Nieuwjaarslezing. Mr. J. Oosterbaan Martinius Algemeen directeur Bureau D & O. EFD Noord 18 januari 2012 Bureau D&O

Transcriptie

1 Nieuwjaarslezing Mr. J. Oosterbaan Martinius Algemeen directeur Bureau D & O 1

2 Inhoud Actualiteit hypotheken Actualiteit Wft pensioenverzekeringen Actualiteit Wet- en regelgeving Level playingfield 2

3 Actualiteit hypotheken 3

4 Zorgen DNB en AFM Er staat ruim 630 miljard uit Gemiddelde hypotheekschuld gaat stijgen Op dit moment hypotheken waar waarde woning lager is dan hypotheekschuld Nieuwe rentevastperiodes leiden tot problemen bij: Stijgende rentes Oplopende werkloosheid Dalende huizenprijzen Combinatie van factoren doen zich nu gelijktijdig voor 4

5 Een van de problemen Uitstaande hypotheken 632 miljard euro Spaargeld 300 miljard euro Financieringsgat woningen 330 miljard Financieringsgat woningen inclusief financiering bedrijven circa 480 miljard In /3e totale hypotheekschuld gesecuritiseerd Securitisatie markt ingestort. Aanbieders moeten op andere (= duurdere) wijze funden Hogere lasten leiden tot hogere rente 5

6 Risico van een negatieve spiraal Rente stijgt Probleem bij renteverval Hypotheek crisis Minder kopers Prijzen woningen dalen 6

7 Waarschuwing AFM Zorg dat je als huiseigenaar reserves opbouwt om negatieve effecten op te vangen Wees kritisch op leenbedrag Verminder risico door of vermogen op te bouwen of schuld te verminderen Let op mogelijkheid van calamiteiten 7

8 Tot 2012 Voor bepaling maximale hypotheek in kader NHG telde bij tweeverdieners alleen hoogste inkomen mee In 2011 breed overleg Idee: beide inkomens volledig meetellen Uiteindelijk compromis: Inkomen van minstverdienende partner mag voor 1/3 meetellen 8

9 Effect verruiming voor tweeverdieners Voorbeeld : 9

10 AFM (+ DNB) Verruiming kredietgrenzen op dit moment onwenselijk Aanbieders mogen niet meewerken aan overkreditering Nieuwe norm kan er toe leiden dat consumenten onvoldoende buffers kunnen opbouwen Ook al valt krediet binnen norm dan nog kan dit in praktijk leiden tot onverantwoorde kredietverlening 10

11 Reactie aanbieders In beginsel volgen we oude norm Werken dus niet mee aan verruiming krediet Omdat: Waarschuwing AFM Eigen commerciële afweging Funding is groot probleem aan het worden Risico s op portefeuille verminderen 11

12 Reactie Kamervragen AFM is niet de wetgever Opnieuw belemmering revitalisering woningmarkt Schande, schande, schande 12

13 Kernvraag Vraag niet aan de verkoper maar aan de adviseur: Ik heb geen spaargeld Ik heb geen ander vermogen Mijn inkomen is en mijn partner heeft een inkomen van Ik wil een woning kopen Ik wil geen risico s lopen Zou u op dit moment in mijn plaats een hypotheek van afsluiten? 13

14 Verwachting Bureau D & O 1. Woningmarkt problematiek kernonderwerp volgende verkiezingen 2. Maximale leencapaciteit zal verder dalen 3. Jongeren vaker eerst zelf sparen 4. Meefinanciering door ouderen zal vaker gaan gebeuren 5. Verstandige adviseurs gaan zich tijdig verdiepen in: Mogelijkheden inbreng in hypotheek o Kapitaal als schenking o Kapitaal tegen rente met schenking rente o Kapitaal als borg Fiscale aandachtspunten Aandachtspunten vanuit Wft 4:23 14

15 Inhoud Actualiteit hypotheken Actualiteit Wft pensioenverzekeringen 15

16 Voor de zekerheid.. Voor 1 februari 2012 actief melden bij AFM indien u vergunning Wft pensioenverzekeringen wilt hebben U meldt zich niet U meldt zich wel 16

17 U meldt zich niet Na 1 februari 2012 niet langer bevoegd om te bemiddelen bij nieuw af te sluiten tweedepijler pensioenproducten inclusief DGA Aanbieder mag niet langer accepteren Binnen drie maanden na 1 februari 2012 bestaande posten die in verleden zijn afgesloten overdragen: Aan aanbieder? Aan adviseur die wel vergunning gaat aanvragen? 17

18 PPI Vergunning is ook vereist voor bemiddeling voor Premie Pensioen Instelling Focus op opbouw vermogen NN, Delta Lloyd, Goudse, Generali, Robeco Geen garanties Geen biometrische risico s Wel pensioenregelingen aanbieden mits biometrische risico s door andere partijen (aanbieder) gedragen worden Verwachting: Sterke concurrentie op kosten 18

19 U meldt zich wel Voor 1 februari 2012 melden bij AFM Voor 1 juli bewijs inschrijving + betaling opleiding, EVC of examen Mits Wft leven + basis tot 1 januari 2014 gerechtigd om te adviseren en te bemiddelen 19

20 Ontwijkgedrag We kopen een syllabus en gaan tot 1 januari 2014 studeren We schrijven ons in voor een opleiding met een extreem lage prijs. Tegen 1 januari 2014 besluiten we toch maar geen examen te doen We betalen maar spreken af dat wanneer we na een keer niet meer komen we restitutie krijgen Doel: Met kleine investering rechten tot 1 januari 2014 veiligstellen 20

21 Reactie AFM Dit is niet de bedoeling Formeel kunnen we dit niet verbieden Maar via een omweg wel afstraffen: Op 1 juli bekend wie waar is ingeschreven Onzin inschrijvingen zijn snel uit te filteren Aankondiging bij die kantoren te gaan kijken hoe ze nu adviseren op gebied van tweedepijler pensioen overeenkomsten 21

22 4:23 Wft Op dit moment zijn de wettelijke advieseisen 4:23 Wft van toepassing op advisering tweedepijler adviezen Nieuwe vergunning geen enkele invloed op inhoud eisen adviestraject Die eisen gelden dus nu al! Bureau D & O voert audits uit Nog nooit een pensioendossier gezien waar niets op aan te merken valt 22

23 Ontwijkgedrag Onverstandig Past niet bij professioneel kantoor Extra civielrechtelijke risico s Onverstandig om AFM via ontwijkgedrag uit te dagen 23

24 Huidig systeem (tot 50 fte) Feitelijk leidinggevende: deskundigheid blijkt uit behaald diploma Medewerker met klantcontact: moet deskundig zijn maar hoeft niet te blijken uit diploma Overige medewerkers: buiten reikwijdte Wft 24

25 Nieuw systeem Voornemens minister Hoger kennisniveau voor alle diploma s Meer aandacht voor toetsen vaardigheid Onderscheid medewerkers die informeren en adviseren Medewerkers die adviseren moeten diploma hebben Einde aan begrip feitelijk leidinggevende 25

26 Nieuwe deskundigheidseisen Voorstel CDFD 26

27 Verwachting Bureau D & O Bestaande diploma s waar mogelijk omruilen voor nieuwe vergunning Aanvullende eisen via PE traject Probleem zal zitten in medewerkers die nu nog geen diploma s hebben Algemene lijn voor toekomst: Hogere eisen aan kennis en vaardigheid voor complexe producten Behoefte advies wordt groter Aanbod advies wordt kleiner Adequaat niveau prijs advies 27

28 Inhoud Contouren nieuw vergunningstelsel Toekomstig deskundigheidsgebouw Resultaten onderzoek Bureau D & O 28

29 Belangstelling voor vergunning Heeft u het voornemen om in januari 2012 de Wft vergunning pensioenverzekeringen aan te vragen? Ja 70 % Nee 30 % 29

30 Overnemen posten collega Heeft u interesse om eventueel pensioenverzekeringen over te nemen van collega s die geen vergunning gaan aanvragen? Ja 70 % Nee 30 % 30

31 Overnemen posten collega Welk van onderstaande situaties is van toepassing bij eventuele overname? Situatie Percentage Ik ben bereid voor deze posten een vergoeding te betalen Ik ben bereid deze posten over te nemen zonder enige vergoeding te betalen Ik ben bereid deze posten over te nemen mits oude intermediair mij hiervoor een vergoeding betaald 10,7 % 57,1 % 32,1 % 31

32 Overnemen posten collega Bent u bereid het eventuele op deze posten rustende terugboekingsrisico over te nemen? Ja 10,7 % Nee 89,3 % 32

33 Overnemen posten collega Indien u van een collega één of meer bestaande pensioenverzekeringen overneemt, gaat u dan per post controleren of de bestaande verzekering nog aansluit bij de actuele situatie van de klant? Ja 78,6 % Nee 10,7 % Weet nog niet 10,7 % 33

34 Overnemen posten collega Hoeveel tijd denkt u gemiddeld per post voor deze controle nodig te hebben? Gemiddeld: 8,5 uur 34

35 Overnemen posten collega Bij wie brengt u deze kosten in rekening? Situatie Percentage Bij collega van wie post is overgenomen 27,3 % Bij betrokken verzekeraar 4,5 % Bij de klant 31,8 % Bij niemand. Ons kantoor neemt deze kosten voor zijn rekening 36,4 % Anders 9,1 % 35

36 Respondenten die geen vergunning gaan aanvragen Wat gaat u met deze posten doen? Situatie Percentage Overdragen aan betreffende verzekeraar Overdragen aan collega die wel een vergunning aanvraagt 29,4 % 64,7 % Anders 5,9 % 36

37 Respondenten die geen vergunning gaan aanvragen Bent u van plan eerst aan uw klant toestemming te vragen om de post aan een collega over te dragen? Ja 72,7 % Nee 27,3 % 37

38 Zorgplicht nadat het product is afgesloten Vanuit de Wft Vanuit het civielrecht 38

39 Nazorg vanuit Wft Op dit moment zeer beperkt: verplichting tot informeren klant over wezenlijke wijzigingen in product of in wet- en regelgeving die voor klant essentieel waren bij aanschaf product AFM heeft bij minister gevraagd nieuw kapstokartikel in Wft via open norm: U dient te handelen in het belang van de klant 39

40 Nazorg vanuit civielrecht Mogelijkheden: 1. Klant en adviseur maken geen afspraken 2. Klant en adviseur maken wel afspraken 40

41 Geen afspraken De rechter zal gedrag adviseur toetsen aan hetgeen een redelijk bekwaam en redelijk handelend adviseur in gelijke situatie zou hebben gedaan: 41

42 Nazorg Doet product wat klant ervan mocht verwachten? Afwijkingen van verwachtingen direct signaleren zodat klant tijd heeft om bij te stellen Tijdig informeren over komende beslismomenten Uitleg en begeleiding bij mutaties 42

43 Intermediairswijziging Geeft adviseur A een onjuist advies dan is A aansprakelijk voor de uit het onjuiste advies opgetreden schade Vindt wijziging van intermediair plaats dan twee situaties denkbaar: B herkent gemaakte fout B herkent gemaakte fout niet 43

44 B herkent door A gemaakte fout Informeren klant Wijzen op consequenties Aanbieden om te corrigeren Voor deze werkzaamheden mag hij kosten in rekening brengen Mag en zal klant adviseren alle kosten op A te verhalen A hiervoor aansprakelijk 44

45 B herkent door A gemaakte fout niet Intermediairwijziging wordt uitgevoerd Na enige jaren worden gevolgen fout zichtbaar B zal verweten worden deze fout als nieuwe adviseur niet te hebben ontdekt B zal voor volle schade aansprakelijk zijn B zal zelf moeten proberen deel van schade op A te verhalen Zal niet eenvoudig zijn > bewijs dat A niet nadien zelf fout zou hebben ontdekt voordat er schade optreedt 45

46 Algemene aandachtspunten 1. Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 46

47 Beroepsaansprakelijkheidsverzekering Ga geen oneigenlijke constructies aan Alleen dekking waarvoor vergunning bestaat Let op uitlooprisico Bij keuzen anders dan stoppen overleg tijdig met ba-verzekeraar en laat afspraken en toezeggingen bevestigen! 47

48 Algemene aandachtspunten 1. Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 2. Medewerkers 48

49 Medewerkers U adviseert de werkgever Wft pensioenverzekeringen geldt voor adviezen aan werkgever Tot nader order mag u werknemers blijven adviseren met uw Wft-levenvergunning Maar let op: Vanuit uw civielrechtelijke aansprakelijkheid volstrekt helder maken in welke hoedanigheid u handelt: als belangenbehartiger van werkgever of van werknemer 49

50 Inhoud Actualiteit hypotheken Actualiteit Wft pensioenverzekeringen Actualiteit Wet- en regelgeving 50

51 Nieuwe regels met ingang van 1 januari Directe beloning onder inducement 51

52 Directe beloning en inducement Gekoppeld aan artikel 149a BGFO Complexe producten Hypothecaire kredieten Schadeverzekeringen Betalingsbeschermers Uitvaartverzekeringen Criterium is kennelijk onredelijk 52

53 Kennelijk onredelijk toetsen aan: 1. Is gefactureerde bedrag onredelijk gezien aantal bestede uren? 2. Is aantal bestede uren onredelijk gezien complexheid adviesaanvraag? 3. Is reikwijdte advies onredelijk gelet op problematiek? 4. Is gehanteerd uurtarief onredelijk gelet op deskundigheid adviseur? 5. Is gehanteerd tarief onredelijk gelet op wat er in de markt gebruikelijk is? 53

54 Nieuwe regels met ingang van 1 januari Directe beloning onder inducement 2. Bonusverbod schadeverzekeringen 54

55 Bonusverbod schadeverzekeringen Elke volume of omzetvergoeding Hoe ook genaamd Direct of indirect Wel toegestaan over contracten afgesloten voor 1 januari 2012 Uitsluitend postgerelateerde beloning Wat wel mag is een omzetgerelateerde premie 55

56 Nieuwe regels met ingang van 1 januari Directe beloning onder inducement 2. Bonusverbod schadeverzekeringen 3. Passieve transparantie provisie schadeverzekeringen 56

57 Passieve transparantie schadeverzekeringen Ingaande 1 januari 2012 Informatieplicht aan klanten die informeren naar hoogte provisie Op begrijpelijke wijze in nominale bedragen 57

58 Wat staat ons nog te wachten 9 februari commissie Financiën: Uitvaartverzekeringen wel of niet onder verbod provisie? Adviesbelang lagere inkomens geldt ook voor andere financiële producten Grens tussen klein en groot zakelijk i.v.m. verbod provisie AOV Mindere noodzaak groot zakelijke markt te beschermen geldt ook voor 2 e pijler pensioen 58

59 Niet ter discussie (?) Verbod op provisie complexe producten met ingang van 1 januari 2013 Feiten: Consumenten willen het niet Consumentenbond is stil Geen collectieve campagne Fiscale behandeling directe beloning niet op orde Aanbieders en financieel dienstverleners in crisis Geen gelijke concurrentievoorwaarden in beeld 59

60 Gelijke concurrentievoorwaarden Hypotheek: Rente 4,5 % Kosten advies en bemiddeling Kosten in max 3 termijnen te betalen Hypotheek Rente 4,5 % Kosten advies en bemiddeling Zitten in rente en mag in 30 jaar worden gefinancieerd 60

61 De minister 1. Directe aanbieders moeten kosten van advies en distributie wel tonen 2. Maar doet nog geen uitspraak of: 1. Kosten onderdeel mogen zijn van prijs product 2. Aanbieder aan kruisbestuiving mag doen 61

62 Adfiz Hele verbod op provisie is op drijfzand gebouwd Volledige transparantie van advies en distributiekosten Gelijke fiscale behandeling Ook direct door klant af te rekenen net als bij intermediair 62

63 Nieuwjaarslezing Mr. J. Oosterbaan Martinius Algemeen directeur Bureau D & O 63