VAN VERBLIJF NAAR HERSTEL

Transcriptie

1 Congres 31 januari 2008 Amersfoort VAN VERBLIJF NAAR HERSTEL Naar ontwikkelingsgerichte zorg voor mensen die langdurig in het APZ verblijven

2 Inleiding In de afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in kwaliteitsverbeteringen voor cliënten van de ambulante geestelijke gezondheidszorg. In de RIBW s wordt in toenemende mate gewerkt met rehabilitatiemethodieken en hebben ook clientgestuurde herstelinitiatieven hun weg gevonden. Maar aan mensen die langdurig verblijven in psychiatrische ziekenhuizen gaan deze vernieuwingen grotendeels voorbij. Toch zijn er ook hoopgevende initiatieven. In een aantal instellingen zijn de leefomstandigheden en de zorg voor de zogeheten verblijfspatiënten sterk verbeterd. In dit congres willen we een stap verder gaan, door de weg te verkennen van louter verblijf naar volwaardig leven voor deze vergeten groep in de psychiatrie. Zowel cliënten als hulpverleners in de chronische GGZ kennen de troosteloosheid van vele verblijfsafdelingen en het gebrek aan perspectief dat de situatie van de bewoners kenmerkt. Veel cliënten op verblijfsafdelingen worden niet alleen als uitbehandeld, maar ook als onrehabiliteerbaar beschouwd. Hun huidige situatie wordt als het enig haalbare voor hen gezien. Er wordt niet gewerkt aan het weer opnemen van andere rollen, laat staan aan terugkeer in de samenleving. Ze zijn opgegeven. Ook voor hulpverleners is dit vaak onbevredigend. Maar professionals die een andere, meer ontwikkelingsgerichte werkwijze voorstaan stuiten vaak op ingesleten patronen en organisatorische en financiële grenzen. Verder dreigt de huidige hervorming van het stelsel van zorgfinanciering bij te dragen aan verdere verschraling van de care-sector. Het Kenniscentrum Rehabilitatie, in samenwerking met het Trimbos-instituut, vraagt tijdens de conferentie Van verblijven naar herstellen aandacht voor de vergeten groep. Inzet is het in beeld brengen van de situatie van de cliënten op verblijfsafdelingen en het inventariseren van mogelijkheden om hier verbetering in aan te brengen. Hierbij zal worden aangehaakt bij de hoopgevende initiatieven en praktijken die er gelukkig wel degelijk zijn. Leidmotiv van de conferentie is de overtuiging dat ook de zorg op verblijfsafdelingen gericht dient te zijn op herstel. Deze overtuiging wordt geschraagd door longitudinale studies waaruit blijkt dat ook mensen met de zwaarste psychiatrische diagnoses wel degelijk geheel of gedeeltelijk kunnen herstellen en een volwaardig bestaan buiten de muren van de instelling kunnen opbouwen. De conferentie hoopt een bijdrage te leveren aan een andere visie op de zorg voor mensen met ernstige psychiatrische problemen. Een visie die berust op vertrouwen in de veerkracht en het vermogen tot herstel van de mensen waarom het gaat. Dit vereist een omslag in zowel het prognostisch denken als de werkwijzen in de langdurende psychiatrie. In een viertal lezingen en in een plenair debat zal aandacht worden besteed aan vragen als: om welke groep cliënten gaat het? Wat betekent herstel in het geval van cliënten met ernstige psychiatrische problematiek? Wat zijn de mogelijkheden tot en grenzen aan het perspectief op rehabilitatie? En hoe kunnen behandeling, begeleiding en leefomstandigheden op verblijfsafdelingen zo worden veranderd dat zij bijdragen aan persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling? Wilma Boevink van het Trimbos Instituut sluit de conferentie af door het publiek voor te houden welke resultaten er in haar ogen minimaal gehaald moet worden op de golven van de herstelbeweging. Wat zijn de ijkpunten waarvan iedereen zou moeten zeggen: met minder nemen we geen genoegen? Hoe ziet met andere woorden herstel-niet-ondermijndende-zorg er uit? Maar natuurlijk zal ze ook haar droombeeld schetsen van georganiseerde steun voor mensen die uitzonderlijk psychisch lijden en daarom meer of minder lang extra warmte en betrokkenheid van anderen en ter zake kundigheid van enkele professionals nodig hebben.

3 Programma 9.30 Opening door dagvoorzitter Lourens Henkelman, tot november jl. programmahoofd Zorginnovatie, Trimbos Instituut, Utrecht 9.45 Langverblijvers in de psychiatrie: epidemiologische beschouwing over hun behoefte aan asiel en rehabilitatie Durk Wiersma, programmaleider RGOc, Hoogleraar sociale psychiatrie, UMCG Groningen De blik van binnenuit: waarom wij niet? Annette Plooy, programmacoördinator Herstel en Participatie, Kenniscentrum Rehabilitatie, Utrecht Rehabilitatie, bezieling en beheersing Detlef Petry, psychiater, Mondriaan Zorggroep, Vijverdal, Maastricht Koffiepauze Herstel buiten beeld?! Herstelgerichte zorg voor langverblijvers in de GGZ Jos Dröes, psychiater, hoofdopleider Stichting Rehabilitatie 92, Rotterdam Waar moet het heen met de langverblijvers? Plenair debat onder leiding van Lourens Henkelman. Deelnemers: Annette Plooy, programmacoördinator Herstel en Participatie, Kenniscentrum rehabilitatie, Utrecht Wouter Teer, lid van de raad van bestuur, Delta Psychiatrisch Centrum, Portugaal Jos Dröes, psychiater, hoofdopleider Stichting Rehabilitatie 92, Rotterdam Roxanne Vernimmen, voorzitter Raad van Bestuur, Altrecht, Utrecht Mette Lansen, voorzitter, Anoiksis, Amsterdam Detlef Petry, psychiater, Mondriaan Zorggroep, Vijverdal, Maastricht Lunch Eerste ronde deelsessies Theepauze Tweede ronde deelsessies Morgen wordt het beter: naar een herstel-niet-ondermijnende GGZ Wilma Boevink, Projectleider HEE en wetenschappelijk onderzoeker, Trimbos Instituut Korte epiloog van de dagvoorzitter Afsluiting Borrel en hapjes

4 Deelsessies 1. Milieurehabilitatie In de workshop milieurehabilitatie gaan we in op de vraag hoe je door wijzigingen in het milieu aan te brengen mensen weer in beweging kunt krijgen. De betrokkenheid van de personen om wie het gaat wordt daarbij zo hoog mogelijk ingezet. Marian de Jong, stafmedewerker rehabilitatie, Altrecht GGZ, Utrecht. 2. Kwartiermaken binnen de GGZ In deze workshop wordt onderzocht hoe het gedachtegoed van kwartiermaken en verwante theorieën, zoals de presentietheorie, een rol kunnen spelen in het herstel van het actorschap van chronisch psychiatrische patiënten, of in het proces van patiënt naar burger. Dr. Doortje Kal, onderzoeker en projectleider, Landelijk Steunpunt Kwartiermaken, Gouda. 3. Op zoek naar talent, een frisse kijk op zingeving en herstel in de ouderenpsychiatrie Ouderen, langblijvers, herstelondersteuning en talent zijn nog geen begrippen die binnen de klinische GGZ op vanzelfsprekende wijze met elkaar in verbinding worden gebracht. Echter deze concepten zijn helpend voor een klinische voorziening voor vervolgbehandeling binnen Altrecht die bezig is zichzelf te ontwikkelen en los te breken van oude gewoonten in het activiteitenaanbod. De workshop biedt een actief programma waarin u wordt meegenomen in het verhaal van activiteitenbegeleiders en verpleegkundigen die samen met cliënten opzoek zijn naar activiteiten die aansluiten bij het herstelproces van cliënten, gebruik makend van het talent van de cliënt hierin, een verhaal dat ook een visieverandering in beeld brengt. Mieke van Boxtel, Behandelcoordinator Vervolgbehandeling, de Linde, Divisie Ouderen Altrecht, Den Dolder. 4. Herstelgerichte zorg voor de langverblijvers: mogelijkheden en valkuilen Eind oktober is in het kader van het landelijk programma Zorg voor Beter van het ministerie van VWS het verbetertraject /Herstelgerichte zorg voor langverblijvers/ van start gegaan. Twaalf ggz-teams hebben zich aangemeld voor dit verbetertraject. Zij krijgen ondersteuning van een landelijk expertteam en projectmedewerkers van het Trimbos-instituut. De doelstellingen van het verbetertraject zijn ambitieus, met name omdat de ideeën over de vormgeving van herstelgerichte zorg nog nauwelijks uitgekristalliseerd zijn. Hoe kan herstelgerichte zorg in de praktijk tot recht komen en dragen de verbeterdoelen die de verbeterteams zichzelf stellen hier wezenlijk aan bij? In de workshop wordt een toelichting gegeven op het verbeterproject en worden de doelstellingen en eerste ervaringen kritisch besproken. Sonja van Rooijen, wetenschappelijk medewerker reïntegratie, Trimbos-instituut, Utrecht. Marianne van Bakel, socioloog, docent, Stichting Rehabilitatie 92, Rotterdam. 5. Interactievaardigheden in de langdurende zorg In deze workshop maakt de deelnemer op een actieve manier kennis met de training interactievaardigheden met als insteek het leren hanteren van de problemen die samenwerking tussen hulpverlener, cliënt en familie in de weg staan in de langdurige zorg. Gewerkt wordt met praktische instrumenten als De Mat, de Tas en kan niet/wil niet. Jan Boogaarts, verpleegkundig specialist GGZ, beleidsmedewerker, GGZ Dijk en Duin. 6. Herstelbenadering voor professionals Presentatie van de eerste cursus op het gebied van herstelondersteuning in Nederland, ontwikkeld door het Trimbos-instituut en de Hogeschool Utrecht, in samenwerking met de Stichting Beschermende Woonvormen Utrecht en Stichting Rehabilitatie 92. Op een heel vernieuwende wijze zijn theorieën over herstel en presentie, gecombineerd met een motivatiemodel in één cursus ondergebracht. Vragen van hulpverleners komen uitgebreid aan bod tijdens casuïstiekbesprekingen. Het herstelconcept, ontwikkeld door cliënten c.q. ervaringsdeskundigen van de GGZ, ligt aan de cursus ten grondslag. Dikkie Roelofsen, docent, HEE-team, Trimbos Instituut. Yvonne van Etten, docent, Hogeschool van Utrecht. Clienten kunnen gebruik maken van de clientregeling, stuur hiervoor een naar respond@logacom.nl

5 Deelsessies 7. Bruggenbouwen en verbinding maken door het realiseren van cliëntgestuurde projecten en creatieve netwerken. Wij zullen in de workshop aandacht besteden aan de wijze waarop we zowel in het psychiatrische instituut als daarbuiten verbindingen leggen tussen mensen, wel en niet met een psychiatrische handicap, met als doel het realiseren van persoonlijke integratie en participatie doelen. Kees Onderwater lid van de regiodirectie West, Stichting Roads, Castricum. Renate van Hulten, kwartiermaakster en projectleider van het Scrapstoreteam, Stichting Roads, Castricum. 8. De Levensweg - doodlopende wegen en wegen met uitzicht Het doel van deze workshop is de deelnemers te laten ervaren wat het betekent om te kijken naar de weg die zij afleggen in hun leven. Zicht krijgen op de levensweg levert een bijdrage aan het proces van herstel en aan de ontwikkeling van mensen. Verbanden en processen worden gezien, als ook de bronnen van kracht. Het thema van de workshop komt voort uit een programma onderdeel genaamd Levenskunst. Het is onderdeel van de Levensbeschouwelijke zorg binnen het zorgaanbod van het Rehabilitatiecentrum Zevenkamp van Bavo-Europoort. Marijn Gilhuis, Consulent Levensbeschouwelijke Zaken, Bavo-Europoort. Jeanette van der Loos, Woontrainer Rehabilitatiecentrum, Bavo-Europoort. 9. Herstelwerkzaamheden op verblijfsafdelingen Bij het woord herstel wordt nogal eens, onterecht, gedacht aan succesverhalen, aan integratie, zelfstandigheid, een betaalde baan, relaties, kortom aan al die elementen die volgens de common sense bij een goed leven horen. Herstelwerkzaamheden zouden dan alleen geschikt zijn voor mensen met psychische handicaps voor wie een dergelijk leven volgens inschatting van professionals misschien nog mogelijk is. Niets is minder waar. Werken aan herstel kan evenzeer samen met mensen die wonen op verblijfsafdelingen. De deelnemers aan de workshop krijgen praktische en concrete voorbeelden en tips. Ook worden ervaringen gepresenteerd uit de praktijk. Samengevat komen die ervaringen neer op: 1) oog hebben voor het menselijke; 2) gevoel ontwikkelen voor het kleine en 3) kansen grijpen als ze zich voordoen. Wilma Boevink en Marja Griffioen, beiden HEE-team, Trimbos Instituut, Utrecht. 10. Sociale contacten, een nieuwe IRB module Eenzaamheid of gebrek aan sociale contacten is een veelgehoorde klacht onder mensen met langdurige psychiatrische problemen. Met behulp van deze module brengt de cliënt zijn of haar netwerk in kaart, formuleert hij of zij specifieke doelen en doet hij of zij stappen ter verwezenlijking daarvan. In de workshop wordt de module toegelicht en wordt een oefening gedaan met het eerste onderdeel. Jos Dröes, psychiater, hoofdopleider, Stichting Rehabilitatie 92, Rotterdam. Adriane Keldenich, rehabilitatiedeskundige, Bavo Europoort, Rotterdam. 11. Alternatieven voor dwangmaatregelen Workshop over de geschiedenis van de toepassing van dwang in de psychiatrie, de toenemende kritiek hierop en de ontwikkeling van begeleidingsmethoden die dwang kunnen voorkomen of minimaliseren. Bert Lendemeijer,Voorzitter, platform Dwang en Drang, Utrecht. 12. Langdurige Rehabilitatie Zuidlaren Voor mensen met langdurige psychische beperkingen is de snelheid van de moderne tijd vaak erg hoog. Zij bloeien eerder op in een accepterende en tolerante omgeving. Van de begeleiding vraagt dit aanpassing aan het levenstempo van de bewoners en een gevoeligheid voor kleine veranderingen en betekenisvolle gebeurtenissen. In deze workshop wordt de prakijk van Langdurige Rehabilitatie Zuidlaren gepresenteerd en is er gelegenheid op de eigen praktijk te reflecteren. Albert Brandsma, teamcoordinator Langdurige Rehabilitatie Zuidlaren, Axenza/Lentis en Ronald Schilperoort, voormalig stafmedewerker Zorgontwikkeling Axenza/Lentis

6 Voorwaarden Organisatie Het congres Van verblijf naar herstel wordt georganiseerd onder auspiciën van het Kenniscentrum Rehabilitatie, te Utrecht. De organisatorische verantwoordelijkheid is in handen van congresbureau Logacom te Amsterdam. Nadere informatie Logacom BV, Postbus 257, 1000 AG Amsterdam Tel , Fax Inschrijvingsvoorwaarden Deelname kost 295,- Dit is inclusief lunch, consumpties en congresmateriaal. U kunt zich inschrijven via de aanmeldingsbon in de folder, of via het online aanmeldingsformulier; na ontvangst van uw aanmelding zenden wij u een factuur voor de betaling van deelnamekosten. Datum en plaats Het congres vindt plaats op donderdag 31 januari 2008 in congrescentrum de Eenhoorn te Amersfoort. Algemene Voorwaarden Bij aanmelding zijn de algemene voorwaarden van Logacom van kracht, hiervoor verwijzen wij naar Kortingsregeling Bij meerdere deelnemers uit één instelling: 2e deelnemer 5%, 3e en volgende deelnemers 10% korting. Studenten hebben recht op 20% korting, ongeacht het aantal. Om voor studentenkorting in aanmerking te komen dient u bij uw inschrijving een goed leesbare kopie van de collegekaart bij te voegen. Per deelnemer is, indien van toepassing, niet meer dan één korting mogelijk. Participantenkorting Deelnemers afkomstig van lidinstellingen van het Kenniscentrum Rehabilitatie hebben recht op 20% korting. ONLINE AANMELDKORTING Meld u nu aan via en ontvang 10,- extra korting Annuleringsregeling: Annulering tot twee weken voor aanvang 75% restitutie, tot één week voor aanvang 50% restitutie, later volgt geen restitutie. Bij verhindering heeft een deelnemer het recht zich zonder kosten te laten vervangen, mits tevoren aan de organisatie gemeld. Contactpersonen Organisatie: Arjen Metz, Logacom, Respond@logacom.nl Programma: Jaap van Weeghel, Kenniscentrum Rehabilitatie AANMELDINGSBON (s.v.p. in blokletters invullen) Voorletters/Naam m/v Functie Instelling/Organisatie Adres Postcode/Plaats Telefoon Mobiel Fax Factuuradres Als bovenstaand Anders t.w: Deelsessies: Voorkeur 1 Reserve 1 Voorkeur 2 Reserve 2 Neemt deel aan het congres Van verblijf naar herstel op 31 januari De kosten zullen na ontvangst van de factuur binnen veertien dagen voldaan worden. Wij wensen gebruik te maken van de volgende kortingsregeling (slechts één korting per deelnemer): Meerpersoonskorting (namen,functies en workshopkeuzes overige deelnemers in bijlage) Studentenkorting (bij functie student invullen en kopie studentenkaart bijvoegen) Participantenkorting (alleen voor inschrijvingen afkomstig van de lidinstellingen van het Kenniscentrum Rehabilitatie) Datum Faxen kan ook Handtekening Zonder postzegel zenden naar: Logacom / VH Antwoordnummer VV Amsterdam