Kijk-, en denkvragen. Achtergrond info voor de leerkracht

Transcriptie

1 van waarde Kijk, en denkvragen Michiel van Bakel, Skywalker Hoe begon dit filmpje? Wat zag je daarna en wat daarna? Welke geluiden heb je gehoord? Hoe zou dit filmpje gemaakt kunnen zijn? Wat is het verschil tussen een videokunstwerk en een schilderij? Wie is er wel eens in een ander land geweest? Wat vind jij mooi aan de aarde? Wat vind jij mooi aan de natuur bij jou in de buurt? Wie heeft er wel eens van het woord duurzaam gehoord? Waar moeten we op letten als we de aarde gezond en duurzaam willen houden? Skywalker is een clipachtige film van 1,5 minuut, die gaat over de aanpassing van de mens aan zijn omgeving en hoe hij omgaat met de groei van de wereldbevolking. De kunstenaar heeft dit thema abstract benaderd, maar weet een gevoel van drukte en chaos goed over te brengen. Een man loopt op het ritme van een drumbeat. Hij beweegt door een bos, en vervolgens door een stad met hoge flats. De beelden zijn gefilmd vanuit een standpunt op de grond, kijkend naar boven. De figuur beweegt zich haastig voort. Vervolgens rent de man in cirkels met voortsnellende wolken om hem heen. Hier kijken wij vanuit de ruimte naar de aarde. De figuur heeft nu een overzicht over de hele wereldbol. Het begin en het einde zijn wat het standpunt betreft tegenovergesteld aan elkaar.

2 Ruimte voor mensen Kijk, en denkvragen Aquil Copier, Zonder titel Wat zie je op dit schilderij? Wat kun je in de lijnen, vlakken en vormen herkennen? Hoe zou jullie school er van bovenaf uit zien? Hoe denk je dat jouw omgeving er vanuit de lucht uitziet? Zijn er ook groene vlakken van weiden of bossen rondom jouw dorp of stad? Wie kan een natuurgebied nomen dat dichtbij is? Ga je daar wel eens naar toe? Wat kun je daar allemaal doen? Zou je het missen als er geen natuur meer was, als er overal mensen wonen? Dit werk is gebaseerd op Google maps en hoe de aarde er uit ziet vanuit de lucht. Nederland in beeld, met de afwisseling in het groen van de velden en de bossen, de patronen van de wegen, de vlakverdeling van dorpen en het ommeland. In sommige andere kunstwerken gebruikt hij ook de legenda van Google Earth, of schildert hij het vage beeld dat ontstaat bij het scrollen. Dichtbij het schilderij worden de details zichtbaar en wordt duidelijk met welke materialen de kunstenaars heeft gewerkt: met verf, met acryl, met draadjes verf die hij met een spuitzakje opbrengt en met paintbrush.

3 Frisse lucht Kijk, en denkvragen Annette Born, Onderstebomen Wat zie je op deze tekening? Hoeveel potloden heeft de kunstenaar gebruikt, denk je? Het werk heet Onderstebomen. Waarom heeft de kunstenaar die naam gekozen? Welk seizoen is het op deze tekening? Wat doen bomen voor ons? Wat is hun rol in de natuur? Wat doen bomen voor de dieren? Welke geluiden kun bij deze tekening bedenken? Welke geuren kun je bij deze tekening bedenken? Waarom worden er veel bossen gekapt? Het werk van Born is opgebouwd uit allerlei lagen in een gecombineerde techniek. Zij tekent, schildert en stempelt en toch blijft het resultaat uiterst transparant. Zij speelt met de mogelijkheden van de waarneming. De toeschouwer kan zelf bepalen wat het standpunt is. Van onderaf, van bovenaf en zelfs van opzij. Hierdoor ontstaat een gevoel van beweging, niets ligt vast. De kluwen van takken en gebladerte lijkt te bewegen in de wind.

4 Voldoende energie Kijk, en denkvragen Arno Tummers, Buiten thuis Hoe zou je dit kunstwerk beschrijven aan iemand die het zelf niet ziet? Wat kun je er in herkennen? Wat zouden die vlakjes en kleuren op de huizen kunnen voorstellen? Van welk materiaal is het gemaakt? Waar werd dit materiaal vroeger ook wel voor gebruikt? Hoe maakten je opa en oma het vroeger warm in huis? Kunnen wij zoveel verwarming gebruiken als we willen? Waarom niet? Hoe kunnen we zorgen dat de verwarming wat lager kan? Hoe kunnen we verder nog zuinig zijn met energie? De huizen van dekenmateriaal doen denken aan vroeger. Vroeger gebruikten de mensen veel minder energie. Ze hadden bijvoorbeeld alleen een kachel aan in de kamer of in de keuken en droegen binnen extra warme kleren of sloegen een deken om zich heen. Dit kunstwerk zet ons aan het denken over hoe wij met energie omgaan. Misschien ook eens vaker een warme trui of sjaal aan, de ramen dicht en de verwarming lager? De titel Buiten thuis roept ook de vraag op hoe we buiten waarderen. Zijn we betrokken bij de wereld om ons heen? Voelen we ons thuis in de natuur? Gaan we er mee om alsof het ons thuis is? De plek die ons geborgenheid en bescherming biedt, als iets van onszelf?

5 Genoeg te eten Kijk, en denkvragen Iris Bouwmeester, Maisheuvels Wat ligt hier op de grond? Denk je dat deze mais lekker is? Voor wie is die mais bedoeld? Wat groeit er nog meer op de velden? Waar kun je meer mensen mee te eten geven: met 1 kilo vlees of met 12 broden? Heb je wel eens gelet op waar de groente die jullie thuis eten vandaan komt? Hoever heeft die groente gereisd? Wat maakt dat uit voor het milieu? In de drukte van het alledaagse bestaan, lijkt het landschap om ons heen stabiel en onveranderlijk, maar dat is schijn. In haar werk gaat Iris Bouwmeester in op de natuurkrachten en onze landbouwbewerkingen die in de loop van tijd het landschap om ons heen veranderen. Dit interactieve landschap van maïs gaat ook over de voedselketen. Met een beperkte hoeveelheid landbouwgrond en een groeiend aantal monden te voeden, is het niet langer verantwoord dat we zoveel maïs en graan voor de vleesproductie gebruiken. Het bewust worden van dit probleem en het herwaarderen van onze gewassen wordt gestimuleerd door vormen en versieringen in de maïshoop te maken. De toeschouwer wordt uitgenodigd tot kijken, denken en doen.

6 Zuiver water Kijk, en denkvragen Anneke Coppoolse, Water II Waar zou dit kunstwerk over kunnen gaan? Waarom denk je dat? Waar vind je water in de natuur en hoe komt het daar? Wat kan er mis gaan met het water in de natuur? Welke dieren leven in of bij het water? Welke planten leven in of bij het water? Hoe komt het water in ons huis? Wat gebeurt er met water dat we gebruikt hebben? Wie weet hoeveel glazen water wij doorspoelen als we naar de wc zijn geweest? In de vormen van dit kunstwerk kun je de beweging van water herkennen. De vormen zijn eenvoudig en strak. De herhaling van de lijnen doet denken aan een rimpeling in het water, of aan de regelmaat waarmee golven elkaar op kunnen volgen. Organische bewegingen zijn vertaald in geometrische vormen. Spelend met ritmes en schaduwen, met de kleuren, de afstand, bolling en holling kunnen de kijkers hun eigen watercompositie maken.

7 Weinig afval Kijk, en denkvragen Cynthia Borst, Zonder titel Wat kun je in deze afvalhoop herkennen? Wat gooi je zelf allemaal weg? Wat gebeurt er bijvoorbeeld met speelgoed en kleren waar je te groot voor bent? Waarom moeten we zorgen voor minder afval? Hoe kunnen we zorgen dat we minder afval hebben? Wat gebeurt er met ons afval? Worden verpakkingen ook wel eens opnieuw gebruikt? Ken je nog meer voorbeelden van recycling? Weet iemand hoelang een kauwgom blijft liggen als je die weggooit op straat? Deze kunstenaar werkt op de grens van beeldende kunst en theatervormgeving. Met zeer uiteenlopende fragmenten en subtiele details zoekt ze naar een vorm die de fantasie van de kijker prikkelt en inspireert. Haar insteek is altijd om een verhaal te vertellen. Deze grote berg afval zit vol met grapjes en verwijzingen. Het is niet zomaar een leeg gekiepte zak troep. Wek de voorwerpen tot leven Hoe zijn ze hier terecht gekomen? Welk avontuur hebben zij meegemaakt? Dat wat wij weggooien heeft ook ooit waarde gehad, of zou een nieuw avontuur kunnen aangaan. Eerst nog maar eens nadenken voordat het op de afvalhoop belandt...

8 Ruimte voor Natuur Kijk, en denkvragen Toon Laurense, zonder titel Kun je in dit schilderij kleuren uit de natuur ontdekken? Welke verschillen zie je in de vlakken? Kom jij wel eens ergens waar helemaal geen mensen wonen? Welke dieren leven daar dan, denk je? Hoe kun je de natuur het beste beschermen? Weet jij wat je beter niet kunt doen als je de planten en dieren met rust wilt laten? En wat je gerust wel mag doen als je in de bossen speelt? Wie heeft er wel eens gehoord van het woord biodiversiteit? Wat betekent dat? Laurense schildert de natuur. Als ik buiten ben, ervaar ik de schoonheid van de mist, de lucht, de ruimte. Het gaat ook om het licht en hoe dat verandert gedurende de dag. Deze kunstenaar schildert de ongerepte natuur: de leegte, het weer, de structuren en de atmosfeer. Hij roept een spanning op tussen de dieptewerking van de verre horizon en het platte vlak daarnaast. We worden in onze waarneming heen en weer geslingerd. Soms doet het werk denken aan het landschap zoals we dat vanuit het vliegtuig kunnen zien, soms staan we met onze voeten op de grond en hebben we een oneindig vergezicht.