Boekverslag Nederlands Zes sterren door Joost Zwagerman

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Zes sterren door Joost Zwagerman Boekverslag door een scholier 2405 woorden 17 jaar geleden 8,1 81 keer beoordeeld Auteur Genre Joost Zwagerman Psychologische roman Eerste uitgave 2002 Vak Nederlands A. BESCHRIJVING EN ANALYSE 1. Technische gegevens Titel: Zes Sterren Auteur: Joost Zwagerman 2e druk januari e druk 2. Motto en opdracht Motto: It all depends on who you re the father of if you want to kill yourself. John Berryman, uit Dreamsong Verklaring van de titel Ten eerste heeft de titel betrekking op het maandelijks verschijnende hotelblad Goedemorgen. Justus, Siem en Mabel vormen samen de redactie van het blad Goedemorgen, een blad waarin de goede en minder goede kanten van een hotel tegen elkaar worden afgewogen en waaruit een uiteindelijke score wordt opgemaakt die wordt weergegeven met één, twee, drie, vier of vijf sterren. Als hoofdredacteur Siem Merkelbach zich op een zekere avond kostelijk vermaakt in het in Limburg gelegen Club Jade, roept hij uit volle borst dat de hoeren in die tent niets voorstellen vergeleken met zijn vrouw Tilly. Zijn zes-sterrenvrouw. De titel heeft ook betrekking op het 10-jarig jubileum van Goedemorgen. Justus vindt de verzorging en de inhoud van de jubileumeditie van het blad zo goed, dat hij die editie zelf zes sterren toekent. Pagina 1 van 6

2 4. Genre Blijkens het boek is Zes Sterren een roman. Ik zou het boek willen indelen onder de categorie misdaadromans, omdat Justus Merkelbach (de ikpersoon van het verhaal) voortdurend probeert te begrijpen waarom zijn oom Siem plotseling zelfmoord pleegt. 5. Structuur Het boek bevat geen aangegeven structuur. 6. Een samenvatting van het verhaal Justus Merkelbach is een hele gewone jongen. Hij woont bij zijn vader en moeder in Alkmaar. Zijn moeder, een superhygiënische vrouw die alles in huis het liefst vijf keer op een dag zou willen poetsen, een echte huisvrouw dus. En zijn vader, een wat norse, maar vooral ook een rustige man met een baan in het basisonderwijs en tevens de broer van Siem Merkelbach. Siem speelt een belangrijke rol in het leven van Justus. Vaak gaat Justus er op bezoek of blijft hij er een nachtje logeren. Bij Siem en Tilly voelt hij zich op de een of andere manier beter thuis dan bij zijn ouders in Alkmaar. Tilly is de vrouw van Siem, ze is een bescheiden huisvrouw die haar tijd voornamelijk besteed aan het vertalen van Nederlandse boeken naar het engels, een taak waarbij Justus haar zo af en toe een handje bij helpt. Siem en Tilly hebben geen kinderen omdat Tilly niet in staat is kinderen te krijgen. Ze is onvruchtbaar. Daarom zijn zij ook altijd zo verheugd als Justus op bezoek komt en een van zijn vrienden meeneemt. Op wat latere leeftijd, als Justus afgewezen wordt voor de kunstacademie in Amsterdam, biedt Siem hem een baan aan als redacteur van een blad wat hij op wil gaan richten. Het is de bedoeling dat Justus en Siem allerlei grote en kleine hotels door heel Nederland gaan bezoeken en vervolgens een recensie schrijven over het desbetreffende hotel, het hotel een waardering geven in de vorm van sterren en vervolgens proberen het hotel te laten adverteren in het blad. Justus twijfelt geen moment en accepteert het aanbod, ondanks dat zijn ouders er hun twijfels over hebben. De gebroeders Merkelbach zijn het namelijk zelden met elkaar eens en vader Merkelbach vindt het dan ook onverantwoord en niet gepast dat zijn zoon samen met zijn oom Siem de redactie van een blad gaat vormen. Samen met Mabel, de derde medewerkster van het bedrijf, starten Siem en Justus met het reserveren van hotelkamers door heel Nederland en al snel genoeg blijkt hun blad een groot succes. Naarmate de jaren verstrijken worden een paar dingen duidelijk. Siem is degene die de toon aangeeft binnen de redactie. Zijn idee om de hotels te belonen met één tot vijf sterren, zijn manier van advertenties opstrijken, zijn oplichten, zijn ímproviseren, zélfs zijn manier van autorijden wordt door Justus overgenomen. Siem is tenslotte de oprichter van het blad én van jongs af aan al het grote voorbeeld van Justus. Siem is dé man achter Goedemorgen. Totdat tante Tilly hem op een zekere morgen met een bloedend hoofd aantreft op de koude keukenvloer. Dood. Siem had een overdosis tranquillizers en slaappillen ingenomen en had dús zelfmoord gepleegd. Justus, die zich op het moment van de moord in een hotel in Frankrijk bevindt, is totaal overhoop en keert direct nadat zijn vader hem op de hoogte heeft gesteld van de suïcide, terug naar Nederland. Hoe kon dit gebeuren? Dat is de vraag die Justus gedurende het gehele verhaal aan zichzelf stelt. Waarom had oom Siem het gedaan? Tilly was een paar weken voor de moord weggegaan bij Siem, omdat zij op één dag zomaar acht faxen ontving van een andere, tweede liefde van hem. Angèle heette ze. Ze was een grote forse blondine en ze Pagina 2 van 6

3 gaf les aan een kleuterklas in Nijmegen. Echt een type voor Siem vond Justus, die er al langer van wist dat Siem een relatie had met deze vrouw. Omdat Tilly geen kinderen kon krijgen en heel haar lust in seks had verloren vond ze het nooit erg als Siem regelmatig een bordeel bezocht. Zolang het maar niet uitliep op een vaste relatie, was dit oké. Ze had zelfs ooit tegen Siem gezegd dat hij haar mocht verlaten als het hem dwars zat dat ze geen kinderen konden krijgen, maar dit deed Siem beslist niet. Nee, daarvoor hield hij veel te veel van zijn vrouw. Totdat hij deze ene keer iets te ver was gegaan. Siem was vanaf dat moment dus voortaan alleen. Hij had nog vele pogingen gedaan om Tilly bij hem terug te krijgen maar dit is nooit gelukt. Ondanks deze scheiding leek Siem zich snel te herstellen en hij ging fanatiek door met zijn Goedemorgen. Justus weet zich geen raad en probeert te achterhalen waarom Siem het gedaan had. Hij vraagt zich af waarom hij het niet had zien aankomen. Hij stelt zichzelf vele vragen maar vindt geen antwoorden. Ook bij psychiater Nijland vindt Justus nagenoeg geen antwoorden, alleen maar meer vragen. Dan wordt Siem Merkelbach gecremeerd. Justus besluit zich erbij neer te leggen en niet meer verder te zoeken naar de antwoorden op zijn vele vragen. In een gesprek met tante Tilly zegt zij tegen Justus: Ik wil niet dat jij jezelf iets verwijt. Wat Siem heeft gedaan was gericht tegen alles en iedereen. Tegen mij, tegen zichzelf, tegen de wereld. Maar niet tegen jou, Justus. Dat weet ik zeker. 7. Tijd - Verteltijd: 210 bladzijden - Vertelde tijd: ± 28 jaar, dit valt op te maken uit de leeftijd van Justus aan het einde van het boek. Nadat hij de Middelbare school af had gemaakt (±18 jaar) is hij meteen voor Goedemorgen gaan werken en aan het einde van het boek viert Goedemorgen haar 10-jarig jubileum. - Flashbacks: In het gehele boek komen flashbacks voor, eigenlijk is het één grote flashback. Hoofdpersoon Justus Merkelbach denkt gedurende het verhaal constant terug aan zijn opvoeding, zijn vele jaren bij Goedemorgen de dood van Siem en alle vraagtekens die hij daarbij heeft gehad. 8. Ruimte Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Nederland. Een enkele keer bevinden Siem en Justus zich in een hotel in Frankrijk. Plaatsen die voorkomen zijn: het herenhuis in Bosch & Vaart waar Tilly en Siem woonden, het huis van Justus ouders in Alkmaar, Justus eigen huis in Amsterdam, het kantoor van Goedemorgen en natuurlijk de vele hotels waarin Justus en Siem verblijven. 9. Figuren Karakters: Justus Merkelbach ongeveer 28 jaar oud, de hoofdpersoon en tevens de ikpersoon van het verhaal. Justus is een rustig, veel nadenkend persoon. Hij woont alleen in Amsterdam en werkt als hoofdredacteur samen met oom Siem en Mabel bij een blad gericht op de hotelbranche: Goedemorgen. Siem Merkelbach ongeveer 50 jaar, de oom van Justus en medeoprichter van Goedemorgen. Siem is in het begin van het verhaal getrouwd en samenwonend met Tilly. Het is een vrolijk, eigenwijs, druk en dé lievelingsoom van Justus. Later in het verhaal gaat Tilly weg bij Siem en nog wat later pleegt Siem zelfmoord. Pagina 3 van 6

4 Tilly Merkelbach ongeveer 50 jaar, de tante van Justus. Tilly is getrouwd met Siem en is een rustige, vriendelijke vrouw. Ze kan geen kinderen krijgen. Later in het verhaal als ze weduwe is, raakt ze bevriend met een 70-jarige man met 4 kinderen. Mabel in de 40 jaar. Een stille, hard werkende vrouw. Ze houdt de administratie van Goedemorgen bij en is dus een collega van Justus en Siem. Ze is getrouwd met Bert. Typen: Raymond Een stevig gezette uitsmijter bij Club Jade waardoor Justus op een zekere dag wordt begeleid naar het bordeel, waar Siem zich heeft misdragen. Wouda Arts in verzorgingtehuis De Wieken waar Trees, de oma van Justus zich bevindt. Trees Merkelbach de oma van Justus en tevens de moeder van Siem. Zij was liever in de plaats van Siem heengegaan. 10. Vertelwijze Personaal (vanuit Justus) 11. Stijl Zes Sterren is opmerkelijk duidelijk geschreven en bevat niet zoveel lastige woorden als je zou verwachten van een boek van Zwagerman. Het is vlot geschreven, helder en duidelijk waardoor het boek boeiend blijft tot de laatste zin. 12. a. Thema Een jonge redacteur komt in een verwarrende situatie terecht als zijn oom plotseling zelfmoord pleegt en gaat vervolgens op zoek naar het antwoord op de waaromvraag. 12. b. Motieven - Zelfmoord: de oom van Justus pleegt zelfmoord. Justus zoekt in Zes Sterren naar het antwoord op de vraag waarom zijn oom dit gedaan had. - Hotels: Justus en zijn oom Siem werken samen voor een blad waarin zij hotels recenseren. Dit werk versterkt de band tussen beide hoofdpersonen en maakt het dus voor Justus des te moeilijker om te begrijpen waarom Siem zichzelf van kant maakte. - Vrouwen: Siem heeft iets speciaals met vrouwen. Hij heeft zelf een vrouw maar omdat zij geen kinderen kan krijgen staat ze het toe dat Siem bordelen bezoekt, zolang hij maar niet een vaste relatie met een ander begint. Siem leidt dus een soort dubbelleven als het om vrouwen gaat. 12. Bio- en bibliografie De succesvolle schrijver Joost Zwagerman werd in 1963 geboren als zoon van een onderwijzersechtpaar. Pagina 4 van 6

5 Het was geen verrassing dat hij na de middelbare school in zijn geboorteplaats Alkmaar naar de Pedagogische Academie ging, maar hij verkoos de literatuur boven het onderwijs. Hij ging na de PA naar Amsterdam om Nederlands te studeren. In 1986 begon de schrijversloopbaan van Joost met de publicatie van De houdgreep. Het boek werd zeer goed ontvangen maar de doorbraak naar het grote publiek kwam in 1989 met de publicatie van de roman Gimmick!. Het boek betekende een waterscheiding in de Nederlandse literatuur. De roman deed Amerikaans aan. Successen als Vals licht en De buitenvrouw volgden. Meest recent is Zes sterren. Dat Joost ook in het theater een publiek kon aanspreken bewees hij in 1999 met de theatershow Hamerliefde, samen met collega en goede vriend Ronald Giphart. Naast fictie publiceerde Joost een groot aantal essays over diverse onderwerpen en vele recensies van boeken in bladen als Vrij Nederland. Hij schreef bovendien een column in De Volkskrant en later in NRC Handelsblad. Joost was jarenlang de woordvoerder van een groep dichters die bekend stonden als De Maximalen. Deze dichters wilden een toegankelijkere poëzie. Zwagerman heeft drie gedichtenbundels gepubliceerd en was een van de redacteuren van het literaire blad De Held, dat een podium wilde zijn voor vernieuwende literatuur. Joost is voltijd schrijver, is getrouwd en heeft drie kinderen. Volledige Bibliografie ( De houdgreep (roman) 1987 Langs de doofpot (poëzie) 1987 Kroondomein (verhalen) 1988 De ziekte van jij (poëzie) 1989 Gimmick! (roman) 1991 Vals licht (roman) 1993 Collega's van God (essays) 1994 De buitenvrouw (roman) 1996 Tomaatsj (novelle) 1996 In het wild. Essays en kritieken 1997 Chaos en rumoer (roman) 1999 Het jongensmeisje (verhalen) 2001 Bekentenissen van een pseudomaan (poëzie) 2002 Zes sterren (roman) B. EVALUATIE Emotief argument Het verhaal roept gevoelens op van onbegrijpelijkheid. Het is ontzettend verwarrend als iemand die je altijd goed gekend hebt en zoveel voor je betekend heeft onverwachts zelfmoord pleegt. Je leest hoe Justus met zichzelf in de knoop zit en zoekt naar eventuele oorzaken van het voorval. Je proeft de sfeer van verbazing in de familie Merkelbach kort na de zelfmoordaanslag. De vader van Justus, die Siem altijd Pagina 5 van 6

6 al een rare snuiter heeft gevonden blijft dit ook na zijn dood volhouden. Hij vindt Siem laf en ongevoelig, hij had dit nooit zomaar mogen doen. Justus luistert naar de meningen van anderen en vormt langzaam maar zeker ook zijn eigen mening. Esthetisch argument Zes Sterren is anders geschreven dan alle Nederlandse boeken die ik tot nu toe heb gelezen. De manier waarop Joost Zwagerman de verwarde gedachten van Justus weergeeft is buitengewoon duidelijk en vlot leesbaar. Het is de eerste Zwagerman die ik lees, dus ik weet niet of alle boeken zo helder geschreven zijn als deze. Qua taalgebruik is het een uitstekend boek voor de boekenlijst om mee te beginnen in de 4e/5e klas. Weinig moeilijke woorden of ingewikkelde beeldspraak en stijlfiguren. Vergeleken met boeken van Mulisch is dit voor mij glashelder. Structureel argument De structuur van het boek is vrij helder. De gedachten van Justus worden op chronologische wijze weergegeven en is verdeeld in een aantal hoofdstukken (het is misschien wel interessant om te weten dat de hoofdstukken zijn aangegeven met een ster, wat dus weer terugvalt op bijvoorbeeld te titel van het boek.) Tijdens de hoofdlijn van het verhaal wordt telkens een gedachtesprongetje gemaakt naar de dag waarop Siem dood gevonden werd door zijn ex-vrouw Tilly. Telkens wordt dan een stukje weergegeven van de recensie die Justus die dag schreef over zijn verblijf in hotel Juliana. Moreel argument Zelfmoord is misschien een onderwerp dat vaak behandeld wordt in boeken, maar Zes Sterren is zeker geen saai boek. De situaties waarin de hoofdpersonen zich begeven zijn uniek en origineel, zeker op de manier waarop Zwagerman het geschreven heeft. Terwijl je het boek leest ervaar je zelf hoe moeilijk het is om een zelfmoord te verwerken. Realistisch argument Het boek is volledig reëel en zou in werkelijkheid gebeurd kunnen zijn. Ik kan me goed voorstellen dat de situatie zoals deze in het boek wordt weergegeven, zich ook in de werkelijkheid zou kunnen afspelen. Dit scenario bevat geen onmogelijkheden of onrealistische passages en zou door Justus zelf geschreven kunnen zijn, een échte Justus dan... Intentioneel argument Betrokken raken bij een zelfmoord is iets wat lang niet iedereen overkomt. Het iets waar je als lezer dan ook weinig affiniteit mee zal hebben. Joost Zwagerman zet je in feite neer op de plaats van iemand die het wel mee heeft gemaakt en wil je vanachter je bureautje als het ware betrekken in het verhaal. Hij wil je kennis laten maken met gevoelens die iemand heeft als een naaste persoon zelfmoord pleegt. De verwarring, de rouw, het zelfverwijt en de haat. Hij wil het je van dichtbij mee laten maken en dat is hem bij mij zeker gelukt. Pagina 6 van 6