AGRARIERS. als agrarisch ondernemer te werken aan. kwantiteit en de waterkwaliteit. Het plan is. ontwikkeld door LTO Noord Flevoland, de

Transcriptie

1 AGRARIERS NIEUWSBRIEF voor agrariërs in de noordoostpolder en zuidelijk en oostelijk flevoland Actieplan Bodem en Water van start Op 18 februari 2014 hebben Arnold Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Het Michielsen (voorzitter van LTO Noord actieplan is opgezet om samen met u Flevoland), Bert Gijsberts (gedeputeerde van de provincie Flevoland), de verbetering van de bodem, de water als agrarisch ondernemer te werken aan Lida Schelwald van der Kley en kwantiteit en de waterkwaliteit. Het plan is Jaap Naaktgeboren (heemraden ontwikkeld door LTO Noord Flevoland, de van Waterschap Zuiderzeeland) het provincie Flevoland en Waterschap Zuiderzeeland. Om een duurzame landbouw in officiële startsein gegeven voor het Actieplan Bodem en Water. Flevoland te garanderen, krijgt u de mogelijkheid om bewezen en nieuwe maatregelen Deltaplan Agrarisch Waterbeheer voor een goede bodem, waterkwantiteit en Het Actieplan Bodem en Water is de -kwaliteit op uw bedrijf toe te passen. Flevolandse vertaling van het landelijke > In deze nieuwsbrief: - Actieplan Bodem en Water van start - Aanleg duurzame oevers - Laatste kans deelname goed boerenerf - Informatiekaarten emissiebeperking - Controles bespuitingen - Project Akkerranden Flevoland - Teeltvrije zones - Uitkomsten onderzoek herprofilering

2 Flevoland De Flevolandse polders zijn vooral gemaakt voor de landbouw. Een goede inrichting en een vruchtbare bodem staan garant voor hoge opbrengsten. Dat is niet overal meer het geval. De bodem raakt op sommige plaatsen uitgeput; het gehalte organische stof is plaatselijk lager dan 1%. De grond kan hierdoor minder water, voedingsstoffen en gewasbeschermingsmiddelen vasthouden. Dit is terug te zien in de metingen van de waterkwaliteit; er zijn te veel normoverschrijdingen. Er zijn ook plaatsen waar de bodem (ongelijk en) snel daalt. Dit kan een Een goede bodemkwaliteit is belangrijk, want die zorgt ervoor dat voldoende water beschikbaar is voor de gewassen. probleem worden voor het functioneren en beheer van het oppervlaktewater. Een goede bodemkwaliteit is belangrijk, want die zorgt ervoor dat voldoende water beschikbaar is voor de gewassen. Een duurzame landbouw vraagt van u om met de keuze van het grondgebruik te anticiperen op wat het watersysteem kan bieden. LTO, de provincie en het waterschap trekken gezamenlijk op in het Actieplan Bodem en Water door te sturen op een goede bodemkwaliteit, een robuust watersysteem, voldoende zoet water en een goede waterkwaliteit. Bodem én water Bodem en water zijn in het actieplan onlosmakelijk met elkaar verbonden. U kunt als agrarisch ondernemer maatregelen nemen op uw bedrijf of met een groep bedrijven (collectief), die effectief zijn voor én het bedrijfsresultaat én de bodemkwaliteit, waterkwantiteit en waterkwaliteit. Met het actieplan willen LTO, de provincie en het waterschap u als agrariër of groepen van agrariërs ondersteunen om aan de slag te gaan voor een betere bodemkwaliteit, waterkwaliteit en waterkwantiteit. Ook de markt (consument) daagt u uit om duurzaam te produceren. LTO, de provincie en het waterschap willen dat de Flevolandse agrariërs daarin voorop lopen. Binnen het actieplan wordt u als agrarisch ondernemer gemotiveerd om vandaag maatregelen te nemen op uw bedrijf of samen met een groep bedrijven (collectief), die effectief zijn voor zowel het bedrijfsresultaat als voor de samenleving. Uitvoering Het actieplan is op 18 februari jl. gelanceerd. Ook zijn er al verschillende activiteiten gestart. De komende jaren trekken LTO, de provincie en het waterschap samen op om diverse projecten en maatregelen te faciliteren. Het CLM helpt bij de uitvoering van het actieplan om samen met u naar een duurzame landbouw te streven. Activiteiten die nu al lopen of waar u binnenkort over wordt geïnformeerd, zijn: projectenmarkt; akkerranden Flevoland; demonstratiedag Biofilter en PhytoBac (voorjaar); gratis advies over (her)inrichting erf op veehouderijbedrijf; uitdelen van informatiekaarten over emissiebeperking tijdens bedrijfs bezoeken; jaarlijkse bijeenkomst met de gewas beschermingsmiddelenleveran ciers en de agrarische sector in Flevoland; bijdrage aan het praktijknetwerk Fruittelers werken aan schoon water ; keukentafelgesprekken in een bodemdalingsgebied; studie naar effecten diepploegen; herprofilering kavelsloten. Meer informatie Deze lijst met activiteiten is nog maar het begin. De initiatieven kunnen ook van uw kant komen. Voor meer informatie kunt u terecht bij: LTO Noord Flevoland Jasper van der Horst CLM Wim Dijkman Provincie Flevoland Reina Groen V.l.n.r. Jaap Naaktgeboren, Arnold Michielsen, Bert Gijsberts en Lida Schelwald-van der Kley ondertekenen het startdocument. Waterschap Zuiderzeeland Connie Dekker 2

3 LAATSTE KANS DEELNAME GOED BOERENERF Het project Goed Boerenerf van Waterschap Zuiderzeeland is in 2012 gestart en wordt ondersteund door LTO Noord. Goed Boerenerf heeft tot doel om de lozingen van vies water in sloten, afkomstig van erven van veehouders, te verminderen. Voor dit project kunnen honderd veehouders zich aanmelden. Zij ontvangen dan een gratis advies op maat. Tot nu toe hebben ongeveer 80 veehouders hiervan gebruik gemaakt. Dit betekent dat 20 veehouders zich nog kunnen aanmelden. Activiteitenbesluit Sinds 1 januari 2013 vallen alle agrarische bedrijven onder het Activiteitenbesluit. In dit besluit staan vernieuwde regels voor erven van veehouders om lozingen van vies water (erfafspoeling) in het oppervlaktewater en de bodem te verminderen. Vooral de regels met betrekking tot regenwater zijn aangescherpt. Dit is gedaan omdat de waterkwaliteit nog niet op het gewenste niveau is. Erfafspoeling is hier één van de oorzaken van. Gratis advies Heeft u plannen voor nieuwbouw, renovatie en/of herinrichting van uw erf, dan kunt u zich hierover laten informeren en adviseren. Ook als u deze plannen nog niet heeft, dan kunt u zich uiteraard aanmelden. Een medewerker van een adviesbureau komt dan op bedrijfsbezoek. De adviseur bekijkt samen met u het huidige erf en brengt de knelpunten met betrekking tot erfafspoeling in beeld. Vervolgens krijgt u advies over mogelijke maatregelen en tips voor de realisatie hiervan. Ook bespreekt de adviseur de toekomstige bedrijfssituatie met u, bijvoorbeeld de aanleg van nieuwe sleufsilo s. Na afloop van het bedrijfsbezoek ontvangt u digitaal een informatierapport. Het waterschap zal het informatierapport niet gebruiken voor handhaving. Het bezoek en het rapport zijn gratis. De ervaring leert dat diverse veehouders op hun erf aan de slag gaan om de erfafspoeling te verminderen. Het waterschap is hier blij mee. U en agrariërs bij u in de buurt hebben uiteraard zelf ook belang bij schone sloten! Informatie en aanmelden Meer informatie over erfafspoeling en het project Goed Boerenerf van Waterschap Zuiderzeeland vindt u op Daarnaast kunt u ook praktische tips en maatregelen voor het verminderen van erf afspoeling vinden op U kunt zich op de volgende manieren opgeven voor een gratis advies: een sturen naar goedboerenerf@zuiderzeeland.nl; telefonisch bij Bert van den Bosch van het waterschap (projectleider), t: (0320) ; tijdens een controle. 3

4 Eigenlijk hoefde ik niet veel te doen; alles was geregeld Inmiddels is binnen het project Versnelde aanleg duurzame oevers ruim tachtig kilometer aan duurzame en natuurvriendelijke oevers in Flevoland aangelegd. Uiteindelijk moet eind kilometer gerealiseerd zijn, waardoor de waterberging vergroot en ook de waterkwaliteit verbetert. Door de medewerking van vele agrarische ondernemers is dit mogelijk. Hoe verloopt de afstemming over de uit te voeren werkzaamheden tussen de gebruikers/eigenaren en Waterschap Zuiderzeeland en wat zijn de regelingen? We vroegen het aan Mark Geling, akkerbouwer uit Zeewolde en Jan Biesma, adviseur Grondzaken bij Waterschap Zuiderzeeland. In 2013 is een duurzame oever bij de Gruttotocht aangelegd. Het perceel van Mark Geling grenst aan deze tocht. Begin 2012 heeft het waterschap een zogenaamde aankondigingsbrief aan alle betrokkenen verzonden. Hierin staat kort uitgelegd wat de te verwachten werkzaamheden zijn. Daarna, ruim een jaar voor de uitvoering, ben ik met een opzichter van de regio naar alle betrokkenen gegaan, zo ook naar Mark Geling. Aan de keukentafel hebben we de werkzaamheden besproken met bijbehorende schadevergoedingen en leggen we vervolgens de gemaakte afspraken en schadeloosstelling vast, vertelt Jan Biesma. In het begin was ik best wat sceptisch, omdat het aanleggen van duurzame oevers een heikel punt was in de jaren dat ik in het LTO-bestuur zat ( ). In die tijd speelde ook het protest tegen de aanleg van duurzame oevers bij de aangelanden aan de Han Stijkeltocht in de Noordoostpolder. Ik had daarom heel veel vragen. Al snel kwam ik tot de conclusie dat het proces rond de aanleg van duurzame oevers goed doorontwikkeld is. De werkzaamheden konden binnen één teeltseizoen worden gedaan en de vergoedingen zijn goed. Eigenlijk hoefde ik niet veel te doen, want het was al geregeld. Daarnaast viel het mij mee hoeveel grond ik zou inleveren. Ik wist uit het verleden dat het vaak om veel bredere stroken ging, zegt Mark Geling. Jan Biesma: Een veel besproken item tijdens de gesprekken zijn de wandelende insteken langs de tochten. Door de bodemdaling in het gebied zijn de insteken van de tochten wat verschoven, terwijl de kadastrale grenzen natuurlijk op dezelfde plaats zijn gebleven. Hierdoor zijn in de loop der jaren strookjes grond op de kavels ontstaan die volgens het Kadaster eigendom van het waterschap zijn. Dat roept soms veel vragen op, legt Jan Biesma aan de hand van een schets uit. Jan Biesma vertelt verder: We vinden het belangrijk dat naar ieders eigen specifieke wensen Mark Geling en Jan Biesma Al snel kwam ik tot de conclusie dat het proces rond de aanleg van duurzame oevers goed doorontwikkeld is wordt geluisterd en het waterschap daar met de uitvoering zoveel als mogelijk rekening mee houdt. Daarom nemen we ruim de tijd om tot goede afspraken te komen, zodat je verrassingen probeert te voorkomen. Mocht je naderhand toch schade hebben als gevolg van de uitgevoerde werkzaamheden, dan kun je tot vijf jaar na de aanleg nog een beroep op schadevergoeding bij het waterschap doen. Het waterschap gaat uit van een volledige schadeloosstelling, zodat naast de aankoop van het strookje grond (vermogensschade) ook het gemiste inkomen op zowel de grondstrook als op de werkstrook (inkomensschade) en eventuele andere bijkomende schades worden vergoed. Uiteindelijk zijn na het overleg de overeenkomsten en werkafspraken aangepast aan de situatie en 4

5 ondertekend. Mark Geling: Zo was de inkomensvergoeding in mijn geval te laag. Dit is door middel van een rapportage van mijn accountant later aangepast. Verder hebben we bij de werkafspraken vastgelegd dat een opstelplaats voor beregening bij de tocht zou komen. Voor de vrijkomende grond en bagger zijn ook afspraken gemaakt. In mijn geval is de bovenste laag grond uit het talud, de zode zeg maar, afgevoerd. Ik heb hierdoor bijna geen last van onkruid op het land en heb zelfs nog niet hoeven spuiten. De rest van de afgegraven grond is op het land blijven liggen. Doordat het vorig jaar een droge zomer was, leverde de afvoer van de kleine hoeveelheid grond geen problemen op. Ik ben tevreden over hoe het verlopen is. Eventuele bijkomende schaderegelingen: uitschuifvergoeding; spuit-/bewerkingsvergoeding; graslandvergoeding; maaivergoeding; behandelvergoeding. Aan te leggen duurzame oevers in 2014 Inmiddels zijn alle voorbereidingen voor dit jaar afgerond. De volgende tochten worden in 2014 duurzaam of natuurvriendelijk ingericht: Elandtocht Hertentocht Hoekwanttocht Kadoelertocht Kubbetocht Leemtocht Marknessertocht Neushoorntocht Olstertocht Zuid Oosterwoldertocht Ossenkamptocht Paardentocht Rassenbeektocht Rendiertocht Snortocht Spijktocht Sterntocht Swiftertocht Wisenttocht Zijdenettentocht. Procedure tochten 2015 Alle agrarische ondernemers die grenzen aan de tochten die voor 2015 in de planning zijn opgenomen, hebben inmiddels een aankondigingsbrief ontvangen. Binnenkort komen de daadwerkelijke projectplannen ter inzage te liggen. Dit wordt aangekondigd via een advertentie in de regionale bladen. Meer informatie Aanleg duurzame oever Mark Gieling: Ik ben tevreden over hoe de aanleg verlopen is 5

6 Einde project Akkerranden Flevoland? Het project Akkerranden Flevoland is na de start in 2009, na vijf jaar, eind 2013 beëindigd. Aan het eind van het project blijkt dat de projectdoelen, die aan het begin zijn gesteld, ruimschoots zijn behaald. Maar hoe nu verder? Doelstelling behaald Naast het stimuleren van de omgevingsfactoren voor de natuurlijke vijanden was ook één van de projectdoelen het verspreiden van kennis over en met Functionele Agrobiodiversiteit (FAB) onder een zo groot en breed mogelijk aantal agrariërs in Flevoland. De uiteindelijke doelstelling van het project was om eind hectare aan akkerranden te realiseren. Het uiteindelijke resultaat van het project Akkerranden Flevoland is dat 90 agrariërs binnen 8-clusters, gelegen aan de Alikruikweg, Elandweg, Oudebosweg, Schokland, Vogelweg, Vuursteenweg, Zeeasterweg en Zuidlob, een totaal van 96 hectare aan akkerranden hebben aangelegd. Deze akkerranden zijn ingezaaid met een gras-/bloemenmengsel. Provincie Flevoland en Waterschap Zuiderzeeland stellen voor 2014 en 2015 opnieuw budget beschikbaar Hoe nu verder? Tijdens het slotsymposium, in mei 2013, bleek nog eens overduidelijk dat zowel overheden als deelnemende agrariërs het belangrijk vinden dat er akkerranden worden aangelegd. Ook nu het project is beëindigd en het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) nog niet in werking is getreden. Uiteraard moet dit wel betaald worden. Waterschap Zuiderzeeland is actief in overleg gegaan met onder meer de agrarische natuurverenigingen (ANV s) in Flevoland en LTO Noord. Het waterschap heeft aan hen gevraagd om een plan van aanpak op te stellen, inclusief financiën. Met de provincie Flevoland heeft het waterschap vervolgens naar financiële mogelijkheden gezocht. Het resultaat hiervan is dat voor 2014 en 2015 de provincie Flevoland en Waterschap Zuiderzeeland opnieuw budget beschikbaar stellen voor akkerranden in Flevoland. Aanleg 40 hectare akkerranden De insteek voor 2014 is dat ruim 40 hectare akkerranden wordt aangelegd in de werkgebieden van de volgende agrarische natuurverenigingen (ANV s): Akkerwaard, Rivierduingebied, Langs de Vaart en Rondom Het Greppelveld. Het penhouderschap van dit vervolgproject ligt bij BoerenNatuur, de koepel van ANV s en de praktische uitvoering ligt bij de vier ANV s zelf. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Han Dorgelo van Waterschap Zuiderzeeland, telefoonnummer (0320)

7 TEELTVRIJE ZONES Het teeltseizoen 2014 staat voor de deur. U vraagt zich misschien wel af hoe het ook al weer zit met de teeltvrije zones. In dit artikel leest u hier meer over. De breedte De breedte van de teeltvrije zone wordt gemeten vanaf de insteek van het sloottalud tot aan het midden van de buitenste planten (rij) van het te telen gewas. Onder de insteek wordt het snijpunt van het sloottalud en het maaiveld verstaan. In onderstaande tabel kunt u zien welke teeltvrije zone bij welk gewas hoort. Deze teeltvrije zones komen uit het Activiteitenbesluit. Teeltvrije zones voor de meest geteelde gewassen Gewas Teeltvrije zone in cm Appelen en peren 900 of 300 in combinatie met windsingel of venturidoppen + enkelzijdige bespuiting laatste fruitbomenrij) Aardappelen 150 Uien 150 Wortelen 150 Bloembollen en -knollen 150 Vaste planten 150 Neerwaarts te bespuiten 150 boomkwekerijgewassen Suikerbieten 50 Maïs 50 Granen en graszaad 25 Grasland 25 (spuit- en mestvrije zone) Uitzonderingen Er zijn een aantal voorwaarden waaronder u de teeltvrije zone mag versmallen of zelfs helemaal niet hoeft aan te leggen. Hiernaast zijn deze voorwaarden en de bijbehorende breedtes van de teeltvrije zones aangegeven. Onkruid in de teeltvrije zone Het is niet toegestaan dat u de teeltvrije zone tijdens de reguliere (onkruid)bespuiting met de veldspuit meeneemt. De meest milieuvriendelijke manier om onkruid uit de teeltvrije zone te verwijderen, is mechanisch of door het aanleggen en maaien van een grasstrook. Mocht dit niet lukken, dan mag u pleksgewijs een bespuiting met een rugspuit/ handspuit met afschermkapje of een onkruidstrijker uitvoeren. Uitzonderingen Voorwaarden Droge sloot* 0 Teeltvrije zone in cm Biologische teelt 0; biologisch fruit % driftarme spuitdoppen of -technieken* 100 Talud breder dan 300 cm* 50 * Onder een droge sloot verstaat het Activiteitenbesluit een sloot die onder normale omstandigheden tussen 1 april en 1 oktober geen water bevat. * De actuele lijst met 90% driftarme spuitdoppen en technieken vindt u op Type in de zoekbalk lijst driftarme doppen. * Indien u een talud heeft dat breder is dan 300 centimeter, kunt u bij het waterschap een verzoek indienen voor de versmalling van de teeltvrije zone. Het formulier voor deze ontheffing vindt u op De teeltvrije zone wordt gemeten vanaf de insteek van het talud tot aan het midden van de buitenste gewasrij 7

8 CONTROLES BESPUITINGEN Medewerkers van Waterschap Zuiderzeeland en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zullen in 2014 naast de normale bedrijfscontroles weer controles op bespuitingen uitvoeren. Deze zogenaamde heterdaadcontroles vinden zowel tijdens als buiten kantooruren plaats. Bij deze controles wordt gekeken of u netjes met gewasbeschermingsmiddelen langs het oppervlaktewater werkt. Niet alleen voor het waterschap is dit belangrijk (schoon water), maar ook voor uzelf om te blijven beschikken over voldoende gewasbeschermingsmiddelen. Controlepunten beschermingsmiddelen ook voor Bij een controle letten de blad meststoffen); medewerkers op de volgende punten: bij vullen veldspuit minimaal twee gebruik driftarme spuitdoppen en meter bij sloot, tocht of vaart driftarme kantdop in 14 meter vandaan blijven; strook langs sloten, tochten toepassing gewasbeschermingsmiddelen volgens het en vaarten (geldt naast gewas Wettelijk Gebruiksvoorschrift (etiket); bewijs van vakbekwaamheid (spuitlicentie). Naleving in 2013 met 10% gedaald De resultaten van de uitgevoerde heterdaadcontroles in Flevoland voor de jaren 2010 t/m 2013 zijn in onderstaande tabel weergegeven. Een boete betekent dat de medewerker van het waterschap of de NVWA een boeterapport heeft opgemaakt vanwege een geconstateerde overtreding. Voorbeeld: het niet gebruiken van de kantdop kost Resultaten van uitgevoerde heterdaadcontroles Jaar Totaal Goed Fout Waarschuwing Boete Naleving % % % % 8

9 500,--. Let er op dat sommige overtredingen ook kunnen leiden tot een korting op uw inkomenssteun, die u vanuit de Europese Unie ontvangt. Uit de tabel blijkt dat in 2013 de naleving met 10% is gedaald ten opzichte van de drie voorgaande jaren. Waterschap Zuiderzeeland betreurt deze ontwikkeling. De boetes hebben vooral betrekking op het niet gebruiken van driftarme spuitdoppen en/of een driftarme kantdop en het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen in strijd met het Wettelijk Gebruiksvoorschrift. De waarschuwingen hebben betrekking op diverse overtredingen, zoals het niet juist reinigen van de veldspuit op het erf, een te hoge spuitboomhoogte en de kantdop die verkeerd om stond. Het waterschap hoopt dat u dit jaar nog zorgvuldiger omgaat met bespuitingen langs oppervlaktewater. Heterdaadcontroles uitgebreid van perceel naar boerenerf Tot 2013 waren de heterdaadcontroles vooral gericht op de percelen. In 2013 hebben medewerkers van het waterschap en de NVWA ook enkele heterdaadcontroles op de boerenerven uitgevoerd. Hierbij is vooral gekeken naar het inwendig en/ of uitwendig reinigen van de veldspuit en het wassen van kuubskisten. In de meeste gevallen is een watermonster genomen en uit de analyseresultaten blijkt dat diverse gewasbeschermingsmiddelen vaak in zeer hoge concentraties afspoelen naar de sloot. De meeste telers hebben een schriftelijke waarschuwing gekregen. Hieruit blijkt dat het nemen van maatregelen op boerenerven nodig is om deze emissieroute te verminderen. Aantal boeterapporten verdubbeld In 2013 zijn door medewerkers van het waterschap ten opzichte van 2012 twee keer zo veel boeterapporten opgemaakt. De oorzaak hiervan is dat ruim de helft betrekking heeft op doodgespoten teeltvrije zones en doodgespoten sloottaluds. De andere helft heeft betrekking op de overtredingen, die geconstateerd zijn bij de heterdaadcontroles. Het waterschap betreurt deze ontwikkeling en wil u vragen om hier dit jaar alert op te zijn. Uitkomsten enquête herprofilering In de recente nieuwsbrieven heeft u al meer kunnen lezen over het onderwerp herprofilering van kavelsloten. Het doel van het project dat het waterschap het afgelopen jaar heeft uitgevoerd, was om via voorlichting en demonstraties grondeigenaren te stimuleren om de kavelsloten te herprofileren die meer dan 1/3 kleiner zijn dan het oorspronkelijk profiel. Zonder direct te handhaven. Om de effecten van het project vast te stellen is een effectmeting uitgevoerd onder een steekproef van aangelanden. Onderzoeksaanpak daarmee naar alle waarschijnlijkheid Een willekeurige selectie van toe te wijzen aan het project. In totaal grondeigenaren en grondgebruikers hebben 824 aangelanden deelgenomen (aangelanden) is in januari én december aan het onderzoek, waarbij de respons 2013 per brief uitgenodigd voor een mooi verdeeld is over de twee onderscheiden gebieden (Noordoostpolder schriftelijke of online enquête. Tussen beide enquêtes vonden de projectactiviteiten plaats. Verschillen in waterschap stelt de hoge deelname en en Oostelijk en Zuidelijk Flevoland). Het resultaten tussen beide enquêtes zijn bruikbare uitkomsten erg op prijs. Resultaten Groot bereik via communicatiecampagne In projectjaar 2013 is het nodige bereikt. Bijna negen op de tien aangelanden hebben wel ergens iets gezien, gehoord of gelezen over de herprofilering van kavelsloten. Het onderwerp staat bij de aangelanden op de agenda. Kennistoename over het probleem en over de besluiten van het waterschap om dit aan te pakken. Dit projectjaar is de kennis van aangelanden over het probleem, de aanpak via herprofilering van kavelsloten en de rolverdeling tussen > 9

10 eigenaar en waterschap toegenomen. Het kennisverschil dat er aan het begin van 2013 nog was tussen aangelanden uit de Noordoostpolder en de overige polders is in projectjaar 2013 rechtgetrokken. Meer draagvlak voor herprofilering Ook is er meer draagvlak voor herprofilering als maatregel om de waterbergingscapaciteit te vergroten en de waterafvoer te verbeteren. Het draagvlak voor de vrijwillige basis waarop herprofilering in eerste instantie wordt vormgegeven, is gedurende het projectjaar vergroot. Niet meer kavelsloten op profiel Het project heeft geen aantoonbaar effect gehad op het gedrag van aangelanden. Eind 2013 zijn er niet meer kavelsloten op profiel dan aan het begin van het jaar. Ruim een derde van de deelnemers aan het onderzoek heeft de eigen kavelsloot op profiel. In Oostelijk en Zuidelijk Flevoland hebben aangelanden vaker hun kavelsloot op profiel dan in de Noordoostpolder. Voorgenomen gedrag Aan het eind van projectjaar 2013 zijn niet meer aangelanden van plan de eigen sloten vrijwillig te herprofileren dan aan het begin van Inzichten uit projectjaar 2013 Projectjaar 2013 heeft het waterschap nieuwe inzichten en aandachtspunten opgeleverd voor het vervolg. Hoe kijken aangelanden hier tegen aan? Kosten voor aangelanden vaak hoger dan de baten Het grootste deel van de aangelanden vindt de kosten van herprofilering niet opwegen tegen de baten die het hiervan heeft. In Zuidelijk en Oostelijk Flevoland leeft dit nog iets sterker dan in de Noordoostpolder. Draagvlak voor handhaving De helft van de aangelanden vindt het redelijk dat Waterschap Zuiderzeeland op termijn gaat handhaven als de inhoud van de kavelsloot meer dan 1/3 kleiner is dan het oorspronkelijke profiel. Een derde van de aangelanden vindt dit voorstel niet redelijk en het overige deel is neutraal. Kortom als een kavelsloot duidelijk niet meer voldoet aan het profiel dan is er zeker draagvlak voor handhaving. Bodembreedte kavelsloot blijft discussiepunt Er is verdeeldheid onder de aangelanden of de huidige gewenste bodembreedte van een meter nodig is. Waterafvoer groter belang voor aangelanden dan waterberging Aangelanden zien herprofilering eerder als een goede maatregel om de waterafvoer te verbeteren dan om te zorgen voor een betere waterberging. Rol voor het waterschap Het informeren van eigenaren over het wel of niet op profiel zijn van kavelsloten en het adviseren van eigenaren hoe dan te herprofileren, zijn rollen die aangelanden graag zien dat het waterschap inneemt. De volledige rapportage kunt u inzien via In de komende periode evalueert het waterschap de uitkomsten van het project dat nu afgerond is. Op basis van deze evaluatie wordt een werkwijze voor het vervolg in de loop van 2014 vastgesteld. Mocht u vragen hebben over het project of de uitkomsten, dan kunt u contact opnemen met het waterschap, telefoon: (0320)

11 INFORMATIEKAARTEN EMISSIEBEPERKING Eind 2013 zijn zeventien informatiekaarten over emissiebeperking van gewasbeschermingsmiddelen gepresenteerd. Deze kaarten zijn door Nefyto (fabrikanten gewasbeschermingsmiddelen), Unie van Waterschappen (waterschappen), Agrodis (leveranciers gewasbeschermingsmiddelen) en LTO Nederland ontwikkeld en zitten in de zogenaamde Toolbox Emissiebeperking. De kaarten hebben tot doel om u bewuster te maken van routes op uw bedrijf, waarlangs gewasbeschermingsmiddelen in het milieu terecht kunnen komen. Op de kaarten worden maatregelen genoemd, waarmee telers de emissie van gewasbeschermingsmiddelen kunnen beperken. Samenwerking verbetering waterkwaliteit Nefyto, Unie van Waterschappen, Agrodis en LTO Nederland hebben vorig jaar de handen ineen geslagen. De reden hiervoor is dat er nog te veel gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater zitten. Daarnaast staat in de 2e Nota Duurzame Gewasbescherming vermeld dat de normoverschrijdingen in oppervlaktewater in 2018 met 50% en in 2023 met 90% moeten zijn verminderd ten opzichte van De genoemde organisaties hebben aan CLM Onderzoek en Advies gevraagd om een Toolbox Emissiebeperking te ontwikkelen. Informatiekaarten In totaal zijn zeventien informatiekaarten ontwikkeld, die in de Toolbox Emissiebeperking zitten. Met deze kaarten willen de betrokken partijen agrariërs bewuster maken van routes op hun bedrijf, waarlangs gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater terecht kunnen komen. In de informatiekaarten worden praktische We willen agrariërs bewuster maken van routes op hun bedrijf, waarlangs gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater terecht kunnen komen maatregelen genoemd, waarmee de teler de emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar het milieu (oppervlaktewater en bodem) kan verminderen. Voorbeelden van informatiekaarten: vermindering afspoeling door perceelsinrichting; driftreductie in de fruitteelt; de toepasser bepaalt de emissie; externe reiniging: vul- en wasplaats op het erf. Maatregelen zijn nodig om de doelstellingen van de 2e Nota Duurzame Gewasbescherming te kunnen behalen én om een effectief middelenpakket te behouden. Verspreiding Adviseurs van gewasbeschermingsmiddelen en controleurs van Waterschap Zuiderzeeland gaan deze kaarten overhandigen aan telers tijdens hun bedrijfsbezoeken. Zij geven aan waar verbeterpunten op het bedrijf liggen en kunnen met de informatiekaarten meteen praktische alternatieven bieden. Als u niet wilt wachten op een bedrijfsbezoek, dan kunt u de informatiekaarten alvast vinden op de website 11

12 HOUD OPPERVLAKTEWATER SCHOON Schoon oppervlaktewater, oftewel schone sloten, tochten en vaarten, die mooi begroeide (gras)taluds hebben. Natuurlijk willen we dat allemaal. Naast agrariërs kunnen particulieren ook een steentje bijdragen door taluds niet dood te spuiten. Waterschap Zuiderzeeland wil in 2014 het aantal doodgespoten sloottaluds verminderen. Glyfosaat op taluds van in Nederland verboden. Ondanks dit watergangen verbod is het aantal boeterapporten in Glyfosaat is een van de stoffen die het afgelopen jaar flink gestegen. het waterschap nog regelmatig Gebruik van glyfosaat geeft snel tegenkomt in het oppervlaktewater. het gewenste resultaat, maar is Glyfosaat is beter bekend onder ook schadelijk voor het milieu. Een de merknaam Roundup. Dit middel deel van het gebruikte glyfosaat wordt veel gebruikt om onkruid komt als gevolg van dauw en regen op taluds van watergangen te in het oppervlaktewater terecht. bestrijden. Watergangen zijn weg-, Dit is slecht voor het waterleven. erf- en kavelsloten (ook als deze Zo gaan waterdieren en planten droog staan), tochten en vaarten. dood, waardoor sommige soorten Het gebruik van middelen op basis verdwijnen en andere (ongewenste) van de werkzame stof glyfosaat op soorten de overhand krijgen. taluds van watergangen is al heel lang Daarnaast kan een doodgespoten sloottalud ook leiden tot het inzakken van de slootkant, waardoor de waterafvoer wordt gehinderd. Wat kunt u doen? Er zijn milieuvriendelijke alternatieven om onkruid van uw sloottalud weg te houden. Hieronder geeft het waterschap u een aantal alternatieven: zorg dat het talud begroeid is met gras, zodat onkruidzaad geen kans krijgt om te ontkiemen en maai het gras regelmatig voor een mooie gesloten grasmat; u kunt het talud laten begroeien met een bodembedekker als Maagdenpalm, Hydra, Dwergmispel of Stekelnootje; u kunt het onkruid handmatig verwijderen, schoffelen, branden of maaien met de bosmaaier. Wat doet het waterschap? Het waterschap gaat in 2014 actie ondernemen om het aantal doodgespoten sloottaluds te verminderen. Als eerste ontvangen alle particulieren in het buitengebied een brief. Word in 2014 alsnog een doodgespoten talud van een erfsloot bij een particulier of een agrariër gezien, dan volgt een schriftelijke waarschuwing. Als blijkt dat in 2015 opnieuw een bespuiting op het talud van deze erfsloot is uitgevoerd, dan zal een boete volgen. De eigenaar van een landbouwkavel (agrariër) waar een doodgespoten sloottalud wordt geconstateerd, krijgt direct (2014) een boete. Colofon Redactie: Waterschap Zuiderzeeland. Fotografie: Waterschap Zuiderzeeland, Aatjan Renders. Vormgeving: Simons en Boom. Druk: OBT-Opmeer. 12