Vakkeninformatie bovenbouw. havo

Transcriptie

1 Vakkeninfrmatie bvenbuw hav

2 Inhudspgave Aardrijkskunde... 2 Bilgie... 3 Bewegen, sprt & maatschappij... 4 Culturele kunstzinnige vrming... 6 Duits... 7 Ecnmie... 8 Engels... 9 Frans Geschiedenis Infrmatica Kunst beeldende vrmgeving Lichamelijke pveding Maatschappijleer Maatschappijwetenschappen Management & Organisatie Muziek Natuurkunde Nederlands Onderzek en Ontwerpen Scheikunde Wiskunde Vakkenbekje hav

3 Aardrijkskunde In de bvenbuw kunnen Havisten en Vw ers aardrijkskunde kiezen. Vr NG ers, EM ers en CM ers geldt, dat aardrijkskunde als prfielvak te kiezen is en (in de meeste gevallen) k als vrijedeelvak. Aardrijkskunde vrmt een brug tussen de N-kant (NG) en de M-kant (EM/CM) van nze schlvakken: het gaat ver de fysische aarde (1) met al zijn verschijnselen (platentektniek, klimaten, rivieren) èn ver de sciale wereld (2), met prcessen en patrnen (migratie, glbalisering, stadspbuw). Aardrijkskunde kijkt daarbij naar gebieden dichtbij (Nederland, 3) en ver weg (met een fcus p Indnesië/Zuidst-Azië, 4). Genemde nderdelen 1-4 wrden verderp nader uitgewerkt. Praktisch In 4Hav hebben leerlingen aardrijkskunde vr 3 uur en in 5Hav vr 2½ p hun lesrster staan. In 4Vw begint het vak in het 1 e halfjaar met 1 lesuur en in het 2 e halfjaar met 2 uur p het rster. In 5Vw staat het vr 2½ uur en in 6Vw vr 3 uur p het lesrster. Aardrijkskunde is een Centraal- Examenvak. Vr je eindexamen scr je schlexamencijfers, in 4Hav en 5Hav, net als in 5Vw en 6Vw. We maken in de bvenbuw van Hav en Vw gebruik van de methde BuiteNLand. We werken veel met materiaal p ELO en we gebruiken van BuiteNLand vr de eindexamenklassen digitale, interactieve werkvrmen. Er is een enkele vervlgpleiding, die aardrijkskunde als (min f meer) verplicht vak vereist. Havistenmet-aardrijkskunde die de PABO gaan den, heven dan geen aardrijkskunde-instaptets te maken. Daarnaast zijn er vele pleidingen en berepsvelden, waarbij aardrijkskunde zeer relevant is: planlgie, waterbeheer, jurnalistiek, stedenbuw, architectuur, milieubeheer, internatinale betrekkingen, tekmstverkenning. Aardrijkskunde is vral een algemeen vrmend vak, in mi Duits: Bildung. Waar gaat het ver? 1. Aarde behandelt via het ntstaan van de aarde en de platentektniek het vrkmen van aardbevingen en vulkanen; klimaten en landschappen kmen tevens aan bd. Een verdere fcus ligt bij het klimaatvraagstuk. 2. In wereld staan glbalisering en arm versus rijk centraal. Hier zmen we in p het wereldvedselvraagstuk. 3. Nederland behandelt watervraagstukken (zeespiegelstijging, veilige rivieren) en stedelijke ntwikkeling. Ok de je een nderzek naar een nderwerp naar keuze in je eigen regi. 4. Indnesië / ZO-Azië geeft een reginale tepassing van bvenstaande aarde- en wereldkennis en behandelt de actualiteit van de strmachtige pkmst van een regi. Verdere reginale aandacht gaat uit naar het Middellandse-Zeegebied, naar steden in de VS, naar het grensgebied tussen de VS en Mexic, naar China en naar Grt-Brittannië en India. Tensltte ng wat kreten: aardrijkskunde gaat ver de verspreiding van verschijnselen en de geleding van gebieden. Wat is waar en waarm is dat daar? Wat zie je? Aardrijkskunde zmt in en zmt uit. Aardrijkskunde gaat ver het echte leven, dat je in het wild m je heen ziet. Aardrijkskunde zrgt vr de ndzakelijke plaatsbepaling in een steeds cmplexere wereld. Aardrijkskunde werkt met kaarten. Aardrijkskunde: een vak vr wereldburgers! Dhr. A. van den Berg / Dhr. B.J. Olthuis / Dhr. J. Ostveen Vakkenbekje hav

4 Bilgie Inleiding Bilgie is de kennis ver de levende natuur. Je kmt bilgie dus veral tegen. Met enige kennis van de bilgie begrijp je waarm in de herfst iedereen verkuden wrdt maar kun je k meepraten ver de erfelijkheid van smmige ziekten. Je begrijpt wat er met je vedsel gebeurt in je lichaam en hebt een idee van het prbleem van de wereldvedselvrziening. Je weet he je lichaam p temperatuur blijft en snapt het belang van het breikaseffect vr de temperatuur p aarde. Waar gaat het ver? In de nderbuw gaan de bilgielessen vral ver de zichtbare aspecten van het menselijk lichaam en de natuur m ns heen. In de bvenbuw is bilgie meer abstract. We behandelen dan de fysische en chemische prcessen in de cel, de werking van spier- en zenuwcellen, de spijsvertering, ademhaling en bledsmlp. We behandelen de celdeling bij grei en bij vrtplanting. DNA, eiwitten en enzymen hebben dan geen geheimen meer vr je. We lssen erfelijkheidsvraagstukken p zdat je begrijpt he erfelijke ziekten wrden vergedragen en zdat je de principes kunt begrijpen van de evlutietherie. Uitgebreid wrdt ingegaan p de energiehuishuding van planten en dieren. Met die kennis krijg je inzicht in de kringlpen van energie en stffen binnen een ecsysteem. Vervlgens kmen milieuvraagstukken aan bd. Veel meer dan in de nderbuw is bilgie een exact vak. Het is één van de natuurwetenschappen, samen met natuurkunde en scheikunde. De kennis die je pdet is niet alleen abstracter, maar ga je k veel meer tepassen. Ok wrden prakticumvaardigheden aangeleerd én getetst als nderdeel van het schlexamen. Dat betekent weer dat je nderzek -ng meer dan in de nderbuw- leert uitveren vlgens de natuurwetenschappelijke methdes én p de juiste wijze leert vastleggen in een verslag. Berekeningen, tabellen en grafieken kun je interpreteren en zelf maken. Het kunnen verzamelen en berdelen van infrmatie uit brnnen is erg belangrijk. Praktisch Bilgie is een vak waarbij je inzicht krijgt in prcessen en die kennis kunt tepassen in verschillende cntexten. Bij de examens gebruik je als naslagwerk de Binas, net als bij natuurkunde en scheikunde. Daarnaast heb je altijd een rekenmachine, ptld en gedriehek bij je. Bilgie is een verplicht vak in het NG prfiel. Op het VWO is het een keuzevak vr het NT prfiel Op de Hav is het een keuzevak vr EM en NT. Vervlgpleiding Wil je een pleiding gaan vlgen in een landbuwkundige f bimedische richting dan is bilgie meestal een verplicht vak. Namens de sectie bilgie, Mevr. Bergsma, Mevr. Bijl, Mevr. Verberne, Dhr. Drn en Dhr. Langstraat Vakkenbekje hav

5 Bewegen, sprt & maatschappij Praktisch Bewegen, sprt & maatschappij (BSM) is naast het verplichte vak lichamelijke pveding (LO), een keuzevak. Het is als vrij deel vak te kiezen binnen de prfielen CM, EM en NG. Het is een schlexamenvak en dat betekent dat er geen Centraal Schriftelijk Examen geldt vr BSM. Alle nderdelen bij BSM wrden berdeeld en tellen mee vr het eindcijfer. Van de cntacttijd is 70% praktijk, maar k 30% therie!! De studielast bedraagt 320 SLU en het vak start in 4Hav. Naast twee uur LO per week heb je 3 uur BSM plus 1 uur therie per week. In hav 4 heb je 4 uur BSM en in 3 uur in 5hav. Tt slt kan BSM niet als extra vak wrden gekzen. Het vak BSM en het verschil met LO Er kmen bij BSM vier dmeinen aan bd: - Bewegen (praktijk/eigen vaardigheid) - Bewegen & Regelen (lesgeven, cachen, hulpverlenen, rganiseren) - Bewegen & Gezndheid (EHBSO, sprtfysilgie - reader) - Bewegen & Samenleving (therie) Het vak BSM is dus véél meer dan alleen vier uur per week lekker achter een bal aanhllen!!!!!!! Het gaat bij BSM k m: - Leren bserveren en het maken van kijkwijzers. - Leren lesgeven (eerst aan elkaar, later aan anderen) - Organiseren van ternien en dat k uitveren. Praktijknderdelen zijn bijvrbeeld: - Flag ftball - Schermen - Acrbatiek - Oriëntatie lp - Sprtriëntatie: klimmen/kanën/(water)skiën Heel belangrijk: er zijn 4 SE therie tetsen die samen 25% van je eindcijfer bepalen! Wat kan je ermee? We nemen hier per prfiel een aantal vrbeelden van Hb en W (universiteit)-pleidingen waar het vak BSM relevant vr is: 1. CM: Pab / ALO / Pedaggiek 2. EM: alle (sprt)management pleidingen 3. NG: Fysitherapie, KMI, KMA, ALO, Bewegingswetenschappen, Geneeskunde Wat vr leerlingen verwachten de BSM-dcenten - Je sprt en beweegt graag. - Je hebt een redelijke tt behrlijke vaardigheid. - Je hebt binnen de lessen een gede werkhuding. - Je staat ervr pen m meer te leren. - Je beseft dat er vr (30-35%) k een theriegedeelte binnen BSM is en dat je daar dus behrlijk wat aan met den! Huiswerk! - Je hebt altijd je spullen vr elkaar, p tijd af en ingeleverd. - Je wilt jezelf, maar k vral anderen, beter leren bewegen en regelen. - Je bent gemtiveerd en bereid m veel tijd aan BSM te besteden (k wel eens in je eigen tijd)! Vakkenbekje hav

6 Telatingsadvies vr BSM Hiernder geven we een srt telatingsadvies vr leerlingen die willen kiezen vr BSM. De vakdcent van het 3 e jaar LO heeft een bepalende rl bij dit telatingsadvies. Wil je BSM kiezen infrmeer zelf eens bij de vakdcent van LO. Het kan k zijn dat deze dcent ju aanspreekt als hij/zij vindt dat BSM een gede keuze vr ju zu kunnen zijn. Het telatingsadvies in twee punten uitgewerkt: - Praktijkvaardigheid met redelijk zijn (>6.5) - Werkhuding met ged zijn (>7.0) Vertaling gede werkhuding: sprtief ingesteld, brede interesse in sprt, psitieve huding in de les, hulpvaardigheid is aanwezig, kleding en p tijd kmen is uiteraard ged verzrgd. Dhr. Lammers, Dhr. Bekkema, Mevr. Suidgeest Vakkenbekje hav

7 Culturele kunstzinnige vrming CKV is een vak dat je vr het eerst krijgt in de bvenbuw. De afkrting staat vr Culturele Kunstzinnige Vrming. Bij dit vak maak je kennis met allerlei vrmen van kunst en cultuur. Bij kunst en cultuur denken de meeste mensen als eerste aan een schilderij f beeldhuwwerk, maar er zijn natuurlijk veel meer vrmen. We besteden in de les bijvrbeeld aandacht aan muziek, dans, film, theater. He kijk je naar een cabaret vrstelling, welke verschillende stijlen zijn er allemaal en waar let je nu eigenlijk p als je zelf naar z n vrstelling gaat? In de les leer je kijken naar vrmen van kunst en cultuur en leer je juw eigen mening nderbuwen. Wat vind je er nu eigenlijk van en vral waarm? Buiten de lessen m nderneem je in het jaar zelfstandig een aantal culturele activiteiten, waardr je de pgedane kennis tijdens de lessen in praktijk brengt. Een culturele activiteit kan een cncert f theaterbezek zijn, maar k een stedentrip f iets van cultureel erfged kan zich lenen als activiteit. Hiervan maak je bijvrbeeld (ft) verslagen. Je kunt het vak vr een deel dus zelf vrmgeven en activiteiten kiezen die in het verlengde van juw interesses liggen. Het is natuurlijk wel de bedeling dat je iets verder kijkt dan je neus lang is! Gedurende het jaar leg je een kunstdssier aan, waarin je alle ervaringen p het gebied van kunst en cultuur vastlegt. Dit kunstdssier is nderdeel van het schlexamen. We werken met een puntensysteem, waarmee je een vldende f een ged kunt scren p je eindlijst. Aan het einde van het schljaar presenteer je met behulp van je kunstdssier juw culturele- en kunstzinnige ntwikkeling. CKV is geen leervak, maar een vak dat gericht is p de ervaring. Het gaat erm dat je activiteiten p het gebied van kunst en cultuur nderneemt en ntdekt. Een pen en zelfstandige huding is dus belangrijk! Als je meer vragen hebt ver het vak kun je terecht bij de kunstcördinatren Dhr. Krabman f Mevr. Battem. Vakkenbekje hav

8 Duits Duits in de bvenbuw In de nderbuw heb je een begin gemaakt met de verwerving van de Duitse taal, met andere wrden: er is een basis gelegd vr het spreken, lezen, luisteren en schrijven van de bvenbuw. In de bvenbuw wrdt dit meer uitgebreid naar individuele vaardigheden. Z met je zelfstandig een infrmele en frmele brief in het Duits kunnen schrijven, je mndeling kunnen redden in veel vrkmende situaties, een aantal Duitse beken kunnen lezen en een Duitser redelijk kunnen verstaan. Daarbij met je de grammatica en de wrdjes steeds meer te kunnen passen in plaats van enkel uit je hfd leren. Je krijgt k veel meer authentiek taalmateriaal (bijvrbeeld een artikel uit een krant, van een internetsite f een radi- f televisieprgramma) m de taal p een hger niveau te leren lezen, luisteren, spreken en schrijven. Krtm: bij Duits hud je je vral bezig met: lezen, luisteren, spreken en schrijven in het Duits. Denk dus k aan grammatica en wrdjes leren, dit ter ndersteuning van de vier genemde vaardigheden. Verder gaan we dus een aantal Duitse beken lezen (in 5Hav). Dit vak hangt sterk samen met de andere talen. Ok zijn er raakvlakken met bijvrbeeld geschiedenis en de Nederlandse literatuurlessen. Wat kan je ermee? Als je interesse hebt in berepen, studierichtingen waar je met handel/ecnmie/andere culturen in aanraking kmt, is dit vak zeker een aanrader. Bedenk dat Duitsland nze grtste handelspartner is en dat er dus veel berepen zijn, waarbij kennis van de Duitse taal meer dan alleen een pré is. Bij steeds meer studies wrdt er van je verwacht dat je een stage in het buitenland vlgt en er zijn veel berepen, waarbij je in cntact kmt met andere culturen (terisme/ ecnmische berepen) f je gaat bij een bedrijf werken, dat veel zaken det met andere landen. Kijk maar eens in een krant f zek p internet een vacaturesite. Je zult zien, dat er een enrm aantal vacatures is, waarbij kennis van de Duitse taal een pré f zelfs een vereiste is. Tt slt Ok handig m te weten: TALEN zijn in deze wereld van internatinalisering en glbalisering van essentieel belang. Uiteraard zijn Engels en Spaans wereldtalen, maar in Eurpa staat het Duits als vreemde taal p de eerste plaats. En zeg nu zelf: de taal van je buren wil je tch beheersen! Namens de sectie Duits, Mevr. Sluiter Vakkenbekje hav

9 Ecnmie Geld is een nderdeel van ecnmie Waar gaat ecnmie ver? Als je aan ecnmie denkt, denk je waarschijnlijk aan geld. Dat is vaak het eerste dat in je pkmt. Tch gaat het vak ecnmie ver meer dan geld alleen; geld is slechts een nderdeel. Ecnmie gaat ver mensen die streven naar verbetering Ecnmie is vral een interessant vak mdat het ver mensen gaat en ver de gewnte van mensen m te streven naar verbeteringen in hun leven. We zeggen k wel dat mensen vrtdurend streven naar welvaart. Bij elke keuze die we maken in ns leven, staat ecnmie centraal. Want bijna elke keuze die je maakt, is gebaseerd p vervulling van levensbeheften en het verbeteren van welvaart. Onderwerpen in de bvenbuw Als je vr het vak ecnmie kiest, snap je vaak de inhud van krantenberichten beter. In de tweede fase leer je die berichten te drgrnden en leer je met een ecnmische bril naar de wereld m je heen te kijken. Welke nderwerpen kmen er zal aan de rde?: - We kijken naar de beheften van mensen (wat willen ze / wat hebben ze ndig?) en zien he prducenten/bedrijven daarp kunnen inspelen en he de prijzen tt stand kmen. - De internatinale handel is k een nderdeel. We zeken antwrden p vragen als: Waarm handel je wel f niet met een bepaald land? Is in tijden van crisis de internatinale handel k belangrijk f is prtectie dan het antwrd? - We bespreken wat de rl van het geld is in ns dagelijks leven en welke invled de financiële markten p de ecnmie hebben. - Natuurlijk spelen zaken als werkgelegenheid, werklsheid, verheid en financiën k een belangrijke rl. In 3 hav wrdt gewerkt met lesbrieven. In de tweede fase wrdt k met lesbrieven gewerkt. Daar ben je dus al mi aan gewend. Wel ligt (uiteraard) het temp en niveau in de bvenbuw hger. Gegchel met getallen Hud er rekening mee dat er, tijdens de ecnmielessen in de bvenbuw, geregeld een berep zal wrden gedaan p je wiskundig inzicht. Ok bij ecnmie zal je bijvrbeeld vergelijkingen meten kunnen plssen, grafieken meten kunnen tekenen en relatieve veranderingen meten kunnen berekenen. Twijfel je f je vldende vaardigheden p dit gebied hebt, verleg dan ged met je mentr, dcent, decaan en/f je uder(s) f ecnmie een verstandige keuze is. Ecnmie: altijd handig! Dat wat je bij ecnmie leert, zie je vaak terug in het dagelijks leven f in het berep dat je later gaat uitefenen. Met name bij leidinggevende berepen is het handig dat je een ecnmische achtergrnd hebt. Als je ng vragen hebt kun je bij je huidige dcent ecnmie terecht, maar k zijn de bvenbuwdcenten ecnmie; Dhr. Aktepe en Mevr. Ptters, bereid je vragen te beantwrden. Dhr. Aktepe: A.aktepe@rsgslingerbslevant.nl Mevr. Ptters L.ptters@rsgslingerbslevant.nl Met vriendelijke gret, De sectie ecnmie Vakkenbekje hav

10 Engels Engels in de bvenbuw Frm the wind we cannt live. Nee, dit zinnetje uit een reclame van een energiebedrijf is geen ged Engels. Zveel heb je vast al geleerd van de taal in de nderbuw. In de bvenbuw zal je het Engels ng beter gaan beheersen. Er zijn wel wat verschillen tussen de nder- en de bvenbuw bij de mderne vreemde talen. Je krijgt al een flink aantal jaren Engels. Op de basisschl werd een begin gemaakt met het leren van de taal. In de nderbuw waren grammatica en wrdenschatverwerving heel belangrijk bij het vak Engels. In de bvenbuw ga je wat je geleerd hebt in de nderbuw meer tepassen. De nadruk kmt dan k meer te liggen p de vaardigheden: lezen, luisteren, spreken en schrijven. Grammatica en wrdenschatverwerving ndersteunen ng steeds de ntwikkeling van deze vaardigheden. Alles wat je hebt geleerd in de nderbuw zal wrden verdiept en uitgebreid. We zullen meer dan in de nderbuw gebruik gaan maken van authentiek materiaal. We zullen bijvrbeeld artikelen lezen uit Engelse kranten, Engelstalige dcumentaires kijken en k het internet is een brn van Engelstalig materiaal. We besteden k aandacht aan het schrijven van frmele en infrmele brieven en het schrijven van een essay. Literatuur is een nderdeel van een taal. In de lessen zullen we daarm k aandacht besteden aan het lezen van krte verhalen, gedichten en dergelijke. In de lessen zullen we een film bekijken en analyseren. Verder lees je elk jaar thuis een aantal rmans. Op het centrale eindexamen wrdt alleen leesvaardigheid getetst; in de twee jaren vrafgaand aan het examen zullen de andere vaardigheden wrden getetst. Waar leidt dat uiteindelijk te? Uiteindelijk zal het niveau waarp je Engels spreekt hger meten zijn dan het niveau dat je hrt te halen bij de andere vreemde talen, Duits en Frans. In je vervlgstudie is de kans grt dat een grt deel van je studiebeken in het Engels is. Ok neemt het aantal pleidingen waarbij de vertaal Engels is ng ieder jaar te. In de wereld waarin jullie pgreien zijn internatinalisering en glbalisering bekende begrippen en dus is het belangrijk dat je je talen spreekt. Engels is ng steeds een wereldtaal en een gede beheersing ervan is essentieel. Namens de sectie Engels, Mevr. Buurkes Vakkenbekje hav

11 Frans Verschil Onderbuw-bvenbuw In de eerste 3 jaar van de nderbuw wrdt een basis gelegd vr het gebruik van de taal in de bvenbuw. De belangrijkste grammatica is gepresenteerd en nu met daarmee de taal gebruikt wrden. Vanaf de 4 e klas wrdt er veel meer gewerkt met de lsse vaardigheden; dit wil zeggen spreekvaardigheid, luistervaardigheid, schrijfvaardigheid en leesvaardigheid. Je met nu alles wat je ls aangebden kreeg gaan cmbineren. Om een gede brief te schrijven heb je alle grammatica ndig en niet alleen een klein nderdeel. Om ged te leren spreken heb je een grte wrdenschat ndig. Je kunt niet meer alleen het hfdstuk leren waar je een tets ver krijgt, je met de andere wrden k blijven nthuden. Onderdelen in de bvenbuw - grammatica We herhalen de grammatica van de nderbuw en gaan de verschillende nderwerpen cmbineren - luistervaardigheid We beginnen in de 4 e met de luistertetsen van CITO, deze tetsen wrden landelijk afgenmen. Aan het eind van de 4 e krijgen de leerlingen hun eerste SE luisteren en in H5 ng een keer. - schrijfvaardigheid Vanaf de 4 e klas efenen de leerlingen in het schrijven van brieven. In het begin een tje, maar later een wat uitgebreidere brief. In de 5 e zijn er 2 SE s schrijven. - spreekvaardigheid In de nderbuw is al een begin gemaakt met spreken in het Frans en vanaf de 4 e wrdt dit uitgebreid. Ok hier wrden de lsse stukjes uit de nderbuw gecmbineerd. Aan het eind van H4 is er een SE spreekvaardigheid die bestaat uit een presentatie in tweetalen en in H5 is er een individueel mndeling examen. - leesvaardigheid Tekstbegrip wrdt vanaf de nderbuw geefend, maar de teksten wrden nu wat meilijker. Vanaf klas 4 buwen we het niveau p tt het eindexamen in klas 5. In H4 zijn er regelmatig leestetsen, zdat leerlingen kunnen zien p welk niveau ze zijn. Ok efenen we met het vertalen van stukken tekst m meer begrip van de tekst te krijgen. Er wrdt k gewerkt m de wrdenschat te vergrten. - Lezen en literatuur In klas 4 lezen we gezamenlijk minstens één bek en bekijken we een Franse film. Daar wrden pdrachten bij gemaakt. We starten k met het lezen van fragmenten en het maken van pdrachten uit het literatuurbek. In H5 is er ng meer aandacht vr de literatuurgeschiedenis en wrden er relevante teksten gelezen en films bekeken. Ok wrdt er gezamenlijk een bek gelezen met een bijbehrende film. Vakkenbekje hav

12 Frans en het dagelijkse leven Waarm is het handig m Frans te hebben? Vaak wrdt er gerepen: Waarm meten we Frans leren p schl? Ik ga tch nit naar Frankrijk. Zij leren tch k Engels? Lees dan eens dit: - Frankrijk is de grtste teristische trekpleister ter wereld (66 miljen teristen per jaar). - Frans wrdt in 43 landen gesprken. Wil je met de Afrikaanse cultuur in aanraking kmen in eigen land f in Afrika, f ntwikkelingswerk gaan den, dan heb je Frans ndig. Dus je werkt bij Frans aan je mndigheid als wereldburger! -Internatinale hulpverlening, ntwikkelingswerk den: het Frans is de fficiële taal van het Rde Kruis, la Crix Ruge. Het Frans is truwens k één van de fficiële talen van de Verenigde Naties. -Werken in de ecnmische sectr: 21 % van de Nederlandse exprt gaat naar Franstalige landen. Er zijn meer dan 200 Nederlandse bedrijven in Frankrijk (bijvrbeeld Unilever, Shell, Philips, SHV, Heineken, Strk, Océ, Center Parcs). Het kmt dan k vaak vr dat mensen dr hun baas gevraagd wrden m vr krte f langere tijd in Frankrijk te gaan werken. Een niet te missen kans! Bvendien zijn er meer dan 350 Franse bedrijven en instellingen in Nederland (bijvrbeeld Crédit Lynnais, Nvtel, L Oréal, Yves Rcher, Péchiney, TtalElf, Michelin, Renault, Peuget, Citrën, Cap Gemini). -Wil je graag in de teristische sectr gaan werken, f in de hreca, f misschien wel bij een transprtbedrijf, f in de mde f p een administratie, dan heb je zeker een streepje vr wanneer je Frans hebt gehad. Berepen waarin je met Frans ged terecht kunt zijn bijvrbeeld: - htelmanager, - internatinale salesfuncties, - leraar, - vertaler, - internatinale cmmunicatie en pr functies, - internatinale marketingfuncties... etc., etc. Vakkenbekje hav

13 Geschiedenis 4Hav In 4Hav gaat het ver de Prehistrie t/m heden. Onderwerpen die aan bd kmen zijn: - Grte lijnen van de geschiedenis nadruk p Eurpa - Praktische Opdracht: Film 5Hav - Geschiedenis van de Nederlandse plitiek/rechtsstaat Drie verdiepingsnderwerpen: - Histrische cntext: De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ( ) - Histrische cntext: Duitsland ( ) - Histrische cntext: De kude rlg ( ) - Raakvlakken geschiedenis met het heden: - Kennis uit het verleden is tegenwrdig k tepasbaar. - Situaties van vreger kmen k tegenwrdig vr. - Je met de geschiedenis kennen m het heden te begrijpen. Dit vak is geschikt vr iedereen die niet bererd is m veel te lezen! Wie de geschiedenis kent heeft de tekmst! Namens de sectie geschiedenis, dhr. Veldhuis. Vakkenbekje hav

14 Infrmatica Infrmatica als keuzevak in de bvenbuw In de lp van de derde klas kies je een prfiel en een aantal keuzevakken. Infrmatica is één van de vakken waaruit je kunt kiezen. Infrmatica heeft een Schlexamen (SE) en geen Centraal Schriftelijk Examen (CSE). Dat hudt in dat bijna alle tetsen en praktische pdrachten die je in klas 4 en 5 Hav f 5 en 6 Vw det, meetellen vr het eindcijfer wat p je diplma kmt. In klas 4Vw wrden, net als bij alle andere vakken, alleen vergangstetsen gegeven. 50% Van je eindcijfer bestaat uit de resultaten van therietetsen, de andere 50% van het cijfer is afkmstig van de praktische pdrachten. Op de laatste lesdag in je eindexamenjaar ben je klaar met infrmatica. Lessentabel Hav: 4H, 3 lesuren per week, 5H, 2 lesuren per week. Lessentabel Vw: 4V, 2,5 uur per week, 5V, 2 uur per week en 6V heeft het eerste semester 3 uur per week les. Welke nderwerpen kmen aan bd? Laat ik beginnen met te vertellen wat infrmatica NIET is: het leren werken met een Officepakket. Bijvrbeeld he je met Wrd een verslag maakt f he je het best een PwerPintpresentatie kunt maken. Dergelijke zaken hren allemaal thuis bij infrmatiekunde (klas 1) f bij de ICT lessen in klas 2. Wat kmt er dan wel aan de rde bij infrmatica? Onder andere wrden de vlgende nderwerpen behandeld: - geschiedenis en werking van de cmputer - webdesign en webdevelpment - prgrammeren in Java - datacmmunicatie en netwerken - sftware en besturingssystemen - infrmatiesystemen - gamedevelpment (met Gamemaker f Gamesalad) - relatinele databases en SQL - prjectmanagement vlgens de 'Agile Scrum' methde - afsluitend prject (vw) Kijk p de RSGsite m te zien he het PTA (het schema met alle (SE) tetsen) eruit ziet. Deze website wrdt nder meer gebruikt als ndersteuning bij het vak infrmatica. Veel van de lesstf uit het bek wrdt aangevuld met het digitale lesmateriaal wat je kunt vinden p de pagina's IFA HAVO en IFA VWO (typ bit.ly/ifabek in je adresbalk en je vindt meer infrmatie ver het vak infrmatica.) Vaardigheden Vr het vak infrmatica hef je geen 'cmputernerd' te zijn. Met een brede belangstelling vr ICT, creativiteit (!) en een dsis drzettingsvermgen (k zelf in staat zijn iets uit te zeken) is vld en af en te sftware daarp kunnen installeren is wel ndzakelijk. Studierichtingen Er zijn heel veel studierichtingen waar je infrmatica bij kunt gebruiken. Je kunt de technische kant p (prgrammeren,...), maar k de creatieve kant met bijvrbeeld een studie gametechnlgie (Universiteit Utrecht, Infrmatica),... Vr meer infrmatie kun je terecht bij Dhr. H. Jansen (lkaal 70) Vakkenbekje hav

15 Kunst beeldende vrmgeving Een vak in het prfiel Cultuur en Maatschappij, dat bestaat uit 2 delen (KUA en KUBV) KUNST BV f - MU - is het meer praktische deel waarbij je een keuze maakt tussen (MU) Muziek f (BV) Beeldende Vrmgeving. In beide gevallen met je zelf aan de slag, een instrument bespelen én zingen f beeldend werk maken. Daarnaast is er k een theriegedeelte wat specifiek is vr het vak. Bij Muziek is dat de muziektherie en muziekgeschiedenis en bij Beeldend zijn dat diverse kunststrmingen en kunstenaars. Het grte verschil met de nderbuw tekenen, handvaardigheid en muziek is dat het nu vral m het prces gaat. Je maakt niet alleen prducten, maar het gaat m je ntwikkeling. Niet iedereen heeft dezelfde capaciteiten. Ok als je geen virtus bent p de pian kun je deelnemen aan het kunstvak muziek. Het vraagt alleen wel een behrlijke inzet en je met er natuurlijk enigszins plezier in hebben! Het grte verschil met CKV is dat je zelf praktisch en theretisch bezig bent met één specifieke kunstvrm. Hewel het vak KUNST uit twee delen bestaat, vrmen KUA (therie) en KUBV (praktijk) één vak. KUNST ALGEMEEN (KUA) is het theretische deel van het vak waarbij je kennismaakt met de Westerse kunst en cultuurgeschiedenis p het gebied van muziek, dans, drama, architectuur en beeldende kunst. KUNSTBV - Als je theretisch wat minder sterk bent kun je dit dus cmpenseren met het praktische deel f andersm. Je bekijkt een bepaalde tijd vanuit verschillende invalsheken, die te maken hebben met kunst en cultuur. Je nderzekt bijvrbeeld p welke wijze een maatschappelijke ntwikkeling samenhangt met het ntstaan van bepaalde strmingen in de kunst. Welke veranderingen zie je bijvrbeeld in beeldende kunst na WOII; waardr is deze verandering ntstaan en zie je deze veranderingen k terug in muziek en/f dans? Bij KUA kmen diverse kunststrmingen en perides aan bd, maar het accent ligt vral p de 20 e eeuw, de zgenemde mderne kunst en massacultuur. Dit is k meteen de examenstf in 5 Hav. Tevens is er een wisselend examennderwerp ver een vregere peride, bijvrbeeld Kerkelijke kunst 11 e tt en met 14 e eeuw f Nederlandse burgerlijke cultuur in de 17 e eeuw. KUA sluit je af met een Centraal Schriftelijk Examen. Het telt vr 50% mee in de berekening van je eindcijfer vr het ttaalvak KUNSTBV. KUA is een interessant vak vr wie geïnteresseerd is in kunst en cultuur, mdat er zveel verschillende kanten naar vren kmen. Je leert meer ver de achtergrnden van de verschillende kunstvrmen en he deze samenhangen met ntwikkelingen in de maatschappij. Je zult merken dat er sms dingen terugkmen van CKV, maar k van het vak Geschiedenis. Het grte verschil is dat CKV vral gericht is p het ervaren van kunst en cultuur en dat KUA meer een kennisvak is. Over het vak Muziek wrdt verderp in dit vakkenbekje meer gezegd. Heb je ng vragen ver het vak KUBV dan kun je terecht bij de kunstdcenten Mevr. Battem en Dhr. Krabman. Vakkenbekje hav

16 Lichamelijke pveding In 4 hav krijg je bij het vak Bewegingsnderwijs/Lichamelijke pveding (LO) te maken met een examendssier, het PTA van LO. In de twee uur per week dat je LO krijgt ben je bezig m te zrgen dat je gym met een vldende f ged kunt afsluiten. In dat jaar zitten er verplichte nderdelen die berdeeld wrden. Veel praktijk natuurlijk, die je in de nderbuw allemaal al gehad hebt. Te denken valt aan sftbal, atletiek, turnen, vlleybal, basketbal, vetbal, hckey etc. Sftbal wrdt dr iedereen afgeslten met een terni. Deelname aan het jaarlijkse vlleybal en basketbalterni is facultatief. Er wrden k een aantal spelen en nderdelen alleen beefend, znder dat er een berdeling aan vast zit. Hierbij met je denken aan tafeltennis, badmintn, zaalhckey, zaalvetbal, bewegen p muziek, zelfverdediging, circuit etc. Bvendien ga je samen met anderen een stukje lesgeven, fluiten, bewegen en regelen. Allemaal een vervlg van wat je in de nderbuw k al deed. In het vierde jaar zit k een stukje therie, dat met een tets wrdt afgeslten. Je met er wel een vldende vr scren, met ged pletten in de les en vldende (t)huiswerk zu dit vr niemand een prbleem heven te zijn. Tevens besteden we aandacht aan E.H.B.O., maar dan gericht p sprt. Met een gede mtivatie en inzet (ter berdeling dr de sprtdcent) kan iedereen dit jaar met een vldende f ged afsluiten. S.O.K. (Sprt Oriëntatie Keuze) In 5Hav ga je vervlgens de verplichte S.O.K. (Sprt Oriëntatie Keuze) den. Hier kun je een keuze vr nderdelen maken die we p schl niet z snel den f gewn de accmmdatie en de kennis niet vr hebben. Je kunt kiezen uit bijvrbeeld squash, muntainbiken, tennis, zumba, surfen, glf, cricket, fitness, fit pump, pwer mve, spinning, indr-skiën etc. Vr een kleine bijdrage vlg je dan een lessenreeks van drie lessen. Suzanne (5Hav) Het is erg leuk m een keer buiten schl met je klasgenten te sprten. Z km je bij verschillende sprtinstellingen en maak je kennis met andere sprten dan die je p schl aangebden krijgt. Ik heb gesurfd en ga straks een blk indrskiën. Ok bij Iedema krijg ik ng drie lessen zumba. Erg afwisselend! Deze lessen duren p schl een blkuur en buiten de schl een gewn klkuur. Vr de S.O.K. geldt dat je met vldende inzet en mtivatie met hebben meegedaan m dit af te kunnen sluiten. De S.O.K. wrdt alleen gedaan in het eerste semester. Na het afsluiten van de S.O.K. vlgt een definitieve eindberdeling V f G. Znder een vldende vr LO krijg je géén diplma. Ok in 5Hav kun je natuurlijk weer facultatief meeden aan de jaarlijkse bvenbuwternien van vlleybal en basketbal. De vakgrep bewegingsnderwijs Vakkenbekje hav

17 Maatschappijleer Het vak maatschappijleer is een verplicht vak vr zwel de Hav als het Vw. Het hrt bij het gemeenschappelijk deel en ngeacht welk prfiel je hebt: maatschappijleer hrt erbij. In 4Hav sluit je maatschappijleer af en samen met het prfielwerkstuk (wat in 5Hav een belangrijk werkstuk is) vrmt dit het cmbinatiecijfer wat als cijfer vr je Havdiplma meetelt. Bij het vak maatschappijleer hud je je vral bezig met de nderwerpen: - Parlementaire demcratie - Rechtsstaat - Plurifrme Samenleving Belangrijke vaardigheden die aan de rde kmen bij dit vak zijn: - Discussievaardigheden - Argumentatievaardigheden - Infrmatievaardigheden Heb je interesse in plitiek en maatschappelijke vraagstukken zals criminaliteit, werklsheid, multiculturele samenleving, drugsprblematiek, dan vind je het vak maatschappijleer k interessant. Maatschappijleer hangt k sterk samen met de vakken geschiedenis, ecnmie en aardrijkskunde. In vervlgpleidingen zals jurnalistiek, cmmunicatie, management, ecnmie & recht (MER), Hb recht, persneel & arbeid, culturele, maatschappelijke vrming (CMV) kmt maatschappijleer van pas. Bij het vak maatschappijwetenschappen p pagina 19 is k ng wat te lezen ver maatschappijleer. Verdere infrmatie kun je krijgen bij de dcenten Dhr. Glazenberg en Dhr. Kelewijn. Vakkenbekje hav

18 Maatschappijwetenschappen Bedankt vr je aandacht vr maatschappijwetenschappen (MAW). Op het RSG Slingerbs Levant wrdt het vak MAW als landelijk centraal schriftelijk examenvak (CSE) aangebden in 4 en 5 Hav p de lcatie Slingerbs (3 cntacturen in de week). Je kunt dit vak kiezen als prfiel vak f vrij deelvak in het prfiel CM en het prfiel EM. Verschil Maatschappijleer en MAW Maatschappijleer p RSG Slingerbs Levant is meer gericht p burgerschapsvrming (een srt krte inburgeringscursus vr alle pgreiende burgers). MAW is veel meer dan dat: MAW in 4 en 5 Hav verruimt je zicht. Wat is MAW? MAW is het vak dat het meest dicht bij ju als leerling staat, bij juw eigen belevingswereld. Krtm bij het vak MAW leer je he nze samenleving in elkaar zit. Je zult zien he de macht in nze samenleving verdeeld is, dus welke mensen het vr het zeggen hebben. Ok ga je ntdekken dat er tal van maatschappelijke prblemen bestaan die pgelst meten wrden. Dit alles is erg belangrijk vr ju, want vreg f laat krijg je hier zelf mee te maken. Denk maar eens aan je eigen pveding, het vinden van werk, je inkmen, belasting die je betaalt, integratie, terrrisme, criminaliteit en ng veel meer. We kijken naar al deze maatschappelijke prblemen en je leert hierver een mening te vrmen, nderbuwd met argumenten. MAW belicht een grt aantal maatschappelijke, plitiek belangrijke en actuele zaken van verschillende kanten. Op deze manier krijg je zwel kennis als inzicht in de maatschappij. Je leert zelf keuzes maken en z ntwikkel je een eigen visie. In het vak MAW maak je kennis met de wereld m je heen. Je stimuleert uiteindelijk jezelf m juw maatschappij, juw samenleving in klein en grt verband, zelf te ntdekken en te leren begrijpen he deze functineert. Je leert deze dus te analyseren. Onderwerpen bij MAW: - Plitieke besluitvrming Veel leerlingen denken dat plitiek meilijk is en saai. Maar als je iets beter weet he de plitiek in elkaar zit, begin je het vaak tch wel interessant te vinden. Aan bd kmen vragen als: Wat is het verschil tussen de PvdA en de VVD? Wat is macht, invled en gezag in de plitiek? Wat is de invled van Greenpeace p de regering? Waarm kregen Pim Frtuyn en Geert Wilders zveel aanhangers? Waarm gaan veel mensen niet meer naar de stembus? - Massamedia We kijken allemaal naar de TV en lezen k ng wel eens een krant. De rl van de massamedia in ns leven is veel grter dan we misschien wel denken. We prberen bij MAW de vlgende vragen te beantwrden: Wat is de invled van de massamedia p ns gedrag? Hebben de gebeurtenissen in GTST invled p nze nrmen en waarden? Krijgt de pliticus die het meest p TV kmt k de meeste stemmen? Meten jurnalisten zich aan regels huden? Wrden wij wel ged ingelicht ver gebeurtenissen in andere delen van de wereld? Wrden we gemanipuleerd met berichtgeving? Vakkenbekje hav

19 - Multiculturele samenleving We zeggen dat Nederland een multiculturele samenleving is, maar: Wat is een multiculturele samenleving eigenlijk? Meten immigranten zich aanpassen f mgen ze een deel van hun eigen cultuur huden? Waarm willen mslims dat de sharia een plek krijgt in de Nederlandse rechtsstaat? He kmt het dat in de ene cultuur de grep en in de andere cultuur het individu centraal staat? - Mens en werk Wie niet werkt zal k niet eten is een bekend Nederlands gezegde. Maar is dat eigenlijk wel z? In Nederland gaat niemand dd van de hnger, er zijn immers sciale vrzieningen. Tch is er k in Nederland armede en werkelsheid. Er zijn veel vragen p dit gebied te bedenken: Kan een werkgever iemand z veel f weinig betalen als hij zelf wil? Wanneer krijgt iemand een uitkering? He denken plitieke partijen ver de tekmst van de verzrgingsstaat? He kmt het dat vruwenberepen ng steeds minder status hebben dan mannenberepen? Waarm wrden steeds minder mensen lid van een vakbnd? - Criminaliteit en rechtsstaat Er zijn mensen die het allemaal niet z nauw nemen. De samenleving heeft daar last van en wil er wat aan den, maar den we dat dr meer plitieagenten f meten we meer gevangenissen buwen? We vragen ns af: Welke straf heeft het meeste effect? He wrdt iemand crimineel? Dr de genen, dr verkeerde vrienden? In heverre is terrrisme met het strafrecht te bestrijden? He zrgen we dat de rechter niet wrdt mgekcht? Mag je de ft van een winkeldief p internet zetten zdat iedereen weet wie hij in de gaten met huden? - Ontwikkelingssamenwerking Dit thema is altijd actueel. We vragen ns bijvrbeeld af: He is de macht tussen staten verdeeld? Mgen de Verenigde Staten Iran binnenvallen mdat zij vermeden dat Iran kernwapens ntwikkelt? Wat is het verschil tussen de VN en de NAVO? Waarm den we aan ntwikkelingssamenwerking? Analyse vaardigheden maatschappelijke prblemen Behalve feitenkennis en therieën ver de maatschappij leer je k analysevaardigheden en verbanden leggen met de praktijk. Leerlingen leren een eigen mens- en maatschappijvisie te ntwikkelen. Actuele gebeurtenissen in Nederland wrden besprken en wrden vergeleken met vreger en met andere landen in de wereld. Schlexamens gaan niet alleen ver feitenkennis en therieën, maar mvatten k praktische pdrachten m verbanden te leggen en nderwerpen te analyseren. Werkwijze bij MAW - Gestructureerd; de stf wrdt tegelicht en uitgelegd - Mderne en duidelijke leerbeken - Veel aandacht vr meningsvrming en discussie - Zelfstandig werken bij praktische pdrachten Je weet zeer cncreet waar je aan te bent bij maatschappijwetenschappen. Vakkenbekje hav

20 Waarm MAW? Wat heb je aan MAW als Hav-leerling vr je vervlgpleiding? Dat is natuurlijk afhankelijk van de pleiding die je kiest. Uit ( HBO-geprfileerd ) nderzek bleek dat de prpedeusecördinatren van de vlgende pleidingen het vak MAW als keuzevak (zeer) belangrijk vinden: ***HBO-V ***Sciale Academie (.a. Academie Mens en Arbeid) ***HBO-Recht **Kunstnderwijs **Hger Gezndheidsnderwijs **Academie vr Jurnalistiek **HBO-J **PABO **Nieuwe Leraren Opleiding **HEAO **Sciaal Aggische pleidingen *HTS *HAS (zie hier verklaring van *) ***Zeer belangrijk. Deze pleidingen zuden MAW het liefst verplicht stellen bij het aannamebeleid. **Belangrijk. Deze pleidingen vinden het gewenst dat studenten MAW hebben gekzen. *Deze pleidingen achten MAW relevant. Ik hp dat je nu een ged beeld hebt gekregen van het vak MAW. Veel succes met het kiezen van je prfiel en keuzevakken en hpelijk tt vlgend jaar! Namens de sectie maatschappijleer/maatschappijwetenschappen. Dhr. R.M.M. Glazenberg Heb je ng vragen mail naar: r.glazenberg@rsgsl.nl f neem persnlijk cntact p met de dcenten van MAW. Vakkenbekje hav

21 Management & Organisatie Wat is M&O? Het vak Management & Organisatie (M&O) heeft raakvlakken met het vak ecnmie, maar is zeker niet hetzelfde. Bij M&O gaat het m de ecnmie in een bedrijf. Onderwerpen die aan bd kmen zijn: - Balans, verlies en winstrekeningen samenstellen - Rechtsvrmen VOF, NV, BV - Hyptheekvrmen - Interestberekeningen - Marketing - Break-even analyse - Aandelen en bligaties - Liquiditeit - Slvabiliteit - Rentabiliteit - Ondernemingsplan - (Niet-) cmmerciële rganisaties Bij M&O ben je zwel bezig met leerwerk als met praktische pdrachten. Er wrdt gewerkt met een theriebek en pgavenbek met een uitwerkingenbek. Je krijgt bijvrbeeld pdrachten als het maken van een begrting. Leerlingen die denken dat M&O een vak is met veel wiskunde hebben het mis. Wiskunde kmt minimaal aan de rde. Het vak M&O is alleen te kiezen binnen het prfiel EM. Waarm M&O kiezen? M&O is een vak waar je veel aan hebt wanneer je een eigen bedrijf wilt starten. Maar k als je geen eigen bedrijf wilt beginnen kun je uiteraard M&O kiezen. Z leer je de verschillen tussen de diverse hypthecaire leningen (ndig m de aanschaf van een eigen huis te financieren) en km je de verschillen te weten tussen aandelen en bligaties. Wanneer je kijkt naar het vervlgnderwijs dan kmt je kennis bij M&O met name van pas bij bedrijfsecnmische studies. Kijk ged naar je persnlijke interesse en kies p basis daarvan al dan niet vr M&O. Het is niet per definitie z, dat wanneer je ecnmie leuk vindt, je dit vak k leuk vindt, maar de kans is wel grter. Wanneer je vr M&O kiest en je maakt cnsequent je huiswerk en neemt de tips van de dcent ter harte dan is het vak ged te den! Tt ziens bij M&O! Dhr. Veen Vakkenbekje hav

22 Muziek Ben jij die persn die steeds p zijn instrument speelt, die alle muziek na wil spelen en die erg geïnteresseerd is in alles wat met muziek te maken heeft? Dan ben jij de geschikte leerling m het eindexamenvak muziek te kiezen. Er zijn grfweg twee srten leerlingen die in de bvenbuw muziek kiezen. Het is iemand die een instrument bespeelt, f een instrument heeft bespeeld. Dat wil niet zeggen dat andere leerlingen het vak niet kunnen kiezen maar dan met je wel hard gaan studeren m een instrument te leren bespelen. Op het musiceren wrdt je berdeeld, zingen en spelen. Het is ngeveer 60% van je eindcijfer van het schlexamen. Het musiceren wrdt becijferd naar aanleiding van de prgressie die gemaakt wrdt. Dus becijferd wrdt de inzet in cmbinatie met de kwaliteit. De stem geldt k als instrument maar daarnaast met je k het bespelen van een ander instrument ntwikkelen. Naast het musiceren, alleen f in de grep, kmt er een grt deel therie bij kijken. In de nderbuw had je maar een uur muziek per week, in de bvenbuw zijn het er drie. Van die drie uren wrden er twee gevuld met therie. Dit hudt in: muziekgeschiedenis en muziektherie. Je leert van alles ver nten lezen en nteren maar k wrdt je luistervaardigheid getraind. Je met bijvrbeeld kunnen hren welk instrument er speelt, f het instrument precies de nten speelt die er staan afgedrukt, etc. Als tetsen heb je in de bvenbuw presenteren, hren, zien en schrijven en geschiedenis. Presenteren hudt in dat je een muziekstuk vrbereidt p je eigen niveau en dat laat hren, zwel zingen als spelen. Hren, zien en schrijven bestaat uit tetsen ver muziektherie en luistervaardigheid. Muziekgeschiedenis behandelt de muziekgeschiedenis van de middeleeuwen tt nu. Dit resulteert in het examenjaar in een eindpresentatie waarbij je je als grep en individueel presenteert, zwel vcaal (zingen) als instrumentaal. De therie mndt uit in een eindexamen waarbij de luistervaardigheid erg belangrijk is en gekppeld wrdt aan theretische aspecten van muziek. Uit verschillende perides wrden er bij luisterfragmenten allerlei vragen gesteld. Bijvrbeeld: nteer de ntbrekende tnen, wat klinkt er anders in de herhaling, in welke vlgrde zetten de instrumenten in, etc. Als je muziek als eindexamenvak kiest kan het handig zijn bij de vlgende vervlgpleidingen: PABO, cnservatrium, rckacademie, musicalpleidingen, danspleidingen, lgpedie, ALO, sciaal maatschappelijke pleidingen. Namens de sectie muziek, Mevr. Dam. Vakkenbekje hav

23 Natuurkunde Natuurkunde is eigenlijk synniem aan het dagelijks leven. Stel je eens een wereld vr znder aut s, wekkers, energydrank, muziek en displays? Dat zal wel erg saai wrden, tch? We prberen bij natuurkunde de verschijnselen m ns heen te verklaren en te vrspellen (bijvrbeeld he snel met ik fietsen wil ik ng p tijd p schl kmen?) In de bvenbuw ga je verder aan de slag met nderwerpen zals kracht, beweging, licht, geluid en elektriciteit. De nderwerpen wrden wat breder uitgelegd, z hebben we het niet meer ver geluid alleen maar ver glven en trillingen. Nieuwe nderwerpen zijn energie, arbeid en radiactiviteit. Je krijgt vier keer per week les en je det, net zals in de nderbuw, k practicum m de zaken beter te leren begrijpen. Is natuurkunde technisch? Ja, vr een grt deel ga je aan de slag met frmules en rekenwerk. Maar er zit altijd een menselijke cmpnent aan: wat is de stralingsbelasting bij een röntgenft, wat zijn maatregelen m pwarming van de aarde te vrkmen? Natuurkunde is vaak verplicht vr technische studierichtingen. Ok vr veel pleidingen in de gezndheidszrg in het Hb f W (universitair) is het ndzakelijk. De arbeidsmarkt had en heeft een grte behefte aan deze mensen. In deze mderne wereld zal hiernaar een steeds een grte(re) vraag blijven: werk verzekerd! Op de vlgende website staat infrmatie ver de berepsgrep: vr welke berepen is natuurkunde ndzakelijk? Het vak natuurkunde is in de nderbuw ng een algemeen vak waar vaak naar feiten wrdt gevraagd. Het temp en de meilijkheidsgraad in de bvenbuw liggen beduidend hger. Het tepassen van je kennis staat centraal. Je met nu de frmules en therieën ged begrijpen wil je een pgave succesvl maken. Het klakkels invullen van een frmule werkt niet meer. Er wrdt een grter berep p beheersing van wiskundige vaardigheden gedaan. Drzettingsvermgen en je niet snel uit het veld laten slaan zijn belangrijke karaktereigenschappen. Het wrdt daarm wel leuker: je leert ng beter de dingen m je heen f werking van apparaten te begrijpen. Namens de bvenbuw dcenten: Mevr. van Nijhuis, Dhr. Wiffen en Dhr. Rietberg. Vakkenbekje hav

24 Nederlands Nederlands in de bvenbuw Net als in de nderbuw, heeft elke leerling in de bvenbuw Nederlands. Je bent al gewend dat veel verschillende nderwerpen behandeld wrden en in de bvenbuw gaat dat gewn z dr. - Je krijgt weer tekstverklaring, spelling, frmuleren, wrdenschat. - Je gaat debatteren, je hudt een betg f een beschuwing. - Je gaat schrijven (brief, recensie). - Je krijgt gedichten die je gaat analyseren (denk hierbij k aan beeldspraak en aan stijlfiguren die je al in de nderbuw hebt geleerd ). - Je krijgt literatuurgeschiedenis en leest daarbij beken. Krtm, je buwt gewn verder p wat je al geleerd hebt in de nderbuw! Namens de sectie Nederlands. Vakkenbekje hav

25 Onderzek en Ontwerpen Het Technasiumvak Onderzek en Ontwerpen (O&O) in de Tweede Fase ziet er in de basis hetzelfde uit als in de nderbuw: je prbeert een actueel, bèta-technisch, prbleem p te lssen vr een bestaand bedrijf f instelling. Je det dit dr middel van nderzek ( he werkt het vergisten van huishudelijk afval ) f via een ntwerp ( maak een chimpansee-verblijf ). In de bvenbuw wrdt er echter een grter berep gedaan p je zelfstandigheid en zijn de prjecten k grter (en duren daardr vaak langer dan 8 weken). De prjectteams wrden samengesteld p basis van juw interesse en k de prjecten sluiten daarbij aan. In 4 hav zullen ng twee prjecten wrden vrbereid dr de O&O dcent. Het andere prject dit jaar, een zgenaamde keuzeprject, met je zelf vrmgeven: zelf een bedrijf f instelling zeken en een pdracht frmuleren. In 5 hav, het eindexamenjaar, de je één pdracht: je meesterpref. Hierin werk je samen met een expert van het hger- f wetenschappelijk nderwijs. Deze expert wrdt k, net als de pdrachtgever, betrkken bij de berdeling van je werk. Er is geen centraal examen (CSE) vr O&O. Drdat je prjecten det die actueel en realistisch zijn krijg je een gede riëntatie p je tekmstig bèta-berepsveld. Zals hiervr vermeld werk je samen met het vervlgnderwijs (hb f w) en daarm kun je, al vr je met je vervlgpleiding begint, bepalen welke studierichtingen je het meest aanspreken. (Zelf)nderzek naar eigen kwaliteiten en interesse is daarbij essentieel en maken daarm k deel uit van de lessen O&O. Gezien de aard van de pdrachten is het te verwachten dat vakken zals infrmatica, wiskunde, natuurkunde, scheikunde en bilgie veel gebruikt gaan wrden. Je zult zien dat je vr smmige prjecten kennis ndig hebt die buiten het lesbek vallen, en daarm vrlpt p de lesstf bij deze vakken. Dit vak is bij uitstek geschikt vr zelfstandige, nieuwsgierige, samenwerkende en ged- plannende leerlingen die cnstant bezig zijn hun hrizn te verruimen. Iedere leerling die bij de vrlpige prfielkeuze O&O heeft gekzen wrdt uitgendigd vr een prefprject. Iedere leerling die zich aanmeldt vr O&O in de bvenbuw en ng geen O&O heeft gehad in de nderbuw wrdt k uitgendigd vr een intakegesprek. Dit intakegesprek met teleurstelling mtrent verwachtingen en geschiktheid vrkmen. Mcht je meer willen weten ver O&O in de Tweede Fase neem dan cntact p met Dhr. R. Langstraat, Technatr. Vakkenbekje hav

26 Scheikunde Bij het vak scheikunde hud je je vral bezig met het bestuderen van stffen en hun eigenschappen. Je det veel preven waarbij je ged met waarnemen. Scheikunde in de bvenbuw is een vervlg p scheikunde in de nderbuw. Het practicum blijft een grte rl spelen. Het gaat niet alleen m wat er met stffen gebeurt bij een reactie, maar k m heveel stf reageert: je gaat wat meer rekenen. Verschillen tussen het bvenbuwvak en het nderbuwvak is aan de ene kant dat het vak wat exacter is in de bvenbuw. Aan de andere kant met je in de bvenbuw meer verbanden tussen zaken gaan zien. Het vak scheikunde gaat je een hp leren: - je leert he je zaken kunt nderzeken; - je leert m te gaan met allerlei stffen en apparatuur; - je leert lgisch denken. Scheikunde is een exact vak, maar weer niet z exact als wiskunde f natuurkunde. Het is wel handig als je je wat abstractere dingen een beetje kunt vrstellen. Met hard leren kun je heel ver kmen. In de bvenbuw wrdt er k veel gerekend aan chemische reacties en is vral het rekenen met verhudingen belangrijk. Het is niet z dat er gewerkt wrdt met ingewikkelde wiskundige frmules. Het vak is vral de meite waard als je belangstelling hebt vr gezndheid f de natuur m je heen, f gewnweg als je het leuk vindt m te experimenteren met allerlei stffen en wilt weten waarm stffen bepaalde eigenschappen hebben. Er zijn veel leerlingen die kiezen vr een studierichting waar scheikunde een belangrijke rl speelt zals bichemie, medische natuurwetenschappen, farmacie en milieuchemie. Vr veel studierichtingen is scheikunde een belangrijk bijvak, zals vr medicijnen en bilgie. Zelfs als er geen scheikunde in je vervlgstudie zit, is het een nuttig vak m p de Hav f het Vw te vlgen. Het systematisch aanpakken en plssen van prblemen kun je namelijk veral vr gebruiken. Scheikunde zit in het NG en NT prfiel. Er is een grt tekrt aan afgestudeerden met een natuurprfiel. Als je afgestudeerd bent, wrd je bij veel bedrijven met pen armen ntvangen! Als je van plan bent m die richting p te gaan is het wel belangrijk het vak al vanaf de 3 e klas heel ged bij te huden. Het is een stapelvak! Als je in de 3 e klas met hard werken maar net een vldende weet te halen is het de vraag f het verstandig is het vak/prfiel te kiezen. De in ieder geval al in de 3 e klas je uiterste best en luister ged naar het vakadvies van die leraar!! Verdere infrmatie kun je krijgen bij Dhr. Bne en Mevr. Paap. Vakkenbekje hav