OP BEZOEK BIJ: ELLEN EN WERNER LENTE KRIEBELS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "OP BEZOEK BIJ: ELLEN EN WERNER LENTE KRIEBELS"

Transcriptie

1 jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016 OP BEZOEK BIJ: ELLEN EN WERNER LENTE KRIEBELS SEKSUELE ONTWIKKELING VAN KINDEREN THEMABIJEENKOMST MIDDELENGEBRUIK is een uitgave van

2 2 INHOUDSOPGAVE 4 OP BEZOEK BIJ Op bezoek bij is een nieuwe rubriek in de Xpeditie, waar u iedere keer een nieuw verhaal leest van pleegouders. en verder NIEUWS vanuit XONAR: bijzondere kosten Column van uit de POR: Gedrag & (pleeg)kind Themabijeenkomst: Normale seksuele ontwikkeling van kinderen SEKSUELE ONTWIKKELING VAN KINDEREN Seksualiteit is een heel breed begrip. Seksualiteit bij kinderen gaat over lekker in je vel zitten, de baas zijn over je eigen lijf, grenzen kunnen en durven aangeven, het ontdekken van je eigen lichaam, knuffelen en intimiteit Even kennismaken met In memoriam Themabijeenkomst middelengebruik Puzzel & colofon 13 COLUMN VANUIT DE SCHADUWPOR Op deze avond krijgt u algemene informatie over diverse middelen (alcohol en drugs) en over gedragsverslavingen (bv. gamen). Ook zal uitgelegd worden wanneer gebruik problematisch is en hoe je verslaving kunt herkennen. HELP! CONTROLEGROEP GEVRAAGD Op dit moment loopt er een onderzoek naar de effecten van de traumatraining. Voor dit onderzoek hebben we ook een controlegroep nodig. Dit is een groep pleegouders die de training (nog) niet heeft gevolgd, die drie keer een vragenlijst (30-45 minuten) willen invullen over hunzelf, hun gezin en hun pleegkind. De vragenlijsten worden vertrouwelijk behandeld. Zoals u wellicht weet bieden wij vanuit VSM (Voorbereiding, Screening en Matching) de training zorgen voor getraumatiseerde kinderen aan. Deze training heeft als doel de traumasensitiviteit bij pleegouders te vergroten. Pleegouders krijgen training in het herkennen van traumaklachten en krijgen inzicht in de samenhang tussen trauma en (probleem)gedrag van het pleegkind. Het doel van de training is dat pleegouders traumaklachten bij pleegkinderen beter herkennen en beter in staat zijn tot traumasensitief handelen. Hierdoor zal de pleegouder-pleegkind-relatie verbeteren, de opvoedingsstress bij pleegouders verminderen, het competentiegevoel van pleegouders vergroten en zullen de traumaklachten bij het pleegkind afnemen. Uiteindelijk zal dit leiden tot een beter hulpverleningsresultaat voor pleegzorg. Interesse? Heeft u een pleegkind tussen de 7 en 18 jaar, woont hij/ zij voor langere tijd bij u en wilt u helpen door drie keer (verspreid over 4 maanden) een vragenlijst in te vullen. Stuur dan een mail naar m.gillessen@xonar.nl. PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 67 / uitgave nummer #1 #2 / april juli

3 3 NIEUWS VANUIT XONAR BIJZONDERE KOSTEN Een aantal veranderingen zijn sinds 1 april 2016 doorgevoerd met betrekking tot de bijzondere kosten. Het gaat hierbij om de volgende veranderingen: Vanaf heden is er een commissie ingesteld die de aanvragen voor bijzondere kosten toetst en wel of niet toekend. Aanvragen voor bijzondere kosten dienen vooraf ingediend te worden bij uw begeleider pleegzorg. Declaraties dienen binnen 3 maanden na de gemaakte kosten gedeclareerd te worden. Boekingsjaar 2016 wordt uiterlijk 1 maart afgesloten. U dient uw declaraties van laatste kwartaal 2016 voor 1 maart 2017 ingediend te hebben. Ziektekosten voor voogdijzaken dienen bij BJZ gedeclareerd te worden. Voor OTS en vrijwillige zaken zijn ouders verantwoordelijk. Indien hier zaken niet of nauwelijks door ouders geregeld zijn kunt u dit bespreken met uw begeleider pleegzorg en gaan we op zoek naar een passend advies. Uw begeleider pleegzorg kan u informeren over uw rechten en plichten m.b.t. bijzonder kosten die gelden voor XONAR. In Limburg hebben we te maken met onderverdeling van drie districten namelijk Noord-, Midden- en Zuid- Limburg. Alle drie districten hebben verschillende afspraken gemaakt met de verantwoordelijke gemeentes. Dit kan betekenen dat u een andere vergoeding ontvangt dan uw collega pleegouder in een ander district. Dit ligt buiten de verantwoordelijkheid van de diverse zorgaanbieders. Indien u het niet eens bent met regelingen kunt u contact opnemen met de gemeente die de beschikking uitgeeft voor uw pleegkind. Uw begeleider pleegzorg kan u hier in ondersteunen. Bovenstaande werkwijze is ter instemming aan de POR voorgelegd. Mocht er iets wijzigen in het beleid en/of de regeling inzake bijzondere kosten dan wordt u daar alsnog over geïnformeerd. LEERZAME TIPS EN LEUKE Krijgt u soms moeilijk contact met uw pleegkind? Kunt u bepaalde onderwerpen niet bespreken? Of wilt u graag samen spelletjes spelen? Dan is misschien een goede tip voor u als pleegouder. Op semmie.net kunt u spelenderwijs met uw pleegkind aan de praat komen over verschillende moeilijke onderwerpen. Naast spellen biedt semmie.net ook boeken en beloningsinstrumenten aan voor alle leeftijden, verschillende zorgvragen en ontwikkelingen van het kind. Omdat het soms lastig is een keuze te maken tussen al het materiaal geven ze persoonlijk advies en informatie via het telefoonnummer of via info@semmie.net. INLEVERDATA FORMULIEREN PARTIËLE PLEEGZORG EN DECLARATIEFORMULIEREN BIJZONDERE KOSTEN PLEEGZORG IN mei 7 september 8 juni 5 oktober 6 juli 7 november 8 augustus 7 december Uw declaraties dienen altijd uiterlijk om 10:00 uur binnen te zijn op de afdeling cliëntadministratie/entree.

4 4 OP BEZOEK BIJ ELLEN & WERNER Een nieuwe rubriek in de Xpeditie, waarin pleegouders vertellen over hun ervaringen met pleegzorg. In deze editie vertellen Ellen en Werner hun verhaal. Ellen en Werner hebben een zoon van 13 jaar en een pleegdochter van 10 jaar. Het pleegzorgavontuur is ongeveer 9 jaar geleden begonnen. Werner en Ellen wilden graag naast de opvoeding van hun zoon, ook iets betekenen voor een ander kind. Het idee was om in de weekenden pleegzorg te bieden. Na het volgen van de STIP training hebben Ellen en Werner lang gewacht op een pleegkind. Zij kwamen op de school van hun zoon in contact met pleegouders. Deze pleegouders waren op zoek naar een weekendgezin voor hun pleegdochter. Zij vertelden dat het helaas een beetje moeizaam verliep en wat zou het fijn zijn als zij af en toe de accu konden opladen. Ellen en Werner waren bereid om te fungeren als weekendpleeggezin. Deze positieve ervaring heeft Ellen en Werner doen besluiten om hun aanbod te veranderen naar langdurige pleegzorg. Vrij snel ontvingen zij een telefoontje van XONAR pleegzorg. De vraag was of zij bereid waren een meisje van 4,5 jaar op te vangen. Er volgde een opbouw van contact met hun mogelijke toekomstige pleegdochter en haar familie. Het voelde voor ons meteen goed, je kunt niet vooruitkijken, maar ons gevoel heeft ons niet bedrogen. PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016

5 5 Toen kwam het moment van het beslissende gesprek met alle betrokkenen. Ellen herinnert zich dit gesprek als de dag van gisteren. Het was het moeilijkste gesprek dat ik ooit gevoerd heb, wat waren wij zenuwachtig. Aan tafel bij XONAR met ouders, opa en oma, gezinsvoogd en begeleider pleegzorg. Er werd vooral door opa veel kritische vragen gesteld; Waarom gaat het jullie lukken onze kleindochter op te voeden? Waarom willen jullie dit? Waarom nemen jullie haar zus niet ook in huis? Gelukkig was er de steun van de begeleidster pleegzorg. Er werd heel duidelijk uitgelegd waarom Ellen en Werner niet twee kinderen wilden opvangen. Gevoelsmatig wil je ja zeggen, maar het moet ook passen binnen je gezin! Ouders alsook opa en oma hadden helaas veel meegemaakt en kritische vragen zijn logisch. Ellen geeft aan dat gedurende het gesprek er veel gedachten door haar hoofd spookten. Is er een sleutel tot succes? Volgens Werner en Ellen is een goede samenwerking met de ouders is cruciaal. Vanaf aanvang is er een duidelijk bezoekregeling, er zijn duidelijke bel- en logeerafspraken. Er is een hele goede samenwerking met ouders en de overige familie van onze pleegdochter. Wij als pleegouders worden echt betrokken bij de familie. We zien elkaar met verjaardagen, drinken samen een kopje koffie en hebben overleg als dit nodig is. Dit maakt dat onze pleegdochter zich heel prettig kan voelen bij iedereen. Zij noemt ons mamsie en papsie of Werner en Ellen, ouders noemt zij pap en mam. Voor ons gevoel is zij onze dochter, wij knokken voor haar alsof het ons eigen kind is, maar wij zijn niet pap en mam. Wij zullen de ouders nooit passeren. Tijdens de STIP training krijg je veel informatie, maar gevoel PLEEGZORG IS EEN VERRIJKING VAN ONS GEZINSLEVEN! Ik ben ook moeder, stel je voor dat je je kind moet weggeven aan een ander! De steun van begeleidster pleegzorg heeft ons erg geholpen, zij staat nog steeds voor ons klaar! Bestaat toeval? Tijdens het gesprek bij XONAR ontvangt opa een telefoontje. Het blijkt dat hij wederom opa is geworden, er is een kleinzoon geboren. Tranen van geluk zijn er en opa vertelt trots de naam van zijn kleinzoon het is dezelfde naam als de zoon van Ellen en Werner! Het was een gesprek om nooit te vergeten. Nu, bijna 7 jaar later, vormen Ellen en Werner samen met hun zoon en pleegdochter nog steeds een gelukkig gezin. kan niemand je uitleggen, bv. het gevoel hoe om te gaan met gevoelens die een kind heeft ten opzichte van ouders en pleegouders. Wij prijzen ons gelukkig met de goede samenwerking met de ouders en familie van het pleegkind gaat Werner verder. Dit doe je met veel respect. Wij laten iedereen in zijn waarde. Een goed contact met ouders is in onze ogen zeer belangrijk, dit is een belangrijke sleutel tot succes. Wij voelen ons als een gezin met twee kinderen, waarvan je één kind moet delen. Ons doel van pleegzorg is bereikt. Pleegzorg moet passen binnen je gezin, je moet het leuk vinden en wij vinden het ontzettend leuk!

6 86 EEN KLACHT OVER ONS? XONAR doet haar uiterste best om de best mogelijke jeugdzorg te verlenen. Toch kan het gebeuren dat u niet tevreden bent over uw hulpverlener, de zorg die u krijgt of de manier waarop u bejegend wordt. Komt u er met XONAR niet uit? Dan is de vertrouwenspersoon van het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (kortweg AKJ) er om u te helpen. U kunt te allen tijde uw verhaal bij hen kwijt en als u dat wenst kan de vertrouwenspersoon van het AKJ u bijstaan bij het verwoorden van uw klacht richting XONAR. Hulp en ondersteuning van het AKJ is voor u altijd geheel kosteloos. Dit aanbod geldt ook voor pleegkinderen! Ook zij kunnen bellen of mailen met de vertrouwenspersoon. Telefoon: Internet: DIGITALE NIEUWSVOOR- ZIENING VAN XONAR Heeft u een mailadres, en zou u het fijn vinden om ook via deze weg informatie van en over XONAR te ontvangen? En heeft u dit nog niet kenbaar gemaakt bij XONAR. Of ontving u voorheen wel mailtjes van XONAR, maar heeft u inmiddels een ander mailadres? Laat het ons dan weten! Stuur een mailtje naar communicatie@xonar.nl, met in de onderwerpregel: Aanmelding voor nieuws-voorziening XONAR per . U hoeft verder geen tekst in het bericht te zetten. Dan voegen wij uw mailadres toe aan ons bestand. PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016

7 7 Gedrag & (pleeg)kind Hoera! Je kind is eindelijk 18 jaar. Officieel volwassen of beter gezegd: zelf aansprakelijk voor al zijn doen en laten Maar daar hoef jij je uiteraard geen zorgen om te maken. Jouw kind is beleefd, sociaal handig, zelfredzaam, voorkomend en behulpzaam. Problemen in het verleden? Even diep nadenken nee, niet dat ik mij kan herinneren. En wat het opvoeden betreft: het was een eitje en ging vanzelf En nu de realiteit. Persoonlijk ken ik geen perfecte ouder met het perfecte kind. Iedereen heeft zo zijn moeite met opvoeden en kent problemen. Voordat ons eerste pleegkind kwam, dachten wij het opvoeden best aardig onder de knie te hebben en de waarschuwing van de voorbereidingscursus, dat onze opvoedtechnieken met de komst van een pleegkind toch aardig op de proef gesteld zouden worden, veegden we met een eigenwijze glimlach van tafel. Tot Pim* kwam. Zucht. Gewoon meedraaien in ons gezin te naïef; 'gewoon' opvoeden niet te doen en te onbekend voor Pim; plan B werkte voor geen meter; plan C trouwens ook niet Uiteindelijk werd het met veel hulp van vrienden en boeken een combinatie van plan D, plan A en plan K, met wat creativiteit en ingebouwde flexibiliteit. Tot nu toe werkt het. En om eerlijk te zijn: niet alleen Pim heeft ontzettend veel geleerd, maar vooral ook wij, zijn pleegouders. Wij leren ons vak als (pleeg)ouders van (tijdelijk) zeven kinderen nog steeds met vallen en opstaan, gaan in gesprek met andere (pleeg) ouders en vrienden en lezen boeken over opvoeden en pleegzorg. Maar we hebben ook geleerd om van kleine stappen vooruit enorm te genieten en tijd voor onszelf vrij te maken. We leren accepteren dat niet alle problemen kunnen worden verholpen, maar voor een deel helaas zullen blijven bestaan. En we maken gebruik van de enorme veerkracht van kinderen. Toen Pim net een aantal weken bij ons woonde, speelden onze kinderen schooltje. De spellingsles leverde het briefje: alles werd anders toen een pleegkind kwam op, als bewijs dat kinderen soms allang weten wat hun ouders nog moeten leren. COLUMN VANUIT DE POR Ons leven nu kunnen we splitsen in voor en na de komst van de pleegkinderen, maar wij zijn ontzettend blij dat we deze sprong in het duister hebben durven nemen; samen met onze eigen dappere kids. Met vriendelijke groet, Kathrin Kramer lid pleegouderraad * Wij beschermen altijd de privacy van onze cliënten. De naam van Pim is daarom gefingeerd.

8 8 THEMABIJEENKOMST NORMALE SEKSUELE ONTWIKKELING VAN KINDEREN EN HET VLAGGENSYSTEEM Donderdag 19 mei 2016 van uur (inloop vanaf uur) Locatie: Aula XONAR Severenstraat 16 Maastricht Aanmelden: of Donderdag 19 mei 2016 Op donderdag 19 mei 2016 organiseren wij een bijeenkomst over de normale seksuele ontwikkeling van kinderen en het Vlaggensysteem. Deze bijeenkomst wordt verzorgd door Toine Crutzen (werkzaam bij Clas) en Inge Kubben (werkzaam bij Pleegzorg- Voorbereiding Selectie en Matching). Dit gaan we doen: De normale seksuele ontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar bespreken Vlaggensysteem, inschatten van en reageren op seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren. De bijeenkomst bevat natuurlijk een stuk theorie, maar is daarnaast ook interactief. De avond gaat door bij een minimale deelname van 15 pers. Vermeld in uw mailtje uw naam, aantal personen en uw telefoonnummer. PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016

9 9 SEKSUELE ONTWIKKELING VAN KINDEREN Seksualiteit is een heel breed begrip. Seksualiteit bij kinderen gaat over lekker in je vel zitten, de baas zijn over je eigen lijf, grenzen kunnen en durven aangeven, het ontdekken van je eigen lichaam, knuffelen en intimiteit. Daarom kun je zeggen dat de seksuele ontwikkeling eigenlijk al bij de geboorte begint. Ieder kind ontwikkelt zich in zijn of haar eigen tempo. Als je weet hoe een kind zich op dit gebied ontwikkelt, kom je minder snel voor verrassingen te staan. Bepaalde situaties zullen je dan minder snel afschrikken. De meeste ouders en opvoeders weten met dit soort situaties passend om te gaan en reageren adequaat naar het kind of de kinderen. Ze begrijpen dat dit soort gedragingen horen bij een gezonde ontwikkeling van een kind en ze sturen bij of corrigeren waar nodig. Iedereen die zich bezighoudt met de opvoeding van jonge kinderen, als ouder, pleegouder of als professionele opvoeder, krijgt te maken met situaties van seksueel gedrag van kinderen. Meestal zijn dit onschuldige situaties, zoals een kleuter die meedeelt verliefd te zijn op een ander kind, een kind dat masturbeert of zijn/haar geslachtsdeel laat zien aan iemand anders, kinderen die elkaar zoenen of met elkaar doktertje spelen. Maar wat als de situatie anders is? Als bijvoorbeeld een kind van 4 jaar een voorwerp in haar geslachtsdeel stopt of in dat van een ander kind? Als een tiener masturbeert voor de webcam of als twee kinderen elkaars geslachtsdeel likken? Wat doe je dan? Schrikken, boos worden, in paniek raken? Of denken: dat hoort erbij? of twijfelen en denken: Is dit nu wel of niet normaal voor deze leeftijd?. Op zo n moment heb je als opvoeder behoefte aan een deskundig advies. Er is nog heel veel onduidelijkheid bij opvoeders. Het is soms moeilijk om in te schatten wat wel en niet passend is bij welke leeftijd. Vaak wordt er op seksuele gedragingen van kinderen emotioneel gereageerd door volwassenen mede doordat men in wil staan voor de veiligheid van kinderen. Gewone situaties worden vaak opgeblazen in de media, waar kinderen zelfs dader of slachtoffer genoemd worden, terwijl het gedrag heel passend kan zijn bij de leeftijd. Als seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen op school voorkomt, blijkt het soms ook voor scholen moeilijk om daar adequaat op te reageren. Scholen vinden het vaak moeilijk om kinderen en hun klasgenoten te begeleiden, kinderen worden soms van school gehaald waardoor ze blijven rondlopen met een stigma. Ook worden vaak de seksuele beelden in de media als veroorzaker aangewezen van alle seksuele gedragingen van kinderen. De gemakkelijke beschikbaarheid van porno en de andere gevaren van internet zijn ook zorgwekkend voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Seksuele opvoeding gaat over het bieden van een veilig kader aan je kind, waarbinnen het zich kan ontwikkelen op seksueel gebied. Dit in de breedste zin van het woord, dus het ontdekken van het eigen lijf, het ontwikkelen van gevoelens en zien dat seksualiteit ook

10 10 te maken heeft met vriendschap, vertrouwen, veiligheid, eerlijkheid en grenzen aangeven. Baas over eigen lijf Je hoopt hiermee dat je kind lekker in zijn vel zit en de baas is over zijn eigen lijf. Hij respecteert de ander en zal gezonde relaties kunnen aangaan. Je ziet het, seksualiteit is een natuurlijk onderdeel van het leven. Seksuele voorlichting Verwar seksuele opvoeding niet met seksuele voorlichting. Seksuele voorlichting komt als de kinderen wat ouder zijn, wanneer je vertelt over de eerste menstruatie of zaadlozing, geslachtsgemeenschap, seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) en voorbehoedsmiddelen. Jong geleerd Vanwege de gevaren leren we onze kinderen al jong fietsen en zwemmen. Spelenderwijs, met zijwieltjes en zwembandjes. Hoe zit het met de gevaren van seksualiteit? Denk aan ongewenst zwanger zijn, geslachtsziekten of seks onder dwang. Hoe kun je je kind voorbereiden op deze gevaren? Juist: door ook op jonge leeftijd spelenderwijs hiermee aan de slag te gaan. Gelukkig kun je als verzorger een hele hoop doen. Voor opvoeders is het belangrijk om bekend te zijn met de normale seksuele ontwikkeling van kinderen. Daarnaast is het helpend om begeleiding te krijgen om een inschatting te kunnen maken welk gedrag passend is en welk gedrag grensoverschrijdend is en vooral hoe moet je daarop reageren. Hiervoor biedt het Vlaggensysteem een oplossing. HOE DOE JE AAN SEKSUELE OPVOEDING Ook hier zijn geen strakke richtlijnen voor. Net zoals de dagelijkse opvoeding, heeft elke verzorger zijn eigen stijl en voorkeuren. Deze aandachtspunten kunnen je helpen: Zorg dat je op de hoogte bent van de normale seksuele ontwikkeling van je kind; Zorg voor een open klimaat; Je kind mag nee zeggen tegen aanrakingen of handelingen die het niet wil; Zorg voor een veilig kader door aangeven van spelregels; Stimuleer het ontwikkelen van de intuïtie van je kind. GOED NIEUWS XONAR wil u als pleegouder zo goed mogelijk informeren middels Xpeditie. Vaak zijn de aangereikte onderwerpen niet altijd even vrolijk of positief. Om dit te veranderen is nu de rubriek goed nieuws in het leven geroepen. Zoals de naam al zegt zal in deze rubriek goed/leuk/vrolijk/positief nieuws vermeld worden. Ook u kunt hier aan bijdragen. Heeft u een leuk nieuwtje of een goed verhaal en wilt u dit graag delen? Dan zou het zomaar kunnen zijn dat uw verhaal of nieuwtje in de volgende Xpeditie op deze pagina te zien is! Wilt u uw verhaal delen of wilt u meer informatie mail dan naar: communicatie@xonar.nl PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016

11 EVEN KENNISMAKEN MET... Bij de afdeling pleegzorg van XONAR werken zo n veertig mensen in verschillende functies. Gedurende uw pleegouderschap krijgt u met een aantal van hen te maken. In deze rubriek maakt u nader kennis met: Sandra Piatek! 11 SANDRA PIATEK WERK: Begeleider Pleegzorg AANTAL UREN: 32 SINDS: Tijdens mijn opleiding ben ik stage gaan lopen in een residentiële groep, gespecialiseerd in autisme spectrum stoornissen, bij stichting BGO, een van de voorlopers van XONAR. Deze stage wekte ontzettend veel interesse in het vak en ik werd nieuwsgierig naar meer. Na het afstuderen in 2000, ben ik officieel in de residentie aan het werk gegaan. Na 13 jaar in de residentie gewerkt te hebben was ik toe aan iets anders. Daarom ben ik toen gestart bij het MKD in Holtum. Hier zijn we begonnen met een nieuw concept, de zorgklas. In de zorgklas zitten kinderen van 4, 5 en 6 jaar die geen voltijd onderwijs kunnen volgen. De doelstelling is deze kinderen binnen een jaar weer naar passend onderwijs door te laten stromen. Na 2 jaar hier gewerkt te hebben, heb ik gereageerd op de vacature bij pleegzorg, waar ik na een, voor mij, zenuwslopende periode ben aangenomen en gestart op 01 november Ik ben heel blij dat ik deze keuze heb gemaakt en voel me ontzettend welkom in team Westelijke Mijnstreek en in de gezinnen. WERK HOUDT IN: Voor mijn werk ben ik veel in gesprek met alle betrokkenen rondom het pleegkind. Het doel van mijn werk is om een zo veilig mogelijke opvoed- en opgroeisituatie te helpen creëren. Daarnaast is het belangrijk om de ouders en hun netwerk zoveel mogelijk in hun kracht te zetten zodat ze de opvoeding van hun kind weer zelf aankunnen. De belangen van het kind staan daarbij altijd voorop. LEUKSTE: Het leukste is dat iedere dag, ieder gesprek en iedere situatie uniek en niet te voorspellen is. De samenwerking tussen de ouders en de pleegouders vind ik erg bijzonder. Ze zetten vaak hun eigen gevoel opzij in het belang van het kind. Door de inzet van de pleeggezinnen kan het kind zich zo optimaal mogelijk ontwikkelen en in een veilige omgeving opgroeien. Dat is mooi om te zien! Wat ik daarnaast erg positief vind is dat ik steeds meer netwerkpleegzorg zie. Hierdoor blijft het sociaal kapitaal van het kind behouden. Het is erg mooi om te zien hoeveel expertise er binnen het team van pleegzorg is. Pleegzorg is vergeleken met mijn vorige functie een andere, maar erg mooie tak van sport. MINDER LEUK: Het minder leuke aan het werk zijn de soms wel erg aangrijpende verhalen. Ook kun je een situatie niet mooier maken dan dat het is. Het komt dan ook meer dan eens voor dat kinderen en hun systeem met teleurstellingen om moeten gaan. En hoewel het natuurlijk een belangrijk onderdeel van mijn werk is, nemen de uren die we rapporteren en andere formele zaken vaak meer tijd in beslag dan ik zou willen. Die tijd besteed ik liever aan de gezinnen. HIER DOE IK HET VOOR: Het werk is erg afwisselend en dankbaar. Ik vind het belangrijk dat een kind een sterke basis krijgt om later de juiste keuzes in het leven te kunnen maken. En dat een kind leert dat het er mag zijn, ongeacht waar hij of zij woont. TIP VOOR PLEEGOUDERS: Het is belangrijk om open en eerlijk te communiceren met je begeleider pleegzorg. Voel die vrijheid, ook in moeilijke tijden. Samen gaan we voor het belang het kind!

12 12 Met verdriet hebben wij kennisgenomen van het overlijden van Nico Loenen De heer Loenen was een zeer toegewijde pleegouder. Ons medeleven gaat uit naar zijn echtgenote, kinderen, kleinkinderen en familie. Wij wensen hen heel veel sterkte en troost. Namens XONAR pleegzorg Raad van Bestuur, management en medewerkers pleegzorg. PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016

13 13 Heb jij dat nou ook? Heb jij dat nou ook? Dat is wat pleegouders zeggen als ze met elkaar in gesprek zijn, het is vaak een feest van herkenning. Uiteindelijk is (bijna) alles wat je als pleegouder meemaakt al bekend terrein voor andere pleegouders. Vaak lopen we tegen dezelfde problemen aan. Voor XONAR kunnen deze problemen waardevolle informatie zijn, de pleegouderraad zorgt ervoor dat deze informatie bij XONAR terecht komt. Wij bevragen pleegouders via de schaduwpor over verschillende onderwerpen en bundelen vervolgens hun antwoorden, met deze bundels kloppen wij aan bij XONAR. Zo kan XONAR actie ondernemen. In het verleden heeft de schaduwpor vragen gesteld over bijvoorbeeld op vakantie gaan met je pleegkind. Op vakantie gaan met je pleegkind is voor velen geen probleem, echter is de groep pleeggezinnen die ondervonden hebben dat het voor hun pleegkind niet fijn is om mee op vakantie te gaan, veel groter. Tijdens het bundelen van de antwoorden over dit onderwerp werd duidelijk dat veel pleeggezinnen tegen dit probleem aanlopen. Daarom heeft de POR samen met XONAR een poule opgezet voor vakantiepleegzorg. Meer informatie hierover kun je vragen aan je begeleider. Naast vragen over op vakantie gaan zijn er ook vragen gesteld over de financiën. Door het stellen van deze vragen werd het heel duidelijk dat veel pleegouders het financieel moeilijk hebben door de extra kosten die het pleegkind met zich meebrengt en dat zij ook niet goed op de hoogte zijn van wat ze waar kunnen declareren. Dit neemt de POR mee in een gesprek dat met XONAR gaat plaatsvinden met betrekking tot de bijzondere kosten. Uit deze bevindingen blijkt hoe ontzettend belangrijk het is om onze bevindingen te bundelen. Ook jij kan daar je bijdrage in hebben door je aan te melden voor de schaduwpor. Je wordt dan via circa 6 x per jaar bevraagd over uiteenlopende pleegzorg zaken. Aanmelden kan via: COLUMN VANUIT DE SCHADUWPOR Hilly Kicken Lid pleegouderraad

14 14 OPROEP VANUIT XONAR (DEELTIJD)PLEEGOUDERS GEZOCHT! Al een hele tijd zijn we op zoek naar pleeggezinnen (die bij ons de STIPtraining hebben afgerond), met name voor beginnende pubers. We zijn op zoek naar 8 deeltijd pleeggezinnen en 11 voltijd pleeggezinnen. U snapt de vraag. Wij zijn doorlopend op zoek naar pleeggezinnen. Misschien wilt u zelf als pleegouder nog iets betekenen voor een ander pleegkind, of kent u iemand die geïnteresseerd zou zijn om pleegouder te worden? Staat u open voor een bijplaatsing? Geef dit dan aan bij uw begeleider pleegzorg. Die zal dan met u hierover in gesprek gaan en als hij/zij hierachter staat, zal er een gesprek volgen met iemand van het voorbereidingsteam om te bekijken welk aanbod passend is bij uw situatie. Rachel Lemlijn Medewerker VSM THEMABIJEENKOMST MIDDELENGEBRUIK Donderdag 2 juni 2016 van uur (inloop vanaf uur) Locatie: Aula XONAR Severenstraat 16 Maastricht Aanmelden: m.berntsen@xonar.nl Door Bart Alders, werkzaam bij Mondriaan verslavingspreventie. Donderdag 2 juni 2016 Op deze avond krijgt u algemene informatie over diverse middelen (alcohol en drugs) en over gedragsverslavingen (bv. gamen) Ook zal uitgelegd worden wanneer gebruik problematisch is en hoe je verslaving kunt herkennen. Mogelijk heeft u vragen over de gewenste en ongewenste effecten of risico s bij langdurig gebruik van alcohol en/of drugs vanwege verslavingen van ouders van uw pleegkind. Er zal foldermateriaal aanwezig zijn. Na deze avond heeft u meer kennis over de risico s en werking van diverse middelen en kunt u makkelijker in gesprek gaan met jongeren over middelengebruik. Ook hebt u er meer zicht op wanneer eventueel gebruik zorgelijk is of alleen experimenteel. PLEEGZORGNIEUWS // jaargang 7 / uitgave nummer #1 / april 2016

15 HORIZONTAAL 1 pruilen 5 alcoholische drank 9 rangtelwoord 11 laster 14 regelmaat 17 romp 18 grondsoort 20 reisje 21 plaats in Gelderland 22 tegenstand bieden 24 sprookjesfiguur 25 kanaalpeil (afk.) 26 deel van een boerderij 27 maand 29 kenau 30 vulkaan op Sicilië 31 klipgeit 32 meester (afk.) 33 plein in Amsterdam 35 pets 36 Heilige Schrift (afk.) 38 speelkaart 40 haar verliezen 42 kleine plaats 43 stand 45 landtong 46 zwaardwalvis 47 kaartterm 49 gevolg 50 belangrijkst 53 spannen 54 taxatie VERTICAAL 1 eetgerei 2 jenever 3 plechtige gelofte 4 Nederland (op auto's) 5 laus Deo (afk.) 6 Europeaan 7 buitengewoon 8 Indonesische munt 10 trots 12 ontevreden persoon 13 spil 15 item (afk.) 16 melkdrank 18 uitroep van opluchting 19 vertragingsmiddel 22 revanche 23 getal 26 laatste stuk 28 boom 32 soort wezel 34 echtgenoot 35 wapen 37 deftig 39 vis 41 bereide dierenhuid 42 uitbreiding 44 persoonlijk voornaamwoord 46 Bijbeldeel 48 tovergodin 49 stop! 51 plus 52 de oudere KRUISWOORD PUZZEL COLOFON Eindredactie Jacqueline Nelissen en Anne van Hussen Redactie Jacqueline Nelissen, Anne van Hussen, Roger Knubben, Cora Aussems, Melinda Bessems en Rachel Lemlijn Met bijdragen van Kathrin Kramer, Hilly Kicken, Sandra Piatek, Maggy Gillessen, Bas Beckers en Carolein Kuijpers Opmaak en druk P&P Company, Beek Oplage 600 exemplaren 20 Kopij aanleveren Wilt u een redactionele bijdrage leveren voor Xpeditie? Dat kan! U kunt kopij aanleveren via xpeditie@xonar.nl Heeft u vragen hierover? Belt u dan naar de afdeling Communicatie: Xpeditie is het gratis magazine voor XONAR pleeggezinnen en verschijnt drie maal per jaar

16 BEREIKBAARHEID XONAR TIJDENS KANTOORTIJDEN Voorbereiding, Screening en Matching (VSM) Heerlerbaan CJ Heerlen Pleegzorg regio Maastricht Heuvelland Zoetmanstraat NT Maastricht Pleegzorg regio Parkstad Heerlerbaan CH Heerlen Pleegzorg regio Westelijke Mijnstreek Pepijnstraat EL Sittard t / pleegzorg@zonar.nl BEREIKBAARHEID XONAR BUITEN KANTOORTIJDEN Meldpunt Acute Zorg Ontstaat er buiten onze kantoortijden een crisissituatie in uw pleeggezin, waarbij u een hulpverlener van XONAR wilt raadplegen? Belt u dan ons Meldpunt Acute Zorg: t MATERIALENDEPOT VAN PLEEGZORG voor kostenloze uitleen van baby- en kinderbenodigdheden Openingstijden: elke dinsdag en donderdag van uur en daarbuiten op afspraak LET OP! NIEUW ADRES Locatie: Severenstraat EG Maastricht pleegzorg@xonar.nl Telefoon: PLEEGZORGNIEUWS // een uitgave van XONAR

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

ONTDEK DE PLEEGOUDER IN JEZELF

ONTDEK DE PLEEGOUDER IN JEZELF ONTDEK DE PLEEGOUDER IN JEZELF ONTDEK DE PLEEGOUDER IN JEZELF WAT IS PLEEGZORG? Er kunnen tijden in het leven zijn dat ouders (tijdelijk) niet meer (volledig) voor hun kind kunnen zorgen. Opvang in een

Nadere informatie

Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG :

Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Bijlage Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Interview: vragen gast : Levensgeschiedenis: Zie dossier Hoe vind

Nadere informatie

vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik

vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik OUDERS & OPVOEDERS Als er binnen uw gezin sprake is van seksueel misbruik, heeft dat grote invloed. Er is veel verdriet, boosheid, wantrouwen en schuldgevoel.

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode:

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.

Nadere informatie

Iedereen heeft een eigen verhaal

Iedereen heeft een eigen verhaal informatie voor ouders Iedereen heeft een eigen verhaal > Goed om te weten als uw kind tijdelijk bij JJC verblijft Uw zoon of dochter gaat tijdelijk naar JJC in Den Haag. Wij gaan uw kind intensief begeleiden

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,

Nadere informatie

7,4. Spreekbeurt door een scholier 2552 woorden 16 december keer beoordeeld. Nederlands

7,4. Spreekbeurt door een scholier 2552 woorden 16 december keer beoordeeld. Nederlands Spreekbeurt door een scholier 2552 woorden 16 december 2002 7,4 383 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding: Ik doe mijn spreekbeurt over pleegzorg om 2 redenen. De eerste is dat ik zelf een pleegbroer

Nadere informatie

Toolkit. Mijn kind wil een kind. Kinderen, waar kies ik voor?

Toolkit. Mijn kind wil een kind. Kinderen, waar kies ik voor? Toolkit Kinderen, waar kies ik voor? Mijn kind wil een kind Informatiefolder voor ouders van mensen met een verstandelijke beperking en een kinderwens 2 Vraag een willekeurige persoon wat voor hem belangrijk

Nadere informatie

Groep 1, 2 Thema 1 De groep? Dat zijn wij! 1. Hallo, hier ben ik! Samen plezier maken en elkaar beter leren kennen.

Groep 1, 2 Thema 1 De groep? Dat zijn wij! 1. Hallo, hier ben ik! Samen plezier maken en elkaar beter leren kennen. Groep 1, 2 1. Hallo, hier ben ik! 2. Prettig kennis te maken Kinderen leren elkaar beter kennen en ontdekken verschillen en overeenkomsten. 3. Samen in de klas Over elkaar helpen, geholpen worden en afspraken

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

Seksuele vorming: gave (op-)gave

Seksuele vorming: gave (op-)gave Seksuele vorming: gave (op-)gave De Wegwijzer Oosterwolde, 28 januari 2016 Mieneke Aalberts-Vergunst Programma Introductie Stellingen De wereld om ons heen Onze opvoeding Seksualiteit Het Bijbelse beeld

Nadere informatie

Pleegzorg Kompaan en De Bocht

Pleegzorg Kompaan en De Bocht Pleegzorg Kompaan en De Bocht Informatie voor mensen die mogelijk pleegouder willen worden Pleegzorg Kompaan en De Bocht (2012) 3 april 2012 Pleegzorg Kompaan en De Bocht (2012) 2 Inhoud 1. Wat is pleegzorg?

Nadere informatie

(Seksuele) voorlichting aan meisjes met het Syndroom van Turner

(Seksuele) voorlichting aan meisjes met het Syndroom van Turner Uw dochter heeft het Syndroom van Turner. Hoe licht u uw dochter voor? In deze folder leest u meer over hoe en wanneer u uw dochter kunt voorlichten over haar aandoening. (Seksuele) voorlichting aan meisjes

Nadere informatie

Aanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen

Aanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Aanmelden informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Vind je dat je in het weekend te veel coke, speed of xtc gebruikt? Heb je weer geblowd of gedronken, terwijl je dat

Nadere informatie

Uw kind gaat naar een pleeggezin. Pleegzorg Parlan

Uw kind gaat naar een pleeggezin. Pleegzorg Parlan Uw kind gaat naar een pleeggezin Pleegzorg Parlan Voor u en uw zoon of dochter is een plaatsing in een pleeggezin een ingrijpende gebeurtenis. U zit waarschijnlijk vol met vragen en gevoelens en uw kind

Nadere informatie

Week van de Lentekriebels

Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?

Nadere informatie

Naschoolse Dagbehandeling

Naschoolse Dagbehandeling Naschoolse Dagbehandeling INFORMATIEFOLDER Informatie voor kinderen en hun ouders/verzorgers Kom verder! www.ln5.nl Iedereen doet dat in zijn eigen tempo. Je komt naar de NDB voor een periode van negen

Nadere informatie

Info 13 Vrijdag 20 maart 2015

Info 13 Vrijdag 20 maart 2015 Info 13 Vrijdag 20 maart 2015 Tussen- en Na-schoolse activiteiten Vanaf volgende week dinsdag verzorgen Grote Broer en Grote Zus een naschoolse activiteit. Deze zijn bedoeld voor de groepen 3 t/m 6, de

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

Colofon MEER KLEUR IN DE PLEEGZORG. een hart met ruimte

Colofon MEER KLEUR IN DE PLEEGZORG. een hart met ruimte Colofon Redactie en samenstelling: * Marjo Daniëls (Maecon Advies en Management) * Bestuur SMKK Deze brochure is mede mogelijk dankzij een financiële ondersteuning van de Provincie Limburg MEER KLEUR IN

Nadere informatie

JEUGDBESCHERMING NOORD. Voogdij

JEUGDBESCHERMING NOORD. Voogdij JEUGDBESCHERMING NOORD Voogdij Als je ouders niet meer voor jou kunnen beslissen... Informatie voor jongeren Voogdij Als ouders kinderen krijgen, verwachten ze dat ze hun kinderen zelf gaan opvoeden. Totdat

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders

Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders Inhoudsopgave»» Jeugdbescherming»» Wat is een ondertoezichtstelling (OTS)?»» Wat is uw rol bij een OTS?»» Wat gaat er gebeuren?»» Wat zijn uw rechten?»»

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

vooruitkomen OUDERS & OPVOEDERS

vooruitkomen OUDERS & OPVOEDERS > vooruitkomen + OUDERS & OPVOEDERS ! Via Bureau Jeugdzorg of uw huisarts bent u bij Rubicon jeugdzorg terecht gekomen. Soms zijn er problemen in het gezin die u niet zelf kunt oplossen. Uw kind is bijvoorbeeld

Nadere informatie

MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG. SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat

MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG. SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat SGJ Christelijke Jeugdzorg wil er met professionele jeugdzorg aan bijdragen dat kwetsbare kinderen en jongeren zich positief

Nadere informatie

Reality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy

Reality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?

Nadere informatie

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief:

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief: Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015 In deze nieuwsbrief: Wist je dat... Thema's en cursussen in maart Lezersvraag: "Moet ik mijn zoon verplichten met andere kinderen te spelen?" Mamatijd Moeders

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Niet tevreden over de samenwerking?

Niet tevreden over de samenwerking? Niet tevreden over de samenwerking? Heeft u een klacht? Deze folder is bedoeld voor: Kinderen en jongeren Ouders en stiefouders Opa s en oma s Pleegouders Familieleden en andere bekenden die meehelpen

Nadere informatie

Uw kind gaat naar een pleeggezin

Uw kind gaat naar een pleeggezin Parlan biedt verschillende soorten hulp aan kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar en hun ouders/verzorgers of pleegouders. Onze hulp bestaat onder andere uit opvoedkundige ondersteuning en behandeling

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje Wiekslag Speciaal Vanuit het kamertje Uw dochter van vijf vraagt hoe baby's in een buik komen. Uw zoontje van vier laat trots zijn stijve piemeltje zien. Uw 9-jarige moet er ineens niet meer aan denken

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

Over kalveren en vlinders

Over kalveren en vlinders Woord vooraf Over kalveren en vlinders Woord vooraf a Over kalveren en vlinders 9 Kalverliefde : de eerste verliefdheid, de eerste keren vlinders in de buik, de verliefdheid van de puberteit. Denk jij

Nadere informatie

Informatie voor ouders. voorzijde. uw kind bij

Informatie voor ouders. voorzijde. uw kind bij Informatie voor ouders Chapeau Gaat voorzijde uw kind bij Kop pleegouders voorzijde wonen? Wat is pleegzorg? Als u, om wat voor reden dan ook, tijdelijk niet voor uw kind kan zorgen, dan kan het zijn dat

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

informatie voor cliënten

informatie voor cliënten Colofon Redactie: Jose Schilderinck, Frank Nijhuis en Gerdi Verkerk Contact en algemene vragen: Postadres 820, 7550 AV Hengelo t. 088 777 60 00 e. info@ambiq.nl i. www.ambiq.nl Concept en ontwerp: Vanille

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3

Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 Verslag onderzoek Wat Werkt - deel 3 ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Ervaringen en ideeën van familie en bekenden bij het geven van steun Jos de Kimpe Carlijn Nieuwenhuis FEBRUARI

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam. Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent

Nadere informatie

Pubers opvoeden. Veranderingen in de puberteit

Pubers opvoeden. Veranderingen in de puberteit Pubers opvoeden Pubers opvoeden De puberteit is de ontwikkelingsfase tussen 10 en 18 jaar. Maar die puberteit is er natuurlijk niet opeens. Vanaf ongeveer 9 jaar kan je al merken dat kinderen beginnen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Publiciteit en werving OSA

Publiciteit en werving OSA Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

IEMAND VAN JE FAMILIE

IEMAND VAN JE FAMILIE POLITIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE FAMILIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE GEZIN STEUNKAARTJE JE VERKERING STEUNKAARTJE BESTE VRIEND/VRIENDIN STEUNKAARTJE HUISARTS STEUNKAARTJE (LEERLING)BEGELEIDER STEUNKAARTJE

Nadere informatie

Nieuwsbrief Pleegzorg Nov. 2014

Nieuwsbrief Pleegzorg Nov. 2014 Nieuwsbrief Pleegzorg Nov. 2014 VAN DE RADING Belangrijke veranderingen Zoals eerder vermeld hebben we onze kantoorlocatie aan de Huizingalaan 121 in Utrecht inmiddels verlaten. De locatie voldeed niet

Nadere informatie

Inhoud. Colofon Tekst: Spirit, januari 2014 Ontwerp: Zeeman Reclamegroep Foto s: Mike Bink, Jan Willem Steenmeijer, Shutterstock.

Inhoud. Colofon Tekst: Spirit, januari 2014 Ontwerp: Zeeman Reclamegroep Foto s: Mike Bink, Jan Willem Steenmeijer, Shutterstock. Pleegouder worden Inhoud Wat is pleegzorg? 3 Verschillende vormen van pleegzorg 4 Voorwaarden en criteria 5 Pleegouder worden 6 Informatiebijeenkomst 7 Aanmelden 7 Voorbereiding: intakegesprek en STAP-training

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Zorg voor een kind van familie of bekende

Zorg voor een kind van familie of bekende Zorg voor een kind van familie of bekende Netwerkpleegzorg Folder bestemd voor: netwerk pleegouders 0-18 jaar U neemt de zorg voor een kind van een familielid of bekende (tijdelijk) over. Dat noemen we

Nadere informatie

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen.

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen. Dino en het ei Bibliografie: Demyttenaere, B. (2004). Dino en het ei. Antwerpen: Standaard. Thema: niet alles is steeds wat het lijkt, illusies Korte inhoud: Elke nacht staat er een groot wit ei tussen

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie

werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd

werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd werkbladen thema 6 feestdagen en vrije tijd 6.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken Badria wordt vandaag 5 jaar. Jan koopt een boek voor Badria.

Nadere informatie

Mei 2011 Tussentijdse mailing Uitgave van Rubicon jeugdzorg. Mededeling

Mei 2011 Tussentijdse mailing Uitgave van Rubicon jeugdzorg. Mededeling Mei 2011 Tussentijdse mailing Uitgave van Rubicon jeugdzorg Mededeling De verschijning van de Nieuwsbrief pleegzorg zal dit jaar teruggebracht worden naar viermaal per jaar. In verband met de tijdsdruk

Nadere informatie

Leren praten Turks. Colofon. Hart voor Brabant

Leren praten Turks. Colofon. Hart voor Brabant Colofon Uitgave : GGD Hart voor Brabant Oplage : 500 Datum : februari 2007 Illustraties : Hendriks van den Hout Druk : Graphiset bv, Uden Hart voor Brabant Leren praten Turks GGD Hart voor Brabant Postbus

Nadere informatie

Inknippen van je tongriempje

Inknippen van je tongriempje Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Kindermishandeling

Werkstuk Verzorging Kindermishandeling Werkstuk Verzorging Kindermishandeling Werkstuk door een scholier 2457 woorden 9 april 2007 6,5 170 keer beoordeeld Vak Verzorging Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het erg interessant vind

Nadere informatie