PRACTICUM E.H.B.O. Prof. Dr. Linda Versichelen Dr. Marc Coppens Drs. Nicolas Mpotos. Universiteit Gent Dienst voor Anesthesie

Transcriptie

1 PRACTICUM E.H.B.O. Prof. Dr. Linda Versichelen Dr. Marc Coppens Drs. Nicolas Mpotos

2 Woord vooraf De doelstelling van deze notas is de student aan de hand van een schematisch overzicht door de practica te leiden. Verder kan de student aanvullende notas maken tijdens het practicum zelf. Voor een meer gedetailleerde theoretische achtergrond wordt naar de cursus doorverwezen. Voor uitgebreidere informatie kan u eveneens terecht op de website van de Europese Reanimatieraad : Vragen of opmerkingen bij de cursus kunt u steeds richten tot één van de lesgevers: Linda.Versichelen@UGent.be Marc.Coppens@UGent.be Nicolas.Mpotos@UGent.be Augustus

3 Leerdoelen en indeling van de practica 1 e kandidatuur geneeskunde / tandheelkunde / Revaki Er worden 4 practica van elk 2 uur voorzien (indeling zie nota s) en een herhalingspracticum. De leerstof voor de stationsproef omvat de praktische vaardigheden aangeleerd tijdens de practica, de practicumbundel kan hierbij als richtlijn dienen. Enige theoretische achtergrond is vanzelfsprekend. 2 e kandidatuur geneeskunde Herhaling van de BLS. Demonstratie ACLS en intubatie. Voor de stationsproef wordt de leerstof van de 1 e kandidatuur verondersteld gekend te zijn. 3 e kandidatuur geneeskunde Herhaling van de BLS en AED. ACLS, AED en manuele defibrillatie. Voor de stationsproef wordt de leerstof van de vorige jaren verondersteld gekend te zijn. 1 e proef geneeskunde Herhaling van de BLS. ACLS, AED, manuele defibrillatie en medicatie. Voor de stationsproef wordt de leerstof van de vorige jaren verondersteld gekend te zijn. 2 e proef geneeskunde Herhaling van de BLS. Herhaling reanimatie van de zuigelingen en kinderen. Herhaling van de ACLS (defibrillatoren, intubatie, infusen, medicatie, ) Voor de stationsproef wordt de leerstof van de vorige jaren verondersteld gekend te zijn. 1 e licentie tandheelkunde Herhaling van de BLS en AED. Urgenties in de tandartsenpraktijk: oorzaken en behandeling. Voor de stationsproef wordt de leerstof BLS en AED verondersteld grondig gekend te zijn. Een aanvullende bundel over de urgenties in de tandartsenpraktijk zal aan de jaarverantwoordelijk worden gegeven. 3

4 Practicum 1 Reanimatie door 1 persoon 1. Basic Life Support (basisreanimatie) A. AIRWAY = vrijmaken van de luchtweg Praktisch : Controleer het bewustzijn 1. roep het slachtoffer LUID toe; 2. schud het slachtoffer zachtjes bij de schouders en vraag wat is er gebeurd ; 3. Indien geen reactie : roep LUID om hulp. A = Airway of luchtweg vrijmaken via : a) Head tilt + Chin lift; Verwijder zichtbare vreemde voorwerpen uit de mond b) Jaw thrust (in de lengte-as of opzij van het slachtoffer) : bij trauma (cervicaal) => mond openen, mandibula naar voren en hoofd in neutrale positie. b) zal besproken worden bij reanimatie met hulpstukken. Deze technieken worden eerder toegepast bij traumata en bij beademing met aangezichtsmaker of beademballon. 4

5 B. BREATHING = Beademen Men beademt het slachtoffer uiteraard alleen als er geen ademhaling is => evalueer via Kijk, luister en voel en doe dit voor maximaal 10 sec. Indien geen ademhaling, gasping of insufficiente ademhaling : 1. Mond tot mond beademing : - Head tilt + chin lift; - Nijp de neusvleugels dicht en open de mond lichtjes; - Breng uw mond over dat van het slachtoffer; - Beadem: Hoe? Rustig : 2 sec. ; thorax MOET opgaan Volume : ml => zonder zuurstof Ritme volwassenen : 10-12/min (1x om de 4 à 5 sec). wanneer te groot volume, te snelle en te krachtige beademingen gegeven worden: kans op insufflatie van lucht in de maag met regurgitatie en aspiratie in de luchtwegen tot gevolg (gevaar voor pneumonie!!!). - Neusvleugels loslaten bij uitademing (uitademing tegen kleinste weerstand) en een beetje afstand nemen om volgende inademing zo zuurstofrijk mogelijk te doen. - Head-tilt en chin-lift behouden tijdens de uitademing en kijken of borstkas wel degelijk naar beneden gaat. - Vermijd head-tilt bij nektrauma. 2. Mond tot neus beademing 3. Mond tot mond en neus Beëindigen van de beademing : wanneer er opnieuw normale, voldoende spontane ademhaling is. 5

6 C. CIRCULATION = circulatie op gang brengen Is er circulatie? Is er pols? Kijk naar tekens van leven/circulatie: - Normale ademhaling, - Hoesten (geen gasping of terminaal happende ademhaling), - Beweging. Professionals doen eveneens de controle ter hoogte van de a. carotis in de hals: - Breng 1 hand op het voorhoofd teneinde de hals te strekken; - Breng 2 vingers op de adamsappel; - Glij voorzichtig met de vingers naar je toe tot je pols voelt; - De arterie ligt in de holte tussen het thyroïdkraakbeen en de m. Sternocleidomastoideus. DOE DIT VOOR maximaal 10 sec. Hartmassage a) positiebepaling (middellijn!!!) : - Volg de ribbenboog met wijs- en middenvinger van de hand het dichtst bij de voeten van het slachtoffer van distaal naar proximaal; - Waar de beide ribbenbogen samenkomen plaatst u de middenvinger; - Boven dit punt hou je de wijsvinger; - Vertrek met de hiel van de andere hand aan de hals en glijdt tot tegen de wijsvinger (= midden onderste helft sternum) ; - Plaats de andere handhiel boven de eerste; - Haak nu beide handen met de vingers in elkaar of strek de vingers en start de hartmassage. b) Hoe diep indrukken? : 4-5 cm bij de volwassene c) Frequentie = 100/min (bijna 2/sec) d) Ratio : 15/2 ( 15 compressies, 2 beademingen ) 6

7 Onderbreken van de BLS Na 4 cycli van 15 hartmassages en 2 beademingen ter hercontrole van ademhaling en circulatie (± om de minuut); Is er pols? Is er circulatie? Ja => ademhaling checken => + of Neen => opnieuw 4 cycli Indien pols en geen ademhaling : blijven beademen aan een tempo van 10/12 per minuut tot er spontane ademhaling is (elke minuut AH en pols hercontroleren). 2. Wanneer worden de hulpdiensten verwittigd? Wanneer? Bij vaststelling van ademhalingstilstand Behalve bij: - zuigeling - trauma - drenkeling - verstikking - vergiftiging door alcohol of drugs IN DEZE 5 GEVALLEN WORDT EERST GEDURENDE 1min GEREANIMEERD ALVORENS DE HULPDIENSTEN TE VERWITTIGEN (tenzij 2 de redder aanwezig) Bel 100 of 112 Zeg wie u bent; Waar u zich bevindt; Het aantal slachtoffers; De ernst van de situatie; Dat u de reanimatie start. 7

8 3. De stabiele zijligging Als het slachtoffer ademt en pols heeft zal het in de stabiele zijligging worden gebracht, tenzij dit traumata zou verergeren. Neem eerst de bril af en verwijder dikke, hinderlijke voorwerpen uit de zakken van het slachtoffer. Kniel naast hem en zorg dat de benen gestrekt zijn. Open de luchtweg door het hoofd achterover en de kin naar voor te brengen. Leg de arm het dichtst bij u in een rechte hoek naar boven, waarbij de handpalm naar boven ligt. Breng de verste arm over de thorax, handpalm naar beneden. Grijp het verste been juist boven de knie, met de voet nog op de grond. Met uw andere hand op de verste schouder, rol het slachtoffer op zijn zijde naar u toe. Positioneer de bovenliggende dij, zodat in de heup en de knie een rechte hoek tot stand komt. Breng de hand van de bovenliggende arm onder de wang van het slachtoffer om het hoofd naar achteren te kantelen om zo de luchtweg open te houden. Controleer regelmatig ademhaling. Er moet vooral op gelet worden dat men geen ongewenste druk veroorzaakt op de bloedvaten en zenuwen. Best draait men het slachtoffer om de 30 minuten op de andere zijde. Hier wordt de stabiele zijligging, aangeraden door het ERC, beschreven. De recoveryhouding wordt zowel in de recente Amerikaanse richtlijnen als in de Europese richtlijnen als de toe te passen houding vermeld (op voorwaarde dat er geen traumata zijn). 8

9 4. Het 2000 Europese algoritme (basisreanimatie volwassenen) : Aangezien vroeger reeds de basisbegrippen van CPR werden beschreven, zal hier slechts op schematische manier het doorvoeren van de handelingen worden vermeld. Voor details wordt verwezen naar de cursus. BLS van Volwassen CONTROLEER BEWUSTZIJN Aanroepen en schudden OPEN DE LUCHTWEG Head tilt + Chin lift Indien ademhaling : Recovery- houding CONTROLEER DE ADEMHALING Kijk, luister en voel BEADEMEN 2 effectieve beademingen CONTROLEER DE CIRCULATIE maximaal 10 sec Tekenen van circulatie + Controle pols 10 à 12 maal per minuut CIRCULATIE AANWEZIG Ga door met beademen Controleer de circulatie iedere minuut GEEN CIRCULATIE Hartmassage 100 maal per minuut ratio 15:2 9

10 Practicum 2 Reanimatie door 2 personen Reanimatie met hulpstukken Desobstructie vreemd voorwerp 1. Reanimatie met 2 personen : 2 de redder komt bij Jezelf voorstellen : Ik ken EHBO, kan ik helpen? Vragen : Is de 100 al verwittigd? zoniet gaan verwittigen Ben je vermoeid?, Moet ik overnemen? 2 mogelijkheden : a) De 1 e redder stopt de reanimatie terwijl de 2 e redder zich heeft gepositioneerd thv de thorax van de pt (tegenover de 1 e redder). De 2 e redder neemt dan de volledige reanimatie over : 15/2 sequentie. b) De 2 e redder springt in en de reanimatie gebeurt met 2 tegelijk : 15/2 sequentie De ene redder zorgt voor de beademing en controleert de doeltreffendheid van de hartmassage, terwijl de tweede redder de hartmassage doorvoert. Steeds zal na elke minuut reanimatie een eventueel teruggekeerde spontane pols opgezocht worden en gekeken worden naar tekenen van leven. Wanneer de 2 redders samen toekomen : 1 redder start de reanimatie en de 2 e gaat hulp zoeken. 10

11 2. Reanimatie mbv hulpstukken : 1. Beademing met beschermgaas of aangezichtsvliezen. 2. Beademing met aangezichtsmasker: Zit in de lengte-as van het slachtoffer; Met duim en wijsvinger van elke hand het masker fixeren, met de andere vingers de mandibula ondersteunen; Voer de jaw thrust uit. Alternatieve techniek : aan de zijkant van het slachtoffer zitten. 3. Beademing met een beademballon : Toediening van lucht: met O2-verrijkte lucht of zuivere O2. Met duim en wijsvinger van 1 hand het masker vasthouden, met de andere vingers de kin ondersteunen en naar voren brengen; (= jaw thrust) Met de andere hand de ballon comprimeren. Handig : de ballon comprimeren op de dij! Wanneer men met meer redders is, gaat 1 redder het masker aandrukken en de andere redder de ballon comprimeren. 4. Behouden van de vrije luchtweg dmv een mondpijpje (Mayo-pijpje): Dit zorgt ervoor dat de tong geen obstructie van de luchtwegen veroorzaakt. 5. Behouden van de vrije luchtweg dmv een endotracheale tube; een alternatief is het laryngaal masker (behoort echter tot de ACLS). 3. Behandelen van luchtwegobstructie. A. Wanneer het vreemd voorwerp zichtbaar is: Het manueel reinigen van de mondholte kan op 3 manieren : gekruiste vingers (ontspannen kaakspieren). 1 vinger achter de achterste molaar brengen (bij trismus). naar voren brengen van de kaak (bij extreme beweeglijkheid en ontspanning). Daarna de mondholte reinigen via : haakvormige beweging van de vinger hoofd opzij (vb. bij cervicaal trauma = en bloc opzij draaien). Nooit blinde reiniging van de mondholte!! 11

12 B. Vreemd voorwerp is niet zichtbaar: Verschil tussen een partiële en totale LWO = geluid!!!. Bij een partiële obstructie : Zolang er geluid is (kraaiende, gorgelende ademhaling) zal het slachtoffer enkel aangezet worden tot HOESTEN. Géén andere ingrijpende manoeuvres!!! Bij totale obstructie : 1. Slag tussen de schouderbladen : Tot 5 slagen op de rug tussen de schouderbladen Bij zittend of staand slachtoffer : slag met handhiel, met de andere hand het sternum van het slachtoffer ondersteunen. Het hoofd van het slachtoffer naar beneden gericht. Onmiddellijk stoppen als het vreemde voorwerp loskomt!!! 2. Abdominale compressie = (Heimlich-manoeuver) : - Doel : pistonachtige beweging van het diafragma => drukverhoging in de thorax => vreemd voorwerp raakt los. - NIET bij kleine kinderen, obesen en hoogzwangeren!!! - Positie : halfweg tussen navel en processus xyphoïdeus). 3. Thoracale compressie : - bij kleine kinderen, obesen en (hoog)zwangeren. - staand/zittend slachtoffer: duimzijde van 1 hand juist in het midden van onderste helft sternum op de middellijn, sternum krachtig induwen. Het hoofd van het slachtoffer naar beneden gericht, onmiddellijk stoppen als het vreemd voorwerp loskomt. 12

13 C. Algoritme voor de desobstructie van een vreemd voorwerp Bij een bewust en nog ademend slachtoffer waarvan men weet dat hij een vreemd voorwerp heeft geïnhaleerd moedig het slachtoffer aan te hoesten, doe niets anders Wanneer het slachtoffer zwak wordt, niet meer ademt, niet meer kan hoesten of cyanotisch wordt 1. verwittig hulpdiensten volgens de richtlijnen; 2. verwijder vreemd materiaal en valse tanden uit mond; 3. geef tot 5 slagen tussen de schouderbladen zoals hoger beschreven; 4. indien de slagen tussen schouderbladen geen effect hebben, geef dan abdominale of thoracale compressies zoals hoger beschreven en herhaal dit tot vijf keer; 5. indien nog steeds obstructie, heropen de mond en verwijder het vreemd voorwerp met de vinger indien bereikbaar; 6. indien nog geen ademhaling, herhaal 3, 4 en 5 tot succesvol of tot het slachtoffer het bewustzijn verliest en op de grond valt. 13

14 Bij een bewusteloos geworden slachtoffer Verlies van bewustzijn gaat gewoonlijk samen met relaxatie van de spieren rond de larynx waardoor luchtpassage naar de longen weer mogelijk kan worden. Daarom: 1. leg slachtoffer zo vlug mogelijk op de rug indien dit nog niet het geval is 2. breng het hoofd achterover (head-tilt) of voer jaw thrust of tongue jaw lift manoeuvre uit en verwijder vreemd materiaal met de finger sweep methode indien zichtbaar 3. open de luchtweg met het head tilt - chin lift manoeuvre 4. controleer de ademhaling door te luisteren, te kijken en te voelen 5. geef twee efficiënte beademingen a) is beademing mogelijk, ga dan verder met CPR indien nodig b) blijkt beademing na 5 pogingen onmogelijk: - Start onmiddellijk hartmassage om vreemd voorwerp los te krijgen (doe geen pols controle, kijk niet naar tekens van circulatie) - Na 15 hartmassages heropen de mond en verwijder vreemd voorwerp met de vinger indien nu zichtbaar - Beadem verder of probeer te beademen indien het slachtoffer nog steeds niet ademt - Indien nog altijd obstructie, doe dan steeds verder met hartmassage en poging tot beademen - Is beademing op een zeker ogenblik mogelijk, doe dan verder met CPR indien nodig. Het is uiteraard evident dat, welke van de hoger genoemde technieken voor vrijwaren van de luchtwegen wordt gebruikt, men steeds volgens de regels van het gezond verstand dient te werk te gaan. Zo zal men nooit de compressietechniek toepassen bij een slachtoffer dat in de zetel in elkaar is gezakt. Eerder zal men snel de patiënt op de grond leggen. In dezelfde zin zal men nooit een op de grond liggend slachtoffer rechttrekken om een bepaalde techniek te kunnen toepassen. 14

15 Practicum 3 Reanimatie van kinderen en zuigelingen Automatische Externe Defribillatie 1. Reanimatie van kinderen : A. BLS bij zuigelingen en jonge kinderen a) Bewustzijn controleren : Spreek het kind luid aan en stimuleer het door zachtjes te schudden of op de voetzool te kloppen => als het kind niet reageert (wordt niet wakker, weent niet) => doe verder met reanimatie. Roep LUID om hulp indien bewusteloos b) AIRWAY : Head tilt + chin lift OVERMATIG NAAR ACHTEROVER BRENGEN VAN HET HOOFD IS UIT DEN BOZE!! ademhaling evalueren ( Kijken, Luisteren en Voelen ) c) Indien géén ademhaling : initieel 2-5 trage beademingen (1-1,5 sec) mond tot mond en neus ritme = 20/min (1 om 3 sec) volume zéér klein : bij zuigelingen slechts wangzakvolume let op voor maagdistensie!!! (deze wordt enkel behandeld als het beademen onmogelijk wordt) : lichte druk op de maagstreek terwijl het slachtoffer op de zij wordt gedraaid. Indien de beademing onmogelijk is => obstructie van de LW (totaal of partieel). Opmerking : bij deze slachtoffers wordt de mondholte NOOIT blind gereinigd!! 15

16 Wat doen? : Als er na 2-5 initiële beademingen nog geen efficiënte beademing kon uitgevoerd worden beschouwen we dit als een een luchtwegobstructie. Luchtwegendesobstructie bij de bewusteloze zuigeling 1. Open de luchtweg van de zuigeling eventueel met de 'tongue-jaw lift' en verwijder elke zichtbare obstructie uit de mond. Doe geen blinde vingerreinigingen. 2. Open de luchtweg verder door het head tilt en chin lift manoeuvre en tracht 2 efficiënte beademingen te geven. Indien de beademingen niet efficiënt zijn, herpositioneer dan het hoofd en probeer opnieuw. 3. Blijft het beademen inefficiënt, geef dan 5 slagen tussen de schouderbladen, gevolgd door 5 thoracale compressies zoals hoger beschreven. 4. Herhaal stappen l., 2. en 3. zolang de luchtweg niet vrij is 5. Verwittig de 100 volgens de richtlijnen. 6. Indien beademing wel mogelijk is, controleer de circulatie en start hartmassage zo nodig. 16

17 Luchtwegendesobstructie bij het bewusteloze kind (1 tot 8 jaar) Het bewusteloze kind zal eerst op de rug worden gelegd alvorens de volgende handelingen te starten. 1. Open de luchtweg eventueel met het tongue-jaw lift manoeuvre en verwijder elke zichtbare obstructie uit de mond. Doe geen blinde vingerreinigingen; 2. Open de luchtweg verder door het head tilt en chin lift manoeuvre en tracht efficiënte beademingen te geven. Indien de beademingen niet efficiënt zijn, herpositioneer het hoofd en probeer opnieuw; 3. Blijft het beademen inefficiënt, draai het kind op zijn zij naar u toe en geef tot 5 slagen tussen de schouderbladen 4. Rol het kind terug op zijn rug en geef tot 5 thoracale compressies 5. Open de luchtweg opnieuw met het tongue-jaw lift manoeuvre en verwijder elke zichtbare obstructie uit de mond. 6. Open de luchtweg verder door het head tilt en chin lift manoeuvre en tracht efficiënte beademingen te geven. Indien de beademingen niet efficiënt zijn ondanks herpositionering: 7. draai het kind op zijn zij naar u toe en geef tot 5 slagen tussen de schouderbladen 8. Rol het kind terug op zijn rug en geef nu tot 5 abdominale compressies (ga schrijlings over het slachtoffer of tussen de benen van het slachtoffer zitten) (fig. 47) 9. Open de luchtweg met het tongue-jaw lift manoeuvre en verwijder elke zichtbare obstructie uit de mond. 10. Open de luchtweg verder door het head tilt en chin lift manoeuvre en tracht efficiënte beademingen te geven. Indien de beademingen niet efficiënt zijn, herpositioneer het hoofd en probeer opnieuw. 11. Blijft het beademen inefficiënt, herhaal dan de cycli van alternerende thoraxcompressies en abdominale compressies met slagen tussen de schouderbladen. 12. Indien beademing mogelijk is, controleer dan de circulatie en start hartmassage zo nodig. 17

18 d) Pols opzoeken en kijken naar tekens van circulatie: 0 tot 1 jaar : a. Brachialis, a. Femoralis 1 tot 8 jaar : a. Carotis, a. Femoralis Doe dit voor 10 sec. Opmerking : wanneer de 100 bellen? : na 1 min reanimeren. Men kan ook met de baby op de arm naar de telefoon lopen terwijl men blijft reanimeren. e) Cardiale compressie : Positionering : denkbeeldige lijn tussen de tepels => onder die lijn wordt de wijsvinger geplaatst waarvan de druk verwijderd wordt => met de daar onderliggende midden- en ringvinger wordt de hartmassage uitgevoerd. De thorax wordt 1/3 van de breedte ingedrukt. Frequentie = ten minste 100/min Sequentie = 5/1!!!!! (zowel alleen als met 2) Na ongeveer 10 cycli of ongeveer 1 min wordt de terugkeer van eventuele circulatie geëvalueerd. Alternatieve massage bij zuigelingen : met de 2 handen de thorax omcirkelen en met beide duimen de drukplaats masseren. Bij jonge kinderen (< 8 jaar) wordt de hartmassage op dezelfde drukplaats (onderste helft van het sternum) uitgevoerd, maar met de hiel van 1 hand. B. BLS voor kinderen vanaf 8 jaar Bij kinderen vanaf 8 jaar worden geleidelijk aan dezelfde technieken gebruikt als bij de volwassen reanimatie. 18

19 2.Automatische Externe Defibrillatie (AED) De automatische defibrillator wordt neergezet naast het linkeroor van het slachtoffer. De hulpverlener voert de hele procedure uit aan de linkerzijde van het slachtoffer. Algoritme voor het gebruik van een AED: 1. Schakel het toestel aan 2. Leg de elektroden aan 3. Analyseer het hartritme 4. Laat het slachtoffer los en druk op de 'shock-toets' indien fibrillatie of polsloze ventriculaire tachycardie Na de defibrillatie Er kunnen zich na deze sequentie verschillende mogelijkheden voordoen: De boodschap 'shock indicated' verschijnt opnieuw Indien na de drie toegediende shocks nog geen tekenen van circulatie aanwezig zijn, start men gedurende 60 seconden de reanimatie (beademing en hartmassage). Na deze 60 seconden zullen de meeste toestellen opnieuw het advies geven om het ritme te analyseren. Blijft de ventrikelfibriuatie aanwezig, geef dan nogmaals de opdracht tot drie shocks na elkaar, weer gevolgd door 60 seconden CPR. Tussen de verschillende toe te dienen shocks mag men geen tijd verliezen met het zoeken naar tekens van circulatie. Dit zou immers het analyseren van het ritme en het snel defibrilleren vertragen. Door het snel na elkaar toedienen van shocks vermindert bovendien de transthoracale weerstand. De boodschap No shock indicated" verschijnt en er zijn geen tekens van circulatie aanwezig Geeft het toestel de melding "No shock indicated", dan dient men meteen na te gaan of er tekens zijn van circulatie, Zijn deze tekens afwezig, herstart dan CPR. Gezien de grote specificiteit en sensitiviteit van het toestel dient men slechts na één tot twee minuten CPR opnieuw het hartritme te analyseren. 19

20 De boodschap No shock indicated verschijnt en er zijn tekens van circulatie aanwezig Indien er wel tekens zijn van circulatie, controleer dan de ademhaling. Ademt het slachtoffer niet, beadem het slachtoffer aan een frequentie van 10 tot 12 keer per minuut. Indien het slachtoffer wel ademt plaats je hem of haar best in de veiligheidshouding. De automatische defibrillator blijft echter de hele periode aangesloten en in stand-by! Keert de ventrikelfibrillatie terug, dan zal het toestel de hulpverlener hierop alert maken en wordt de procedure opnieuw gestart. Ook tijdens het transport naar het ziekenhuis laat men in de ziekenwagen de AED best aanliggen. Men mag echter nooit de analyse-toets op dit ogenblik indrukken, gezien de beweging van de rijdende ziekenwagen met deze analyse zou kunnen interfereren, waardoor het artefact een ventrikelfibrillatie zou kunnen nabootsen. Men let voornamelijk op vier potentiële gevaren: het gebruik bij drenkelingen en kinderen en de aanwezigheid van medicatiepleisters of een ingeplante pacemaker. 20

21 AUTOMATISCH EXTERNE DEFIBRILLATIE EVALUEER SLACHTOFFER volgens BLS richtlijnen Start BLS indien AED niet onmiddellijk beschikbaar Schakel defibrillator AAN Plaats elektroden AED Volg gesproken / visuele richtlijnen ANALYSEER RITME Schok AANGEWEZEN Schok NIET AANGEWEZEN na 3 schoks als : GEEN tekens van circulatie GEEN pols CPR 1 minuut CPR 1 minuut DOE VERDER TOT ALS BESCHIKBAAR 21

22 Practicum 4 Evacuatietechnieken Verbanden 1. Bevrijden en verplaatsen van een slachtoffer : A. Dringend verplaatsen van een slachtoffer door 1 redder : Techniek van Rautek; In een met gas of rook gevulde kamer : het slachtoffer zo laag mogelijk bij de grond houden; Eventueel gebruik maken van een deken; Pompiers -verplaatsing NIET gebruiken!!! (teveel belasting van de cervicale wervelzuil van de redder). B. Dringend verplaatsen van een slachtoffer door 2 redders : Stoel maken met de beide armen Alternatief bij het verplaatsen van het slachtoffer door een nauwe opening of van een trap: handen onder de knieën en schouders van het slachtoffer. C. Wegdragen van een bewuste persoon door 2 redders : De 4 handen-zetel D. Verplaatsen van een slachtoffer : Het plaatsen van een slachtoffer op een draagberrie : 1. met minimum 4 redders (draagberrie in het verlengde van de pt => 4 e redder ondersteund het hoofd van de pt en schuift de draagberrie eronder, terwijl de andere redders het slachtoffer optillen). 2. Met 3 redders (de draagberrie staat naast het slachtoffer). Opheffen van een slachtoffer: wanneer het slachtoffer over een zekere hoogte dient te worden opgeheven. 22

23 E. De brancard: 3 redders Deze methode gebruik je wanneer de brugmethode totaal onmogelijk is. De brancard wordt vlak naast het slachtoffer gelegd. Helper 1 plaatst zich in lichte spreidstand achter het hoofd van het slachtoffer en fixeert de brancard met een voet. Helper 3 plaatst zich aan de voeten en doet hetzelfde Helper 2 staat ter hoogte van de dijen van het slachtoffer, steunt op helper 1 en stapt met 1 been over het slachtoffer tot op de verst verwijderde rand van de brancard Dan schuift hij beide handen onder het bekken van het slachtoffer. Helper 3 schuift een hand onder de knieën en de andere hand onder de enkels. Helper 1 schuift een hand onder de hals en de andere tussen de schouderbladen. Helper 1 vraagt : wie is niet klaar?. Indien geen antwoord: Opgelet om te heffen hef op De helpers leggen in een zwevende en vloeiende beweging het slachtoffer op de brancard. 23

24 Helper 2 steunt terug op helper 1 om terug naast het slachtoffer te gaan staan. 24

25 3. Verbanden Vertreksituatie 25

26 Soorten verbanden: SPIRAALVERBAND KRUISVERBAND of KORENAARVERBAND SCHARNIERVERBAND 26

27 KRUISVERBAND VAN DE VINGER SPIRAALVERBAND VAN DE VINGER 27

28 KRUISVERBAND VAN DE HAND VERBAND VOOR DE GANSE HAND ZONDER DUIM OF VOOR HANDSTOMP Doel : bevestigen van een verband Werkwijze : 1. Kompressen of watten tussen de vingers aanbrengen 2.De duim wordt van de hand weggehouden 3.Pantserslagen aanleggen over de vingertoppen (de pantserslagen lang genoeg nemen!) 4.De pantserslagen bevestigen met 2 cirkelslagen. De cirkelslagen lopen boven de duimmuis, zodat de duim er niet in ligt. 5.Korenarenslagen leggen, vertrekkend van de vingertoppen naar de pols toe. 6.Bevestigen met cirkelslagen rond de pols. 28

29 KORENAARVERBAND VOOR DE POLS 1. Cirkelslag leggen rond de pols, hoekje en bijkomende cirkelslag om te fixeren 2. Drie korenaarslagen op de rug van de hand aanbrengen, er op lettend boven de duim te blijven. 3. Naar de pols toe werken en hier twee cirkelslagen rond leggen. 4. Drie korenaarslagen aanleggen op de voorarm, en er eindigen met een cirkelslag. Alle slagen worden steeds in stijgende richting gelegd, dus van de extremiteit van het lidmaat naar de elleboog toe. KRUISVERBAND OF KORENARENVERBAND VAN DE ONDERARM 29

30 KRUISVERBAND VAN DE VOET KRUISVERBAND VAN HET ONDERBEEN 30

31 SCHARNIERVERBAND VAN DE ELLEBOOG Houd het lidmaat lichtjes gebogen, in een stand die voor het slachtoffer gemakkelijk aanvoelt. Breng de eerste 2 omwindingen aan op het gewricht zelf. Breng afwisselend omwindingen aan onder en boven het gewricht. De omwindingen moeten mekaar kruisen aan de binnenkant van het gewricht. Eindig met 2 volledig rechte omwindingen en hecht het verband vast. SCHARNIERVERBAND VAN DE KNIE 31

32 SCHARNIERVERBAND VAN DE ENKEL METHODE 1 METHODE 2 32

33 OOGVERBAND / OORVERBAND Start met een cirkelsag om het hoofd. Aan het achterhoofd onder de achterhoofdsknobbel blijven, zodat de zwachtel niet naar omhoog kan schuiven. Je kan dit verband ook aanleggen aan één van beide oren 33

34 HET DRIEHOEKSVERBAND Een gewone draagdoek mitella aanleggen : Voor extra steun kan een bijkomend driehoeksverband rond de arm gelegd worden om deze te fixeren 34

35 Het voorlopig afdekken van bovenarm, onderarm of pols met een driehoeksverband: De strook kan ook dienen om een (licht) drukkend verband op een wonde of letsel aan te leggen, eventueel bovenop een kompres of een ander verband. 35

36 Een lidmaat voorlopig afdekken met een driehoeksverband : DE HAND De volledige hand : Vingers afzonderen : 36

37 DE VOET DE ELLEBOOG / KNIE DE ARM / HET BEEN 37

38 HET HOOFD DE DRIEHOEKIGE HOOFDDOEK of MUTSVERBAND Doel: om het hoofd (eventueel haar) te bedekken - bij de behandeling van hoofdluizen om de medicatie ter plaatse te houden. - om het hoofd te beschermen vb bij gebruik van toxische producten. Werkwijze: 1. De basis van de driehoek wordt aangelegd op het achterhoofd, met de tip naar het voorhoofd gericht 2. De slippen worden van het achterhoofd gebracht en daar geknoopt. 3. De slippen laten echter de oren vrij. 4. De tip van het voorhoofd wordt over de knoop naar de kruin geleid en daar vastgespeld, vastgekleefd of achter de knoop gestoken. Men kan ook in omgekeerde volgorde tewerk gaan : De basis wordt dan op het voorhoofd gelegd, en de punt in de nek. Verder blijft de werkwijze dezelfde. 38

39 TER ILLUSTRATIE: DUBBEL OOGVERBAND MUTS VAN HIPPOCRATES ELASTISCH NETVERBAND 39

40 ADDENDUM Zuurstoftoediening bij reanimatie Zoals reeds vroeger gesteld werd, zal bij een reanimatie zo vlug mogelijk zuurstof worden toegediend. Zuurstof vindt men tegenwoordig in kleine kunststof (vroeger stalen) flessen waarin het gas wordt samengedrukt tot 150 atmosfeer druk. Zuurstof heeft een kritische temperatuur van 118 en bevindt zich hierdoor onder gasvorm in de fles of cilinder. Aangezien de zuurstof in de fles zich onder dergelijke hoge druk bevindt is het raadzaam voorzichtig om te springen met deze cilinders. Een zuurstoffles dient geregeld getest te worden. We herkennen de inhoud van een zuurstoffles aan hun witte kraag. Op de fles vinden we de aanduiding O2 en de letter M welke aangeeft dat de zuurstof geschikt is voor medisch gebruik. Op de kraag van een zuurstoffles staat ook de vervaldatum en de flesinhoud genoteerd. Met behulp van een drukontspanner wordt het gas onder hoge druk gereduceerd tot een druk iets hoger dan 1 atmosfeer. Met behulp van een debietmeter die het debiet of de flow van de O 2 stroom meet, zal de hoeveelheid (liter/minuut) ingesteld worden. Men verbindt de zuurstoffles met de patiënt via een soepele leiding, geconnecteerd op de debietmeter en aangesloten op het Pocket Mask of op eenvoudige maskers of neusbrilletjes bij een spontaan ademend slachtoffer. Bij niet-ademende slachtoffers wordt de soepele leiding verbonden met het zakmasker met speciale inlaat voor O2, met de beademballon of met de automatische beademingsapparatuur. Het is nuttig om weten dat het leegstromen van de O 2 fles een lineaire afname van de druk in de fles veroorzaakt. Dit laat toe (steunend op de wet van Boyle,druk maal volume is gelijk aan een constante P Χ V = Cte ) de resterende inhoud van de O 2 fles te kennen en het aantal minuten te berekenen gedurende dewelke nog O 2 kan worden toegediend: Wanneer supplementair O 2 wordt aangewend voor de beademing, zal een debiet van minstens 15 liter/minuut worden aangesloten op het speciaal hiervoor voorzien aanzetstuk op de beademballon. Om een hoge concentratie zuurstof te kunnen geven wordt ter hoogte van de inlaat-eenrichtingsklep een bijkomende accumulatiezak of zuurstofreservoir aangeschakeld waarin O 2 zich opstapelt tot de ballon zich hiermee kan vullen (fig. 52 cursus). Alleen met dit zuurstofreservoir kan men voldoende hoge zuurstofconcentraties (tot meer dan 90 %) bekomen. Indien men ter hoogte van de inlaatnippel slechts een zuurstofslang zonder accumulatiezak aansluit, zal men enkel met een matig verhoogde zuurstofconcentratie (± 40 %) beademen. Via een aangezichtsmasker en een eenvoudig masker zal een flow van 10l/min en via een neusbril een flow van 2-4l/min worden toegediend. 40