Bepalen van Inspanningsintensiteit bij Mensen met een Dwarslaesie:

Transcriptie

1 Doelen Bepalen van Inspanningsintensiteit bij Mensen met een Dwarslaesie: Mogelijkheden en Problemen Sport: produceer een winnende prestatie op het juiste moment en plaats Revalidatie: verbeteren en herstellen van de functionaliteit en kwaliteit van leven van mensen met fysieke beperkingen Thomas Janssen, Arjan Bakkum Amsterdam Rehabilitation Research Center Reade Centrum voor Aangepast Sporten Amsterdam MOVE Research Institute, Faculty of Human Movement Sciences, VU University Amsterdam, The Netherlands Middel Therapie en Training Belangrijke principes: FITT: Frequentie, Intensiteit, Tijd, Type Overload Principe van Training: Overload Inspanningsintensiteit Belangrijkste van FITT. Ook moeilijkste te monitoren Drempel ±50%VO 2 max, %HRmax; spierveranderingen (capillarisatie en mitochondriale dichtheid) ook op lagere intensiteiten Dunne lijn tussen optimale belasting en overtraining/overbelasting % Verandering Milo van Croton Intensity (% HR max) 30 min/session Intensity (Wikipedia) the quality or condition of being intense. great energy, strength, concentration, vehemence, etc., as of activity, thought, or feeling: He went at the job with great intensity. a high or extreme degree, as of cold or heat. the degree or extent to which something is intense. a high degree of emotional excitement; depth of feeling: The poem lacked intensity and left me unmoved. the strength thor sharpness of a color due esp. to its degree of freedom from admixture with its complementary color. Physics. magnitude, as of energy or force per unit of area, volume, time,.. Speech a. the correlate of physical energy and the degree of loudness of a speech sound. b. the relative carrying power of vocal utterance. Exercise Intensity (Wikipedia) Exercise intensity refers to how much energy is expended when exercising. Perceived intensity varies with each individual. It has been found that intensity has an effect on what fuel the body uses and what kind of adaptations the body makes after exercise. Intensity is the amount of physical power (expressed as % of the maximal oxygen consumption) that the body uses whenperforming an activity. For example, exercise intensity defines how hard the body has to work to walk a mile in 20 minutes. Energiesysteem, aantal actieve spiervezels, aansturing Inspanningsintensiteit vs. intensiteit van een programma (freq., duur) 1

2 Meten van Inspanningsintensiteit Meten Hartfrequentie Parameters gerelateerd aan Prestatie Absolute snelheid, kracht, vermogen % van max. snelheid, kracht, vermogen Energieverbruik Absoluut energieverbruik % van VO2max, VO2reserve, METS % van max. hartfrequentie (HRmax) of heart rate reserve (HRR; HRmax HRmin) Anaerobe/lactaat/ventilatoire drempel Subjectief ervaren inspanning Combinaties hiervan Gebruik Hartfrequentie Intensiteit tijdens het nemen van een stoepje Gebaseerd op lineair verband met zuurstofopname/energieverbruik Schatting VO2max Schatten van relatieve belasting: %HRmax en %HRR Janssen et al Problemen met Gebruik Hartfrequentie Hartfrequentie beinvloed door veel factoren bv., trainingsstatus, omgevingscondities, circadiane ritmes, inspannningsduur, hydratiestatus, hoogte, medicatie, cardiac drift Problemen bij sommige individuen/groupen (met beperking/ziekte) Geschatte HRmax is maar een schatting Is de gemeten HRmax echt wel de max? 2

3 %HRpeak %VO2peak in Rolstoelatleten Hartfrequentie Zuurstofopname bij Tetraplegie Rolstoelatleten; Spina Bifida, lage dwarslaesie; Intacte cardiale innervatie %HRpeak op lagere intensiteiten kleine onderschatting van %VO2peak; mogelijk door hogere HR als compensatie van lagere slagvolumes Conclusie: Trainingprogramma s bij elite rolstoelatleten kunnen gebaseerd worden op ACSM richtlijnen MEN WOMEN Tolfrey et al. EJAP 2001 Goosey-Tolfrey & Tolfrey JRRD 2004 Valent et al. Spinal Cord 2007 Is HRmax echt de HRmax? Is HRmax echt de HRmax? A 1 1 End Race Begin Race A 1 1 End Race Begin Race B 1 1 warm up submax max test Time (s) B 1 1 warm up submax max test Time (s) Uitstapje: Intensiteit tijdens cardiorevalidatie Verschillen door Aandoening Problemen met medicatie: beta blockers. Bepalen HRmax niet eenvoudig En hoe zit het na een harttransplantatie of met een pacemaker? Start race Start race Janssen et al. J Rehab Res Dev

4 Effect van Compleetheid Laesie Effect van Modus en Positie HRmax hoger bij handbiken (188±6) dan bij rolstoelrijden (182±9) bij mensen met een paraplegie (Dallmeijer et al. 2004) HR tijdens rust en inspanning bij mensen met een tetraplegie afhankelijk van positie (McLean et al. MSSE 1995); lager in liggende dan zittende positie Wright State University, Dayton, Ohio, USA tetraplegic Effect van Inspanning met Elektrostimulatie PP The arm swinging and passive walking machine. Wanneer een persoon met tetraplegie zijn armen heen en weer beweegt, gaan de benen simultaan mee (passief) Higuchi et al. Spinal Cord 2006 Janssen et al Effect van Inspanning met Elektrostimulatie Kan hartfrequentie gebruikt worden voor bepalen intensiteit bij een dwarslaesie? Ja, maar.. Wees alert op alle verstorende invloeden/effecten Zorg dat je controleert voor (de meeste van ) deze invloeden Zorg dat je HRrust en HRmax (HRR) en HRactiviteit correct bepaalt Doe dit alles voor elk individu, en doe dit op een regelmatige basis Niet in alle individuen, vooral niet bij hen met een verstoorde cardiale innervatie (tetraplegie) Overweeg andere maten, zoals de subjectieve rating of perceived exertion PP Janssen et al

5 Subjectief: Rating of Perceived Exertion Kan dit bij mensen met een dwarslaesie? Integratie veel verschillende sensorische informatie Assumptie: individuen kunnen inherent de fysiologische stress die hun lichaam ervaart tijdens inspanning monitoren En: ze kunnen de intensiteit aanpassen aan hun eigen gevoel van inspanning Sign. correlatie met HR tijdens steady state and inspanning op hoge intensiteit Inconsistente relatie HR-RPE bij dwarslaesie Lewis et al Gebruik RPE om inspanning te reguleren bij dwarslaesie Geen verschil in VO2, HR, vermogen en lactaat tussen opgelegd vermogen en RPE gereguleerde conditie RPE is effectief in reguleren matige en zware intensiteiten tijdens handbiken bij mensen met een dwarslaesie Conclusie Inspanningsintensiteit bij mensen met een dwarslaesie niet (altijd) eenvoudig te bepalen Veel verstorende factoren Hou deze factoren in de gaten; per individu Zowel objectieve als subjectieve maten voor inspanningsintensiteit bruikbaar De moeite waard? Goosey-Tolfrey et al