Handleiding kwaliteit vvto Engels

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handleiding kwaliteit vvto Engels"

Transcriptie

1 Handleiding kwaliteit vvto Engels

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Ter voorbereiding 3 3 Startmoment 3 4 Het vvto-model 4 5 Toelichting op het vvto-model 6 6 Ideaalprofiel van vvto-leerkracht 9 7 Toelichting op het ideaalprofiel van de leerkracht 11 8 Hoe bereikt de leerkracht de gevraagde competenties? 13 9 Wat kan de leerling? Laat uw school keuren! 16 2 / 16

3 1 Inleiding In deze handleiding treft u een model aan voor het vroeg vreemdetalenonderwijs Engels vanaf groep 1. Aan de hand hiervan kunt u vaststellen hoe u uw onderwijs Engels verder kunt verbeteren, zodat uw school in de toekomst zal voldoen aan de voorwaarden uit de Standaard vvto Engels. Dit model is een streefmodel, dat wil zeggen dat u het als richtlijn kunt gebruiken voor het opzetten en verbeteren van vvto Engels, waarbij elke school het eigen tempo bepaalt hoe en wanneer de kwaliteitscriteria bereikt worden. De handleiding is ontwikkeld door het Europees Platform in samenwerking met enkele talenexperts en ervaren vvto-leerkrachten. Het Ministerie van Onderwijs steunt deze kwaliteitsimpuls voor het basisonderwijs. 2 Ter voorbereiding Alvorens te starten met vvto Engels is het belangrijk om na te gaan wat men op school wil bereiken met het aanbieden van vvto Engels. Wat is de reden om te starten met vvto Engels? Wat is de visie van de school en hoe past vvto daarin? Elke school heeft natuurlijk zijn eigen redenen, maar hier zijn enkele veelvoorkomende overwegingen: De taalgevoelige leeftijd is voordat kinderen 7 jaar zijn. Kleuters leren een vreemde taal zoals ze hun moedertaal geleerd hebben. Spelenderwijs een taal leren is leuk. Het belang van Engels als internationale communicatietaal. Profilering van de school. Jonge leerlingen de mogelijkheid bieden met buitenlandse leerlingen te communiceren, bijvoorbeeld via en Skype. Zo vroeg mogelijk begrip voor andere talen en culturen willen meegeven aan de leerlingen. Goede voorbereiding op de toekomst in onze internationale samenleving. Vervolgonderwijs wordt steeds vaker (gedeeltelijk) in het Engels aangeboden. English is fun! Natuurlijk is het van groot belang dat alle betrokkenen binnen de school achter het vvto Engels staan. Het vvto Engels vraagt namelijk om een investering in tijd, nascholing, materialen, organisatie, coördinatie et cetera, dus ondersteuning vanuit het bestuur, de directie, het gehele team en de ouders is noodzakelijk. 3 Startmoment Als helder is wat men op school met het Engels wil bereiken, kan een keuze worden gemaakt over het startmoment. In welke klas begin je met het aanbieden van Engels? Is dat zo vroeg mogelijk bij de kleuters, of wordt het startmoment alleen met een of twee jaar vervroegd, dus van een start in groep 7 naar een start in groep 5? Bij het bepalen van het startmoment moet ook gekeken worden naar de mogelijkheden die er op school zijn en of bepaalde keuzen haalbaar zijn. Als de keuze voor een start in groep 1 is gemaakt, kunt u deze handleiding als streefmodel nemen om het vvto Engels op een gedegen en gestructureerde manier op te zetten en uit te voeren. 3 / 16

4 4 Het vvto-model In het vvto-model zijn de verschillende kwaliteitscriteria onderverdeeld in de volgende categorieën: Curriculum Taallessen & Lesmateriaal Evaluatie Internationalisering Extra vvto-taken Profiel van de vvto-leerkracht Per categorie is kort aangegeven wat de kwaliteitscriteria zijn. In hoofdstuk 5 wordt per categorie een uitleg gegeven over wat met de kwaliteitscriteria bedoeld wordt en hoe dat toe te passen is op uw school. Het ideaalprofiel van de vvto-leerkracht wordt apart behandeld in hoofdstuk 6 met een toelichting in hoofdstuk 7 en een advies hoe deze competenties te behalen in hoofdstuk 8. Vervolgens wordt in hoofdstuk 9 per model een voorzichtig overzicht gegeven van de talenkennis Engels van de leerling aan het einde van een schooljaar. Dit is een voorzichtige schatting, omdat verschillende factoren van invloed zijn op de kennis van de leerling, zoals het aantal uren vvto Engels en de aangeboden lesstof.. 4 / 16

5 Model voor vvto Engels vanaf groep 1 Curriculum: Het Engels wordt gegeven in groep 1 t/m 8. Leerlingen krijgen in hun gehele schoolloopbaan tussen de 320 en 960 uur Engels (gemiddeld is dat tussen de 60 en 180 minuten per week). Er is een doorlopende leerlijn door alle groepen. Er is een coördinator vvto Engels. Er wordt op school naar gestreefd om de doelen in dit model te verwezenlijken. Dit staat omschreven in het beleidsplan van de school. Taallessen en lesmateriaal De vvto-coördinator kan taaldoelen voor de school als geheel opzetten, maar ook per bouw en per leerling. De vvto-coördinator heeft zicht op een duidelijke doorgaande leerlijn voor vvto Engels binnen de school en op de aansluiting naar het VO. Engels wordt onderwezen in samenhang met andere vakken en activiteiten. Er wordt gebruik gemaakt van Engelstalige lesmaterialen en/of methoden. Er wordt veel gebruik gemaakt van muziek, liedjes, rijm, verhalen, drama, TPR (Total Physical Response) et cetera, waarbij rekening gehouden wordt met de cognitieve ontwikkeling en leeftijd. Lesmaterialen zijn in voldoende mate aanwezig. Bibliotheek/mediatheek heeft ondersteunend materiaal (leesboekjes, documentatie voor zelfstandig werken, cd-roms, spelletjes, computerfaciliteiten etc.). Eventueel kunnen de leerlingen in groep 8 een toets/examen doen (dit is bedoeld ter stimulering). Doeltaal = voertaal in de hele les. Evaluatie: Er vindt regelmatig een evaluatie plaats van de lessen Engels. De vorderingen van de leerlingen worden gemonitord. Internationalisering: De school organiseert internationale activiteiten die het vvto-programma en de ontwikkeling van de doeltaal ondersteunen. De school kan contact hebben met partnerscholen in het buitenland, waar men mee samenwerkt aan een bepaald project. De leerlingen en met buitenlandse leerlingen. Het team heeft een internationale oriëntatie. Het team organiseert internationale activiteiten die het vvto-programma en de ontwikkeling van de doeltaal ondersteunen, zoals projecten, Comenius-samenwerkingsprojecten, uitwisselingen et cetera. Extra vvto-taken Tussen de vvto-school en de omliggende VO-scholen vindt interactie plaats wat betreft het vreemdetalenonderwijs (wederzijds informeren, samenwerking en overleg over doorgaande leerlijn). De vvto-coördinator houdt zich actief bezig met de ontwikkelingen op het gebied van vvto. Profiel van de vvto-leerkracht: Zie het profiel van de vvto-leerkracht in hoofdstuk 6. 5 / 16

6 5 Toelichting op het vvto-model In dit hoofdstuk worden de categorieën toegelicht. Curriculum Het Engels wordt gegeven in groep 1 t/m 8. Leerlingen krijgen in hun gehele schoolloopbaan tussen de 320 en 960 uur Engels. Gemiddeld is dat tussen de 60 en 180 minuten per week. Behalve het startmoment vaststellen, zijn er meer keuzen die gemaakt moeten worden, zoals het aantal uren dat men wil en kan besteden aan vvto Engels. Is het aantal uren Engels gelijk voor alle groepen of wisselt dat per groep? Hoe zijn de lesuren verdeeld over de week of de dag? Hoe past de keuze voor het aantal uren in het rooster? Aan te raden is om vooral in de laagste groepen de lesmomenten vvto Engels te verdelen over de week, dus bijvoorbeeld elke dag 20 minuten Engels. Voor de oudste leerlingen kunnen de lessen beter van langere duur zijn, bijvoorbeeld twee keer per week een uur. Er is een doorlopende leerlijn door alle groepen. De doorlopende leerlijn voor vvto Engels is van belang voor de continuïteit en de effectiviteit van het vvto-programma. Er is een coördinator vvto Engels. De coördinator Engels heeft een aantal uren per week de tijd om ervoor te zorgen dat de doelen in het model behaald worden. Er wordt op school naar gestreefd om de doelen in dit model te verwezenlijken. Dit staat omschreven in het beleidsplan van de school. Daarnaast is een andere vraag interessant. Hoe wordt de link gelegd tussen het vvto Engels en het didactische principe (Montessori, Dalton, Jenaplan et cetera) van de school? Taallessen & Lesmateriaal De vvto-coördinator kan taaldoelen voor de school als geheel opzetten, maar ook per bouw en per leerling. De vvto-coördinator heeft zicht op een duidelijke doorgaande leerlijn voor vvto Engels binnen de school en op de aansluiting naar het VO. De vvto-coördinator draagt zorg voor de doorlopende leerlijn van het vvto Engels. Hij stelt de (taal)doelen op die men wil bereiken met het vvto Engels, zodat elke leerkracht weet wat er dat jaar verwacht wordt. Hij neemt ook contact op met de scholen voor voortgezet onderwijs waar de leerlingen naartoe gaan, zodat zij in de brugklas goed opgevangen worden en verder kunnen met het Engels waar zij gebleven zijn. Engels wordt onderwezen in samenhang met andere vakken en activiteiten. Wat vooral van groot belang is, is om het Engels op een aansprekende manier aan de leerlingen aan te bieden die past bij de interesses van het kind. De leerdoelen voor Engels zijn goed te combineren met andere leerdoelen, zoals die van wereldoriëntatie, muziek, etc. Door vakoverstijgend te werk te gaan, spaart u tijd en leren de kinderen het Engels op een natuurlijke manier. Als kinderen met plezier een vreemde taal leren, zullen ze ook in het voortgezet onderwijs met plezier de taallessen oppakken. 6 / 16

7 Er wordt gebruik gemaakt van Engelstalige lesmaterialen en/of methoden. Er wordt veel gebruik gemaakt van muziek, liedjes, rijm, verhalen, drama, TPR (Total Physical Response) et cetera, waarbij rekening gehouden wordt met de cognitieve ontwikkeling en leeftijd van de leerlingen. Lesmaterialen zijn in voldoende mate aanwezig. Bibliotheek/mediatheek heeft ondersteunend materiaal (leesboekjes, luisterboekjes, documentatie voor zelfstandig werken, cd-roms, spelletjes, koptelefoons, computerfaciliteiten etc.). Er is Engelstalig materiaal van buitenlandse uitgeverijen dat geschikt is voor vvto op Nederlandse scholen. Ook van Nederlandse uitgeverijen komt steeds meer lesmateriaal voor vvto Engels. Een overzicht van relevante materialen vindt u op Eventueel kunnen de leerlingen in groep 8 een eindtoets doen (hetgeen voornamelijk bedoeld is ter stimulering en motivering). Een examen is niet verplicht voor vvto-scholen, maar veel leerkrachten en vooral ouders willen graag enig bewijs van de voortgang van de leerling zien. Vandaar dat sommige scholen ervoor kiezen om leerlingen een examen te laten doen. Vaak blijkt dat het de leerlingen stimuleert en motiveert. Er zijn verschillende toetsen en examens Engels beschikbaar. Toetsen voor het basisonderwijs zijn bijvoorbeeld de examens van Anglia ( de Cito-toets Engels ( en de examens van het Cambridge International Primary Programme ( Anglia-examens zijn beschikbaar op vele niveaus en dus al te gebruiken vanaf de middenbouw. Het voordeel van de verschillende niveaus is dat een kind altijd examen doet op zijn eigen niveau en daardoor zo goed als altijd slaagt. Het examen wordt vooral gebruikt als motivatie voor de leerling en om een mooi diploma te hebben. De Cito-eindtoets voor Engels toetst leerlingen op de kerndoelen voor het verplichte Engels op de basisschool (Eibo), wat betekent dat de toets ervan uitgaat dat leerlingen alleen in groep 7 en 8 Engels hebben gehad. De Cambridge examens zijn er voor allerlei vakken en dus ook voor het Engels. Kinderen doen op een vast niveau examen, maar er zijn wel voortgangstoetsen die tussentijds de voortgang meten. De examens zijn geproduceerd voor de internationale markt en dus geschikt voor leerlingen die Engels niet als moedertaal hebben. Een overzicht van alle toetsen vindt u op Evaluatie Er vindt regelmatig een evaluatie plaats van de lessen Engels. Evaluatie van het vvto-programma is van belang voor zowel de leerkracht zelf alsook voor de inspectie, de ouders, de leerlingen en de school zelf. Door het programma regelmatig te evalueren aan de hand van dit model, kunnen eventuele knelpunten besproken worden en kan er wellicht passende (na)scholing gezocht worden of kunnen andere aanpassingen plaatsvinden. Leerkrachten kunnen bijvoorbeeld bij elkaar in de les kijken om van elkaar te leren. De vorderingen van de leerlingen worden gemonitord. Dat alle leerkrachten een goed beeld hebben van de doorgaande leerlijn is belangrijk, net als dat ze een overzicht moeten hebben van de voortgang van de leerling. Een taal leren gaat bij iedereen anders en elke leerling heeft een andere woordenschat. Dat is dus moeilijk te meten, maar men kan wel in de gaten houden of leerlingen zich redden in de Engelse les of zij alles kunnen volgen, gesprekken met elkaar en met de leerkracht kunnen voeren, et cetera. Een punt van overweging kan zijn of men een leerlingvolgsysteem wil gebruiken of een andere vorm van evaluatie. Bespreek hoe men omgaat met zorgleerlingen. 7 / 16

8 Internationalisering De school organiseert internationale activiteiten die het vvto-programma en de ontwikkeling van de doeltaal ondersteunen. Internationalisering is een onderdeel van het vvto-programma. Het doel van het leren van Engels is immers om de leerlingen te kunnen laten communiceren met leeftijdgenootjes in het buitenland, maar ook om de leerlingen voor te bereiden op de internationale samenleving. Dit doel kan bereikt worden door samen te werken met een partnerschool in het buitenland waar de leerlingen ook Engels leren en ongeveer hetzelfde taalvaardigheidsniveau hebben. Contacten kunnen bijvoorbeeld plaatsvinden via , internet, Skype, brieven of fysieke uitwisselingen. Verschillende projectideeën en kant-en-klare opdrachten om te doen met een partnerschool vindt u op De school kan contact hebben met partnerscholen in het buitenland, waar men mee samenwerkt aan een bepaald project. Op kunt u in de scholendatabase een partnerschool vinden. De leerlingen en met buitenlandse leerlingen. Het team heeft een internationale oriëntatie. Het team organiseert internationale activiteiten die het vvto-programma en de ontwikkeling van de doeltaal ondersteunen, zoals projecten, Comenius-samenwerkingsprojecten, uitwisselingen et cetera. Op school wordt meer aan internationalisering gedaan dan alleen de lessen in het Engels. Er wordt aandacht besteed aan andere culturen, landen en talen. Dit kan in het klein door bijvoorbeeld te inventariseren welk kind familie heeft in het buitenland en daarover te praten. Maar een project uitwerken over natuur en milieu wat de hele wereld aangaat is ook internationaliseren. Een school ondersteunen in een ontwikkelingsland hoort daar ook bij. Grootschaliger projecten als Comenius Schoolpartnerschappen waarbij u samenwerkt met een aantal basisscholen in Europa zijn ook een mogelijkheid. Via het Europees Platform kunt u voor Comenius-projecten subsidie aanvragen. Ook kunt u een studiereis naar het buitenland (laten) organiseren voor de leerkrachten of voor de leerlingen. Voor beide studiereizen bestaan subsidiemogelijkheden bij het Europees Platform via het subsidieprogramma Bios. Extra vvto-taken Tussen de vvto-school en de omliggende vo-scholen vindt interactie plaats wat betreft het vreemdetalenonderwijs (wederzijds informeren, samenwerking en overleg over doorgaande leerlijn). Voor de leerling is het van belang dat de vo-school waar hij zijn onderwijs zal vervolgen, inspeelt op de opgedane kennis van het Engels. De leerling moet de mogelijkheid krijgen om verder te leren op zijn eigen niveau. Het voortgezet onderwijs zal dus meer gedifferentieerd moeten werken. Het Europees Platform en het Ministerie van Onderwijs werken aan een doorlopende leerlijn van po naar vo. Een tip voor de basisscholen is om contact op te nemen met de docenten Engels van middelbare scholen in de buurt. Vaak leidt een gesprek over wat beide scholen doen aan Engels tot een goede samenwerking en een betere opvang van de vvto-leerlingen. De vvto-coördinator houdt zich actief bezig met de ontwikkelingen op het gebied van vvto. Het vroeg vreemdetalenonderwijs staat volop in de belangstelling. Het aantal vvto-scholen groeit sterk, in de pers wordt regelmatig aandacht aan dit onderwerp besteed en er worden regelmatig nieuwe onderzoeksresultaten gepubliceerd. Het is goed als het vvto-team op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen en van nieuwe inzichten op het gebied van didactiek of taalverwerving zodat deze in het vvto-programma verwerkt kunnen worden 1. 1 De relevante onderzoeken over vvto zijn te downloaden via 8 / 16

9 6 Ideaalprofiel van vvto-leerkracht Het volgende profiel is een ideaalprofiel van de vvto-leerkracht of van het vvto-team. Dat wil zeggen dat deze competenties niet allemaal in een persoon vertegenwoordigd hoeven te zijn, maar dat alle competenties wel binnen het team aanwezig moeten zijn. Deze minimale competenties van de ideale vvto-leerkracht zijn onderverdeeld in de categorieën taalvaardigheid, pedagogische en didactische kennis en achtergrondkennis vvto. 1.1 Taalvaardigheid Engels van niet-moedertaalspreker Een niet-moedertaalspreker heeft kennis van het Engels op minimaal B2-niveau voor de deelvaardigheden spreken, verstaan en lezen. Indien de leerkracht alleen leerlingen jonger dan 8 jaar onderwijst, volstaat niveau B1 voor schrijven 2. De leerkracht heeft kennis van schoolspecifieke taaluitdrukkingen (Classroom English). De leerkracht spreekt een internationaal verstaanbare en grammaticaal correcte vorm van Engels (Global English). De leerkracht is in staat om de gehele (taal)les Engels te spreken; doeltaal=voertaal. 1.2 Taalvaardigheid van moedertaalspreker Een moedertaalspreker Engels heeft kennis van het Nederlands op minimaal B1-niveau voor de deelvaardigheden spreken, verstaan en lezen. Voor schrijven volstaat A2-niveau. De leerkracht spreekt een internationaal verstaanbare en grammaticaal correcte vorm van Engels (Global English). De leerkracht is in staat om de gehele (taal)les Engels te spreken; doeltaal=voertaal. De leerkracht heeft kennis van het Nederlandse onderwijssysteem en de Nederlandse (school)cultuur. 2 Pedagogische en didactische kennis en vaardigheden De leerkracht kan in een vreemde taalomgeving veiligheid creëren voor alle leerlingen. De leerkracht kan leerlingen op een correcte (positieve) wijze en op verschillende manieren corrigeren, zoals door herhaling, ontkenning, vragen, non-verbale feedback. De leerkracht gebruikt de vreemde taal zo dat dit de leerlingen stimuleert om zich ook in die taal uit te drukken. De leerkracht is in staat om de vreemde taal op een goede manier aan te bieden en toegankelijk te maken voor de leerlingen. De leerkracht kan differentiëren en vvto Engels op maat aanbieden. De leerkracht weet hoe hij de door het team opgestelde taaldoelen kan omvormen tot praktische lessen die passen bij de leeftijd van het kind. Wanneer er sprake is van vak-geïntegreerd taalonderwijs, is de leerkracht in staat om bepaalde vakken in het Engels te onderwijzen. De leerkracht weet lesmateriaal te vinden en kan dit beoordelen op geschiktheid. De leerkracht kan lesmateriaal selecteren op basis van taalniveau en interesses van de leerlingen. De leerkracht heeft kennis van verschillende audio-visuele materialen. De leerkracht heeft kennis van ict en hoe dit gebruikt kan worden in de taalles. De leerkracht kent het gebruik van mime en gebaren en weet hoe dit het taalbegrip kan stimuleren. 2 De niveau s A1, A2, B1, B2, C1 en C2 zijn niveaubepalingen van het Europees Referentiekader voor Talen: een internationaal vergelijkingsinstrument om taalvaardigheidsniveau s te kunnen duiden. Meer informatie hierover vindt u op 9 / 16

10 De leerkracht heeft kennis van activerende en enthousiasmerende didactische werkvormen, zoals Total Physical Response (TPR), drama, muziek, handpoppen en spellen. De leerkracht is vaardig in dramatische expressie. De leerkracht is creatief; d.w.z. kan inspelen op verschillende situaties in de les. De leerkracht is in staat om zijn eigen lessen en die van zijn collega s te beoordelen en te evalueren. De leerkracht is in staat om de taalkennis van de leerlingen te beoordelen en te evalueren. 3 Achtergrondkennis vvto De leerkracht heeft kennis van taalverwervingsprocessen bij kinderen in de basisschoolleeftijd en kent de verschillen tussen de leeftijden. De leerkracht heeft algemene kennis van de taalontwikkeling bij baby s, peuters, kleuters en kinderen. De leerkracht heeft zich gespecialiseerd in de taalverwervingsprocessen van de leeftijdsgroep (bouw) waaraan hij lesgeeft. De leerkracht heeft kennis van taalontwikkeling L1, L2 en L3. De leerkracht is zich bewust van het feit dat de vreemde taal een communicatiemiddel is. 10 / 16

11 7 Toelichting op het ideaalprofiel van de leerkracht Taalvaardigheid Engels van de leerkracht Wil men vaststellen of alle competenties in het vvto-team aanwezig zijn, dan zal men als eerste moeten stilstaan bij de keuze of de groepsleerkrachten het vvto Engels gaan verzorgen of dat er een vakleerkracht komt. Het meest praktisch is dat de groepsleerkracht vvto geeft, maar soms heeft een school wel budget voor een vakleerkracht. Het nadeel van een vakleerkracht aanstellen is dat het tot gevolg heeft dat het vvto Engels afhankelijk is van een persoon en niet meer van het team als geheel. Vaak wordt dan door de groepsleerkrachten weinig meer gedaan aan Engels. Een manier om dat tegen te gaan is om de vakleerkracht een gedeelte van de vvto-lessen te laten geven, waarna de groepsleerkracht de stof op een later moment in de week nog eens herhaald. Een andere vraag die opkomt is of de school een native speaker wil of niet. Het is zeker geen vereiste voor een vvto-school, maar wel aan te raden. Belangrijk is echter dat deze native speaker wel over een onderwijsbevoegdheid beschikt en thuis is in de didactiek van het vreemdetalenonderwijs voor jonge kinderen. Een native speaker in het team kan de anderen helpen bij hun eigen leerproces in taalvaardigheid en ondersteuning beiden bij de materiaalkeuze en dergelijke. Sommige scholen hebben een native speaker als vrijwilliger aangesteld. Natuurlijk zijn er ook andere manieren om een native speaker in de klas te halen. Cd s met liedjes, luisterboeken en dvd s zijn vaak allemaal opgenomen met native speakers. Via het digitale schoolbord zijn er vele mogelijkheden om naar een fictieve native speaker te luisteren. Vragen die opkomen bij de bespreking van de competenties van de leerkrachten zijn: Hoe ziet de formatie van het personeel er uit? Hoe gaat men om met de werving van nieuw personeel en de scholing van het huidige personeel? Wat gebeurt er als de vakleerkracht wegvalt? Pedagogische en didactische kennis en vaardigheden Het is belangrijk dat elk kind zich veilig voelt in de les. Elk kind leert op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Het is absoluut niet erg als kinderen het eerste jaar nog niets terugzeggen in het Engels. Bij sommige kinderen duurt dat proces heel lang, maar dat wil niet zeggen dat ze niets geleerd hebben. De receptieve taalkennis wordt opgebouwd en wanneer het kind klaar is om de vreemde taal te produceren zal het dat doen en niet eerder. Stille kinderen zullen door het gezamenlijk zingen van liedjes bijvoorbeeld wel hun uitspraak oefenen ook al zijn ze nog niet in staat om een gesprek aan te gaan. Het is belangrijk dat de vreemde taal aangeboden wordt in een context die de kinderen aanspreekt en past bij hun leeftijd. Maar veelvuldig gebruik van gebarentaal, zodat kinderen ook zien wat de bedoeling is. Vraag een kind niet naar woorden die het nog niet kent, maar volg altijd het principe: eerst een woord aanbieden, bijvoorbeeld met een plaatje of in een verhaal, dan herhalen in de vorm van een spelletje, nog een verhaal, een liedje en daarna pas vragen of een kind het woord al kent. Onthoud dat het doel van vvto Engels op de basisschool voornamelijk spreekvaardigheid en luistervaardigheid is. Het allerbelangrijkste is dat kinderen plezier hebben in het leren van Engels. Spelenderwijs leren dus! Achtergrondkennis vvto Elk kind heeft ooit zijn moedertaal geleerd. Niet volgens een voorgedrukte methode, maar gewoon door heel veel taal om je heen te horen en er daarna mee te oefenen. Iedereen kan op deze manier een taal 11 / 16

12 leren, ook op oudere leeftijd. Voor de vvto-leerkracht is het nuttig om te weten hoe taalverwerving in de hersenen plaatsvindt. 3 Met L1, L2 en L3 wordt respectievelijk de moedertaal bedoeld (Language 1), de tweede verworven taal (Language 2) en de derde taal (Language 3). Het leren van een vreemde taal is geen doel op zich, maar leerlingen leren Engels om te kunnen communiceren met anderen. Wees u daarvan bewust. 3 Meer informatie over taalverwervingsprocessen bij jonge kinderen is te vinden in de bundel Early English: a good start!, Europees Platform, Te bestellen via 12 / 16

13 8 Hoe bereikt de leerkracht de gevraagde competenties? Het profiel van de vvto-leerkracht is een ideaalprofiel waarmee bedoeld wordt dat de leerkrachten toe kunnen werken naar het verkrijgen van de gevraagde competenties. De competenties kunnen via verschillende opleidingsmogelijkheden bereikt worden: Nascholing Een leerkracht kan nascholing volgen in een van de volgende deelgebieden, afhankelijk van zijn reeds opgedane kennis: Eigen taalvaardigheid Engels en taalgebruik in de klas (Classroom English), bij voorkeur in een Engelstalig land 4 Taalontwikkeling en taalverwervingsprocessen van verschillende leeftijdsgroepen. Didactiek van vreemdetaalverwerving voor verschillende leeftijdsgroepen; o.a. aanpak, doelen formuleren, lessen samenstellen, lesmateriaal beoordelen, corrigeren, mime, differentiëren. Didactische methoden als TPR, drama, muziek, handpoppen en spellen. Internationalisering en ict. Men kan er ook voor kiezen om samen met het hele team een motiverende en enthousiasmerende nascholingscursus Engels te volgen bij bijvoorbeeld een Pabo of een cursusinstituut dat cursussen op maat aanbiedt. Vaak kunnen deze cursussen bij u op school aangeboden worden. Lerarenopleiding De toekomstige leerkracht volgt een (extra) module vvto Engels op de Pabo. Deze module bevat vakken als: Eigen taalverwerving en taalgebruik in de klas (Classroom English). Taalverwervingsprocessen. Taalontwikkeling L1 en L2 in verschillende leeftijdsgroepen. Didactiek van vreemdetaalverwerving voor verschillende leeftijdsgroepen; o.a. aanpak, doelen formuleren, lessen samenstellen, lesmateriaal beoordelen, corrigeren, mime, differentiëren. Didactische methoden als TPR, drama, muziek, handpoppen en spellen. Internationalisering en ict. Sterk aangeraden: een studieperiode of stage in het buitenland doen 5. Er zijn al enkele Pabo s in Nederland die een module vvto Engels aanbieden aan hun studenten. Ook zijn er verschillende nascholingstrainingen voor vvto Engels te volgen via een aantal Pabo s. Voor het overzicht kunt u kijken op 4 Leerkrachten kunnen een studiebeurs aanvragen bij het Europees Platform via het subsidieprogramma Comenius Nascholing om een cursus in Groot-Brittannië te volgen op het gebied van vvto Engels. De reis-, verblijfs- en cursuskosten kunnen uit deze beurs betaald worden. Zie 5 Er zijn verschillende subsidiemogelijkheden voor Pabo-studenten om naar het buitenland te gaan. Men kan stage lopen met een stagevergoeding van het Europees Platform via het subsidieprogramma Bios. Men kan ook een periode studeren aan een buitenlandse hogeschool met een Erasmusbeurs van het Nuffic, zie 13 / 16

14 9 Wat kan de leerling? In dit hoofdstuk is een voorzichtige schatting gegeven van wat de leerling zou moeten kunnen nadat hij verschillende lessen vvto Engels heeft meegemaakt. Natuurlijk is het mogelijk dat de leerlingen meer kennis opgedaan hebben dan hier beschreven staat. Dit is mede afhankelijk van het aantal uren vvto Engels dat gegeven wordt en de capaciteiten van de leerling. Daarnaast zijn de volgende drie uitgangspunten van belang: De leerling heeft aan het einde van groep 8 minimaal A2-niveau van het Europees Referentiekader voor de vijf deelvaardigheden Spreken (productie en interactie), Begrijpen (luisteren & lezen) & Schrijven. De leerling heeft weet van zijn extra talenkennis. De leerling houdt zijn talenkennis bij (bijvoorbeeld in een taalportfolio). Taaldoelen Engels per leerjaar: Eind groep 2: De leerling begrijpt de opdrachten en bedoeling van de vvto-leerkracht. De leerling kan verschillende Engels liedjes (mee)zingen. De leerling is bekend met enkele prentenboeken en verhalen. De leerling kan meedoen met de Engelse spelletjes en activiteiten in de klas. De leerling kan iets terugzeggen in het Engels. Eind groep 4: In groep 3 en 4 worden de Engelse lessen voortgezet. Er wordt veel herhaald uit de voorgaande jaren. Dit om het Engels te verankeren en omdat de leerlingen vooral in groep 3 veel herhaling nodig hebben. Veel energie gaat namelijk naar het leren lezen en schrijven in het Nederlands. Sommige kinderen zullen al in de kleutergroepen veel actieve kennis van het Engels hebben en dit duidelijk laten blijken, terwijl andere kinderen pas later gaan spreken. Daarnaast is het belangrijk dat het kind in de groepen 1 t/m 4 zoveel passieve kennis van het Engels heeft opgebouwd dat hij aan het einde van groep 4 in het Engels durft te praten. Zelfvertrouwen en een veilige omgeving is daarbij van groot belang. De leerling kan tellen. De leerling kan de primaire kleuren benoemen. De leerling kan enkele lichaamsdelen benoemen. De leerling kan enkele voorwerpen benoemen die hij thuis heeft. De leerling kan enkele voorwerpen benoemen die hij op straat tegenkomt. De leerling kan enkele voorwerpen benoemen die hij op school ziet. De leerling kan enkele dieren benoemen. De leerling kan enkele speelgoedvoorwerpen benoemen waar hij mee speelt. De leerling kan uit zichzelf iets vertellen. De leerling kan een kort (van tevoren geoefend) toneelstukje opvoeren. Eind groep 6: 14 / 16

15 Het spreken en verstaan blijft centraal staan, maar er wordt in groep 5 of 6 (afhankelijk van de leerling) een voorzichtige start met lezen en schrijven gemaakt. Meelezen met een luisterboekje is een effectieve en gewaardeerde methode onder leerlingen. Luisterboekjes zijn op vele niveaus en in talloze onderwerpen beschikbaar. De kringgesprekken worden soms in het Engels gehouden en iedereen is in staat om zelf actief aan de gesprekken deel te nemen en te begrijpen wat anderen vertellen. Eind groep 8: De leerling kan een eenvoudige tekst lezen en begrijpen. De leerling kan s lezen en zelf schrijven, zodat hij in staat is om contact te hebben met buitenlandse leerlingen. In de Engelse les wordt nu ook af en toe aandacht besteed aan spelling en grammatica. De leerling is in staat om mee te doen aan een internationaal samenwerkingsproject met een buitenlandse partnerschool, waarbij de communicatie in het Engels verloopt. 15 / 16

16 10 Laat uw school keuren! Voldoet uw school aan alle bovenstaande kenmerken? Wilt u kunnen aantonen dat u kwalitatief goed vvto aanbiedt? Laat uw school dan keuren door een van de volgende instellingen: o o o Kijkwijzer (EarlyBird) TalenT-keurmerk (CHE, Marnix Academie, HAN) Drietalige scholen in Friesland (Cedin) Alle drie de instelling zijn erkend door het Europees Platform. Met het keurmerk toont u aan dat uw vvtoprogramma voldoet aan de Landelijke Standaard vvto. Europees Platform - internationaliseren in onderwijs Kennemerplein MJ Haarlem t f vvto@epf.nl 16 / 16

ENGELS als Tweede Taal

ENGELS als Tweede Taal ENGELS als Tweede Taal o.b.s. De Drift de Pol 4a 9444 XE Grolloo 0592-501480 drift@primah.org Inhoudsopgave Inhoud: 1. Inleiding 2. Keuze voor de Engelse taal (Why English?) 3. Vroeg vreemde talenonderwijs

Nadere informatie

My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool.

My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool. My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool. My name is Tom biedt een doorlopende leerlijn Engels voor alle groepen van de basisschool. Met My name is Tom leren de kinderen

Nadere informatie

Doeltaal is voertaal. Engels geven in het Engels. Whitepaper. Doeltaal is voertaal Marion Ooijevaar, 30 januari Introductie

Doeltaal is voertaal. Engels geven in het Engels. Whitepaper. Doeltaal is voertaal Marion Ooijevaar, 30 januari Introductie Engels geven in het Engels Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen die relevant zijn voor leerkrachten

Nadere informatie

Vroeg vreemdetalenonderwijs. Visiedocument

Vroeg vreemdetalenonderwijs. Visiedocument Vroeg vreemdetalenonderwijs Engels Visiedocument Inhoudsopgave Inleiding 3 Van good naar great vroeg vreemdetalenonderwijs 4 Taskforce vroeg vreemdetalenonderwijs 5 Vroeg vreemdetalenonderwijs in 2025

Nadere informatie

Engelse taal. Kennisbasis Engelse taal op de Pabo

Engelse taal. Kennisbasis Engelse taal op de Pabo Engelse taal Belang van het vak Engels geven in het basisonderwijs is investeren in de mensen van de toekomst die studeren, werken en recreëren in verschillende landen van Europa en de wereld. Door de

Nadere informatie

Omschrijving kwaliteitstandaard vvto Indicator nvt cruciaal

Omschrijving kwaliteitstandaard vvto Indicator nvt cruciaal Kijkwijzer EarlyBird De kwaliteitstandaard vvto Engels is bedoeld om de kwaliteit van het vvto te beoordelen en te helpen verbeteren. Deze kwaliteitstandaard is als volgt opgebouwd: - De standaarden zijn

Nadere informatie

Schoolplan VVTO Engels

Schoolplan VVTO Engels Schoolplan VVTO Engels school, 2011-2015 Inhoudsopgave Inleiding pag. 3 Kerndoelen Engels en de eisen van het voortgezet onderwijs pag. 4 Visie op Vroeg Vreemde Talen Onderwijs (VVTO) Engels pag. 9 Algemene

Nadere informatie

TULE inhouden & activiteiten Engels. Kerndoel 13. Toelichting en verantwoording

TULE inhouden & activiteiten Engels. Kerndoel 13. Toelichting en verantwoording TULE - ENGELS KERNDOEL 13 12 TULE inhouden & activiteiten Engels Kerndoel 13 De leerlingen leren informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse teksten. Toelichting en verantwoording

Nadere informatie

Inleiding 4. Engels in het basisonderwijs 5. Words&Birds een verrijking van de les, een verbreding van de wereld 6. Wat is Words&Birds?

Inleiding 4. Engels in het basisonderwijs 5. Words&Birds een verrijking van de les, een verbreding van de wereld 6. Wat is Words&Birds? Inleiding 4 Engels in het basisonderwijs 5 Words&Birds een verrijking van de les, een verbreding van de wereld 6 Wat is Words&Birds? 6 Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van Words&Birds? 6 Met welk

Nadere informatie

Onderzoek Zuid-Afrika

Onderzoek Zuid-Afrika Onderzoek Zuid-Afrika Tweede taalverwerving en tweede taalonderwijs Engels als tweede taal in het basisonderwijs Naam: Kimberly Vermeulen Studentnummer: S1077859 Klas: PLV3B Minor: Internationalisering

Nadere informatie

Voorwoord. Wij wensen u veel plezier en inzicht in het gebruik van de leerlijnen! Team Mondomijn. Bedankt!

Voorwoord. Wij wensen u veel plezier en inzicht in het gebruik van de leerlijnen! Team Mondomijn. Bedankt! leerlijnen Engels Voorwoord Mondomijn is een innovatieve, integrale samenwerking tussen Qliq primair onderwijs en Korein Kinderplein. Samen bieden we een eigentijdse vorm van onderwijs en kinderopvang.

Nadere informatie

Voorwoord. Graag bedanken we iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan dit document:

Voorwoord. Graag bedanken we iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan dit document: leerlijnen Voorwoord Mondomijn is een innovatieve samenwerking tussen Qliq primair onderwijs en Korein Kinderplein. Samen bieden we een eigentijdse vorm van onderwijs en kinderopvang. Ons uitgangspunt?

Nadere informatie

Beleidsplan VVTO april 2017

Beleidsplan VVTO april 2017 Beleidsplan VVTO april 2017 Inleiding Kijkend naar de visie en de goede leerresultaten van de afgelopen jaren is de Heiacker op zoek naar een extra verrijking voor het kind om zich te profileren naar buiten

Nadere informatie

Onderzoek Zuid-Afrika

Onderzoek Zuid-Afrika Onderzoek Zuid-Afrika Tweede taalverwerving en tweede taalonderwijs Engels als tweede taal in het basisonderwijs Naam: Kimberly Vermeulen Studentnummer: S1077859 Klas: PLV3B Datum: 20-04-2015 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Engels in het basisonderwijs: wel of niet vroeg beginnen?

Engels in het basisonderwijs: wel of niet vroeg beginnen? Engels in het basisonderwijs: wel of niet vroeg beginnen? Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen

Nadere informatie

In de praktijk: Engels in het basisonderwijs. Taal

In de praktijk: Engels in het basisonderwijs. Taal Taal Engels in het basisonderwijs Het belang van toetsen bij Engels Uit de verdiepingsfase van Platform Onderwijs2032 blijkt een grote behoefte aan een betere aansluiting van het vak Engels in de overgang

Nadere informatie

Met deze brief breng ik u op de hoogte van het plan van aanpak voor Engels in het primair onderwijs. 1

Met deze brief breng ik u op de hoogte van het plan van aanpak voor Engels in het primair onderwijs. 1 >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Primair Onderwijs IPC 2400 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ

Nadere informatie

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal.

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal. Taal: vakspecifieke toelichting en tips Taalverwerving en -onderwijs verlopen als het ware in cirkels: het gaat vaak om dezelfde inhouden, maar de complexiteit en de mate van beheersing nemen toe. Anders

Nadere informatie

CLIL in het basisonderwijs

CLIL in het basisonderwijs Marion Ooijevaar, 3 januari 2019 Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen die relevant zijn voor leerkrachten

Nadere informatie

Uitgewerkte interviews voortgezet onderwijs

Uitgewerkte interviews voortgezet onderwijs Uitgewerkte interviews voortgezet onderwijs Schaersvoorde Op deze school wordt de methode Stepping stones gebruikt. De methode begint zeker niet op nul. Over het algemeen doen methodes dit niet. Het vak

Nadere informatie

Kwaliteitsstandaard tweetalig onderwijs 2.0

Kwaliteitsstandaard tweetalig onderwijs 2.0 Kwaliteitsstandaard tweetalig onderwijs 2.0 Waarom een kwaliteitsstandaard? Wanneer mag je als school of afdeling de benaming tto (tweetalig onderwijs) gebruiken? Dat mag als je onderwijsaanbod voldoet

Nadere informatie

15% vvto en FLiPP: ervaringen en resultaten van vroeg vreemdetalenonderwijs. Rick de Graaff Platform vvto Nederland

15% vvto en FLiPP: ervaringen en resultaten van vroeg vreemdetalenonderwijs. Rick de Graaff Platform vvto Nederland 15% vvto en FLiPP: ervaringen en resultaten van vroeg vreemdetalenonderwijs Rick de Graaff Platform vvto Nederland Literatuurstudie ICLON Leiden Expertisecentrum MVT Wat zegt ander onderzoek over vvto?

Nadere informatie

Standaard tweetalig onderwijs Engels havo/vwo

Standaard tweetalig onderwijs Engels havo/vwo Standaard tweetalig onderwijs Engels havo/vwo De standaard tweetalig onderwijs bewaakt de kwaliteit van het tweetalig onderwijs in Nederland en wordt onderschreven door alle scholen die lid zijn van het

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

Elde College. Elke dag een uitdaging

Elde College. Elke dag een uitdaging Elde College Elke dag een uitdaging Tweetalig vwo Iets voor jou? Onderwijsaanbod vwo Tweetalig vwo (atheneum) 6 jaar Regulier vwo (atheneum) 6 jaar Tweetalig vwo Elde College Het Elde College is al veertien

Nadere informatie

Thuis in de wereld! Een visie op het tweetalig onderwijs 2015-2025. 20112014_Opl.2.000_2142257

Thuis in de wereld! Een visie op het tweetalig onderwijs 2015-2025. 20112014_Opl.2.000_2142257 Thuis in de wereld! Een visie op het tweetalig onderwijs 2015-2025 20112014_Opl.2.000_2142257 Inhoud Voorwoord Voorwoord 3 Missie 4 Actuele speerpunten 5 Het tweetalig onderwijs in 2025 7 Acties op weg

Nadere informatie

Afstudeeronderzoek Internationaliseren in het onderwijs: over de implementatie van vvto Engels Onderzoeksverslag

Afstudeeronderzoek Internationaliseren in het onderwijs: over de implementatie van vvto Engels Onderzoeksverslag [Geef een citaat uit het document of de samenvatting van een interessant punt op. Het tekstvak kan overal in het document worden neergezet. Ga naar het tabblad Hulpmiddelen voor tekstvakken als u de opmaak

Nadere informatie

Still going strong? Uitkomsten van de vierde peiling EIBO in toekomstig perspectief. Symposium PPON 25 jaar, 7 november Prof. Dr.

Still going strong? Uitkomsten van de vierde peiling EIBO in toekomstig perspectief. Symposium PPON 25 jaar, 7 november Prof. Dr. Still going strong? Uitkomsten van de vierde peiling EIBO in toekomstig perspectief Symposium PPON 25 jaar, 7 november 2013 Prof. Dr. Ron Oostdam Hoogleraar-onderzoeksdirecteur Kenniscentrum Onderwijs

Nadere informatie

Dé digibordmethode Engels voor het Basisonderwijs met native speaking co-teachers

Dé digibordmethode Engels voor het Basisonderwijs met native speaking co-teachers Dé digibordmethode Engels voor het Basisonderwijs met native speaking co-teachers www.takeiteasy.nu De co-teachers zijn super. Je hoeft niet alles zelf te bedenken. Als leraar herhaal je wat de co-teacher

Nadere informatie

Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7

Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma. Route 2, 16+ mbo entree. april 2016

Schets van het onderwijsprogramma. Route 2, 16+ mbo entree. april 2016 Schets van het onderwijsprogramma De leerlingen in route 2 uitstroomprofiel entreeopleiding worden voorbereid op instroom in de entreeopleiding in het mbo. De entreeopleiding is drempelloos en duurt een

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 31 293 Primair Onderwijs Nr. 179 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? U kunt gemakkelijk differentiëren studenten leren wat nodig is Motiverend en uitdagend lesmateriaal voor

Nadere informatie

Accelerative Integrated methodiek een doe -methode van elkaar leren

Accelerative Integrated methodiek een doe -methode van elkaar leren AIM staat voor Accelerative Integrated Method. Deze methodiek is in de jaren negentig in Canada ontwikkeld door Wendy Maxwell als antwoord op de neerwaartse spiraal waarin het onderwijs in de Franse taal

Nadere informatie

Meer kansen door internationaal basisonderwijs

Meer kansen door internationaal basisonderwijs Meer kansen door internationaal basisonderwijs Initiatiefvoorstel D66, VVD en Groenlinks Oktober 2013 Amsterdam is een wereldstad en de meest internationale stad van het land. De haven, het toerisme, de

Nadere informatie

Huiswerkbeleid OBS De Westhoek

Huiswerkbeleid OBS De Westhoek Huiswerkbeleid OBS De Westhoek Inleiding Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert

Nadere informatie

Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis

Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis Kennisbasis Duits 8 juli 2009 Thema Categorie/kernconcept Omschrijving van de categorie / het kernconcept De student 1. Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid

Nadere informatie

Factsheet Tweetalig Primair Onderwijs

Factsheet Tweetalig Primair Onderwijs Factsheet Tweetalig Primair Onderwijs Vervolgmeting schooljaar 2016/17 Maarten Wolbers Evelien Krikhaar Cindy Teunissen Rick de Graaff Sharon Unsworth Bianca Leest Karien Coppens Tessa Jenniskens Januari

Nadere informatie

Schrijven en leren op de pabo en de basisschool. Zomerschool Lopon2 28 augustus 2014 Mieke Smits

Schrijven en leren op de pabo en de basisschool. Zomerschool Lopon2 28 augustus 2014 Mieke Smits Schrijven en leren op de pabo en de basisschool Zomerschool Lopon2 28 augustus 2014 Mieke Smits Onderwerpen Schrijven op de lerarenopleiding en de basisschool De kracht van schrijven voor het leren en

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Brochure MBO Toetsing Figuur 4, toetsing Door de nieuwe aanpak en de goede mix van digitaal lesmateriaal en boeken geeft Taalblokken Engels mij de ruimte om les te geven zoals ik wil. Verleg je grenzen!

Nadere informatie

praktijk Kieswijzer vvto Engels

praktijk Kieswijzer vvto Engels praktijk Kieswijzer vvto Engels Veel scholen overwegen te starten met Engels vanaf groep 1, een aantal start in groep 5. Voor een goed rendement en een doorlopende leerlijn is meer nodig dan een start

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Na het doorlopen van de weet ik precies wat ik kan verwachten op het examen Nederlands. Door deze goede voorbereiding zie ik het examen met vertrouwen tegemoet! Toetsing

Nadere informatie

FAST LANE ENGLISH (FLE) Versterkt Engels in de bovenbouw VWO

FAST LANE ENGLISH (FLE) Versterkt Engels in de bovenbouw VWO FAST LANE ENGLISH (FLE) Versterkt Engels in de bovenbouw VWO Belangrijke data Donderdag 7 april: Anglia examen Maandag 30 mei: FCE examen Dinsdag 21 juni: Feestelijke uitreiking TTO Junior Certificaten

Nadere informatie

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen Engels op topniveau Cambridge Certificates voor alle leerlingen Waarom? De toename van het gebruik van het Engels in de wereld is een feit. Het is de taal van veel games en websites, van veel films, televisieseries

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma. Route 2, 16+ mbo 2. april 2016

Schets van het onderwijsprogramma. Route 2, 16+ mbo 2. april 2016 Schets van het onderwijsprogramma De leerlingen in route 2 uitstroomprofiel mbo 2 worden voorbereid op instroom in een niveau 2 opleiding op het mbo. De school moet voor deze leerlingen een veilige plek

Nadere informatie

TULE inhouden & activiteiten Engels. Kerndoel 14. Toelichting en verantwoording

TULE inhouden & activiteiten Engels. Kerndoel 14. Toelichting en verantwoording TULE - ENGELS KERNDOEL 14 32 TULE inhouden & activiteiten Engels Kerndoel 14 De leerlingen leren in het Engels informatie te vragen of geven over eenvoudige onderwerpen en zij ontwikkelen een attitude

Nadere informatie

Leuk en stimulerend! Geschikt voor gewoon tot zeer intensief Engels. Voor groep 1 t/m 4

Leuk en stimulerend! Geschikt voor gewoon tot zeer intensief Engels. Voor groep 1 t/m 4 Leuk en stimulerend! Geschikt voor gewoon tot zeer intensief Engels Voor groep 1 t/m 4 WERELDWIJD GETEST Pearson heeft wereldwijd het grootste aanbod van educatief (internet-)materiaal voor het taalonderwijs

Nadere informatie

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education FOTO: PIETER TROOST

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education FOTO: PIETER TROOST Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum 2015 CHRISTELIJK LYCEUM ZEIST Bilingual Education FOTO: PIETER TROOST Introductie leerjaar 1 FOTO: FOTO: JEROEN JEROEN SOETENS SOETENS Waarom tweetalig onderwijs?

Nadere informatie

Engels vanaf groep 1 a very good idea!

Engels vanaf groep 1 a very good idea! Engels vanaf groep 1 a very good idea! En zo organiseer je dat in de klas: Feiten, cijfers en praktische tips over vroeg Engels Met handige checklist en ervaringen van collega s Engels vanaf groep 1, a

Nadere informatie

Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 it Bynt Winsum

Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 it Bynt Winsum Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 it Bynt Winsum Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van

Nadere informatie

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 2, jaar vmbo basis

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 2, jaar vmbo basis Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 2, 12 16 jaar vmbo basis Bij leerlingen in route 2 uitstroomprofiel vmbo basis ligt het accent op instroom in de onderbouw van de vmbo basisberoepsgerichte

Nadere informatie

2.BESCHRIJVING VAN HET TAALONDERWIJS VAN DE SCHOOL

2.BESCHRIJVING VAN HET TAALONDERWIJS VAN DE SCHOOL Taalbeleid 1.ALGEMEEN 1.1 Woord vooraf 1.2 Visie van de school 1.3 Omschrijving taalbeleid 1.4 Motivering van het belang van taalbeleid onze school 1.5 De populatie van de school 2.BESCHRIJVING VAN HET

Nadere informatie

Groevenbeek. Tweetalig vwo. grenzeloos. uitdagend

Groevenbeek. Tweetalig vwo. grenzeloos. uitdagend Groevenbeek Tweetalig vwo grenzeloos uitdagend Iets voor jou? Ben je leergierig en nieuwsgierig naar de wereld om je heen? Houd je wel van een uitdaging? Wil je uitblinken in de Engelse taal? Dan is tweetalig

Nadere informatie

Kerndoelen - ERK. Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ERK) 2. Library en ERK 6

Kerndoelen - ERK. Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ERK) 2. Library en ERK 6 Kerndoelen - ERK Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ERK) 2 en ERK 6 1 2 Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ook wel ERK) In de kerndoelen die door de overheid zijn

Nadere informatie

Taal- en rekenbeleid. Acties op vier niveaus

Taal- en rekenbeleid. Acties op vier niveaus Taal- en rekenbeleid Acties op vier niveaus Doorkijk anno maart 2013 De zes schakels TOA Intake taalbewust docent Intensivering rekenen Visie Taal- en rekenbeleid volgen Acties 2013-2014 De zes schakels

Nadere informatie

Talent nl: een uniek kindcentrum!

Talent nl: een uniek kindcentrum! Welkom bij Talent.nl, de christelijke basisschool van de Nieuwveense Landen. Met ons onderwijs sluiten wij aan bij de unieke manier van leren van uw kind - met hoofd, hart en handen. Belangrijk op onze

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7

Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert

Nadere informatie

Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo

Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo Kwaliteit Elos voor internationalisering in het vmbo in Nederland Elos is een internationale leerroute voor scholen in het Nederlands voorgezet

Nadere informatie

De Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012

De Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012 De Referentieniveaus Taal BAVO Eemlanden 14 maart 2012 2 Wat komt aan de orde? Aanleiding tot de referentieniveaus Wat zijn referentieniveaus? Status en ontwikkelingen rond de referentieniveaus Referentieniveaus

Nadere informatie

Engels is 'a piece of cake' met een Cambridge Certificate

Engels is 'a piece of cake' met een Cambridge Certificate Engels is 'a piece of cake' met een Cambridge Certificate DevelsteinCollege - Develsingel (gymnasium, atheneum, havo en vmbo-t) Develsingel 5, 3333 LD Zwijndrecht Postbus 377, 3330 AJ Zwijndrecht T: 078-619

Nadere informatie

Alles over. My name is Tom. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. My name is Tom. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Cambridge Engels. vwo

Cambridge Engels. vwo 2019 Cambridge Engels vwo Wat is Cambridge Engels? De Universiteit van Cambridge heeft een serie cursussen en examens Engelse taalvaardigheid ontwikkeld die internationaal erkend zijn en gelden als standaard.

Nadere informatie

Duits in het MBO: Deutsch für den Beruf. Keuzedeel Duits: het onderwijsmodel Auteur: Marianne Driessen

Duits in het MBO: Deutsch für den Beruf. Keuzedeel Duits: het onderwijsmodel Auteur: Marianne Driessen Duits in het MBO: Deutsch für den Beruf Keuzedeel Duits: het onderwijsmodel Auteur: Marianne Driessen I Inhoud 1 Hoe leer je Duits?... 1 1.1 Visie op het leren van een vreemde taal... 1 1.2 Visie keuzedeel

Nadere informatie

Schets onderwijsprogramma en lessentabel. Route 2, 16+ mbo 2. april 2016

Schets onderwijsprogramma en lessentabel. Route 2, 16+ mbo 2. april 2016 Schets onderwijsprogramma en lessentabel De leerlingen in route 2 uitstroomprofiel mbo 2 worden voorbereid op instroom in een niveau 2 opleiding op het mbo. De school moet voor deze leerlingen een veilige

Nadere informatie

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6

Referentiekaders. Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2. Station en de referentiekaders 6 Referentiekaders Doorlopende leerlijn Taal en Rekenen (Meijerink) 2 Station en de referentiekaders 6 1 Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen (Commissie Meijerink) Een beknopte samenvatting/ de belangrijkste

Nadere informatie

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar vmbo kader/gl/tl

Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, jaar vmbo kader/gl/tl Schets onderwijsprogramma en lessentabel Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

Stap in de wereld. Starten met vroeg vreemdetalenonderwijs: Stappenplan. 30012015_Opl.750_2142674

Stap in de wereld. Starten met vroeg vreemdetalenonderwijs: Stappenplan. 30012015_Opl.750_2142674 Stap in de wereld Starten met vroeg vreemdetalenonderwijs: Stappenplan 30012015_Opl.750_2142674 Inhoud Vroeg vreemdetalenonderwijs op uw school 4 1 Het nut van vroeg vreemdetalenonderwijs: talentontwikkeling,

Nadere informatie

Jouw leerroute om stapsgewijs Engels te leren

Jouw leerroute om stapsgewijs Engels te leren Jouw leerroute om stapsgewijs Engels te leren Cambridge English Qualifications zijn toegespitste examens, die het leren van Engels plezierig, effectief en nuttig maken. Onze unieke aanpak stimuleert continue

Nadere informatie

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education FOTO: JEROEN SOETENS

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education FOTO: JEROEN SOETENS Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum Bilingual Education FOTO: JEROEN SOETENS CHRISTELIJK LYCEUM ZEIST 2013 Introductie leerjaar 1 FOTO: FOTO: JEROEN JEROEN SOETENS SOETENS Waarom tweetalig onderwijs?

Nadere informatie

Handleiding subsidieaanvragen IPV- Curriculum Subsidieregeling Internationalisering po/vo

Handleiding subsidieaanvragen IPV- Curriculum Subsidieregeling Internationalisering po/vo Handleiding subsidieaanvragen IPV- Curriculum Subsidieregeling Internationalisering po/vo Instructies voor het indienen van een IPV subsidieaanvraag Lees deze instructies aandachtig voordat je de aanvraag

Nadere informatie

Kennis en opleiding: - onderwijsbevoegdheid - ervaring met NT2 onderwijs is een pre, maar geen verplichting.

Kennis en opleiding: - onderwijsbevoegdheid - ervaring met NT2 onderwijs is een pre, maar geen verplichting. Profielbeschrijving. Het onderwijs aan nieuwkomers vraagt een specifiek profiel. Daarom vragen wij van je: - een afgeronde Pabo-opleiding met minimaal 3 jaar werkervaring - affiniteit met het werken met

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 2, jaar vmbo basis

Schets van het onderwijsprogramma Route 2, jaar vmbo basis Schets van het onderwijsprogramma Route 2, 12 16 jaar vmbo basis Bij leerlingen in route 2 uitstroomprofiel vmbo basis ligt het accent op instroom in de onderbouw van de vmbo basisberoepsgerichte leerweg.

Nadere informatie

Erkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC

Erkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC Taalexpert De post-hbo opleiding Taalexpert heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs op expertniveau. Alle

Nadere informatie

Alles over. Take it easy. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Take it easy. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Take it easy Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Alles over. Our Discovery Island. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Our Discovery Island. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Ontwikkelingsgericht onderwijs

Ontwikkelingsgericht onderwijs Ontwikkelingsgericht onderwijs Leren op de John F. Kennedyschool De basisschool van onze zoon, de John F. Kennedyschool te Zutphen, is dit schooljaar begonnen met een nieuwe manier van werken. Ze zijn

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Taalblokken Engels Brochure MBO Verleg je grenzen! Met de gedegen examentrainingen weten mijn studenten exact wat ze kunnen verwachten op het COE. En ik ook! Bibliotheek Nieuwe digitale leeromgeving Starten

Nadere informatie

Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen

Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen Sessie 1.1 Scholing i.v.m. taalinitiatie het vroeg leren van talen Liesbeth Martens liesbeth.martens@ucll.be Korte kennismaking Op het menu in deze sessie Op het menu Opmerking vooraf Vroeg vreemdetaalonderwijs:

Nadere informatie

Slo, Uitwerking kerndoelen. 13 De leerlingen leren informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse teksten.

Slo, Uitwerking kerndoelen. 13 De leerlingen leren informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse teksten. Uitwerking kerndoelen Slo, 2012 13 De leerlingen leren informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse teksten. Toelichting en verantwoording leerlijn Bij dit kerndoel kunnen de

Nadere informatie

Hoofdvraag 2. Inhoudsopgave

Hoofdvraag 2. Inhoudsopgave Hoofdvraag 2 Inhoudsopgave 2.2 Hoofdvraag 2 2.2.1 Digitalisering Nieuwe media Mediawijsheid 2.2.2 Media voor volwassenen? Media op de basisschool 2.2.3 Leerkrachten moeten ook leren Vaardigheden 2.2.4

Nadere informatie

Verkenning van competenties voor leerkrachten Engels in het basisonderwijs. SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Verkenning van competenties voor leerkrachten Engels in het basisonderwijs. SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Verkenning van competenties voor leerkrachten Engels in het basisonderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Verkenning van competenties voor leerkrachten Engels in het basisonderwijs

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, jaar havo/vwo

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, jaar havo/vwo Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12-16 jaar havo/vwo De leerlingen in route 3 (12 16) uitstroomprofiel havo/vwo kunnen instromen in verschillende fasen van het reguliere onderwijs: in de onderbouw

Nadere informatie

Starten met vroeg vreemdetalenonderwijs

Starten met vroeg vreemdetalenonderwijs Starten met vroeg vreemdetalenonderwijs Kijk voor meer informatie op www.nuffic.nl/vvto Inhoud Vroeg vreemdetalenonderwijs op jouw school 3 Vroeg vreemdetalenonderwijs: wat en waarom 4 De 3 pijlers van

Nadere informatie

Leer bij de Alliance. frans. La Haye. September -> December 2017

Leer bij de Alliance. frans. La Haye. September -> December 2017 September -> December 2017 frans Leer bij de Alliance La Haye Over ons E-learning CURSUS MET CERTIFICAAT De Alliance Française Den Haag De Alliance Française Den Haag is een onafhankelijke stichting zonder

Nadere informatie

Elke Leerling Doet Ertoe

Elke Leerling Doet Ertoe Elke Leerling Doet Ertoe Tweetalig vwo Iets voor jou? http://www.ikkiestto.nl/alle-filmpjes/ Tweetalig vwo Elde College Het Elde College is al vijftien jaar officieel TTO School. De enige TTO school in

Nadere informatie

Engels in het Amsterdamse basisonderwijs. Onderzoek, Informatie en Statistiek

Engels in het Amsterdamse basisonderwijs. Onderzoek, Informatie en Statistiek Engels in het Amsterdamse basisonderwijs In opdracht van: Onderwijs, Jeugd en Zorg Projectnummer: Lotje Cohen MSc Merel van der Wouden MSc dr. Esther Jakobs Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal Postbus,

Nadere informatie

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum 2012 CHRISTELIJK LYCEUM ZEIST Bilingual Education Waarom tweetalig onderwijs? Engels is één van de belangrijkste talen. Bij bedrijven, universiteiten, hogescholen

Nadere informatie

Alles over. Take it easy. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Take it easy. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Take it easy Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

KNAG dag Andreas Boonstra

KNAG dag Andreas Boonstra KNAG dag 2018 Andreas Boonstra 1 Beeldvorming Foto van Pixabay 2 Is er sprake van een kloof? Foto van Pixabay 3 Kennis en vaardigheden?? Is het en/of OF en/en? 4 Eerste jaar Aardrijkskunde op de Katholieke

Nadere informatie

Checklist. Hoe kan het PO zorgen voor een goede voorbereiding op het VO?

Checklist. Hoe kan het PO zorgen voor een goede voorbereiding op het VO? Checklist Hoe kan het PO zorgen voor een goede voorbereiding op het VO? Voorbereiding op onderwijs VO Huiswerk in groep 8 Huiswerkbeleid schoolbreed invoeren. Huiswerk opgeven: werk dat thuis gemaakt moet

Nadere informatie

Leuk en stimulerend! Geschikt voor gewoon tot zeer intensief Engels. Voor groep 1 t/m 4

Leuk en stimulerend! Geschikt voor gewoon tot zeer intensief Engels. Voor groep 1 t/m 4 Leuk en stimulerend! Geschikt voor gewoon tot zeer intensief Engels Voor groep 1 t/m 4 WERELDWIJD GETEST Pearson Education heeft wereldwijd het grootste aanbod van educatief (internet-)materiaal voor het

Nadere informatie

INTAKE INTERVIEW. We help you improve your English language skills.

INTAKE INTERVIEW. We help you improve your English language skills. INTAKE INTERVIEW We help you improve your English language skills. Intakegesprek U heeft zich / bent aangemeld voor een training Engels. Voorafgaand aan de training vindt een intakegesprek plaats. In deze

Nadere informatie

HUISWERKBELEID. Inhoudsopgave... 1. Inleiding... 2. Het doel van dit huiswerkbeleid... 2. Voorwaarden huiswerkbeleid... 2

HUISWERKBELEID. Inhoudsopgave... 1. Inleiding... 2. Het doel van dit huiswerkbeleid... 2. Voorwaarden huiswerkbeleid... 2 HUISWERKBELEID Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Het doel van dit huiswerkbeleid... 2 Voorwaarden huiswerkbeleid... 2 Doelstellingen huiswerk... 3 Opbouw van het huiswerk... 3 Incidenteel huiswerk... 6

Nadere informatie

Alles over. Holmwoods. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Holmwoods. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Inhoud. Veenendaal, Onderwerp: verantwoording van ons onderwijs. Beste ouder(s)/verzorger(s),

Inhoud. Veenendaal, Onderwerp: verantwoording van ons onderwijs. Beste ouder(s)/verzorger(s), Veenendaal, 22-6-2016 Onderwerp: verantwoording van ons onderwijs Beste ouder(s)/verzorger(s), Door middel van dit schrijven willen we ons onderwijs verantwoorden aan u als ouders. Heeft u vragen of opmerkingen

Nadere informatie

Engels op KBS De Rietkraag

Engels op KBS De Rietkraag 2013-2014 Engels op KBS De Rietkraag Onderzoek naar het verbeteren van Engels op KBS De Rietkraag Stageleergroep: Rowy Tuïnk, Lisanne Stokkers, Nikki Tielbeek, Nanoe Lorkeers, Melissa Hogeboom, Laura Kleinherenbrink

Nadere informatie

TWEETALIG ONDERWIJS VERLEG JE GRENZEN!

TWEETALIG ONDERWIJS VERLEG JE GRENZEN! TWEETALIG ONDERWIJS VERLEG JE GRENZEN! GO INTERNATIONAL! Wil je uitstekend Engels leren spreken, ga je kiezen voor havo- of vwo-onderwijs en zie je het wel zitten om tijdens je middelbare schooltijd één

Nadere informatie

In het kleuteronderwijs is dat al zo, in leerjaar 3 wordt hierop voortgebouwd. Early childhood education besteedt daar ook aandacht aan.

In het kleuteronderwijs is dat al zo, in leerjaar 3 wordt hierop voortgebouwd. Early childhood education besteedt daar ook aandacht aan. STAKEHOLDERS CONFERENTIE donderdag 11 augustus 2011 Methodeontwikkeling - 3 (MO-3) Stellingen Eens Weet Oneens 1. Het onderwijs moet aansluiten bij de situatie waar kinderen naar de universiteit gaan.

Nadere informatie