PENSIOEN EN VERZEKEREN

Transcriptie

1 PENSIOEN EN VERZEKEREN oktober 2014 Pensioen, een ingewikkelde materie? pagina 5 Niets zo veranderlijk als het pensioen pagina 6 Nieuw: minder kosten, meer pensioen! pagina 11 Gaat Witteveen III u geld kosten of geld besparen? pagina 12 APF en Multi OPF: de alternatieve weg pagina 13 AOV, premie is één ding, gezondheid is alles pagina 14 Pensioen is nu De wereld om ons heen verandert in een hoog tempo. Zelfs een instituut als pensioen is door ontwikkelingen op de financiële markten, de politiek en veranderde wensen en behoeften van werkgevers en werknemers aan verandering onderhevig. Pensioen kan en moet eenvoudiger Het pensioenbewustzijn vergroten -dus mensen meer bewust te maken van hun pensioen. Wat hebben ze opgebouwd, wat komen ze mogelijk tekort en welke keuze maken mensen om de uitkering op de pensioendatum zoveel mogelijk te verbeteren. Nieuwe pensioenregels, nieuwe oplossingen 1 januari 2015: weer nieuwe en strengere pensioenspelregels. Tienduizenden bedrijven moeten hun regeling aanpassen. Dus ook werk aan de winkel voor verzekeraars. Lees verder op pagina 3 Lees verder op pagina 4 Lees verder op pagina 9 Het Werknemers Pensioen Regie over uw pensioenlasten Blijvend lage kosten 24/7 digitaal toegankelijk Kijk voor alle voordelen op amersfoortse.nl/pensioen.

2 2 PULSE MEDIA GROUP PENSIOEN EN VERZEKEREN Pensioen en Verzekeren Een onafhankelijke publicatie van Pulse Media Group, gedistribueerd bij Elsevier op 25 oktober VOORWOORD MARK HEEMSKERK Pensioen is geen sexy onderwerp, maar niets doen is geen optie INHOUD 5 Pensioen, een ingewikkelde materie? 7 Creatief met pensioen in een veranderde maatschappij 7 4 tips voor het goed regelen van pensioen 9 Versobering, hoe erg is dat? 9 Bedrijven zoeken innovatieve oplossingen 10 PPI s hebben de toekomst 13 APF en Multi OPF: de alternatieve weg 15 Een AOV gaat vooral om bewust keuzes maken COLOFON Media Advisor David van Haasteren Sales Manager Maarten le Fevre Productie/Lay-Out Gydo Veeke Redactie Cor Dol (hoofdredactie), Annemiek de Waard, Hans Niewenhuis, Mariëtte Raap Foto s Rene Wopereis Bigstockphoto.com Drukker Janssen/Pers Rotatiedruk, Gennep PULSE MEDIA GROUP De inhoud van de commerciële bijdragen zoals profielen, expertinterviews, expertbijdrage en advertorials beschrijven de meningen en standpunten van de geïnterviewden. De redactie van PMG tracht alle fouten te voorkomen, maar de redactie kan niet instaan voor eventuele fouten of onvolkomenheden in deze bijdragen. PMG aanvaardt hierdoor geen aansprakelijkheid. Pulse Media Group B.V. Keizersgracht CJ Amsterdam T info@pulsemedia-group.com Mark Heemskerk is bijzonder hoogleraar pensioenrecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen Het pensioen is aan verandering onderhevig. Vanaf 1 januari 2015 gaan de nieuwe pensioenregels in, maar wie weet nu precies wat die voor consequenties hebben? Ik weet dat pensioen geen sexy onderwerp is, maar niets doen is geen optie! Zo wordt het maximale pensioenopbouwpercentage verlaagd en fors ook. Vrijwel elke pensioenregeling wordt aangepast en er wordt minder pensioen opgebouwd. Het is de grootste bezuiniging door het kabinet. Vóór de jaren negentig hanteerden veel werkgevers een eindloonregeling, maar dat werd te kostbaar. Omdat de pensioenen door een flink hogere levensverwachting en lagere rente een stuk duurder werden, is een pakket aan maatregelen genomen. Het betekent kort door de bocht: langer werken en minder opbouw. Het opbouwpercentage is dat deel dat je binnen je pensioensysteem belastingvrij opzij mag zetten voor je pensioen. Je betaalt daar pas belasting over op het moment dat de uitkering wordt genoten. Meestal is het pensioengevend salaris twaalf keer het maandsalaris plus vakantietoeslag. De pensioengrondslag wordt berekend aan de hand van het pensioengevend salaris. Daarop wordt franchise in mindering gebracht, omdat je ook AOW krijgt. Voor werknemers met een middelloonregeling, dat is het merendeel van de werknemers, daalt het maximale opbouwpercentage van 2,15 naar 1,875 procent. Dit lijkt weinig, maar als je een aantal jaren doortelt, tikt dat aardig aan. Bovendien moet je al die tijd ook daadwerkelijk gewerkt hebben. Ik bespeur soms een houding bij werkgevers en werknemers van we zien wel wat er gebeurt. Maar als er niets wordt aangepast, wordt het pensioen fiscaal bovenmatig. Dan moet je van elke 100 euro pensioen direct maximaal 52 procent afrekenen, plus revisierente van 20 procent en vertragingsrente. Dat is catastrofaal, dus verdiep je als werkgever én werknemer in je pensioensituatie. Hoeveel geld heb je nodig als je met pensioen gaat? Kun je met alle wijzigingen in de pensioenvoorziening nog wel een redelijk pensioen opbouwen? Of moet je bijsparen, bijvoorbeeld via lijfrente, banksparen of het aflossen van de hypotheek? Ik betwijfel of we klaar zijn vóór 1 januari aanstaande. Uit onderzoek van werkgeversvereniging AWVN blijkt dat werkgevers het wel weten, maar tot nu toe nog bijna geen actie hebben ondernomen. Terwijl het werkgevers én werknemers betreft! Bestuurders en werknemers die meer dan een ton per jaar verdienen, worden extra hard getroffen door de nieuwe pensioenwetgeving. Door de fiscale aftopping worden werknemers in de particuliere en collectieve sector en ambtenaren geraakt. Op basis van de nieuwe fiscale pensioenwetgeving wordt een maximum van euro gesteld aan het op te bouwen ouderdomsen nabestaandenpensioen. Maar wat als een CEO of topwerknemer in februari 2015 tegen een boom rijdt? Dan is ook het nabestaandenpensioen misschien in één klap gehalveerd. Werknemers die meer dan ton verdienen zullen niet akkoord gaan met een pensioen over een ton in plaats van nu twee ton. Wat gaat gebeuren met het deel boven de ton? Het netto pensioen is een alternatief. Er wordt dan wel direct belasting geheven, maar het is toch een soort pensioenvoorziening. Werknemers kunnen kiezen voor een alternatieve beloning in de vorm van loon in plaats van het pensioenpotje. Maar: het netto pensioen is leeftijdsafhankelijk en is bijvoorbeeld bij 40 jaar lager dan bij ohoe 55 jaar. De wet schrijft voor dat het leeftijdsonderscheid gerechtvaardigd moet zijn. Stel, een werknemer kiest voor loon, maar hij of zij krijgt minder dan iemand van 55 jaar. Is dat dan leeftijdsdiscriminatie? Werkgevers moeten fiscaal wel iets doen, maar lopen risico dat ze het niet goed doen. Ik merk dat organisaties worstelen met de vraag wat ze moeten doen en hoe: netto pensioen of loon uitkeren? En hoe moeten we de werknemers informeren? Hoe zorgen we voor een akkoord met de werknemers? Door de nieuwe rekenregels is de kans op indexatie klein. De dekkingsgraad is gestegen, maar de kans op een dekkingstekort neemt toe. De gemiddelde dekkingsgraad van de Nederlandse pensioenfondsen stond eind augustus van dit jaar op 112 procent. Onder de nieuwe voorgestelde rekenregels is de dekkingsgraad maar 107 procent. Dan zitten de pensioenfondsen dicht bij een situatie van een dekkingstekort. Daar zullen de pensioengerechtigden niet blij mee zijn. Als laatste wil ik nog opmerken dat werkgevers de wijzigingen goed moeten vastleggen en dat werknemers moeten weten wat er gebeurt met hun pensioen. Loopt het wijzigen van een arbeidsovereenkomst goed of gaan werknemers protesteren? Is er een fair aanbod richting werknemers? En als de premie lager is, wat gebeurt er dan met het pensioen? Het worden nog spannende tijden. Ik weet dat pensioen ingewikkelde materie is, maar afwachten kan echt niet meer. KENNISPARTNERS

3 PULSE MEDIA GROUP PENSIOEN EN VERZEKEREN 3 INTERVIEW Pensioen is nu Voor velen is pensioen abstract en ver weg. Wat kun je doen om het pensioenbewustzijn te vergroten? Arthur van der Wal is directeur Pensioen bij Nationale-Nederlanden De wereld om ons heen verandert in een hoog tempo. Zelfs een instituut als pensioen is door ontwikkelingen op de financiële markten, de politiek en veranderde wensen en behoeften van werkgevers en werknemers aan verandering onderhevig. Veranderingen die impact hebben op onze toekomst. Een toekomst die niet wacht en vraagt om nu actie te ondernemen. In welke status bevindt de markt rondom pensioenen zich momenteel? Die markt wordt gekenmerkt door veel schuivende panelen. De oorzaak daarvan is gelegen in allerlei ontwikkelingen die met elkaar samenhangen. We worden met z n allen steeds ouder. Eén op de vijf Nederlanders geniet momenteel van zijn of haar pensioen. Op de financiële markten zien we lage rentestanden en voortdurende marktschommelingen. Vanuit de politiek wordt de regelgeving aangepast. Consumenten vragen om individueel maatwerk en hebben behoefte aan keuzevrijheid. Werkgevers zien de kosten van pensioen stijgen en zoeken naar mogelijkheden om hier beter grip op te krijgen. Wat is de impact van de ontwikkelingen voor de consument? Je ziet dat de eigen verantwoordelijkheid van consumenten voor hun financiële toekomst toeneemt. Dit vraagt van mensen meer kennis en bewustzijn. De druk om het te kunnen begrijpen neemt toe. Wij proberen hier in tegemoet te komen door het pensioen toegankelijker te maken, op het gebied van pensioenoplossingen, klantbediening en communicatie. Is het pensioenbewustzijn nu groter dan vijftig jaar geleden? Dat is lastig te stellen. We hadden toen een andere maatschappij, met andere verhoudingen tussen werkgevers en werknemers. Mensen werkten vaak veertig jaar bij dezelfde werkgever en het pensioen, dat werd geregeld. Uit die tijd stamt ook het adagium dat het pensioen 70% van het laatst verdiende salaris is. Dat is tegenwoordig niet meer zo; de verantwoording en daarmee ook de risico s voor het opbouwen van een pensioen verschuiven meer naar de consument. De noodzaak om het pensioenbewustzijn en het nemen van eigen verantwoordelijkheid juist nú te vergroten, is daarom vele malen groter dan voorheen. Dat lijkt een grote uitdaging. Dat klopt. Mensen leven tegenwoordig meer bij de dag. Pensioen is ver weg en abstract. Daarom is het belangrijk om pensioen naar het nu te halen, om mensen ervan te doordringen dat ze er nu iets aan kunnen en moeten doen. De kunst is om pensioen op de huidige levensfase te betrekken, op wat men nu belangrijk vindt en dan een vergelijk te maken met de toekomst. Het pensioenbewustzijn vergroten vraagt een lange adem. Hoe gaat u als organisatie die uitdaging aan? Als Nationale-Nederlanden voelen wij onze verantwoordelijkheid om een actieve bijdrage te leveren aan de pensioendialoog door onze kennis en kunde op een positieve manier in te zetten. Als eerste is het belangrijk om het pensioenbewustzijn te vergroten, daarna kan men zich beter verdiepen in de persoonlijke situatie en eventueel actie ondernemen om die situatie te verbeteren. Het is een drietrapsraket. Om het pensioenbewustzijn te vergroten trekken we op met andere partijen: adviseurs, toezichthouders, werkgevers, het Verbond van Verzekeraars en diverse belangverenigingen. We willen dit samen doen. We steunen ook maatschappelijke initiatieven in deze richting, zoals de Pensioen3daagse, waarvoor we eind oktober specifiek voor vrouwen een aantal activiteiten hebben georganiseerd. Samen met Libelle doen we bijvoorbeeld een groot pensioenonderzoek en besteden in het blad aandacht aan de resultaten en een e-learning tool. Afgelopen half jaar hebben we ook een aantal activiteiten, specifiek voor jongeren georganiseerd, zoals een ontwerpwedstrijd en een debatteerwedstrijd over pensioen. Deze waren voor een deel door hen zelf bedacht onder het thema Ik & Mijn Later. Is de communicatie over pensioen ook veranderd? Ja, en dat is ook goed. Uit onderzoek van TNS Nipo blijkt dat 71% van de actieve deelnemers in pensioenregelingen niet openstaat voor informatie over pensioen. Daar staat tegenover dat de verantwoordelijkheid voor pensioen steeds meer bij de deelnemer komt te liggen. Daarom zoeken we zelf de dialoog met consumenten, bijvoorbeeld via ons social collaboration platform, een online community die ons helpt om de discussie over later te voeren. Daar bleek bijvoorbeeld dat de dromer anders wil worden aangesproken dan de actieve realist. Ook merken we dat het werkt om aan te sluiten bij belangrijke gebeurtenissen in het leven: samenwonen, een nieuwe baan, een scheiding of het krijgen van een kind. Dat helpt mensen te realiseren dat deze dingen effect kunnen hebben op hun pensioen en pensioenopbouw. Ze zien dan sneller de noodzaak om iets te doen. Ten aanzien van pensioencommunicatie geloven wij in de gelaagdheid van informatie. Echter, méér informatie is niet per definitie beter. Bij teveel detailinformatie kan een gevoel van schijnzekerheid ontstaan en dat moeten we voorkomen. Hoe werkt u samen met werkgevers en adviseurs? Voor werknemers zijn zij vaak het eerste aanspreekpunt als het om pensioen gaat. Een nauwe samenwerking is dan ook essentieel om op de juiste momenten met elkaar te kunnen communiceren, bijvoorbeeld bij indiensttreding, ontslag of als de pensioneringsdatum dichterbij komt. Als je die samenwerking heel nauw kan vormgeven, heb je de grootste kans op succes om het pensioenbewustzijn te vergroten. Werkgevers willen grip op de kosten van pensioenregelingen, maar zeker ook verantwoordelijkheid nemen voor een goed pensioen en dus ook voorlichting hierover richting hun werknemers. Nationale-Nederlanden wil hier graag bij helpen. Hiervoor werken we onder andere met een betrokken team Pensioencommunicatie, dat met werkgevers en adviseurs communicatietrajecten richting werknemers oppakt. Zij geven bijvoorbeeld op de werkvloer voorlichtingssessies over pensioen. Daarnaast bieden we handige tools, zoals een werknemerportal en komen we dit jaar nog met een nieuwe app, die naast inzicht in de pensioensituatie ook aangeeft wat men hieraan kan doen. Met adviseurs en werkgevers werken we samen om de juiste aanpak te kiezen. Kunt u iets zeggen over de effecten die uw inspanningen hebben opgeleverd? Zoals gezegd is het een uitdaging die een lange adem vraagt. Het is lastig om daar nu al de effecten van terug te zien. Wat we wel kunnen zeggen is dat de waardering van alle inspanningen bij werkgevers en werknemers groot is. Dit zien we ook terug in de evaluatiescores achteraf. We meten of de initiatieven om het pensioenbewustzijn te vergroten, aanslaan. Wordt pensioen steeds meer individueel maatwerk of kun je er een algemene lijn in aanbrengen? Je ziet dat consumenten steeds persoonlijker willen worden aangesproken. Er zijn immers verschillen tussen jong en oud, man en vrouw, daar kun je in je communicatie rekening mee houden. Datzelfde geldt voor veranderingen in de leef- of werksituatie (samenwonen, kinderen, scheiding, ontslag). Je moet die voorlichting persoonlijker en toegankelijker maken. Pensioen wordt als ingewikkeld ervaren. Daarom zetten we nu belangrijke stappen om daar transparantie en eenvoud in aan te brengen en dat als zodanig te presenteren naar werkgevers en werknemers. Minder complexiteit in pensioenoplossingen draagt bij aan een beter begrip en is dus een belangrijke voorwaarde om het pensioenbewustzijn te vergroten. Hier zijn wij elke dag mee bezig, samen bepalen we de juiste richting.

4 4 PULSE MEDIA GROUP PENSIOEN EN VERZEKEREN INTERVIEW Pensioen kan en moet eenvoudiger Pensioen is complex en doorspekt met jargon. Dat moet anders om het pensioenbewustzijn te vergroten. Het pensioenbewustzijn vergroten -dus mensen meer bewust te maken van hun pensioen. Wat hebben ze opgebouwd, wat komen ze mogelijk tekort en welke keuze maken mensen om de uitkering op de pensioendatum zoveel mogelijk te verbeteren. Het zijn de uitgangspunten van een verzekeraar als Achmea. Hoe kan het dat pensioen voor veel mensen complexe materie is? Paul Geurtsen: De pensioenbranche heeft al sinds de jaren zestig last van het gebruik van jargon. Tot een paar jaar geleden was dat ook zo in de pensioencommunicatie. Dat maakt het moeilijk te doorgronden. Daar komt bij dat de wetgeving het ook niet makkelijker maakt. Een ander punt is dat het pensioenbewustzijn laag is: pensioen is ver weg. Veel mensen vinden het niet interessant, hoe jammer dat ook is. We moeten pensioen dus begrijpelijk en eenvoudiger maken. Rob ter Mors: In feite is pensioen uitgesteld loon. Je geeft veel vertrouwen aan pensioenorganisaties door je geld te laten beleggen. In feite heb je geen idee wat er gebeurt en hoe je invloed kunt uitoefenen. Je gaat er van uit dat het goed gaat. De financiële crisis heeft laten zien dat er enorm veel gebeurt in die afgesloten wereld. Het is erg moeilijk om de gemiddelde Nederlander daar in mee te nemen. Er is nog steeds een groot deel dat denkt dat je straks 70 procent van het laatst verdiende loon ontvangt als pensioen. Hoe ziet de nieuwe realiteit rondom pensioen er uit? Paul Geurtsen: We hebben allereerst te maken met versobering. Dat proces is een paar jaar geleden al ingezet met het afschaffen van VUT en prepensioen. Vorig jaar is het opbouwpercentage verlaagd en per 1 januari 2015 gebeurt dat nogmaals. De fiscale mogelijkheden worden beperkt. De rollen van overheid en werkgever worden daarmee gestaag minder. De werknemer zou veel meer aan het stuur van zijn eigen pensioenopbouw moeten komen te staan. Gezien het lage pensioenbewustzijn is dat echter een moeizaam proces. Toch is het noodzakelijk en daar moeten we als overheid, werkgever en verzekeraar actief op inspringen. Het is zeker geen vanzelfsprekendheid, het komt niet vanuit de werknemer zelf om die handschoen op te pakken. Rob ter Mors: We hebben verder te maken met een zeer lage rentestand. Tegelijkertijd neemt de levensverwachting toe, dus je zult langer pensioen moeten uitkeren en dat zet het pensioenstelsel onder druk. Het pensioen wordt duurder, en vooral de garantie op een vast en geïndexeerd pensioen. Om te beginnen is het belangrijk om het pensioenbewustzijn te verbeteren. Hoe pak je dat aan? Paul Geurtsen: Allereerst moeten we het pensioenstelsel en de producten eenvoudiger en begrijpelijker maken. Dat is een grote uitdaging in de huidige fiscale werkelijkheid. Een tweede punt is dat we duidelijker moeten communiceren. Dat doen we al met het uniforme pensioenoverzicht en het landelijke mijnpensioenoverzicht.nl, om zo deelnemers beter te informeren. De afgelopen tien jaar is zo n 3 miljard euro aan communicatie uitgegeven, maar het pensioenbewustzijn is Rob ter Mors, directeur Pensioen bij Achmea, divisie Centraal Beheer Achmea daardoor niet heel veel hoger geworden. We hebben gemerkt dat gericht en persoonlijk communiceren wél effect heeft. Het is een lange weg, maar het werkt. Met de nieuwe generatie producten wordt het in ieder geval overzichtelijker. Rob ter Mors: Het werkt ook om te laten zien wat het pensioen reëel in gaat houden. Onder meer in samenwerking met Nibud schetsen we verschillende scenario s om de werknemers te laten zien wat er straks werkelijk gaat gebeuren. Dat zorgt ervoor dat mensen er over na gaan denken wat ze echt nodig hebben. In mijn optiek mag het nog een stapje verder, naar een soort financiële planning, zodat je wel heel goed gaat begrijpen hoe de stand van zaken is als je met pensioen gaat. Hoe maakt Achmea de materie eenvoudiger? Paul Geurtsen: We bieden werknemers een portaal om hen inzicht te geven in hun pensioenregeling en pensioenopbouw. Verder ontwikkelen we een pensioenapp. Internet en de moderne media bieden volop mogelijkheden, die we zoveel mogelijk benutten. We doen bij elk nieuw en bestaand Paul Geurtsen, manager strategie Pensioen bij Achmea, divisie Centraal Beheer Achmea product regelmatig marktonderzoek. De ingewikkelde dingen vallen daardoor vaak als eerste af, om de simpele reden dat het moeilijk te begrijpen is. Dus: de klant vanaf het begin betrekken bij het product en productontwikkeling is belangrijk om de maximale feeling te houden met de mensen waarvoor je het uiteindelijk allemaal doet. Garanties maken het pensioen duur. Kunt u dat toelichten? Rob ter Mors: In een middelloonregeling krijg je een garantie op een bepaald pensioen. Bij een vergelijkbare inleg in een beschikbare premieregeling komt het te verwachten pensioen mogelijk hoger uit. Als pensioenadviseur moet je toelichten dat beleggen risico s herbergt, maar dat je dat ook enigszins kunt richten door het beleggingsrisico te verminderen naarmate de pensioenleeftijd in zicht komt. Dit doen we met zogenaamd lifecycle-beleggen en door rekening te houden met de risico s die werknemers willen maken Paul Geurtsen: Als je hele harde garanties wilt over je uitkering, dan is dat een kostbare zaak. Bij middelloonregelingen wordt uitgegaan van een gegarandeerde uitkering. De premie die hiervoor betaald moet worden is op basis van een rekenrente van meestal 2,5 of 3%. Bij de huidige lage marktrente de 30 jarige rente staat al onder de 2% - is het daarom duur om deze gegarandeerde uitkeringen af te geven. Daarnaast is bij de huidige gegarandeerde middelloonregelingen een volwaardige indexatie al nauwelijks meer haalbaar. En als iemand 35 jaar lang geen compensatie krijgt voor 2% inflatie, dan zou zijn pensioen de helft hoger moeten zijn om in koopkracht niet achteruit te gaan! Als je het mensen echter vraagt, zeggen ze toch vaak garanties te willen. Vorig jaar hebben we hier onderzoek naar gedaan. We hebben verschillende keuzes voorgelegd of mensen wilden afzien van een bepaald deel van die harde garanties als dan de mogelijkheid ontstond dat de verwachte uitkering zo n x procent hoger uitviel. Het merendeel van de mensen bleek dan wèl een bepaald risico met het pensioen te willen lopen om dan toch de verwachting te krijgen genoeg pensioen op te bouwen. Als je mensen bewust maakt van die kosten van garanties door heel zuiver de keuzes voor te leggen, willen ze best wat risico lopen in de verwachting daar voldoende pensioen uit te halen. Vragen pensioenregelingen veel om maatwerk? Je kunt prima werken met gestandaardiseerde producten. Aan zuiver maatwerk hangt ook weer een prijskaartje en dat gaat uiteindelijk weer ten koste van de uitkering onderaan de streep. Welke mogelijkheden zijn er voor doorbeleggen na de pensioendatum? Als je met pensioen gaat, koop je eigenlijk bij een beschikbare premieregeling op dat moment een pensioenuitkering aan. Daarna loop je geen beleggingsrisico meer: dit is het, dit krijg je levenslang uitgekeerd. Er wordt dus niet meer belegd met je geld, en je geniet dus ook niet meer van de voordelen daarvan. Stel je een wereld voor dat je nog wel kunt doorbeleggen na je pensioendatum. Ja, dan loop je risico, maar het verwachte pensioen wordt er ook hoger door. Dit werkt dubbelop, want ook vòòr de pensioendatum kun je het risico op een beheerste manier in lifecycle-beleggen langer door laten lopen. Dit is wettelijk nog niet toegestaan, maar we beïnvloeden de politiek graag met dit soort verbeteringen. Achmea is het grootste verzekeringsconcern van Nederland en tevens een van de grootste pensioenuitvoerders. Achmea heeft een A+-rating van Standard & Poor s. Binnen Achmea biedt de divisie Centraal Beheer Achmea pensioenregelingen aan onder de merken Centraal Beheer Achmea en Avéro Achmea. Centraal Beheer Achmea biedt pensioenoplossingen en pensioenadvies rechtstreeks aan werkgevers aan. Onder Avéro Achmea worden pensioenoplossingen aangeboden via onafhankelijk adviseurs.

5 PULSE MEDIA GROUP PENSIOEN EN VERZEKEREN 5 VAN DE REDACTIE Pensioen, een ingewikkelde materie? Over duurzame inzetbaarheid en de rol van de werkgever. Fiscale spelregels, contractafspraken met uitvoerders, veranderende wet- en regelgeving, aanpassing na aanpassing, ga zo maar door. De pensioenregelingen zijn er niet eenvoudiger op geworden. Sterker nog, veel pensioenregelingen zijn zo ingewikkeld geworden, dat werkgevers en werknemers er nauwelijks nog iets van snappen. Als gevolg daarvan is de pensioenregeling in vrijwel elk bedrijf uitgegroeid tot een min of meer autonoom fenomeen. Een zaak vooral van fondsbestuurders, uitvoerders en externe adviseurs. En dat terwijl pensioen eigenlijk simpel is, het gaat om het zogenoemde uitgesteld loon. Dus gewoon een spaarpotje van de werknemer voor later. Auteur: Annemiek de Waard Leon Mooijman, hoofd Adviesunit Pensioen bij werkgeversorganisatie AWVN: Wij zijn bij zo n 600 cao s betrokken en bij het verlenen van diensten op dat gebied horen ook pensioenvraagstukken. Samen met mijn collega s van de andere thema s, denk aan arbeidsrecht, arbeidstijdmanagement en duurzame inzetbaarheid, koppelen we alle onderwerpen tot één HR-beleid. AWVN brengt de pensioenregeling terug tot wat het werkelijk is, een arbeidsvoorwaarde. Niets meer en niets minder. Een arbeidsvoorwaarde die het verdient om begrepen en gewaardeerd te worden. En waar je als werkgever zelf weer grip op hebt. Betrokkenheid Pensioen zou een regeling moeten zijn die bewust wordt gekozen en wordt beoordeeld als passend in de arbeidsvoorwaarden en HR-strategie. Maar de werkelijkheid is vaak anders. Het gevoel van de ver van m n bed-show en de huidige complexiteit van veel pensioenregelingen maken de betrokkenheid niet groter. Vaak houdt maar een klein groepje kenners in een organisatie zich bezig met de pensioenregeling. De complexiteit maakt het voor anderen in de organisatie niet aantrekkelijk om erover mee te denken en te praten. Daar komt bij dat voor grote groepen werknemers in Nederland wel een eigen, bij de eigen identiteit horende cao van kracht is, maar pensioen daar feitelijk geen onderdeel van uitmaakt. Complex Bedrijfstakpensioenfondsen voor de overheid, de zorg, de groot- en kleinmetaal voeren maar één regeling uit. Op cao niveau is die niet aanpasbaar aan de eigen gewenste situatie. Voor de betrokkenheid bij het onderwerp is dat geen pluspunt. Het verdient aanbeveling eenvoudigere pensioenregelingen te bouwen die beter te budgetteren zijn en zo efficiënt mogelijk uitgevoerd kunnen worden, zodat de euro s naar de pensioenregeling zelf kunnen gaan. Maar het vraagt kennis en een grote tijdsinvestering om vanuit een complexe situatie naar een eenvoudige te komen. Werkgroep Mooijman: Een insteek kan zijn om een technische werkgroep aan de slag te laten gaan met als opdracht een regeling te ontwikkelen die aan een aantal gewenste uitgangspunten voldoet. Laat werknemersafgevaardigden participeren in de werkgroep en ga aan de slag. Zo n werkgroep kan de tijd nemen om alle ins & outs na te gaan en afwegingen te maken die passen bij de wensen van werkgevers en werknemers. Zo n proces levert meestal een goed resultaat op. De eerste bijeenkomsten van zo n werkgroep zijn overigens bijna pensioencursussen om iedereen op hetzelfde kennisniveau te krijgen. Zakelijker Een van de ontwikkelingen is de Wet verbetering pensioenfondsbestuur Pensioenfondsen moeten hun bestuur volgens bepaalde (wettelijke) normen inrichten. De wet is een kwaliteitsverbetering ten opzichte van het verleden, met een zakelijker verhouding tussen cao partijen en het pensioenfonds. Er zullen minder dubbele petten zijn en de afspraken in de uitvoeringsovereenkomst worden strakker. De versterking van de governancestructuur gaat hand in hand met het toenemend aantal eisen aan fondsbestuurders. Middelloonregeling Door deze ontwikkeling zal een flink aantal fondsen aansluiting zoeken bij grotere fondsen. Bij werkgevers leeft de gedachte meer dan vroeger dat het bij pensioen om de invulling als arbeidsvoorwaarde gaat en niet zozeer om wie de regeling uitvoert. Een andere ontwikkeling is de Wet beperking pensioenopbouw, die vanaf 1 januari aanstaande van kracht is. De wet verlaagt het percentage van het pensioen dat jaarlijks fiscaalvriendelijk mag worden opgebouwd van 2,15 naar 1,875 procent van de pensioengrondslag (middelloonregeling). Hier hoort ook de beperking van de pensioenopbouw boven de euro bij. Pensioeneuro De fiscale beperking moet voor de overheid leiden tot een lager bedrag waarover de belasting wordt uitgesteld. Want in theorie wordt pensioenpremie betaald als het niveau van de regeling omlaag gaat. In werkelijkheid gaat dat plaatje er anders uitzien. De lage rente en de nieuwe rekenregels voor pensioenfondsen zorgen ervoor dat iedere pensioeneuro duurder wordt. Dus straks betalen we net zoveel premie, maar is de opbouw lager. Mijn stelling is dat een pensioenuitkering opbouwen op een hoog niveau, maar waarbij de rendementsverwachting onder de vier procent is, niet mogelijk is. Communicatie Pensioenfondsen communiceren in Nederland vooral over pensioen door middel van pensioenoverzichten en reglementen. En dat is jammer, want als werkgever heb je ook een rol! Beter communiceren over pensioen kweekt bewustzijn. Een kwestie van goed werkgeverschap. Mooijman adviseert, zeker in een situatie als de regeling moet veranderen, veel aandacht aan communicatie te geven. Maak samen met de vakbond en ondernemingsraad een website met een Q&A en met verslagen en filmpjes van de werkgroep. Communiceer niet alleen via de mond van de vakbond met je werknemers, maar betrek de lijnorganisatie erbij. Ook als het proces klaar is. Duurzame inzetbaarheid Gaan we toe naar een systeem met een flexibele einddatum om te stoppen met werken? Mooijman denkt van wel. Er is nu al geen eenduidig moment meer waarop pensioen en AOW automatisch op hetzelfde moment ingaan, maar duidelijk is wel dat de leeftijd snel naar boven toe opschuift. Op naar duurzame inzetbaarheid dus, om snel vergrijzende werknemerspopulaties ook op een goede manier naar de eindstreep te krijgen. In 2005 zijn pensioenregelingen sterk verbeterd als gevolg van het beëindigen van prepensioenregelingen. Eerder stoppen met werken wordt op die manier gesponsord. Toekomst Want het idee van het omzetten van prepensioen naar ouderdomspensioen was om het eerder stoppen met werken via een omweg toch nog mogelijk te maken. Nu wordt het tijd voor een andere aanpak. Stop met het nog steeds sponsoren van eerder stoppen en investeer in het langer doorwerken van mensen. Verlaag de pensioenkosten met bijvoorbeeld één of twee procent van de loonsom en zet dat in voor inzetbaarheidsbeleid. Voor de toekomst verwacht Mooijman een ander beeld met betrekking tot pensioen. Is het wel een goed idee dat twintig procent van het loon naar het pensioen gaat? Laat mensen zelf kiezen wat ze met hun loon doen willen doen. Bijvoorbeeld de hypotheek aflossen, opleidingen volgen of een sabbatical nemen. Geef werknemers meer vrijheid om zelf hun stukje pensioen in te richten! OP ZOEK NAAR EEN PENSIOENREGELING VOOR UW WERKNEMERS? En voelt het als kiezen tussen appels en peren? De Amersfoortse helpt u bij het stellen van de juiste vragen, zodat u de pensioenregeling vindt die het best bij uw bedrijf past. Ga naar en download onze white paper.