMP FNV komen wij op voor de belangen van alle werknemers, ook de buitenlandse tolken in Nederlandse dienst. We roepen minister Hennis en staatssecretaris Teeven op om een tolkenpardon in te stellen. Afghanistan, Alia Bad district Kunduz, 11 juni Afghaanse agenten luisteren naar de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) die les geeft. Ingeschakelde buitenlandse tolken krijgen een contract bij de Nederlandse Defensieorganisatie. Zij en hun families lopen bij hun werkzaamheden een fors risico. Missies vinden immers veelal plaats in oorlogsgebieden. Van belang is dus dat de privacy en veiligheid van tolken gewaarborgd is. Van de werkgever Defensie mag je verwachten dat deze zich als een fatsoenlijk werkgever gedraagt en deze werknemers voldoende rechtsbescherming en garanties biedt. Maar in de situatie van Abdul Ghafoor Ahmadzai lijkt daarvan geen sprake. In beeld in BBC-reportage Ahmadzai (31) werkte in de zomer van 2009 voor de Nederlandse troepen in Afghanistan in de provincie Uruzgan. Hij verscheen, samen met commandant der strijdkrachten Tom Middendorp, in een lovende BBC reportage over de Nederlandse aanpak aldaar. Daardoor werd de identiteit van Ahmadzai bekend. Zijn familie werd geconfronteerd met de gevolgen, zijn broer werd vermoord door de Taliban en Ahmadzai moest Afghanistan ontvluchten. Zijn vrouw en kleine kinderen moest hij achtergelaten. Hij vroeg asiel aan in Noorwegen, maar dat werd hem geweigerd. Nu zit Ahmadzai al een tijd in Nederland, in alweer het vierde asielzoekerscentrum. Zijn asielaanvraag hier wordt door de IND niet eens inhoudelijk in behandeling genomen. Hoewel geen rechtsregel daartoe verplicht, maakt Nederland gebruik van de mogelijkheid om Ahmadzai terug te sturen naar Noorwegen. Wetende dat hij daar linea recta op het vliegtuig naar Afghanistan wordt gezet. Met het levensgrote risico dat hij daar, net als zijn broer, vermoord wordt. (Overigens vindt geen uitzetting plaats zolang Kamervragen over hem niet beantwoord zijn). Onzorgvuldig handelen Zo ga je niet met je werknemers om. In dit geval was Defensie de werkgever van Ahmadzai. Minister Hennis erkent in een brief aan de Tweede Kamer van 2 juni jl. (naar aanleiding van een uitzending van EenVandaag over Afghaanse tolken) dat de identiteit van sommige tolken door onzorgvuldig handelen van»naar aanleiding van berichtgeving van de AFMP, half augustus, overlegt Minister Hennis met haar collega s van Veiligheid en Justitie en Buitenlandse Zaken over het asielrecht van tolken die voor Nederlandse militairen hebben gewerkt. Defensie bekend is geworden. Tot slot, wil ik u verzekeren dat alle inspanningen erop gericht zijn om tot bevredigende oplossingen te komen. Gelet op hun inzet onder moeilijke omstandigheden ten behoeve van de Nederlandse missie in Afghanistan, is Defensie dat aan de tolken verplicht, zo besluit de minister haar brief. Bijzondere omstandigheden Hennis moet haar toezeggingen aan de Tweede Kamer waarmaken, voor alle tolken die voor ons hebben gewerkt. Teeven kan zich beroepen op het Verdrag van Dublin dat stelt dat Nederland het recht heeft Ahmadzai uit te zetten naar het eerste land van aankomst, maar niet de plicht. Als er bijzondere omstandigheden zijn, dan mag Nederland hem in de eigen procedure opnemen. En die bijzondere omstandigheden zijn er; hij was immers tolk voor de Nederlandse troepen en hij diende het Nederlandse belang. Teeven kan besluiten dat voor alle tolken deze bijzondere omstandigheden gelden. Veel landen kennen al een regeling voor vertalers die voor hun land werkten. Het zou Nederland sieren als wij die landen volgen. 20 oplinie september 2014