0. Wat met de 40/60-regel die in de leerplannen staat? Mogen wij nog rapporten gebruiken waarin de 60/40 afgedrukt staat?
|
|
- Joannes Raphaël Bogaerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Bijlage: FAQ bij de visietekst moderne talen FAQ bij de visietekst moderne talen 00. In de visietekst is er doorlopend sprake van taaltaken. Wat wordt daarmee bedoeld? Een taaltaak is een realistische taak in een zo authentiek mogelijke maatschappelijke context of beroepscontext. Daarbij is sprake van een open situatie waarin de leerling zelfstandig in de doeltaal kan functioneren. Binnen het schoolgebeuren zal de leraar de leerling echter via de weg van de geleidelijkheid door middel van opdrachten en bijbehorende oefeningen brengen tot het samenhangend eindproduct dat een taaltaak uiteindelijk is. Een typische taaltaak voor een leerling secretariaat zal bijvoorbeeld zijn als office manager het verstrekken van informatie en advies. Dat kan mondeling, face to face of via telefoon, het kan ook schriftelijk via brief of mail of online. Elk van deze mogelijkheden leidt tot een andere taaltaak. Kenmerkend voor deze taaltaken is dat ze onderling ook samenhangen binnen het kader van die bredere context. Aan een taaltaak als informatie verstrekken, zal bijvoorbeeld een taaltaak als begroeten en verwelkomen voorafgaan. Een mondelinge informatie zal achteraf misschien schriftelijk bevestigd moeten worden. Een opdracht hangt nauw samen met het eindproduct, de taaltaak. Opdrachten worden dan ook in functie van dat eindproduct uitgeschreven. Hij kan een open of gesloten karakter hebben en kan een afgerond geheel zijn of deel zijn van een groter geheel. Is onze taaltaak telefonische informatie verstrekken, dan zal onze opdracht bijvoorbeeld een luisteropdracht en een spreekopdracht omvatten en een opdracht gesprekken voeren. Een opdracht zou dus kunnen zijn een telefoongesprek te beluisteren en daar de vragen correct kunnen duiden. Of een boodschap kort en duidelijk kunnen overbrengen: de gevraagde persoon is niet op zijn bureau, kan je eventueel een boodschap doorgeven. Een oefening is gesloten en is gericht op één enkel doel. Ze staat altijd direct in functie van de opdracht en dus indirect in functie van de taaltaak. Het zou een woordenschatoefening kunnen zijn waarin de leerling begrippen leert als: de lijn is bezet, de gesprekspartner is in vergadering, is niet te bereiken of collocaties zoals een boodschap doorgeven. Het zou een interculturele oefening kunnen zijn op het gebruik van de formele en informele taal: Hallo/ Tag tegenover Guten Tag, of het duzen en Siezen. Of een grammaticale oefening waarin de leerling op een beleefde manier iets probeert uit te drukken: Könnten Sie / Darf ich Sie bitten Het vertrekken vanuit taaltaken maakt het mogelijk woordenschat en grammatica geïntegreerd aan te bieden, m.a.w. volledig in functie van de uiteindelijke taalhandelingen die de gebruiker moet stellen. Voor de leerling wordt het meteen duidelijk waarom hij wat moet studeren. bron: Wat met de 40/60-regel die in de leerplannen staat? Mogen wij nog rapporten gebruiken waarin de 60/40 afgedrukt staat? Evaluatie richt zich op de doelstellingen die in de leerplannen staan. De regel om bij evaluatie minimum 60% aan vaardigheden en maximum 40% aan kennisopdrachten te wijden, was geïnspireerd door de nood aan een impuls voor communicatiegericht lesgeven, weg van het overwegend kennisgericht werken. De verhouding beklemtoonde de noodzaak van een overwicht van het vaardigheidswerk in taalonderricht. Die gedachte is na verloop van jaren breed doorgedrongen. Het werken naar vaardig zijn in taal kun je als verworven beschouwen, zodat je nu terecht bij de evaluatie de aandacht op de doelen kunt richten. Die doelen in het leerplan zijn communicatief geformuleerd, de evaluatie zal dan ook in hoofdzaak communica-
2 2 tief gericht zijn, zonder dat evenwel een kwantificering nodig is. Het is belangrijk dat vakgroepen deze doelstellingen bespreken en hun evaluatiecriteria consequent op die doelen richten. Mogen wij nog rapporten gebruiken waarin de 60/40 afgedrukt staat? Zowel de leerplannen als de visietekst moderne talen pleiten eigenlijk voor een geïntegreerde aanpak van kennis en vaardigheden. Of dit in een globaal cijfer of in aparte cijfers voor kennis en vaardigheden gerapporteerd wordt, behoort tot de autonomie van de school. In het kader van een optimale procesbegeleiding heeft een leerling echter recht op gescheiden en concrete feedback. Welke zijn de sterke kanten, welke zijn werkpunten? Schiet hij voor grammatica te kort of voor woordenschat? Voor lees- of voor luistervaardigheid? Het correct communiceren is hier prioritair. Dat hoeft daarom niet altijd in cijfers te zijn. Zie verderop, bij andere vragen. 1 Als je alles in vaardigheden probeert te integreren, kun je nooit alle woordenschat- of grammaticale thema s toetsen die je aangebracht hebt. Taalonderwijs is in de eerste plaats procesonderwijs. Wij zullen onze leerlingen nooit alle woordenschat, nooit alle grammaticale items of interculturele componenten kunnen aanreiken die ze ooit zullen nodig hebben. Wij kunnen hoogstens een aanzet geven, in de ene taal al meer dan in de andere. De leerling zal later zelfstandig zijn taalkennis verder moeten uitbouwen. Vanuit die visie lijkt het ons dan ook niet nodig dat alle woordenschat of alle grammaticale thema's getoetst worden, zeker niet in een summatieve toets die vaak een proefwerk is. Er wordt onderweg al heel wat getoetst, dat niet nog eens op een examen hoeft getoetst te worden. Ook in een vak als wiskunde worden niet alle stellingen op een examen hernomen. Blijft trouwens de vraag of en in hoeverre woordenschat en grammatica hier gezien worden in functie van de vaardigheden. Gaat het om de controle of de leerling (al) de woordenschat wel gestudeerd heeft, dan kan dat ook in kleinere toetsen tussendoor. Toetsen we evenwel of de leerling vaardig is in taal, dan toetsen we of en in hoeverre hij binnen een opdracht de nieuwe woordenschat efficiënt weet in te zetten. Dat daarbij niet alle thema's en niet alle woorden aan bod komen is inherent aan de manier van toetsen. Daarom integreerden we bij de vaardigheden de parameters lexicale rijkdom en grammaticale correctheid: in hoeverre heeft de leerling nieuwe woordenschat/ nieuwe grammaticale items weten te assimileren? 2 Hoe stimuleer je leerlingen om evaluatie voor te bereiden? Meestal studeren leerlingen in functie van toetsen of proeven. De manier waarop die zijn opgesteld, zal dan ook bepalend zijn voor de wijze waarop leerlingen zullen studeren. Toetsen en proefwerken zijn op hun beurt idealiter echo s van de onderwijspraktijk: je toetst zoals je les geeft. Je hoeft leerlingen dus niet extra te stimuleren om op een andere manier te studeren, de praktijk zelf toont hen hoe ze hiermee moeten omgaan. Als je in de les woorden geïsoleerd aan het bord schrijft met daarnaast de vertaling, dan zullen leerlingen dat ook zo studeren. Op die manier sta je echter veraf van wat communicatief taalonderwijs bedoelt. Schets je aan het bord een woordveld dat dynamisch groeit vanuit het aangeboden tekstmateriaal, dan zal ook de leerling na verloop van tijd dit navolgen, en hier zit je wel helemaal in de lijn van de visietekst. Heb je in de les oog voor de verschillende lees- en luisterstrategieën en laat je die ook expliciteren, geef je bij lees- en luisterteksten concrete feedback waarop je op de te volgen strategieën wijst, dan zal ook de leerling bij het studeren meer aandacht aan de strategieën besteden. Als leerlingen bij het oefenen van de schrijfvaardigheid gebruik mogen maken van bouwstenen, dan zullen zij minder tijd besteden aan het uit het hoofd leren van de bouwstenen, maar meer aandacht aan de mogelijkheden om bouwstenen vloeiend met elkaar te verbinden. Ze zullen meer oog hebben voor tekstsamenhang, voor voegwoorden, voor coherentie Duidelijkheid in communicatie vanuit de school over wat de
3 3 leerling moet kunnen, is hierbij essentieel, net als het aanreiken van materiaal om hiermee zelfstandig om te gaan. Uiteraard zullen leerlingen hierin moeten groeien. Waar je als leraar al heel sterk communicatief bezig was, zal die aanpak evident en weinig vernieuwend lijken. Waar een leraar met woordenschat en grammaticale items nog heel geïsoleerd bezig is, kan dit voor leerlingen sterk confronterend werken. Zijn alle leerlingen rijp voor een dergelijke aanpak? Eigenlijk wel, maar ze moeten de kans krijgen te groeien in hun eigen ritme, afhankelijk van de eigen beginsituatie. Het is onze taak onze leerlingen zover mogelijk te brengen rekening houdend met de leerplandoelen. Zo zal bijvoorbeeld het zelfredzaamheidspakket in bso veel minder ver gaan. De taaltaken en de bijbehorende opdrachten zullen hier veel beknopter, concreter en veel minder complex zijn. Ten slotte nog even twee andere invalshoeken: veel scholen hebben projecten opgezet rond leren leren of op basis van de APR1 een takenbeleid opgezet. Het is belangrijk dat hier eenzelfde taal gesproken wordt. In leren leren zou bijvoorbeeld uitdrukkelijk kunnen worden ingegaan op de mogelijkheden van mindmapping en het contextuele denken. In het takenbeleid zou uitdrukkelijk plaats gemaakt kunnen worden voor reflectie en doelgerichte feedback (waarom welke strategieën?). 3 Goede voorbeelden ja, maar hoe doe je dat in de praktijk? Bij de gespreksopdracht telefoneren (punt 8.3 in de visietekst) heb je bijvoorbeeld het feit dat de leerling gepast moet kunnen reageren op een onvoorziene situatie: bv. verkeerd verbonden. Bij de tweede/ derde leerling is de verrassing al uitgewerkt. Verkeerd verbonden zijn is uiteraard maar één voorbeeld. Wat hier bedoeld wordt, is dat je als leraar creatief met situaties moet weten om te gaan en dat je de voorspelbaarheid bij de leerling moet proberen te vermijden. Hoe levensechter je de taak maakt, hoe spontaner de leerling zal moeten reageren. Denk hier bijvoorbeeld aan gespreksoefeningen met informatiehiaten (information gaps) waarop de deelnemers verder moeten ingaan. Van beide partners verwacht je dat ze ook adequaat kunnen luisteren. Als je spreek- of gespreksoefeningen laat voorbereiden, dan bereiden de respectieve gesprekspartners hun deel afzonderlijk en niet gezamenlijk voor. De leerlingen krijgen daarbij niet de hele dialoog, maar het kader van de dialoog. De concrete invulling hangt van de gesprekspartner af. Enkele ideeën: in de plaats van de te bereiken persoon krijg je een andere dienst aan de lijn; de persoon blijkt niet onmiddellijk bereikbaar; je krijgt niet de persoon aan het toestel, maar een antwoordapparaat waarop je een boodschap kunt inspreken; de lijn valt af en toe weg; de persoon aan de andere kant van de lijn vat de informatie verkeerd samen; hij vraagt bijkomende informatie die niet op de opdrachtenfiche vermeld staat Even een concreet voorbeeld: je boekt aan de receptie van het hotel een kamer. Er is een vergissing gebeurd, want de kamer blijkt niet gereserveerd te zijn. Of er zijn spijtig genoeg geen tweepersoonskamers meer vrij, of geen kamers meer met zeezicht, of niet meer in die prijsklasse Het hotel blijkt volgeboekt, de receptionist verwijst door naar een ander hotel in de buurt. Hier moet de leerling kunnen omschakelen van een kamer boeken naar inlichtingen vragen, zoals de ligging en de bereikbaarheid van het andere hotel. Waar het op aan komt, is dat je de leerling op een of andere manier uitdaagt spontaan op een nieuwe, onverwachte situatie in een dialoog te reageren. Eigenlijk kan iets dergelijks ook bij een presentatie, al ga je hier iets voorzichtiger te werk. Het aantal authentieke situaties waarbij een spreker adequaat kan reageren, is eerder beperkt en vrij zeldzaam. Bij een presentatie voor een groep kort, maar adequaat op een vraag die direct bij het thema aansluit, kunnen reageren, bijvoorbeeld. Vaststellen dat een van de audiovisuele hulpmiddelen het niet meer doet en daarop adequaat reageren, lijkt echter voor de leerlingen meer dan een stap te ver. 4 Hoe weet je welk ERK-niveau de leerlingen op een bepaald moment bereikt moeten hebben? Is daar geen schema voor? Na x-aantal uur Engels/Frans/Duits niveau A2 Vooraf dit: het ERK is in de eerste plaats een hulpmiddel, een instrument. Het uitgangspunt blijft het leer-
4 4 plan en de daarin beschreven doelstellingen. Het zal naar de toekomst toe de taak zijn van de leerplancommissies om die doelstellingen af te toetsen aan het ERK. Dat is niet de taak van de individuele leraar. Het ERK is daarenboven niet in de eerste plaats ontwikkeld voor groepen, maar voor individuen. Het geeft de individuele leerder een zicht op zijn ontwikkeling. Het ERK is in die zin ook niet normerend. Je moet als leraar niet een bepaald ERK-niveau halen, je moet bepaalde leerplandoelstellingen halen. Het ERK en de daarin beschreven niveaus kunnen wel oriënterend werken: die leerplandoelstellingen bevinden zich uiteraard op een bepaald niveau van het ERK. De concrete kan-beschrijvingen voor de verschillende niveaus kunnen helpen een leerling in zijn taalontwikkeling te plaatsen: wat kan hij, wat zou hij moeten kunnen om hem een niveau hoger te tillen, met welke opdrachten zul je hem confronteren? M.a.w je kunt leerlingen meer op het niveau benaderen waarop ze zitten. Het onlineprogramma Dialang kan daarbij ondersteuning bieden. Door de te beperkte database is het echter niet geschikt voor kort opeenvolgende tussentijdse evaluaties, omdat telkens hetzelfde toetsmateriaal wordt aangeboden. Je kunt het wel inzetten aan het begin en aan het einde van een schooljaar. Anderzijds biedt het ERK wel mogelijkheden tot inschaling van groepen en zou een dergelijk schema enig houvast kunnen bieden. Toch mag je niet vergeten dat elke taalontwikkeling individueel gebonden is en dat de randvoorwaarden zoals beschreven in de visietekst meebepalend zijn in hoeveel uren een bepaald niveau bereikt kan worden. Tevens wijzen we erop dat de globale niveaus veel minder oriënterend zijn dan de niveaus voor de verschillende deelvaardigheden. Gedacht vanuit het ontwikkelingsperspectief van de leerling ben je veel meer gebaat met de niveaus van de deelvaardigheden: waar situeert een leerling zich voor schrijfvaardigheid, leesvaardigheid Van iemand die zich voor gespreksvaardigheid op een A-niveau situeert, kun je niet veel meer verwachten dan dat hij bij de bakker een brood kan bestellen. Samenvattend kun je het B1-niveau beschouwen als het globale eindniveau (van de basisvorming!) Frans en Engels van de leerlingen van het aso, kso en tso. Het B1-niveau van het ERK wordt algemeen beschouwd als een goed instapniveau voor het hoger onderwijs, zowel voor taalrichtingen als niettaalrichtingen. Vergeet niet dat de doelstellingen van de specifieke en complementaire delen van het secundair onderwijs (bijvoorbeeld aso moderne talen of tso handel) ervoor zorgen dat de niveaus van taalbeheersing voor sommige leerlingen hoger liggen dan de hier beschreven niveaus. Wellicht zullen vele leerlingen zich voor alle vaardigheden of voor sommige van de vaardigheden op B2-niveau, of boven het Drempelniveau (B1), bevinden. 5 Leerlingen zullen niet voor alle vaardigheden hetzelfde ERK-niveau halen. Voor de receptieve vaardigheden zullen zij bijvoorbeeld voor Duits beduidend hoger scoren dan voor de productieve Hoe bepaal je dan het algemene niveau? Of splits je dit op per vaardigheid? Zoals onder punt 4 omschreven is het ERK niet normerend, wel oriënterend. Het kan ook niet de bedoeling zijn om voor alle vaardigheden hetzelfde globale niveau te halen. Het is eigen aan onze visie op taalonderwijs dat het niveau van de receptieve vaardigheden hoger zal liggen dan dat van de productieve vaardigheden. Kennis wordt immers zoveel mogelijk inductief aangebracht. Grammatica en woordenschat worden vanuit concreet taalmateriaal aangebracht of afgeleid. 6 Grammatica breng je aan in functie van de vaardigheidstaak. Loop je dan niet het gevaar dat niet alle grammaticale items aan bod komen? De uitspraak van Jacques Gaillot Als de kerk niet dient, dient ze tot niets parafraserend kun je stellen: als grammatica niet dient, dient ze tot niets. Grammaticale items die geen toepassing vinden in vaardigheidstaken op het niveau van leerlingen, worden dan ook best niet behandeld. Pas als de leerlingen ervaren waartoe de bouwstenen dienen, zullen zij gemotiveerd en bereid zijn om zich grammaticale items eigen te
5 5 maken. Ook mag het rendement van grammatica niet overschat worden: het is volgens sommigen pas vanaf niveau B2 van het ERK dat kennis van grammaticale regels een effectieve hulp is bij de verdere ontwikkeling van taalcompetentie (G. Westhoff, Eigen inhoud eerst, Levende talen Magazine, 2007,1) Bij dat algemeen kader past wel een nuancering. Niet elk grammaticaal item is inderdaad even gemakkelijk te toetsen in een vaardigheidstaak. Maar je mag hierbij niet onbewust elke vaardigheidstaak verengen tot een productieve vaardigheidstaak (schrijven, spreken) waarbij je de receptieve vaardigheden (lezen, luisteren) aan de kant schuift. Het kan best aan te raden zijn bepaalde items eerst in een eerste fase enkel via receptieve taaltaken aan te bieden om zo te komen tot een beter conceptualiseren. Daarna kun je dan overgaan naar productieve taaltaken. Een tweede nuancering: vanzelfsprekend houd je rekening met de voorkennis van de leerlingen. Leerlingen in een Latijnse of Griekse richting zullen bijvoorbeeld meer vertrouwd zijn met een aantal grammaticale begrippen en een meer taaltheoretische benadering. Het is ook noodzakelijk dat elke leraar zich goed informeert over de werkwijze en leerinhouden bij Nederlands om een maximale aansluiting van het vreemdetalenonderricht te verzekeren. 7 Ook het interculturele breng je zoveel mogelijk functioneel aan. Het moet bijdragen tot een beter begrip van de communicatie door een beter begrip van de cultuur waarin die communicatie gebed zit. Wordt dat interculturele zo niet heel sterk verengd? Zijn zo niet vele interculturele items uit onze bestaande leerplannen overbodig? Denk maar aan allerlei historische of geografische gegevens? Om goed te communiceren met een anderstalige weet je best een en ander over die andere cultuur. Naarmate je meer kijk hebt op de gevoeligheden, de achtergrond, gebruiken, de eigenheid van een andere cultuur, zul je die kennis kunnen inbrengen in je communicatie en zo misverstanden vermijden of gewoon op een rijkere manier kunnen omgaan met de andere. Dit is een waarheid als een koe. Daarom blijft de huidige visietekst dit beklemtonen. Daarnaast gaat de visietekst nog een stap verder zodat hij het begrip interculturele competentie verruimt. Het weten van een aantal zaken is immers onvoldoende. Belangrijk is ook dat de leerling weet heeft van de diversiteit in de wereld, openstaat voor wat anders is, niet onmiddellijk iets in het belachelijke trekt omdat het niet strookt met wat hij gewoon is. Interculturele competentie functioneel aanbrengen betekent dan dat je niet noodzakelijk geïsoleerde lessen over bv. The British Isles zult geven. Door authentiek materiaal te gebruiken, zul je ongetwijfeld geregeld kunnen wijzen op de eigenheid, het karakteristieke van bepaalde zaken. Dit betekent dus wel dat je een zekere alertheid en gevoeligheid voor die interculturele elementen ontwikkelt. Moet interculturele competentie afzonderlijk getoetst worden? Interculturele competentie kan, maar hoef je niet apart te toetsen. Bepaalde elementen kunnen het onderwerp zijn van kennisvragen. Interessanter nog is als leerlingen deze daadwerkelijk kunnen inzetten als ze zich in hun schrijven en spreken tot iemand richten. Hoe kun je aan de attitude interculturele competentie werken?? Werken aan een bepaalde attitude is ongetwijfeld een werk van lange adem. Het is niet omdat iets eens gezegd wordt, dat de leerling zich daar onmiddellijk naar gedraagt. Als leraar werk je aan dit proces op de eerste plaats door je eigen houding. Als je zelf nieuwsgierig bent, openstaat voor wat anders is, en bv. vanuit die grondhouding een bepaald fenomeen becommentarieert, dan zal dit ongetwijfeld ook voor leerlingen merkbaar zijn. Hopelijk nemen ze een dergelijke houding op termijn ook over. Uiteraard is het niet de bedoeling dat je deze attitude ook daadwerkelijk toetst. 8 Voldoen onze huidige leermiddelen aan deze nieuwe visietekst? Kennisgerichte leermiddelen beantwoorden niet aan de communicatieve aanpak die de visietekst bespreekt.
6 6 Daarbij zijn leermiddelen ondergeschikt aan leerplannen. Bij de keuze en beoordeling van leermiddelen door de vakgroep is het dus uiterst belangrijk te vertrekken vanuit de leerplandoelen en vanuit de visie op modernetalenonderricht. Zoek naar een duidelijke integratie van vaardigheden en kennis zoals dat in de visietekst beschreven staat. 9. Er wordt voor een grotere integratie van kennis en vaardigheden gepleit. Moet je echter niet eerst die zaken allemaal afzonderlijk goed beheersen, vooraleer je ze zinvol kunt integreren? De achterliggende visie op het taalonderwijs is die van de taaltaak waaraan alles opgehangen wordt. Het is die taaltaak die bepaalt welke grammaticale items functioneel en dus prioritair of niet direct functioneel en dus eerder bijkomstig zijn. In functie daarvan zullen dan oefeningen aangeboden worden die de opdrachten kunnen ondersteunen. 10. Zijn er binnen de taaltaken ook leerlijnen? Eigenlijk niet, maar taaltaken zijn vaak wel concentrisch opgebouwd. Wat leerlingen in een eerdere taaltaak hebben verworven, wordt in de nieuwe taaltaak meegenomen. Deze vorm van recycleren is een zeer belangrijke stap in het vastzetten van kennis en vaardigheden. Waar een leerling in een eerste jaar zich op een vrij eenvoudige manier moet kunnen voorstellen, zal hij bij een volgende voorstelling bepaalde aspecten moeten toevoegen, bv. iets over zijn karakter of zijn vrije tijd om tenslotte in een taaltaak als solliciteren dit heel breed uit te werken. Taaltaken als begroeten en afscheid nemen worden bij gespreksvaardigheid bijvoorbeeld bijna voortdurend hernomen. Dat geldt ook voor zijn mening verkondigen of stelling nemen. Wat oorspronkelijk heel eenvoudig geformuleerd wordt, kan bv. stilaan uitgebouwd worden tot een met argumenten onderbouwd betoog. 11 Met al die vaardigheden schrijven en spreken leerlingen er zomaar op los, wat heel vaak leidt tot minderwaardige producten. Dit is een meer dan terechte opmerking. Ze maakt ook duidelijk dat er in het onderwijsleerproces heel duidelijk tijd moet vrij gemaakt worden voor attitudevorming en zelfevaluatie. Daarom werd in de visietekst ook uitdrukkelijk gekozen voor de OVUR-strategie. De leerling moet zich oriënteren en voorbereiden op de taaltaak. Op een bepaald moment vraagt dit een kritische zelfreflectie van de leerling: hij moet zich bewust zijn van wat hij al kan en kent en wat hij nog niet kan of kent en waar hij dus nood heeft aan bijkomende ondersteuning. Vanuit een dergelijke houding weet een leerling dan ook wat hij zonder grote risico's bewust al kan inzetten en wat niet. Vertrekt hij vanuit de verworven kennis en vaardigheden, dan kan hij een aanvaardbaar resultaat neerzetten. Wil hij iets hoger, dan gaat hij naar de zone van de "naaste ontmoeting", in dit geval de nieuwe woordenschat en de grammaticale items die dit jaar werden aangebracht en die hij misschien nog niet voor de volle 100% geassimileerd heeft. Dit is de zone van het berekende risico. De leerling die echter spontaan reageert en een grammaticaal en lexicaal niveau wil aansnijden dat hij nog niet beheerst, rijdt zich onvermijdelijk vast. Wie nog niet leerde werken met voegwoorden, moet geen samengestelde zinnen willen maken. Wie nog maar de basiswoordenschat in verband met persoonlijkheid gezien heeft, moet zijn karaktertrekken en/of eigenschappen niet tot in detail willen beschrijven Het is dan ook de taak van de taalleraar niet alleen zelf te zien waar de leerling in zijn taalontwikkeling staat, maar ook de leerling te helpen in zijn zelfinschatting. Wat moet je kunnen en wat moet je daarvoor kennen, leert de leerling dan vertalen in wat kan ik al en welke kennis gebruik ik daarvoor. In die zin is het ook belangrijk dat een leerling in zijn groei naar autonomie zelf zijn noden leert te onderkennen. Ik moet over mijn dromen en verlangens kunnen praten, hoe zou de "zou"-vorm dan zijn. In het optimale geval zal een leerling, een klasgroep zo mee gedeeltelijk de inhoud van een cursus bepalen. Zij brengen aan, waar zij op een bepaald moment aan toe zijn. Het zal op dat ogenblik aan de leraar zijn om hen al dan niet duidelijk te maken of dit past binnen de gevolgde taalontwikkelingslijn of niet. Misschien moeten sommige leerlingen eerst een aantal tussenstappen leren zetten.
7 7 12 Het is niet altijd even gemakkelijk om in vreemde talen uitdagende vaardigheidsoefeningen, i.c schrijfvaardigheidsoefeningen te maken. De opdracht blijft hier heel vaak beperkt tot brieven schrijven. Schrijfvaardigheid wordt inderdaad te vaak herleid tot het schrijven van brieven. De leerinhouden en de didactische wenken in de leerplannen reiken hier nochtans vaak heel interessante alternatieven aan. Dit lijkt ons de kans bij uitstek om samen in de vakgroep te brainstormen. We willen toch een aantal aanzetten geven. Naast de brief heb je uiteraard de mail, de sms, het kattenbelletje, de memo, een kaart, het schrijven op een forum (het formuleren van een eigen mening, een standpunt innemen, weerleggen ), de samenvatting, een verslag, een commentaar, het verhaal, het dagboek, een ppt-presentatie of binnen de vaktaal: een formulier, een bestelbon, een antwoordkaart, een handelsbrief
Wat stelt de doorlichting vast? Enkele voorbeelden:
Werken aan leerlijnen De nieuwe leerplannen zijn nu van kracht in het basisonderwijs, in de eerste en de tweede graad. Dit is een geschikt moment om leerlijnen opnieuw te bekijken of uit te werken. Wat
Nadere informatieENGELS. Zijn er nog vragen?
ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.
Nadere informatieluisteren: dialoog beluisteren en
TABASCO Leercoach Een afspraak maken ( mondeling) Een uitnodiging schrijven ( schriftelijk) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden:35.1.2 en 35.1.3 en 35.1.5 *dagen / maanden *afspraak
Nadere informatieKruistabel ter inspiratie voor het opmaken van een jaarplan Duits voor de derde graad Moderne Talen
Titel / thema tekst / toets Kruistabel ter inspiratie voor het opmaken van een jaarplan Duits voor de derde graad Moderne Talen LUISTERVAARDIGHEID De leerlingen kunnen Lu 1 op beschrijvend niveau van narratieve,
Nadere informatieTABASCO. Oriëntatie + voorbereiden
TABASCO Oriëntatie + voorbereiden Leercoach Leerlingen Een bestelling doen in een restaurant (mondeling) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden: 35.1.3 en 35.1.4 - grammatica:
Nadere informatieVerleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO
Taalblokken Engels Brochure MBO Verleg je grenzen! Met de gedegen examentrainingen weten mijn studenten exact wat ze kunnen verwachten op het COE. En ik ook! Bibliotheek Nieuwe digitale leeromgeving Starten
Nadere informatieKruistabel ter inspiratie voor het opmaken van een jaarplan Duits voor het 2 e leerjaar van de 2 e graad aso. Datu m van de les. De leerlingen kunnen
Titel / thema tekst / toets Kruistabel ter inspiratie voor het opmaken van een jaarplan Duits voor het 2 e leerjaar van de 2 e graad aso De leerlingen kunnen LUISTERVAARDIGHEID Lu 1 op beschrijvend niveau
Nadere informatieluisteren: ET 4, 6 spreken: ET 15, 18, 23 lezen: ET 10, 12 schrijven: ET 28, 30, 31, 34 mondelinge interactie: 24, 27
TABASCO Oriëntatie + voorbereiden Leercoach Leerlingen Iemand voorstellen (schriftelijk en mondeling) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden: 35.1.1 en 35.1.2 en 35.1.3 - grammatica:
Nadere informatieGESPREKS- EN DOELEN VANDAAG 6/1/2016 SPREEKVAARDIGHEID IN DE ISK ONDERWIJSACTIVITEITEN. Hoe zeg je dat?
GESPREKS- EN SPREEKVAARDIGHEID IN DE ISK Hoe zeg je dat? 1 Lies Alons 31 mei 2016 AZC Dronten DOELEN VANDAAG 2 1. Je weet welke onderdelen van belang zijn in het spreekproces in een 2 e taal. 2. Je ontwikkelt
Nadere informatieKennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis
Kennisbasis Duits 8 juli 2009 Thema Categorie/kernconcept Omschrijving van de categorie / het kernconcept De student 1. Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid
Nadere informatieSPAANSE TAAL EN LITERATUUR (ELEMENTAIR) HAVO
SPAANSE TAAL EN LITERATUUR (ELEMENTAIR) HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020 Versie: 2 april 2019 De vakinformatie is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Moderne Talen (3de graad ASO) Leerlingprofiel Wat krijg je als je in Frankrijk un pistolet vraagt? Wist je dat het Franse woord mannequin van het Nederlandse manneken
Nadere informatieKerndoelen - ERK. Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ERK) 2. Library en ERK 6
Kerndoelen - ERK Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ERK) 2 en ERK 6 1 2 Kerndoelen en Common European Framework of Reference (ook wel ERK) In de kerndoelen die door de overheid zijn
Nadere informatie1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs
1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een
Nadere informatieVOORBEELD VAN FEEDBACKRAPPORT SELOR TAALTEST
Dit rapport wordt ter informatie aangeboden om uit te leggen hoe Selor de taalcompetenties evalueert en hoe Selor feedback geeft in de feedbackrapporten voor kandidaten. Dit voorbeeld dekt niet alle mogelijke
Nadere informatieVakdidactiek: inleiding
Vakdidactiek: inleiding Els Tanghe 1 1. Inleiding Een specialist in de wiskunde is niet noodzakelijk een goede leraar wiskunde. Een briljant violist is niet noodzakelijk een goede muziekleraar. Een meester-bakker
Nadere informatieLokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader).
De volgende vakken komen aan bod Aardrijkskunde Maatschappelijke vorming (MAVO) Nederlands Godsdienst Niet-conventionele zedenleer LEERDOELSTELLINGEN LESFICHE C Door aan de slag te gaan met lesfiche C
Nadere informatieTOETSTIP 1 JANUARI 2006 TIP 1: HOE ONTWIKKEL IK EEN VALIDE TOETS?
TOETSTIP 1 JANUARI 2006 Bepaling wat en waarom je wilt meten Toetsopzet Materiaal Betrouwbaarheid Beoordeling Interpretatie resultaten TIP 1: HOE ONTWIKKEL IK EEN VALIDE TOETS? Bij het ontwikkelen van
Nadere informatieSTUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD
STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.wico.be www.shn.wico.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel
Nadere informatieARABISCHE TAAL EN LITERATUUR (ELEMENTAIR) VWO
ARABISCHE TAAL EN LITERATUUR (ELEMENTAIR) VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020 Versie: 2 april 2019 De vakinformatie is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieTaalblokken Duits Factsheet Keuzedelen
Taalblokken Duits Factsheet Keuzedelen Inhoudsopgave Keuzedelen Duits 1. Voor wie? 3 2. Eigenschappen 3 3. Onderdelen 4 4. Opbouw van een onderdeel 5 5. Praktische informatie 7 Keuzedelen Duits Taalblokken
Nadere informatieDe competenties die prioritair aan bod komen tijdens dit opleidingsonderdeel zijn:
Specifieke lerarenopleiding C ECTS-fiche opleidingsonderdeel vakdidactische oefeningen 2 Code: 10375 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 6 Studietijd: 120 à 150 uur Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:
Nadere informatieOriëntering van leerlingen naar een studierichting met de pool moderne talen
Oriëntering van leerlingen naar een studierichting met de pool moderne talen Zie Servicedocument bij het leerplan Frans aso tweede graad 2012/007 pp.86-87 - Hoofdstuk 6 - Kijkwijzer oriëntering derde graad
Nadere informatieDoorlopende leerlijn vaardigheden Frans ERK (PO - havo/vwo) 2009 Streefniveaus en eindniveaus ERK per vaardigheid
Doorlopende leerlijn vaardigheden Frans ERK (PO - havo/vwo) 2009 Streefniveaus en eindniveaus ERK per vaardigheid Kernvaardigheden PO Onderbouw havo en vwo Tweede fase havo Tweede fase vwo 1. Leesvaardigheid
Nadere informatie2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN:
LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL ALGEMEEN: p.8 2.3 Literatuur In onze leerplannen is literatuur telkens als een aparte component beschouwd, meer dan een vorm van leesvaardigheid. Na de aanloop
Nadere informatieVerleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO
Taalblokken Nederlands Brochure MBO Na het doorlopen van de weet ik precies wat ik kan verwachten op het examen Nederlands. Door deze goede voorbereiding zie ik het examen met vertrouwen tegemoet! Toetsing
Nadere informatieDe cursist moet geen opleidingsonderdelen afgewerkt hebben of gelijktijdig volgen.
Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-fiche opleidingsonderdeel: COMMUNICATIEVAARDIGHEID Code: 10368 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 à 90 uur Deliberatie: mogelijk
Nadere informatieVerleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO
Taalblokken Nederlands Brochure MBO Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? U kunt gemakkelijk differentiëren studenten leren wat nodig is Motiverend en uitdagend lesmateriaal voor
Nadere informatiePEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten
PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO 1 De resultaten Op 9 mei 2012 werden door de overheid de resultaten meegedeeld van de peilproeven over (een deel van) de eindtermen wiskunde van de tweede graad aso
Nadere informatieZakelijk Professioneel (PROF) - B2
Zakelijk Professioneel (PROF) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleiden die hun taalvaardigheid in het Nederlands zullen moeten bewijzen op de werkvloer in Vlaanderen, Nederland of in een buitenlands bedrijf
Nadere informatieStandaardrapportage (strikt vertrouwelijk)
Standaardrapportage (strikt vertrouwelijk) Naam: Mevrouw Bea Voorbeeld Adviseur: De heer Administrator de Beheerder Datum: 19 juni 2015 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op alle afgeronde onderdelen.
Nadere informatieDagelijks werkperiode 3
Naam Huric Medina Klas 3LAW Schooljaar 2013-2014 Latijn 68 Goed gewerkt, Medina. Wiskunde Mooi resultaat, Medina. Je werkt hard aan wiskunde en dat is te zien aan je punten. Doe zo verder tot aan het examen.
Nadere informatieInformatie over taalexamens
Informatie over taalexamens Het uitgangspunt van de taalexamens is het beroep en de beroepsgerichte taalniveaus. Dit betekent dat de opdracht moet aansluiten bij het taalniveau uit het Europees Referentiekader.
Nadere informatieECTS- FICHE. L.Fret, H. Hicketick, S. Van Schoubroeck
Specifieke lerarenopleiding ECTS- FICHE ECTS-Fiche Communicatievaardigheid Code: COMM Cluster: 1 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 à 90 lestijden Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:
Nadere informatieFRANS. Personeelsvergadering 31 mei 2011. mogen moeten. taalregeling. Talenbeleidsnota 3220 FRANS 1
FRANS Personeelsvergadering 31 mei 2011 1 taalregeling 1963 LP 1972 LP 1998 LP 2004 2007 LP 2010 2008 2009 Talenbeleidsnota mogen moeten 3220 FRANS 1 De geschiedenis van het leerplan Frans 1963 : De taalgrens
Nadere informatie~ 1 ~ selecteren. (LPD 1,8,27) (LPD 13,22,23,27)
~ 1 ~ Functionele taalvaardigheid/ tekstgeletterdheid Eindtermen (P)AV voor 2 de graad SO 3 de graad SO 3 de jaar 3 de graad SO DBSO niveau 2 de graad DBSO niveau 3 de graad DBSO niveau 3 de jaar 3 de
Nadere informatieASO - studierichtingen in VIA-TIENEN
ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.
Nadere informatie(op vraag van VVKSO, dienst Leren en Onderwijzen, publiceren wij dit bericht)
Johan Delbaere Vakbegeleider Engels Tel. 050 33707 johan.delbaere@vsko.be Mededelingen maart 2013 (op vraag van VVKSO, dienst Leren en Onderwijzen, publiceren wij dit bericht) Aan de collega s moderne
Nadere informatieEducatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
Nadere informatieSPAANSE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
SPAANSE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieOpleiding. Meertalig secretariaat. Code + officiële benaming van de module. A3 Frans 1. Academiejaar 2015-2016. Semester. 1 en 2.
Opleiding Meertalig secretariaat Code + officiële benaming van de module A3 Frans 1 Academiejaar 2015-2016 Semester 1 en 2 Studieomvang 9 studiepunten Totale studietijd 180 Aantal lestijden 120 Aandeel
Nadere informatieFriese taal en cultuur VWO. Syllabus centraal examen 2010
Friese taal en cultuur VWO Syllabus centraal examen 2010 oktober 2008 2008 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag worden
Nadere informatieEducatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
Nadere informatieBehaal je diploma secundair onderwijs
www.diplomasecundair.be Behaal je diploma secundair onderwijs INTKO is dé school voor Tweedekansonderwijs in de regio Halle-Vilvoorde. Ben je ouder dan 18 en heb je je diploma secundair onderwijs nog niet
Nadere informatieDidactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4
ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester
Nadere informatieSPAANSE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V
SPAANSE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V18.03.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieDUITSE TAAL VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
DUITSE TAAL VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname
Nadere informatieIdentificatiegegevens kandidaat. Identificatiegegevens onderneming. Naam* Adres* Telefoon* adres* Naam. Ondernemingsnummer* Datum van onderzoek
Screening van de individuele dienstverlener in de pijler advies / advies Internationaal ondernemen / strategisch advies in het kader van de maatregel kmo-portefeuille Sjabloon van het onderzoeksverslag
Nadere informatiewerkbladen, telefoons en opnametoestel
DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf
Nadere informatieSpecifieke lerarenopleiding ECTS-fiches. ECTS-Fiche Vakdidactische oefeningen 1 Code: 10374 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 6
Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-Fiche Vakdidactische oefeningen 1 Code: 10374 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 6 Studietijd: 120 à 150 uur Deliberatie: mogelijk Vrijstelling: niet
Nadere informatieLANDSEXAMEN MAVO
Examenprogramma ENGELS M.A.V.O. LANDSEXAMEN MAVO 2018-2019 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen, het commissie-examen schriftelijk gedeelte en het commissie-examen mondeling
Nadere informatie* schrappen wat niet past
SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING LESEVALUATIEDOCUMENT Gelieve deze tabel in te vullen Naam cursist (lio /stagiair*): Naam vakmentor /stagebegeleider /liobegeleider*: Naam Stageschool/Lioschool*: Graad en leerjaar:
Nadere informatieRUSSISCHE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V
RUSSISCHE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V18.03.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieRUSSISCHE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
RUSSISCHE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieType 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL
Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken
Nadere informatieMethodewijzer. Surf naar. www.plantyn.com
Wilt u meer informatie over Ars Legendi of een presentatie in uw school? Neem dan contact op met uw vertegenwoordiger. Johan Jonckers Telefoon: 0476 76 19 40 johan.jonckers@plantyn.com Dirk Van Den Berghen
Nadere informatieARABISCHE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V
ARABISCHE TAAL EN LITERATUUR ELEMENTAIR HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2019 V18.03.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatieVOORBEELD VAN FEEDBACKRAPPORT SELOR TAALTEST
Dit rapport wordt ter informatie aangeboden om uit te leggen hoe Selor de taalcompetenties evalueert en hoe Selor feedback geeft in de feedbackrapporten voor kandidaten. Dit voorbeeld dekt niet alle mogelijke
Nadere informatieARABISCHE TAAL VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
ARABISCHE TAAL VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een
Nadere informatieTURKSE TAAL VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
TURKSE TAAL VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname
Nadere informatieFRANSE TAAL VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016
Gewijzigd op 30 september. Het examen wordt alleen op papier afgenomen. Bij onderdeel 1. Opzet van het examen is daarom de zin Het centraal examen wordt digitaal afgenomen. verwijderd. Wijziging op 13
Nadere informatieLatijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen
Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,
Nadere informatie1.1 Vaardigheden en deelvaardigheden Situaties, rollen, tekstsoorten, (taal)functies, taalhandelingen, taalmiddelen 25 1.
Inhoud Voor het lezen 15 Deel I Achtergronden 1 Belangrijke begrippen 21 1.1 Vaardigheden en deelvaardigheden 21 1.2 Situaties, rollen, tekstsoorten, (taal)functies, taalhandelingen, taalmiddelen 25 1.3
Nadere informatieDidactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4
ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester
Nadere informatieHerinrichting Schoolplein mavo 3
Herinrichting Schoolplein mavo 3 Pagina 1 van 7 Inleiding Binnenkort ga je aan de slag met het project Herinrichting van het schoolplein. Alle leerlingen van het derde leerjaar gaan ervoor zorgen dat ons
Nadere informatieEducatief Startbekwaam (STRT) - B2
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) of jongeren (16+) aan het einde van het secundair of voortgezet onderwijs in het buitenland die starten met een studie
Nadere informatieKijkwijzer techniek. Kijkwijzer leerlingencompetenties, materiaal uit traject Talenten breed evalueren, dag 1 Pagina 1
Kijkwijzer techniek Deze kijkwijzer is een instrument om na te gaan in welke mate leerlingen een aantal competenties bezitten. Door middel van deze kijkwijzer willen we verschillende doelen bereiken: Handvatten
Nadere informatieHoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept
Nadere informatieexamenprogramm moderne vreemde talen vmbo gl/tl
3. Syllabus Moderne vreemde talen 3.1 Verdeling examenstof over CE/SE bij Tabel: Verdeling van de examenstof Engels over centraal examen en schoolexamen Exameneenheden CE moet mag MVT/K/1 Oriëntatie op
Nadere informatieDe leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat.
A. LEER EN TOETSPLAN DUITS Onderwerp: Leesvaardigheid De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn Duitse woordenschat. De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven
Nadere informatie1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 2. Doel van de cursus NCZ
1. Algemene situering van de cursus NCZ leraar secundair onderwijs-groep 1 De cursus niet-confessionele zedenleer (NCZ) in de opleiding leraar secundair onderwijsgroep 1 (LSO-1) sluit aan bij de algemene
Nadere informatie19/09/2013. Een didactisch verhaal SG Houtland 2013-09-27 Chris Decock. Een didactisch voorbeeldverhaal. http://www.wrts.nl
Een didactisch verhaal SG Houtland 2013-09-27 Chris Decock 2 Een didactisch voorbeeldverhaal http://www.wrts.nl 4 1 Over visies, kansen en valkuilen 5 6 WRTS is een lege doos en toch weer niet! Hype? Werkinstrument?
Nadere informatieCompetenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject
Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,
Nadere informatieToetsen voor de Moderne Vreemde Talen en het Nederlands
Toetsen voor de Moderne Vreemde Talen en het Nederlands bij het Common European Framework Instructie voor de kandidaat - 2 - Instructie voor de kandidaat Lees deze instructie voordat je een examen gaat
Nadere informatieSPAANSE TAAL VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016
Wijziging op 20 oktober 2015: bij punt 7 De beoordeling van het college examen, Voor de schriftelijke toets worden de volgende deelcijfers gegeven gewijzigd in Voor het college-examen worden de volgende
Nadere informatieSpreken tekstkenmerken A1 A2 B1 B2 C1 C2. Bereik van woordenschat
Spreken tekstkenmerken A1 A2 B1 B2 C1 C2 Bereik van woordenschat Heeft een zeer elementaire woordenschat die bestaat uit geïsoleerde woorden en uitdrukkingen met betrekking tot persoonlijke gegevens en
Nadere informatieInteruniversitaire Taaltest Nederlands voor Anderstaligen Mondeling examen
Interuniversitaire Taaltest Nederlands voor Anderstaligen Mondeling examen Het mondelinge deel van de ITNA-test bestaat uit twee taken: een presentatie en een argumentatie. - Voorbereiding: - U bereidt
Nadere informatie18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen:
Pedagogische opleiding theorie Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback Doelstellingen De kennis over de begrippen:, feedback, opleiden en leren kunnen uitdrukken en verfijnen Doelstellingen De voornaamste
Nadere informatieBEOORDELING STAGE DOOR DE VAKMENTOR
Opleidingsinstelling Adres Telefoon fax BEOORDELING STAGE DOOR DE VAKMENTOR Identificatie Naam student/cursist: Opleidingsonderdeel/module: Stageplaats: Vakmentoren: naam en contactgegevens Periode: O
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een
Nadere informatieOp weg naar vlammende betogen. Een doorlopende leerlijn voor spreekvaardigheid
10. En verder nog Ronde 4 Leontien van den Berg & Geppie Bootsma APS Contact: l.vandenberg@aps.nl g.bootsma@aps.nl Op weg naar vlammende betogen. Een doorlopende leerlijn voor spreekvaardigheid 1. Inleiding
Nadere informatieEvaluatie van vakattitudes
Evaluatie van vakattitudes 1. Wat lezen we in doorlichtingsverslagen? + De beoordeling van gedragsattituden en de zelfevaluatie door leerlingen in het laatste jaar wijzen op een brede visie op evalueren.
Nadere informatiePROGRAMMA (AALST) BIJEENKOMST VAKCOÖRDINATOREN NEDERLANDS April 2014 PROGRAMMA (SINT-NIKLAAS) PROGRAMMA (OUDENAARDE) Inleiding - rondleiding OLC
BIJEENKOMST VAKCOÖRDINATOREN NEDERLANDS April 2014 PROGRAMMA (AALST) Inleiding - rondleiding OLC Voorstelling vakgroep/school - ideeën uit de ontvangende school PB Intervisie Nieuws uit het vakgebied Koffie
Nadere informatieINTAKE INTERVIEW. We help you improve your English language skills.
INTAKE INTERVIEW We help you improve your English language skills. Intakegesprek U heeft zich / bent aangemeld voor een training Engels. Voorafgaand aan de training vindt een intakegesprek plaats. In deze
Nadere informatieKLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS
KLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS EERSTE GRAAD PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Nadere informatieAartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs
Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Frans (2004) Visie en accenten leerplan Frans BaO 1 De eerste stappen zetten - Basiswoordenschat
Nadere informatieModerne vreemde talen vmbo Leerlijnen landelijke kaders
Moderne vreemde talen vmbo Leerlijnen landelijke kaders SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Verantwoording 2009 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieTaalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014
Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige
Nadere informatieHoe kan je breed en permanent evalueren?
Ronde 2 Martien Berben & Marleen Colpin Centrum voor Taal en Onderwijs - K.U.Leuven Contact: Martien.berben@arts.kuleuven.be Marleen.colpin@arts.kuleuven.be Hoe kan je breed en permanent evalueren? De
Nadere informatieDuits in de beroepscontext A1
Keuzedeel mbo Duits in de beroepscontext A1 gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0217 Penvoerder: Sectorkamer voedsel, groen en gastvrijheid Gevalideerd door: Sectorkamer voedsel, groen
Nadere informatieID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet
ID bijdrage: 15501 Logo talenwebsite: wel niet Indien je uitgaat van gevoelig maken voor talen en op een positieve manier omgaan met een diversiteit aan talen als invulling van talensensibilisering kan
Nadere informatieProfiel Academische Taalvaardigheid PAT
Het Profiel Academische Taalvaardigheid omvat de taalvaardigheid die nodig is om op academisch niveau het Nederlands te functioneren en is de eerste plaats gericht op formele communicatie. Dit profiel
Nadere informatieThemaboek IBL1 - Internationaal marktanalist
Duits IBL1 Vakcode 56008 Verantwoordelijke e-mail mevr. K. Voogd k.m.voogd@saxion.nl ECTS 4 Kwartiel 1.1 en 1.2 Competenties IBL1 Prestatie-indicatoren 1.3 Zie bijlage 1 voor een overzicht van de competenties
Nadere informatieVlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een
Nadere informatieVerslag over de opvolgingsdoorlichting van Stedelijk Lyceum Pestalozzi I te ANTWERPEN
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag
Nadere informatieEffectief Communiceren (1- Daags)
Effectief Communiceren (1- Daags) Om meer uit uw gesprekken te halen wilt u uw communicatievaardigheden verbeteren. U wilt werk maken van uw communicatieve vaardigheden en aan de hand van praktische oefeningen
Nadere informatieFRANSE TAAL VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016
Wijziging op 18 januari: bij 7. De beoordeling van het college examen is deelcijfer c aangepast. Bij c is kennis van bestudeerde werken vervangen door basisvaardigheden en kijk- en luistervaardigheid FRANSE
Nadere informatieProfiel Academische Taalvaardigheid
Profiel Academische Taalvaardigheid Het Profiel Academische Taalvaardigheid omvat de taalvaardigheid die nodig is om op academisch niveau in het Nederlands te functioneren en is in de eerste plaats gericht
Nadere informatie