MODULE LEREN EN ONTWIKKELEN. Praktijkgroeiboek Gelijke kansenstage Observatie- en participatiestage. Semester 5 Academiejaar

Transcriptie

1 UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding Bachelor lager onderwijs MODULE LEREN EN ONTWIKKELEN Praktijkgroeiboek Gelijke kansenstage Observatie- en participatiestage Semester 5 Academiejaar Campus Heverlee/Diest Naam:

2 INHOUDSTAFEL 1. Situering 2. Organisatie van de stage 2.1 Registratie van stageplaatsen 2.2 Overzicht van activiteiten 3. Invulling van de stage 3.1 Omschrijving van de stage 3.2 Omschrijving stagetaken 3.3 Verwachtingen naar mentoren 4. Evaluatie van de stage 4.1 Onderdelen van evaluatie 4.2 Evaluatiecriteria 5. Documenten Formulier voor identificatie stageplaats Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 2

3 1. Situering Gelijke onderwijskansen is een actueel thema. Het beleid besteedt er ruim wat aandacht aan. Denk maar aan het GOK-decreet, aan de problematiek van de onderwijskost en aan de opdracht om evenredige participatie van alle bevolkingsgroepen waar te maken, ook in het hoger onderwijs en het volwassenenonderwijs. De lerarenopleiding heeft hierin een belangrijke taak. Het onderwijs en de leerkrachten zouden zich tot doel moeten stellen om achterstanden te voorkomen of te compenseren. Binnen de module leren en ontwikkelen en de stage beogen we onze studenten gevoeliger te maken voor de noden van kansarme kinderen die vaak onderwijsachterstand hebben. We willen studenten stimuleren om de leefwereld van deze kinderen te verkennen en de diversiteit hierbinnen te ontdekken. In functie van bovengenoemd doel kan de stage divers worden ingevuld. Meestal zullen de studenten functioneren in een externe organisatie, een dienst of een project (buiten de lagere school) waar maatschappelijk kwetsbare kinderen en/of volwassenen begeleid worden of vertegenwoordigd zijn. Studenten kunnen ook stage doen binnen de muren van een lagere school op voorwaarde dat de school veel kansarme kinderen telt. Door uitwisseling van (stage-)ervaringen die zeer divers zijn hopen we tevens de studenten wegwijs te maken in het netwerk van onderwijsondersteunende organisaties en hierop beroep te doen om (samen) een grotere bijdrage te leveren aan gelijke kansen. Voor vragen, bedenkingen of suggesties bij de stage kan men steeds terecht bij de opleidingshoofden of de modulecoördinatoren. campus Heverlee Kristien Lacluyse Opleidingshoofd Veerle Binon Moduleverantwoordelijke campus Diest Kristien Lacluyse Opleidingshoofd Marieke Vandersmissen Moduleverantwoordelijke Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 3

4 2. Organisatie van de stage 2.1 Registratie van stageplaatsen De stage-overeenkomst is pas officieel na het ondertekenen van het daartoe bestemd document (zie portaal). De student laat op de kennismakingsdag het document in tweevoud ondertekenen. Eén exemplaar is telkens voor de stageplaats, het andere exemplaar bezorgt de student terug aan de modulecoördinator. 2.2 Overzicht van de activiteiten In het derde opleidingsjaar wordt er van de student meer en meer verwacht om leerlinggericht te kijken en te handelen. Eén belangrijk aandachtspunt hierbij is het breed observeren van leerlingen. Hiertoe draagt deze module bij: wie zijn de leerlingen in mijn klas?, met welke contexten worden ze buiten de school geconfronteerd?, welke ervaringen brengen ze vanuit hun thuissituatie mee naar de school?, houdt de school hier rekening mee?, Daarom vangt het academiejaar aan met deze module die dan ook een wezenlijke basis biedt voor de verdere modules en stages in het derde opleidingsjaar. In onderstaande tabel worden de programmatie globaal opgelijst. Planning Inhoud Eerste twee weken van het academiejaar Introductie Kijken naar thuismilieus Kader gelijke onderwijskansen Definitieve toekenning stageplaatsen Thematische uitdieping van doelgroepen of aspecten binnen GOK Kansarmen Allochtonen (kader asiel en migratie en getuigen) Taalvaardigheid stimuleren en meertaligheid Ouderbetrokkenheid verhogen Schoolopbouwwerk en LOP Interreligieuze dialoog Sociale en emotionele ondersteuning - Kindermishandeling - Kinderen met gedrags- en emotionele problemen - Kinderen en scheiding van ouders Overgang van intercultureel onderwijs naar mondiaal leren + vakkenstage Studio Globo Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 4

5 Voorafgaand aan de stage (zie verder) Een kennismaking met de stageplaats Omdat de stageplaatsen onderling erg verschillen, bespreken de student en de mentor vooraf (voor de stage aanvangt) de invulling en de planning van de participatiestage. Indien er meerdere studenten in één organisatie stage doen, zorgen de studenten ervoor dat ze gezamenlijk contact opnemen om samen met de stagementor eenzelfde moment te bepalen. Participatiestage De student participeert in de mate van het mogelijke (afhankelijk van eerder gemaakte afspraken) en doet ervaring op in de omgang met maatschappelijk kwetsbare kinderen of volwassenen. De student probeert zoveel mogelijk door te stoten tot de beleving van die mensen. Optie 1: 1 week of 2 weken voorafgaand aan of tijdens de herfstvakantie (zie stagekalender) Organisaties: Bijzondere Jeugdzorg, CLB, De Brug, Centrum voor basiseducatie, taalbad, integratiedienst, kinderwerkingen De student houdt bij de keuze en de invulling van de GOK-stage rekening met zijn persoonlijke stageplanning en zorgt voor geen interferentie met internationale uitwisselingen of openluchtklassen. Optie 2: gespreid over semester 5 Organisaties: huiswerkbegeleiding (in scholen, in opvangcentra of aan huis) De bovengenoemde stages (zie optie 2) kunnen een invulling krijgen in het weekend, vakantie, na de schooluren, De exacte uren en data bespreekt de student van de stageplaats. Sommige stageplaatsen verlangen ook een engagement in semester 6. Optie 3: in juli en augustus, september Organisaties: zomerschool, taalbad, speelpleinwerking voor kansarme kinderen, individuele begeleiding van anderstalige kinderen, instanties van Bijzondere Jeugdzorg, OCMW, Lentekind, Akindo, De eindgesprekken worden meermaals in het academiejaar gepland (afhankelijk van het voltooien van de stage) Sommige van deze stages worden gespreid over de vakantie georganiseerd, anderen worden geconcentreerd in de tijd (gedurende enkele dagen of 1 week) georganiseerd. Presentatie van taken Voorstelling van stageplaats of organisatie Eindgesprek in functie van ervaringen en verworven competenties Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 5

6 3. Invulling van de stage 3.1 Omschrijving van de stage Het praktijkgedeelte in de vorm van een week observatie- en participatiestage kan gevarieerd worden ingevuld, maar staat steeds in functie van de volgende doelstellingen: gevoeliger worden voor de noden van kansarme kinderen die vaak onderwijsachterstand hebben; de diversiteit in leefwerelden verkennen. Daarom wordt de stage gerealiseerd in een organisatie/dienst/school waar kansarme kinderen of volwassenen begeleid worden of sterk vertegenwoordigd zijn: huiswerkbegeleiding aan of taalstimulering bij allochtone of kansarme kinderen onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers (OKAN) basiseducatie asielcentrum CLB (GOK, socio-emotionele of gedragsproblemen) basisschool met veel GOK-leerlingen schoolopbouwwerk of LOP-projecten dienstverlening aan kansarmen in de vorm van voedselbedeling, praatcafés,... residentiële instellingen of dagcentra van de bijzondere jeugdzorg (voor geplaatste kinderen uit moeilijke opvoedingssituaties) en centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning. OCMW Speelpleinwerking (Fabota, Kettekeet,.) Kampen georganiseerd voor deze doelgroep (Akindo, Rode kruis, VZW De Bizon, ) Zomerschool- taalbad De studenten kunnen een keuze maken uit een divers aanbod of zelf een voorstel indienen dat ter goedkeuring aan de modulecoördinator moet voorgelegd worden. 3.2 Omschrijving van de stagetaken + inhoud stagemap Taak 1: Voorstelling van de organisatie en eigen activiteiten De student houdt een logboek bij waarin hij/zij bewijs levert van eigen participatie en betrokkenheid. De student bundelt de activiteiten op een overzichtelijke manier en vermeldt bij elke activiteit datum en duur. Ook eventuele voorbereidingen neemt hij/zij op. De student maakt melding van gebruikte bronnen en materialen. De student stelt zijn stageplaats op een bevattelijke en overzichtelijke wijze voor. Volgende items kunnen aan bod komen : Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 6

7 - doelgroep - doelen - aanpak of werking - samenwerking met partners, onder andere ook scholen - bijdrage aan gelijke onderwijskansen - maatschappelijke functie De organisatie of stageplaats wordt tijdens de tweede week van de module in groep voorgesteld aan de medestudenten (Heverlee) of via een e-community (Diest). Evaluatiecriteria De opdracht wordt uitgevoerd zoals in de instructie omschreven Taak 2: Synthese van eigen functioneren op de kerncompetenties van deze module Op basis van de sessies in het opleidingsinstituut, de vakkenstages en de participatiestage beschrijft de student het eigen functioneren op de kerncompetenties van deze module. De student gebruikt hiervoor het reflectie-syntheseformulier (zie Toledo-cursus). Er zijn een aantal competenties voorzien die voor iedereen gelden (zie reflectie-syntheseformulier eerste deel). Daarnaast selecteert de student nog één competentie uit de aangeboden competenties afhankelijk van de stageplaats en/of interesse (zie reflectie-syntheseformulier tweede deel). De student moet deze keuze kunnen verantwoorden. De student reflecteert zowel vanuit de theorie als vanuit de praktijk op de geselecteerde competenties als de zelfgekozen competentie. Het noteren van tenminste twee inzichten van de dag na iedere inputsessie helpt om het reflecteren vanuit de theorie over de verschillende competenties meer te onderbouwen. De laatste pagina bevat een synthese die ook door de stagementor wordt ingevuld. Onderstaande criteria zijn richtinggevend voor het invullen van de competenties. Evaluatiecriteria keuze van selectie: de keuze van de kerncompetenties wordt verantwoord door de aard van de stageplaats en eigen ervaringen binnen de module eerlijk: eerlijke weergave van het eigen functioneren met oog voor sterke- en groeipunten inhoudelijk onderbouwd: de zelfinschatting wordt door concrete ervaringen onderbouwd. De student verwijst hiervoor naar het logboek én andere (leer)ervaringen uit de module. volledigheid van de argumenten: de argumenten (om de eigencompetentiebeheersing te staven) komen zowel uit de praktijkervaring als uit de sessies in het opleidingsinstituut (zie tweedeling reflectieverslag). aanvulling door de stagementor: de stagementor vult de sterke punten, vorderingen en aangewezen werkpunten in op de laatste pagina en ondertekent deze pagina. Zowel taak 1 als taak 2 dienen ter ondersteuning van het eindgesprek waarin de student zijn eigen ervaringen en competentiebeheersing gericht verwoordt. Beide taken worden na afloop van het eindgesprek ingediend bij de assessor. Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 7

8 3.3 Verwachtingen naar mentoren toe Voorstellen van de organisatie en/of de GOK-werking. In de mate van het mogelijke laten proeven van en participeren aan concrete activiteiten (onder begeleiding). Het is niet de bedoeling dat onze studenten de activiteiten volledig zelfstandig leiden, noch is het de bedoeling dat ze de hele tijd van op een stoel toekijken. Invullen van de eindpagina van het syntheseverslag waarin gevraagd wordt naar de sterke punten, vorderingen en werkpunten van de student. 4. Evaluatie van de stage 4.1 Onderdelen van de evaluatie Op de terugkomdag wordt er een eindgesprek voorzien waarin getoetst wordt in welke mate de student de kerncompetenties van deze module verworven heeft. De student verantwoordt zijn eigen competentiebeheersing aan de hand van concrete ervaringen uit het logboek én de module. In het eindgesprek mag de student gebruik maken van volgende ondersteunende documenten: Logboek: overzicht van eigen participatie en bewijsmateriaal (zie stagetaak 1) Reflectie-syntheseformulier: reflectie op eigen functioneren op basis van de kerncompetenties zie stagetaak 2) 4.2 Evaluatiecriteria De evaluatiecriteria zijn bij de stagetaken opgenomen. 5. Documenten De documenten zijn digitaal te raadplegen op het portaal. Het is de verantwoordelijkheid van de student om deze documenten tijdig aan de betrokkenen te bezorgen. stage-overeenkomst reflectieverslag (ook op Toledo te vinden) Academiejaar Semester 5 derde programmajaar 8