Werkwijze Interpretatie van spirometrie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Werkwijze Interpretatie van spirometrie"

Transcriptie

1 Werkwijze Interpretatie van spirometrie Document ID NVLA ww IntSpir Document titel Interpretatie van spirometrie Publicatiedatum Juni 2016 Versie 1.0 Herzieningsdatum Juni 2021 Doel Het standaardiseren van de beoordeling van het spirometrisch onderzoek. Handelingsbevoegdheid Gediplomeerde longfunctieanalisten, longfunctieanalisten i.o.(in opleiding) onder supervisie van een begeleider, waarbij autorisatie van de beoordeling altijd gedaan wordt door de longarts. Opmerkingen Bij de beoordeling kan gebruik gemaakt worden van verschillende criteria. FEV 1 /VC max < LLN 1,2 Vrouw : LLN = voorspelde waarde voor (FEV 1 /VC max ) x Man : LLN = voorspelde waarde voor (FEV 1 /VC max ) x Let op: het getal voor de voorspelde waarden is afhankelijk van de gekozen referentie waarden set. Lijst van gebruikte afkortingen (I)VC (Inspiratoire) Vitale Capaciteit FEV 1 Geforceerd Expiratoir Volume in 1 seconde FVC Geforceerde Vitale Capaciteit FEV 1 /FVC FER (geforceerde expiratoire ratio) FEV 1 /VC max Tiffenau index LLN Lower Limits of Normal Werkwijze Hier volgt een globaal stappenplan voor het beoordelen van spirometrie en flowvolumecurves, met de daarbij behorende afwegingen die gemaakt dienen te worden. Voorafgaand aan de daadwerkelijke interpretatie dienen de volgende punten in acht te worden genomen: - Iedere interpretatie begint met een kritische beschouwing en beoordeling van de kwaliteit van de test volgens de ATS/ERS-criteria voor aanvaardbaarheid en herhaalbaarheid. 2 Bij jonge kinderen zijn de regels wat betreft accepteerbaarheid en herhaalbaarheid moeilijk haalbaar, houdt de regels aan die in de KASPIR cursus geadviseerd worden. 7 Ook de resultaten van een suboptimale test kunnen nuttige informatie bevatten, maar voordat tot interpretatie daarvan wordt overgegaan moet nagegaan worden welke problemen/bijzonderheden zich bij de test hebben voorgedaan en op welk vlak en in welke mate bij de interpretatie fouten kunnen optreden. - De testresultaten dienen vergeleken te worden met: Referentiewaarden die betrekking hebben op gezonde personen. Referentiewaarden die betrekking hebben op bekende ziekten of afwijkende fysiologische patronen (obstructie, restrictie). Eerder verkregen testresultaten bij betreffende persoon. - Het (waar mogelijk en gewenst) beantwoorden van de klinische vraag die aan het onderzoek ten grondslag ligt. Pagina 1 van 5

2 - Voor het bepalen van eventuele obstructie en/of restrictie wordt uitgegaan van de hoogst haalbare testresultaten. Indien er reversibiliteit is gemeten, worden de postbronchodilatoire waarden aangehouden. Ervan uitgaand dat de postbronchodilatoire waarden hoger zijn dan de prebronchodilatoire waarden. Interpretatie: Beoordeel de vorm van de FV-curve. Heeft deze een concave, convexe of normale vorm. Voorbeelden van FV-curves 1 : Obstructieve stoornis met a)lage FEV1/FVC-ratio b)lage FEV1 c)restrictieve stoornis d)gemengde stoornis a) Gefixeerde luchtwegobstructie b)variabele extrathoracale luchtwegobstructie c)variabele intrathoracale luchtwegobstructie Pagina 2 van 5

3 Stroomschema interpretatie spirometrie 5 : Uiteindelijk zijn er na de interpretatie van de gegevens verschillende mogelijke uitkomsten. - Tiff < LLN + VC > LLN : obstructieve longfunctie (ernst bepalen m.b.v. tabel 1,2 ) - Tiff < LLN + VC < LLN : obstructieve en/of mogelijk restrictieve longfunctie - Tiff > LLN + VC > LLN : normale spirometrische waarden - Tiff > LLN + VC < LLN : mogelijk restrictieve longfunctie 1. Is er sprake van obstructie? Neem voor de interpretatie FEV 1 /Vitale capaciteit altijd de maximale (F)VC. Is de FEV 1 /(F)VC < LLN 1,2 dan is er sprake van een obstructie. 2. Is er mogelijk sprake van restrictie? Indien de VC<LLN. l,2 Waarbij dan geldt: Beoordeel hiervoor de VC. Valt deze onder de LLN dan kan dit een aanwijzing zijn voor een mogelijke restrictie, echter het verlies kan in het RV zitten waardoor de TLC wel binnen de LLN valt. De conclusie restrictie mag pas met zekerheid gesteld worden na het meten van de daadwerkelijke longvolumina (FRC en/of box-meting). 3. Bepaal de ernst van de obstructie als daarvan sprake is. De ernst van de obstructie wordt afgemeten aan de FEV 1 gemeten t.o.v. FEV 1 voorspeld. Voor de indeling van de ernst van een obstructie zijn meerdere tabellen beschikbaar (Bijlage 1 ERS/ATS 1 ; bijlage 2 GOLD 2 ). Indien er sprake is van een restrictie, of van grote longen, is het niet reëel om het percentage van voorspeld FEV 1 te nemen en kiest men voor de gemeten FEV 1 /(F)VC om een indruk te krijgen van de ernst van de obstructie. Pagina 3 van 5

4 4. Is er sprake van reversibiliteit 1,2? Bereken: (FEV 1 post FEV 1 pre)/fev 1 pre x 100% FEV 1 12% èn 200 ml : significante reversibiliteit Er is sprake van volledige reversibiliteit indien de gemeten waarden na medicatie binnen de referentiewaarden vallen (er is geen obstructie meer). Er is sprake van gedeeltelijke reversibiliteit als er sprake blijft van obstructie. 5. Vergelijking met eerder gemeten resultaten 2. Om gegevens te kunnen vergelijken over tijd moet men van een aantal zaken bewust zijn: Variatieverschillen binnen de test (metingen verschillen meer als ze gemeten worden weken of maanden na elkaar, dan bij dagelijkse metingen). Zie tabel IV. Fysiologische veranderingen van de longen over de tijd en dus ook de daarbij behorende normale longfunctieveranderingen. Voor het volgen van veranderingen heeft de FEV 1 als voordeel dat het de meest herhaalbare longfunctieparameter is en één die veranderingen meet in zowel obstructieve als restrictieve ziektebeelden. Tot slot moeten klinische interpretaties van een reeks uitslagen niet alleen afhangen van de significante verschillen over de tijd maar ook op klinische bevindingen. Bijlagen I. van de obstructie, ERS/ATS 2005 classificatie 1 (uitgaande van de postmeting): FEV 1 %pred Licht >70 Matig Matig/ernstig ig Zeer ernstig <35 II. III. IV. van de obstructie, COPD-classificatie 2 (uitgaande van de post-meting): FEV 1 %pred Licht 80 Matig (50% FEV 1 <80%) ig (30% FEV 1 <50%) Zeer ernstig < 30 van de restrictie, The Lung Association 5 (uitgaande van de post-meting): (F)VC %pred Licht Matig ig < 50 KASPIRcursus(kinder Caspir): Accepteerbaarheid: plateaufase aanwezig >1 seconde geen volumeverandering minimaal 3 seconden (in plaats van 6 seconden) uitblazen. Herhaalbaarheid : kleine volumina <1L verschil, verschil hoogste twee FEV 1 s of FVC s 0,1L ipv 0,15L Pagina 4 van 5

5 V. Significante veranderingen in FVC en FEV1 over de tijd 3. Dagelijkse variatie Normaal COPD Van week tot week Normaal COPD FVC FEV Jaar tot jaar Bronnen 1. ATS/ERS interpretative strategies for lung function tests, Eur Respir J 2005; 26: ATS/ERS-taskforce: Standardisation of lung function testing. Standardisation of spirometry 3. COPD-richtlijn 4. Caspir-project 5. The Lung Association KASPIRcursus (Caspir voor kinderen) Auteurs Jessie Jacobs en Bernadette de Koning-van Gaalen Geautoriseerd door NVLA Commissie Kwaliteitsbeheersing Pagina 5 van 5

Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts

Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts Oude situatie Referenties dateren uit de jaren 50-60 Groep mijnwerkers en staalarbeiders (ECCS) Vrouwen niet als referentie geïncludeerd (globaal

Nadere informatie

Werkwijze Spirometrie/Flowvolume meting

Werkwijze Spirometrie/Flowvolume meting Werkwijze Spirometrie/Flowvolume meting Document ID NVLA 160412 ww S/FV lf Document titel Spirometrie/Flowvolume meting Publicatiedatum April 2016 Versie 2.0 Herzieningsdatum Januari 2020 Doel Het meten

Nadere informatie

SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016

SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016 SPIROMETRIE Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme 24 mei 2016 Spirometrie: Theorie Belang van spirometrie Vroegtijdige detectie van obstructieve longaandoeningen (vroegere CARA) Spirometrie is gevoeliger

Nadere informatie

Spirometrie; dynamische longvolumes

Spirometrie; dynamische longvolumes Spirometrie; dynamische longvolumes 1 Y. Heijdra 1.1 Inleiding Het meten van dynamische longvolumes is een vorm van spirometrisch onderzoek waarbij de hoeveelheid lucht die een persoon binnen een bepaalde

Nadere informatie

FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)?

FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)? Maarssen, 7 oktober 2010 FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)? Tjard Schermer afd. Eerstelijnsgeneeskunde, UMC St Radboud Topics 1. 2. 3. 4. Longfysiologie bij veroudering Criteria voor luchtwegobstructie

Nadere informatie

Indeling presentatie

Indeling presentatie Gho-Go COPD terugkomdag COPD ketenzorg 7 oktober 2014 Norbert IJkelenstam Kaderhuisarts astma/copd 1 Indeling presentatie Aandachtspunten vanuit spiegelinformatie 2014 De nieuwe NHG COPD standaard 2015

Nadere informatie

Spirometrie-onderzoek

Spirometrie-onderzoek Spirometrie-onderzoek Prof. Ellie Oostveen, longfysioloog Dienst Longziekten Universitair Ziekenhuis Antwerpen ellie.oostveen@uza.be Ademhalingssysteem Longfunctietests Luchtwegvernauwing of beperkte ademreserves:

Nadere informatie

Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven

Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven Klinisch relevantie van longvolumes VVLR - 2018 Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven Longvolumina FVC en FEV 1 zijn dynamische volumina Ze zeggen niets over de totale hoeveelheid lucht in thorax

Nadere informatie

Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven

Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR - 2016 Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Inleiding Diagnose van COPD op basis van FEV1/FVC ratio Problemen Fixed ratio - Lower limit Reversibiliteit

Nadere informatie

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 METEN VAN LONGVOLUMES klinisch belang Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 LONGVOLUMES IC TLC VC VT ERV FRC RV FLOW-VOLUME LOOP: Normaal TLC IC VC VT ERV FRC Flow RV Sec. 0 Volume

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Z 0 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Het principe van longfunctie Non-invasive longstructuren

Nadere informatie

KASPIR voor kinderen (Kinderen met Astma SPIRometrie)

KASPIR voor kinderen (Kinderen met Astma SPIRometrie) Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Indeling presentatie

Indeling presentatie Gho-Go COPD ketenzorg avond 10 september 2013 Norbert IJkelenstam Kaderhuisarts astma/copd 1 Indeling presentatie Aandachtspunten vanuit spiegelinformatie 2013 Het begrip ziektelast en de COPD ziektelastmeter

Nadere informatie

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX Wim Janssens Long- en revalidatiearts UZ Leuven BVP-SBP meeting 1 december 2018 Risk factors for COPD Smoking Passive smoking Occupational exposure airpollution

Nadere informatie

10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1

10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1 Longfunctie Onderzoek bij kinderen Workshop Longfunctie Spirometrie, Flow-Volume meting en Bronchiale hyperreactiviteit Inleiding Theorie Flow-Volume meting Anneke Landstra Maarten Kuethe Theorie bronchiale

Nadere informatie

COPD. Meten is weten!!! Maar wat meten we dan??

COPD. Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? Bij een patiënt kunnen verschillende longfunctie testen worden gedaan om te kijken of er sprake is van COPD. Je kunt met de testen de ernst van de COPD bepalen.

Nadere informatie

Interpretatie van longfunctietesten

Interpretatie van longfunctietesten Interpretatie van longfunctietesten Master in specialistische geneeskunde Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Inleiding Zeer veel verschillende testen op longfunctielabo : spirometrie, reversibiliteit,

Nadere informatie

ERS European Spirometry Driving Licence Werkgroep

ERS European Spirometry Driving Licence Werkgroep ERS European Spirometry Driving Licence Werkgroep Uitnodiging om deel te nemen aan een online enquäte naar spirometrie training Geachte medewerker in de gezondheidszorg die betrokken is bij spirometrie-onderzoek:

Nadere informatie

Doelstelling: Inhoud workshop. Spirometrie voor experts. Discussie. Na de workshop is de cursist in staat

Doelstelling: Inhoud workshop. Spirometrie voor experts. Discussie. Na de workshop is de cursist in staat IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK (potentiële) belangenverstrengeling voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Zie hieronder geen 4 en 5 februari 2016 Honorarium

Nadere informatie

Workshop: Reversibiliteitstest

Workshop: Reversibiliteitstest Workshop: Reversibiliteitstest Kevin De Soomer Longfunctie UZA VVLR, Colloquium 2016 Bronnen: Standaardisatie rapport ATS/ERS 2005 GINA richtlijnen GOLD richtlijnen Stellingen: JUIST / FOUT 1. Om de reversibiliteit

Nadere informatie

Samenvatting COPD zorgprogramma 2019

Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Prestatie-indicatoren landelijke benchmark 1) % COPD patiënten in zorgprogramma met inhalatiemedicatie bij wie inhalatietechniek is gecontroleerd; 2) % COPD patiënten

Nadere informatie

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd:

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd: Praktijkondersteuning bij COPD en astma Doel van praktijkondersteuning is het ophogen en/of verdieping van kennis bij de patiënt en het daaraan verbonden zelfmanagement 1. De begeleiding richt zich in

Nadere informatie

Aanwezig zijn huisartsen en hun praktijkondersteuner, een longarts, longverpleegkundige van het ziekenhuis, kaderarts astma/copd van zorggroep ELZHA.

Aanwezig zijn huisartsen en hun praktijkondersteuner, een longarts, longverpleegkundige van het ziekenhuis, kaderarts astma/copd van zorggroep ELZHA. Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 8 oktober 2018 Inleiding: Het doel van dit overleg is het verder verhogen van de kwaliteit van astma/copd zorg door o.a. bespreken van actualiteiten, casuïstiek

Nadere informatie

Kwaliteitscontrole longfunctieapparatuur door middel van

Kwaliteitscontrole longfunctieapparatuur door middel van Werkwijze Kwaliteitscontrole longfunctieapparatuur door middel van biologische controle Document ID Document titel Publicatiedatum November 2015 Versie 1.0 Herzieningsdatum 01-11-2017 NVLA 151124 ww KCLA

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 27/3/218 Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Het principe van longfunctie Wat willen

Nadere informatie

COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan??

COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? De lengte en het gewicht vragen aan de patiënt is voldoende. Iedereen weet toch hoe lang en zwaar hij/zij is. Juist/Onjuist Bij een patiënt kunnen verschillende

Nadere informatie

Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03. Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30

Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03. Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30 Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03 Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30 Faculteit Biomedische Technologie BSc opleiding Medische Wetenschappen en Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Coördinator

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016

Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016 Disclosure belangen spreker Adembenemend 2016 (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Onder redactie van. Y.F. Heijdra H.A.C. van Helvoort. 2e herziene editie PRAKTISCHE HANDLEIDING LONGFUNCTIETESTEN

Onder redactie van. Y.F. Heijdra H.A.C. van Helvoort. 2e herziene editie PRAKTISCHE HANDLEIDING LONGFUNCTIETESTEN Onder redactie van Y.F. Heijdra H.A.C. van Helvoort 2e herziene editie PRAKTISCHE HANDLEIDING LONGFUNCTIETESTEN Praktische handleiding longfunctietesten Praktische handleiding longfunctietesten Redactie:

Nadere informatie

Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen.

Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen. Longfunctie Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen. Hennie Monrooij -van der Molen Longfunctieanaliste Behandelcentrum Heideheuvel hmonrooij@heideheuvel.merem.nl Opbouw Algemeen Spirometrie

Nadere informatie

Frequentie Voor de frequentie van spirometrie bij de monitoring fase: zie hoofdstuk 12 en 13.

Frequentie Voor de frequentie van spirometrie bij de monitoring fase: zie hoofdstuk 12 en 13. Protocol Spirometrie Gebruik van dit protocol Gebruik dit protocol om een spirometrie bij een patiënt uit te voeren om: de diagnose astma of COPD te stellen of om deze diagnose(s) minder waarschijnlijk

Nadere informatie

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie mei 2016

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie mei 2016 Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie 2.0 30 mei 2016 Het NHG maakt Standaarden voor de huisarts. Voor het interne kwaliteitsbeleid van de huisarts(praktijk) maakt het NHG

Nadere informatie

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Dubbeldiagnose Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Quiz 1 COPD is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen Beiden Quiz 2 Astma is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen

Nadere informatie

Zorgroep Kennemer lucht

Zorgroep Kennemer lucht Zorgroep Kennemer lucht Randvoorwaarden Knelpuntanalyse Epidemiologie Zorgstandaard Zorgprogramma Indicatoren Doelstellingen Huidige knelpunten toekomst Zorggroep Kennemer lucht HAPA HONK HZNK DM COPD-CVRM-GGZ

Nadere informatie

INTERPRETATIE LONGFUNCTIE-ONDERZOEK

INTERPRETATIE LONGFUNCTIE-ONDERZOEK INTERPRETATIE LONGFUNCTIE-ONDERZOEK Spirometrie Longfunctie-onderzoek Voor dit onderzoek moet u een aantal keren diep in- en uitademen. Er wordt vaak gevraagd om het uitademen zeer krachtig uit te voeren.

Nadere informatie

status meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht

status meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht http://www.torito.nl/agenda/http://www.torito.nl/agenda/health status meting in Ketenzorgproject COPD regio Dordrecht Artikel Caravisie / augustus N. de Graaf, verpleegkundig specialist longziekten; R.

Nadere informatie

Longfunctieonderzoek bij kinderen

Longfunctieonderzoek bij kinderen Longfunctieonderzoek bij kinderen Uw zoon of dochter wordt binnenkort verwacht voor een longfunctieonderzoek. In deze informatiefolder kunt u lezen wat dit onderzoek inhoudt en hoe de gang van zaken is

Nadere informatie

Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 5 april 2018

Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 5 april 2018 Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 5 april 2018 Inleiding: Het doel van dit overleg is het verder verhogen van de kwaliteit van astma/copd zorg door o.a. bespreken van actualiteiten, casuïstiek

Nadere informatie

Transmurale werkafspraken

Transmurale werkafspraken Silvia Hiep GHO-GO COPD terugkomdag Transmurale werkafspraken verwijs en terugverwijsbeleid Programma Inleiding Verwijscriteria volgens de LAN / SLA Casuïstiek Discussie 2 1 Definitie volgens NHG standaard

Nadere informatie

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie 2.1 3 oktober 2016 Het NHG maakt Standaarden voor de huisarts. Voor het interne kwaliteitsbeleid van de huisarts(praktijk) maakt het NHG

Nadere informatie

Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016

Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016 Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016 Inleiding: Deze regionale afspraak is een vernieuwde versie van de afspraken uit het handboek COPD gebaseerd op de zorgstandaard COPD 2013,

Nadere informatie

NHG-standaarden Astma bij volwassenen en COPD

NHG-standaarden Astma bij volwassenen en COPD Richtlijnen NHG-standaarden Astma bij volwassenen en COPD Roeland M.M. Geijer, Mariska K. Tuut, Johannes C.C.M. in t Veen, Berna D.L. Broekhuizen, Niels H. Chavannes en Ivo J.M. Smeele* + Gerelateerd artikel

Nadere informatie

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg Disclosure belangen spreker dubbeldiagnose Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder 2 Indeling workshop Workshop deel 1 inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Dubbeldiagnose Indeling workshop inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe de

Nadere informatie

Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007

Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l en inleiding idi Presentatie van regionale voorschrijfcijfers

Nadere informatie

Het Zorgpad COPD. Geert Tits Valérie Van Damme Sofie. Sint-Andriesziekenhuis Tielt

Het Zorgpad COPD. Geert Tits Valérie Van Damme Sofie. Sint-Andriesziekenhuis Tielt Het Zorgpad COPD Geert Tits Valérie Van Damme Sofie Sint-Andriesziekenhuis Tielt Overzicht Ontstaan Definitie Stappenplan Ontstaan Naar analogie zorgtraject diabetes mellitus en nierinsufficientie! Geen

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Longfunctieonderzoek bij volwassenen

Patiënteninformatie. Longfunctieonderzoek bij volwassenen Longfunctieonderzoek bij volwassenen U bent verwezen naar de polikliniek Longgeneeskunde voor een longfunctieonderzoek. Met longfunctieonderzoek wordt het functioneren van de longen vastgesteld. Met een

Nadere informatie

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,

Nadere informatie

Praktische handleiding longfunctietesten

Praktische handleiding longfunctietesten Praktische handleiding longfunctietesten Praktische handleiding longfunctietesten Redactie: Dr. Y.F Heijdra, longarts Dr. H.A.C. van Helvoort, klinisch fysioloog Auteurs: Drs. J.D.C. Hannink, arts-onderzoeker

Nadere informatie

Regionale Ketenzorgbijeenkomst

Regionale Ketenzorgbijeenkomst Regionale Ketenzorgbijeenkomst Programma - 17.00 ontvangst - 17.30 inleiding met prestatie-indicatoren - 18.15-plm 22 uur: cursus (20 uur: koffiepauze!) Inleiding - Ketenzorg Friesland 2015 - Rapportage

Nadere informatie

Casusschetsen astma/copd

Casusschetsen astma/copd Casusschetsen astma/copd 7 augustus 2000 Casusschets 1 Mevr. N, is een 26 jarige adipeuze Surinaamse vrouw die sinds 1994 in Nederland woonachtig is. Sinds haar komst naar Nederland heeft zij in wisselende

Nadere informatie

COPD- en Astmacontroleboekje van:

COPD- en Astmacontroleboekje van: De Astma apotheken en COPD van Zorggroep Uw behandelplan Almere Inhoudsopgave Waarom dit boekje 1 Controleafspraak voor astma / COPD 4, 6, 8, 10 Doelen voor de controle de volgende keer 5, 7, 9, 11 Andere

Nadere informatie

SPIROMETRIE. Prof. dr. Jan Vandevoorde pag. 1

SPIROMETRIE. Prof. dr. Jan Vandevoorde pag. 1 SPIROMETRIE Prof. dr. Jan Vandevoorde 16-11-2014 pag. 1 Overzicht Indicaties - contraindicaties Uitvoering van spirometrie: Demonstratie spirometrie Aanvaardbaarheidscriteria Reproduceerbaarheidscriteria

Nadere informatie

CASPIR Refresher Course 2015

CASPIR Refresher Course 2015 CASPIR Refresher Course 2015 Namens ROH West-Nederland nodigen wij graag uit voor de bijeenkomst ten behoeve van de her- certificering van uw behaalde CASPIR certificaat. Deze bijeenkomst wordt mogelijk

Nadere informatie

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Robbert Kerseboom Kaderhuisarts astma-copd De prevalentie van obesitas (BMI > 30 kg/m 2 ): (in 2012) 11 % bij mannen 14 % bij vrouwen. De prevalentie van COPD is 20/1000 Nederlanders KADERHUISARTS SCHAKEL

Nadere informatie

De nieuwe standaarden astma en COPD. Wat is nieuw

De nieuwe standaarden astma en COPD. Wat is nieuw De nieuwe standaarden astma en COPD Wat is nieuw De patiënt staat centraal Veranderingen Nieuwe definitie luchtwegobstructie Nieuwe indeling ernst astma en COPD Plaats reversibiliteitstest bij astma en

Nadere informatie

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie juni 2016

Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie juni 2016 Indicatoren Kwaliteit Huisartsenzorg bij patiënten met COPD Versie 2.0 8 juni 2016 Specificaties Het NHG maakt Standaarden voor de huisarts. Voor het interne kwaliteitsbeleid van de huisarts(praktijk)

Nadere informatie

Kruis per vraag slechts één vakje aan op het antwoordformulier.

Kruis per vraag slechts één vakje aan op het antwoordformulier. Toets Stroom 1.2 Methoden en Statistiek tul, MLW 7 april 2006 Deze toets bestaat uit 25 vierkeuzevragen. Kruis per vraag slechts één vakje aan op het antwoordformulier. Vraag goed beantwoord dan punt voor

Nadere informatie

Gebruik van de spirometer

Gebruik van de spirometer Gebruik van de spirometer Ketenzorg Astma/COPD ZIO Versie 2.0, 181001 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Instellingen spirometer Welch Allyn... 4 3 Tabblad algemeen... 5 4 Tabblad bekijken... 6 5 Tabblad parameters...

Nadere informatie

Achtergronden casusschetsen astma/ copd

Achtergronden casusschetsen astma/ copd Achtergronden casusschetsen astma/ copd 7 augustus 2000 Inleiding Dit Interline programma is gemaakt voor groepen die (meer dan) een jaar geleden het longproject hebben gevolgd. Het is gedeeltelijk een

Nadere informatie

Interpretatie van longfunctie in de kindergeneeskundige praktijk workshop gevorderden

Interpretatie van longfunctie in de kindergeneeskundige praktijk workshop gevorderden Interpretatie van longfunctie in de kindergeneeskundige praktijk workshop gevorderden Trends 2013 Marianne Brouwer, kinderarts-pulmonoloog CWZ, Nijmegen Mark Ottink, kinderarts-pulmonoloog MST, Enschede

Nadere informatie

Kalibratie en biologische ijking

Kalibratie en biologische ijking 6ste Coloquium VVLR 04, Grobbendonk Kalibratie en biologische ijking Dr. Herman Groepenhoff h.groepenhoff@vumc.nl Inleiding Inleiding Theorie / (ERS/ATS) richtlijnen Fysisch kalibreren / verifiëren Biologisch

Nadere informatie

Bijsluiter gebruik COPD-indicatoren in de huisartsenpraktijk. Fenna Schouten Versie 3

Bijsluiter gebruik COPD-indicatoren in de huisartsenpraktijk. Fenna Schouten Versie 3 Bijsluiter gebruik COPD-indicatoren in de huisartsenpraktijk Fenna Schouten 09-02-2017 Versie 3 Inhoud Overzicht van de indicatoren... 2 Populatie... 2 Monitoring... 2 Behandeling... 2 Beschrijving per

Nadere informatie

Gebruik van de spirometer. Oktober 2015

Gebruik van de spirometer. Oktober 2015 Gebruik van de spirometer Oktober 2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Instellingen spirometer Welch Allyn... 4 Tabblad algemeen... 5 Tabblad bekijken... 6 Tabblad parameters... 7 Tabblad

Nadere informatie

Micro Medical MicroLab en MicroLoop Spirometers

Micro Medical MicroLab en MicroLoop Spirometers Micro Medical MicroLab en MicroLoop Spirometers USB-aansluiting voor de pc, printer en laadstation van de MicroLoop Eenvoudig uit te voeren Spirometrie De uiterst veelzijdige, intelligente en prachtig

Nadere informatie

Gediagnosticeerd astma bij kinderen in de huisartspraktijk: hoe zeker is de diagnose?

Gediagnosticeerd astma bij kinderen in de huisartspraktijk: hoe zeker is de diagnose? 65 Gediagnosticeerd astma bij kinderen in de huisartspraktijk: hoe zeker is de diagnose? Marinka Pouwelse, Victor van der Meer, Maria van den Boogaard. Cindy Hugen, Peter Merkus, Lisette Van Den Bemt Disclosure

Nadere informatie

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Daniel Kotz Maastricht University Department of General Practice School for Public Health and Primary Care

Nadere informatie

Protocol Controleren van longfunctieapparatuur door middel van biologische controle

Protocol Controleren van longfunctieapparatuur door middel van biologische controle Protocol Controleren van longfunctieapparatuur door middel van biologische controle Document ID NVLA 091228 prt CvL BC Document titel Controleren longfunctieapparatuur door biologische controle Publicatiedatum

Nadere informatie

Gesuperviseerde oefentherapie voor patiënten met COPD (Gold II en hoger) wordt vanaf de eerste behandeling vergoed uit de basisverzekering.

Gesuperviseerde oefentherapie voor patiënten met COPD (Gold II en hoger) wordt vanaf de eerste behandeling vergoed uit de basisverzekering. Gesuperviseerde oefentherapie voor patiënten met COPD (Gold II en hoger) wordt vanaf de eerste behandeling vergoed uit de basisverzekering. Wijzigingen in de vergoeding van de behandeling van patiënten

Nadere informatie

Werkwijze (assisteren bij) arterielijn inbrengen en bloed afname.

Werkwijze (assisteren bij) arterielijn inbrengen en bloed afname. Werkwijze (assisteren bij) arterielijn inbrengen en bloed afname. Document ID NVLA 150417 ww ARTL+BA Document titel Arterielijn inbrengen en bloedafname Publicatiedatum April 2015 Versie 1.0 Herzieningsdatum

Nadere informatie

Longfunctieonderzoeken Uw voorbereiding en het onderzoek.

Longfunctieonderzoeken Uw voorbereiding en het onderzoek. Longfunctieonderzoeken Uw voorbereiding en het onderzoek www.nwz.nl Inhoud Waarom dit onderzoek 4 Uw voorbereiding 4 Uw onderzoeken 4 De uitslag 5 Uw vragen 5 Notities 6 2 U krijgt binnenkort één of meerdere

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 4/4/219 Wat willen we meten? Hoeveel lucht kan iemand in- en uitademen? Spirometrie uitvoering Hoe verloopt het transport van de lucht? Hoe verdeelt de lucht zich

Nadere informatie

Najaar 2008. Rookstopcursus CM Leuven najaar

Najaar 2008. Rookstopcursus CM Leuven najaar Stoppen met roken en volhouden Najaar 2008 1 Kennismaking 1. Inleiding Groepsbegeleider: Geert Celis Prive: GSM: 0477/76 63 15 geert.celis2@telenet.be Werk: 016/34 03 70 geert.celis@uzleuven.be Relaxatietherapeute:

Nadere informatie

COPD Pas ú raait om die rg d o Z 1

COPD Pas ú raait om die rg d o Z 1 COPD Pas Zorg die draait om ú 1 Ik heb COPD In het geval dat ik onwel word: bel 112 bel voor mijn huisarts (0031) In het geval ik nog bij bewustzijn ben maar erg kortademig: Laat u mij mijn puff inhaleren

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Discosure beangen spreker (potentiëe) beangenverstrengeing Voor bijeenkomst mogeijk reevante reaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksged Honorarium of andere (financiëe) vergoeding Aandeehouder Andere

Nadere informatie

Praktische informatie

Praktische informatie Praktische informatie Patiënten Informatie Map COPD Deze map is eigendom van Patiëntensticker Uw behandelend longarts is: Inhoud PIM COPD Praktische informatie PIM COPD Informatie Polikliniek Longziekten

Nadere informatie

Protocol metingen spirometrie (bron Spirometry site Quanjer;

Protocol metingen spirometrie (bron Spirometry site Quanjer; Protocol metingen spirometrie (bron Spirometry site Quanjer; http://www.spirxpert.com/) 1. meet lengte correct (kan anders tot 5 cm schelen). -blote voeten, hielen bij elkaar -hielen, kuiten, billen en

Nadere informatie

Spirometrie. Introductie en praktijkcursus

Spirometrie. Introductie en praktijkcursus Spirometrie Introductie en praktijkcursus De Welch Allyn Spirometer Pneumotachograaf principe met barometerdruk als referentie Mondstuk en weerstand in één (disposable) (bacteriologisch schoon en veilig)

Nadere informatie

Global Lungs Initiative. Pulmonaria officinalis (Longkruid)

Global Lungs Initiative. Pulmonaria officinalis (Longkruid) Pulmonaria officinalis (Longkruid) Wat ik zal aantonen 2005, ATS/ERS this committee does not recommend any specific set of equations for use in Europe.. 1995, Quanjer Ped Pulmonol 19: 135-142 much to be

Nadere informatie

Samenvatting van de standaard Astma bij volwassenen (tweede herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Astma bij volwassenen (tweede herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap voor de praktijk Samenvatting van de standaard Astma bij volwassenen (tweede herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap R.M.M.Geijer, I.J.M.Smeele en A.N.Goudswaard Zie ook de artikelen op bl.

Nadere informatie

Opsporen van COPD in de huisartsenpraktijk: wie is er eigenlijk ziek?

Opsporen van COPD in de huisartsenpraktijk: wie is er eigenlijk ziek? Beschouwing Opsporen van COPD in de huisartsenpraktijk: wie is er eigenlijk ziek? Tjard Schermer en Philip Quanjer Inleiding Nu de herziene NHG-Standaard COPD verschenen is en het screenen van rokers van

Nadere informatie

Longfunctieonderzoek op de polikliniek kindergeneeskunde. Informatie voor ouders en/of verzorgers

Longfunctieonderzoek op de polikliniek kindergeneeskunde. Informatie voor ouders en/of verzorgers Longfunctieonderzoek op de polikliniek kindergeneeskunde Informatie voor ouders en/of verzorgers Inhoudsopgave Inleiding... 1 Voorbereiding thuis... 1 Longfunctieonderzoek... 2 Onderzoeken... 2 Spirometrie

Nadere informatie

Praktische informatie

Praktische informatie Praktische informatie Patiënten Informatie Map COPD Deze map is eigendom van Patiëntensticker Uw behandelend longarts is: Inhoud PIM COPD Praktische informatie PIM COPD Informatie Polikliniek Longziekten

Nadere informatie

Micro Medical MicroLab en MicroLoop Spirometers

Micro Medical MicroLab en MicroLoop Spirometers Micro Medical MicroLab en MicroLoop Spirometers Eenvoudig uit te voeren Spirometrie De uiterst veelzijdige, intelligente en prachtig vormgegeven MicroLab en MicroLoop zijn uitgerust met de allernieuwste

Nadere informatie

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts Longrevalidatie in de keten 27 mei 2016 I.Kok, longarts Zorgstandaard COPD Trap 1: Anamnese & eerste analyse voor fysiologische parameters, klachten, beperkingen dagelijks leven en kwaliteit van leven

Nadere informatie

Astma/ COPD versie 2009 achtergronden casusschetsen

Astma/ COPD versie 2009 achtergronden casusschetsen Astma/ COPD versie 2009 achtergronden casusschetsen Voor: begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. Interline januari 2010 INTERLINE

Nadere informatie

gezondheidscentra met een contract voor ketenzorgprogramma s Ketenzorg over 2016 Geachte heer, mevrouw,

gezondheidscentra met een contract voor ketenzorgprogramma s Ketenzorg over 2016 Geachte heer, mevrouw, datum 22 april 2016 Aan: contactpersonen van de zorggroepen en referentie 5693 gezondheidscentra met een contract voor uw kenmerk betreft Indicatoren Transparante Ketenzorg over 2016 ketenzorgprogramma

Nadere informatie

gezondheidscentra met een contract voor ketenzorgprogramma s Ketenzorg over 2015 Geachte heer, mevrouw,

gezondheidscentra met een contract voor ketenzorgprogramma s Ketenzorg over 2015 Geachte heer, mevrouw, datum 18 december 2015 Aan: contactpersonen van de zorggroepen en referentie 5458 gezondheidscentra met een contract voor uw kenmerk betreft Indicatoren Transparante Ketenzorg over 2015 ketenzorgprogramma

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 28/4/216 Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Wat willen we meten? Het principe van

Nadere informatie

Het Huisartsenteam. Gaat verder dan genezen

Het Huisartsenteam. Gaat verder dan genezen Het Huisartsenteam Gaat verder dan genezen Ik heb COPD In het geval ik onwel word: Bel 112 voor een ambulance Bel mijn huisarts: Het Huisartsenteam Gaat verder dan genezen (0031) In het geval ik nog bij

Nadere informatie

11 april 2012. Pagina 1 van 5

11 april 2012. Pagina 1 van 5 Overzicht van de NHG/LHV indicatoren COPD-zorg, de subset van indicatoren vastgesteld door Bureau huisartsenzorg en de subset van indicatoren vastgesteld door Bureau Chronische Zorg 11 april 2012 Pagina

Nadere informatie

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD dr. A.J. van t Hul Schoondonck-centrum voor Longrevalidatie Brabantlaan 1 4817 JW Breda 076-533 14 54 a.vanthul@rcbreda.nl Basis

Nadere informatie

Spirometrie cursus WDH Gelderse Vallei

Spirometrie cursus WDH Gelderse Vallei Spirometrie cursus WDH Gelderse Vallei POH s en huisartsen 1WDH Gelderse Vallei 2016 Disclosure belangen spreker Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring

Nadere informatie

Ventilatoire Beperking van de Inspanning 1

Ventilatoire Beperking van de Inspanning 1 Ventilatoire Beperking van de Inspanning 1 Dyspnoe bij inspanning is één van de belangrijkste klachten van patiënten met een longziekte. Het inspanningsonderzoek kan dan ook een belangrijke rol spelen

Nadere informatie

voor een actieve sociale levensstijl. SCORELIJSTEN FITTEST

voor een actieve sociale levensstijl. SCORELIJSTEN FITTEST voor een actieve sociale levensstijl. SCORELIJSTEN FITTEST Bloeddruk De bloeddruk wordt gemeten met een elektronische bloeddrukmeter. Bij het meten van een te hoge bloeddruk volgens de norm, werden de

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 2/3/215 Het principe van longfunctie Non-invasive longstructuren meten Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Gas

Nadere informatie

Met behulp van de nieuwe draagbare. diagnostiek van obstructieve longaandoeningen g in de huisartspraktijk mogelijk.

Met behulp van de nieuwe draagbare. diagnostiek van obstructieve longaandoeningen g in de huisartspraktijk mogelijk. Met behulp van de nieuwe draagbare elektronische spirometer is betrouwbare diagnostiek van obstructieve longaandoeningen g in de huisartspraktijk mogelijk. Degryse J, Buffels J, et al. BPCRG Spring meeting

Nadere informatie

COPD en Comorbiditeit

COPD en Comorbiditeit COPD en Comorbiditeit Christiaan Meek Paul de Vries Machinist lv Comorbiditeit en COPD Welke comorbiditeit levert voor u problemen op bij diagnostiek en begeleiding COPD? 1 Comorbiditeit en COPD Welke

Nadere informatie

CASPIR cursus 2015. Huisartsen, Praktijkverpleegkundigen, Praktijkondersteuners (i.o.) en praktijkassistenten

CASPIR cursus 2015. Huisartsen, Praktijkverpleegkundigen, Praktijkondersteuners (i.o.) en praktijkassistenten CASPIR cursus 2015 Namens ROH West-Nederland nodigen wij u graag uit voor de CASPIR cursus. De CAHAG* heeft in samenwerking met de NVLA*, afdeling praktijkverpleegkundigen van de V&VN*, het NHG* en de

Nadere informatie

Cufflek test op IC. Max Rooijakkers, keuzecoassistent IC

Cufflek test op IC. Max Rooijakkers, keuzecoassistent IC Cufflek test op IC Max Rooijakkers, keuzecoassistent IC 08-12-2017 Casus 68-jarige patiënt Geïntubeerd vanwege bedreigde ademweg bij (peri-)tonsillaire en parafaryngeale abcessen Op OK draineren abcessen,

Nadere informatie